Dönem : 22 Yasama Yılı : 1

T.B.M.M. (S. Sayısı : 106)

Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanvekilleri Ankara Milletvekili Salih Kapusuz, Bursa Milletvekili Faruk Çelik ile Ordu Milletvekili Eyüp Fatsa ve 213 Milletvekilinin; Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifi ve Anayasa Komisyonu Raporu (2/101)

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifimiz ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederiz.

Salih Kapusuz	Faruk Çelik	Eyüp Fatsa
Ankara	Bursa	Ordu
Abdullah Çalışkan	Vahit Kirişçi	Ayhan Zeynep Tekin
Adana	Adana	Adana
Abdullah Torun	Ziyaettin Yağcı	Fehmi Hüsrev Kutlu
Adana	Adana	Adıyaman
Mehmet Özyol	Ahmet Faruk Ünsal	İbrahim Hakkı Aşkar
Adıyaman	Adıyaman	Afyon
Reyhan Balandı	Ahmet Koca	Mahmut Koçak
Afyon	Afyon	Afyon
Mehmet Melik Özmen	Halil Özyolcu	Mehmet Kerim Yıldız
Ağrı	Ağrı	Ağrı
Ali Rıza Alaboyun	Ramazan Toprak	Hamza Albayrak
Aksaray	Aksaray	Amasya
Akif Gülle	Cemil Çiçek	Bülent Gedikli
Amasya	Ankara	Ankara
Faruk Koca	Remziye Öztoprak	Eyyüp Sanay
Ankara	Ankara	Ankara
Nur Doğan Topaloğlu	Ersönmez Yarbay	Mustafa Said Yazıcıoğlu
Ankara	Ankara	Ankara
Fikret Badazlı	Mehmet Dülger	Kenan Altun
Antalya	Antalya	Ardahan
Orhan Yıldız	Ahmet Ertürk	Ali Aydınlıoğlu
Artvin	Aydın	Balıkesir
Turhan Çömez	İsmail Özgün	Hacı İbrahim Kabarık
Balıkesir	Balıkesir	Balıkesir
Fetani Battal	Fahrettin Poyraz	Abdurrahman Anik
Bayburt	Bilecik	Bingöl
Mahfuz Güler	Abdurrahim Aksoy	Zeki Ergezen
Bingöl	Bitlis	Bitlis
Vahit Kiler	Mehmet Alp	Bayram Özçelik
Bitlis	Burdur	Burdur
Abdulmecit Alp	Şerif Birinç	Zafer Hıdıroğlu
Bursa	Bursa	Bursa
Mehmet Altan Karapaşaoğlu	Niyazi Pakyürek	Ertuğrul Yalçınbayır
Bursa	Bursa	Bursa
Mehmet Daniş		İbrahim Köşdere
Çanakkale		Çanakkale
İsmail Ericekli	Ali Yüksel Kavuştu	Osman Nuri Filiz
Çankırı	Çorum	Denizli
Mehmet Yüksektepe	Aziz Akgül	Cavit Torun
Denizli	Diyarbakır	Diyarbakır
İrfan Riza Yazıcıoğlu	Fahri Çakır	Metin Kaşıkoğlu
Diyarbakır	Düzce	Düzce
Yaşar Yakış	Ali Ayağ	Mehmet Necati Çetinkaya
Düzce	Edirne	Elazığ
Zülfü Demirbağ	Şemsettin Murat	Mustafa Nuri Akbulut
Elazığ	Elazığ	Erzurum
Recep Akdağ	Mücahit Daloğlu	Mustafa Ilıcalı
Erzurum	Erzurum	Erzurum
İbrahim Özdoğan	Mahmut Durdu	Mehmet Sarı
Erzurum	Gaziantep	Gaziantep
Fatma Şahin	Kürşad Tüzmen	Ahmet Uzer
Gaziantep	Gaziantep	Gaziantep
Hasan Aydın	Ali Temür	Sabri Varan
Giresun	Giresun	Gümüşhane
Temel Yılmaz	Fehmi Öztunç	Mehmet Soydan
Gümüşhane	Hakkâri	Hatay
İsmail Soylu	Güldal Akşit	İlhan Albayrak
Hatay	İstanbul	İstanbul
Tayyar Altıkulaç	Lokman Ayva	Mustafa Baş
İstanbul	İstanbul	İstanbul
Nusret Bayraktar	Ali Coşkun	Nimet Çubukçu
İstanbul	İstanbul	İstanbul
Mehmet Beyazıt Denizolgun	Ekrem Erdem	İrfan Gündüz
İstanbul	İstanbul	İstanbul
Ünal Kacır	Hüseyin Kansu	Cengiz Kaptanoğlu
İstanbul	İstanbul	İstanbul
Muharrem Karslı	Recep Koral	İnci Gülser Özdemir
İstanbul	İstanbul	İstanbul
Mehmet Sekmen	Mehmet Ali Şahin	Emin Şirin
İstanbul	İstanbul	İstanbul
Nevzat Yalçıntaş	Zekeriya Akçam	Tevfik Ensari
İstanbul	İzmir	İzmir
Nükhet Hotar	Fazıl Karaman	İsmail Katmerci
İzmir	İzmir	İzmir
Fatih Arıkan	Mehmet Ali Bulut	Avni Doğan
Kahramanmaraş	Kahramanmaraş	Kahramanmaraş
Hanefi Mahçiçek	Ali Sezal	Mehmet Yılmazcan
Kahramanmaraş	Kahramanmaraş	Kahramanmaraş
Mevlüt Akgün	Yüksel Çavuşoğlu	Yusuf Selahattin Beyribey
Karaman	Karaman	Kars
Zeki Karabayır	Hakkı Köylü	Sinan Özkan
Kars	Kastamonu	Kastamonu
Musa Sıvacıoğlu	Mustafa Duru	Mustafa Elitaş
Kastamonu	Kayseri	Kayseri
Niyazi Özcan	Taner Yıldız	Ramazan Can
Kayseri	Kayseri	Kırıkkale
Vahit Erdem	Murat Yılmazer	AhmetGökhan Sarıçam
Kırıkkale	Kırıkkale	Kırklareli
Eyüp Ayar	Muzaffer Baştopçu	Nevzat Doğan
Kocaeli	Kocaeli	Kocaeli
Nihat Ergün	Mehmet Vecdi Gönül	Osman Pepe
Kocaeli	Kocaeli	Kocaeli
Hasan Angı	Ahmet Büyükakkaşlar	Muharrem Candan
Konya	Konya	Konya
Remzi Çetin	Abdullah Çetinkaya	Orhan Erdem
Konya	Konya	Konya
Ahmet Işık	Mehmet Kılıç	Kerim Özkul
Konya	Konya	Konya
Özkan Öksüz	Harun Tüfekçi	Soner Aksoy
Konya	Konya	Kütahya
Abdullah Erdem Cantimur	Alaettin Güven	Hüsnü Ordu
Kütahya	Kütahya	Kütahya
Halil İbrahim Yılmaz	Ali Osman Başkurt	Fuat Ölmeztoprak
Kütahya	Malatya	Malatya
İsmail Bilen	Hüseyin Tanrıverdi	Hakan Taşçı
Manisa	Manisa	Manisa
Selahattin Dağ	Mehmet Beşir Hamidi	Dengir Mir Mehmet Fırat
Mardin	Mardin	Mersin
Ömer İnan	Hasan Özyer	Seracettin Karayağız
Mersin	Muğla	Muğla
Sabahattin Yıldız	Osman Seyfi	Mahmut Uğur Çetin
Muş	Nevşehir	Niğde
Mehmet Hilmi Güler	Hamit Taşçı	Cemal Uysal
Ordu	Ordu	Ordu
Enver Yılmaz	Durdu Mehmet Kastal	MehmetSarı
Ordu	Osmaniye	Osmaniye
Şükrü Ünal	İmdat Sütlüoğlu	Hasan Ali Çelik
Osmaniye	Rize	Sakarya
Süleyman Gündüz	Ayhan Sefer Üstün	Recep Yıldırım
Sakarya	Sakarya	Sakarya
Mustafa Çakır	Cemal Yılmaz Demir	Mustafa Demir
Samsun	Samsun	Samsun
Suat Kılıç	Mehmet Kurt	Musa Uzunkaya
Samsun	Samsun	Samsun
Ahmet Yeni	Cahit Can	Mustafa Öztürk
Samsun	Sinop	Sinop
Osman Kılıç	Ömer Kulaksız	Orhan Taş
Sivas	Sivas	Sivas
Selami Uzun	Yahya Akman	Abdurrahman Müfit Yetkin
Sivas	Şanlıurfa	Şanlıurfa
Tevfik Ziyaeddin Akbulut	Ahmet Kambur	Asım Aykan
Tekirdağ	Tekirdağ	Trabzon
Mustafa Cumur	Cevdet Erdöl	Kemalettin Göktaş
Trabzon	Trabzon	Trabzon
Ahmet Çağlayan	Alim Tunç	Hacı Biner
Uşak	Uşak	Van
A. Yekta Haydaroğlu	Cüneyt Karabıyık	Halil Kaya
Van	Van	Van
Şükrü Önder	İlyas Arslan	Bekir Bozdağ
Yalova	Yozgat	Yozgat
Mehmet Erdemir	Fazlı Erdoğan	Köksal Toptan
Yozgat	Zonguldak	Zonguldak
	Polat Türkmen
	Zonguldak

GENEL GEREKÇE

1.- Seçme ve seçilme haklarının kullanımına ilişkin yol ve yöntemler, sınırlamalar ve şartlar, rejimin demokratikliğinin derecesini yansıttığı kabul edilmiştir.

Başta batı demokrasilerinde olmak üzere Dünyanın çoğu ülkesinde seçme hakkıyla birlikte seçilme hakkı aynı yaş sınırlamasına tâbi tutulmuş ya da bu yaşın yalnızca birkaç yaş üzerinde bir sınır gösterilmiştir.

Avrupa Birliğine aday olan ülkemizin, adaylık konumunu güçlendirebilmesi için öncelikle üyesi bulunduğu Avrupa Konseyine ilişkin standartları yerine getirmesi yerinde olacaktır.

Ülkemizin nüfusunun demografik yapısı da sosyolojik ve siyasî bir gerçeklik olarak seçilme yaş haddinin aşağı çekilmesini desteklemektedir. Toplumun demografik yapısına baktığımız zaman genç bir nüfusa sahip olduğumuz görülür. Çalışan kesimin çok önemli bir yüzdesini 30 yaş altındaki insanlar oluşturuyorsa, toplum bu yaş kesiminin taleplerine bakarak bir ölçüde yönlenmeli, toplumun yönelişlerini de TBMM’de somutlaştırmalıyız. Gençliğin etkisinin, etkinliğinin ve katılım isteğinin çok arttığı bir çağda ve hele nüfusunun % 60’ının otuz yaşın altında olduğu bir ülkede, milletvekilliği için 30 yaş tabanı çok yüksektir. Onun için milletvekili seçilme yaşı 30’dan 25’e indirilmelidir.

Teklif ile hem katılımcı, temsili demokrasinin gerçek anlamda gerçekleştirilmesi, hem de uluslararası standartlara uyum sağlanması amaçlanmaktadır.

Bazı ülkelerde parlamenter seçilme yaşı: ABD Temsilciler Meclisi 25, Almanya Temsilciler Meclisi 18, Belçika Temsilciler Meclisi 21, Fransa Temsilciler Meclisi 23, İngiltere Temsilciler Meclisi 21, İtalya Temsilciler Meclisi 25, Yunanistan Milletvekili 25.

2.- Anayasada yer alan “ormanların korunması ve sahalarının genişletilmesi için Devletin gerekli Kanunları koyma, tedbirleri alma ve bütün ormanların gözetiminin Devlete ait olması ve Devlet Ormanlarının Devletçe yönetilmesi ve işletilmesi” ana kuralı gereğince, ormanlara ait her çeşit işlemin yapılması ve yaptırılması görevi hem 3800 sayılı Orman Bakanlığı Kuruluş Kanunu, hem de 3234 sayılı Orman Genel Müdürlüğü Kuruluş Kanunu hükümleri gereğince Orman Bakanlığına ve Orman Genel Müdürlüğüne verilmiştir. Bu cümleden olarak; amenajman, üretim, kesme, taşıma, sürütme, ağaçlandırma, fidan dikimi, orman yolları, millî parklar, tabiat parkları, tabiatı koruma alanları, orman içi dinlenme yerleri, orman içi mer’a çalışmaları gibi çok çeşitli ormancılık faaliyetleri, bu kuruluşlarca bizatihi yapılabildiği gibi aynı zamanda üçüncü şahıslara da yaptırılmaktadır.

Anayasada; yukarıda belirtilen bu işlerin KANUN’la düzenlenmesi gerektiği hükmü gereğince çıkarılmış olan 6831 sayılı Orman Kanununun 6, 25, 26, 40 ıncı ve diğer maddelerinde buna ilişkin düzenlemeler yapılmış, bu maddelerde belirtilen işlerin Orman Bakanlığı ve Orman Genel Müdürlüğünce yapılmasına dair hüküm konulmuştur. Yapılan düzenlemeyle Anayasadaki bu hükmün günümüz şartlarına uyarlanması sağlanmaktadır.

1961 Anayasası, Anayasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş olan tarla, bağ, bahçe, meyvelik, zeytinlik gibi çeşitli tarım alanlarında veya hayvancılıkta kullanılmasında yarar bulunan topraklarla şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerler dışında orman sınırlarında hiç bir daraltma yapılamayacağını hükme bağlamış, 6831 sayılı Orman Kanununun 2 nci maddesinde 20.6.1973 tarih ve 1744 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle de Anayasanın bu hükmünden hareketle 15.10.1961 gününden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş yerlerin Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılmasına imkân tanınmıştır.

1982 Anayasasında da, orman olarak muhafazasında bilim ve fen bakımından hiçbir yarar görülemeyen, aksine tarım alanlarına dönüştürülmesinde kesin yarar olduğu tespit edilen yerler ile 31.12.1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tam olarak kaybetmiş olan tarla, bağ, bahçe, meyvelik, zeytinlik gibi çeşitli tarım alanlarında veya hayvancılıkta kullanılmasında yarar olduğu tespit edilen araziler, şehir, kasaba ve köy yapılarının toplu olarak bulunduğu yerler dışında, orman sınırlarında daraltma yapılamayacağı hükme bağlanmış ve bu hükme dayanılarak da; 6831 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde 2896 ve 3302 sayılı Kanunlarla yapılan değişiklikler ve 2924 sayılı Kanunda 3763 ve 4127 sayılı Kanunlarla yapılan değişikliklere dayanılarak orman kadastro komisyonlarınca orman sınırları dışına çıkarmalara devam edilmiştir.

Ancak, Anayasa Mahkemesi, orman sınırları dışına çıkartılan bu yerlerin sadece orman köylülerine tahsisinin yapılabileceği yorumundan hareketle orman köylüsü dışında satışına izin veren yasa değişikliklerini Anayasaya aykırı bularak iptal etmiştir. Bugün orman sınırları dışına çıkarıldığı halde satışı yapılamayan büyük miktarda arazi ve çok sayıda yapı bulunmaktadır. Bu yerler üzerinde ilçeler, beldeler ve köyler kurulmuştur. Bu sahalara yeniden orman vasfı kazandırılması mümkün değildir. Bu yerler üzerinde bir milyondan fazla nüfus yaşamaktadır. Bu da Devletle vatandaş arasındaki ilişkileri olumsuz yönde etkilemektedir.

Tasarı ile, 31.12.1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tamamen kaybetmiş ve orman sınırları dışına çıkarılmış olan yerlerin devri, tahsisi, terki, kiraya verilmesi, üzerinde sınırlı ayni hak tesisi, satışı ve satış gelirlerinden orman köylülerinin kalkındırmalarının desteklenmesi amacıyla ayrılacak payın tespiti amaçlanmakta ve orman köyleri sınırları içinde kalan yerlerin satışında, kullanıcısı orman köylüsüne öncelik tanınmaktadır.

Tasarıda, Devletin, orman köyleri halkının işletme araç ve gereçleriyle diğer girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırıcı tedbirleri alacağına ve orman içinden nakledilen köyler halkına ait arazilerin, Devlet ormanı olarak derhal ağaçlandırılacağına ilişkin 170 inci maddesinin son iki fıkrası aynen muhafaza edilmiştir.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. - Seçme ve seçilme haklarının kullanımına ilişkin yol ve yöntemler, sınırlamalar ve şartlar, rejimin demokratikliğinin derecesini yansıttığı kabul edilmiştir.

Başta batı demokrasilerinde olmak üzere Dünyanın çoğu ülkesinde seçme hakkıyla birlikte seçilme hakkı aynı yaş sınırlamasına tabi tutulmuş yada bu yaşın yalnızca birkaç yaş üzerinde bir sınır gösterilmiştir.

Avrupa Birliğine aday olan ülkemizin, adaylık konumunu güçlendirebilmesi için öncelikle üyesi bulunduğu Avrupa Konseyine ilişkin standartları yerine getirmesi yerinde olacaktır.

Ülkemizin nüfusunun demografik yapısı da sosyolojik ve siyasi bir gerçeklik olarak seçilme yaş haddinin aşağı çekilmesini desteklemektedir. Toplumun demografik yapısına baktığımız zaman genç bir nüfusa sahip olduğumuz görülür. Çalışan kesimin çok önemli bir yüzdesini 30 yaş altındaki insanlar oluşturuyorsa, toplum bu yaş kesiminin taleplerine bakarak bir ölçüde yönlenmeli, toplumun yönelişlerini de TBMM’de somutlaştırmalıyız. Gençliğin etkisinin, etkinliğinin ve katılım isteğinin çok arttığı bir çağda ve hele nüfusunun % 60’ının otuz yaşın altında olduğu bir ülkede, milletvekilliği için 30 yaş tabanı çok yüksektir. Onun için milletvekili seçilme yaşı 30’dan 25’e indirilmelidir.

Teklif ile hem katılımcı, temsili demokrasinin gerçek anlamda gerçekleştirilmesi, hem de uluslar arası standartlara uyum sağlanması amaçlanmaktadır.

Bazı ülkelerde parlamenter seçilme yaşı: ABD Temsilciler Meclisi 25, Almanya Temsilciler Meclisi 18, Belçika Temsilciler Meclisi 21, Fransa Temsilciler Meclisi 23, İngiltere Temsilciler Meclisi 21, İtalya Temsilciler Meclisi 25, Yunanistan Milletvekili 25.

Madde 2. - Anayasanın 169 uncu Maddesinde yer alan “Devlet ormanları kanuna göre Devletçe yönetilir ve işletilir.” Hükmü gereğince, Devlet ormanlarına ait her çeşit iş ve işlemler özel kanunu gereğince Orman Genel Müdürlüğü ve Orman Bakanlığı’nca yapılmaktadır.

3800 sayılı “Orman Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında 07.08.1991 tarihli ve 442 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun” hükümlerine göre;

Ormanların geliştirilmesini, usulsüz ve kanunsuz müdahalelere, tabii afetlere, yangınlara, muhtelif zararlılara karşı korunmasını ve gerekli kontrolleri sağlamak, ormanların devamlılığını sağlayacak şekilde, teknik ve ekonomik icaplara göre idare etmek ve işletmek, asli ve tali orman ürünlerinin; üretim, taşıma, depolama iş ve işlemlerini yapmak ve yaptırmak, bu ürünleri yurt içinde ve dışında pazarlamak, ormancılık hizmetleri ile ilgili gerekli araç ve gereçleri temin ve tedarik etmek, ormanların imarını, ıslahını, silvikültüre bakımını ve gençleştirilmesini sağlamak, orman sınırları içinde oluşmuş ve oluşacak açıklıklara veya verimsiz, bozuk vasıflı orman alanlarında orman tesisi için ağaçlandırmalar yapma, lüzumlu tohum ve fidanı üretmek, Erozyonu önleyici her türlü tedbiri almak, ormanların sınırlandırma ve kadastro çalışmalarını yapmak, vasıf tayini ve Devlet ormanlarına ilişkin irtifak hakkı tesisi ve izin işlemlerini yürütmek, ağaçlandırma çalışmalarını teşvik etmek, Devlet Ormanları ile, tüzel kişiliği haiz kamu kurumlarına ve özel ormanlara ait amenajman planlarını yapmak ve yaptırmak, Devlet Ormanları içinde ve bitişiğinde oturan orman köylülerinin sosyal ve ekonomik gelişmelerini sağlamak maksadı ile gerekli çalışmaları yapmak gibi çok geniş alanı kapsayan görev ve yetkiler verilmiştir.

Bu derece geniş kapsamlı Ormancılık çalışmalarının yapılmasında, uygulamada ortaya çıkan ihtiyaçlar nedeni ile; bazen üçüncü şahıslara da bu işlerin bir bölümü yaptırılmak zorunda kalınmaktadır. Getirilen hüküm ile “işlettirilir” denilmek sureti ile bu kuruluşları sadece yapan değil, aynı zamanda yaptıran bir kuruluş haline getirmek amacı ile düzenleme yapılmıştır.

Madde 3. - Ülkemizde yaklaşık 7,5 milyon civarında orman köylüsü; orman içinde ve bitişiğinde bulunan ve sayısı 20.293’ü bulan Orman Köyünde yaşamaktadır. Tarım ve hayvancılık yaparak ormanla iç içe yaşamak zorunda olan Orman Köylümüz, mecburiyet karşısında Orman içine yerleşmek durumunda kalmış ve ormandan açarak tarla, bağ, bahçe, mera yapmak sureti ile geçimini temin etmek yoluna gitmiştir.

Bu durum karşısında; kanun koyucu, 1961 ve 1982 Anayasalarında Orman Köylülerinin korunmasını emredici hükümler getirmişler bazı şartların oluşması halinde; orman köylüleri lehine ormandan çıkarma işlemlerinin yapılabileceğine dair düzenlemeler yapmışlardır. Ancak ülkemizdeki hızlı şehirleşme, ekonomik gelişme ve köyden kente hızlı göç olgusu karşısında “Orman Köylüsü” tanımında değişiklikler olmuş ve zamanla özellikle büyük şehirlerde bu tür orman sınırları dışına çıkmış yerler; orman köylüsü tanımı ile ilgisi olmayan üçüncü şahısların kullanımında kalmıştır. Bu yerlerin değerlendirilmesi amacı ile zaman zaman yapılan düzenlemeler de Anayasaya aykırı olduğu için Anayasa Mahkemesince iptal edilmiştir. Bu sosyal gerçek karşısında ortaya çıkan tabloda; 1974 yılından bu yana Devlet Ormanından çıkarılmış bulunan 473.000 Hektarlık yer üzerinde sadece orman köylüleri yönünden düzenleme yapan Anayasanın 170 inci maddesi artık yetersiz kalmakta ve ortaya çıkan bu duruma göre yeni düzenlemeler yapılması ihtiyaç haline gelmiş bulunmaktadır.

Bu cümleden olarak; Orman sınırları dışına çıkarılmış olan ve fiilen de artık orman vasfı kazandırılması imkânsız olan bu yerlerin yeni bir yaklaşım ve anlayışla değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle Anayasanın 170 inci Maddesinde; bu yerlerin en uygun şekilde değerlendirilmesini, ülke ekonomisine ve orman köylülerinin kalkındırmalarına kaynak sağlanmasını ve kronikleşmiş bu sorunun çözülmesini sağlayacak bir anayasal düzenlemeye ihtiyaç bulunmaktadır.

Getirilen hüküm ile; 2/B ile Hazine adına orman sınırları dışına çıkartılan bu yerlerin devri, tahsisi, terki, kiraya verilmesi üzerinde ayni hak tesisi, satışı ve satış gelirlerinden orman köylülerinin kalkındırmalarının desteklenmesi amacı ile ayrılacak payın kanun ile düzenlenmesi, ayrıca bu yerlerin satışında, orman köyleri sınırları içerisinde kalanların kullanıcısı orman köylüsüne öncelik tanınacağı yolunda düzenleme yapılmıştır.

Devletin, orman köyleri halkının işletme araç ve gereçleriyle diğer girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırıcı tedbirleri alacağına ve orman içinden nakledilen köyler halkına ait arazilerin, Devlet ormanı olarak derhal ağaçlandırılacağına ilişkin 170 inci maddesinin son iki fıkrası aynen muhafaza edilmiştir.

Madde 4. - Yürürlük maddesidir.

Anayasa Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Anayasa Komisyonu 28.3.2003

Esas No. :2/101

Karar No. :8

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Başkanlığınızca 24.3.2003 tarihinde esas komisyon olarak Anayasa Komisyonuna havale edilen “Adalet ve Kalkınma Partisi Grup Başkanvekilleri Ankara Milletvekili Salih Kapusuz, Bursa Milletvekili Faruk Çelik ile Ordu Milletvekili Eyüp Fatsa ve 213 milletvekilinin; Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifi (2/101)” Komisyonumuzun 27.3.2003 tarihli toplantısında görüşülmüştür.

Toplantımıza, Orman Bakanı Sayın Osman Pepe,Orman Bakanlığı Müsteşarı ve diğer yetkilileri katılmışlardır.

Teklif ile;

- Milletvekili seçilme yaşı “otuz” dan “yirmibeş” yaşa indirilmekte,

- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 169 uncu maddesinin ikinci fıkrasının değiştirilmesi suretiyle; Devlet ormanlarının, kanuna göre Devletçe yönetilmesi ve işletilmesinin yanı sıra işlettirilmesi hükmü getirilmekte,

- Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 170 inci maddesinin kenar başlığı “Orman sınırları dışına çıkartılan yerlerin değerlendirilmesi ve orman köylüsünün desteklenmesi” olarak değiştirilmekte ve başlığına uygun olarak; 31.12.1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tamamen kaybetmiş ve orman sınırları dışına çıkartılmış yerlerin devri, tahsisi, terki, kiraya verilmesi, üzerinde sınırlı aynî hak tesisi, satışı ve satış gelirlerinden orman köylülerinin kalkındırılmalarının desteklenmesi amacıyla ayrılacak payın belirlenmesi kanunla düzenlenir; hükmü öngörülmektedir. Teklife göre, orman köyleri sınırları içinde kalan yerlerin satışında kullanıcısı orman köylüsüne öncelik tanınacaktır.

Orman sınırları dışına çıkarıldığı halde satışı yapılamayan büyük miktarda arazi ve çok sayıda yapı bulunduğuna; bu yerler üzerinde ilçeler, beldeler ve köyler kurulduğuna, bu sahalara yeniden orman vasfı kazandırılmasının mümkün olmadığına, Teklifin gerekçesinde, dikkat çekilmektedir.

Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerde şu görüşlere yer verilmiştir.

- Seçilme yaşının yirmibeş yaşa indirilmesi dünyadaki pek çok ülkedeki uygulamaya paralel bir düzenlemedir. Genç nüfusa sahip ülkemizde yirmibeş yaş katılımcı temsili demokrasinin gerçekleştirilmesini sağlayacaktır. Sadece kurallarda değil uygulamada da gençlere şans tanınmalıdır. Bu değişiklik önemli olmakla beraber ormanlarla ilgili 169 ve 170 inci maddeyle birlikte gündeme gelmesi doğru olmamıştır. Komisyon Başkanı Dünya uygulamalarında seçilme yaşının otuzun altında olduğu ülkelerde mutlaka ikinci bir Meclisin bulunduğunu ve bu Meclise seçilme yaşının kırk yaş ve yüksek tahsil şartına bağlı olduğuna işaret ederek, ülkemizdeki Senato kaldırıldığından mevcut şartlarda otuz yaşın daha isabetli olacağını ileri, sürerek Teklifin doğru olmadığına dikkat çekmiştir.

- Ormanlarla ilgili düzenlemeler temel bir sorunun çözümüne yöneliktir. Uygulama, kötüye kullanımları önleyecek şekilde olmalıdır. Ormana yönelik tecavüzlere, ormanın yağmalanmasını artıracak uygulamalara yol açılmamalıdır.Orman köylüsü bu uygulamalardan zarar görmemelidir. İmkânları elinden alınmamalıdır.

- 2/B uygulaması için Anayasa değişikliğine gerek bulunmamaktadır. 2/B alanların satışından elde edilecek geliri orman köylüsüne aktarmak için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

- Ormanların özelleştirilmesine varacak sonuçların önüne geçilmelidir.

- Orman alanlarının talanı, haksız kazanç ve rant aktarımını doğuracak uygulamalara yol açılmamalıdır.

- Ağaçlandırmadan erozyona tüm ormanla ilgili işletmeyi orman köylüsü yapmalı; daha iyi korunması için tedbirler alınmalıdır.

- 169 uncu maddeye eklenen “İşlettirilir” ibaresi ile üçüncü kişiye belli süre içinde bu arazilerin intikali amaçlanmamalıdır.

- Satış konusunda, orman köylüsünün ekonomik yönden güçlü kişilerle rekabet gücünü sağlayıcı düzenlemeler yapılmalıdır. Şartların eşit olmaması gözden uzak tutulmamalıdır. Bugüne kadarki uygulamalarda 2/B alanına giren arazilerin satışının azlığı orman köylüsünün alım gücünü ortaya koymaktadır. Bu düzenlemeden ormanı cebren işgal eden rant sahiplerinin istifade edecek olmasından endişe edilmektedir.

- Devletin denetim mekanizması korunduktan ve uygulamayla ilgili esaslar belirlendikten sonra özel şahısların işletmesinden korkulmamalıdır.

Komisyonumuzda dile getirilen görüşler karşısında Orman Bakanı Sayın Osman Pepe şu açıklamaları yapmıştır :

- Bu değişiklik OrmanFakültesi dekanları, Yargıtay, Anayasa Mahkemesinin ilgilileri ile toplantılar yaparak; sempozyum ve panellerde tartışılarak hazırlanmıştır.

- Yargı mensuplarıyla yapılan görüşmeler neticesinde Anayasa değişikliği yapılmadan sadece yasal düzenleme ile yapılacak sürecin geçtiği anlaşılmıştır.Olayın hukuki, ekonomik ve sosyal boyutu göz önünde tutularak ormanları geliştirmek için kaynak yaratacak, orman köylüsünün standardını yükseltecek bir düzenlemede ilk adım atılmış olacaktır.

Teklifin Alt Komisyonda incelenmesi yönündeki önerge Komisyonumuzca kabul edilmemiştir.

Teklifin tümü üzerindeki bu görüşmelerden sonra maddelere geçilmesi oy çokluğu ile kabul edilmiştir.

- Teklifin; seçilme yaşını otuzdan yirmibeş yaşa indirilmesini öngören çerçeve 1 inci maddesi Komisyonumuzca oy çokluğu ile kabul edilmiştir.

- Teklifin 2 nci maddesindeki görüşmelerde; kötü niyetli iktidarlara karşı tedbirlere Anayasa içinde yer verilmesinin doğru olacağı ifade edilmiştir. Orman köylüsünü koruyucu hükümler burada yerini almalıdır. Bu madde de Komisyonumuzda oy çokluğu ile kabul edilmiştir.

- Teklifin 3 üncü maddesindeki görüşmelerde bu konuyla ilgili tüm endişelerin kanunî düzenlemeler yapılırken giderileceği belirtilmiş ve madde Komisyonumuzca oy çokluğu ile kabul edilmiştir.

Komisyonumuza verilen redaksiyon yetkisi çerçevesinde;

- Çerçeve 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında geçen “ayni hak” “aynî hak”; “kalkındırmalarının” “kalkındırılmalarının” ve son fıkrasında geçen “orman içinde” ibareleri “orman içinden” şeklinde düzeltilmiştir.

Bu düzeltmelerle birlikte Teklifin yürürlük ve halkoylamasına ilişkin 4 üncü maddesi ile tümü oya sunulmuş ve oy çokluğu ile kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.

Başkan	Başkanvekili	Sözcü
Burhan Kuzu	Atilla Koç	Mehmet Ali Bulut
İstanbul	Aydın	Kahramanmaraş
Kâtip	Üye	Üye
Ayhan Sefer Üstün	Uğur Aksöz	Abdullah Torun
Sakarya	Adana	Adana
	(Çerçeve 2 nci ve 3 üncü
	maddeye muhalifim)
Üye	Üye	Üye
Hüsrev Kutlu	İbrahim Hakkı Aşkar	Halil Ünlütepe
Adıyaman	Afyon	Afyon
		(Çerçeve 2 nci ve 3 üncü maddeye
		muhalefet şerhim ektedir)
Üye	Üye	Üye
Oya Araslı	Haluk İpek	Atilla Emek
Ankara	Ankara	Antalya
(Muhalefet şerhim eklidir)		(Çerçeve 2 nci ve 3 üncü maddeye
		muhalefet şerhi eklidir)
Üye	Üye	Üye
Tuncay Ercenk	Mehmet Salih Erdoğan	Metin Kaşıkoğlu
Antalya	Denizli	Düzce
(Çerçeve 2 nci ve 3 üncü
maddeye muhalifim)
Üye	Üye	Üye
Mustafa Nuri Akbulut	Yılmaz Kaya	Musa Sıvacıoğlu
Erzurum	İzmir	Kastamonu
	(Çerçeve 2 nci ve 3 üncü
	maddeye muhalifim)
Üye	Üye	Üye
Atilla Kart	Süleyman Sarıbaş	Mehmet Kurt
Konya	Malatya	Samsun
(Çerçeve 2 nci ve 3 üncü maddeye
muhalefet şerhim ektedir)
Üye		Üye
İlyas Sezai Önder		Ahmet Çağlayan
Samsun		Uşak
(Muhalefet şerhi eklidir)

MUHALEFET ŞERHİ

ANAYASA KOMİSYONU BAŞKANLIĞINA

Görüşülmekte olan yasanın çerçeve 2 nci ve 3 üncü maddelerindeki düzenleme, orman köylüsünün sorunlarına ve beklentilerine çözüm getirmemektedir. Bu nedenle çerçeve 2 nci ve 3 üncü maddelere muhalif olduğumuzu saygı ile arz ederiz.

27.3.2003
Oya Araslı	Uğur Aksöz	Atilla Kart
Ankara	Adana	Konya
Atilla Emek	Halil Ünlütepe	Yılmaz Kaya
Antalya	Afyon	İzmir
İlyas Sezai Önder		Tuncay Ercenk
Samsun		Antalya

ADALET VE KALKINMA PARTİSİ GRUP BAŞKANVEKİLLERİ ANKARA MİLLETVEKİLİ SALİH KAPUSUZ, BURSA MİLLETVEKİLİ FARUK ÇELİK İLE ORDU MİLLETVEKİLİ EYÜP FATSA VE 213

MİLLETVEKİLİNİN TEKLİFİ

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI-NIN BAZI MADDELERİNİN DEĞİŞTİ-RİLMESİ HAKKINDA KANUN TEKLİFİ

MADDE 1. - 7.11.1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının
76 ncı maddesinin birinci fıkrasındaki “Otuz” ibaresi “Yirmibeş” olarak değiştirilmiştir.

MADDE 2. - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 169 uncu maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Devlet ormanlarının mülkiyeti devrolunamaz. Devlet ormanları kanuna göre, Devletçe yönetilir, işletilir ve işlettirilir. Bu ormanlar zamanaşımı ile mülk edinilemez ve kamu yararı dışında irtifak hakkına konu olamaz.”

MADDE 3. - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 170 inci maddesi başlığı ile beraber aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“B. Orman sınırları dışına çıkartılan yerlerin değerlendirilmesi ve orman köylüsünün desteklenmesi

Madde 170. - Devlet, ormanlar içinde veya bitişiğindeki köyler halkının kalkındırılması, ormanların bütünlüğünün korunması bakımından; ormanların gözetilmesi ve işletilmesinde Devletle bu halkın işbirliğini sağlayıcı tedbirleri alır.

Bilim ve fen bakımından orman olarak muhafazasında yarar görülmeyen yerlerin tespiti ve orman sınırları dışına çıkartılması; Orman içindeki köyler halkının kısmen veya tamamen bu yerlere yerleştirilmesi için Devlet eliyle anılan yerlerin ihya edilerek bu halkın yararlanmasına tahsisi kanunla düzenlenir.

31.12.1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tamamen kaybetmiş ve orman sınırları dışına çıkartılmış yerlerin devri, tahsisi, terki, kiraya verilmesi, üzerinde sınırlı ayni hak tesisi, satışı ve satış gelirlerinden orman köylülerinin kalkındırmalarının desteklenmesi amacıyla ayrılacak payın belirlenmesi kanunla düzenlenir. Orman köyleri sınırları içinde kalan yerlerin satışında, kullanıcısı orman köylüsüne öncelik tanınır.

Devlet, bu halkın işletme araç ve gereçleriyle diğer girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırıcı tedbirleri alır.

Orman içinde nakledilen köyler halkına ait araziler, Devlet ormanı olarak derhal ağaçlandırılır.”

MADDE 4. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer ve halkoylamasına sunulması halinde tümüyle oylanır.

ANAYASA KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI-NIN BAZI MADDELERİNİN DEĞİŞTİ-RİLMESİ HAKKINDA KANUN TEKLİFİ

MADDE 1. - Teklifin 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 2. - Teklifin 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. - Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 170 inci maddesi kenar başlığı ile beraber aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“B. Orman sınırları dışına çıkartılan yerlerin değerlendirilmesi ve orman köylüsünün desteklenmesi

Madde 170. - Devlet, ormanlar içinde veya bitişiğindeki köyler halkının kalkındırılması, ormanların ve bütünlüğünün korunması ba-kımından; ormanların gözetilmesi ve işletilmesinde Devletle bu halkın işbirliğini sağlayıcı tedbirleri alır.

Bilim ve fen bakımından orman olarak muhafazasında yarar görülmeyen yerlerin tespiti ve orman sınırları dışına çıkartılması; orman içindeki köyler halkının kısmen veya tamamen bu yerlere yerleştirilmesi için Devlet eliyle anılan yerlerin ihya edilerek bu halkın yararlanmasına tahsisi kanunla düzenlenir.

31.12.1981 tarihinden önce bilim ve fen bakımından orman niteliğini tamamen kaybetmiş ve orman sınırları dışına çıkartılmış yerlerin devri, tahsisi, terki, kiraya verilmesi, üzerinde sınırlı aynî hak tesisi, satışı ve satış gelirlerinden orman köylülerinin kalkındırılmalarının desteklenmesi amacıyla ayrılacak payın belirlenmesi kanunla düzenlenir. Orman köyleri sınırları içinde kalan yerlerin satışında, kullanıcısı orman köylüsüne öncelik tanınır.

Devlet, bu halkın işletme araç ve gereçleriyle diğer girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırıcı tedbirleri alır.

Orman içinden nakledilen köyler halkına ait araziler, Devlet ormanı olarak derhal ağaçlandırılır.”

MADDE 4. - Teklifin 4 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.