Dönem : 22 Yasama Yılı : 2
T.B.M.M. (S. Sayısı : 389)
Yabancı Hukuk Hakkında
Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesine Ek Protokolün Onaylanmasının Uygun
Bulunduğu Hakkında Kanun Tasarısı ve Dışişleri Komisyonu Raporu (1/707)
Not : Tasarı Başkanlıkça, Adalet ve Dışişleri komisyonlarına
havale edilmiştir.
T.C.
Başbakanlık 9.12.2003
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı :
B.02.0.KKG.0.10/101-756/5394
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı
Bakanlar Kurulunca 5.11.2003 tarihinde kararlaştırılan “Yabancı Hukuk Hakkında
Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesine Ek Protokolün Onaylanmasının Uygun
Bulunduğu Hakkında Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
GEREKÇE
Türkiye yönünden
20.3.1976 tarihinde yürürlüğe giren 7 Haziran 1968 tarihli Yabancı Hukuk
Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi hükümleri; ilke olarak Âkit
Tarafların medeni ve ticarî hukukları ile birlikte hukuk usulleri konularında
bilgi edinilmesi ile sınırlı tutulmuş olup, cezai konuları içermemektedir.
Bu çerçevede, Avrupa
Konseyince Sözleşmenin ceza hukuku alanını da kapsayacak şekilde
yaygınlaştırılması için düzenlenen 15 Mart 1978 tarihli “Yabancı Hukuk Hakkında
Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesine Ek Protokol” (ETS No.97) üye
Devletlerin imzasına açılarak 31 Ağustos 1979 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 1
Eylül 1980 tarihinde ülkemizce imzalanan Ek Protokol, 11 maddeden ibaret olup,
Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi (ETS No.62)
gereğince kurulmuş olan uluslararası bilgi değişimi sistemini ceza hukuku
alanını da kapsayacak bir şekilde genişletilmesi amacına yönelik bulunmaktadır.
Âkit Tarafların, birbirlerine, ceza kanunları ve ceza usul kanunları, iddia
makamları dahil ceza alanında adlî teşkilâtlanma ile cezai tedbirlerin
uygulanması konularında bilgi sağlamaları yükümlülüğü getirilmiştir. Ek Protokolde
getirilen yeni düzenleme ile bilgi taleplerinin yalnızca başlayan kovuşturmalar
değil, ayrıca başlatılması öngörülen kovuşturmalar için de yapılması, yalnız
bir adlî makamın değil, ayrıca, adlî yardım sistemi içinde ekonomik yönden
zayıf durumda bulunan kimseler adına hareket eden veya yasal danışmanlık yapan
herhangi bir kişi veya makamın da bilgi isteminde bulunabileceği kabul
edilmektedir.
Dışişleri Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet
Meclisi
Dışişleri
Komisyonu 20.2.2004
Esas No. : 1/707
Karar No. : 189
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Yabancı Hukuk Hakkında
Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesine Ek Protokolün Onaylanmasının Uygun
Bulunduğu Hakkında Kanun Tasarısı, Komisyonumuzun 19 Şubat 2004 tarihli 32 nci
toplantısında Dışişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı temsilcilerinin
katılmalarıyla görüşülmüştür.
7 Haziran 1968 tarihli
Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi, ilke olarak
cezai konuları içermediğinden, ceza hukuku alanını da kapsayacak şekilde Ek
Protokol imzalanmıştır.
Âkit Taraflara,
birbirlerine, ceza kanunları, iddia makamları dahil ceza alanında adlî
teşkilâtlanma ile cezai tedbirlerin uygulanması konularında bilgi akışı
sağlamaları yükümlülüğü getiren Ek Protokolün onaylanması Komisyonumuzca
benimsenmiş ve Tasarı aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun
onayına sunulmak üzere Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
Başkan |
Sözcü |
Kâtip |
|
Mehmet
Dülger |
Eyyüp
Sanay |
A. Müfit
Yetkin |
|
Antalya |
Ankara |
Şanlıurfa |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Mehmet
Özyol |
Nur Doğan
Topaloğlu |
Mehmet
Güner |
|
Adıyaman |
Ankara |
Bolu |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Mustafa
Dündar |
V. Haşim
Oral |
M. İhsan
Arslan |
|
Bursa |
Denizli |
Diyarbakır |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Mehmet
Eraslan |
Halil
Akyüz |
Mehmet B.
Denizolgun |
|
Hatay |
İstanbul |
İstanbul |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Şükrü
Mustafa Elekdağ |
Onur
Öymen |
Fikret
Ünlü |
|
İstanbul |
İstanbul |
Karaman |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Ufuk
Özkan |
Nihat Eri |
Osman
Seyfi |
|
Manisa |
Mardin |
Nevşehir |
|
Üye |
Üye |
|
|
Süleyman
Gündüz |
Öner
Ergenç |
|
|
Sakarya |
Siirt |
|
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ
METİN
YABANCI HUKUK HAKKINDA BİLGİ EDİNİLMESİNE DAİR AVRUPA
SÖZLEŞMESİNE EK PROTOKOLÜN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞU HAKKINDA KANUN TASARISI
MADDE 1. - Türkiye
Cumhuriyeti adına 1 Eylül 1980 tarihinde imzalanan “Yabancı Hukuk Hakkında
Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesine Ek Protokol”ün beyan ile
onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
YABANCI HUKUK HAKKINDA BİLGİ EDİNİLMESİNE DAİR AVRUPA SÖZLEŞMESİNE
EK PROTOKOLÜN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞU HAKKINDA KANUN TASARISI
MADDE 1. - Tasarının 1
inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2. - Tasarının 2
nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3. - Tasarının 3
üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
|
Recep
Tayyip Erdoğan |
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
|
A. Gül |
A. Şener |
M. A.
Şahin |
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
B. Atalay |
A.
Babacan |
M. Aydın |
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Adalet Bakanı V. |
|
G. Akşit |
K. Tüzmen |
M. A.
Şahin |
|
Millî Savunma Bakanı |
İçişleri Bakanı |
Maliye Bakanı |
|
M. V.
Gönül |
A. Aksu |
K.
Unakıtan |
|
Millî Eğitim Bakanı |
Bayındırlık ve İskân Bakanı V. |
Sağlık Bakanı |
|
H. Çelik |
A. Aksu |
R. Akdağ |
|
Ulaştırma Bakanı |
Tarım ve Köyişleri Bakanı |
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
|
B.
Yıldırım |
S. Güçlü |
M.
Başesgioğlu |
|
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
En. ve Tab. Kay. Bakanı |
Kültür ve Turizm Bakanı V. |
|
A. Coşkun |
M. H.
Güler |
H. Çelik |
|
Çevre ve Orman Bakanı |
|
|
|
O. Pepe |
|
|
YABANCI HUKUK HAKKINDA BİLGİ EDİNİLMESİNE DAİR AVRUPA
SÖZLEŞMESİNE EK PROTOKOL
Strazburg, 15.III.1978
Bu Protokolü imzalayan
Avrupa Konseyi üyesi Devletler,
7 Haziran 1968 tarihinde
Londra’da imzaya açılan, Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa
Sözleşmesi (bundan böyle “Sözleşme” olarak anılacaktır) hükümlerini dikkate
alarak;
Anılan sözleşme ile
oluşturulan uluslararası karşılıklı yardım sisteminin, ceza hukuku ve usulü
alanına da, Sözleşmeye katılan Âkit Taraflara açık çok yanlı bir çerçeve
içinde, genişletilmesi isteğini gözönünde tutarak;
Yasal dava işlemlerine
başvurmayı önleyen ekonomik engellerin ortadan kaldırılması ve ekonomik yönden
durumları elverişli olmayan kimselerin üye devletlerde haklarını daha kolay
kullanmaları amacıyla, ayrıca Sözleşme ile hukukî ve ticarî konularda
oluşturulan adlî yardım ve danışmanlık alanındaki sistemin kapsamının
genişletilmesi isteğini gözönünde tutarak;
Sözleşmenin 1. maddesinin
2. fıkrasının, iki veya daha fazla Âkit Tarafın, kendi aralarında, Sözleşme
kapsamını, Sözleşmede değinilenden başka alanlara genişletmeyi
kararlaştırabilecekleri hükmünü öngördüğünü kaydederek;
Sözleşmenin 3. maddesinin
3. fıkrasının, iki veya daha fazla Âkit Tarafın, kendi aralarında, Sözleşmenin
kapsamını adlî makamlar dışındaki makamların taleplerine genişletmek hususunda
anlaşabilecekleri hükmünü öngördüğünü kaydederek;
Aşağıdaki hususlarda
anlaşmışlardır:
KISIM I
Madde 1
Âkit Taraflar, Sözleşme
hükümlerine uygun olarak, cezai tedbirlerin yerine getirilmesine ilişkin kanun
hükümleri ile birlikte kovuşturma makamları da dahil olmak üzere, ceza
alanındaki adlî teşkilât ile maddi ve usul kanunları hakkında birbirlerine
bilgi vermeyi üstlenirler. Bu yükümlülük, bilgi isteminde bulunulduğu sırada,
talep eden Tarafın adlî makamlarının yargı yetkisine giren suçların
kovuşturması ile ilgili tüm işlemlere uygulanır.
Madde 2
1. Maddede belirtilen
alanda konular hakkındaki bir bilgi istemi:
a. Yalnız bir mahkemeden
değil ayrıca suçların kovuşturulması veya kesinleşmiş ve bağlayıcı nitelikteki
mahkumiyet kararlarının yerine getirilmesinde yargı yetkisini haiz bir adlî
makamdan gelebilir; ve
b. Yalnız kovuşturmanın
fiilen başlatılması halinde değil ayrıca kovuşturma başlatılmasının öngörülmesi
halinde de yapılabilir.
KISIM II
Madde 3
Sözleşmenin 1. Maddesinin
1. fıkrasında yer alan yükümlülük çerçevesinde Âkit Taraflar bilgi
istemlerinin;
a. Yalnız bir adlî
makamdan değil ayrıca resmî adlî yardım sistemi içinde ekonomik yönden zayıf
durumda bulunan kimseler adına hareket eden veya yasal danışmanlık yapan
herhangi bir kişi veya makamdan da gelebileceği;
b. Yalnız kovuşturmanın
fiilen başlatılması halinde değil ayrıca kovuşturma başlatılmasının öngörülmesi
halinde de yapılabileceği;
Hususlarında anlaşmaya
varmışlardır.
Madde 4
1. Sözleşmenin 2.
maddesinin 2. fıkrasında öngörülen şekilde iletici makam olarak görev yapmak
üzere bir veya birden fazla makam oluşturmamış veya tayin etmemiş olan her Âkit
Taraf, bu Protokolün 3. maddesine uygun olarak herhangi bir bilgi isteminin
yetkili yabancı alıcı makama iletilmesini sağlamak amacıyla bir makam veya
makamları oluşturacak veya tayin edecektir.
2. Her Âkit Taraf önceki
fıkra gereğince tayin ettiği veya oluşturduğu iletici makam veya makamların isim
ve adresini Avrupa Konseyi Genel Sekreterine bildirecektir.
KISIM III
Madde 5
1. Her Devlet, imza
sırasında veya onay, kabul, tasvip veya katılma belgesinin tevdi edildiği
sırada, bu Protokolün I. ve II. Kısım hükümlerinden yalnız biriyle bağlı olacağını
beyan edebilir.
2. Böyle bir beyanda
bulunmuş olan bir Devlet daha sonra herhangi bir zamanda Avrupa Konseyi Genel
Sekreterine bir bildirimde bulunmak suretiyle I. ve II. Kısımlardaki hükümlerin
tamamıyla bağlı olacağını beyan edebilir. Söz konusu bildirim alındığı tarihten
itibaren hüküm ifade edecektir.
3. I. ve II. Kısımlardaki
hükümlerin tamamıyla bağlı olan bir Âkit Taraf, herhangi bir zamanda, Avrupa
Konseyi Genel Sekreterine bir bildirimde bulunmak suretiyle I. ve II.
Kısımlardan sadece birinin hükümleriyle bağlı olacağını beyan edebilir. Bu
bildirim, alındığı tarihten altı ay sonra hüküm ifade edecektir.
4. I. veya II. Kısmın
hükümleri yalnız söz konusu Kısımla bağlı bulunan Âkit Taraflar arasında
uygulanacaktır.
Madde 6
1. Bu Protokol Sözleşmeyi
imzalamış bulunan, Avrupa Konseyi Üyesi Devletlerin bu Protokole ve taraf
olabilmeleri için;
a. Onay, kabul veya
tasvip şartı olmaksızın imza ile;
b. Onay, kabul veya
tasvip şartı ile imza halinde, onay, kabul veya tasvip ile;
imzalarına açık olacaktır.
2. Onay, kabul veya
tasvip belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreterine tevdi edilecektir.
3. Avrupa Konseyi üyesi
bir Devlet Sözleşmeyi, aynı zamanda veya daha önceden onaylamamış veya kabul
etmemiş olduğu takdirde, bu Protokolü onay, kabul veya tasvip şartı olmaksızın
ne imzalayabilir ne de onaylayabilir, kabul veya tasvip edebilir.
Madde 7
1. Bu Protokol, Avrupa
Konseyine üye üç Devletin 6. madde hükümlerine uygun olarak bu Protokole taraf
oldukları tarihten üç ay sonra yürürlüğe girecektir.
2. Bu Protokol onay,
kabul veya tasvip şartı olmaksızın Protokolü daha sonra imzalayacak veya
onaylayacak, kabul edecek ya da tasvip edecek her üye Devlet bakımından, söz
konusu imza tarihinden veya onay, kabul veya tasvip belgesinin tevdi tarihinden
üç ay sonra yürürlüğe girecektir.
Madde 8
1. Bu Protokolün
yürürlüğe girmesinden sonra Sözleşmeye katılan veya katılmak için davet edilen
her devlet Bakanlar Komitesi tarafından ayrıca bu Protokole katılmaya davet
edilebilecektir.
2. Bu katılma, tevdi
edildiği tarihten üç ay sonra hüküm ifa edecek olan bir katılma belgesinin
Avrupa Konseyi Genel Sekreterine tevdi suretiyle gerçekleşecektir.
Madde 9
1. Her Devlet, imza
sırasında veya onay, kabul, tasvip veya katılma belgesinin tevdi edildiği
esnada, bu Protokolün uygulanacağı ülke veya ülkeleri belirtebilir.
2. Her Devlet, onay,
kabul, tasvip veya katılma belgesinin tevdii sırasında veya daha sonraki bir
tarihte Avrupa Konseyi Genel Sekreterine yapacağı bir beyanla, bu Protokolü
beyanında belirttiği ve uluslararası ilişkilerinden sorumlu olduğu veya adına
yükümlülük almaya yetkili kılındığı diğer bir ülkeye veya ülkelere teşmil
edebilir.
3. Önceki fıkraya uygun
olarak yapılmış olan her beyan, söz konusu beyanda zikredilen herhangi bir
ülkeyle ilgili olarak, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine yapılacak bir
bildirimle geri alınabilir. Söz konusu geri alınma, bildirimin Avrupa Konseyi
Genel Sekreteri tarafından alındığı tarihten altı ay sonra hüküm ifade
edecektir.
Madde 10
1. İlgili her Âkit Taraf,
Avrupa Konseyi Genel Sekreterine bildirimde bulunmak suretiyle bu Protokolün
feshini ihbar edebilir.
2. Fesih, söz konusu
bildirimin Avrupa Konseyi Genel Sekreteri tarafından alındığı tarihten altı ay
sonra hüküm ifade edecektir.
3. Sözleşmenin feshi,
otomatik olarak bu Protokolün de feshedilmesi sonucunu meydana getirecektir.
Madde 11
Avrupa Konseyi Genel
Sekreteri, Konsey üyesi Devletlerle, Sözleşmeye katılmış olan her Devlete
aşağıdaki hususları bildirecektir:
a. Onay, kabul veya
tasvip şartına bağlı olmayan her imzayı;
b. Onay, kabul veya
tasvip şartına bağlı olan her imzayı;
c. Her onay, kabul,
tasvip veya katılma belgesinin tevdiini;
d. 7. madde gereğince bu
Protokolün yürürlüğe girdiği her tarihi;
e. 4. madde hükümleri
gereğince alınan her bildirimi;
f. 5. madde hükümleri
gereğince alınan her beyan ve bildirimi;
g. 9. madde hükümleri
gereğince alınan her beyan ve söz konusu her beyanın geri alınmasını,
h. 10. madde hükümleri
gereğince alınan her bildirimle, fesih ihbarının hüküm ifade edeceği tarihi,
Bunu teyiden, usulüne
uygun olarak yetkili kılınan aşağıdaki imza sahipleri bu Protokolü
imzalamışlardır.
Avrupa Konseyi
arşivlerinde saklanacak olan tek bir nüsha halinde, her iki metinde aynı
derecede geçerli olmak üzere, İngilizce ve Fransızca olarak 15 Mart 1978
tarihinde, Strazburg’da düzenlenmiştir. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri
imzalayan ve katılan Devletlerin her birine onaylı örneklerini iletecektir.
BEYAN
Yabancı Hukuk Hakkında
Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesinin 2/2. maddesi ile bu Ek Protokolün
4. maddesi uyarınca, Adalet Bakanlığı, Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler
Genel Müdürlüğü Türk Hükümeti tarafından iletici makam olarak belirlenmiştir.