DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR KANUNU
|
Kanun No. 4875 |
|
Kabul Tarihi : 5.6.2003 |
MADDE 1.- Bu Kanunun amacı, doğrudan yabancı
yatırımların özendirilmesine, yabancı yatırımcıların haklarının korunması ile
yatırım ve yatırımcı tanımlarında uluslararası standartlara uyulmasına,
doğrudan yabancı yatırımların gerçekleştirilmesinde izin ve onay sisteminin
bilgilendirme sistemine dönüştürülmesine ve
tespit edilen politikalar yoluyla doğrudan yabancı yatırımların artırılmasına
ilişkin esasları düzenlemektir. Bu Kanun, doğrudan yabancı yatırımlara
uygulanacak muameleyi kapsar.
MADDE 2.- Bu Kanunda geçen;
a) Yabancı yatırımcı: Türkiye'de
doğrudan yabancı yatırım yapan,
1)Yabancı ülkelerin
vatandaşlığına sahip olan gerçek kişiler ile yurt dışında ikamet eden Türk
vatandaşlarını,
2) Yabancı ülkelerin kanunlarına
göre kurulmuş tüzel kişileri ve uluslararası kuruluşları,
b) Doğrudan yabancı yatırım:
Yabancı yatırımcı tarafından,
1) Yurt dışından getirilen;
- Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankasınca alım satımı yapılan konvertibl para şeklinde nakit sermaye,
- Şirket menkul kıymetleri
(Devlet tahvilleri hariç),
- Makine ve teçhizat,
- Sınaî ve fikrî mülkiyet
hakları,
2) Yurt içinden sağlanan;
-Yeniden yatırımda kullanılan
kâr, hâsılat, para alacağı veya malî değeri olan yatırımla ilgili diğer haklar,
- Doğal kaynakların aranması ve
çıkarılmasına ilişkin haklar,
Gibi iktisadî kıymetler
aracılığıyla;
i) Yeni şirket kurmayı veya şube
açmayı,
ii) Menkul kıymet borsaları
dışında hisse edinimi veya menkul kıymet borsalarından en az % 10 hisse oranı
ya da aynı oranda oy hakkı sağlayan edinimler yoluyla mevcut bir şirkete ortak
olmayı,
c) Müsteşarlık: Hazine
Müsteşarlığını,
İfade eder.
Doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin esaslar
MADDE 3.- a) Yatırım serbestisi ve millî muamele
Uluslararası anlaşmalar ve özel
kanun hükümleri tarafından aksi öngörülmedikçe;
1-Yabancı yatırımcılar
tarafından Türkiye'de doğrudan yabancı yatırım yapılması serbesttir.
2- Yabancı yatırımcılar yerli
yatırımcılarla eşit muameleye tabidirler.
b) Kamulaştırma ve
devletleştirme
Doğrudan yabancı yatırımlar,
yürürlükteki mevzuat gereğince; kamu yararı gerektirmedikçe ve karşılıkları
ödenmedikçe kamulaştırılamaz veya devletleştirilemez.
c) Transferler
Yabancı yatırımcıların
Türkiye'deki faaliyet ve işlemlerinden doğan net kâr, temettü, satış, tasfiye
ve tazminat bedelleri, lisans, yönetim ve benzeri anlaşmalar karşılığında
ödenecek meblağlar ile dış kredi ana para ve faiz ödemeleri, bankalar veya özel
finans kurumları aracılığıyla yurt dışına serbestçe transfer edilebilir.
d) Taşınmaz edinimi
Yabancı yatırımcıların
Türkiye'de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketlerin,
Türk vatandaşlarının edinimine açık olan bölgelerde taşınmaz mülkiyeti veya
sınırlı aynî hak edinmeleri serbesttir.
e) Uyuşmazlıkların çözümü
Özel hukuka tabi olan yatırım
sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü ile yabancı yatırımcıların
idare ile yaptıkları kamu hizmeti imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden kaynaklanan
yatırım uyuşmazlıklarının çözümlenmesi için; görevli ve yetkili mahkemelerin
yanı sıra, ilgili mevzuatta yer alan koşulların oluşması ve tarafların
anlaşması kaydıyla, milli veya milletlerarası tahkim ya da diğer uyuşmazlık
çözüm yollarına başvurulabilinir.
f) Nakit dışı sermayenin değer
tespiti
Nakit dışındaki sermayenin değer
tespiti, Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılır. Yabancı ülkelerde
kurulu bulunan şirketlerin menkul kıymetlerinin yatırım aracı olarak
kullanılması halinde, menşe ülke mevzuatına göre değer tespitine yetkili
makamların veya menşe ülke mahkemelerince tespit edilecek bilirkişilerin ya da
uluslararası değerlendirme kuruluşlarının değerlendirmeleri esas alınır.
g) Yabancı personel istihdamı
Bu Kanun kapsamında kurulan
şirket, şube ve kuruluşlarda istihdam edilecek yabancı uyruklu personele,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çalışma izni verilir.
27.2.2003 tarihli ve 4817 sayılı
Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanunun 23 üncü maddesi uyarınca Hazine
Müsteşarlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca müştereken hazırlanacak
yönetmelikte; yabancı sermayeli şirket ve kuruluşlardan hangilerinin bu kapsama
gireceği ile söz konusu yönetmelik kapsamında izin verilecek kilit personelin
tanımı ve çalışma izinlerine ilişkin özel nitelikteki diğer esas ve usuller
belirlenir.
Bu kapsamda istihdam edilecek
personele, 4817 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi
uygulanmaz. İstihdam edilecek yabancı uyruklu kilit personele, 4817 sayılı Kanunun
13 üncü maddesinin birinci fıkrasının hangi durumlarda uygulanacağı
hazırlanacak yönetmelikte belirlenir.
h) İrtibat büroları
Müsteşarlık, yabancı ülke
kanunlarına göre kurulmuş şirketlere, Türkiye'de ticarî faaliyette bulunmamak
kaydıyla irtibat bürosu açma izni vermeye yetkilidir.
Politika belirleme ve bilgi isteme
MADDE 4.- Müsteşarlık; kalkınma plân ve yıllık program
hedeflerini, ülkenin genel ekonomik durumunu, dünyadaki yatırım eğilimleri ve
ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile özel kesim meslek kuruluşlarının
görüşlerini dikkate alarak, doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin politikaların
genel çerçevesini belirlemeye, bu amaçla diğer kuruluşların faaliyetlerine
katılmaya yetkilidir. Doğrudan yabancı yatırımları ilgilendiren mevzuatta
yapılacak değişiklik ve yeni mevzuat taslakları hakkında Müsteşarlığın uygun
görüşü alınır.
Müsteşarlık, doğrudan yabancı
yatırımlara ilişkin bilgi sistemini kurmak ve geliştirmek amacıyla, yatırımlar
hakkındaki istatistiki bilgileri, her türlü kamu kurum ve kuruluşları ile özel
kesim meslek kuruluşlarından istemeye yetkilidir.
Yabancı yatırımcılar,
yatırımları ile ilgili istatistiki bilgileri Müsteşarlıkça hazırlanacak
yönetmelikle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Müsteşarlığa bildirirler.
Söz konusu bilgiler istatistik amaçları dışında ispat aracı olarak
kullanılamaz.
Çeşitli hükümler
MADDE 5.- a) Mevcut yabancı sermayeli kuruluşlar
18.1.1954 tarihli ve 6224 sayılı
Kanun kapsamında kurulan şirketler, kazanılmış hakları saklı kalmak kaydıyla bu
Kanuna tabidirler.
b) Yönetmelik
Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin
esaslar Kanunun yayımını izleyen bir ay içerisinde Müsteşarlıkça hazırlanacak
yönetmelikle düzenlenir.
c) Yürürlükten kaldırılan
hükümler
18.1.1954 tarihli ve 6224 sayılı
Yabancı Sermayeyi Teşvik Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır.
Mevzuatta, 6224 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanunun ilgili hükümlerine yapılmış sayılır.
d) Bu Kanun hükümlerine ilişkin değişiklikler, ancak bu Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.
GEÇİCİ MADDE 1.- Bu Kanunun uygulanmasını göstermek üzere
hazırlanacak yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, mevcut kararname, tebliğ
ve genelgelerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam
olunur.
Yürürlük
MADDE 6.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 7.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.