Dönem : 22 Yasama Yılı : 2
T.B.M.M. (S. Sayısı : 361)
Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkanvekilleri Mersin
Milletvekili Mustafa Özyürek, İzmir Milletvekili Oğuz Oyan, Samsun Milletvekili
Haluk Koç ile 2 Milletvekilinin, Türk Ceza Kanununa Geçici İki Madde
Eklenmesine İlişkin Kanun Teklifi ile Adalet ve Kalkınma Partisi Grup
Başkanvekili Ordu Milletvekili Eyüp Fatsa’nın, Türk Ceza Kanununa Bir Geçici
Madde Eklenmesine İlişkin Kanun Teklifi ve Adalet Komisyonu Raporu (2/177,
2/155)
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
“Türk Ceza Kanununa
Geçici İki Madde Eklenmesine İlişkin Kanun Teklifi”, gerekçesiyle birlikte
ilişikte sunulmuştur.
Gereğini saygılarımızla
arz ve teklif ederiz. 17.7.2003
|
|
Mustafa Özyürek |
Oğuz Oyan |
Haluk Koç |
|
|
Mersin |
İzmir |
Samsun |
|
|
Atilla Kart |
|
Ziya Yergök |
|
|
Konya |
|
Adana |
GENEL GEREKÇE
Ülkemizde 1970'li
yıllarda ve daha sonra 1980'li yıllarda belli bir süreç olarak yaşanan ve
toplumun önemli bir kesiminin değişik şekillerde etkilendiği ve sonuçta mağdur
olduğu bir gerçektir. Bu süreç hem adlî yargıda, hem askerî yargıda ve
sıkıyönetim mahkemelerindeki davalarda yaşanmıştır.
Bu yargılamalar sonucunda
mahkûmiyet kararı olan kişiler hakkında ayrıca Türk Ceza Kanununun 20, 31 ve
33. maddelerindeki hükümler de uygulanmış; sözü edilen kişiler cezalarını çekip
şartla salıverildikleri halde, bihakkın tahliye tarihlerinden sonra işlemeye
başlayan süreler kadar seçme, seçilme, siyasî faaliyette bulunamama, siyasî
partiye girememe, kamu memuriyetlerinde görev alamama veya özel ilişkilerinde
vasi olamama gibi yasaklı halleri devam edegelmiştir. Öyle ki, bu kişilerin
memnu haklarını talep edebilmeleri için gerekli olan tarihler 2010'lu yılları
bulan sürelere kadar uzamıştır.
Bir kişinin işlemiş
olduğu suçun cezasının, ilgili yasada düzenlenen şekilde uygulanmasından sonra;
cezanın fer'i sonuçlarının adeta ve fiilen ömür boyu devam etmesi ceza adaleti
kavramıyla ve suçlunun topluma kazandırılması amacıyla da bağdaşmaz. Toplumun
belli bir kesiminin olumsuz olarak etkilendiği olağanüstü bir dönemde
yargılanıp, mahkûm olan ve daha sonra cezalarını çekip toplumun içine katılan
ve yaşamlarını sürdüren bu kişilerin; bu yasaklılıkları sonucu toplumda meslek
edinememeleri ve kamu haklarını kullanamamaları sonucunda kişi ve toplumla kurulması
arzulanan ilişkiler gerçekleştirilememektedir. Bu sebeple, bu kişilerin
eylemlerine ilişkin olarak belli bir süreden sonra toplumla uyum içine
girmelerinin sağlanabilmesi bakımından yukarıda sözü edilen düzenlemenin
yapılmasında zorunluluk vardır.
Bu uygulamanın
yapılabilmesi için esas alınması gereken tarih ara dönemin sona erdiği ve 6 Kasım 1983'de yapılan genel seçimler
sonucu toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisinin Başkanlık Divanının oluştuğu
tarih olan 8 Aralık 1983 tarihi olması uygun olacaktır.
İş bu yasa teklif ile,
yukarıda açıklaması yapılan ve toplumda artık sosyal bir yara haline gelen
mağdurlar grubunun yaşamlarının kalan süresinde daha çok mağdur edilmeden ve
onurları incinmeden, temel haklarını kullanmaları, adalet ve hakkaniyet
duygusuyla bu kişilere yaklaşılarak toplumsal uzlaşmanın sağlanması ve
toplumsal barışa da katkıda bulunulması amaçlanmaktadır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde l. - Bu madde ile,
8 Aralık 1983 tarihine kadar olan dönemde yargılanan, mahkûm olan ve cezalarını
şartla salıverme hükümlerine göre çekmiş olan kişilerin; aradan geçen ve belli
bir bölümü için yirmi yılı aşan süreye rağmen, kamu haklarından engellenmiş
olmalarından doğan mağduriyetin giderilmesi ve bu kişilerin topluma
kazandırılması, iç barışa katkıda bulunulması ve temel hak ve özgürlüklerinin
sağlanması amaçlanmaktadır.
Madde 2. - Yürürlük
maddesidir.
Madde 3. - Yürütme
maddesidir.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Türk Ceza Kanununa bir
geçici madde eklenmesine ilşikin kanun teklifim ilişikte sunulmuştur.
Gereğini saygılarımla arz
ederim.
Eyüp Fatsa
Ordu
GENEL GEREKÇE
Ülkemizde 1970'li
yıllarda belli bir süreç olarak yaşanan ve herkesin bildiği olumsuz olaylar
sonucu 13.5.1971 tarihli ve 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununa göre kurulan
sıkıyönetim askerî mahkemelerinde veya bu mahkemeler kuruluncaya kadar
sıkıyönetim askerî mahkemesi görevi yapan mahkemelerde bir çok kişi
yargılanmıştır.
Bu sıkıyönetim askerî
mahkemelerindeki yargılamalar sonucunda bir çok kişi yüksek hadlerde hapis
cezalarına çarptırılmışlardır. Bu kişiler ayrıca bu cezalarının sonucu olarak
1.3.1926 tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 20 nci maddesinde sayılan
kamu hizmetlerinden de yasaklı hâle gelmişlerdir.
Söz konusu kişilerin
cezalarını çekip şartla salıverildikleri hâlde bihakkın infaz tarihlerinden
sonra işlemeye başlayan süreler kadar seçip-seçilme, siyasî faaliyette
bulunamama, siyasî partiye girememe, kamu memuriyetlerinde görev alamama veya
vasi olamama gibi yasaklılıkları devam etmektedir. Öyle ki bunlardan çoğunun
memnu haklarının geri alınmasını talep edebilmeleri için gerekli tarihler 2013,
2014, 2015, 2016 vs. yıllarına rastlamaktadır.
Hemen hemen herkesin
olumsuz etkilendiği olağanüstü bir dönemde yargılanıp, mahkûm olan ve daha
sonra cezalarını çekip toplumun içine katılan bu kişilerin bu yasaklılıkları
sonucu toplumda bir meslek edinememeleri, seçme ve seçilme gibi siyasî
haklarını kullanamamaları sonucu toplum ve devletle arzulanan ilişkileri
kurmaları zorlaşmaktadır. Bu nedenle, bu kişilerin eylemlerine ilişkin
pişmanlık duygularını ortaya çıkarabilecekleri bir ortam oluşamadığından ve
bihakkın infaz tarihleri de çoğu için daha gerçekleşmediğinden yasaklanmış
haklarının iadelerini talep edebilmeleri için Türk Ceza Kanununun 122 ve 123.
maddelerindeki süreler ve 4.4.1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri
Usulü Kanununun 417 nci maddesinin (3) numaralı bendinde yer alan iyi hallilik
koşulu da aranmaması öngörülmektedir.
Teklifle, yukarıda
açıklanan toplumsal yara hâline de gelen binlerce kişiye yaşamlarının kalan
süresinde onurları daha fazla incinmeden insanî temel haklarını kullanmaları ve
adalet ve hukuk duygusuyla bu kişilere yaklaşılarak toplumsal uzlaşmanın
sağlanması ve bu kişilere yeni bir yaşam fırsatı verilmesi amaçlanmaktadır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde l. - Madde ile,
Türk Ceza Kanununa geçici bir madde eklenmek suretiyle, sıkıyönetim askerî
mahkemelerinde veya Sıkıyönetim Kanunu gereği sıkıyönetim askerî mahkemesi
görevi yapan mahkemelerce ya da dava dosyaları bu mahkemelerce devredilen
mahkemeler tarafından yapılan yargılamalar sonucunda mahkûm olup da bu Kanunun
yayımı tarihinden önce bihakkın tahliye olanlar ile şartla salıverilenlerin,
Türk Ceza Kanununun 122 ve 123 üncü maddelerindeki süreler ve Ceza Muhakemeleri
Usulü Kanununun 417 nci maddesinin (3) numaralı bendinde yer alan iyi hallilik
koşulu aranmaksızın, Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde memnu
haklarının iadesine karar verilmesini talep edebilecekleri öngörülmüştür.
Madde 2. - Yürürlük
maddesidir.
Madde 3. - Yürütme
maddesidir.
ADALET VE KALKINMA
PARTİSİ GRUP BAŞKANVEKİLİ
ORDU MİLLETVEKİLİ EYÜP
FATSA’NIN TEKLİFİ
TÜRK CEZA KANUNUNA BİR GEÇİCİ MADDE EKLENMESİNE İLİŞKİN
KANUN TEKLİFİ
MADDE 1. - 1.3.1926
tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE - 13.5.1971
tarihli ve 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununa göre kurulan sıkıyönetim askerî
mahkemelerinde veya Sıkıyönetim Kanunu gereği sıkıyönetim askerî mahkemesi
görevi yapan mahkemelerde ya da dava dosyaları bu mahkemelerce devredilen
mahkemeler tarafından yapılan yargılamalar sonucunda haklarında mahkûmiyet
kararı verilenlerden bu Kanunun yayımı tarihinden önce bihakkın tahliye olanlar
ile salıverilenler, Türk Ceza Kanununun 122 ve 123 üncü maddelerindeki süreler
ve 4.4.1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 417 nci
maddesinin (3) numaralı bendinde yer alan koşul aranmaksızın memnu haklarının
iadesine karar verilmesini bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde
talep edebilirler.”
MADDE 2. - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Adalet Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet
Meclisi
Adalet Komisyonu 22.1.2004
Esas No. : 2/177,
2/155
Karar No. : 45
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Ordu Milletvekili Eyüp
Fatsa'nın; Türk Ceza Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesine İlişkin Kanun
Teklifi (2/155) ile Mersin Milletvekili Mustafa Özyürek, İzmir Milletvekili
Oğuz Oyan, Samsun Milletvekili Haluk Koç ile 2 Milletvekilinin; Türk Ceza
Kanununa Geçici İki Madde Eklenmesine İlişkin Kanun Teklifi (2/177),
birleştirilerek Komisyonumuzun 8.1.2004 tarihli 36 ncı toplantısında incelenip
görüşülmüş, gerekçeleri uygun görülerek maddelerine geçilmesi kabul edilmiş, ancak
maddelerin ayrıntılı bir biçimde incelenerek düzenlenmesi için 3 kişilik bir
alt komisyona havale edilmiştir.
Alt Komisyon tarafından
(2/177) numaralı Kanun Teklifi esas alınarak düzenlenen metin Komisyonumuzun
22.1.2004 tarihli 38 inci toplantısında, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı
Sayın Mehmet Ali Şahin ile Adalet Bakanlığı temsilcilerinin ve teklif
sahiplerinin de katılmalarıyla incelenip görüşülmüş ve maddelere ilişkin
düzenlemeler aşağıda açıklanmıştır.
(2/177) numaralı Teklifin
çerçeve 1 inci maddesiyle Türk Ceza Kanununa eklenmesi öngörülen geçici 1 inci
maddede yer alan 8.12.1983 tarihi, bütün siyasi yasakların sona erdiği tarih
olan 31.12.1987 tarihini esas almanın daha uygun olacağı düşüncesiyle
değiştirilmiş ve madde redaksiyon yapılarak kabul edilmiştir.
Teklifin çerçeve 1 inci
maddesiyle Türk Ceza Kanununa eklenmesi öngörülen geçici 2 nci maddesindeki
disiplin cezalarıyla ilgili kanuni düzenlemelerin, Türk Ceza Kanununda
yapılması teknik açıdan mümkün olmadığından teklif metninden çıkarılmış,
çerçeve madde ile teklifin başlığı da bu doğrultuda değiştirilmiştir.
Teklifin 2 ve 3 üncü
maddeleri aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun
onayına sunulmak üzere saygı ile arz olunur.
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
|
Köksal
Toptan |
Halil
Özyolcu |
Ramazan
Can |
|
|
Zonguldak |
Ağrı |
Kırıkkale |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Hasan Kara |
Mehmet
Ziya Yergök |
Feridun
Fikret Baloğlu |
|
|
Kilis |
Adana |
Antalya |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Orhan
Yıldız |
Yüksel
Çorbacıoğlu |
Semiha Öyüş |
|
|
Artvin |
Artvin |
Aydın |
|
|
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Feridun
Ayvazoğlu |
Muzaffer
Külcü |
Mahmut
Durdu |
|
|
Çorum |
Çorum |
Gaziantep |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Esat Canan |
Recep
Özel |
Mehmet
Yılmazcan |
|
|
Hakkâri |
Isparta |
Kahramanmaraş |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Hakkı
Köylü |
Harun Tüfekçi |
Kerim
Özkul |
|
|
Kastamonu |
Konya |
Konya |
|
|
(Çekimser) |
|
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Muharrem
Kılıç |
İsmail Bilen |
Orhan
Eraslan |
|
|
Malatya |
Manisa |
Niğde |
|
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ömer
Kulaksız |
Mehmet
Nuri Saygun |
Bekir
Bozdağ |
|
|
Sivas |
Tekirdağ |
Yozgat |
CUMHURİYET HALK PARTİSİ
GRUP BAŞKANVEKİLLERİ MERSİN MİLLETVEKİLİ MUSTAFA ÖZYÜREK, İZMİR MİLLETVE-KİLİ
OĞUZ OYAN, SAMSUN MİLLETVE-KİLİ HALUK KOÇ İLE 2 MİLLETVEKİLİNİN
TEKLİFİ
TÜRK CEZA KANUNUNA GEÇİCİ İKİ MADDE EKLENMESİNE İLİŞKİN KANUN
TEKLİFİ
MADDE 1. - 1.3.1926
tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanununa aşağıdaki iki geçici madde
eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 1. -
8.12.1983 tarihinden evvel işlenmiş suçlarla ilgili olarak mahkemeler
tarafından yapılan yargılamalar sonucunda; haklarında mahkûmiyet kararı verilenlerden,
bu Kanunun yayımı tarihinden önce şartla salıverme hükümlerine göre cezalarını
çekenler hakkında; Türk Ceza Kanununun 122 ve 123 üncü maddelerindeki süreler
ve 4.4.1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 417 nci
maddesinin 3 üncü bendinde yer alan koşul aranmaksızın; memnu haklarının
iadesine karar verilir.
GEÇİCİ MADDE 2. - Geçici
1 inci maddede düzenlenen şekilde memnu haklarının iadesine karar verilenlerin
disiplin cezaları da bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmıştır. Ancak bu durum,
ilgililere geçmiş süreler için parasal yönden ve açıktan atama şeklinde
herhangi bir talep hakkı vermez.
MADDE 2. - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
ADALET KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
TÜRK CEZA KANUNUNA GEÇİCİ BİR MADDE EKLENMESİNE İLİŞKİN KANUN
TEKLİFİ
MADDE 1. - 1.3.1926
tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ MADDE 1. -
31.12.1987 tarihinden evvel işlenmiş suçlarla ilgili olarak mahkemeler
tarafından yapılan yargılamalar sonucunda; haklarında mahkumiyet kararı
verilenlerden, bu Kanunun yayımı tarihinden önce bihakkın tahliye olanlar ile
şartlı salıverilenlerin Türk Ceza Kanununun 122 ve 123 üncü maddelerindeki
süreler ve 4.4.1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun
417 nci maddesinin (2) ve (3) numaralı bentlerinde yer alan koşul aranmaksızın;
mahkemelerce memnu haklarının iadesine karar verilir.”
MADDE 2. - Bu Kanun yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.