Dönem: 22 Yasama Yılı: 4

TBMM (S. Sayısı: 1063)

Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı ve

Adalet Komisyonu Raporu (1/887)

T.C.
Başbakanlık
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü	24/8/2004
Sayı: B.02.0.KKG.0.10/101-232/4058

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Adalet Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 23/8/2004 tarihinde kararlaştırılan “Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Recep Tayyip Erdoğan

Başbakan

GENEL GEREKÇE

Ceza infaz kurumları ve tutukevleri izleme kurulları, mevzuat ve ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle belirlenen ilkeler çerçevesinde, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin yönetim, işleyiş ve uygulamalarını yerinde görmek, incelemek, bilgi almak ve tespitlerini rapor hâline getirerek yetkili ve ilgili mercilere sunmak amacıyla, 14/6/2001 tarihli ve 4681 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanunu ile kurulmuştur. Hâlen bulunduğu yargı çevresinde ceza infaz kurumu veya tutukevi olan yüzotuz adlî yargı adalet komisyonu bünyesinde bu kurullar oluşturulmuş olup, ilgili adlî yargı adalet komisyonu tarafından seçilen altıyüzelli başkan ve üye göreve başlamıştır.

İzleme kurulu üyelerinin bir kısmının kamu görevlisi olması veya bu görevlerinden ayrılması, izinli veya raporlu olmaları hâlinde, kurulların faaliyetleri aksamakta ve görevlerinin yerine getirilmesi zorlaşmaktadır. Bu faaliyetlerin uygulamada kesintisiz olarak sürdürülebilmesi amacıyla, 4681 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle; izleme kurullarının beş olan üye sayısı; beş asıl, üç yedek üye olarak değiştirilmiş, kurulların ceza infaz kurumları ve tutukevleri ile ilgili tespitlere ve aldıkları bilgilere göre hazırlayacakları raporların süresi dört aya çıkarılmış, infaz hâkimliğinin görev alanına giren bir şikâyet konusu olduğu takdirde raporların infaz hâkimliğine gönderilmesi öngörülmüş, ayrıca Adalet Bakanlığının, cezaevi güvenliğine ilişkin hususlar dışında her yıl bir önceki yıla ait izleme kurullarınca düzenlenen raporların sayısını, konularını ve yerine getirilen veya getirilmeyen öneri ve gerekçelerini bir rapor ile kamuoyuna açıklayabilmesine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.

Öte yandan, izleme kurullarının iki ayda bir yapılan toplantılarının süresi üç aya çıkarılmış ve toplantı yeter sayısı salt çoğunluk olarak düzenlenmiştir.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1.- Mevzuat ve ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle belirlenen ilkeler çerçevesinde, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin yönetim, işleyiş ve uygulamalarını yerinde görmek, incelemek, bilgi almak ve tespitlerini rapor hâline getirerek yetkili ve ilgili mercilere sunmak amacıyla, 14/6/2001 tarihli ve 4681 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanunu gereğince oluşturulan izleme kurullarının üyelerinin bir kısmının kamu görevlisi olması, ayrıca, üyelerin görevlerinden ayrılmaları, izinli veya raporlu olmaları hâllerinde izleme kurullarının faaliyetlerinde aksamalar yaşanmaktadır. Bu kurulların görevlerini kesintisiz olarak sürdürebilmeleri amacıyla madde ile her izleme kuruluna, beş asıl üye ile birlikte üç yedek üyenin de atanması hükme bağlanmıştır.

Madde 2.- İzleme kurullarının ceza infaz kurumları ve tutukevlerini ziyaret etmeleri bu ziyaret ile ilgili rapor düzenlemeleri ve bunu Adalet Bakanlığına göndermeleri ve bu raporların Bakanlıkça değerlendirilmesi konusu uzun bir zaman alabildiğinden, bu durumun önlenmesi için kurulların hazırlayacakları raporların hazırlanma süreleri dört aya çıkarılmıştır. Ayrıca, uygulamada izleme kurullarının hazırladıkları raporların her zaman bulundukları yargı çevresindeki infaz hâkimliğinin görev alanına girmemesi sebebiyle gereksiz yazışmaların önlenmesi amacıyla, sadece infaz hâkimliğinin görev alanına giren bir şikâyet konusu bulunduğu takdirde raporun ilgili infaz hâkimliğine gönderilmesi esası getirilmiştir. Ayrıca, Adalet Bakanlığının, cezaevi güvenliğine ilişkin hususlar dışında her yıl bir önceki yıla ait izleme kurullarınca düzenlenen raporların sayısını, konularını ve yerine getirilen veya getirilmeyen öneri ve gerekçelerini bir rapor ile kamuoyuna açıklayabilmesine imkân tanınmıştır.

Madde 3.- İzleme kurulları üyelerinin bir kısmının kamu görevlisi olması nedeniyle bağlı bulundukları kurumlardan izin almaları, bu kurulların ceza infaz kurumları ve tutukevlerini ziyaret etmeleri ve ziyaretlerle ilgili rapor düzenleyerek Adalet Bakanlığına göndermeleri, Bakanlıkça rapordaki öneriler ile ilgili çalışma yapılması ve sonucun izleme kuruluna bildirilmesi konularında yaşanan sıkıntıların giderilmesi amacıyla; kurulların en az iki ayda bir toplanması yerine en az üç ayda bir toplanması öngörülmüş, kurulun toplantı yeter sayısı salt çoğunluğa göre düzenlenmiş, salt çoğunluğun sağlanamaması durumunda kıdem sırasına göre yedek üyelerin toplantıya katılacağı hükme bağlanmıştır.

Madde 4.- Yürürlük maddesidir.

Madde 5.- Yürütme maddesidir.

Adalet Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi
Adalet Komisyonu
Esas No.: 1/887	5/1/2006
Karar No.: 99

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Başkanlığınızca, 15/4/2004 tarihinde esas komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen "Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı (1/887)", Komisyonumuzun 28/12/2005 tarihli 38 inci birleşiminde Adalet Bakanlığı temsilcilerinin katılımlarıyla incelenip görüşülmüş, geneli üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasından sonra maddelerine geçilmesi kabul edilmiştir.

Tasarının çerçeve 2 nci maddesi ile 4681 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde değişiklik ve aynı maddeye fıkra eklenmesi öngörülen hükümde, izleme kurullarınca düzenlenen raporların sayısını, konularını, yerine getirilen ve getirilmeyen önerileri ve gerekçelerini bir rapor ile açıklanmasının, Adalet Bakanlığının takdirine bırakılması yerine, Bakanlık için zorunlu hale getirilmesi amacıyla 6 ncı maddeye eklenmesi öngörülen fıkradaki "açıklayabilir" ibaresi "açıklar" olarak değiştirilmek suretiyle; Tasarının diğer maddeleri ise aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Başkanlığa saygı ile arz olunur.

Başkan	Başkanvekili	Sözcü
Köksal Toptan	Recep Özel	Ramazan Can
Zonguldak	Isparta	Kırıkkale
	(Toplantıya katılmadı)
Kâtip	Üye	Üye
Hasan Kara	Fehmi Hüsrev Kutlu	Halil Özyolcu
Kilis	Adıyaman	Ağrı
Üye	Üye	Üye
Haluk İpek	Feridun Fikret Baloğlu	Yüksel Çorbacıoğlu
Ankara	Antalya	Artvin
(Toplantıya katılmadı)	(Ayrışık oy)	(Ayrışık oyum ektedir)
Üye	Üye	Üye
Orhan Yıldız	Mehmet Küçükaşık	Feridun Ayvazoğlu
Artvin	Bursa	Çorum
	(Karşı oyum ektedir)	(Karşı oyum ektedir)
Üye	Üye	Üye
Muzaffer Külcü	Mustafa Nuri Akbulut	Mahmut Durdu
Çorum	Erzurum	Gaziantep
		(Toplantıya katılmadı)
Üye	Üye	Üye
Mehmet Yılmazcan	Hakkı Köylü	Muharrem Kılıç
Kahramanmaraş	Kastamonu	Malatya
		(Karşı oyum ektedir)
Üye	Üye	Üye
Süleyman Sarıbaş	Orhan Eraslan	Enver Yılmaz
Malatya	Niğde	Ordu
(Toplantıya katılmadı)	(Toplantıya katılmadı)	(Toplantıya katılmadı)
Üye	Üye	Üye
Mehmet Nuri Saygun	Ahmet Çağlayan	Bekir Bozdağ
Tekirdağ	Uşak	Yozgat
(Toplantıya katılmadı)

KARŞI OY YAZISI

4681 Sayılı Ceza İnfaz Kurumları ve TutukevIeri İzleme Kurulları Kanununda hükümet tasarısı ile 3 üncü maddede; İzmir Milletvekili Ahmet Ersin'in teklifi ile 2 nci maddede değişiklik içeren tasarı ve teklifler Adalet Komisyonunda görüşülmüş ve hükümet tasarısı değişiklik ile kabul edilmiş, teklif kabul edilmemiştir.

Kabul edilen tasarı metni ile yasada olumsuz bir değişiklik yapılmamış, ancak İzmir Milletvekili Ahmet Ersin'in teklifi ile ilgili değişiklikler de yapılsa idi genel olarak yasanın ve yasa ile kurulan izleme kurullarının amacına daha da iyi hizmet edilmiş olacaktı. Çünkü; amaç ceza ve tevkif evlerinde daha insanca yaşama ortamı sağlanacak, bu konuda idare tarafından yapılan eksiklikler ve yanlışlıkları gidererek sonuçta ülke demokrasisine hizmet etmektir. Bu amaç, izleme kurulu üyelerinin seçim yöntemi ve üyelerin nitelik olarak sivilleştikleri sürece gerçekleşecektir.

Bu gerekçelerle ayrışık oyumuzu yazıyoruz.

Yüksel Çorbacıoğlu	Mehmet Küçükaşık	Muharrem Kılıç
Artvin	Bursa	Malatya
	Feridun Ayvazoğlu
	Çorum

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

CEZA İNFAZ KURUMLARI VE TUTUKEVLERİ İZLEME KURULLARI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN TASARISI

MADDE 1.- 14/6/2001 tarihli ve 4681 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanununun 2 nci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"İzleme kurulu, başkanla birlikte beş asıl ve üç yedek üyeden oluşur. Üyeleri dört yıl için seçilir. Süresi dolan üyeler yeniden seçilebilir."

MADDE 2.- 4681 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

"3. Ceza infaz kurumları ve tutukevleri ile ilgili tespitlerini ve aldıkları bilgileri değerlendirerek en az dört ayda bir rapor düzenlemek, raporun birer örneğini Adalet Bakanlığına, izleme kurulunun bulunduğu yargı çevresindeki Cumhuriyet başsavcılığına ve görev alanına giren bir şikâyet konusu bulunduğu takdirde infaz hâkimliğine, gerektiğinde ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığına göndermek."

"Adalet Bakanlığı, cezaevi güvenliğine ilişkin hususlar müstesna olmak üzere, her yıl bir önceki yıla ait izleme kurullarınca düzenlenen raporların sayısını, konularını, yerine getirilen ve getirilmeyen önerileri ve gerekçelerini bir rapor ile kamuoyuna açıklayabilir."

MADDE 3.- 4681 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasında geçen "iki" ibaresi "üç" olarak, üçüncü fıkrası ise aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"İzleme kurulu, asıl üyelerin salt çoğunluğu ile toplanır. Salt çoğunluğun sağlanamaması hâlinde kıdem sırasına göre yedek üyeler toplantıya katılır. Raporlar, katılan üyelerin salt çoğunluğu ile kabul edilir."

MADDE 4.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 5.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd. V.
A. Gül	A. Şener	M. Aydın
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
B. Atalay	A. Babacan	M. Aydın
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Adalet Bakanı
G. Akşit	K. Tüzmen	C. Çiçek
Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı	Maliye Bakanı
M. V. Gönül	A. Aksu	K. Unakıtan
Millî Eğitim Bakanı	Bayındırlık ve İskân Bakanı V.	Sağlık Bakanı
H. Çelik	K. Unakıtan	R. Akdağ
Ulaştırma Bakanı	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı V.
B. Yıldırım	S. Güçlü	R. Akdağ
Sanayi ve Ticaret Bakanı	En. ve Tab. Kay. Bakanı	Kültür ve Turizm Bakanı
A. Coşkun	M. H. Güler	E. Mumcu
	Çevre ve Orman Bakanı
	O. Pepe

ADALET KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

CEZA İNFAZ KURUMLARI VE TUTUKEVLERİ İZLEME KURULLARI

KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN TASARISI

MADDE 1.- Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 2.- 4681 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

"3. Ceza infaz kurumları ve tutukevleri ile ilgili tespitlerini ve aldıkları bilgileri değerlendirerek en az dört ayda bir rapor düzenlemek, raporun bir örneğini Adalet Bakanlığına, izleme kurulunun bulunduğu yargı çevresindeki Cumhuriyet başsavcılığına ve görev alanına giren bir şikâyet konusu bulunduğu takdirde ceza infaz hâkimliğine, gerektiğinde ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığına göndermek."

"Adalet Bakanlığı, cezaevi güvenliğine ilişkin hususlar müstesna olmak üzere, her yıl bir önceki yıla ait izleme kurullarınca düzenlenen raporların sayısını, konularını, yerine getirilen ve getirilmeyen önerileri ve gerekçelerini bir rapor ile kamuoyuna açıklar."

MADDE 3.- Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 4.- Tasarının 4 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 5.- Tasarının 5 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.