TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ŞİLİ CUMHURİYETİ ARASINDA

TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ŞİLİ CUMHURİYETİ ARASINDA

YATIRIMLARIN KARŞILIKLI TEŞVİKİ VE KORUNMASINA

İLİŞKİN ANLAŞMA VE EKİ PROTOKOLÜN ONAYLANMASININ

UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN

Kanun No. 4974

Kabul Tarihi : 2.10.2003

MADDE 1. - 21.8.1998 tarihinde Santiago'da imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti ile Şili Cumhuriyeti Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşma" ve eki Protokolün onaylanması uygun bulunmuştur.

MADDE 2. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ

İLE

ŞİLİ CUMHURİYETİ ARASINDA

YATIRIMLARIN KARŞILIKLI TEŞVİKİ VE KORUNMASINA İLİŞKİN

ANLAŞMA

Bundan sonra Âkit Taraflar olarak anılacak olan, Türkiye Cumhuriyeti ve Şili Cumhuriyeti;

Özellikle, diğer Âkit Tarafın ülkesine herhangi bir çeşit malvarlığını transfere niyet eden bir Âkit Taraf yatırımcılarının yatırımları ile ilgili olarak, aralarında ekonomik işbirliğini artırma arzusu ile,

Anılan yatırımların tâbi olacağı uygulamalara ilişkin bir anlaşmanın sermaye ve teknoloji akışını ve Âkit Tarafların ekonomik kalkınmasını canlandıracağını kabul ederek,

İstikrarlı bir yatırım ortamı meydana getirmek ve ekonomik kaynakların en etkin biçimde kullanılmalarını sağlamak üzere, yatırımların adil ve hakkaniyete uygun muameleye tutulmasının gerektiğini kabul ederek,

Yatırımların karşılıklı teşviki ve korunması ile ilgili bir anlaşmanın ihdası kararıyla,

Aşağıdaki şekilde anlaşmaya varmışlardır:

MADDE I

Tanımlar

Bu Anlaşmanın amacı bakımından:

1. "Yatırımcı" terimi, işbu Anlaşmaya uygun olarak diğer Âkit Tarafın ülkesinde yatırım yapan aşağıdaki kişileri ifade eder:

(a) Taraflardan her birinin yürürlükteki hukukuna göre vatandaşlık statüsünü alan gerçek kişileri,

(b) Âkit Taraflardan her birinin yürürlükteki mevzuatı çerçevesinde kurulmuş veya teşekkül etmiş ve etkin ekonomik faaliyetleri ile birlikte merkezleri bu Âkit Tarafın ülkesinde bulunan şirketler, anonim şirketler veya iş ortaklıklarını da kapsayacak şekilde tüzel kişileri ifade eder.

2. "Yatırım" terimi, söz konusu yatırımın diğer Âkit Tarafın kanun ve nizamlarına uygun olarak kabul edilmiş olması şartıyla, her türlü malvarlığını ve bunlarla kısıtlı olmamak koşuluyla özellikle aşağıdakileri kapsar:

(a) taşınır ve taşınmaz mallar, aynı zamanda söz konusu malın bulunduğu Âkit Tarafın kanun ve nizamlarına uygun olarak tanımlanmış diğer ayni hakları;

(b) hisse senetleri, sermaye hisseleri ya da şirketlere iştirakin diğer şekilleri;

(d) para alacakları veya bir yatırımla ilgili malî değeri olup kanunen ifa edilebilen diğer haklar;

(e) sınaî ve fikrî mülkiyet hakları, patentler, sınaî tasarımlar, ticarî marka, peştemaliye, know-how ve diğer benzeri haklar;

(f) doğal kaynaklarla ilgili imtiyazları da içerecek şekilde kanun veya sözleşme ile verilmiş imtiyazlar.

3. "Gelirler" terimi, bir yatırımdan elde edilen ve özellikle ancak sınırlı olmayacak şekilde kâr, faiz ve temettüleri ifade eder.

4. "Ülke" terimi, uluslararası hukukun ilgili Âkit Tarafa, bu bölgelerde, egemenlik veya kaza haklarını icra etmesine izin verdiği ölçüde münhasır ekonomik bölgeleri ve kıta sahanlığını içerir.

MADDE II

Uygulama Alanı

İşbu Anlaşma, diğer Âkit Tarafın yatırımcılarınca, bu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden önce veya sonra, Âkit Taraflardan birinin ülkesinde mevzuatına uygun olarak yapılan yatırımlara uygulanacaktır. Bununla birlikte, işbu Anlaşma yürürlüğe girme tarihinden önce ortaya çıkan anlaşmazlıklara uygulanmayacaktır.

MADDE III

Yatırımların Teşviki

Her bir Âkit Taraf ülkesinde diğer Âkit Tarafın yatırımcılarınca yapılan yatırımları ve yatırımlarla ilgili faaliyetleri teşvik edecek ve bu gibi yatırımları benzer durumlarda herhangi bir üçüncü ülke yatırımcılarının yatırımlarına kendi kanun ve nizamları çerçevesinde gösterdiği muameleden daha az elverişli olmayacak şekilde izin verecektir.

MADDE IV

Yatırımların Korunması

1. Her bir Âkit Taraf diğer Âkit Tarafın yatırımcılarına her zaman adil ve hakkaniyete uygun muameleyi garanti edecek ve adil olmayan veya ayrımcı tedbirlerle bunların yönetimine, devamına, yararlanılmasına, faydalanılmasına veya devrine engel olmayacaktır.

2. Her bir Âkit Taraf, kurulmuş olan bu yatırımlara benzer durumlarda kendi yatırımcılarının yatırımlarına veya herhangi üçüncü bir ülkenin yatırımcılarının yatırımlarına gösterilen muameleden hangisi en elverişli ise, o muameleden daha az elverişli olmayan bir muamele uygulayacaktır.

3. Âkit Tarafların, yabancıların ülkeye giriş, geçici ikâmet ve istihdamı ile ilgili kanun ve nizamlarına uygun olarak:

(a) Âkit Taraflardan her birinin vatandaşlarının, kendilerinin veya kendilerini istihdam eden ilk Âkit Tarafın bir yatırımcısının sermaye veya başka kaynak taahhüdünde bulunduğu veya bulunmak üzere olduğu bir yatırımın kurulması, geliştirilmesi, idaresi amacıyla veya işletilmesine ilişkin tavsiyelerde bulunmak üzere diğer Âkit Tarafın ülkesine girmesine ve kalmasına izin verilecektir.

(b) bir Âkit Tarafın yürürlükteki kanun ve nizamlarına uygun olarak kurulan diğer Âkit Tarafın yatırımcılarının yatırımı olan ve Madde I. 1(b)'de tanımlanan tüzel kişiler, seçtikleri idarî ve teknik personeli milliyetleri ne olursa olsun istihdam etmeye mezun olacaklardır.

4. İşbu maddenin hükümleri, Âkit Taraflardan herhangi birinin taraf olduğu aşağıdaki anlaşmalar bakımından geçerli olmayacaktır:

(a) mevcut veya gelecekteki herhangi bir gümrük birliği, ortak pazar, serbest ticaret bölgesi, bölgesel ekonomik teşkilât veya benzer uluslararası anlaşmalar,

(b) tamamen veya esas olarak vergilendirmeye ilişkin olanlar.

MADDE V

Kamulaştırma ve Tazminat

1. Âkit Taraflardan hiçbiri kamu yararına ve yürürlükteki mevzuata uygun olmadıkça, ülkesindeki diğer Âkit Taraf yatırımcılarına ait yatırımlara karşı, herhangi bir devletleştirme veya kamulaştırma veya aynı etkiye sahip herhangi bir diğer uygulamaya başvurmayacaktır. Sözkonusu uygulamalara anında, yeterli ve etkin tazminat için koşullar eşlik edecektir. Bu gibi bir tazminat; hangisi önce ise, kamulaştırılan yatırımın kamulaştırma işleminden hemen önceki veya olması yakın kamulaştırmanın kamu bilgisi haline gelmesinden önceki piyasa değerine eşit olacak, kamulaştırma tarihinden itibaren faiz içerecek, gereksiz gecikme olmaksızın ödenecek ve etkin bir şekilde gerçekleştirilebilir ve serbestçe transfer edilebilir olacaktır.

2. Etkilenen yatırımcının; sözkonusu tazminat miktarının ve bu gibi herhangi bir kamulaştırmanın veya karşılaştırılabilir uygulamanın yasallığının gözden geçirilmesi amacıyla, kamulaştırmayı gerçekleştiren Âkit Tarafın hukukuna göre bu Tarafın yargı mercilerine başvurmaya hakkı vardır.

MADDE VI

Zararların Tazmini

Yatırımları, diğer Âkit Tarafın ülkesinde savaş, ayaklanma, iç karışıklık veya diğer benzer olaylar nedeniyle zarar gören Âkit Taraflardan her birinin yatırımcıları, diğer Âkit Tarafça kendi yatırımcılarına ya da herhangi üçüncü bir ülke yatırımcılarına uygulanan muameleden daha az elverişli olmayacak şekilde bu tür kayıplarla ilgili olarak benimsenecek işlemlerden hangisi en elverişli ise o muameleye tabi tutulacaklardır.

MADDE VII

Transferler

1. Her bir Âkit Taraf diğer Âkit Tarafın yatırımcılarının bir yatırımla ilgili olan fonlarını, serbestçe konvertibl bir para birimi ile transfer etmelerine gecikme olmaksızın izin verecektir,

özellikle:

(a) gelirler,

(b) bir yatırımın tamamının veya bir kısmının satışı veya tasfiyesinden elde edilen kazançlar,

(d) yatırımlarla ilgili kredilerden kaynaklanan ana para ve faiz ödemeleri,

(e) diğer Âkit Tarafın ülkesinde, bir yatırımla ilgili çalışma izni almış olan bir Âkit Tarafın vatandaşlarının elde ettikleri maaşlar, haftalık ücretler ve diğer ödemeler, ve

(f) bir yatırım anlaşmazlığından doğan ödemeler.

2. Transferler, yatırımın yapılmış olduğu konvertibl para birimi veya yatırımcının rızası olması kaydıyla herhangi bir konvertibl para birimi üzerinden transferin yapıldığı tarihte geçerli olan döviz kuru üzerinden yapılacaktır.

3. 1 inci ve 2 nci paragraflardaki şartlara rağmen, her bir Âkit Taraf aşağıdaki kanun ve nizamlarını muhafaza edebilir:

(a) İlgili Âkit Tarafça gecikme olmaksızın tamamlanmak ve işbu Maddenin 1 inci ve 2 nci paragraflarında ileri sürülen hakların özünü bozmamak kaydıyla, işbu Madde ile izin verilen transferler ile ilgili izlenmesi gereken usulleri düzenlemek,

(b) para transfer raporlarını talep etmek,

(c) temettü veya diğer transferlere uygulanabilen götürü vergi gibi yollarla gelir vergisi koymak. Ayrıca Âkit Taraflardan herbiri eşit, ayrımcı olmayan ve kanunların iyi niyetle uygulanması yoluyla kredi verenlerin haklarını koruyabilir veya bir mahkeme sürecindeki hükmün yerine getirilmesini garanti edebilir.

MADDE VIII

Halefiyet

1. Eğer bir Âkit Taraf yatırımcısının yatırımı, ticarî olmayan risklere karşı kanunî bir sistem dahilinde sigorta edilmişse, sigortalayanın sigorta anlaşmasının şartlarından ileri gelen her türlü halefiyeti diğer Âkit Tarafça tanınacaktır.

2. Sigortalayan, yatırımcının kullanmaya yetkili olabileceği haklar dışında hiç bir hakkı kullanmaya yetkili olmayacaktır.

3. Bir Âkit Taraf ile sigortalayan arasındaki uyuşmazlıklar, işbu Anlaşmanın XI. Maddesi hükümleri uyarınca çözümlenecektir.

MADDE IX

Daha Lehte Hükümler

Eğer uluslararası yasal yükümlülüklerin veya Âkit Taraflardan herbirinin yasa ve nizamlarının hükümleri veya şu anda mevcut bulunan veya mevcut Anlaşmaya ek olarak Âkit Taraflar arasında bundan sonra tesis edilen Anlaşmalar veya diğer çeşit yükümlülükler veya eğer Âkit Taraflardan birinin bir yatırımcısı ile diğer Âkit Taraf arasındaki herhangi bir anlaşma diğer Âkit Tarafın yatırımcılarının yatırımlarına bu Anlaşma ile sağlanandan daha elverişli genel veya özel bir muamele sağlıyorsa, bu gibi kurallar daha lehte oldukları ölçüye kadar işbu Anlaşmaya üstün gelirler.

MADDE X

Danışmalar

Âkit Taraflar her ikisinden birinin talebi üzerine, bu Anlaşmayla ilgili herhangi bir uyuşmazlığı çözmek veya bu Anlaşmanın yorumu ve uygulanması ile ilgili herhangi bir sorunu tartışmak amacıyla derhal danışmalarda bulunmayı kabul ederler.

MADDE XI

Bir Âkit Taraf ile Diğer Âkit Tarafın Yatırımcıları

Arasındaki Uyuşmazlıkların Çözümü

1. Bir Âkit Taraf ile diğer Âkit Tarafın bir yatırımcısı arasında, o yatırımcının yatırımıyla bağlantılı olan uyuşmazlıkların dostça çözümlenmesi amacıyla, Taraflardan birinin önceden yapacağı yazılı bir bildirim üzerine, ilgili Âkit Taraflar arasında görüşmeler yapılacaktır.

2. Eğer bu görüşmeler, bir çözüm için yapılan yazılı talep tarihinden itibaren üç ay içinde bir çözüme ulaştırılmazsa, yatırımcı uyuşmazlığı aşağıdaki mercilerden birine sunabilir:

(a) ülkesinde yatırım yapılan Âkit Tarafın yetkili mercii veya mahkemesi;

veya

(b) 18 Mart 1965 tarihinde Washington D.C.'de imzaya açılan Devletler ve Diğer Devletlerin Vatandaşları Arasındaki Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü Sözleşmesi ile kurulmuş olan Uluslararası Yatırım Uyuşmazlıkları Çözüm Merkezi (ICSID)'nin uluslararası tahkimi,

(c) Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu'nun Tahkim Kurallarına göre bu maksatla kurulacak bir hakem mahkemesi.

3. Yatırımcı sözkonusu uyuşmazlığı yatırım yapılan Âkit Tarafın yetkili merciine veya mahkemesine, veya uluslararası tahkime sunduğunda, bu seçim nihaî olacaktır.

4. Tahkim Heyeti, işbu Anlaşmanın hükümlerine, kanunlar ihtilafı kurallarını da içermek üzere uyuşmazlığa taraf olan Âkit Tarafın yasalarına, bu gibi bir yatırımla ilgili olarak sonuçlandırılmış herhangi bir özel anlaşmanın şartlarına ve Uluslararası Hukukun ilgili kurallarına ve ilkelerine uygun olarak karar verecektir.

5. Tahkim Kararları her iki Taraf için nihaî ve bağlayıcı olacaktır ve ülkesinde yatırım yapılan Âkit Tarafın yasaları gereğince uygulanacaktır.

6. Bir uyuşmazlık, işbu Madde gereğince yetkili mercii veya mahkemeye veya uluslararası tahkime sunulduğunda; Âkit Taraflardan hiçbiri, diğer Âkit Taraf bahsi geçen yetkili uluslararası veya yerel hakem heyeti veya mahkemece verilen herhangi bir hükme, karara, talimata veya diğer karara uymakta başarısız olmadıkça, uyuşmazlığı diplomatik yollardan takip etmeyecektir.

MADDE XII

Âkit Taraflar Arasındaki Uyuşmazlıkların Çözümü

1. Âkit Taraflar, İşbu Anlaşmanın hükümlerinin yorumlanması veya uygulanması ile ilgili birbirleri arasında ortaya çıkabilecek herhangi bir görüş farklılığını dostça müzakereler yoluyla çözmeye çalışacaklardır.

2. Eğer sözkonusu görüş farklılığı, farklılığın bildirim tarihini izleyen altı ay içinde bu şekilde çözülemezse, Âkit Taraflardan herbiri, bunu işbu madde gereğince uyuşmazlığı bu iş için kurulacak bir Tahkim Heyetine sunabilir.

3. Tahkim Heyeti üç üyeden oluşacak ve aşağıdaki şekilde kurulacaktır: uyuşmazlığı tahkim yoluyla çözmeyi isteyen Âkit Tarafın bildiriminden itibaren iki ay içinde, her bir Âkit Taraf bir hakem atayacaktır. Bu iki üye, sonuncusunun atanmasından itibaren otuz gün içinde, üçüncü bir ülkenin vatandaşı olan bir başkan üzerinde anlaşacaklardır.

4. Eğer işbu Madde'nin 2 nci ve 3 üncü Paragraflarında öngörülen zaman sınırları içinde gerekli atama yapılmamışsa veya gerekli onay verilmemişse, Âkit Taraflardan herbiri Uluslararası Adalet Divanı Başkanından gerekli atamaları yapmasını isteyebilir. Eğer Uluslararası Adalet Divanı'nın Başkanı anılan görevi yerine getirmekten alıkonursa veya bu kişi her iki Âkit Taraftan birinin vatandaşı ise, atamalar her iki Âkit Taraftan birinin vatandaşı olmayan en kıdemli divan üyesi tarafından yapılacaktır.

5. Tahkim Heyetinin Başkanı her iki Âkit Taraf ile diplomatik ilişkileri bulunan üçüncü bir devletin vatandaşı olacaktır.

6. Tahkim Heyeti, işbu Anlaşmanın diğer hükümleri ile tutarlı olacak şekilde, Başkanın seçim tarihinden itibaren üç ay içinde usul kuralları üzerinde anlaşmaya varacaktır. Böyle bir Anlaşmanın sağlanamaması halinde, Tahkim Heyeti, uluslararası tahkim usulü kurallarını dikkate alarak usul kurallarını tayin etmesini Uluslararası Adalet Divanı Başkanı'ndan talep edecektir.

7. Tahkim Heyeti kararlarını, işbu Anlaşmanın hükümlerini, uluslararası hukukun bu konudaki ilkelerini ve Âkit Taraflarca tanındığı şekilde hukukun genel ilkelerini gözönüne alarak verecektir. Tahkim Heyeti kararlarını oy çokluğu ile alacaktır.

8. Her bir Âkit Taraf kendi atadığı hakemin ve tahkim sürecindeki temsilinin giderlerini karşılayacaktır. Başkanın giderleri ve kalan giderler, aksi kararlaştırılmadıkça, Âkit Taraflarca eşit olarak karşılanacaktır.

9. Tahkim Heyetinin kararları her iki Âkit Taraf içinde nihaî ve bağlayıcı olacaktır.

10. Eğer bir uyuşmazlık, işbu Anlaşmanın XI. Maddesi uyarınca bir uluslararası tahkim mahkemesine sunulmuş ve hâlâ orada çözüm beklemekte ise, aynı uyuşmazlık işbu madde hükümleri uyarınca başka bir uluslararası tahkim mahkemesine sunulmayacaktır.

MADDE XIII

Son Hükümler

1. Âkit Taraflar işbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için gerekli anayasal şartlar yerine getirildiğinde birbirlerini haberdar edeceklerdir. İşbu Anlaşma son bildirim tarihinden itibaren otuz gün içinde yürürlüğe girecektir.

2. İşbu Anlaşma on yıllık bir süre için yürürlükte kalacaktır. Bu süreden sonra Anlaşma Âkit Taraflardan biri diplomatik yollarla yazılı olarak feshi ihbarda bulunmadıkça süresiz olarak yürürlükte kalacaktır.

3. İşbu Anlaşmanın feshi ihbarının yürürlüğe girme tarihinden öncesine kadar yapılmış yatırımlarla ilgili olarak bu Anlaşmanın hükümleri, bu tarihten itibaren ilave on yıllık bir süre için yürürlükte kalacaktır.

4. İşbu Anlaşma Taraflar arasında yazılı bir mutabakat ile değiştirilebilir. Herhangi bir değişiklik, Âkit Taraflardan herbirinin diğerine bu gibi bir değişikliğin yürürlüğe girmesi için gerekli tüm dahilî formaliteleri tamamladığını bildirmesi üzerine yürürlüğe girecektir.

Santiago'da 21 Ağustos 1998 tarihinde Türkçe, İspanyolca ve İngilizce dillerinde, hepsi de aynı derecede geçerli olarak akdedilmiştir.

Yorumda farklılık halinde İngilizce metin esas alınacaktır.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ŞİLİ CUMHURİYETİ

ADINA ADINA

(İmza) (İmza)

PROTOKOL

Türkiye Cumhuriyeti ve Şili Cumhuriyeti aralarında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşmasını imzalarken, ek olarak, işbu Anlaşmanın ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilecek olan aşağıdaki hükümlerin üzerinde anlaşmaya varmışlardır.

Ek Madde VII

1. Mevzuatı daha lehte bir muamele sağlamadıkça, sermaye Âkit Tarafın ülkesine girdikten ancak bir yıl sonra transfer edilebilir.

2. Eğer bir transfer, transfer işlemlerinin tamamlanması için normal olarak gereken bir süre içinde gerçekleştirilmişse, transfer gecikmesiz yapılmış sayılacaktır. Sözü edilen süre ilgili talebin sunulduğu gün başlayacak ve hiç bir durumda otuz günü geçmeyecektir.

Santiago'da 21 Ağustos 1998 tarihinde Türkçe, İspanyolca ve İngilizce dillerinde, hepsi de aynı derecede geçerli olarak akdedilmiştir.

Yorumda farklılık halinde İngilizce metin esas alınacaktır.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ŞİLİ CUMHURİYETİ

ADINA ADINA

(İmza) (İmza)

Uyarı: Görüntülemekte olduğunuz Kanun, TBMM Genel Kurulunda kabul edildiği halidir. Varsa daha sonra yapılan değişiklikleri içermemektedir.