Dönem : 22 Yasama Yılı : 2
T.B.M.M. (S. Sayısı : 428)
Gıdaların Üretimi,Tüketimi ve Denetlenmesine Dair
560 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Tarım, Orman ve Köyişleri ve Sağlık,
Aile, Çalışma ve Sosyal İşler
Komisyonları Raporları (1/238)
|
T.C. |
|
|
|
|
Başbakanlık |
28.6.1995 |
|
|
Kanunlar ve Kararlar |
|
|
|
Genel Müdürlüğü |
|
|
|
Sayı :
B.02.0.KKG/101-1/350/3114 |
|
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
“Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun
Hükmünde Kararname” bugünkü Resmî Gazetede yayımlanmış ve Anayasanın 91 inci
maddesi uyarınca bir sureti ekli olarak gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Prof. Dr. Tansu Çiller
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Türkiye Cumhuriyeti
Anayasasında gıdaya ilişkin görevler; “Devletin temel amaç ve görevleri insanın
maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya
çalışmaktır." (Madde 5). “Devletin bitkisel ve hayvansal ürünlerin
değerlendirilmesi ve gerçek değerlerinin üreticinin eline geçmesi için gereken
tedbirleri alır.” (Madde 45). “Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet
piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirleri
alır.” (Madde 167). “Devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirler
alır. Tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder.” (Madde
172) olarak belirtilmiştir.
Gıda konusundaki
problemleri çözmek üzere ilk kanuni faaliyetler Avrupa'da 13. yüzyılda
başlatılmış olmasına rağmen ülkemizde ilk defa 1961 Anayasasının 52. maddesinde
ele alınmış ve 1963 yılında hazırlanan Mehtap Raporunda “Gıda işlerine ilişkin
yetki ve görev dağılışının incelenmesinde bu yetki ve görevlerden herbirinin
başka bir veçheden ve münferit olarak ilgili merciler arasında dağıldığı fakat
gıda maddeleri ihtiyacının karşılanması sorumluluğunun bir bütün olarak
doğrudan doğruya bir merciye verilmediği, gıda maddeleri ve beslenme ile ilgili
bir kısım hizmetlerin açıkta kaldığı anlaşılmaktadır.” (Sayfa 314)
Gıda konusu bir kamu
görevi olarak ele alınmasına rağmen, bu görev bir bütün olarak ele alınmamış
olup çeşitli mevzuatla dağınık ve etkisiz bir şekilde yürütülmeye
çalışılmaktadır. Kuruluşlar arasında bir koordinasyon ve işbirliği sağlanmadığından
gıda hizmetlerine de bir etkinlik getirilmemektedir.
Konu Devlet Planlama
Teşkilatı tarafından da kuruluşundan bugüne önemle ele alınmış, değişik plan ve
programlar da aşağıdaki cümlelerle ifade edilmiştir.
“Gıda maddeleri ve
bunları üreten tesisler üzerindeki kontrolün etkili bir hale getirilmesi
sanayiinin teknik personel ve araştırma ihtiyacının karşılanması için gıda ile
ilgili çeşitli kuruluşlar tarafından müştereken bir çalışma yapılacaktır.
Kontrol, eğitim ve araştırma konusunda personel ve araçların daha verimli bir
şekilde kullanılması için mevcut imkânların envanterlerinin yapılması ve yurdun
çeşitli yerlerinde “Bölgesel Kontrol Araştırma ve Eğitim Merkezleri” kurulması
işi bu çalışmalarda ele alınacaktır.” (1966 yılı programı, sahife 197,
tedbirler 3/b).
“Birinci Beş Yıllık
Kalkınma Planının yılık programlarında üzerinde durulduğu halde çözümlenmemiş
önemli bir problem mamul gıda maddeleri ile ilgili eğitim, araştırma ve kontrol
işlerinin etkili bir organizasyona kavuşturulmamış olmasıdır. Nitekim bu
konudaki mevzuat yetersiz olduğu gibi kamu organlarına düşen görevler de
dağınık ve etkisizdir. Bu durum kalitesiz üretime bir prim gibi etki yapmakta
ve ihracat yönünden ümit verici bazı maddelerin üretimini kösteklemektedir.”
(II. Beş Yıllık Kalkınma Planı, Sahife 387)
“Türkiye'de gıda ile
ilgili eğitim, araştırma ve kontrol faaliyetleri çeşitli daireler tarafından
etkisiz bir şekilde yürütülmektedir. Selahiyet ve organizasyonla ilgili
hizmetlerin tek bir kamu organizasyonu tarafından yürütülmesi konusuyla alakalı
hukuki mevzuat 1968 yılında Devlet Planlama Teşkilatının koordinasyonu ile
tamamlanarak, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulacaktır.” (1968 yılı
programı, Sahife 224)
“Gıda Sanayiinde üretimin
teknolojik kontrol hizmetlerini yerine getirecek bir organ Tarım Bakanlığına
bağlı olarak kurulacaktır.” (1970 yılı programı, Sahife 217)
“Gıda Sanayiinin eğitim,
araştırma ve teknolojik kontrol hizmetlerini yürütecek merkezi teşkilat Tarım
Bakanlığına bağlı olarak kurulacak, gıda maddelerinin üretiminden pazarlama
safhasına kadar çeşitli sahalardaki problemlerin halli için, gerekli mevzuatın
çıkarılması, tatbikatın izlenmesi, memleketimiz şartlarına ve Dünya Gıda
Kodeksine uygun kalite ve diğer standartların hazırlanması ile ilgili
hizmetlerin yürütülmesi ve koordinasyonun sağlanmasından sorumlu
olacaktır." (1971 yılı programı, Sahife 275, Tedbirler 3/3)
“Gıda maddelerinin kalite
kontrol hizmetleri, teknoloji ve kalite geliştirme ile ilgili mevzuat Tarım
Bakanlığınca hazırlanacaktır. Tarım Bakanlığı bu hizmetleri etkili olarak
yapmak üzere gerekli düzenlemeleri yapacaktır.” (1973 yılı programı, Sahife
107. madde 9)
“Gıda kontrol için
Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında çeşitli kuruluşlara dağılmış hizmet ve
laboratuvar Gıda İşleri Genel Müdürlüğünde toplanacak, bunun için gerekli kanun
ve tüzükler program döneminde çıkartılacaktır.” (1977 yılı programı, Sahife
145. madde 311/2) (1978 yılı programı, Sahife 125, madde 278/5) ve (IV. Beş
Yıllık Kalkınma Planı, madde 1760/15)
IV. Beş Yıllık Kalkınma
Planı ve 1979 yılı programında gıda sanayii tedbirleri bölümünün 2 nci
maddesinde “Gıda sektörü prensip ve politikalarının uygulanmasına işlerlik
kazandıracak Gıda İşleri Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri ve Gıda Yasası
tasarısının yıl içinde kanunlaşması sağlanacaktır.”
V. Beş Yıllık Kalkınma
Planının 1985 yılı icra planı 117 nolu tedbirinde de “Gıda Kanunu hazırlanarak
gıda denetimi, ilgili kamu kurumlarında mevcut personel ve laboratuvar
imkânlarından yararlanarak yerine getirilecek ve tekerrür önlenecektir”
denilmekte ve Gıda Kanunu hazırlama görevi Tarım ve Köyişleri Bakanlığına
verilmiş bulunmaktadır. Aynı planın 362 sayılı tedbirinde ise “gıda
güvenliğinin etkili ve daha yaygın bir şekilde sağlanması için ilgili
kuruluşlar arasında işbirliği sağlanacaktır.” denilmekte ve sorumluluk Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığına verilmiş bulunmaktadır.
1986 yılı icra planı 130
sayılı tedbirleri “Gıda Yasası” tamamlanarak gıda denetimiyle ilgili tüzük,
yönetmelik ve standartlardaki farklılıklar giderilecek; ithal ve yerli gıda
maddeleri denetimi ilgili kamu kurumlarında mevcut personel ve laboratuvar
imkânlarından yararlanılarak ve tek elden gerçekleştirilecek, özel sektörün
imalat aşamasında kalite kontrol uygulaması özendirilecektir, denilmekte olup
sorumluluk Tarım ve Köyişleri Bakanlığına verilmiştir.
1987 yılı icra planı 141
sayılı tedbirin "Gıda maddeleri denetimini ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarındaki mevcut personel ve personel imkânlarından yararlanarak tek
elden gerçekleştirilmesini ve özel kesimin imalat aşamasında kalite kontrol
uygulamasında sağlayacak olan Gıda Kanunu Tasarısı ile ilgili çalışmalar
tamamlanacak ve Tasarı Program dönemi içinde TBMM'ye sunulacaktır."
denilmekte ve sorumluluk Tarım ve Köyişleri Bakanlığına verilmiştir.
1988 yılı icra planı 137
sayılı tedbirinde “Gıda Maddeleri denetiminin ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarındaki mevcut personel ve laboratuvar imkânlarından etkin bir şekilde
yararlanılarak, etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi için hazırlanmış olan Gıda
Kanunu Tasarısı Program döneminde TBMM'ye sunulacaktır.” denilmekte ve
sorumluluk yine Tarım ve Köyişleri Bakanlığına verilmiştir. Aynı görev 1989
yılı icra planı 130, 1990 yılı icra planı 352, 1991 yılı icra planı 99, 1992
yılı icra planı 121, 1994 yılı icra planı 46 ve 1995 yılı icra planı 64 nolu
tedbirlerle Tarım ve Köyişleri Bakanlığına verilmiştir.
Diğer taraftan muhtelif
kanunlarla aynı veya farklı görevler birden fazla kuruma verilmiştir.
3161 sayılı Tarım Orman
ve Köyişleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna ve 441 sayılı
Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnameye dayalı olarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığına,
“Gıda ve diğer tarım,
orman ve hayvancılık ürünlerinin kalite ve standartlarına uygun olarak üretimi,
işlenmesi, muhafaza edilmesi, pazarlanması ve değerlendirilmesini temin ve
düzenlemek için gerekli kontrol sistemi ve kuruluşlarını tesis etmek,
işletmek...”
“Gıda konularında
araştırmalar yapmak, pilot tesisler kurmak, gıda standartları ve kalite
kriterlerini tespit etmek, bunların uygulanmasına ve kontroluna yardımcı olmak,
diğer kuruluşlarla işbirliği içinde Türk gıda kodeksinin hazırlanması ve
uygulanmasını gerçekleştirmek; gıda-yem sanayileri ürünlerinin belirlenmiş
esaslara uygunluğunu denetlemek...”
Gıda maddelerinin,
işlenmesi, muhafazası, pazarlanması ve değerlendirilmesi safhalarında üretici,
tüketiciye çevrenin korunması için gerekli düzenlemeleri yapmak, korumak ve
kontrol etmek amacıyla,
“Gıda standartları ve
kalite kontrol hizmetleri için temel prensip ve kriterleri belirlemek,
duyurmak, uygulamaları denetlemek, Türk gıda kodeksinin hazırlanmasına yardımcı
olmak...” görevleri verilmiş bulunmaktadır.
Diğer taraftan 181 sayılı
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname gereğince Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığına ise;
“Temel sorumluluk Sağlık
Bakanlığına ait olmak üzere Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve mahalli idarelerle
işbirliği suretiyle gıda maddelerinin ve bunları üreten yerlerin sağlık
açısından kontrol hizmetlerini yürütmek.” “Yenilecek ve içilecek tüm gıda
maddeleri ile toplum sağlığını ilgilendiren eşya ve levazımın sağlık yönünden
kontrol ve denetimlerini yapmak, gerekli hallerde izin vermek.” görevleri
verilmiştir.
1580 sayılı Belediyeler
Kanununa göre Belediyeler
“Yenilecek içilecek ve
umumun sıhhatine müteallik kullanılacak şeylerle yerlerinin, mahsus kanun
nizamname veya talimatnamesine tevfikan murakabesi”, “Umumun yiyeceği, içeceği
ve kullanacağı şeylerin satıldığı ve muhafaza olunduğu mahallerin, sıhhi
şartlara uygun olmasını temin etmek” görevleri verilmiştir.
3143 sayılı Sanayi ve
Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevlerine Dair Kanuna göre;
“Sanayi mamullerinin
standartlarını hazırlamak veya hazırlatmak, normlarını temin veya tespit etmek
ve kalite kontrolünü yapmak veya yaptırmak”
1705 sayılı Kanuna göre
de Sanayi ve Ticaret Bakanlığına,
“Dahili ve harici ticaret
menfaatlerini korumak ve ticaret malları üzerinde tağşiş ve hilelere mani
olmak, menşei nebati, hayvani bilumum mevat ile bunların nim mamul ve
mamullerini veyahut bunların terkibinden usule gelen mevaddın ihzarına,
imaline, tarihine, muayyen sınıf ve nevilere tefrikine ve bu hususlarda tâbi
olacakları usul ve şartlara ve bu gibi mevat için hususi veya millî alamet ve
izahat istimali mecburiyetine müteallik tedbirler almaya” görevleri
verilmiştir.
132 sayılı Türk
Standartları Enstitüsü Kanunu ile
“Her türlü standartları
hazırlamak veya hazırlatmak” görevi Türk Standartları Enstitüsüne verilmiştir.
Yukarıda da değinildiği gibi halihazırda ülkemizde gıda ile ilgili hizmetler
- 4250 ve 3161(441 sayılı
Kanun Hükmünde Kararname) sayılı kanunlara dayalı olarak Tarım ve Köyişleri
Bakanlığı;
- 992, 1593 sayılı
Kanunlara ve 181 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye bağlı olarak Sağlık ve
Sosyal Yardım Bakanlığı,
- 1580 Sayılı Kanuna
bağlı olarak İl sınırları içinde Belediyeler,
- 1705 ve 3143 sayılı
kanunlara bağlı olarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,
- 132 Sayılı Kanuna
dayalı olarak Türk Standartları Enstitüsü tarafından yürütülmeye
çalışılmaktadır.
Bu durum gerek üretici ve
gerekse tüketici açısından problemler yaratmakla kalmayıp gıda maddelerinin
ihracatında da bir darboğaz yaratmaktadır.
Toplumda görülen yetersiz
ve dengesiz beslenmenin tek nedeni üretim azlığı değildir. En önemli konu
üretimden tüketime kadar geçen devrede gıda kayıplarının önlenmesi ve yurt
düzeyinde dengeli dağıtımın yapılabilmesidir. Bu konuda yapılan araştırma
sonuçlarına göre, gıda maddelerinde hasattan tüketime kadar geçen devrelerde
çeşitli sebeplerle meydana gelen fiziki kayıp miktarı % 35'e yakındır. Ürünler
istenilen seviyede elde edilse bile, bu maddelerin ihtiyaç duyulan yerlere
kayıplara uğramadan, üretici ve tüketici menfaatlerini birlikte gözeterek
dağıtımının yapılması bazı çabaları ve kanuni düzenlemeleri gerektirmektedir.
Tarım ürünlerinin
istenilen yerlere, en az kalite standartları içerisinde ulaştırılması
ekonomimizin hem iç, hem de dış pazarlar için önemli bir problemini
oluşturmaktadır.
Gıda maddelerinin işleme,
ambalajlama, depolama, sınıflama ve pazarlama gibi teknik işlemlerin etkili bir
şekilde kontrol altına alınmaması ileri safhalarda tüketicinin aldanması ve
ihracatın gelişmemesi gibi problemlerin daha da ağırlaşmasına neden olmaktadır.
Milletlerarası ticaretin
büyük önem kazandığı günümüzde, ülkelere düşen sorumluluklar da artmaktadır.
Gıda maddeleri Dünya çapında standardize etmek suretiyle bu sahada
milletlerarası ticaretin daha serbest yapılabilmesi Dünya Gıda Standartları
Komisyonunun (FAO/WHO Codex Alimentarius Commıssıon) başlıca amacını teşkil
etmektedir. Türkiye'nin de bu konuda etkili olabilmesi ve Dünya ticaretinde
hakettiği yeri alabilmesi için, GATT'ın son şekli olan Dünya Ticaret örgütü;
Uluslararası ticareti yönetmek ve yönlendirmek üzere geniş yetkilerle
donatılmıştır. Ülkemizce de onaylanan anlaşma ve eklerinde gıda güvenilirliğine
yönelik tedbirlerin tüm ülkelerce ayrımcılık yapılmadan eşit uygulamalarla
yürütüleceği karara bağlanmıştır. Bu amaca ulaşmada Codex Alimentarius
Komisyonunun standartları esas alınmıştır. Ülkemizde de gerek Avrupa Birliği,
gerekse GATT anlaşmasının öngördüğü standartlara uygun üretimin sağlanması, mevzuat
birliği ile mümkün görülmektedir.
Bu sebeplerle gıda
maddeleri üreten tesislerin imalat teknolojileri, hammaddede, ara ürünlerde
mamul madde üzerinde gerekli araştırmaları yapmak, etkili bir denetimi sağlamak
üzere ilgili mevzuat hazırlamak ve uygulamak, böylece bugünkü uygulama
nedeniyle ortaya çıkan karmaşayı, dolayısıyla ekonomik kayıpları önlemek
üreticiye daha temiz, güvenilir gıda temin etmek ve tüketicinin ekonomik
menfaatlerini ve üreticiyi haksız rekabetten korumak amacıyla bu Kanun Hükmünde
Kararname tasarısı hazırlanmıştır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1.- Ülkemizde
gıdaya ilişkin hizmetler kamu kuruluşlarınca yetersiz bir mevzuatla dağınık ve
etkisiz bir şekilde yürütülmeye çalışılmaktadır. Kuruluşlar arasında bir
koordinasyon ve işbirliği sağlanamadığından bu hizmete istenilen etkinlik
kazandırılamamıştır. Bu durum tüketicinin yanılmasına ve ekonomik kayıplara
uğramasına sebep olduğu gibi gıda sanayiinde haksız rekabetin doğmasına ve bu
sanayiinin gelişmesinin engellenmesine de sebep olmaktadır. Böylece güvenilir
gıda üretimi gerçekleştirilememekte, gıda maddeleri üretiminden tüketimine
kadar değişik safhalarda kayıplara uğramakta ve bu yüzden millî gelirde
küçümsenemeyecek kayıplar meydana gelmektedir. Buna ilave olarak da yeterli ve
dengeli beslenmenin sağlanması gerekmektedir.
Günün şartlarına uygun
niteliğini yitirmiş bulunan mevzuatın hizmette etkinliğini ve koordinasyonu
sağlayacak biçimde çağımızın gelişen teknolojisiyle uyumlu bir düzeye
getirilmesi ve yetkilerde bütünlüğün sağlanması amacıyla bu Kanun Hükmünde
Kararname hazırlanmıştır.
Madde 2.- Gıda Kanun
Hükmünde Kararnamesi kapsamını açık olarak belirlemek, dolayısıyla uygulamada
bir kargaşaya meydan vermeyecek etkinliği sağlamak amacıyla bu madde
konulmuştur.
Madde 3.- Kanun Hükmünde
Kararnamede sık sık kullanılan ve uygulama bakımından özellik taşıyan tanımlara
açıklık getirilmektedir.
Madde 4.- Gıda maddeleri
hazırlamak ve işlemek üzere kurulacak tesislerin gıda için çok önemli olan
asgari teknik ve hijyenik özelliklere sahip olması gerekmektedir. Üretime
geçtikten sonra, bu özellikleri taşımayan tesislerde üretilecek olan gıda
maddeleri tüketici sağlığının korunması açısından risk teşkil edeceği gibi
ekonomik kayıplara, halkın aldatılmasına ve haksız rekabete sebep olacaktır.
Sayılan bu problemlerin halli için bu madde getirilmiştir.
Madde 5.- Gıda maddeleri
üreten işyerlerinin disipline edilmesi kontrol ve denetim işlerinin başarılı
olabilmesi ve hammadde ile kapasite, arz talep ilişkilerinin kontrol altında
tutularak gıda sektörünün gelişmesi ve kaçak imalatın önüne geçilebilmesi için
bu madde getirilmiştir.
Ayrıca mahallinde bulunan
gıda maddeleri üreten işyerlerini ticaret ve sanayi odaları ile meslek
kuruluşları daha yakından takip ettiklerinden gıda siciline üyelerini
kaydettirmek zorunluluğu getirilmiştir.
Madde 6.- Gıda
maddelerinin üretiminin teknik ve teknolojik özelliklere göre yapılması
sonucunda; ekonomik kayıplar, azalmakta ve tüketiciler güvenilir gıda
maddelerini temin edebilmektedirler. Bu nedenle gıda üretimini yapabilecek
mesleki bilgileri ihtiva eden kişilerin istihdamı zorunluluk arzetmektedir.
Ülkemizde sorumlu yöneticiliğin örnekleri yem fabrikalarında, ilaç
fabrikalarında, inşaatlarda başarıyla uygulanmaktadır.
İnsanlar için çok önemli
olan gıda maddeleri imalatında da sorumlu yöneticilerin bulunması
gerekmektedir. Aksi durumlarda bilinçsiz kişilerin aşırı kazanç hırsı veya
bilgisiz üretimleri ortaya çıkarak tüketicinin sağlığını tehdit etmekte ve
ekonomik menfaatlerini zedeleyerek ülkemiz kaynaklarının israfına sebep
olunmaktadır.
Madde 7.- Gıda
maddelerinin sahip olması gereken asgari temizlik ve kalite kriterleri ve sınıf
standartları ile katkı maddeleri, bulaşanlar, numune alma, ambalajlama,
etiketleme, nakliye, depolama esaslarını, laboratuvarlardaki analiz metotlarını
ihtiva eden Türk gıda kodeksinin hazırlanıp yürürlüğe konulması imalat ve
kontrol işlemlerinin yürütülmesi için gereklidir.
Uluslararası gıda kodeksi
çalışmaları 1970'li yıllardan beri Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından
yürütülmektedir.
Türk gıda kodeksi ile
uluslararası uyum sağlanacak ve işlemlerin tek elden ve daha etkin bir şekilde
yürütülmesi temin edildiği gibi karmaşık olan mevzuat da düzene sokulmuş
olacaktır.
Ancak Türk gıda
kodeksinin hazırlanmasında birçok kurum ve kuruluşun görüşü ve işbirliği
gerekmektedir.
Bu sebeple 1970'li
yıllardan beri Uluslararası gıda kodeksi çalışmalarını yürüten yeterli ve
etkili teşkilata ve teknik elemanlara sahip olan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
ile Sağlık Bakanlığına Türk gıda kodeksini hazırlamak ve uygulamak görevi
verilmiştir.
Madde 8.- Gıdaların
kontrol ve denetimlerinde gerekli olan laboratuvar hizmetlerinin süratli, kolay
ve ekonomik olması bir mecburiyettir. Kontrol ve denetim hizmetinin bir parçası
olan laboratuvarların tek elden standart şekilde tesis edilmesi ve yönetilmesi
kontrol ve denetimlerin etkinliğini sağlamaktadır. Bu nedenle Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığına bu görev verilmiştir.
Madde 9. - Gıda maddeleri
üreten işyerlerinin teknik ve hijyenik şartlar ile ürettiği gıda maddesinin
gıda kodeksine uygun olup olmadığının denetlenmesi gerekmektedir. Gıda
maddeleri üreten işyerlerinde denetim, satış aşamasına geçmeden yapılacağından
üretimde yapılan hata ve hilelerin zamanında tesbiti yapılabilecektir.
Ancak denetimlerin
gelişigüzel yapılmaması için esas ve usullerin yönetmelikle belirlenip,
duyurulması da gerekmektedir.
Madde 10.- Gıda maddeleri
satış yerleri denetiminde önemli olan işlem, mamul veya yarı mamul gıda
maddelerinin belirlenmiş özellikleri uygun yer ve şartlarda (ayrı camekân,
soğukta muhafaza, ışıktan koruma gibi) veya hijyene dikkat edilerek satılmasını
temin etmektir. Bu konuda tecrübe sahibi Belediyeler tarafından denetimlerin
yapılması yerinde olacaktır. Ancak Belediyelerin hizmet sınırı belli olduğundan
bu sınır dışında kalan yerlerde Sağlık Bakanlığınca hizmetin yerine getirilmesi
uygun görülmektedir.
Diğer taraftan
denetimlerde yeknesaklık temini için tespit edilecek esas ve usullerin
duyurulması gerektiğinden yönetmelik esası benimsenmiştir.
Madde 11.- İzin, tescil
ve denetimlerde gıda maddeleri üreten işyerleri ve satış yerleri yetkililerince
yapılabilecek itirazlar için bu madde düzenlenmiştir.
Madde 12.- Sağlığa her
şekilde zarar verecek gıda maddelerinin, tüketime sunulma ve gıda maddesi
olarak mübadele konusu yapılmasını,
- Gerekli izinleri olmasına
rağmen izin şartlarının devamlılığının kontrol edilmesini,
- Tarım ürünlerinin
yetiştirilmesinden muhafazasına kadar zararlıları etkisiz hale getirmek
amacıyla kullanılan mücadele ilaçları ile, bitki ve toprak bakım maddelerinin,
gıda maddelerinde kalan miktarlarının sağlığa zararlı olmasını,
- Hayvan yemlerine
katılmalarına izin verilmiş farmakolojik etkisi olan maddeler ile, ilaç olarak
tescil edilmiş maddelerin, insan sağlığına zarar verecek miktarlarda hayvansal
ürünlerde bulunmasını,
Önlemek amacıyla bu madde
düzenlenmiştir.
Madde 13.- İhracat
amacıyla alıcı ülke isteklerine uygun olarak Türk mevzuatı harici imal edilmiş
gıda maddelerinin ihraç edilememesi halinde maddi kaybın önlenebilmesi için
uygun hale getirilebilecek veya örf ve adetlere aykırı olmayan gıda
maddelerinin yurt içinde izne bağlı olarak mübadele yapılabilmesi için bu madde
konulmuştur.
Madde 14.- Gıda maddeleri
üzerine yapılacak reklamlarla tüketicinin yanıltılması, yanlış beslenmesinin
engellenmesi, haksız kazancın yaratılmamasını temin etmek, reklamlar yoluyla
gıda maddelerinin insan sağlığını tedavi imkânlarıyla yanlış yapılan işlemlerin
önceden engellenmesi amacıyla bu madde getirilmiştir.
Madde 15.- Gıda
maddelerinin ithalinde gümrüklerde yapılacak kontroller ile Türk Mevzuatına
uygunluk belgesi ve hangi hallerde ithalatın yasaklanacağını, ithal edilen gıda
maddelerinin iç piyasada satışa sunulmadan önce yapılması gerekli işlemleri
tespit etmek amacıyla bu madde konulmuştur.
Madde 16.- Gıda
maddelerinin özelliği nedeniyle, ithalat, ihracat ve transit işlemleri
sırasında özel bir kontrole ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kontroller için
gümrüklerin ve kontrol mekanizmalarının farklı bakanlıklara bağlı olması
nedeniyle giriş ve çıkış kapılarının tespiti zorunluluk arzetmektedir. Gıda
maddelerinde bitki ve hayvan sağlığı yönünden de kontroller yapıldığı için
özellikle iş hacmi fazla olan gümrüklerde kontrol merkezi kurulmasına imkân temin
etmek üzere bu madde hazırlanmıştır.
Madde 17.- Kaynak ve
maden sularının uygun şartlarda istihsali, ambalajı ve suların satışının
belirlenmiş esaslara göre yapılması amacıyla bu madde düzenlenmiştir.
Madde 18.- Tüm et kesim
yerleri ile ilgili esasların tespit edilerek, bu hizmetlerin bir bütün halinde
tek elden yürütülmesi gereği ile bu madde düzenlenmiştir.
Madde 19.- Gıda maddeleri
imalinde kullanılacak ana ve ara maddelerin imalat sırasında kullanılan
aletlerin ve imal usullerinin, sağlığı tehlikeye düşürecek şekilde
uygulanmasını önlemek, gıda maddelerinde, toplum sağlığını tehlikeye düşürmeden
kullanılabilecek katkı maddelerinin saflığının ve kullanım miktarlarının ve
bunların değişiminden meydana gelecek artık maddelerin denetimini sağlamak,
gıda maddelerinin ışınlanmasındaki esas ve usullerin tespitini sağlamak, zirai
mücadele ilaçlarının bünyesinde bulunan insan sağlığına zararlı maddelerin gıda
maddeleri aracılığıyla insanlara intikalini önlemek, mecburi durumlarda en az
zarar verecek şeklini tespit etmek ve bunlarla ilgili gereç ve usulleri
belirlemek, hayvan sağlığı için gerekli olan veteriner ilaçlan ve benzerlerinin
hayvansal ürünlerde kalarak insanların tedavisi ve sağlığında problemler
yaratmasını engellemek ve gelişen teknolojiye de uyum sağlamasını temin etmek,
tüketicinin menfaatini korumak, haksız rekabet ve yanlış bilgilendirme
yaratacak reklamların denetimini temin etmek, yasak ve kısıtlamaları tespit
etmek için yönetmelik hazırlanması gerektiğinden bu madde hazırlanmıştır.
Bu Kanun Hükmünde
Kararnamenin uygulanmasında gerekli olan esas ve usullerin tespiti ve özellik
arz eden işlemlerin yürütülmesinde birden çok kuruluşun görüşüne ihtiyaç
duyulmaktadır.
Madde 20.- Çok kapsamlı
bir konu olan genel sağlığın korunmasında Sağlık Bakanlığının diğer mevzuat
gereği görev ve yetkileri bu madde ile saklı tutulmuştur.
Madde 21.- Bu Kanun
Hükmünde Kararname ile çelişki yaratacak, tekerrür doğuracak ve halen
yürürlükteki mevzuatın bu Kanun Hükmünde Kararnameye aykırı bulunan bazı
maddelerin iptali ve bazı maddelerin değiştirilmesi gerektiğinden bu madde
düzenlenmiştir.
Geçici Madde 1.- Gıda
maddeleri üreten işyerlerinin bu Kanun Hükmünde Kararnamenin getirdiği
düzenlemelere uyum sağlaması için gerekli olan süre geçici madde olarak
belirtilmiş ve ne şekilde uyum temin edilebileceğinin yönetmelikle duyurulması
esası getirilmiştir.
Madde 22.- Yürürlük
maddesidir.
Madde 23.- Yürütme
maddesidir.
|
Türkiye Büyük Millet
Meclisi |
|
|
|
|
Tarım, Orman ve
Köyişleri Komisyonu |
21.1.2004 |
|
|
Esas No. : 1/238 |
|
|
|
Karar No. : 18 |
|
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
8.6.1995 tarihli ve 4113 sayılı Kanunun
verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan ve 28.6.1995 tarihli ve 22327 sayılı
Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, aynı gün Türkiye Büyük Millet
Meclisi Başkanlığına sunulan ve 4.12.2002 tarihinde Başkanlıkça tali komisyon
olarak Komisyonumuza, esas komisyon olarak da Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal
İşler Komisyonuna havale edilen 1/238 esas numaralı ve 560 sayılı
"Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde
Kararname" Komisyonumuzun 8.10.2003, 8.1.2004 ve 15.1.2004 tarihlerinde
yaptığı toplantılarında incelenip, görüşülmüştür.
Kanun Hükmünde Kararname ile gıda
maddelerinin teknik ve hijyenik şekilde üretim, işleme, muhafaza, depolama,
pazarlama ve halkın gereği gibi beslenmesini sağlamak, üretici ve tüketici
menfaatleriyle, halk sağlığını korumak üzere, gıda maddelerinin üretiminde
kullanılan her türlü ham ve yardımcı maddeler, mamul ve yarı mamul gıda
maddeleri ile yan ürünlerinin özelliklerinin tespit edilmesi, gıda maddeleri
üreten işyerlerinin asgari teknik ve hijyenik şartlarının belirlenmesi,
denetiminin yapılması ve gıda maddeleri ile ilgili hizmetlere dair esas ve
usullerin belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Komisyonumuzun 8.10.2003 tarihli
toplantısında, Kanun Hükmünde Kararnamenin uygulanmasında karşılaşılan
güçlüklerin bertaraf edilebilmesi, bu alandaki bürokratik işlemlerin
azaltılması ve kolaylaştırılması amacıyla kapsamlı bir çalışmanın yapılması
gerekliliği Hükümet temsilcileri ve Komisyonumuz üyeleri tarafından dile getirilmiştir.
Komisyonumuz çalışmalarına esas teşkil etmek üzere bir alt komisyon kurulması
kabul edilmiştir.
Alt Komisyon yaptığı toplantılarda, ilgili
kurum ve kuruluş temsilcileri ile sivil toplum kuruluşlarının görüşlerini de
alarak bir metin hazırlamış ve raporunu Başkanlığımıza sunmuştur.
Komisyonumuzun, 8.1.2004 tarihinde Tarım
ve Köyişleri Bakanı Sayın Sami Güçlü, Tarım ve Köyişleri, Sağlık ve Maliye
Bakanlıkları, Devlet Planlama Teşkilatı, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Dış
Ticaret Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü, Refik Saydam Hıfzıssıhha
Merkezi Başkanlığı yetkililerinin de katılımıyla yapmış olduğu 22 nci
birleşiminde, Alt Komisyon tarafından hazırlanan rapor okunmuş ve Alt Komisyon
Metni üzerindeki görüşmelere başlanmıştır.
Alt Komisyon Metninin;
- "Tanımlar" başlıklı 3 üncü
maddesinde yer alan "Günlük ve/veya servis dozu belirlenmiş bitki
ekstraktlarından oluşan ürünler" tanımının metinden çıkarılması ve
"Fonksiyonel/ özel beyanlı gıdalar", "Genetik modifiye gıdalar"
tanımlarının ilave edilmesine dair önerge ile "Gıda bankası"
tanımının eklenmesine ilişkin önergenin kabul edilmesi suretiyle,
- "İzinler, Gıda Sicili, Tescil ve
İstihdam" başlıklı İkinci Bölüm başlığının "Üretim İzni, Gıda Sicili,
Tescil, İstihdam ve Laboratuvar Kuruluş İzni ile ilgili Yetki ve
Sorumluluklar" şeklinde değiştirilmesini ve 4 üncü maddesini başlığı ile
birlikte değiştiren önergenin kabul edilmesi suretiyle,
- "İstihdam" başlıklı 7 nci
maddesinin, "ithalat" başlıklı 17 nci maddesinin son fıkrasının,
"ihracat" başlıklı 18 inci maddesinin, "reklam ve tanıtım"
başlıklı 20 nci maddesinin, "Denetim" başlıklı 22 nci maddesinin son
fıkrasının değiştirilmesine ilişkin verilen önergelerin kabul edilmesi
suretiyle,
- "Sularla ilgili hükümler"
başlıklı 24 üncü maddesinin Başkanlığımıza verilen redaksiyon yetkisi
çerçevesinde redaksiyona tabi tutulmak suretiyle,
- "Özel Hükümler" başlıklı
Sekizinci Bölümünde yer alan 25 inci maddesinin başlığının "Tıbbi amaçlı
diyet gıdalar ile ilgili hükümler" şeklinde değiştirilmesi, buna bağlı
olarak maddenin yeniden düzenlenmesi ve metne bu maddeden sonda gelmek üzere
"Fonksiyonel gıdalar" başlıklı yeni 26 ncı madde ile "Genetik
modifiye gıdalar" başlıklı yeni 27 nci maddenin eklenmesi, sonraki
maddelerin buna göre teselsül ettirilmesine ilişkin önergenin kabul edilmesi
suretiyle,
- "Özel
Hükümler" başlıklı sekizinci Bölüme, 27 nci maddeden sonra gelmek üzere
"Serbest Bölgelerle
İlgili Hükümler" başlıklı yeni 28 inci madde eklenmesine ilişkin önergenin
kabul edilmesi suretiyle,
- "Ceza hükümleri" başlıklı 29
uncu maddesinin (a) bendine bir fıkra eklenmesi, son fıkrasının değiştirilmesi,
(e) bendinin son cümlesinin metinden çıkarılması, (ı) bendinin değiştirilmesi,
(j) bendinde geçen "20 nci maddedeki" ibaresinden sonra gelmek üzere
"etiketleme" ibaresinin eklenmesi ve (m) bendinden sonra gelmek üzere
(n) bendinin eklenmesine ilişkin önergenin kabul edilmesi suretiyle,
- "Cezaların tahsili ve
itirazlar" başlıklı 30 uncu maddesinde geçen "en geç yedi gün"
ibaresinin "en geç yedi iş günü" şeklinde değiştirilmesine ilişkin
önergenin kabul edilmesi suretiyle,
- 31 inci ve 33 üncü maddelerinin kabul
edilen önergeler ile yeniden düzenlenmesi suretiyle,
- 4077 sayılı Tüketicinin Korunması
Hakkındaki Kanunun 17 nci maddesine bir bent eklenmesi ve böylece Sağlık ve
Tarım ve Köyişleri Bakanlıklarının Reklam Kurulunda temsil edilmesini öngören
önergenin kabul edilmesi ile yeni 39 uncu maddenin eklenmesi ve bundan sonraki
maddelerin madde numaralarının teselsül ettirilmesi suretiyle,
- Diğer maddeleri ise aynen,
Kabul edilmiştir.
Raporumuz, esas komisyon olan Sağlık,
Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonuna gönderilmek üzere Yüksek Başkanlığa
saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
İlyas Arslan |
Vahit Kirişçi |
Erdoğan Özegen |
|
|
Yozgat |
Adana |
Niğde |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Ali Osman Başkurt |
Fikret Badazlı |
Osman Özcan |
|
|
Malatya |
Antalya |
Antalya |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ahmet Ertürk |
Mehmet Ali Suçin |
Mehmet Mehdi Eker |
|
|
Aydın |
Batman |
Diyarbakır |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ali Ayağ |
Selami Yiğit |
Yavuz Altınorak |
|
|
Edirne |
Kars |
Kırklareli |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Özkan Öksüz |
Mehmet Çerçi |
Ömer İnan |
|
|
Konya |
Manisa |
Mersin |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Şefik Zengin |
Fahrettin Üstün |
Cemal Uysal |
|
|
Mersin |
Muğla |
Ordu |
|
|
|
(Bazı maddelerle |
|
|
|
|
33. md. muhalifim) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Necati Uzdil |
Zülfikar İzol |
Ahmet Kambur |
|
|
Osmaniye |
Şanlıurfa |
Tekirdağ |
|
|
(33. md. muhalifim) |
|
|
|
|
|
Üye |
|
|
|
|
Maliki Ejder Arvas |
|
|
|
|
Van |
|
ALT
KOMİSYON RAPORU
Esas No
:1/238
TARIM, ORMAN VE KÖYİŞLERİ KOMİSYONU BAŞKANLIĞINA
8.10.2003 tarihinde oluşturulan alt
komisyonumuz, Hükümeti temsilen Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Müşteşar
Yardımcısı Sayın Ramazan Kadak'ın başkanlığında Bakanlık yetkilileri, Devlet
Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Avrupa Birliği Genel
Sekreterliği, Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme
Kurumu ile çeşitli dernek, birlik, oda ve konfederasyon temsilcilerinin
katılımlarıyla; 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair
Kanun Hükmünde Kararnameyi 9.10.2003, 13.10.2003, 14.10.2003, 20.10.2003,
28.10.2003, 30.10.2003 tarihlerinde yaptığı toplantılarında inceleyip,
görüşmüştür.
Alt komisyonumuz, görüşmelerine Sağlık
Bakanlığı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı arasında Bakanlar düzeyinde
imzalanan protokol neticesinde oluşturulan taslak metni esas almıştır.
Hazırlanan taslak metnin gerekçesinde;
Dünyada, teknolojinin gelişmesi ile
birlikte toplumun yaşam seviyesinde artan oranda bir yükselme olduğu ve buna
paralel olarak gıda üretim ve tüketiminde yeni eğilimlerin ortaya çıktığı,
günümüz tüketicisinin daha ziyade işlenmiş gıda maddelerine yöneldiği ve bu
nedenle gıda sanayiinde oldukça büyük bir gelişmenin gözlendiği, tabii ki bu
durumda tüketime sunulan çok sayıdaki gıda maddesinin kontrolünün de büyük önem
arz ettiği,
Gıda kontrolünün, mevcut yasa ve ikili
sözleşmelerde yer alan kuralların yerine getirilip getirilmediğinin tespiti
için yapılan bir hizmet olduğu ve bu hizmetin gereği gibi uygulanabilmesinin
temelde mevzuata dayandığı,
1995 yılına kadar ülkemizde gıda
hizmetlerinin; Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Maliye ve Gümrük Bakanlığı, Adalet
Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Türk Standartları Enstitüsü olmak üzere
sekiz ayrı kuruluş tarafından ve değişik yasalarla yürütülmekte olduğu,
Avrupa Birliğine uyum yasa çalışmalarının
başladığı 1995 yılında, Sağlık Bakanlığı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığının
ortak çalışmaları sonucunda yayımlanan, 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve
bu Kararnamede değişiklik yapan 3.11.1995 tarihli ve 4128 sayılı Kanun ile gıda
konusundaki yetki karmaşasının kısmen de olsa ortadan kaldırıldığı ve gıda
kontrol hizmetlerinin Sağlık Bakanlığı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
tarafından yerine getirildiği,
Ancak, zamanla sorumluluğun sekiz ayrı
kuruluştan iki kuruluşa indirilmiş olmasının bile ihtiyaca cevap vermediği,
sürekli gelişme kaydeden gıda sanayiinin ihtiyaçlarına hızlı ve etkin çözümler
üreten bir yapının oluşturulması gerektiği, bu kapsamda sektörden her iki bakanlığa da sorumluluğun tek kuruluşta
toplanması yönünde yoğun talep geldiği,
Gıda ve gıda ile temas eden madde ve
malzemeleri üreten işyerlerince, mevzuat kapsamında yerine getirilmesi gereken
sorumluluklarındaki bürokratik işlemlerin azaltılması, çok başlılığın
giderilmesi ve gıda güvenilirliğinin etkin bir hale getirilmesi için
sorumluluğun tek bakanlığa verilmesi gerektiği, bu amaçla bir protokol
imzalandığı ve bir taslak metnin hazırlandığı,
İfade edilmiş ve bu kapsamda yaptığı
ayrıntılı ve titiz çalışmalar sonucunda alt komisyonumuz tarafından aşağıdaki
düzenlemeler kabul edilmiş ve bir metin oluşturulmuştur.
- Gıda güvenirliliği bir bütün olarak
değerlendirilerek, gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeler ile gıda
işlemeye yardımcı maddeler de gıda maddeleri ile birlikte amaç ve kapsam içinde düzenlenmiştir (madde
1 ve 2).
- 3 üncü maddede yer alan tanımlara Türk
gıda mevzuatı, organik gıda, gıda işletmecisi, sorumlu yönetici, gıda katkı
maddesi, tıbbi amaçlı diyet gıdalar, özel beslenme amaçlı gıdalar, günlük
ve/veya servis dozu belirlenmiş bitki ekstraktlarından oluşan ürünler, gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemeler,
gıda hijyeni, gıda güvenilirliği, depo, kontrol, denetim, kalıntı, tehlike,
risk, risk analizi, risk değerlendirmesi, risk yönetimi, risk iletişimi,
tehlike, izlenebilirlik, nihai tüketici, birincil üretim tanımları; gıda sicili
ve üretim izinleri verilmesinde, gıda kontrol işlemlerinde ve tüketiciye
güvenilir gıda arzında yaşanan sorunların giderilmesi, gelişen teknolojiye
ve Avrupa Birliği mevzuatına uyum
çerçevesinde eklenmiş; gıda güvenilirliğinin kanunun amacı olduğu, bu nedenle
ürün kalitesinin direk kontrol edilen bir unsur olmaktan çıktığı gerekçesiyle
kalite tanımı metinden çıkarılmıştır.
- KHK'nin 4 ve 5 inci maddeleri
birleştirilerek kuruluş, çalışma ve üretim izni, gıda sicili ve tescil işleri
başlığı altında tek bir madde olarak yeniden düzenlenmiş (madde 4), yetkilerin
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı çatısında toplanması suretiyle, gıda ve gıda ile
temas eden madde ve malzemeleri üreten işyerlerinin üretime geçmeden önce
yaşadıkları sıkıntıların ortadan kaldırılması, izinlerin daha kısa sürede ve en
az bürokratik işlemle sonuçlandırılması ve ayrıca, izin işlemleri için alınan
ücretlerin azaltılması amaçlanmıştır.
Ayrıca, kabul edilen bir önerge ile; gıda
maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten işyerleri kuruluş
ve çalışma izni almak için Bakanlığa başvurduklarında Bakanlık yetkilileri
tarafından başvuru için istenen bilgi ve belgeler ile işyerinin taşıması
gereken asgari teknik ve hijyenik koşulların neler olduğunu gösterir belgenin
kendilerine verilmesi ve başvuru dosyasının eksiksiz olması durumu ile
işyerlerinde yapılan denetimler sonucunda asgari teknik ve hijyenik kurallara
uygunluğun tespit edilmiş olması durumunda, izin işlemlerinin otuz gün içinde
sonuçlandırılması hükmü getirilmiş ve bu hükümle izin işlemlerinin
çabuklaştırılması, vatandaşların bu konuda yaşadıkları mağduriyetlerin
giderilmesi amaçlanmıştır.
- Et kesim yerleri ile ilgili hükümleri
düzenleyen 5 inci madde, kombinalar ve entegre et tesislerinin bölümlerini
oluşturan kesim yeri, et parçalama, et muhafaza ve mamul madde imal yeri
şeklindeki tek bir bölüm veya birden fazla bölüm olarak faaliyet gösteren
tesisleri de kapsayacak şekilde genişletilmiş ve kuruluş ve çalışma izni verme
yetkisi Tarım ve Köyişleri Bakanlığına verilmiştir.
- Gıda güvenilirliğinin bir bütün olarak
ele alınması ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin analizlerinin bir
arada yapılması uygun görülmüş ve özel laboratuvarlara analiz yapma yetkisi
verilmiştir (madde 6).
- Sorumlu yönetici istihdamını düzenleyen
7 nci madde, sorumlu yönetici tanımının yeniden yapılması suretiyle düzenlenmiştir.
- Türk Gıda Kodeksini hazırlama, yayımlama
ve denetleme görevi Tarım ve Köyişleri Bakanlığına verilmiş ve madde 8'de
düzenlenmiştir.
- Avrupa Birliği mevzuatına ve dünya
standartlarına uyum-uygunluk çerçevesinde, insan sağlığının korunması, gıda
güvenilirliğinin sağlanması amacıyla risk analizi, ihtiyati tedbirler, bilimsel
komiteler, bildirimler, acil durumlar ve izlenebilirlik başlıkları altında yeni
maddeler düzenlenmiştir (madde 9,10,11,12,13,14).
- İthalat (madde 17), ihracat (madde 18),
gümrük merkezleri (madde 19), reklam ve tanıtım (madde 20), tüketici haklarının
korunması (madde 21), gıda ticareti ile ilgili hükümler başlığı altında aynı
bölüm içinde ele alınmış;
Ülkemizden (Özellikle AB ülkelerine )
ihraç edilen ürünlerde, AB tarafından Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca
düzenlenen bir sertifika alınması zorunluluğu getirilmesi ile birlikte belge
almadan veya sahte belge ile ihracat yapanlara bir yaptırım uygulanması ve
ihraç edilen ürünlerin geri dönmesi durumunda yapılacak işlemlere açıklık
getirilmesi amacıyla ihracat maddesi yeniden düzenlenmiş,
Gıda ile ilgili reklamlarda haksız
rekabeti ve tüketicinin yanlış bilgilendirilmesini ya da yanıltılmasını önlemek
amacıyla gıda reklam komisyonu kurulması hükmü getirilmiş ve reklam ve tanıtım
(madde 20) maddesinde düzenlenmiştir.
- Tüketicinin gıda maddeleri ile ilgili
olarak yanıltılması veya yanlış yönlendirilmesini engellemek amacıyla yeni bir
madde düzenlenmiş (madde 21) ve tüketicilerin gıdaların içeriği ve özellikleri
konusunda bilgi sahibi olabilmelerinin sağlanması amaçlanmıştır.
- KHK'nin gıda maddelerini üreten
işyerlerinin denetimini düzenleyen 9 uncu maddesi ile gıda maddeleri satış
yerlerini düzenleyen 10 uncu maddeleri birleştirilerek, tek bir madde (madde
22) olarak yeniden düzenlenmiş ve denetim yetkileri Tarım ve Köyişleri
Bakanlığına verilmiştir.
-
Kanun Hükmünde Kararnamede, tıbbi amaçlı diyet gıdalar ile günlük ve/veya
servis dozu belirlenmiş bitki ekstraktlarından oluşan ürünler ile ilgili
hükümlerin düzenlenmemiş olması uygulamada sorunlara yol açmış ve bu ürünlerin
gıda olmayıp sağlık ve tedavi ile ilgili olması nedeniyle üretim, ihracat ve
ithalat ile ilgili denetimlerinin Sağlık Bakanlığı tarafından yapılması 25 inci
maddede düzenlenmiştir.
- 3.11.1995 tarihli ve 4128 sayılı Kanun
ile Kanun Hükmünde Kararnameye dahil edilen ceza hükümleri yeniden ele alınmış,
gıda bilimi konusunda özel ihtisas mahkemeleri olmaması nedeniyle savcılığa suç
duyurusunda bulunulması ve bu konudaki işlemlerin zaman alması denetim
hizmetlerinin etkinliğinin azalmasına neden olduğundan ve cezai işlemlerin daha
etkin ve hızlı uygulanabilmesi amacıyla ağır para cezaları idari para
cezalarına çevrilmiş, cezalar günümüz şartlarına uyarlanmış, Avrupa Birliği
mevzuatına uyum ve uygunluk sağlanması amacıyla kabul edilen hükümler
çerçevesinde yeni ceza hükümleri eklenmiş ve bazıları da metinden çıkarılmıştır
(madde 26).
- Tarım ve Köyişleri Bakanlığının taşra
teşkilatında görev yapan 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personelden,
969 sayılı Döner Sermaye Kanununa göre kurulan işletmelerde çalışanlara asgari
ücretin yıllık tutarının iki katına geçmemek üzere ek ücret ödenirken, merkez
teşkilatında ve 867 ve 170 sayılı Döner Sermaye Kanununa göre kurulan
işletmelerde çalışan personele ödeme yapılamadığı, bazı bakanlıklarda bu
uygulamanın yıllardan beri yapılıyor olduğu, bu nedenle gerek Bakanlık içi
gerekse diğer bakanlıklar ile oluşan ücret adaletsizliğini gidermek amacıyla 28
inci madde , kabul edilen bir önerge ile düzenlenmiş ve Tarım ve Köyişleri
Bakanlığı personeline ek ödeme ihdas edilmiş ve buna bağlı olarak 969 sayılı
Döner Sermaye Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasını yürürlükten kaldıran
41 inci madde kabul edilmiştir.
- Gıdaların üretimi, tüketimi ve
denetlenmesine dair iş ve işlemlerin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde
toplanması nedeniyle, Bakanlığın ihtiyacı olan personel istihdamının
sağlanabilmesi amacıyla 30 uncu madde düzenlenmiş; buna göre, Bakanlık merkez
ve taşra teşkilatında kullanılmak üzere beşbin adet veteriner hekim ve mühendis
kadrosu ihdas edilmiştir.
Ayrıca;
- Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler ve
uygulamaya ilişkin usul ve esaslar yürürlüğe girinceye kadar, Kanun Hükmünde
Kararnameye göre çıkarılan yönetmeliklerin aykırı olmayan hükümlerinin
uygulanmaya devam olunmasını düzenleyen geçici 1 inci madde,
- Halen faaliyet gösteren gıda maddeleri
ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten ve satan işyerlerinin, bu
Kanun ile getirilen yeni yükümlülüklere, Kanunda belirtilen yönetmeliklerin
yayımı tarihiden itibaren bir yıl içerisinde uyum sağlamak zorunda olduklarını
düzenleyen geçici 2 nci madde,
- Sağlık Bakanlığı bünyesinde gıda kontrol
ve denetim hizmetlerinde çalışan personelin ve laboratuvarların durumunun, iki
bakanlık arasında hazırlanacak bir protokolle belirleneceğini düzenleyen geçici
3 üncü madde,
- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte,
Sağlık Bakanlığına bağlı "Çevre Sağlığı Teknisyeni" olarak görev
yapan "Sağlık Memuru" kadro unvanlı beşyüz personelin kadroları ile
birlikte Tarım ve Köyişleri Bakanlığına naklini düzenleyen geçici 4 üncü madde,
Kabul edilmiştir.
Raporumuz Tarım, Orman ve Köyişleri
Komisyon Başkanlığına saygı ile sunulur.
|
|
Başkan |
Başkan Yardımcısı |
Üye |
|
|
Mehmet Mehdi Eker |
Ramazan Kerim Özkan |
Fahrettin Üstün |
|
|
Diyarbakır |
Burdur |
Muğla |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ali Ayağ |
Mehmet Çerçi |
Fikret Badazlı |
|
|
Edirne |
Manisa |
Antalya |
ALT
KOMİSYONUN KABUL ETTİĞİ METİN
GIDALARIN ÜRETİMİ, TÜKETİMİ VE DENETLENMESİNE DAİR KANUN
HÜKMÜNDE
KARARNAMENİN DEĞİŞTİRİLEREK KABULÜ HAKKINDA KANUN TASARISI
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1. - Bu Kanunun amacı, her türlü
gıda maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin teknik ve
hijyenik şekilde üretim, işleme, muhafaza, depolama, pazarlama ve halkın gereği
gibi beslenmesini sağlamak, üretici ve tüketici menfaatleriyle halk sağlığını
korumak üzere, gıda maddelerinin üretiminde kullanılan her türlü ham, yarı
mamul ve mamul gıda maddeleri ile gıda işlemeye yardımcı maddeler ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemelerin özelliklerinin tespit edilmesi, gıda
maddeleri üreten ve satan işyerlerinin asgari teknik ve hijyenik şartlarının
belirlenmesi, denetiminin yapılması ve gıda maddeleri ile ilgili hizmetlere
dair usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2. - Bu Kanun, her türlü gıda
maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin hijyenik ve uygun kalitede
üretimine, tasnifine, işlenmesine, katkı ve gıda işlemeye yardımcı maddelere,
ambalajlama, etiketleme, depolama, nakil, satış ve denetim usulleri ile yetki,
görev ve sorumlulukları ile risk analizi, ihtiyati tedbirler, gıda ile ilgili
tüketici haklarının korunması, izlenebilirlik ve bildirimlere dair hususları
kapsar.
Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde genel
hükümler uygulanır.
Tanımlar
MADDE
3. - Bu Kanunda geçen;
Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,
Türk gıda mevzuatı: Gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri;
özellikle gıda güvenilirliğini düzenleyen, gıda maddeleri ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemelerinin üretimi, işlenmesi, dağıtımı ve satışı ile
ilgili her aşamayı kapsayan tüm mevzuatı,
Gıda kodeksi: Türk Gıda Kodeksini,
Gıda / gıda maddesi: Tütün ve sadece ilaç
olarak kullanılanlar hariç olmak üzere; içkiler ve sakızlar ile hazırlama ve
işleme gereği kullanılan maddeler dahil, insanlar tarafından yenilen ve/veya
içilen ham, yarı mamul veya mamul her türlü maddeyi,
Organik gıda: Organik üretim ve yetiştirme tekniği ile kontrol
ve/veya sertifikasyon kuruluşu
kontrolünde üretilmiş, yetiştirilmiş, doğadan toplanmış, avlanmış,
ambalajlanmış ve etiketlenmiş, ham, yarı mamul veya mamul haldeki sertifikalı
gıdayı,
Gıda maddeleri üreten işyeri: Gıda
maddelerinin ham maddeden başlayarak; depolama, tasnif, işleme, değerlendirme,
dayanıklı hale getirme, ambalajlama işlemlerinden bir veya birkaçının yapıldığı
ve gıda maddeleri satış yerlerine gönderilmek üzere depolandığı tesisler ile bu
tesislerin tamamlayıcısı sayılacak yerlerin tamamını,
Gıda maddeleri satış yeri: Her türlü ham,
yarı mamul ve mamul gıda maddelerinin toptan veya perakende dağıtım ve
satışının yapıldığı ve bunların satış için depolandığı yerleri,
Gıda maddeleri üreten ve satan işyeri: Gıda maddelerinin ham
maddeden başlayarak depolama, tasnif, işleme, değerlendirme, dayanıklı hale
getirme, ambalajlama işlemlerinden bir veya birkaçının yapıldığı ve her türlü
ham, yarı mamul ve mamul gıda maddelerinin toptan veya perakende dağıtım ve
satışının yapıldığı ve bunların satış için depolandığı yerleri,
Toplu tüketim yeri: Gıda Maddelerinin
Tekniğine uygun şekilde işlendiği, üretildiği ve aynı mekanda tüketime
sunulduğu yerleri,
Gıda işletmecisi: Ürettikleri gıda
maddesinin, gıda mevzuatı şartlarına uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya
tüzel kişileri,
Sorumlu yönetici: Gıda mevzuatına uygun üretim yapmaktan, işverenle birlikte sorumlu
olan yetkiliyi,
Birincil üretim: Avlama, toplama, balıkçılık,
hasat, sağım ve kesim öncesi hayvanların çiftlikte yetiştirilmesi dahil
üretimi,
Hammadde: Gıda maddelerinin üretiminde
kullanılan birincil üretimden elde edilen ürün, yarı mamul veya mamul maddeleri
elde etmek için kullanılan maddelerden her birini,
Gıda işlemeye yardımcı maddeler: Tek
başına gıda bileşeni olarak kullanılmayan, belirli teknolojik amaca yönelik
olarak, hammadde gıda veya bileşenlerinin işlenmesi veya üretimi sırasında
kullanılan; son üründe, kendi veya türevlerinin kalıntılarının bulunması
kaçınılmaz olan, ancak, kalıntısı sağlık açısından risk oluşturmayan maddeleri,
Gıda katkı maddesi: Tek başına gıda maddesi olarak tüketilemeyen,
gıda hammaddesi ve/veya gıda işlemeye yardımcı madde olarak kullanılmayan, tek
başına besleyici değeri olan veya olmayan; seçilen teknoloji gereği, kullanılan
işlem sırasında kalıntı veya türevleri, mamul maddelerde bulunabilen, gıdaların
hazırlanması, tasnifi, işlenmesi, ambalajlanması, taşınması, depolanması ve
dağıtımı sırasında gıda maddelerinin tat, koku, görünüş, yapı ve diğer
niteliklerini korumak, düzeltmek veya istenmeyen değişikliklere engel olmak
amacıyla, kullanımına izin verilen maddeleri,
Gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeler: Gıda maddeleri
ile temasta bulunan veya bulunmak üzere imal edilen her türlü madde ve
malzemeleri,
Günlük ve/veya servis dozu belirlenmiş
bitki ekstraktlarından oluşan ürünler: Aktif
bileşeni standardize edilerek yoğunlaştırılmış, günlük ve/veya servis dozu
belirlenmiş ve tamamen bitki ekstraktlarından oluşan veya minimum yüzde
yetmişini bitki ekstraktları oluşturan toz, tablet, kapsül, şurup v.b. biçimde
satışa sunulan ürünleri,
Özel beslenme amaçlı gıdalar: Özel
bileşimlerine veya üretim proseslerine bağlı olarak, normal tüketim amaçlı
gıdalardan açıkça ayırt edilebilen, beyan edilen özel beslenme amaçları için
uygun olan ve bu uygunluklarını belirtir şekilde piyasaya sunulan gıdaları,
Tıbbî amaçlı diyet gıdalar: Belli beslenme
uygulamaları için hastaların diyetlerini düzenlemek amacıyla, özel olarak üretilmiş
veya formüle edilmiş ve tıbbi gözetim altında kullanılacak olan, alışılmış gıda
maddelerini veya bu gıda maddelerinin içinde bulunan belirli besin öğelerini
veya metabolitlerini vücuda alma, sindirme, absorbe etme, metabolize etme veya
vücuttan atma kapasitesi sınırlı, zayıflamış veya bozulmuş olan hastalar ya da
diyet yönetimleri, yalnızca normal diyetin modifikasyonu ile veya diğer
gıdalarla ya da her ikisinin de birlikte kullanımı ile sağlanamayan kişiler
için hazırlanmış gıda maddelerini,
Gıda maddesi etiketi: Gıda maddesini
tanıtıcı her türlü yazılı veya basılı bilgi, marka, damga ve işaretleri içeren
ve gıda ile birlikte sunulan veya ambalajında basılı bulunan tanıtım
bilgilerini,
Tüketime hazırlamak: Tasnif etme, tartma,
ölçme, aktararak ve karıştırarak doldurma, ambalajlama, soğutma ve depolama,
muhafaza etme, nakletme ve tüketim sayılmayan her türlü faaliyeti,
Mamul madde: Belli bir teknoloji
kullanılarak elde edilen, tüketime hazırlanmış gıda maddesini,
Depo : Gıda maddelerini muhafaza etmek
amacıyla tesis edilen yerleri,
Mübadeleye konu gıda maddeleri: Satmak
veya sair şekilde devretmek üzere depolama, satış maksadıyla teşhir etme ve her
ne suretle olursa olsun devredilen gıda maddelerini,
Gıda hijyeni: Gıda maddesinin sağlıklı olması için alınması gereken tüm
tedbirleri,
Gıda güvenilirliği: Gıda kaynaklı hastalıkların önlenmesi, fiziksel, kimyasal ve
biyolojik zararların bertaraf edilmesi için alınan tedbirler bütününü,
Kalıntı: Gıdada, tarım ürünlerinde veya
bitkilerde, toprakta, suda veya diğer çevresel bileşenlerde, kullanımına izin
verilen bir kimyasal üründeki aktif bileşenlerin ve aktif bileşenlerin bütün
türevleriyle birlikte parçalanma ürünleri ve metabolitleri kalıntısını,
Gıdaya bulaşan zararlı maddeler: Üretimi
veya pazarlaması süresince, gıdaya istenmeden bulaşan her türlü madde ve
bileşikleri,
Kontrol: Gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri
üreten ve satan işyerlerinin, asgari teknik ve hijyenik şartları ile bu
yerlerde üretilen ve satılan gıda maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan
madde ve malzemelerin mevzuata uygunluğunun tespitini,
Tağşiş: Gıda maddesinin ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemelerin, mevzuata veya izin verilen özelliklerine
aykırı olarak üretilmesi halini,
Taklit: Gıda maddesini ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemelerini; şekil, bileşim ve nitelikler itibarıyla
evsafında olmayan özellikleri haiz gibi göstermeyi,
Reklam: Gıda maddelerinin satışını artırmak amacıyla yapılan
tanıtma şekillerini,
Denetim: Bakanlık tarafından gıda kontrol
hizmetlerinin yürütülmesi ve/veya doğrulanması için yapılan işlemleri,
İzlenebilirlik: Üretim, işleme ve
dağıtımla ilgili sürecin her aşamasında, gıda ve hayvan maddesinin izinin
sürdürülebilmesi ve izlenmesini,
Tehlike: Gıda maddesinde olan ve
oluşabilecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak sağlık yönünden ortaya
çıkabilecek potansiyel zararı,
Risk: Gıda maddesinde sağlığa zararlı
olabilecek şiddetteki muhtemel tehlikeyi,
Risk analizi: Risk değerlendirmesi, risk
yönetimi ve risk iletişimi olarak birbirleri ile bağlantılı üç ayrı süreçten
oluşan sistemi,
Risk değerlendirmesi: Olabilecek her türlü
tehlikenin, nitelik ve etkilerinin bilimsel olarak belirlendiği süreci,
Risk yönetimi: Risk değerlendirmesini,
diğer yasal zorunlulukları ve gerektiğinde uygun önlem ve seçeneklerini dikkate
alan süreci,
Risk iletişimi: Risk değerlendiricileri, risk yöneticileri ve
diğer ilgili taraflar arasında risk ve risk ile ilişkili faktörlere ait bilgi
ve düşüncelerin paylaşımını,
Nihaî tüketici: Gıdayı herhangi bir ticari
amaçla kullanmayan, en son gıda maddesi tüketicisini,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İzinler,
Gıda Sicili, Tescil ve İstihdam
Kuruluş, çalışma ve üretim izni, gıda sicili ve tescil işleri
MADDE 4. - Gıda maddeleri ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemeleri üreten işyerleri, asgari teknik ve
hijyenik şartlara uyarak kuruluş, çalışma ve üretim izni almak, Bakanlığın
düzenleyeceği gıda siciline kaydolmak ve sicil numarası almak, imal ettikleri
gıda maddelerinin bileşiminde bulunan maddeleri Bakanlığa tescil ettirerek izin
almak zorundadır. Tescil belgesindeki bilgiler, ilgililerce gizli tutulur.
Gıda konusunda alınması zorunlu olan her
türlü izin ve tescil işlemlerinin usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Her türlü izin ve tescil işlemlerinden,
gıda hizmetlerinde kullanılmak üzere, kayıt tescil ücreti adı altında,
işletmenin nev’i ve büyüklüğü ile üretilen ürün ya da ürün grupları üzerinden
en çok on milyar Türk Lirası ücret alınarak, Bakanlık adına açılan bir hesapta
toplanır. Bu ücret, her yıl Vergi Usul Kanununa göre belirlenen Yeniden
Değerleme Katsayısı ile tespit edilir. Bu ücretin işletme bazında miktarının
belirlenmesine, toplanmasına ve harcanmasına ilişkin usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
Bakanlık, başvuru için istenen bilgi ve
belgeler ile işyerinin taşıması gereken asgari teknik ve hijyenik koşulların
neler olduğunu belirleyerek, ilgili firma yetkilisine verir. Başvuru dosyasının
eksiksiz olması ve işyerinde yapılan denetimde, işyerinin asgari teknik ve
hijyenik koşullarının uygun olması halinde işlemler, başvuru tarihinden
itibaren en geç otuz gün içinde sonuçlandırılır. Eksik tespit edilmesi halinde,
eksikler giderildikten sonra işlemler sonuçlandırılır. Eksiklerin giderilmesi
için gerekli olan süre, otuz günlük süreye dahil edilmez.
Alınan belgeler, alındığı şartların
değişmemesi şartıyla miras yoluyla intikalinde
geçerliliğini devam ettirir.
Kesim
yerleri, et ve et ürünleri üretim tesisleri ile ilgili izinler
MADDE 5. - Tüm hayvan kesim yerleri,
mezbahalar, kombinalar, entegre et tesisleri ile entegre et tesislerinin
bölümlerini oluşturan kesim yeri, et parçalama, et muhafaza ve mamul madde imal
yeri şeklindeki tek bir bölüm veya birden fazla bölüm olarak faaliyet gösteren
tesislerin, kuruluş ve çalışma izni Bakanlıkça verilir.
Bu konudaki usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Laboratuvar
kuruluş izni
MADDE 6. - Gıda maddelerinin ve gıda ile
temas eden madde ve malzemelerin gıda güvenilirliği, hijyen ve kalite analizlerini
yapmak üzere, Bakanlıkça yetkilendirilecek kamu ve özel laboratuvarları
kurulabilir.
Bu laboratuvarların kuruluş, çalışma ve
denetim ile ilgili usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Sağlık Bakanlığının yetkileri çerçevesinde
bulunan laboratuvarlar için bu madde hükmü uygulanmaz.
İstihdam
MADDE 7. - Gıda maddeleri ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemeleri
üreten işyerlerinde, işletmenin nev’i ve büyüklüğüne göre, gıda
konusunda eğitim almış veya mevzuatla yetki verilen meslek mensupları ile
zorunlu hallerde, Bakanlığın yayımlayacağı yönetmelikle risk analizine göre
belirleyeceği kişilerin, sorumlu yönetici olarak istihdamı zorunludur.
Sorumlu yönetici olabilme ve sorumlu
yönetici çalıştırma usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Gıda Kodeksi, Risk Analizi, İhtiyati Tedbirler
ve
Bilimsel Komiteler
Gıda
kodeksi
MADDE 8. - Gıda maddelerinin asgari hijyen
ve kalite kriterleri, pestisit ve veteriner ilaç kalıntıları, katkı maddeleri,
gıdaya bulaşan zararlı maddeler, numune alma, ambalajlama, etiketleme, nakliye,
depolama esasları ve analiz metotlarını ihtiva eden Türk Gıda Kodeksi, Sağlık
Bakanlığı ile ilgili kurum ve kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça
hazırlanır, yayımlanır ve denetlenir.
Risk
analizi
MADDE 9. - İnsan sağlığının korunması ve
gıda güvenilirliğinin sağlanabilmesi için gıda mevzuatı uygulamalarında risk
analizi esas alınır. Ancak, koşulların ve/veya alınan tedbirlerin, doğası
gereği uygun olmaması durumunda risk analizi hariç tutulur.
Risk değerlendirmesi bilimsel kanıtlara
dayandırılır; bağımsız, tarafsız ve şeffaf bir şekilde yapılır.
Risk yönetiminde, risk değerlendirmesi
sonuçları dikkate alınır ve bu Kanunun 10 uncu maddesindeki şartların oluşması
durumunda ihtiyati tedbirler uygulanır.
Risk analizi ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
İhtiyatî
tedbirler
MADDE 10. - İnsan sağlığı üzerinde zararlı
bir etkinin olması ihtimalinin belirmesi ve
bilimsel belirsizliklerin sürmesi gibi özel durumlarda, kapsamlı bir risk değerlendirmesine imkan
sağlayacak ileri düzeyde bilimsel veriler elde edilinceye kadar, geçici risk
yönetimi tedbirlerine başvurulabilir.
İhtiyati tedbirler ile ilgili usul ve
esaslar yönetmelikle belirlenir.
Bilimsel
komiteler
MADDE 11. - Risk değerlendirmesi için
bilimsel ve teknik verileri araştırmak, toplamak, düzenlemek, analiz etmek,
yorumlamak, özetlemek ve görüş oluşturmak üzere bilimsel komiteler kurulur.
Bilimsel komitelerin
kuruluş alanları, çalışma usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Bildirimler, Acil Durumlar, İzlenebilirlik ve
İşyeri Sorumluluğu
Bildirimler
MADDE 12. - İnsan sağlığını korumak üzere,
gıdadan kaynaklanan doğrudan veya dolaylı bir riskin bildirimine ilişkin
sistemler Bakanlık tarafından kurulur.
Gıdadan kaynaklanan doğrudan veya dolaylı
bir riskle ilgili bir bilgiye sahip olunması halinde Bakanlık, bilgiyi hemen
ilgili birimlere iletir ve gerekli tedbirleri alır.
Bildirimler ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
Acil
durumlar
MADDE 13. - Üretilen veya ithal edilen
gıda maddesinin, sağlığa zararlı olabileceği ihtimalinin belirmesi durumunda,
söz konusu gıda maddesinin pazara sunumu, kullanımı ve ithalatına ilişkin
gerekli tedbirler alınır.
Acil durumlarla ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
İzlenebilirlik
MADDE 14. - Gıda, gıdanın elde edildiği
hayvan ya da gıda maddesine karıştırılması tasarlanan veya muhtemelen ortaya
çıkabilecek herhangi bir maddenin üretim, işleme ve dağıtımı ile ilgili tüm
aşamalarda izlenebilirlik tesis edilir.
Gıda işletmecileri; gıda, gıdanın elde
edildiği hayvan ya da gıda maddelerine
karıştırılması tasarlanan herhangi bir maddeyi, kimden aldıklarını
belirleyebilecek sisteme sahip olmak zorundadır. Gerektiğinde denetim
sırasında, bu bilgiler Bakanlık yetkililerine verilir.
Piyasaya sürülen gıdaların,
izlenebilirliğini kolaylaştırmak amacıyla, gerekli bilgileri içerecek şekilde
etiketlenmesi ve tanımlanması zorunludur.
İzlenebilirlik ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
İşyeri
sorumluluğu
MADDE 15. - Gıda işletmecisi; İthal
ettiği, ürettiği, işlediği, imal ettiği veya dağıtımını yaptığı gıdanın, gıda
güvenilirliği şartlarına uymaması durumunda, ürününü pazardan geri çekmek ve bu konuda yetkili mercileri
bilgilendirmek zorundadır.
Gıda maddesinin toptan veya perakende
satış ve/veya dağıtım faaliyetlerinden sorumlu kişiler; gıda güvenilirliğine
sahip olmayan ürünleri pazardan geri çekmek, yetkili merciler tarafından alınan
tedbirler ile ilgili işbirliği yapmak, gıdanın izlenebilirliğine katkıda
bulunmak zorundadır.
İşyeri sorumluluğu ile ilgili usul ve
esaslar yönetmelikle belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Sağlığın Korunmasına
İlişkin Hükümler
Sağlığın korunması
MADDE 16. - İnsan sağlığının korunması
amacıyla, gıda maddelerini ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri
üreten, satan işyerleri:
a) Bakanlıkça çıkarılacak ilgili
yönetmeliklerde belirtilen, asgari teknik ve hijyenik şartları taşımak
zorundadır.
b) Gıda Kodeksine uyulmaksızın, gıda
maddelerini imal edemez, mübadele konusu yapamaz.
c) İnsan sağlığına zarar verecek
muhteviyatta gıda maddeleri üretemez, içerisine zararlı bir madde katamaz,
böyle bir maddenin kalıntısını bulunduramaz ve gıdaya zararlı özelliğe yol
açacak herhangi bir işlem uygulayamaz.
d) Türk Gıda Kodeksinin asgari hijyen,
pestisit ve veteriner ilaç kalıntıları, katkı maddeleri ve gıdaya bulaşan
zararlı maddeler ile ilgili hükümlerine uyulmaksızın, gıda ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemeleri üretemez ve mübadele konusu yapamaz.
Gıda kaynaklı ve zoonotik salgına sebep olan hastalıkların
kontrolü için Bakanlık ve Sağlık Bakanlığınca bir komisyon kurularak işbirliği
içinde çalışılır.
ALTINCI BÖLÜM
Gıda
Ticareti ile İlgili Hükümler
İthalat
MADDE 17. - Gümrüklerde yapılan
kontrollerde, mevzuata veya ulusal mevzuatın olmadığı hallerde, uluslar arası
gıda standartlarına uymayan gıda maddelerinin ve gıda ile temas eden madde ve
malzemelerin serbest bölgeler hariç, yurt içine sokulması, dağıtılması ve
satışı yasaktır.
Gümrüklerde yapılan kontrollerde, mevzuata uygun bulunmayan
gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin ithaline izin
verilmez.
İthal edilen herhangi bir gıda maddesi, bu
Kanun hükümlerine göre, Gıda Kodeksine uygun etiketleme yapılması ve satışa
hazır hale getirilmesi şartıyla, yurt içinde mübadele edilebilir.
Ancak bu yasaklar;
a) Gümrük gözetimi altında, gümrük
depoları ile antrepolarına konulan veya transit nakledilen,
b) Yabancı devlet başkanları ile
beraberindekiler tarafından, bulundukları süre içinde kullanılmak veya
tüketilmek üzere getirilen,
c) Diplomatik veya konsüler
temsilciliklere ait,
d) Bilimsel amaçlar, sergiler veya benzer
maksatlar için getirilen,
e) Olağanüstü hallerde, hibe olarak
gönderilen,
f) Numune olarak gelen,
g) Gemilerde bulunup, açık denizlerde tüketilecek olan,
Gıda maddelerine uygulanmaz.
İthalat ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
İhracat
MADDE 18. - Gıda maddeleri ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemelerin, ihraç edilmek üzere üretildiğinin önceden
Bakanlığa bildirilmiş olması ve/veya
ihraç edilecek ülke tarafından talepte bulunulduğunun ihracatçı tarafından
beyan edilmesi halinde, gıda kodeksine uygunluk aranmaz.
İthalatçı ülke tarafından talepte
bulunulması halinde, ihracatçı tarafından, Bakanlıktan gerekli belge temin
edilir.
Ancak, gıda maddelerinin, herhangi bir
nedenle ihraç edilememesi veya ihraç edilen gıda maddelerinin ülkemize geri
dönmesi halinde, Türk Gıda Mevzuatına uygunluk aranır.
Ülkemiz itibarının korunması için
Bakanlık, her türlü idari tedbiri almaya yetkilidir.
İhracat ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
Gümrük merkezleri
MADDE 19. - Bakanlık, ilgili kurumların
görüşünü alarak, ithal ve ihraç edilecek gıda maddelerinin ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemelerin kontrolü için giriş ve çıkış gümrük kapılarını
tespit ve ilan eder. Bu amaçla, tespit ve ilan edilen kapılarda, kontrol
merkezleri kurabilir.
Reklam ve
tanıtım
MADDE 20. - Gıda maddeleri ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemelerin reklam ve tanıtımı; sahte, yanıltıcı veya
gıdanın karakterine, yapısına, özelliklerine, bileşimine, kalitesine, orijinine
ve üretim metotlarına göre hatalı bir izlenim yaratacak, gıdanın sahip olmadığı
etki ve özelliklere atıfta bulunacak, özellikleri açısından benzer olan
gıdalara üstün olduğunu beyan edecek biçimde olmamalı ve tüketiciyi yanıltacak
yazı, resim, şekil ve benzerlerini içermemelidir. Ayrıca, özel beslenme amaçlı
gıdalar dahil herhangi bir gıda maddesinin etiketinde, o gıda maddesinin
hastalıkları önleme, iyileştirme ve tedavi etme özelliği olduğunu bildiren veya
ima eden ifadeler yer alamaz. Her türlü yayın aracılığı ile bu ürünler
hakkında, yukarıda bahsedilen bilgiler de dahil olmak üzere, tüketiciler yanlış
bilgilendirilemez ve yayımlanan reklamlar, bu Kanun hükümlerine aykırı olamaz.
Bu konuda Bakanlıktan altı, Sağlık
Bakanlığından üç, Sanayi ve Ticaret Bakanlığından bir üyenin katılımı ile “Gıda
Reklam Komisyonu” oluşturulur. Komisyona, Komisyon Başkanlığınca gerekli
görüldüğünde ilgili kurum ve kuruluşlardan temsilcinin katılımı sağlanır.
Komisyonun çalışma usul ve esasları
yönetmelikle belirlenir
Tüketici haklarının korunması
MADDE 21. - Tüketici haklarının korunması
amacıyla, tüketiciler; her türlü gıda maddesi ve gıda ile temasta bulunan madde
ve malzemeleri üreten, ithal eden ve satan gerçek veya tüzel kişiler tarafından
bilgilendirilir. Lüzumu halinde gıdaların içeriği ve özelliği hakkında
tüketicilerin bilgi sahibi olmaları Bakanlıkça sağlanır. Gıda maddeleri ile ilgili olarak tüketiciler yanıltılamaz ve
yanlış yönlendirilemez.
Gıda konusunda, tüketici haklarının
korunmasıyla ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Denetim ve İtiraz Hakkı
Denetim
MADDE
22. - Bu Kanunun uygulanmasında, organik gıdalar dahil tüm gıda
maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri üreten, satan
işyerleri ile bu yerlerde üretilen, satılan tüm gıda maddelerinin ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemelerin, bu Kanunun uygulanmasına ilişkin her
türlü denetimi Bakanlıkça yapılır. Ancak, halk sağlığını ilgilendiren
hususlarda, Sağlık Bakanlığının kontrol ve denetim hakkı saklıdır.
Gıda maddeleri satış ve toplu tüketim
yerlerinin denetimi, Bakanlığın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde
Sağlık Bakanlığı ve belediye sınırları ile mücavir alanlar içinde belediyeler
ile işbirliği içinde, Bakanlıkça yapılır.
Bu Kanun kapsamındaki gıda kontrol ve
denetim hizmetleri ile bu hizmetlerde çalışan personelin görev, yetki ve
sorumluluklarına ve hizmet içi eğitimlerine ilişkin usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
İtiraz
hakkı
MADDE 23. - Sicil, tescil, izin ve denetim
sonuçlarına, gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten,
ithal ve ihraç eden ve satan işyeri yetkililerince itiraz edilebilir.
İtiraz hakkına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
SEKİZİNCİ
BÖLÜM
Özel
Hükümler
Sularla ilgili hükümler
MADDE 24. - Doğal kaynak, doğal maden,
içme, işlenmiş içme, işlenmiş kaynak, işlenmiş maden suyu, tıbbi sular ile
yapay sodaların istihsali, uygun şekilde ambalajlanması ve suların satış
esasları, Sağlık Bakanlığının iznine tabidir.
Bu konudaki usul ve esaslar, Sağlık
Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Tıbbî
amaçlı diyet gıdalar ile günlük ve/veya servis dozu belirlenmiş bitki
ekstraktlarından oluşan ürünler ile
ilgili hükümler
MADDE 25. - Tıbbî amaçlı diyet gıdalar ile günlük ve/veya servis dozu
belirlenmiş bitki ekstraktlarından oluşan ürünlerin üretim, ithalat, ihracat ve
denetimine ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığının iznine tabidir.
Bu konudaki usul ve esaslar, Sağlık
Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Ceza Hükümleri, Cezaların Tahsili ve İtirazlar
Ceza hükümleri
MADDE 26. - Bu Kanuna uymayanlara
uygulanacak cezai hükümler aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
a) 4 üncü maddede belirtilen izin ve
tescil işlemlerini yaptırmadan üretime geçen ve/veya bu ürünleri mübadele
konusu yapan gerçek veya tüzel kişiler; üretimden men edilir, üretilen ürünlere
el konulur ve bir milyar Türk Lirası idari para cezası ile cezalandırılır. Bu
işletmelerin, tescil ve izin işlemleri
yapıldıktan sonra üretim yapmalarına izin verilir.
4 üncü maddede belirtilen izin ve tescil
işlemlerini yaptıran; ancak, asgari teknik ve hijyenik şartlarını muhafaza
etmeden üretim yapan işyerleri, durumlarını düzeltinceye kadar faaliyetten men
edilir, üretilen ürünlere el konulur ve bir milyar Türk Lirası idari para
cezası ile cezalandırılır. Bu işletmelere, mevcut durumlarını düzelttikten
sonra üretim yapma izni verilir. Bakanlıkça verilen otuz günlük süre
içerisinde, eksikliklerini gidermeyen işyerlerinin çalışmaya esas olan izinleri
iptal edilir.
Yukarıda belirtilen durumlarda; el konulan
ürünlerden, gıda kodeksine uygun olan ve insan sağlığına zararlı olmadığı
tespit edilen ürünler iade edilir. İnsan sağlığına zararlı olmadığı tespit
edilen ve/veya gıda kodeksine uygun olmayan ürünler, Maliye Bakanlığı’nın
ilgili teşkilatına teslim edilir. Maliye Bakanlığı, bu ürünleri satar ve/veya
resmi hayır kurumlarına devreder. İnsan sağlığına zararlı ürünler imha edilir.
İmha masrafları, ürün sahibi tarafından karşılanır.
b) Bu Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen
yerleri Bakanlıktan izin almadan faaliyete geçiren gerçek ve tüzel kişilere,
bir milyar Türk Lirası idari para cezası verilir, üretilen ürünlere el konulur ve kuruluş ve çalışma izni alıncaya
kadar işyerleri faaliyetten men edilir.
5 inci madde gereğince çıkarılan
yönetmelikler kapsamında, kuruluş ve çalışma izni almış olan tüm hayvan kesim
yerleri, mezbahalar, kombinalar, entegre et tesisleri ile entegre et
tesislerinin bölümlerini oluşturan kesim yeri, et parçalama, et muhafaza ve
mamul madde imal yeri şeklinde, tek bir bölüm veya birden fazla bölüm olarak
faaliyet gösteren tesislerde Bakanlıkça yapılan kont-rollerde, yönetmelik
hükümlerine uygun faaliyet göstermeyen yerlerin sahibi olan gerçek ve tüzel
kişilere, bir milyar Türk Lirası idari para cezası verilir, üretilen ürünlere
el konulur ve bu durum giderilinceye kadar faaliyetleri durdurulur. Bu yerlerin
faaliyete geçmesini müteakip, bir yıl içerisinde faaliyetlerinin tekrar
yönetmelik hükümlerine uygun bulunmaması durumunda, idari para cezası iki kat
artırılır.
El konulan ürünlere, (a) bendinin üçüncü
fıkrası hükümleri uygulanır.
c) 6 ncı maddede belirtilen, kuruluş
ve/veya faaliyet izni almadan faaliyete geçen özel gıda kontrol laboratuvarı
faaliyetten men edilir ve on milyar Türk Lirası idari para cezası verilir.
d) 7 nci maddeye göre sorumlu yöneticileri
istihdam etmeyen işyerlerine, bir milyar Türk Lirası idari para cezası verilir.
Otuz gün içinde, sorumlu yönetici görevlendirmediği takdirde, faaliyetten men
edilir.
Yöneticilik görevini gereği gibi yerine getirmeyen sorumlu
yöneticiye, ikiyüzelli milyon Türk Lirası idari para cezası verilir. Suçun bir
yıl içinde tekrarı halinde idari para cezası iki kat artırılarak uygulanır. Bir
yıl içinde üçüncü defa tekrarı halinde ise altı ay sorumlu yöneticilikten men
cezası verilir.
e) 16 ncı maddede belirtilen sağlığın
korunması ile ilgili hükümler dışında, 8 inci maddede belirtilen gıda kodeksine
uygun faaliyet göstermeyen gerçek ve tüzel kişilere beş milyar Türk Lirası
idari para cezası verilir. Aykırılık, gıda maddelerinin etiket bilgilerinden
kaynaklanıyorsa, etiket bilgileri düzeltilinceye kadar bu gıda maddelerine el
konulur. Bu aykırılığın satış yerinde tespit edilmesi halinde, üreten ve satan
işyerlerine yukarıdaki idari para cezası uygulanır ve üreticisi tarafından
piyasadan toplattırılır.
f) 10 uncu maddede belirtilen ihtiyati
tedbirlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş milyar Türk Lirası idari para
cezası verilir ve faaliyetten men edilir.
g) 13 üncü maddede belirtilen acil
durumlarda alınacak tedbirlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş milyar Türk
Lirası idari para cezası verilir. Bu kişilerce ürün piyasadan toplattırılır,
suçun tekrarı halinde idari para cezası iki kat artırılarak uygulanır.
h) 15 inci maddede belirtilen hükümlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere
beş milyar Türk Lirası idari para cezası verilir, suçun tekrarı halinde idari
para cezası iki kat artırılarak uygulanır.
ı) Bu Kanunun 16 ncı maddesinde belirtilen
sağlığın korunmasına ilişkin hükümleri ihlal eden gerçek veya tüzel kişilere
beş milyar Türk Lirası idari para cezası verilir, üretilen ürünler imha edilir
ve imha masrafları işyerince karşılanır. Satış yerinde tespit edilmesi halinde
üreticisi tarafından piyasadan toplattırılır. Suçun tekrarı halinde, idari para
cezası iki kat artırılarak uygulanır.
i) 18 inci maddede belirtilen
yükümlülükleri yerine getirmeyen gerçek ve tüzel kişilere beş milyar Türk
Lirası idarî para cezası verilir, ürün ihracatçısı/ithalatçısı tarafından
piyasadan toplattırılır, suçun bir yıl içinde tekrarı halinde idari para cezası
iki kat artırılarak uygulanır.
j) 20 nci maddedeki reklam ve tanıtımla
ilgili hükümlere aykırı hareket eden gerçek ve tüzel kişilere, beş milyar Türk
Lirası idari para cezası verilir, suçun tekrarı halinde idari para cezası iki
kat artırılarak uygulanır.
k) 21 inci maddede belirtilen tüketici
haklarının korunması ile ilgili hükümlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş
milyar Türk Lirası idari para cezası verilir, suçun tekrarı halinde idari para
cezası iki kat artırılarak uygulanır.
l) Bu Kanunun 24 ve 25 inci maddelerine
aykırı hareket eden işyeri, bu şartları yerine getirinceye kadar faaliyetten
men edilir ve bunlara beş milyar Türk Lirası idari para cezası verilir. Suçun
bir yıl içinde tekrarı halinde, idari para cezası iki kat artırılarak
uygulanır.
m) Bu Kanuna göre yapılacak denetimleri
engelleyenlere, beş milyar Türk Lirası idari para cezası verilir.
Cezaların
tahsili ve itirazlar
MADDE 27. - Bu Kanunda yazılı olan idari
para cezaları, o yerin en büyük mülki amiri tarafından verilir. Verilen idari
para cezalarına dair kararlar ilgililere 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı
Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. Bu cezalara karşı, tebliğ
tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz
edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz.
İtiraz üzerine, verilen karar kesindir. İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde
evrak üzerinde inceleme yapılarak, en kısa sürede sonuçlandırılır. Bu Kanuna
göre verilen idari para cezaları 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
ONUNCU BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
MADDE 28. - 14.7.1965 tarihli ve 657
sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi her kademedeki Bakanlık merkez ve taşra
personeline, en yüksek Devlet Memuru brüt aylığının ek göstergesi dahil yüzde
yüzyetmişbeşi oranına kadar ek ödeme yaptırmaya ve görev yapılan birim ve iş
hacmi, görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin sınıfı, kadro unvanı,
derecesi gibi kriterleri dikkate alarak, ödeme oranlarını belirlemeye Tarım ve
Köyişleri Bakanı yetkilidir. Bu ödemeler gelir vergisine tabi değildir. Bununla
ilgili ödenek; her yıl, izin ve tescil işlemlerinden toplanan Gıda Özel
Ödeneğinin yüzde yirmibeşi, 867, 170 ve 969 sayılı Kanunla kurulan Döner
Sermaye İşletmelerinin yıllık net kârının yüzde yetmişi ile Mera Özel
Ödeneğinin yüzde yirmibeşinden karşılanır.
MADDE 29. - Sağlık Bakanlığının, genel
sağlığın korunması ve hijyen ile ilgili olarak, diğer mevzuattan kaynaklanan
görev ve yetkileri saklıdır.
Değiştirilen hükümler
MADDE 30. - Bakanlık Merkez ve Taşra
Teşkilatında kullanılmak üzere, ekli (1) ve (2) sayılı listelerde yer alan
kadrolar ihdas edilerek, 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı
cetvelin ilgili bölümlerine eklenmiştir.
MADDE 31. - 3.4.1930 tarihli ve 1580
sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin ikinci fıkrasının 13 numaralı
bendinin başına ''Gıda maddeleri üreten işyerleri hariç'' ibaresi eklenmiştir.
MADDE 32. - 24.4.1930 tarihli ve 1593
sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununun 195 inci maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“ Madde 195- Seyyar esnaf, alakadar
memurların teftişlerini ve numune almalarını kolaylaştırmaya ve kendilerine
istedikleri izahatı vermeye mecburdurlar.”
MADDE 33. - 10.6.1930 tarihli ve 1705
sayılı Ticarette Tağşişin Men'i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkında
Kanunun 1 inci maddesinin başına ''Gıda maddeleri hariç olmak üzere'' ibaresi
eklenmiştir.
MADDE 34. - 27.6.1984 tarihli ve 3030
sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin
Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinin (e) bendi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
“e) Çevre sağlığı ve korunmasını sağlamak, 1, 2 ve 3 üncü sınıf
gayri sıhhi müesseselerin gıda ile ilgili olanları hariç açılışı ve
çalışmalarına ruhsat vermek,''
MADDE 35. - 14.6.1989 tarihli ve 3572
sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin
Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasına
aşağıdaki bent eklenmiştir.
“e) 1 inci, 2 nci ve 3 üncü sınıf gıda
maddesi üreten gayri sıhhi müesseselere,''
Yürürlükten
kaldırılan hükümler
MADDE 36. - 19.3.1927 tarihli ve 992
sayılı Seriri ve Gıdai Taharriyat ve Tahlilat Yapılan ve Masli Teamüller
Aranılan Umuma Mahsus Bakteriyoloji ve Kimya Laboratuarları Kanununun
başlığında bulunan ''ve Gıdai'', 1 inci maddesindeki ''gıdai ve'' ile 7 nci
maddesindeki ''ve gıda'' ibareleri metinden çıkarılmıştır.
MADDE 37. - 3.4.1930 tarihli ve 1580
sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin ikinci fıkrasının 28 numaralı
bendindeki ''yiyeceği, içeceği ve'', 61 numaralı bendindeki ''ve hususi
teşebbüs tarafından kurulan aynı mahiyetteki tesisler sağlık ve teknik
bakımlarından murakabe etmek'' ibareleri metinden çıkarılmış ve 77 numaralı bendi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 38. - 24.4.1930 tarihli ve 1593
sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının 6
numaralı bendindeki ''Gıdalar ile'' ibaresi, 181 inci maddesinin birinci
fıkrasındaki “Bütün gıda maddeleriyle” ibaresi, aynı maddenin ikinci
fıkrasındaki “gıda maddeleri ile” ibaresi, 199 uncu maddesindeki “Her gıda
maddesi ile” ibaresi ve ek 3 üncü maddesinin birinci fıkrasındaki “ ve 188”
ibaresi ve aynı maddenin son fıkrasındaki “, yenilecek ve içilecek şeylere”
ibaresi, 297 nci maddesindeki “186 ve” ibaresi metinden çıkarılmış ve 20 nci
maddesinin birinci fıkrasının 8 numaralı bendi, 181 inci maddesinin son
fıkrası, 183 üncü maddesinin (1) ve (4) numaralı bentleri ile 170, 171, 172,
182, 184, 188, 189, 190, 191, 192, 193 ve 198 inci maddeleri yürürlükten
kaldırılmıştır.
MADDE 39. - 8.6.1942 tarihli ve
4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanununun 1 inci
maddesinin dördüncü fıkrası ile 12, 13,
29, 30, 31 ve 34 üncü maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE
40. - 21.12.1967 tarih ve 969 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının 867
ve 170 sayılı Kanunlara Tabi İşletmeler Dışında Kalan Taşra Kuruluşlarına Döner
Sermaye Verilmesi Hakkında Kanunun 8.3.2000 tarihli ve 4549 sayılı Kanunla değişik
3 üncü maddesinin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 41. - 24.6.1995 tarihli ve 560
sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde
Kararname ile 3.11.1995 tarihli ve 4128 sayılı Kanunun 6 ve 7 nci maddeleri yürürlükten
kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1. - Bu Kanunda öngörülen
yönetmelikler ve uygulamaya ilişkin sair usul ve esaslar yürürlüğe girinceye
kadar, 24.6.1995 tarih ve 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve
Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnameye göre çıkarılan yönetmeliklerin
bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanmaya devam olunur.
GEÇİCİ MADDE 2. - Halen faaliyet gösteren,
gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten ve satan
işyerleri, bu Kanun ile getirilen yeni yükümlülüklere, Kanunda belirtilen
yönetmeliklerin yayımı tarihinden itibaren, bir yıl içerisinde uyum
sağlamak zorundadır.
GEÇİCİ MADDE 3. - Sağlık Bakanlığı
bünyesindeki, gıda kontrol ve denetim hizmetlerinde çalışan personelden
hangilerinin Tarım ve Köyişleri Bakanlığına atanacağı ile Sağlık Bakanlığına
ait laboratuvarların gıda denetim hizmetlerinde kullanılma usul ve esasları,
Bakanlık ve Sağlık Bakanlığı arasında hazırlanacak bir protokol ile belirlenir.
GEÇİCİ MADDE 4. - Bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihte, Sağlık Bakanlığına bağlı “Çevre Sağlığı Teknisyeni” olarak
görev yapmakta olan, “Sağlık Memuru” kadro unvanlı beşyüz personel, kadroları
ile birlikte, belirlenecek usul ve esaslar dahilinde, Tarım ve Köyişleri
Bakanlığına devredilir. Sağlık Bakanlığına ait beşyüz adet sağlık memuru
kadrosu, iptal edilerek 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin Sağlık Bakanlığı eki cetvelden çıkarılarak , aynı Kanun Hükmünde
Kararnamenin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bölümüne eklenir.
Yürürlük
MADDE 42. - Bu Kanun yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 43. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar
Kurulu yürütür
ALT KOMİSYONUN KABUL ETTİĞİ METNE EKLİ LİSTELER
LİSTE - 1
Kurumu :
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Teşkilat :
Merkez
İHDASI UYGUN GÖRÜLEN
KADROLAR
|
|
|
|
SERBEST |
TUTULU |
|
|
SINIFI |
UNVANI |
DERECESİ |
KADRO ADEDİ |
KADRO ADEDİ |
TOPLAM |
|
SH |
Veteriner Hekim |
5 |
50 |
- |
50 |
|
SH |
Veteriner Hekim |
8 |
50 |
- |
50 |
|
TH |
Mühendis |
5 |
50 |
- |
50 |
|
TH |
Mühendis |
8 |
50 |
- |
50 |
|
TOPLAM |
|
|
200 |
|
200 |
LİSTE - 2
Kurumu : Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Teşkilat : Taşra
İHDASI UYGUN GÖRÜLEN
KADROLAR
|
|
|
|
SERBEST |
TUTULU |
|
|
SINIFI |
UNVANI |
DERECESİ |
KADRO ADEDİ |
KADRO ADEDİ |
TOPLAM |
|
SH |
Veteriner Hekim |
5 |
1000 |
- |
1000 |
|
SH |
Veteriner Hekim |
8 |
1000 |
- |
1000 |
|
TH |
Mühendis |
5 |
1400 |
- |
1400 |
|
TH |
Mühendis |
8 |
1400 |
- |
1400 |
|
TOPLAM |
|
|
4800 |
|
4800 |
|
GENEL TOPLAM |
|
5000 |
|
5000 |
|
TARIM, ORMAN VE KÖYİŞLERİ
KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
GIDALARIN ÜRETİMİ,
TÜKETİMİ VE DENETLENMESİNE DAİR
KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMENİN
DEĞİŞTİRİLEREK KABULÜ HAKKINDA
KANUN
TASARISI
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1. - Bu Kanunun amacı, her türlü
gıda maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin teknik ve
hijyenik şekilde üretim, işleme, muhafaza, depolama, pazarlama ve halkın gereği
gibi beslenmesini sağlamak, üretici ve tüketici menfaatleriyle halk sağlığını
korumak üzere, gıda maddelerinin üretiminde kullanılan her türlü ham, yarı
mamul ve mamul gıda maddeleri ile gıda işlemeye yardımcı maddeler ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemelerin özelliklerinin tespit edilmesi, gıda
maddeleri üreten ve satan işyerlerinin asgarî teknik ve hijyenik şartlarının
belirlenmesi, denetiminin yapılması ve gıda maddeleri ile ilgili hizmetlere
dair usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2. - Bu Kanun, her türlü gıda
maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin hijyenik ve uygun
kalitede üretimine, tasnifine, işlenmesine, katkı ve gıda işlemeye yardımcı
maddelere, ambalajlama, etiketleme, depolama, nakil, satış ve denetim usulleri
ile yetki, görev ve sorumlulukları ile risk analizi, ihtiyatî tedbirler, gıda
ile ilgili tüketici haklarının korunması, izlenebilirlik ve bildirimlere dair
hususları kapsar.
Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde genel
hükümler uygulanır.
Tanımlar
MADDE 3. - Bu Kanunda geçen;
Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,
Türk gıda mevzuatı: Gıda maddeleri ve gıda
ile temasta bulunan madde ve malzemeleri; özellikle gıda güvenilirliğini
düzenleyen, gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerinin
üretimi, işlenmesi, dağıtımı ve satışı ile ilgili her aşamayı kapsayan tüm
mevzuatı,
Gıda kodeksi: Türk Gıda Kodeksini,
Gıda/gıda maddesi: Tütün ve sadece ilaç
olarak kullanılanlar hariç olmak üzere; içkiler ve sakızlar ile hazırlama ve
işleme gereği kullanılan maddeler dahil, insanlar tarafından yenilen ve/veya
içilen ham, yarı mamul veya mamul her türlü maddeyi,
Organik gıda: Organik üretim ve yetiştirme
tekniği ile kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşu kontrolünde üretilmiş,
yetiştirilmiş, doğadan toplanmış, avlanmış, ambalajlanmış ve etiketlenmiş, ham,
yarı mamul veya mamul haldeki sertifikalı gıdayı,
Gıda maddeleri üreten işyeri: Gıda
maddelerinin ham maddeden başlayarak; depolama, tasnif, işleme, değerlendirme,
dayanıklı hale getirme, ambalajlama işlemlerinden bir veya birkaçının yapıldığı
ve gıda maddeleri satış yerlerine gönderilmek üzere depolandığı tesisler ile bu
tesislerin tamamlayıcısı sayılacak yerlerin tamamını,
Gıda maddeleri satış yeri: Her türlü ham,
yarı mamul ve mamul gıda maddelerinin toptan veya perakende dağıtım ve
satışının yapıldığı ve bunların satış için depolandığı yerleri,
Gıda maddeleri üreten ve satan işyeri:
Gıda maddelerinin ham maddeden başlayarak depolama, tasnif, işleme,
değerlendirme, dayanıklı hale getirme, ambalajlama işlemlerinden bir veya
birkaçının yapıldığı ve her türlü ham, yarı mamul ve mamul gıda maddelerinin
toptan veya perakende dağıtım ve satışının yapıldığı ve bunların satış için
depolandığı yerleri,
Toplu tüketim yeri: Gıda Maddelerinin
Tekniğine uygun şekilde işlendiği, üretildiği ve aynı mekanda tüketime
sunulduğu yerleri,
Gıda işletmecisi: Ürettikleri gıda
maddesinin, gıda mevzuatı şartlarına uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya
tüzel kişileri,
Sorumlu yönetici: Gıda mevzuatına uygun
üretim yapmaktan, işverenle birlikte sorumlu olan yetkiliyi,
Birincil üretim: Avlama, toplama,
balıkçılık, hasat, sağım ve kesim öncesi hayvanların çiftlikte yetiştirilmesi
dahil üretimi,
Hammadde: Gıda maddelerinin üretiminde
kullanılan birincil üretimden elde edilen ürün, yarı mamul veya mamul maddeleri
elde etmek için kullanılan maddelerden her birini,
Gıda işlemeye yardımcı maddeler: Tek
başına gıda bileşeni olarak kullanılmayan, belirli teknolojik amaca yönelik
olarak, hammadde gıda veya bileşenlerinin işlenmesi veya üretimi sırasında
kullanılan; son üründe, kendi veya türevlerinin kalıntılarının bulunması
kaçınılmaz olan, ancak, kalıntısı sağlık açısından risk oluşturmayan maddeleri,
Gıda katkı maddesi: Tek başına gıda
maddesi olarak tüketilemeyen, gıda hammaddesi ve/veya gıda işlemeye yardımcı
madde olarak kullanılmayan, tek başına besleyici değeri olan veya olmayan;
seçilen teknoloji gereği, kullanılan işlem sırasında kalıntı veya türevleri,
mamul maddelerde bulunabilen, gıdaların hazırlanması, tasnifi, işlenmesi,
ambalajlanması, taşınması, depolanması ve dağıtımı sırasında gıda maddelerinin
tat, koku, görünüş, yapı ve diğer niteliklerini korumak, düzeltmek veya
istenmeyen değişikliklere engel olmak amacıyla, kullanımına izin verilen
maddeleri,
Gıda ile temasta bulunan madde ve
malzemeler: Gıda maddeleri ile temasta bulunan veya bulunmak üzere imal edilen
her türlü madde ve malzemeleri,
Fonksiyonel/Özel beyanlı gıdalar:
Besleyici etkilerinin yanı sıra bir yada daha fazla etkili bileşenine bağlı
olarak sağlığı koruyucu, düzeltici ve/veya hastalık riskini azaltıcı etkiye
sahip olup, bu etkileri bilimsel ve klinik olarak ispatlanmış gıdaları,
Genetik modifiye gıdalar: Bitkisel,
hayvansal ve mikrobiyolojik kaynaklara, genetik modifikasyon teknolojileri ile
başka bir canlı türüne ait bir genin aktarılması ile DNA'sının belli bir
bölümünde istenilen değişiklik yapılmış olan gıdaları,
Özel beslenme amaçlı gıdalar: Özel
bileşimlerine veya üretim proseslerine bağlı olarak, normal tüketim amaçlı
gıdalardan açıkça ayırt edilebilen, beyan edilen özel beslenme amaçları için
uygun olan ve bu uygunluklarını belirtir şekilde piyasaya sunulan gıdaları,
Tıbbî amaçlı diyet gıdalar: Belli beslenme
uygulamaları için hastaların diyetlerini düzenlemek amacıyla, özel olarak
üretilmiş veya formüle edilmiş ve tıbbî gözetim altında kullanılacak olan,
alışılmış gıda maddelerini veya bu gıda maddelerinin içinde bulunan belirli
besin öğelerini veya metabolitlerini vücuda alma, sindirme, absorbe etme,
metabolize etme veya vücuttan atma kapasitesi sınırlı, zayıflamış veya bozulmuş
olan hastalar ya da diyet yönetimleri, yalnızca normal diyetin modifikasyonu
ile veya diğer gıdalarla ya da her ikisinin de birlikte kullanımı ile sağlanamayan
kişiler için hazırlanmış gıda maddelerini,
Gıda maddesi etiketi: Gıda maddesini
tanıtıcı her türlü yazılı veya basılı bilgi, marka, damga ve işaretleri içeren
ve gıda ile birlikte sunulan veya ambalajında basılı bulunan tanıtım
bilgilerini,
Tüketime hazırlamak: Tasnif etme, tartma,
ölçme, aktararak ve karıştırarak doldurma, ambalajlama, soğutma ve depolama,
muhafaza etme, nakletme ve tüketim sayılmayan her türlü faaliyeti,
Mamul madde: Belli bir teknoloji
kullanılarak elde edilen, tüketime hazırlanmış gıda maddesini,
Depo : Gıda maddelerini muhafaza etmek
amacıyla tesis edilen yerleri,
Mübadeleye konu gıda maddeleri: Satmak
veya sair şekilde devretmek üzere depolama, satış maksadıyla teşhir etme ve her
ne suretle olursa olsun devredilen gıda maddelerini,
Gıda hijyeni: Gıda maddesinin sağlıklı
olması için alınması gereken tüm tedbirleri,
Gıda güvenilirliği: Gıda kaynaklı
hastalıkların önlenmesi, fiziksel, kimyasal ve biyolojik zararların bertaraf
edilmesi için alınan tedbirler bütününü,
Kalıntı: Gıdada, tarım ürünlerinde veya
bitkilerde, toprakta, suda veya diğer çevresel bileşenlerde, kullanımına izin
verilen bir kimyasal üründeki aktif bileşenlerin ve aktif bileşenlerin bütün
türevleriyle birlikte parçalanma ürünleri ve metabolitleri kalıntısını,
Gıdaya bulaşan zararlı maddeler: Üretimi
veya pazarlaması süresince, gıdaya istenmeden bulaşan her türlü madde ve
bileşikleri,
Kontrol: Gıda maddeleri ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemeleri üreten ve satan işyerlerinin, asgarî
teknik ve hijyenik şartları ile bu yerlerde üretilen ve satılan gıda
maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin mevzuata
uygunluğunun tespitini,
Tağşiş: Gıda maddesinin ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemelerin, mevzuata veya izin verilen özelliklerine
aykırı olarak üretilmesi halini,
Taklit: Gıda maddesini ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemelerini; şekil, bileşim ve nitelikler itibarıyla
evsafında olmayan özellikleri haiz gibi göstermeyi,
Reklam: Gıda maddelerinin satışını arttırmak
amacıyla yapılan tanıtma şekillerini,
Denetim: Bakanlık tarafından gıda kontrol
hizmetlerinin yürütülmesi ve/veya doğrulanması için yapılan işlemleri,
İzlenebilirlik: Üretim, işleme ve
dağıtımla ilgili sürecin her aşamasında, gıda ve hayvan maddesinin izinin
sürdürülebilmesi ve izlenmesini,
Tehlike: Gıda maddesinde olan ve
oluşabilecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak sağlık yönünden ortaya
çıkabilecek potansiyel zararı,
Risk: Gıda maddesinde sağlığa zararlı
olabilecek şiddetteki muhtemel tehlikeyi,
Risk analizi: Risk değerlendirmesi, risk
yönetimi ve risk iletişimi olarak birbirleri ile bağlantılı üç ayrı süreçten
oluşan sistemi,
Risk değerlendirmesi: Olabilecek her türlü
tehlikenin, nitelik ve etkilerinin bilimsel olarak belirlendiği süreci,
Risk yönetimi: Risk değerlendirmesini,
diğer yasal zorunlulukları ve gerektiğinde uygun önlem ve seçeneklerini dikkate
alan süreci,
Risk iletişimi: Risk değerlendiricileri,
risk yöneticileri ve diğer ilgili taraflar arasında risk ve risk ile ilişkili
faktörlere ait bilgi ve düşüncelerin paylaşımını,
Nihai tüketici: Gıdayı herhangi bir ticarî
amaçla kullanmayan, en son gıda maddesi tüketicisini,
Gıda bankası: Bağışlanan veya üretim
fazlası, sağlığa uygun her türlü gıdayı tedarik eden, uygun şartlarda depolayan
ve bu ürünleri doğrudan veya değişik yardım kuruluşları vasıtasıyla fakirlere
ve doğal afetlerden etkilenenlere ulaştıran ve kâr amacı gütmeyen dernek ve
vakıfların oluşturduğu organizasyonları,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Üretim
İzni, Gıda Sicili, Tescil, İstihdam ve Laboratuvar Kuruluş İzni
ile İlgili Yetki ve Sorumluluklar
Üretim
izni, gıda sicili ve tescil işleri
MADDE 4. - Gıda maddeleri ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemeleri üreten işyerleri, asgarî teknik ve
hijyenik şartlara uyarak Bakanlığın düzenleyeceği gıda siciline kaydolmak, gıda
sicil ve üretim izni numarası almak zorundadır. Tescil belgesindeki bilgiler,
ilgililerce gizli tutulur.
Özel beslenme amaçlı gıdaları, fonksiyonel
gıdaları ve Türk Gıda Kodeksinde tanımlanmamış gıdaları üreten işyerleri ile
gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri üreten işyerleri, imal ettikleri
ürünlerin bileşiminde bulunan maddeleri Bakanlığa tescil ettirerek izin almak
zorundadır.
Türk Gıda Kodeksinde tanımı yapılmış
gıdaları üreten işyerleri, ürettikleri gıdanın ilgili kodekse uygun
üretileceğine dair yazılı beyan ile etiket örneğini Bakanlığa ibraz eder. Söz
konusu ürünlere, Bakanlıkça izin numarası verilir.
Gıda konusunda alınması zorunlu olan her
türlü izin ve tescil işlemlerinin usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Bu yönetmelik ile Bakanlık, başvuru için
istenen bilgi ve belgeler ile işyerinin taşıması gereken asgarî teknik ve
hijyenik koşulların neler olduğunu belirler. Başvuru dosyasının eksiksiz olması
ve işyerinde yapılan denetimde, işyerinin asgarî teknik ve hijyenik
koşullarının uygun olması halinde işlemler, başvuru tarihinden itibaren en geç
otuz gün içinde sonuçlandırılır. Eksiklik tespit edilmesi halinde, eksiklikler
giderildikten sonra işlemler sonuçlandırılır. Eksikliklerin giderilmesi için
gerekli olan süre, otuz günlük süreye dahil edilmez.
Her türlü izin ve tescil işlemlerinden,
gıda hizmetlerinde kullanılmak üzere, işletmenin nev'i ve büyüklüğü ile
üretilen ürün ya da ürün grupları üzerinden, kayıt tescil ücreti adı altında en
çok beş milyar Türk Lirası, üretim izni ücreti adı altında en çok bir milyar
Türk Lirası ücret alınarak, Bakanlık adına açılacak bir hesapta toplanır. Bu
ücret, her yıl Vergi Usul Kanununa göre belirlenen Yeniden Değerleme Katsayısı
ile tespit edilir. Bu ücretin işletme bazında miktarının belirlenmesine,
toplanmasına ve harcanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Alınan belgeler, alındığı şartların
değişmemesi kaydıyla, miras yoluyla intikalinde geçerliliğini devam ettirir.
Kesim
yerleri, et ve et ürünleri üretim tesisleri ile ilgili izinler
MADDE 5. - Tüm hayvan kesim yerleri,
mezbahalar, kombinalar, entegre et tesisleri ile entegre et tesislerinin
bölümlerini oluşturan kesim yeri, et parçalama, et muhafaza ve mamul madde imal
yeri şeklindeki tek bir bölüm veya birden fazla bölüm olarak faaliyet gösteren
tesislerin, kuruluş ve çalışma izni Bakanlıkça verilir.
Bu konudaki usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
Laboratuvar
kuruluş izni
MADDE 6. - Gıda maddelerinin ve gıda ile
temas eden madde ve malzemelerin gıda güvenilirliği, hijyen ve kalite
analizlerini yapmak üzere, Bakanlıkça yetkilendirilecek kamu ve özel
laboratuvarları kurulabilir.
Bu laboratuvarların kuruluş, çalışma ve
denetim ile ilgili usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Sağlık Bakanlığının yetkileri çerçevesinde
bulunan laboratuvarlar için bu madde hükmü uygulanmaz.
İstihdam
MADDE 7. - Gıda maddeleri ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemeleri üreten işyerlerinde, sorumlu yönetici
istihdamı zorunludur.
Sorumlu yönetici olabilme ve sorumlu
yöneticilerin yetki ve sorumlulukları ile teknik elemanların çalıştırılma usul
ve esasları yönetmelikle belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Gıda
Kodeksi, Risk Analizi, İhtiyatî Tedbirler ve
Bilimsel Komiteler
Gıda
kodeksi
MADDE 8. - Gıda maddelerinin asgari hijyen
ve kalite kriterleri, pestisit ve veteriner ilaç kalıntıları, katkı maddeleri,
gıdaya bulaşan zararlı maddeler, numune alma, ambalajlama, etiketleme, nakliye,
depolama esasları ve analiz metotlarını ihtiva eden Türk Gıda Kodeksi, Sağlık
Bakanlığı ile ilgili kurum ve kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça
hazırlanır, yayımlanır ve denetlenir.
Risk
analizi
MADDE 9. - İnsan sağlığının korunması ve
gıda güvenilirliğinin sağlanabilmesi için gıda mevzuatı uygulamalarında risk
analizi esas alınır. Ancak, koşulların ve/veya alınan tedbirlerin, doğası
gereği uygun olmaması durumunda risk analizi hariç tutulur.
Risk değerlendirmesi bilimsel kanıtlara
dayandırılır; bağımsız, tarafsız ve şeffaf bir şekilde yapılır.
Risk yönetiminde, risk değerlendirmesi
sonuçları dikkate alınır ve bu Kanunun 10 uncu maddesindeki şartların oluşması
durumunda ihtiyatî tedbirler uygulanır.
Risk analizi ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
İhtiyatî
tedbirler
MADDE 10. - İnsan sağlığı üzerinde zararlı
bir etkinin olması ihtimalinin belirmesi ve bilimsel belirsizliklerin sürmesi
gibi özel durumlarda, kapsamlı bir risk değerlendirmesine imkân sağlayacak
ileri düzeyde bilimsel veriler elde edilinceye kadar, geçici risk yönetimi
tedbirlerine başvurulabilir.
İhtiyatî tedbirler ile ilgili usul ve
esaslar yönetmelikle belirlenir.
Bilimsel
komiteler
MADDE 11. - Risk değerlendirmesi için
bilimsel ve teknik verileri araştırmak, toplamak, düzenlemek, analiz etmek, yorumlamak,
özetlemek ve görüş oluşturmak üzere bilimsel komiteler kurulur.
Bilimsel komitelerin kuruluş alanları,
çalışma usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Bildirimler, Acil Durumlar, İzlenebilirlik ve
İşyeri Sorumluluğu
Bildirimler
MADDE 12. - İnsan sağlığını korumak üzere,
gıdadan kaynaklanan doğrudan veya dolaylı bir riskin bildirimine ilişkin
sistemler Bakanlık tarafından kurulur.
Gıdadan kaynaklanan doğrudan veya dolaylı
bir riskle ilgili bir bilgiye sahip olunması halinde Bakanlık, bilgiyi hemen
ilgili birimlere iletir ve gerekli tedbirleri alır.
Bildirimler ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
Acil
durumlar
MADDE 13. - Üretilen veya ithal edilen
gıda maddesinin, sağlığa zararlı olabileceği ihtimalinin belirmesi durumunda,
söz konusu gıda maddesinin pazara sunumu, kullanımı ve ithalatına ilişkin
gerekli tedbirler alınır.
Acil durumlarla ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
İzlenebilirlik
MADDE 14. - Gıda, gıdanın elde edildiği
hayvan ya da gıda maddesine karıştırılması tasarlanan veya muhtemelen ortaya
çıkabilecek her hangi bir maddenin üretim, işleme ve dağıtımı ile ilgili tüm
aşamalarda izlenebilirlik tesis edilir.
Gıda işletmecileri; gıda, gıdanın elde
edildiği hayvan ya da gıda maddelerine karıştırılması tasarlanan her hangi bir
maddeyi, kimden aldıklarını belirleyebilecek sisteme sahip olmak zorundadır.
Gerektiğinde denetim sırasında, bu bilgiler Bakanlık yetkililerine verilir.
Piyasaya sürülen gıdaların,
izlenebilirliğini kolaylaştırmak amacıyla, gerekli bilgileri içerecek şekilde
etiketlenmesi ve tanımlanması zorunludur.
İzlenebilirlik ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
İşyeri
sorumluluğu
MADDE 15. - Gıda işletmecisi; İthal
ettiği, ürettiği, işlediği, imal ettiği veya dağıtımını yaptığı gıdanın, gıda
güvenilirliği şartlarına uymaması durumunda, ürününü pazardan geri çekmek ve bu
konuda yetkili mercileri bilgilendirmek zorundadır.
Gıda maddesinin toptan veya perakende
satış ve/veya dağıtım faaliyetlerinden sorumlu kişiler; gıda güvenilirliğine
sahip olmayan ürünleri pazardan geri çekmek, yetkili merciler tarafından alınan
tedbirler ile ilgili işbirliği yapmak, gıdanın izlenebilirliğine katkıda
bulunmak zorundadır.
İşyeri sorumluluğu ile ilgili usul ve
esaslar yönetmelikle belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Sağlığın Korunmasına İlişkin Hükümler
Sağlığın
korunması
MADDE 16. - İnsan sağlığının korunması
amacıyla, gıda maddelerini ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten,
satan işyerleri:
a) Bakanlıkça çıkarılacak ilgili
yönetmeliklerde belirtilen, asgarî teknik ve hijyenik şartları taşımak
zorundadır.
b) Gıda Kodeksine uyulmaksızın, gıda
maddelerini imal edemez, mübadele konusu yapamaz.
c) İnsan sağlığına zarar verecek
muhteviyatta gıda maddeleri üretemez, içerisine zararlı bir madde katamaz,
böyle bir maddenin kalıntısını bulunduramaz ve gıdaya zararlı özelliğe yol
açacak herhangi bir işlem uygulayamaz.
d) Türk Gıda Kodeksinin asgarî hijyen,
pestisit ve veteriner ilaç kalıntıları, katkı maddeleri ve gıdaya bulaşan
zararlı maddeler ile ilgili hükümlerine uyulmaksızın, gıda ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemeleri üretemez ve mübadele konusu yapamaz.
Gıda kaynaklı ve zoonotik salgına sebep
olan hastalıkların kontrolü için Bakanlık ve Sağlık Bakanlığınca bir komisyon
kurularak işbirliği içinde çalışılır.
ALTINCI BÖLÜM
Gıda Ticareti ile İlgili Hükümler
İthalat
MADDE 17. - Gümrüklerde yapılan
kontrollerde, mevzuata veya ulusal mevzuatın olmadığı hallerde, uluslararası
gıda standartlarına uymayan gıda maddelerinin ve gıda ile temas eden madde ve
malzemelerin serbest bölgeler hariç, yurt içine sokulması, dağıtılması ve
satışı yasaktır.
Gümrüklerde yapılan kontrollerde, mevzuata
uygun bulunmayan gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin
ithaline izin verilmez.
İthal edilen herhangi bir gıda maddesi, bu
Kanun hükümlerine göre, Gıda Kodeksine uygun etiketleme yapılması ve satışa
hazır hale getirilmesi şartıyla, yurt içinde mübadele edilebilir.
Ancak bu yasaklar;
a) Gümrük gözetimi altında, gümrük
depoları ile antrepolarına konulan veya transit nakledilen,
b) Yabancı devlet başkanları ile
beraberindekiler tarafından, bulundukları süre içinde kullanılmak veya
tüketilmek üzere getirilen,
c) Diplomatik veya konsüler
temsilciliklere ait,
d) Bilimsel amaçlar, sergiler veya benzer
maksatlar için getirilen,
e) Olağanüstü hallerde, hibe olarak
gönderilen,
f) Numune olarak gelen,
g) Gemilerde bulunup, açık denizlerde
tüketilecek olan,
Gıda maddelerine uygulanmaz.
İthalat kontrol ve denetimleri ile ilgili
usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
İhracat
MADDE 18. - Gıda maddeleri ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemelerin, ihraç edilmek üzere üretildiğinin
önceden Bakanlığa bildirilmiş olması ve/veya ihraç edilecek ülke tarafından
talepte bulunulduğunun ihracatçı tarafından beyan edilmesi halinde, gıda
kodeksine uygunluk aranmaz.
İthalatçı ülke tarafından talepte
bulunulması halinde, ihracatçı tarafından, Bakanlıktan gerekli belge temin
edilir.
Türk gıda mevzuatına uygun olmayan
gıdanın, çeşitli nedenlerle geri gelmesi halinde, ürünün ihraç edildiği kalite
kriterlerini taşıması koşuluyla yurda girişine izin verilir. Bu ürünlerin
satışına, ancak Türk gıda mevzuatına uygun olması halinde izin verilebilir.
Ülkemiz itibarının korunması için
Bakanlık, her türlü idarî tedbiri almaya yetkilidir.
İhracat ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
Gümrük
merkezleri
MADDE 19. - Bakanlık, ilgili kurumların
görüşünü alarak, ithal ve ihraç edilecek gıda maddelerinin ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemelerin kontrolü için giriş ve çıkış gümrük kapılarını
tespit ve ilan eder. Bu amaçla, tespit ve ilan edilen kapılarda, kontrol
merkezleri kurabilir.
Reklam ve
tanıtım
MADDE 20. - Gıda maddeleri ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemelerin etiketlenmesi, reklam ve tanıtımı; sahte,
yanıltıcı veya gıdanın karakterine, yapısına, özellikle doğasına,
özelliklerine, bileşimine, miktarına, dayanıklılığına, orijinine, üretim
metoduna göre hatalı bir izlenim yaratacak, gıdanın sahip olmadığı etki ve
özelliklere atıfta bulunacak, tüm benzer gıda maddeleri ile aynı özelliklere
sahip olduğu halde gıda maddesinin özel karakteristiklere sahip olduğunu beyan
edecek biçimde olmamalı, o gıda maddesinin hastalıkları önleme, iyileştirme ve
tedavi etme özelliği olduğunu bildiren veya ima eden ifadeleri ve tüketiciyi
yanıltacak yazı, resim, şekil ve benzerlerini içermemelidir.
Ancak, bilimsel yöntemler ve klinik
testlerle kanıtlanmış ve Bakanlık tarafından kabul edilen özel amaçlı gıdalar
ile fonksiyonel gıdalara ilişkin özel beyan ve bilgilendirme ilgili mevzuatına
tâbidir.
Reklam ile tanıtım ile ilgili usul ve
esaslar yönetmelikle belirlenir.
Tüketici
haklarının korunması
MADDE 21. - Tüketici haklarının korunması
amacıyla, tüketiciler; her türlü gıda maddesi ve gıda ile temasta bulunan madde
ve malzemeleri üreten, ithal eden ve satan gerçek veya tüzel kişiler tarafından
bilgilendirilir. Lüzumu halinde gıdaların içeriği ve özelliği hakkında
tüketicilerin bilgi sahibi olmaları Bakanlıkça sağlanır. Gıda maddeleri ile
ilgili olarak tüketiciler yanıltılamaz ve yanlış yönlendirilemez.
Gıda konusunda, tüketici haklarının
korunmasıyla ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
YEDİNCİ
BÖLÜM
Denetim
ve İtiraz Hakkı
Denetim
MADDE 22. - Bu Kanunun uygulanmasında,
organik gıdalar dahil tüm gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve
malzemeleri üreten, satan işyerleri ile bu yerlerde üretilen, satılan tüm gıda
maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin, bu Kanunun uygulanmasına
ilişkin her türlü denetimi Bakanlıkça yapılır. Ancak, halk sağlığını
ilgilendiren hususlarda, Sağlık Bakanlığının kontrol ve denetim hakkı saklıdır.
Gıda maddeleri satış ve toplu tüketim
yerlerinin denetimi, Bakanlığın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde
Sağlık Bakanlığı ve belediye sınırları ile mücavir alanlar içinde belediyeler
ile işbirliği içinde, Bakanlıkça yapılır.
Bu Kanunun amaç ve kapsamına uygun olarak;
gıda ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin üretim zincirinin tüm
aşamalarında, gıda kontrol ve denetim hizmeti, Bakanlığın 657 sayılı Devlet
Memurları Kanununa tâbi, en az lise düzeyinde eğitim almış personeli tarafından
yapılır. Bu Kanun kapsamındaki gıda kontrol ve denetim hizmetlerini yapacak
olanların seçimi, yetiştirilmeleri ve çalıştırılmalarına ilişkin usul ve
esaslar yönetmelikle belirlenir.
İtiraz
hakkı
MADDE 23. - Sicil, tescil, izin ve denetim
sonuçlarına, gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten,
ithal ve ihraç eden ve satan işyeri yetkililerince itiraz edilebilir.
İtiraz hakkına ilişkin usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
SEKİZİNCİ
BÖLÜM
Özel
Hükümler
Sularla
ilgili hükümler
MADDE 24. - Doğal kaynak, doğal maden,
içme, işlenmiş içme, işlenmiş kaynak, işlenmiş maden suyu, tıbbî sular ile
yapay sodaların istihsali, uygun şekilde ambalajlanması ve suların satışı
Sağlık Bakanlığının iznine tâbidir.
Bu konudaki usul ve esaslar, Sağlık
Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Tıbbî
amaçlı diyet gıdalar
MADDE 25. - Tıbbî amaçlı diyet gıdaların
üretim, ithalat, ihracat ve denetimine ilişkin usul ve esaslar, Sağlık
Bakanlığının iznine tâbidir.
Bu konudaki usul ve esaslar, Sağlık
Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Fonksiyonel
gıdalar
MADDE 26. - Fonksiyonel gıdaların Bakanlık
tarafından kabul edilmesi gerekir.
Bu konudaki usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
Genetik
modifiye gıdalar
MADDE 27. - Genetik modifiye gıdalara
ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Serbest
bölgelerle ilgili hükümler
MADDE 28. - Türk gıda mevzuatına uymayan
gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeler serbest
bölgelere getirilebilir, üretilebilir ve yurt dışı edilebilir. Serbest
bölgelerdeki gıda ile ilgili faaliyetlere ilişkin usul ve esaslar, Dış Ticaret
Müsteşarlığının görüşü alınmak suretiyle Bakanlık tarafından çıkarılacak bir
yönetmelikle belirlenir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Ceza Hükümleri, Cezaların Tahsili ve İtirazlar
Ceza
hükümleri
MADDE 29. - Bu Kanuna uymayanlara
uygulanacak cezai hükümler aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
a) 4 üncü maddede belirtilen izin ve
tescil işlemlerini yaptırmadan üretime geçen ve/veya bu ürünleri mübadele
konusu yapan gerçek veya tüzel kişiler; üretimden men edilir, üretilen ürünlere
el konulur ve bir milyar Türk Lirası idarî para cezası ile cezalandırılır. Bu
işletmelerin, tescil ve izin işlemleri yapıldıktan sonra üretim yapmalarına
izin verilir.
Üretim izni alınmamış gıda ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemeleri satan işyerlerindeki ürünlere el konulur
ve bu ürünleri satan işyerleri bir milyar Türk Lirası idarî para cezası ile
cezalandırılır.
4 üncü maddede belirtilen izin ve tescil
işlemlerini yaptıran; ancak, asgarî teknik ve hijyenik şartlarını muhafaza
etmeden üretim yapan işyerleri, durumlarını düzeltinceye kadar faaliyetten men
edilir, üretilen ürünlere el konulur ve bir milyar Türk Lirası idarî para
cezası ile cezalandırılır. Bu işletmelere, mevcut durumlarını düzelttikten
sonra üretim yapma izni verilir. Bakanlıkça verilen otuz günlük süre
içerisinde, eksikliklerini gidermeyen işyerlerinin çalışmaya esas olan izinleri
iptal edilir.
Yukarıda belirtilen durumlarda; el konulan
ürünlerden, gıda kodeksine uygun olan ve insan sağlığına zararlı olmadığı
tespit edilen ürünler iade edilir. İnsan sağlığına zararlı olmadığı tespit
edilen ve/veya gıda kodeksine uygun olmayan ürünler, Maliye Bakanlığı'nın
ilgili teşkilâtına ve/veya Gıda Bankasına teslim edilir. Maliye Bakanlığı, bu
ürünleri satar ve/veya resmî hayır kurumlarına devreder. İnsan sağlığına
zararlı ürünler imha edilir. İmha masrafları, ürün sahibi tarafından
karşılanır.
b) Bu Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen
yerleri Bakanlıktan izin almadan faaliyete geçiren gerçek ve tüzel kişilere,
bir milyar Türk Lirası idarî para cezası verilir, üretilen ürünlere el konulur
ve kuruluş ve çalışma izni alıncaya kadar işyerleri faaliyetten men edilir.
5 inci madde gereğince çıkarılan
yönetmelikler kapsamında, kuruluş ve çalışma izni almış olan tüm hayvan kesim
yerleri, mezbahalar, kombinalar, entegre et tesisleri ile entegre et
tesislerinin bölümlerini oluşturan kesim yeri, et parçalama, et muhafaza ve
mamul madde imal yeri şeklinde, tek bir bölüm veya birden fazla bölüm olarak
faaliyet gösteren tesislerde Bakanlıkça yapılan kontrollerde, yönetmelik
hükümlerine uygun faaliyet göstermeyen yerlerin sahibi olan gerçek ve tüzel
kişilere, bir milyar Türk Lirası idarî para cezası verilir, üretilen ürünlere
el konulur ve bu durum giderilinceye kadar faaliyetleri durdurulur. Bu yerlerin
faaliyete geçmesini müteakip, bir yıl içerisinde faaliyetlerinin tekrar
yönetmelik hükümlerine uygun bulunmaması durumunda, idarî para cezası iki kat
arttırılır.
El konulan ürünlere, (a) bendinin dördüncü
fıkrası hükümleri uygulanır.
c) 6 ncı maddede belirtilen, kuruluş
ve/veya faaliyet izni almadan faaliyete geçen özel gıda kontrol laboratuvarı
faaliyetten men edilir ve on milyar Türk Lirası idarî para cezası verilir.
d) 7 nci maddeye göre sorumlu yöneticileri
istihdam etmeyen işyerlerine, bir milyar Türk Lirası idarî para cezası verilir.
Otuz gün içinde, sorumlu yönetici görevlendirmediği taktirde, faaliyetten men
edilir.
Yöneticilik görevini gereği gibi yerine
getirmeyen sorumlu yöneticiye, ikiyüzelli milyon Türk Lirası idarî para cezası
verilir. Suçun bir yıl içinde tekrarı halinde idarî para cezası iki kat
arttırılarak uygulanır. Bir yıl içinde üçüncü defa tekrarı halinde ise altı ay
sorumlu yöneticilikten men cezası verilir.
e) 16 ncı maddede belirtilen sağlığın
korunması ile ilgili hükümler dışında, 8 inci maddede belirtilen gıda kodeksine
uygun faaliyet göstermeyen gerçek ve tüzel kişilere beş milyar Türk Lirası
idarî para cezası verilir. Aykırılık, gıda maddelerinin etiket bilgilerinden
kaynaklanıyorsa, etiket bilgileri düzeltilinceye kadar bu gıda maddelerine el
konulur.
f) 10 uncu maddede belirtilen ihtiyatî
tedbirlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş milyar Türk Lirası idarî para
cezası verilir ve faaliyetten men edilir.
g) 13 üncü maddede belirtilen acil
durumlarda alınacak tedbirlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş milyar Türk
Lirası idarî para cezası verilir. Bu kişilerce ürün piyasadan toplattırılır,
suçun tekrarı halinde idarî para cezası iki kat arttırılarak uygulanır.
h) 15 inci maddede belirtilen hükümlere
uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş milyar Türk Lirası idarî para cezası
verilir, suçun tekrarı halinde idarî para cezası iki kat arttırılarak
uygulanır.
ı) Bu Kanunun 16 ncı maddesinde belirtilen
yasakları ihlal eden gerçek veya tüzel kişilere beş milyar Türk Lirasından
yirmi milyar Türk Lirasına kadar ağır para cezası, üç aydan altı aya kadar
hapis cezası verilir ve mahkemece malların müsaderesine hükmolunur. Suçun
tekrarı halinde cezalar iki kat arttırılarak uygulanır.
i) 18 inci maddede belirtilen
yükümlülükleri yerine getirmeyen gerçek ve tüzel kişilere beş milyar Türk
Lirası idarî para cezası verilir, ürün ihracatçısı/ithalatçısı tarafından
piyasadan toplattırılır, suçun bir yıl içinde tekrarı halinde idarî para cezası
iki kat arttırılarak uygulanır.
j) 20 nci maddedeki reklam ve tanıtımla
ilgili hükümlere aykırı hareket eden gerçek ve tüzel kişilere, beş milyar Türk
Lirası idarî para cezası verilir, suçun tekrarı halinde idarî para cezası iki
kat arttırılarak uygulanır.
k) 21 inci maddede belirtilen tüketici
haklarının korunması ile ilgili hükümlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş
milyar Türk Lirası idarî para cezası verilir, suçun tekrarı halinde idarî para
cezası iki kat arttırılarak uygulanır.
l) Bu Kanunun 24 ve 25 inci maddelerine
aykırı hareket eden işyeri, bu şartları yerine getirinceye kadar faaliyetten
men edilir ve bunlara beş milyar Türk Lirası idarî para cezası verilir. Suçun
bir yıl içinde tekrarı halinde, idarî para cezası iki kat arttırılarak
uygulanır.
m) Bu Kanuna göre yapılacak denetimleri
engelleyenlere, beş milyar Türk Lirası idarî para cezası verilir.
n) Üreticisi tarafından piyasadan
toplattırılmasına karar verilen ürünler, bir hafta içinde toplanmak zorundadır.
Ürünleri toplamayan üreticilere ayrıca beş milyar Türk Lirası idarî para cezası
verilir, ürünler Bakanlıkça toplattırılır ve masraflar yasal faiziyle birlikte
üreticisinden tahsil edilir.
Cezaların
tahsili ve itirazlar
MADDE 30. - Bu Kanunda yazılı olan idarî
para cezaları, o yerin en büyük mülki amiri tarafından verilir. Verilen idarî
para cezalarına dair kararlar ilgililere 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı
Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. Bu cezalara karşı, tebliğ
tarihinden itibaren en geç yedi iş günü içinde yetkili idare mahkemesine itiraz
edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz.
İtiraz üzerine, verilen karar kesindir. İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde
evrak üzerinde inceleme yapılarak, en kısa sürede sonuçlandırılır. Bu Kanuna
göre verilen idarî para cezaları 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
ONUNCU BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
MADDE 31. - 867, 170 ve 969 sayılı
Kanunlarla kurulan Döner Sermaye İşletmelerinin yıllık net karları toplamının
en fazla yüzde ellisi, bu işletmelerde çalışan personele, yıllık asgarî ücret
brüt tutarının iki katını aşmamak üzere ek ödeme yapılabilir. Yapılacak ek
ödemenin oranlarını belirlemeye; görev yapılan birimin iş hacmi, görev mahalli,
görevin önem ve güçlüğü, personelin sınıfı, kadro unvanı, derecesi gibi
kriterler dikkate alınarak Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü üzerine,
Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar dahilinde Tarım ve Köyişleri Bakanı
yetkilidir.
Gıda kontrol ve denetim hizmetlerinde
çalışan Bakanlık merkez ve taşra teşkilâtı personeline, gıda özel ödeneğinin
yüzde yirmibeşinden karşılanmak ve en yüksek Devlet memuru aylığının (ek
gösterge dahil) yıllık toplam tutarının yüzde yüzünü geçmemek üzere ek ödeme
yapılabilir. Yapılacak ek ödemenin oranları ile ödemeye ilişkin esas ve
usulleri; görev yapılan birimin iş hacmi, görev mahalli, görevin önem ve
güçlüğü, personelin sınıfı, kadro unvanı, derecesi gibi kriterleri dikkate
alarak belirlemeye, Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü üzerine Tarım ve
Köyişleri Bakanı yetkilidir.
Bakanlıkta, Avrupa Topluluğu (A.T.) Uzmanı
ile A.T. Uzman Yardımcısı kadrolarında fiilen çalışan personele, en yüksek
Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil), aşağıda belirtilen oranlarını
geçmemek koşuluyla, Tarım ve Köyişleri Bakanının belirleyeceği usul, esas ve
miktarlar üzerinden her ay ayrıca ek ödemede bulunulur. Bu fıkra uyarınca
yapılacak ek ödemede, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun aylıklara ilişkin
hükümleri uygulanır.
|
|
Unvanı |
Derecesi |
Ek Ödeme Oranı |
|
A.T. Uzmanı |
1 |
% 90 |
|
|
A.T. Uzmanı |
2 |
% 85 |
|
|
A.T. Uzmanı |
3 |
% 80 |
|
|
A.T. Uzmanı |
4 |
% 75 |
|
|
A.T. Uzmanı |
5 |
% 70 |
|
|
A.T. Uzmanı |
6 |
% 65 |
|
|
A.T. Uzmanı |
7 |
% 60 |
|
|
A.T. Uzman Yrd. |
- |
% 50 |
|
Bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkrası
uyarınca yapılacak ek ödemeler, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tâbi
değildir.
MADDE 32. - Sağlık Bakanlığının, genel
sağlığın korunması ve hijyen ile ilgili olarak, diğer mevzuattan kaynaklanan
görev ve yetkileri saklıdır.
Değiştirilen
hükümler
MADDE 33. - Bu Kanuna ekli (1) ve (2)
sayılı listelerde gösterilen kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnamenin Eki (I) Sayılı Cetvelin Tarım ve Köyişleri Bakanlığına ait
bölümüne eklenmiştir. Ekli (3) ve (4) sayılı listelerde yer alan kadrolar iptal
edilerek 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Eki (I) Sayılı Cetvelin Tarım
ve Köyişleri Bakanlığına ait bölümünden çıkarılmıştır.
MADDE 34. - 3.4.1930 tarihli ve 1580
sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin ikinci fıkrasının 13 numaralı
bendinin başına ''Gıda maddeleri üreten işyerleri hariç'' ibaresi eklenmiştir.
MADDE 35. - 24.4.1930 tarihli ve 1593
sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununun 195 inci maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
"Madde 195. - Seyyar esnaf, alakadar
memurların teftişlerini ve numune almalarını kolaylaştırmaya ve kendilerine
istedikleri izahatı vermeye mecburdurlar."
MADDE 36. - 10.6.1930 tarihli ve 1705
sayılı Ticarette Tağşişin Men'i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkında
Kanunun 1 inci maddesinin başına ''Gıda maddeleri hariç olmak üzere'' ibaresi
eklenmiştir.
MADDE 37. - 27.6.1984 tarihli ve 3030
sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin
Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinin (e) bendi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
"e) Çevre sağlığı ve korunmasını
sağlamak, 1, 2 ve 3 üncü sınıf gayri sıhhi müesseselerin gıda ile ilgili
olanları hariç açılışı ve çalışmalarına ruhsat vermek,''
MADDE 38. - 14.6.1989 tarihli ve 3572
sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin
Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasına
aşağıdaki bent eklenmiştir.
"e) 1 inci, 2 nci ve 3 üncü sınıf
gıda maddesi üreten gayri sıhhi müesseselere,''
MADDE 39. - 23.2.1995 tarihli ve 4077
sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 17 nci maddesine aşağıdaki bent
eklenmiştir.
"y) Tarım ve Köyişleri Bakanlığından
ve Sağlık Bakanlığından ikişer üye, "
Yürürlükten
kaldırılan hükümler
MADDE 40. - 19.3.1927 tarihli ve 992
sayılı Seriri ve Gıdai Taharriyat ve Tahlilat Yapılan ve Masli Teamüller
Aranılan Umuma Mahsus Bakteriyoloji ve Kimya Laboratuvarları Kanununun
başlığında bulunan ''ve Gıdai'', 1 inci maddesindeki ''gıdai ve'' ile 7 nci
maddesindeki ''ve gıda'' ibareleri metinden çıkarılmıştır.
MADDE 41. - 3.4.1930 tarihli ve 1580
sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin ikinci fıkrasının 28 numaralı
bendindeki ''yiyeceği, içeceği ve'', 61 numaralı bendindeki ''ve hususî
teşebbüs tarafından kurulan aynı mahiyetteki tesisler sağlık ve teknik
bakımlarından murakabe etmek'' ibareleri metinden çıkarılmış ve 77 numaralı
bendi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 42. - 24.4.1930 tarihli ve 1593
sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının 6
numaralı bendindeki ''Gıdalar ile'' ibaresi, 181 inci maddesinin birinci
fıkrasındaki "Bütün gıda maddeleriyle" ibaresi, aynı maddenin ikinci
fıkrasındaki "gıda maddeleri ile" ibaresi, 199 uncu maddesindeki
"Her gıda maddesi ile" ibaresi ve ek 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasındaki " ve 188" ibaresi ve aynı maddenin son fıkrasındaki
", yenilecek ve içilecek şeylere" ibaresi, 297 nci maddesindeki
"186 ve" ibaresi metinden çıkarılmış ve 20 nci maddesinin birinci
fıkrasının 8 numaralı bendi, 181 inci maddesinin son fıkrası, 183 üncü
maddesinin (1) ve (4) numaralı bentleri ile 170, 171, 172, 182, 184, 188, 189,
190, 191, 192, 193 ve 198 inci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 43. - 8.6.1942 tarihli ve 4250
sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanununun 1 inci maddesinin
dördüncü fıkrası ile 12, 13, 29, 30, 31 ve 34 üncü maddeleri yürürlükten
kaldırılmıştır.
MADDE 44. - 21.12.1967 tarih ve 969 sayılı
Tarım ve Köyişleri Bakanlığının 867 ve 170 sayılı Kanunlara Tâbi İşletmeler
Dışında Kalan Taşra Kuruluşlarına Döner Sermaye Verilmesi Hakkında Kanunun
8.3.2000 tarihli ve 4549 sayılı Kanunla değişik 3 üncü maddesinin üçüncü
fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 45. - 24.6.1995 tarihli ve 560
sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde
Kararname ile 3.11.1995 tarihli ve 4128 sayılı Kanunun 6 ve 7 nci maddeleri
yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1. - Bu Kanunda öngörülen
yönetmelikler ve uygulamaya ilişkin sair usul ve esaslar yürürlüğe girinceye
kadar, 24.6.1995 tarih ve 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve
Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnameye göre çıkarılan yönetmeliklerin
bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanmaya devam olunur.
GEÇİCİ MADDE 2. - Halen faaliyet gösteren,
gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten ve satan
işyerleri, bu Kanun ile getirilen yeni yükümlülüklere, Kanunda belirtilen
yönetmeliklerin yayımı tarihinden itibaren, bir yıl içerisinde uyum sağlamak
zorundadır.
GEÇİCİ MADDE 3. - Sağlık Bakanlığı
bünyesindeki, gıda kontrol ve denetim hizmetlerinde çalışan personelden
hangilerinin Tarım ve Köyişleri Bakanlığına atanacağı ile Sağlık Bakanlığına
ait laboratuvarların gıda denetim hizmetlerinde kullanılma usul ve esasları,
Bakanlık ve Sağlık Bakanlığı arasında hazırlanacak bir protokol ile belirlenir.
GEÇİCİ MADDE 4. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihte, Sağlık Bakanlığına bağlı "Çevre Sağlığı Teknisyeni" olarak
görev yapmakta olan, "Sağlık Memuru" kadro unvanlı beşyüz personel,
kadroları ile birlikte, belirlenecek usul ve esaslar dahilinde, Tarım ve
Köyişleri Bakanlığına devredilir. Sağlık Bakanlığına ait beşyüz adet sağlık
memuru kadrosu, iptal edilerek 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun
Hükmünde Kararnamenin Sağlık Bakanlığı eki cetvelden çıkarılarak, aynı Kanun
Hükmünde Kararnamenin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bölümüne eklenir.
Yürürlük
MADDE 46. - Bu Kanun yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 47. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar
Kurulu yürütür
TARIM,
ORMAN VE KÖYİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL
ETTİĞİ METNE EKLİ LİSTELER
(1)
SAYILI LİSTE
Kurumu : Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı
Teşkilât :
Merkez
İHDASI
UYGUN GÖRÜLEN KADROLAR
|
SERBEST |
TUTULU |
|
|
|
|
|
SINIFI
|
UNVANI |
DERECESİ |
KADRO
ADEDİ |
KADRO
ADEDİ |
TOPLAM |
|
SH |
VETERİNER |
5 |
100 |
- |
100 |
|
TH |
MÜHENDİS |
5 |
100 |
- |
100 |
|
|
|
TOPLAM |
200 |
|
200 |
(2) SAYILI LİSTE
Kurumu : Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı
Teşkilât :
Taşra
İHDASI UYGUN GÖRÜLEN
KADROLAR
|
SERBEST |
TUTULU |
|
|
|
|
|
SINIFI
|
UNVANI |
DERECESİ |
KADRO
ADEDİ |
KADRO
ADEDİ |
TOPLAM |
|
SH |
VETERİNER |
5 |
1900 |
- |
1900 |
|
TH |
MÜHENDİS |
5 |
2000 |
- |
2000 |
|
|
|
TOPLAM |
3900 |
|
3900 |
|
GENEL TOPLAM |
|
4100 |
|
4100 |
|
(3) SAYILI LİSTE
Kurumu : Tarım ve
Köyişleri Bakanlığı
Teşkilât :
Merkez
İPTALİ UYGUN GÖRÜLEN
KADROLAR
|
SERBEST |
TUTULU |
|
|
|
|
|
SINIFI
|
UNVANI |
DERECESİ |
KADRO
ADEDİ |
KADRO
ADEDİ |
TOPLAM |
|
GİH |
ŞEF |
3 |
10 |
|
10 |
|
GİH |
ŞEF |
4 |
30 |
|
30 |
|
GİH |
ŞEF |
5 |
30 |
|
30 |
|
GİH |
MEMUR |
5 |
15 |
|
15 |
|
GİH |
MEMUR |
7 |
25 |
|
25 |
|
GİH |
MEMUR |
10 |
5 |
|
5 |
|
GİH |
MEMUR |
11 |
5 |
|
5 |
|
GİH |
DAKTİLOGRAF |
5 |
5 |
|
5 |
|
GİH |
DAKTİLOGRAF |
10 |
25 |
|
25 |
|
GİH |
DAKTİLOGRAF |
11 |
10 |
|
10 |
|
GİH |
DAKTİLOGRAF |
12 |
10 |
|
10 |
|
YH |
HİZMETLİ |
5 |
10 |
|
10 |
|
YH |
HİZMETLİ |
7 |
20 |
|
20 |
|
|
|
TOPLAM |
200 |
|
200 |
(4) SAYILI LİSTE
Kurumu :
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Teşkilât :
Taşra
İPTALİ UYGUN GÖRÜLEN
KADROLAR
|
SERBEST |
TUTULU |
|
|
|
|
|
SINIFI |
UNVANI |
DERECESİ |
KADRO ADEDİ |
KADRO ADEDİ |
TOPLAM |
|
GİH |
ŞEF |
5 |
100 |
|
100 |
|
GİH |
MEMUR |
5 |
150 |
|
150 |
|
GİH |
MEMUR |
7 |
50 |
|
50 |
|
GİH |
DAKTİLOGRAF |
5 |
70 |
|
70 |
|
GİH |
DAKTİLOGRAF |
7 |
30 |
|
30 |
|
GİH |
ŞOFÖR |
5 |
50 |
|
50 |
|
GİH |
ŞOFÖR |
7 |
100 |
|
100 |
|
GİH |
ŞOFÖR |
9 |
100 |
|
100 |
|
GİH |
ŞOFÖR |
10 |
100 |
|
100 |
|
GİH |
ŞOFÖR |
11 |
50 |
|
50 |
|
SH |
VETERİNER |
|
|
|
|
|
|
SAĞLIK TEKN. |
5 |
200 |
|
200 |
|
SH |
VETERİNER |
|
|
|
|
|
|
SAĞLIK TEKN. |
9 |
400 |
|
400 |
|
TH |
TEKNİKER |
1 |
500 |
|
500 |
|
TH |
TEKNİSYEN |
4 |
450 |
|
450 |
|
TH |
TEKNİSYEN |
5 |
350 |
|
350 |
|
TH |
TEKNİSYEN |
8 |
800 |
|
800 |
|
YH |
TEKNİSYEN YRD. |
5 |
50 |
|
50 |
|
YH |
TEKNİSYEN YRD. |
7 |
100 |
|
100 |
|
YH |
HİZMETLİ |
5 |
50 |
|
50 |
|
YH |
HİZMETLİ |
7 |
200 |
|
200 |
|
|
|
TOPLAM |
3900 |
|
3900 |
|
GENEL TOPLAM |
|
4100 |
|
4100 |
|
Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Raporu
|
Türkiye Büyük Millet Meclisi |
|
|
|
|
|
Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler
Komisyonu |
26.4.2004 |
|
|
|
Esas No. : 1/238 |
|
|
|
|
Karar No. : 43 |
|
|
TÜRKİYE
BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
8.6.1995 tarihli ve 4113 sayılı Kanunun
verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan ve 28.6.1995 tarihli 22327 sayılı Resmî
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanlığına sunulan ve 4.12.2002 tarihinde Başkanlıkça tali komisyon olarak
Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonuna, esas komisyon olarak da Komisyonumuza
havale edilen 1/238 esas numaralı ve
560 sayılı "Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun
Hükmünde Kararname" Komisyonumuzun 29.1.2004 tarihinde yaptığı 23 üncü
birleşiminde gündeme alınmıştır. Sağlık, Tarım ve Köyişleri Bakanlıklarının
Hükümeti temsilen katıldıkları toplantıda konunun daha ayrıntılı bir şekilde
ele alınarak olgunlaştırılması ve gerekli düzenlemelerin yapılabilmesini
sağlamak amacıyla bir alt komisyon kurulmasına karar verilmiştir.
Adalet ve Kalkınma Partisinden Çorum
milletvekili Agah Kafkas, Bursa Milletvekili Şerif Birinç, Uşak Milletvekili
Alim Tunç ve Van Milletvekili Halil Kaya ile Cumhuriyet Halk Partisinden Ankara
Milletvekili Muzaffer Kurtulmuşoğlu ve Muğla Milletvekili Ali Arslan'ın
seçildiği alt komisyon, başkanlığına Uşak Milletvekili Alim Tunç'u seçerek
çalışmalarına başlamıştır. Alt komisyon Adalet, Maliye, İçişleri, Sağlık, Tarım
ve Köyişleri Bakanlıkları temsilcilerinin de katılımları ile 8.4.2004,
14.4.2004 ve 15.4.2004 tarihlerinde yaptığı toplantılarında Tarım, Orman ve
Köyişleri Komisyonu tarafından komisyonumuza gönderilen metin üzerinden
çalışmalarını sürdürmüştür.
Alt Komisyon yaptığı çalışmalarda
ilgililerin görüş ve değerlendirmeleri sonunda yeni bir metin düzenleyerek
Komisyon Başkanlığına sunmuştur.
Alt Komisyon yaptığı çalışmalarda Tarım,
Orman ve Köyişleri Komisyonu tarafından komisyonumuza gönderilen metnin ;
Amaç ve kapsam başlıklı 1 ve 2 nci
maddelerine "gıda güvenliğinin temini" ibaresinin eklenmesi
suretiyle,
Tanımlar başlıklı 3 üncü maddesine
"serbest bölge", "kalite", "kalite kontrolü",
"sertifikasyon", "özel beyanlı gıdalar", "gayri sıhhi
müessese", "takviye edici gıdalar", "güvenli gıda",
"temel gerekler", "piyasa
gözetimi ve denetimi", "piyasaya arz",
"üretici" ve "dağıtıcı" tanımlarının eklenmesi suretiyle,
Üretim izni, gıda sicili ve tescil işleri
başlıklı 4 üncü maddesi ile "Kesim yerleri, et ve et ürünleri üretim
tesisleri ile ilgili izinler" başlıklı 5 inci maddesinin
birleştirilerek bentler halinde yeniden
düzenlenmesi suretiyle,
Laboratuvar kuruluş izni başlıklı 6 ncı
maddesi 5 inci madde olmak üzere ve "Türk Silahlı Kuvvetler" in
laboratuvarlarıyla ilgili istisnanın metne eklenmesi suretiyle,
İstihdam başlıklı 7 nci maddesi 6 ncı
madde olmak üzere ve "üretimin niteliğine göre" ibaresinin metne
eklenmesi suretiyle,
Gıda Kodeksi başlıklı 8 inci maddesi 7 nci
madde olmak üzere başlığının"Gıda Kodeksi, Gıda Ürünlerinin Piyasaya
Arzında Üreticilerin ve Dağıtıcıların Yükümlülükleri" şeklinde
değiştirilerek yeniden düzenlenmesi suretiyle,
8 inci madde olmak üzere ve "Ulusal
Gıda Kodeksi Komisyonu" başlıklı yeni maddenin metne eklenerek diğer
maddelerin teselsül ettirilmesi suretiyle,
Risk analizi başlıklı 9 uncu maddesi, 9
uncu madde olmak üzere ve "gıda güvenliği" ibaresinin de metne
eklenmesi suretiyle,
İhtiyati tedbirler başlıklı 10 uncu madde
ile Bilimsel komiteler başlıklı 11 inci maddelerinin metne aynen geçirilmesi
suretiyle,
12 nci madde olmak üzere Ulusal gıda
meclisi başlıklı yeni hükmün metne eklenmesi ve diğer maddelerin teselsül
ettirilmesi suretiyle,
Bildirimler başlıklı 12 nci maddesi 13,
Acil durumlar başlıklı 13 üncü maddesi 14, İzlenebilirlik başlıklı 14 üncü
maddesi 15 inci maddeler olmak üzere metne aynen geçirilmeleri suretiyle,
İşyeri sorumluluğu başlıklı 15 inci
maddesi 16 ncı madde olmak üzere ve "gıda güvenliği " şartlarıyla
ilgili hükmün metne eklenmesi suretiyle,
Sağlığın Korunması başlıklı 16 ncı maddesi
17 nci madde olmak üzere ve "d" bendi ile son fıkranın metinden
çıkarılarak yeniden düzenlenmesi suretiyle,
İthalat başlıklı 17 nci maddesi ile
"İhracat" başlıklı 18 inci maddeleri birleştirilerek18 inci madde
olmak üzere Dış ticaret başlığı altında düzenlenerek metne eklenmesi suretiyle,
Gümrük merkezleri başlıklı 19 uncu maddesi
19 uncu madde olmak üzere aynen metne eklenmesi suretiyle,
Reklam ve tanıtım başlıklı 20 nci maddesi
20 nci madde olmak üzere yeniden düzenlenmesi suretiyle,
Tüketici haklarının korunması başlıklı 21
inci maddesi 21 inci madde olmak üzere aynen metne eklenmesi suretiyle,
Denetim başlıklı 22 nci madde ile
"itiraz hakkı" başlıklı 23 üncü maddeleri metinden çıkarılarak Piyasa
gözetimi ve denetimi başlıklı yeni hükmün 22 nci madde olmak üzere metne
eklenmesi suretiyle,
23 üncü madde olmak üzere Kontrol ve
sertifikasyon başlıklı yeni hükmün metne eklenmesi suretiyle ,
İtiraz hakkı başlıklı 23 üncü maddesi 24
üncü madde olmak üzere aynen metne eklenmesi suretiyle,
Sularla ilgili hükümler başlıklı 24 üncü
maddesi 25 inci madde olmak üzere yeniden düzenlenmesi suretiyle,
Tıbbî amaçlı diyet gıdalar başlıklı 25
inci maddesi 26 ncı madde olmak üzere yeniden düzenlenmesi suretiyle,
Fonksiyonel gıdalar başlıklı 26 ncı madde
ile "Genetik modifiye gıdalar" başlıklı 27 nci maddelerin metinden
çıkarılması suretiyle,
Serbest bölgelerle ilgili hükümler
başlıklı 28 inci madde, 27 nci madde olmak üzere aynen metne eklenmesi
suretiyle,
Ceza hükümleri başlıklı 29 uncu madde, 28
inci madde olmak üzere yeniden düzenlenmesi suretiyle,
Cezaların tahsili ve itirazlar başlıklı 30
uncu madde, 29 uncu madde olmak üzere aynen metne eklenmesi suretiyle,
Onuncu Bölüm başlığı altındaki Çeşitli
Hükümler başlıklı 31 inci madde, 30 uncu madde olmak üzere Avrupa Birliği uzmanlarıyla ilgili
ibarelerin yeniden düzenlenmesi suretiyle,
Aynı bölüm başlığı altındaki 32 nci
maddenin 31 inci madde olmak üzere aynen metne eklenmesi suretiyle,
Değiştirilen hükümler başlıklı 33 üncü
maddenin metinden çıkarılması ve diğer maddelerin teselsül ettirilmesi
suretiyle,
Bu anlamda 34 üncü madde 32, 35 inci madde
33, 36 ncı madde 34, 37 nci madde 35, 38 inci madde 36 ve 39 uncu madde 37 nci
maddeler olmak üzere metne aynen eklenmeleri suretiyle,
Yürürlükten kaldırılan hükümler başlığı
altındaki 40 ncı madde 38, 41 inci madde 39, 42 nci madde 40, 43 üncü madde 41,
44 üncü madde 42, 45 inci madde 43 üncü maddeler olmak üzere aynen ve geçici 1 ve 2 nci maddeleri aynen metne
eklenmesi suretiyle,
Geçici 3 ve 4 üncü maddeleri yeniden
düzenlenerek metne eklenmesi suretiyle,
Geçici 5 ve 6 ncı maddeler olmak üzere
izin hakları, unvan ve derece değişikliği yapma yetkisinin Bakanlar Kuruluna
verildiğini belirten hükümlerin metne eklenmeleri suretiyle,
Yürürlüğe ilişkin 46 ncı madde 44 ve
yürütmeye ilişkin 47 nci madde 45 inci maddeler olmak üzere metne aynen
eklenmeleri suretiyle yeni bir metin hazırlanmıştır.
Yukarıdaki düzenlemeler çerçevesinde alt
komisyon tarafından getirilen yenilikler genel olarak şöyledir.
Gıda hizmetlerinin yönetimi tek elde
toplanmıştır.
560 sayılı KHK'ye göre gıda maddeleri
üreten işyerlerinin denetimi Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından, gıda
maddeleri satış yerlerinin denetimi ise Sağlık Bakanlığı tarafından yapılırken,
yeni düzenleme ile gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve materyalleri
üreten ve satan işyerlerinin denetimleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
tarafından yapılacaktır.
Uluslararası gelişmeler ve Avrupa
Birliği'nin gıda yasasındaki gereklilikleri de göz önüne alınarak; risk
analizi, bilimsel komiteler, izlenebilirlik, bildirimler gibi konulara hüküm
getirilerek, AB yaklaşımı ile birliktelik hedeflenmiştir. Böylelikle AB
müktesebatına uyum sağlanacaktır. Özellikle AB'nin 178/2002/EEC sayılı Gıda
Tüzüğüne uyum amaçlanmaktadır.
Gıda işyerleri, gıda işletmecileri, işyeri
sorumluluğu hakkında çeşitli düzenlemeler getirilerek, kurumsal gelişmelere yol
açacak hükümler getirilmiştir.
Eklenen tanımlar içerisinde gıda
endüstrisinin önünü açmak üzere, özel amaçlı gıdalar, organik gıdalar,
fonksiyonel/özel beyanlı gıdalar, takviye edici gıdalar, tıbbî amaçlı diyet
gıdalara ilişkin yeni tanımlar getirilmiştir.
İnsan sağlığının korunması ve gıda
güvenliğinin sağlanması amacıyla çeşitli hükümler getirilmekte, ayrıca tüketici
haklarının korunması hakkında madde konulmuştur.
Bakanlığın yetkilendirileceği kamu ve/veya
özel kuruluşlar tarafından kontrol ve sertifikasyon işlemleri yapılabilecektir.
Sularla ilgili hükümlerin kapsamı
genişletilmiştir. Bu hükümler; doğal kaynak, doğal maden, içme, işlenmiş içme,
işlenmiş kaynak ve işlenmiş maden suyu tıbbî sular ile yapay sodaların uygun
bir şekilde ambalajlanması ve suların satış esaslarıdır.
Cezai hükümlere, sorumlu yöneticilik
görevinin gereği gibi yerine getirmeyen sorumlu yöneticilere idarî para cezası
uygulanması hükmü getirilmiştir.
Hürriyeti bağlayıcı cezalar ile ağır para
cezalarından oluşan adlî cezalar idarî para cezasına çevrilmiştir. Böylelikle
idareye etkinlik kazandırılmıştır. Ancak, eylemin büyüklüğü durumunda sağlığın
korunması ile ilgili yükümlülükleri yerine getirmeyenlere adlî ceza olarak
hürriyeti bağlayıcı ceza ve ağır para cezası öngörülmüştür.
Komisyonumuz bu defa;
22.4.2004 tarihinde yaptığı 24 üncü
birleşiminde Adalet, Maliye, İçişleri, Millî Savunma, Sağlık, Tarım ve
Köyişleri Bakanlıkları ile Devlet Planlama Teşkilatı, Türk Standartları
Enstitüsü Dış ve Ticaret temsilcilerinin
katılımlarıyla söz konusu Kararnameyi yeniden gündemine almıştır.
Komisyonumuz yapmış olduğu bu birleşiminde alt komisyon tarafından hazırlanan
yeni metnin esas alınarak görüşülmesine karar vermiştir.
Komisyonumuz verilen önergelerin kabul
edilmesi ile alt komisyon metninin;
Ulusal gıda kodeksi komisyonu başlıklı 8
inci maddesine Türk Standartları Enstitüsünden bir kişi "ibaresinin
eklenmesi suretiyle,
Ulusal gıda meclisi başlıklı 12 nci
maddesini yeniden düzenleyerek gıda meclisine kimlerin katılacağının
belirlenmesi ile maddenin yeniden düzenlenmesi suretiyle,
15 inci madde olmak üzere "Kriz
yönetimi" başlıklı yeni bir hükmün metne eklenerek diğer maddelerin teselsül
ettirilmesi suretiyle,
Sağlığın korunması başlıklı 17 nci
maddenin 18 inci madde olmak üzere "ve/veya" ibaresinin eklenmesi
suretiyle,
"Dış ticaret " başlıklı 18 inci
maddenin 19 uncu madde olmak üzere yeniden düzenlenmesi suretiyle,
Piyasa gözetimi ve denetimi başlıklı 22
nci maddesi 23 üncü madde olmak üzere ve
2 nci fıkrasına "yürütülmekte olan" ibaresinin eklenmesi
suretiyle,
Sularla ilgili hükümler başlıklı 25 inci
maddenin 26 ncı madde olmak üzere yeniden düzenlenmesi suretiyle,
Özel tıbbî amaçlı gıdalar ve bebek
mamaları başlıklı yeni bir hükmün 27 nci madde olmak üzere metne eklenmesi ve
sonraki maddelerin teselsül ettirilmesi suretiyle ,
Değiştirilen hükümler başlığı altındaki
33, 36 ve 37 nci maddelerin metinden çıkarılarak diğer maddelerin madde
numaralarının yeniden düzenlenmesi suretiyle,
kabul edilmiştir.
Alt komisyon metninin,
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9,10, 11,13, 14, 33
ve 34 üncü maddeleri aynen,
15 inci maddesi 16, 16 ncı maddesi 17, 19
uncu maddesi 20, 20 nci maddesi 21, 21 inci maddesi 22, 23 üncü maddesi 24, 24
üncü maddesi 25, 27 nci maddesi 28, 29 uncu maddesi 30, 30 uncu maddesi 31, 31
inci maddesi 32, 37 nci maddesi 35, 38 inci maddesi 36, 39 uncu maddesi 37, 40
ıncı maddesi 38, 41 inci maddesi 39, 42 nci maddesi 40, 43 üncü maddesi 41,
yürürlük ve yürütmeye ilişkin 44 ve 45 inci maddeleri 42 ve 43 üncü maddeler
olmak üzere aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurul'un onayına sunulmak
üzere saygıyla arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Mahfuz Güler |
Agah Kafkas |
Remziye Öztoprak |
|
|
Bingöl |
Çorum |
Ankara |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Muzaffer R.
Kurtulmuşoğlu |
Turhan Çömez |
Şerif Birinç |
|
|
Ankara |
Balıkesir |
Bursa |
|
|
|
|
(27 nci maddeye muhalefet |
|
|
|
|
şerhim ektedir) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
İrfan Riza Yazıcıoğlu |
Sabri Varan |
Nevzat Doğan |
|
|
Diyarbakır |
Gümüşhane |
Kocaeli |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Hüseyin Tanrıverdi |
Mahmut Duyan |
Ali Arslan |
|
|
Manisa |
Mardin |
Muğla |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Medeni Yılmaz |
Şükrü Ayalan |
Feramus Şahin |
|
|
Muş |
Tokat |
Tokat |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Cevdet Erdöl |
Nurettin Sözen |
Alim Tunç |
|
|
Trabzon |
Sivas |
Uşak |
|
|
|
(Muhalefet şerhim ektedir) |
|
|
|
|
Üye |
|
|
|
|
Halil Kaya |
|
|
|
|
Van |
|
MUHALEFET ŞERHİ
Gıdaların üretimi,
tüketimi ve denetlenmesine dair kanun hükmünde kararnamenin değiştirilerek
kabulü hakkındaki kanun tasarısı Madde 27’ye muhalifim.
Madde komisyonda kabul
edilen haliyle kanunun ana çıkarılış gerekçe ve özüne karşıdır. Ayrıca Avrupa
ve Dünyadaki diğer ülkelerde de bu konuda yetki bakanlıktadır. Kanunun bu hali
bu ülkelerdeki uygulamalar ile de çelişkilidir.
Şerif Birinç
Bursa
KOMİSYON BAŞKANLIĞINA
Esas No. 1/238 Sayılı
Yasa Tasarısı T.B.M.M. Komisyonlarında görüşülmekte olan Belediyeler Yasası ve
Büyükşehir Belediyeler Yasası ve Büyükşehir Belediyeler Yasa Tasarısındaki çok
sayıdaki maddelerle çelişmektedir.
Bu nedenle anılan yasa
tasarısının görüşülmesinin ertelenmesi görüşündeyim.
Ayrıca Tasarının 24.
maddesindeki kontrol ve sertifikasyon yetkisinin özel kuruluşlara da
devredilmesine karşıyım.
Karşı oy ve gerekçelerini
saygı ile sunuyorum.
22.4.2004
Nurettin Sözen
Sivas
ALT KOMİSYON RAPORU
Esas No. : 1/238 19.4.2004
SAĞLIK, AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL İŞLER KOMİSYONU
BAŞKANLIĞINA
8.6.1995 tarihli ve 4113 sayılı Kanunun
verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan ve 28.6.1995 tarihli 22327 sayılı Resmî
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanlığına sunulan ve 4.12.2002 tarihinde Başkanlıkça tali komisyon olarak
Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonuna, esas komisyon olarak da Komisyonumuza
havale edilen 1/238 esas numaralı ve 560 sayılı "Gıdaların Üretimi,
Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname" Komisyonumuzun
29.1.2004 tarihinde yaptığı 23 üncü birleşiminde gündeme alınmıştır. Sağlık,
Tarım ve Köyişleri Bakanlıklarının Hükümeti temsilen katıldıkları toplantıda
konunun daha ayrıntılı bir şekilde ele alınarak olgunlaştırılması ve gerekli
düzenlemelerin yapılabilmesini sağlamak amacıyla bir alt komisyon kurulmasına
karar verilmiştir.
Adalet ve Kalkınma Partisinden Çorum
milletvekili Agah Kafkas, Bursa Milletvekili Şerif Birinç, Uşak Milletvekili
Alim Tunç ve Van Milletvekili Halil Kaya ile Cumhuriyet Halk Partisinden Ankara
Milletvekili Muzaffer Kurtulmuşoğlu ve Muğla Milletvekili Ali Arslan'ın
seçildiği Alt Komisyon, başkanlığına Uşak Milletvekili Alim Tunç'u seçerek
çalışmalarına başlamıştır. Alt Komisyon Adalet, Maliye, İçişleri, Sağlık, Tarım
ve Köyişleri Bakanlıkları temsilcilerinin de katılımları ile 8.4.2004,
14.4.2004 ve 15.4.2004 tarihlerinde yaptığı toplantılarında Tarım, Orman ve
Köyişleri Komisyonu tarafından Komisyonumuza gönderilen metin üzerinden
çalışmalarını sürdürmüştür.
Alt Komisyonumuz yaptığı bu çalışmalar
sonunda ilgililerin görüş ve değerlendirmeleri sonunda hazırladığı metni
Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonuna saygı ile sunar.
|
|
Başkanvekili |
Üye |
Üye |
|
|
Agah Kafkas |
Muzaffer R. Kurtulmuşoğlu |
Şerif Birinç |
|
|
Çorum |
Ankara |
Bursa |
|
|
(İmzada bulunamadı) |
(İmzada bulunamadı) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ali Arslan |
Alim Tunç |
Halil Kaya |
|
|
Muğla |
Uşak |
Van |
SAĞLIK,
AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL İŞLER ALT KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
GIDALARIN ÜRETİMİ, TÜKETİMİ VE DENETLENMESİNE DAİR KANUN
HÜKMÜNDE KARARNAMENİN DEĞİŞTİRİLEREK KABULÜ HAKKINDA
KANUN TASARISI
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1.- Bu Kanunun
amacı, gıda güvenliğinin temini, her türlü gıda maddesinin ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemelerin teknik ve hijyenik şekilde üretim, işleme,
muhafaza, depolama, pazarlama ve halkın gereği gibi beslenmesini sağlamak,
üretici ve tüketici menfaatleriyle halkın sağlığını korumak üzere, gıda
maddelerinin üretiminde kullanılan her türlü ham, yarı mamul ve mamul gıda
maddeleri ile gıda işletmeye yardımcı maddeler ve gıda ile temasta bulunan
madde ve malzemelerin güvenliğine ilişkin özelliklerinin tespit edilmesi, gıda
maddeleri üreten ve satan işyerlerinin asgarî teknik ve hijyenik şartlarının
belirlenmesi, denetiminin yapılması ve gıda maddeleri ile ilgili hizmetlere
dair usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2.- Bu Kanun, gıda
güvenliğinin temini, her türlü gıda maddesinin ve gıda ile temasta bulunan
madde ve malzemelerin hijyenik ve uygun kalitede üretimine, tasnifine,
işlenmesine, katkı ve gıda işlemeye yardımcı maddelere, ambalajlama,
etiketleme, depolama, nakil, satış ve denetim usulleri ile yetki, görev ve
sorumlulukları ile risk analizi, ihtiyati tedbirler, gıda ile tüketici
haklarının korunması, izlenebilirlik ve bildirimlere dair hususları kapsar.
Bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler uygulanır.
Tanımlar
MADDE 3.- Bu Kanunda geçen;
Bakanlık : Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,
Türk gıda mevzuatı: Gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde
ve malzemeleri; özellikle gıda güvenliğini düzenleyen, gıda maddeleri ve gıda
ile temasta bulunan madde ve malzemelerinin üretimi, işlenmesi, dağıtımı ve
satışı ile her aşamayı kapsayan tüm mevzuatı,
Gıda kodeksi: Türk Gıda Kodeksini,
Gıda/gıda maddesi: Tütün ve sadece ilaç olarak kullanılanlar
hariç olmak üzere; içkiler ve sakızlar ile hazırlama ve işleme gereği
kullanılan maddeler dahil, insanlar tarafından yenilen ve/veya içilen ham, yarı
mamul veya mamul her türlü maddeyi,
Organik gıda: Organik üretim ve yetiştirme tekniği ile kontrol
ve/veya sertifikasyon kuruluşu kontrolünde üretilmiş, yetiştirilmiş, doğadan
toplanmış, avlanmış, ambalajlanmış ve etiketlenmiş, ham, yarı mamul veya mamul
haldeki sertifikalı gıdayı,
Gıda maddeleri üreten işyeri: Gıda maddelerinin ham maddeden
başlayarak; depolama, tasnif, işleme, değerlendirme, dayanıklı hale getirme,
ambalajlama işlerinden bir veya birkaçının yapıldığı ve gıda maddeleri satış
yerlerine gönderilmek üzere depolandığı tesisler ile bu tesislerin
tamamlayıcısı sayılacak yerlerin tamamını,
Gıda maddeleri satış yeri: Her türlü ham, yarı mamul ve mamul gıda
maddelerinin toptan veya perakende dağıtım ve satışının yapıldığı ve bunların
satış için depolandığı yerleri,
Gıda maddeleri üreten ve satan işyeri: Gıda maddelerinin ham
maddeden başlayarak depolama, tasnif, işleme, değerlendirme, dayanıklı hale
getirme, ambalajlama işlemlerinden bir veya bir kaçının yapıldığı ve her türlü
ham, yarı mamul ve mamul gıda maddelerinin toptan veya perakende dağıtım ve
satışının yapıldığı ve bunların satış için depolandığı yerleri,
Toplu tüketim yeri: Gıda Maddelerinin Tekniğine uygun şekilde
işlendiği, üretildiği ve aynı mekanda tüketime sunulduğu yerleri,
Gıda işletmecisi: Ürettikleri gıda maddesinin, gıda
mevzuatı şartlarına uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya tüzel kişileri,
Sorumlu yönetici: Gıda mevzuatına uygun üretim yapmaktan,
işverenle birlikte sorumlu olan yöneticiyi,
Birincil üretim: Avlama, toplama, balıkçılık, hasat, sağım ve kesim
öncesi hayvanların çiftlikte yetiştirilmesi dahil üretimi,
Hammadde: Gıda maddelerinin üretiminde kullanılan birincil
üretimden elde edilen ürün, yarı mamul veya mamul maddeleri elde etmek için
kullanılan maddelerden her birini,
Gıda işlemeye yardımcı maddeler: Tek başına gıda bileşeni olarak
kullanılmayan, belirli teknolojik amaca yönelik olarak, hammadde gıda veya
bileşenlerinin işlenmesi veya üretimi sırasında kullanılan; son üründe, kendi
veya türevlerinin kalıntılarının bulunması kaçınılmaz olan, ancak, kalıntısı
sağlık açısından risk oluşturmayan maddeleri,
Gıda katkı maddesi: Tek başına gıda maddesi olarak tüketilmeyen,
gıda hammaddesi ve/veya gıda işlemeye yardımcı madde olarak kullanılmayan, tek
başına besleyici değeri olan veya olmayan; seçilen teknoloji gereği, kullanılan
işlem sırasında kalıntı veya türevleri, mamul maddelerde bulunabilen, gıdaların
hazırlanması, tasnifi, işlenmesi, ambalajlanması, taşınması, depolanması ve
dağıtım sırasında gıda maddelerinin tat, koku, görünüş, yapı ve diğer
niteliklerini korumak, düzeltmek veya istenmeyen değişikliklere engel olmak
amacıyla, kullanımına izin verilen maddeleri,
Gıda ile temasta bulunan
madde ve malzemeler: Gıda maddeleri ile temasta bulunan veya bulunmak üzere
imal edilen her türlü madde ve malzemeleri,
Fonksiyonel/Özel beyanlı
gıdalar: Besleyici etkilerinin yanı sıra bir ya da daha fazla etkili bileşene
bağlı olarak sağlığı koruyucu, düzeltici ve/veya hastalık riskini azaltıcı
etkiye sahip olup, bu etkileri bilimsel ve klinik olarak ispatlanmış gıdaları,
Genetik modifiye gıdalar:
Bitkisel, hayvansal ve mikrobiyolojik kaynaklara, genetik modifikasyon
teknolojileri ile başka bir canlı türüne ait bir genin aktarılması ile
DNA'sının belli bir bölümünde istenilen değişiklik yapılmış olan gıdaları,
Özel beslenme amaçlı
gıdalar: Özel bileşimlerine veya üretim proseslerine bağlı olarak, normal
tüketim amaçlı gıdalardan açıkça ayırt edilebilen, beyan edilen özel beslenme
amaçları için uygun olan ve bu uygunluklarını belirtir şekilde piyasaya sunulan
gıdaları,
Tıbbi amaçlı diyet
gıdalar: Belli beslenme uygulamaları için hastaların diyetlerini düzenlemek
amacıyla, özel olarak üretilmiş veya formüle edilmiş ve tıbbi gözetim altında
kullanılacak olan, alışılmış gıda maddelerini veya bu gıda maddelerinin içinde
bulunan belirli besin öğelerini veya metabolitlerini vücuda alma, sindirme,
absorbe etme, metabolize etme veya vücuttan atma kapasitesi sınırlı, zayıflamış
veya bozulmuş olan hastalar ya da diyet yöntemleri, yalnızca normal diyetin
modifikasyonu ile veya diğer gıdalarla ya da her ikisinin de birlikte kullanımı
ile sağlanmayan kişiler için hazırlanmış gıda maddelerini,
Gıda maddesi etiketi:
Gıda maddesini tanıtıcı her türlü yazılı veya basılı bilgi, marka, damga ve
işaretleri içeren ve gıda ile birlikte sunulan veya ambalajında basılı bulunan
tanıtım bilgilerini,
Tüketime hazırlamak:
Tasnif etme, tartma, ölçme, aktararak ve karıştırarak doldurma, ambalajlama,
soğutma ve depolama, muhafaza etme, nakletme ve tüketim sayılmayan her türlü
faaliyetleri,
Mamul madde: Belli bir
teknoloji kullanılarak elde edilen, tüketime hazırlanmış gıda maddesini,
Depo: Gıda maddelerini
muhafaza etmek amacıyla tesis edilen yerleri,
Mübadeleye konu gıda
maddeleri: Satmak veya sair şekilde devretmek üzere depolama, satış maksadıyla
teşhir etme ve her ne surette olursa olsun devredilen gıda maddelerini,
Gıda hijyeni: Gıda
maddesinin sağlıklı olması için alınması gereken tüm tedbirleri,
Kalıntı: Gıdada, tarım
ürünlerinde veya bitkilerde, toprakta, suda veya diğer çevresel bileşenlerde,
kullanımına izin verilen bir kimyasal üründeki aktif bileşenlerin ve aktif
bileşenlerin bütün türevleriyle birlikte parçalanma ürünleri ve metabolitleri
kalıntısını,
Gıdaya bulaşan zararlı
maddeler: Üretimi veya pazarlanması süresince, gıdaya istenmeden bulaşan her
türlü madde ve bileşikleri,
Kontrol: Gıda maddeleri
ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeleri üreten ve satan işyerlerinin,
asgarî teknik ve hijyenik şartları ile bu yerlerde üretilen ve satılan gıda
maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin mevzuata
uygunluğunun tespitini,
Tağşiş: Gıda maddelerinin
ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin, mevzuata veya izin verilen
özelliklerine aykırı olarak üretilmesi halini,
Taklit: Gıda maddesini ve
gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerini; şekil, bileşim ve nitelikler
itibariyle evsafında olmayan özellikleri haiz gibi göstermeyi,
Reklam: Gıda maddelerinin
satışını artırmak amacıyla yapılan tanıtma şekillerini,
Denetim: Bakanlık
tarafından gıda kontrol hizmetlerinin yürütülmesi ve/veya doğrulanması için
yapılan işlemleri,
Tehlike: Gıda maddesinde
olan ve oluşabilecek fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak sağlık yönünden
ortaya çıkabilecek potansiyel zararı,
Risk: Gıda maddesinde
sağlığa zararlı olabilecek şiddetteki muhtemel tehlikeyi,
Risk analizi: Risk
değerlendirmesini, risk yönetimi ve risk iletişimi olarak birbirleri ile
bağlantılı üç ayrı süreçten oluşan sistemi,
Risk değerlendirmesi:
Olabilecek her türlü tehlikenin, nitelik ve etkilerinin bilimsel olarak
belirlendiği süreci,
Risk yönetimi: Risk
değerlendirmesini, diğer yasal zorunlulukları ve gerektiğinde uygun önlem ve
seçeneklerini dikkate alan süreci,
Risk iletişimi: Risk
değerlendiricileri, risk yöneticileri ve diğer ilgili taraftar arasında risk ve
risk ile ilişkili faktörlere ait bilgi ve düşüncelerin paylaşımını,
Nihaî tüketici: Gıdayı
herhangi bir ticari amaçla kullanmayan, en son gıda maddesi tüketicisini,
Serbest bölge: 3218
sayılı Serbest Bölgeler Kanununun ikinci maddesine göre Bakanlar Kurulunca yer
ve sınırları belirlenen alanları,
Kalite: Tüketime arz
edilen gıda maddelerinin, bu konuda belirlenmiş standartlara uygunluğunu tayin
eden özelliklerin tamamını,
Kalite kontrolü: Tüketime
arz edilen gıda maddelerinin kalite özelliklerinin mevzuata uygunluğunun
tespitini,
İzlenebilirlik: Üretim,
işleme ve pazarlama ile ilgili sürecin her aşamasında, gıda maddesinin izinin
sürdürülebilmesi ve izlenmesini,
Sertifikasyon: Bakanlıkça
veya Bakanlıkça yetkilendirilen kamu ve/veya özel kuruluşlar tarafından gıda,
kalite ve kontrol sistemlerinin belgelenmesini,
Gayri sıhhi müessese:
Çevresinde bulunanlara fizikî, ruhi ve sosyal yönlerden az veya çok, zarar
veren veya vermesi muhtemel olan ve doğal kaynakların kirlenmesine neden
olabilecek müesseseleri,
Takviye edici gıdalar:
Bir ya da birden fazla besin ögeleri; vitamin, mineral,
protein,bitki,botanik,bitkisel kaynaklı maddeler, amino asitler ve benzeri
bileşenler ile bunların konsantreri ve/veya ekstraktlarından oluşan ve günlük
alım dozu belirlenmiş ürünleri,
Gıda bankası: Bağışlanan
veya üretim fazlası, sağlığa uygun her türlü gıdayı tedarik eden, uygun
şartlarda depolayan ve bu ürünleri doğrudan veya değişik yardım kuruluşları
vasıtasıyla fakirlere ve doğal afetlerden etkilenenlere ulaştıran ve kâr amacı
gütmeyen dernek ve vakıfların oluşturduğu organizasyonları,
Güvenli gıda: gıda
maddesinin kullanım süresi içinde, normal kullanım koşullarında risk
taşımayacak şekilde temel gerekler bakımından azami ölçüde koruma sağlamasını,
Temel gerekler: Gıda
maddesinin; insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki yaşam ve
sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması açısından sahip olması gereken asgarî
güvenlik koşullarını,
Piyasa gözetimi ve
denetimi: Bakanlık tarafından, gıda maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan
madde ve malzemelerin piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya bu ürünler
piyasada iken gıda mevzuatına uygun olarak üretilip üretilmediğinin, güvenli
olup olmadığının denetlenmesi veya denetlettirilmesini,
Piyasaya arz: Gıda
maddelerinin, tedarik veya tüketim amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak
piyasada yer alması için yapılan faaliyeti,
Üretici: Bir gıda ürününü
üreten, ıslah eden veya ürüne adını, ticari markasını veya ayırt edici
işaretini koymak suretiyle kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel
kişiyi; üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen
temsilciyi ve/veya ithalatçıyı; ayrıca, ürünün tedarik zincirinde yer alan ve
faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya
tüzel kişiyi,
Dağıtıcı: Gıda ürününün tedarik zincirinde yer alan gerçek veya
tüzel kişiyi,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Üretim İzni, Gıda Sicili,
Tescil, İstihdam ve Laboratuvar Kuruluş İzni ile İlgili
Yetki ve Sorumluluklar
Üretim izni, gıda sicili ve tescil işleri
MADDE 4.- Gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri
üreten işyerleri, bu konuda Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte öngörülen
asgarî teknik ve hijyenik şartlara uyarak gıda işyeri çalışma izni ve sicil
numarasını Bakanlıktan almak zorundadır. Üretilecek gıda maddelerinin Türk Gıda
Kodeksinde tanımı yapılmış olanların ilgili kodekse uygun üretileceğine dair
yazılı beyan ile etiket örneğini Bakanlığa ibraz etmesi üzerine sözkonusu
ürünlere, her ürün için Bakanlıkça izin belge ve numarası verilir. Türk Gıda
Kodeksinde tanımlanmamış gıdaları üreten işyerleri, üretime geçmeden önce bu
konuda Bakanlıktan izin almak ve diğer tescil işlemlerini yaptırmak zorundadır.
Üretim izni, gıda sicili, gıda işyerlerinin taşıması gereken asgarî
teknik ve hijyenik şartlara ait kurallar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle
belirlenir.
a) Bu yönetmelikle Bakanlık, başvuru için istenen bilgi ve belgeler
ile işyerinin taşıması gereken asgarî teknik ve hijyenik koşulların neler
olduğunu belirler. Başvuru dosyasının eksiksiz olması ve işyerinde yapılan
denetimde, işyerinin asgarî teknik ve hijyenik koşulların uygun olması halinde
işlemler, başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde sonuçlandırılır.
Eksiklik tespit edilmesi halinde, eksiklikler giderildikten sonra işlemler
sonuçlandırılır. Eksikliklerin giderilmesi için gerekli olan süre, otuz günlük
süreye dahil edilmez.
b) Tüm hayvan kesim yerleri, mezbahalar, kombinalar, entegre et
tesisleri ile entegre et tesislerinin bölümlerini oluşturan kesim yeri, et
parçalama, et muhafaza ve mamul madde imal yeri şeklindeki tek bir bölüm veya
birden fazla bölüm olarak faaliyet gösteren tesislerin; Gayri Sıhhi Müessese
(GSM) ruhsatları, kuruluş, çalışma ve üretim izni ile sicil ve tescil işlemleri
Bakanlıkça yapılır. Bu konudaki usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
c) Her türlü izin ve tescil işlemlerinden, gıda hizmetlerinde
kullanılmak üzere, işletmenin nevi ve büyüklüğü ile üretilen ürün ya da ürün
grupları üzerinden, kayıt tescil ücreti adı altında en çok beş milyar Türk
Lirası, üretim izni ücreti adı altında en çok bir milyar Türk Lirası ücret
alınarak, Bakanlık adına açılacak bir hesapta toplanır. Bu ücret, her yıl Vergi
Usul Kanununa göre belirlenen Yeniden Değerleme oranında artırılarak
uygulanır.Bu ücretin işletme bazında miktarının belirlenmesine, toplanmasına ve
harcanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
d) Alınan belgeler, alındığı şartların değişmemesi kaydıyla, miras
yoluyla intikalinde geçerliliğini devam ettirir.
Laboratuvar kuruluş izni
MADDE 5.- Gıda maddelerinin ve gıda ile temas eden madde ve
malzemelerin gıda güvenliği, hijyen ve kalite analizlerini yapmak üzere,
Bakanlıkça yetkilendirilecek kamu ve özel laboratuvarlar kurulabilir.
Bu laboratuvarların kuruluş, çalışma izin ve
denetim ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Sağlık Bakanlığı ile Türk Silâhlı Kuvvetleri yetkileri
çerçevesinde bulunan laboratuvarlar için bu madde hükmü uygulanmaz.
İstihdam
MADDE 6.- Gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve
malzemeleri üreten işyerlerinde,üretimin niteliğine göre, sorumlu yönetici
istihdamı zorunludur.
Sorumlu yönetici olabilme ve sorumlu yöneticilerin yetki,
sorumluluk ve çalıştırılmalarına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Gıda Kodeksi, Gıda
Ürünlerinin Piyasaya Arzında Üreticilerin ve Dağıtıcıların Yükümlülükleri, Risk
Analizi, İhtiyati Tedbirler ve Bilimsel Komiteler
Gıda kodeksi, gıda
ürünlerinin piyasaya arzında üreticilerin ve dağıtıcıların yükümlülükleri
MADDE 7.- Gıda maddelerinin asgarî kalite ve hijyen kriterleri,
pestisit ve veteriner ilaç kalıntıları, katkı maddeleri, gıdaya bulaşan zararlı
maddeler, numune alma, ambalajlama, etiketleme, nakliye, depolama esasları ve
analiz metotlarını ihtiva eden Türk Gıda Kodeksi, Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu
marifetince hazırlanır, Bakanlıkça yayımlanır ve denetlenir.
Piyasaya arz edilecek gıda ürünlerinin gıda mevzuatına uygun olması
zorunludur.
Üretici, piyasaya sadece güvenli gıda ürünlerini arz
etmek zorundadır. Gıda mevzuatına uygun ürünlerin güvenli olduğu kabul edilir.
Mevzuatın bulunmadığı hallerde, gıda ürününün güvenli olup olmadığı¸ ulusal
veya uluslararası standartlara, bunların olmaması halinde ise sektördeki iyi
uygulama kodu veya teknoloji düzeyi veya tüketicinin güvenliğe ilişkin makul
beklentisi dikkate alınarak
değerlendirilir.
Ulusal gıda kodeksi komisyonu
MADDE 8.- Gıda kodeksinin
hazırlanması ve denetlenmesinde görevli olmak üzere Ulusal Gıda Kodeksi
Komisyonu oluşturulur.
Komisyon Bakanlık ve Sağlık Bakanlığından gıda konusunda
görevli olmak kaydıyla, ilgili Bakanlıklarca seçilecek, Bakanlıktan iki ve
Sağlık Bakanlığından bir üye, her iki Bakanlıkça ayrı ayrı seçilecek gıda
konusunda temeyyüz etmiş birer bilim adamı ile gıda konusunda en fazla üyeye
sahip sivil toplum örgütünden seçilecek bir üyeden; alt komisyonlarda ise
Bakanlık ve Sağlık Bakanlığından seçilecek birer üye bulunur. Komisyon
üyelerinin görev süresi iki yıldır. Komisyon, Bakanlık temsilcisinin
başkanlığında toplanır ve sekreteryası Bakanlıkça yapılır.
Komisyon üye sayısının en az salt çoğunluğu ile toplanır ve üye tam
sayısının salt çoğunluğu ile karar alır.
Komisyon, karar verirken kamu ve özel hukuk kişilerinin
görüşlerine başvurabilir.
Komisyon, gıda kodeksi konusunda, Ülkede en yetkili merci olup,
aşağıdaki görevleri yapar:
1- Gıda Kodeksinin hazırlanması için çeşitli ihtisas alt
komisyonlarını seçmek ve çalışmalarını denetlemek,
2- Alt komisyonlarca hazırlanan Kodeks tasarılarını ve değişiklik
tasarılarını karara bağlamak ve yayımlanmak üzere Bakanlığa sunmak,
Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu ve alt komisyonların çalışma usul ve
esasları ile Gıda Kodeksi hazırlanma usul ve esasları Bakanlıkça çıkarılacak
yönetmeliklerle belirlenir.
Risk analizi
MADDE 9.- İnsan sağlığının korunması ve gıda güvenliğinin
sağlanabilmesi için gıda mevzuatı uygulamalarında risk analizi esas alınır.
Ancak koşulların ve/veya alınan tedbirlerin, doğası gereği uygun olmaması
durumunda risk analizi hariç tutulur.
Risk değerlendirmesi bilimsel kanıtlara
dayandırılır; bağımsız, tarafsız ve şeffaf bir şekilde yapılır.
Risk yönetiminde, risk değerlendirmesi sonuçları
dikkate alınır ve bu Kanunun 10 uncu maddesindeki şartların oluşması durumunda
ihtiyati tedbirler uygulanır.
Risk analizi ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
İhtiyati tedbirler
MADDE 10.- İnsan sağlığı üzerinde zararlı bir etkinin olması
ihtimalinin belirmesi ve bilimsel belirsizliklerin sürmesi gibi özel
durumlarda, kapsamlı bir risk değerlendirmesine imkan sağlayacak ileri düzeyde
bilimsel veriler elde edilinceye kadar, geçici risk yönetimi tedbirlerine
başvurulabilir.
İhtiyati tedbirler ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikte belirlenir.
Bilimsel komiteler
MADDE 11.- Risk değerlendirmesi için bilimsel ve teknik verileri
araştırmak, toplamak, düzenlemek, analiz etmek, yorumlamak, özetlemek ve görüş
oluşturmak üzere bilimsel komiteler kurulur.
Bilimsel komitelerin kuruluş alanları, çalışma usul ve
esasları yönetmelikle belirlenir.
Ulusal gıda meclisi
MADDE 12.- Bakanlık, gıda ile ilgili düzenlemelerin ve uygulamaların
yapılmasında görüş ve önerilerini almak üzere, "Ulusal gıda meclisi"
kurar. Meclisin oluşumu ve çalışmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Bildirimler, Acil
Durumlar, İzlenebilirlik ve İşyeri Sorumluluğu
Bildirimler
MADDE 13.- İnsan sağlığını korumak ve gıda güvenliği koşullarını
sağlamak üzere, gıdadan kaynaklanan doğrudan veya dolaylı bir riskin
bildirimine ilişkin sistemler Bakanlık tarafından kurulur.
Gıdadan kaynaklanan doğrudan veya dolaylı bir riskle
ilgili bir bilgiye sahip olunması halinde Bakanlık, bilgiyi hemen ilgili
birimlere ve Sağlık Bakanlığına iletir ve gerekli tedbirleri alır.
Bildirimler ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Acil durumlar
MADDE 14.- Üretilen veya ithal edilen gıda maddesinin, sağlığa
zararlı olabileceği ihtimalinin belirmesi durumunda, söz konusu gıda maddesinin
pazara sunumu, kullanımı ve ithalatına ilişkin gerekli tedbirler
Bakanlıkça alınır.
Acil durumlarla ilgili usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
İzlenebilirlik
MADDE 15.- Gıda, gıdanın elde edildiği hayvan, bitki ya da gıda
maddesine karıştırılması tasarlanan veya muhtemelen ortaya çıkabilecek her
hangi bir maddenin üretim, işleme ve dağıtımı ile tüm aşamalarda izlenebilirlik
tesis edilir.
Gıda işletmecileri; gıda, gıdanın elde edildiği
hayvan, bitki ya da gıda maddelerine
karıştırılması tasarlanan her hangi bir maddeyi, kimden aldıklarını
belirleyebilecek sisteme sahip olmak zorundadır. Gerektiğinde denetim sırasında,
bu bilgiler Bakanlık yetkililerine verilir.
Piyasaya sürülen gıdaların, izlenebilirliğini
kolaylaştırmak amacıyla, gerekli bilgileri içerecek şekilde etiketlenmesi ve
tanımlanması zorunludur.
İzlenebilirlik ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
İşyeri sorumluluğu
MADDE 16.- Gıda işletmecisi; ithal ettiği, ürettiği, işlediği, imal
ettiği veya dağıtımını yaptığı gıdanın gıda güvenliği şartlarına uymaması
durumunda, ürününü pazardan geri çekmek ve bu konuda yetkili mercileri
bilgilendirmek zorundadır.
Gıda maddesinin toptan veya perakende satış ve/veya dağıtım
faaliyetlerinden sorumlu kişiler; gıda güvenliği şartlarına sahip olmayan
ürünleri pazardan geri çekmek, yetkili merciler tarafından alınan tedbirler ile
ilgili olarak işbirliği yapmak, gıdanın izlenebilirliğine katkıda bulunmak
zorundadır.
İşyeri sorumluluğu ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Sağlığın Korunması ile
Gıda Güvenliği ve Sağlık Kuruluna İlişkin Hükümler
Sağlığın korunması
MADDE 17.- İnsan sağlığının korunması amacıyla, gıda maddelerini ve
gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten satan işyerleri:
a) Bakanlıkça çıkarılacak
ilgili yönetmeliklerde belirtilen, asgarî teknik, hijyenik ve güvenlik
şartlarını taşımak zorundadır.
b) Gıda Kodeksine
uyulmaksızın, gıda maddelerini imal edemez, mübadele konusu yapamaz ve
muameleye tâbi tutamaz,
c) İnsan sağlığına zarar
verecek muhteviyatta gıda maddeleri üretemez, içerisine zararlı bir madde
katamaz, böyle bir maddenin kalıntısını bulunduramaz ve gıdaya zararlı özelliğe
yol açacak herhangi bir işlem uygulayamaz.
ALTINCI BÖLÜM
Gıda Ticareti ile İlgili
Hükümler
Dış ticaret
MADDE 18- İhracat ve ithalatta gıda maddeleri ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemelerin gıda güvenliği yönünden denetimini yapmaya
Bakanlık yetkilidir. Ancak, ihraç edilmek üzere üretildiğinin önceden Bakanlığa
bildirilmiş olması ve/veya ihraç edilecek ülke tarafından talepte
bulunulduğunun ihracatçı tarafından beyan edilmesi halinde Gıda Kodeksine
uygunluk aranmaz.
İhraç edilen ürünün geri gelmesi halinde, gıda güvenliği konusunda
tespiti yapılarak yurda girişine izin verilir. Bu ürünlerin yurt içinde
satışına ancak Türk Gıda Kodeksine uygun hale getirilmesi koşuluyla izin
verilebilir.
İthalatta istisnalar hariç Türk Gıda Kodeksine uygunluk
aranır.
İstisnalar:
a) Gümrük gözetimi altında, gümrük depoları ile antrepolarına
konulan veya transit nakledilen,
b) Yabancı devlet başkanları ile beraberindekiler tarafından,
bulundukları süre içinde kullanılmak veya tüketilmek üzere getirilen,
c) Diplomatik veya konsüler temsilciliklere ait,
d) Bilimsel amaçlar, sergiler veya benzer maksatlar için
getirilen,
e) Olağanüstü hallerde, hibe olarak gönderilen,
f) Numune olarak gelen
g) Gemilerde bulunup, açık denizlerde tüketilecek olan,
Gıda madelerinde Türk
Gıda Kodeksine uygunluk aranmaz.
İhracat ve ithalatta yapılacak denetimlere ilişkin usul ve esaslar
Dış Ticaret Müsteşarlığının görüşü alınarak hazırlanacak yönetmelikle
belirlenir.
Dış Ticaret Müsteşarlığının dış ticarette münhasır olarak diğer
mevzuattan kaynaklanan görev ve yetkileri saklıdır.
Gümrük merkezleri
MADDE 19.- Bakanlık,
ilgili kurumların görüşünü alarak, ithalat ve ihraç edilecek gıda maddelerinin
ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin kontrolü için giriş ve çıkış
gümrük kapılarını tespit ve ilan eder. Bu amaçla, tespit ve ilan edilen
kapılarda, kontrol merkezleri kurulur.
Reklam ve tanıtım
MADDE 20.- Gıda maddeleri
ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin etiketlenmesi, reklam ve
tanıtımı; sahte, yanıltıcı veya gıdanın karakterine, yapısına, özellikle
doğasına, özelliklerine, bileşimine, miktarına, dayanıklılığına, orijinine,
üretim metoduna göre hatalı bir izlenim yaratacak, gıdanın sahip olmadığı etki
ve özelliklere atıfta bulunacak, tüm benzer gıda maddeleri ile aynı özelliklere
sahip olduğu halde gıda maddesinin özel karakteristiklerine sahip olduğunu
bildiren veya ima eden ifadeleri ve tüketiciyi yanıltacak yazı, resim, şekil ve
benzerlerini içermemelidir.
Reklam ve tanıtım ile
ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Ancak, bilimsel yöntemler
ve klinik testlerle kanıtlanmış ve
Bakanlık tarafından kabul edilen, fonksiyonel gıdalar/özel beyanlı
gıdalar ve genetik modifiye gıdalar ile benzeri diğer konulara ilişkin usul ve
esaslar, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.
Tüketici haklarının korunması
MADDE 21.- Tüketici
haklarının korunması amacıyla, tüketiciler; her türlü gıda maddesi ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemeleri üreten, ithal eden ve satan gerçek veya
tüzel kişiler tarafından bilgilendirilir. Lüzumu halinde gıdaların içeriği ve
özelliği hakkında tüketicilerin bilgi sahibi olmaları Bakanlıkça sağlanır. Gıda
maddeleri ile ilgili olarak tüketiciler yanıltılamaz ve yanlış yönlendirilemez.
Gıda konusunda, tüketici
haklarının korunmasıyla ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Piyasa Gözetimi, Denetimi
ve İtiraz Hakkı
Piyasa gözetimi ve denetimi
MADDE 22.- Bu Kanun ve bu
kanuna istinaden çıkarılan mevzuatının uygulanmasına ilişkin olarak tüm gıda
maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten, satan işyerleri
ile bu yerlerde üretilen, satılan tüm gıda maddelerinin ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemelerin piyasa gözetimi ve denetimi ilgili kurum ve
kuruluşlarla işbirliği içinde Bakanlıkça yapılır. Ancak, halk sağlığını
ilgilendiren acil durumlarda gerektiğinde, Sağlık Bakanlığının müdahale hakkı
saklıdır.
Gıda maddeleri satış ve
toplu tüketim yerlerinin denetimi, Bakanlığın belirleyeceği usul ve esaslar
çerçevesinde Sağlık Bakanlığı ve Belediye sınırları ile mücavir alanlar içinde
Belediyeler ile işbirliği içinde, Bakanlıkça yapılır. Ancak, Türk Silâhlı
Kuvvetleri bünyesinde gıda güvenliği ve hijyen denetim faaliyetleri ilgili
birimlerince aynen devam eder.
Bu Kanunun amaç ve
kapsamına uygun olarak; gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin
birincil üretim aşaması dahil olmak üzere üretim ve tüketim zincirinin tüm
aşamalarında, gıda kontrol ve denetim hizmeti, 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununa tâbi, en az lisans düzeyinde eğitim almış personel tarafından yapılır.
657 sayılı Devlet
Memurları Kanununa tâbi olup lise düzeyinde eğitimi olduğu halde, bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önce denetim görevi yapanların hakları saklıdır. Bu
Kanun kapsamındaki gıda kontrol ve denetim hizmetlerini yapacak olanların
seçimi ve yetiştirilmesine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Kontrol ve sertifikasyon
MADDE 23.- Gıda üreten
ve/veya satan işyerlerinde, Bakanlığın yetkilendireceği kamu ve/veya özel
kuruluşlar tarafından kalite, risk analizi ve Bakanlığın uygun gördüğü benzeri
diğer konularda, kontrol ve sertifikasyon hizmetleri yapılabilir.
Yetkilendirilmiş kuruluşlar, bu Kanuna göre Bakanlıkça verilmesi gereken
belgeler ve sertifikalar dışındaki belgeleri verir.
Yetkilendirilmiş
kuruluşlar tarafından verilecek sertifika, belge ve raporlar, gerekçesini
belirtmek suretiyle iptal etmeye ve kuruluşlara verilen belgelendirme yetki
süresini belirlemeye Bakanlık yetkilidir.
Yetki verilen kuruluşlar,
Bakanlıkça belirlenen yetkileri çerçevesinde iş ve işlemlerini yaparlar.
Bakanlık tarafından belirlenen kriterlere uygun faaliyette bulunmayanların
yetki belgeleri Bakanlıkça iptal edilir. Ayrıca usulsüzlük tespit edilmesi
halinde, ilgili kuruluş hakkında gerekli yasal işlemler Bakanlıkça yapılır.
Kontrol ve Sertifikasyona
ilişkin usul ve esaslar ile kuruluşların uyması gereken kriterler Yönetmelikle
belirlenir.
İtiraz hakkı
MADDE 24.- Gıda maddeleri
ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten, ithal ve ihraç eden ve
satan işyeri yetkilileri, kontrol ve denetim sonuçları hakkında, Bakanlığa itiraz edebilir.
İtiraz hakkına ilişkin
usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Özel Hükümler
Sularla ilgili hükümler
MADDE 25.- Doğal kaynak,
doğal maden, içme, tıbbi sular ile işlenmiş içme, işlenmiş kaynak ve işlenmiş
maden suyu üretimi, uygun şekilde ambalajlanması ve satış esasları, bu kanun
kapsamında Sağlık Bakanlığının iznine tâbidir.
İçerisine Bakanlıkça izin
verilmiş, kendi doğasında bulunmayan herhangi bir katkı maddesi ilave edilen
doğal kaynak, doğal maden, içme ile işlenmiş içme, işlenmiş kaynak, işlenmiş
maden suyu ve yapay sodaların üretimi, uygun şekilde ambalajlanması ve satış
esasları, bu Kanun kapsamında Bakanlığın iznine tâbidir.
Bu konudaki usul ve
esaslar, Bakanlık ve Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmeliklerle
belirlenir.
Tıbbi amaçlı diyet gıdalar
MADDE 26.-Diyet gıdalar
ve günlük ve/veya servis dozu belirlenmiş bitki ekstraktlarından oluşan
ürünlerin üretim, ithalat, ihracat ve denetimine ilişkin usul ve esaslar, Bakanlığın iznine tâbidir.
Enteral beslenme ürünleri
ve tıbbi mamaların üretim, ithalat, ihracat ve denetimine ilişkin usul ve
esaslar Sağlık Bakanlığının iznine tâbidir.
Söz konusu ürünlere ait
usul ve esaslar Bakanlık ve Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmeliklerle
belirlenir.
Serbest bölgelerle ilgili hükümler
MADDE 27.- Türk gıda
mevzuatına uymayan gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve
malzemeler serbest bölgelere getirilebilir, üretilebilir ve yurt dışı
edilebilir. Serbest bölgelerdeki gıda ile ilgili faaliyetlere ilişkin usul ve
esaslar, Dış Ticaret Müsteşarlığının görüşü alınmak suretiyle Bakanlık
tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Ceza Hükümleri, Cezaların
Tahsili ve İtirazlar
Ceza hükümleri
MADDE 28.- Bu Kanuna
uymayanlara uygulanacak cezai hükümler aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
a) 4 üncü maddede
belirtilen izin ve tescil işlemlerini yaptırmadan üretime geçen ve/veya bu
ürünleri mübadele konusu yapan gerçek veya tüzel kişiler; üretimden men edilir,
üretilen ürünlere el konulur ve bir milyar lira idarî para cezası ile
cezalandırılır. Bu işletmelerin, tescil ve izin işlemleri yapıldıktan sonra
üretim yapmalarına izin verilir.
Üretim izni alınmamış gıda ve gıda ile temasta bulunan madde ve
malzemeleri satan veya miadı dolmuş gıda maddelerini satan işyerlerindeki
ürünlere el konulur ve bu ürünleri satan işyerleri bir milyar lira idarî para cezası ile cezalandırılır.
4 üncü maddede belirtilen
izin ve tescil işlemlerini yaptıran;
ancak, asgarî teknik ve hijyenik şartlarını muhafaza etmeden üretim yapan
işyerleri, durumlarını düzeltinceye kadar faaliyetten men edilir, üretilen
ürünlere el konulur ve bir milyar lira idarî para cezası ile cezalandırılır. Bu
işletmelere, mevcut durumlarını düzelttikten sonra üretim yapma izni verilir.
Bakanlıkça verilen otuz günlük süre içerisinde, eksikliklerini gidermeyen
işyerlerinin çalışmaya esas olan izinleri iptal edilir.
Yukarıda belirtilen
durumlarda; el konulan ürünlerden, gıda güvenliğine uygun olan ve insan
sağlığına zararlı olmadığı tespit edilen ürünler iade edilir. Gıda
güvenliğine zararlı olmadığı tespit
edilen ve/veya gıda kodeksine uygun olmayan ürünler, Gıda Bankasına teslim
edilir. Maliye Bakanlığı, bu ürünleri satar ve/veya resmi hayır kurumlarına
devreder. İnsan sağlığına zararlı ürünler Bakanlıkça imha edilir. İmha
masrafları, ürün sahibi tarafından karşılanır.
b) Bu Kanunun 4 üncü
maddesinin 2 nci fıkrasının "b" bendinde belirtilen yerleri
Bakanlıktan izin almadan faaliyete geçiren gerçek ve tüzel kişilere, bir milyar
lira idarî para cezası verilir, üretilen ürünlere el konulur ve kuruluş ve
çalışma izni alıncaya kadar işyerleri
faaliyetten men edilir.
4 üncü maddenin 2 nci
fıkrasının "b" bendi gereğince çıkarılan yönetmelikler
kapsamında,kuruluş, üretim ve çalışma izni almış olan tüm hayvan kesim yerleri;
mezbahalar, kombinalar, entegre et tesisleri ile entegre et tesislerinin bölümlerini oluşturan; kesim yeri, et
parçalama, et muhafaza ve mamul madde imal yeri şeklinde, tek bir bölüm veya
birden fazla bölüm olarak faaliyet gösteren tesislerde Bakanlıkça yapılan
kontrollerde, yönetmelik hükümlerine uygun faaliyet göstermeyen yerlerin sahibi
olan gerçek ve tüzel kişilere, bir milyar lira idarî para cezası verilir,
üretilen ürünlere el konulur ve bu
durum giderilinceye kadar faaliyetleri durdurulur. Bu yerlerin faaliyete
geçmesini müteakip, bir yıl içerisinde faaliyetlerinin tekrar yönetmelik
hükümlerine uygun bulunmaması durumunda, idarî para cezası iki kat arttırılır.
El konulan ürünlere, (a)
bendinin dördüncü fıkrası hükümleri uygulanır.
c) 5 inci maddede
belirtilen, kuruluş ve/veya faaliyet izni almadan faaliyete geçen özel gıda
kontrol laboratuvarı faaliyetten men edilir ve on milyar lira idarî para cezası
verilir.
d) 6 ncı maddeye göre
sorumlu yöneticileri istihdam etmeyen işyerlerine, bir milyar lira idarî para
cezası verilir. Otuz gün içinde, sorumlu yönetici görevlendirmediği takdirde,
faaliyetten men edilir.
Yöneticilik görevini
gereği gibi yerine getirmeyen sorumlu yöneticiye, ikiyüzelli milyon lira idarî
para cezası verilir. Suçun tekrarı halinde idarî para cezası iki kat
arttırılarak uygulanır. Üçüncü defa tekrarı halinde ise altı ay sorumlu yöneticilikten
men cezası verilir.
e) 17 nci maddede
belirtilen sağlığın korunması ile ilgili hükümler dışında, 7 nci maddede
belirtilen gıda kodeksine uygun faaliyet göstermeyen gerçek ve tüzelkişilere
beş milyar lira idarî para cezası verilir. Aykırılık, gıda maddelerinin etiket
bilgilerinden kaynaklanıyorsa, etiket bilgileri düzeltilinceye kadar bu gıda
maddelerine el konulur.
f) 10 uncu maddede
belirtilen ihtiyati tedbirlere uymayan
gerçek ve tüzel kişilere beş milyar lira idarî para cezası verilir ve
faaliyetten men edilir.
g) 14 üncü maddede
belirtilen acil durumlarda alınacak tedbirlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere
beş milyar lira idarî para cezası verilir. Bu kişilerce ürün piyasadan
toplattırılır, suçun tekrarı halinde idarî para cezası iki kat olarak
uygulanır.
h) 15 inci maddede
belirtilen izlenebilirlikle ilgili hükümlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere
beş milyar lira idarî para cezası verilir, suçun tekrarı halinde idarî para
cezası iki kat arttırılarak uygulanır.
I) 16 ncı maddede
belirtilen işyeri sorumluluğu ile ilgili hükümlere uymayan gerçek ve tüzel
kişilere beş milyar lira idarî para cezası verilir,suçun tekrarı halinde idarî
para cezası iki kat olarak uygulanır.
i) Bu Kanunun 17 nci
maddesinde belirtilen sağlığın korunması ile ilgili yasakları ihlal eden gerçek
veya tüzel kişiler, üç aydan altı aya kadar hapis ve beş milyar liradan yirmi
milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılır ve malların müsaderesine
hükmolunur.
j) 18 inci maddesinde
belirtilen ithalat ve ihracatla ilgili yükümlülükleri yerine getirmeyen gerçek
ve tüzel kişilere beş milyar lira idarî para cezası verilir; ürün,
ihracatçısı/ithalatçısı tarafından piyasadan toplattırılır, suçun bir yıl
içinde tekrarı halinde idarî para cezası iki kat olarak uygulanır.
k) 20 nci Maddedeki
reklam ve tanıtımlarla ilgili hükümlere aykırı hareket eden gerçek ve tüzel
kişilere, beş milyar lira idarî para cezası verilir, suçun tekrarı halinde
idarî para cezası iki kat olarak uygulanır.
l) 21 inci maddede
belirtilen tüketici haklarının korunması ile ilgili hükümlere uymayan gerçek ve
tüzel kişilere beş milyar lira idarî para cezası verilir, suçun tekrarı halinde
idarî para cezası iki kat olarak uygulanır.
m) Bu Kanunun 25 ve 26
ncı maddelerinde belirtilen sularla ilgili hükümler ve tıbbi amaçlı diyet
gıdalarla ilgili hükümlere aykırı hareket eden işyeri, bu şartları yerine
getirinceye kadar faaliyetten men edilir ve bunlara beş milyar lira idarî para
cezası verilir. Suçun bir yıl içinde tekrarı halinde, idarî para cezası iki kat
olarak uygulanır.
n) Bu Kanuna göre
yapılacak denetimleri engelleyenlere, beş milyar lira idarî para cezası
verilir.
o) Üreticisi tarafından
piyasadan toplattırılmasına karar verilen ürünler, bir hafta içinde toplanmak
zorundadır. Ürünleri toplamayan üreticilere ayrıca beş milyar lira idarî para
cezası verilir, ürünler Bakanlıkça toplattırılır ve masraflar yasal faizi ile
birlikte üreticisinden tahsil edilir.
Bu madde uygulamasında,
suçun tekrarından maksat, aksine hüküm bulunmayan hallerde suçun tespit
edildiği tarihten itibaren bir yıl içinde, ilk cezaya konu suçun tekrar
işlenmesidir.
Cezaların tahsili ve itirazlar
MADDE 29.- Bu Kanunda
yazılı olan idarî para cezaları, o yerin en büyük mülki amiri tarafından
verilir. Verilen idarî para cezalarına dair kararlar ilgililere 11.2.1959
tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir. Bu cezalara
karşı, tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi iş günü içinde yetkili idarî
mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, idarece verilen cezanın yerine
getirilmesini durdurmaz. İtiraz üzerine, verilen karar kesindir. İtiraz,
zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde inceleme yapılarak, en kısa sürede
sonuçlandırılır. Bu Kanuna göre verilen idarî para cezaları 21.7.1953 tarihli
ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre
tahsil olunur.
ONUNCU BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
MADDE 30.- 867, 170 ve
969 sayılı Kanunlarla kurulan Döner Sermaye İşletmelerinin yıllık net kârları
toplamının en fazla yüzde ellisi, bu işletmelerde çalışan personele, yıllık
asgarî ücret brüt tutarının iki katını aşmamak üzere ek ödeme yapılabilir.
Yapılacak ek ödemenin oranlarını belirlemeye; görev yapılan birimin iş hacmi,
görev mahalli, görevin önem ve güçlüğü, personelin sınıfı, kadro unvanı,
derecesi gibi kriterler dikkate alınarak Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü
üzerine, Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar dahilinde Tarım ve Köyişleri
Bakanı yetkilidir.
Gıda kontrol ve denetim
hizmetlerinde çalışan Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı personeline, gıda özel
ödeneğinin yüzde yirmi beşinden karşılanmak ve en yüksek Devlet memuru
aylığının (ek gösterge dahil) yıllık toplam tutarının yüzde yüzünü geçmemek
üzere ek ödeme yapılabilir. Yapılacak ek ödemenin oranları ile ödemeye ilişkin
esas ve usulleri; görev yapılan birimin iş hacmi, görev mahalli, görevin önem
ve güçlüğü, personelin sınıfı, kadro unvanı, derecesi gibi kriterleri dikkate
alarak belirlemeye, Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü üzerine Tarım ve
Köyişleri Bakanı yetkilidir.
Bakanlıkta, Avrupa
Topluluğu ( A. B. ) Uzmanı ile A.B. Uzman Yardımcısı kadrolarında fiilen
çalışan personele, en yüksek Devlet memuru aylığının ( ek gösterge dahil ),
aşağıda belirtilen oranları geçmemek koşuluyla, Tarım ve Köyişleri Bakanının
belirleyeceği usul, esas ve miktarlar üzerinden her ay ayrıca ek ödemede
bulunulur. Bu fıkra uyarınca yapılacak ek ödemede, 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununun aylıklara ilişkin hükümleri uygulanır.
|
Unvanı |
|
Derecesi |
Ek Ödeme Oranı |
|
A.B. Uzmanı |
1 |
%90 |
|
|
A.B. Uzmanı |
2 |
%85 |
|
|
A.B. Uzmanı |
3 |
%80 |
|
|
A.B. Uzmanı |
4 |
%75 |
|
|
A.B. Uzmanı |
5 |
%70 |
|
|
A.B. Uzmanı |
6 |
%65 |
|
|
A.B. Uzmanı |
7 |
%60 |
|
|
A.B. Uzmanı Yrd. |
- |
%50 |
|
Bu maddenin ikinci ve
üçüncü fıkrası uyarınca yapılacak ek ödemeler, damga vergisi hariç herhangi bir
vergiye tâbi değildir.
MADDE 31.- Sağlık
Bakanlığının, genel sağlığın korunması ve hijyen ile ilgili olarak, diğer
mevzuattan kaynaklanan görev ve yetkileri saklıdır.
Değiştirilen hükümler
MADDE 32.- 3.4.1930
tarihli ve 1580 sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin ikinci fıkrasının
13 numaralı bendinin başına " Gıda maddeleri üreten işyerleri hariç"
ibaresi eklenmiştir.
MADDE 33- 24.4.1930
tarihli ve 1593 sayılı Umumî Hıfzıssıhha Kanununun 195 inci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 195- Seyyar
Esnaf, alakadar memurların teftişlerini ve numune almalarını kolaylaştırmaya ve
kendilerine istedikleri izahatı vermeye mecburdurlar."
MADDE 34.- 10.6.1930
tarihli ve 1705 sayılı Ticarette Tağşişin Men'i ve İhracatın Murakabesi ve
Korunması Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin başına " Gıda maddeleri hariç
olmak üzere" ibaresi eklenmiştir.
MADDE 35.- 27.6.1984
tarihli ve 3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun
Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinin
(e) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"e) Çevre sağlığı ve
korunmasını sağlamak, 1-2 ve 3 üncü sınıf gayri sıhhi müesseselerin gıda ile
ilgili olanları hariç açılışı ve çalışmalarına ruhsat vermek."
MADDE 36.- 14.6.1989
tarihli ve 3572 sayılı İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde
Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun 2 nci maddesinin birinci
fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
"e) 1 inci 2 nci ve
3 üncü sınıf gıda maddesi üreten gayri sıhhi müesseselere "
MADDE 37.- 23.2.1995
tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun 17 nci
maddesine aşağıdaki bent eklenmiştir.
"y) Tarım ve
Köyişleri Bakanlığından ve Sağlık Bakanlığından ikişer üye,"
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 38.- 19.3.1927
tarihli ve 992 sayılı Seriri ve Gıdai Taharriyat ve Tahlilat Yapılan ve Masli
Teamüller Aranılan Umuma Mahsus Bakteriyoloji ve Kimya Laboratuarları Kanununun
başlığında bulunan ve "ve Gıdai" birinci maddesindeki " gıdai
ve" ile 7 nci maddesindeki "ve gıda" ibareleri metinden
çıkarılmıştır.
MADDE 39.- 3.4.1930
tarihli ve 1580 sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin ikinci fıkrasının
28 numaralı bendindeki "yiyeceği, içeceği ve", 61 numaralı bendindeki
"ve hususi teşebbüs tarafından kurulan aynı mahiyetteki tesisler sağlık ve
teknik bakımlarından murakabe etmek" ibareleri metinden çıkarılmış ve 77
numaralı bendi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 40.- 24.4.1930
tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasının 6 numaralı bendindeki "Gıdalar ile" ibaresi, 181 inci
maddesinin birinci fıkrasındaki "Bütün gıda maddeleriyle" ibaresi,
aynı maddenin ikinci fıkrasındaki "gıda maddeleri ile" ibaresi, 199
uncu maddesindeki "Her gıda maddesi ile" ibaresi ve ek 3 üncü
maddesinin birinci fıkrasındaki "ve 188"ibaresi ve aynı maddenin son
fıkrasındaki "yenecek ve içilecek şeylere" ibaresi, 297 nci
maddesindeki "ve 188" ibaresi metinden çıkarılmış ve 20 nci
maddesinin birinci fıkrasının 8 numaralı bendi, 181 inci maddesinin son
fıkrası, 183 üncü maddesinin (1) ve (4) numaralı bentleri ile
170,171,172,182,184,188,189,190,191,192,193 ve 198 inci maddeleri yürürlükten
kaldırılmıştır.
MADDE 41.- 8.6.1942
tarihli ve 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanununun 1 inci
maddesinin dördüncü fıkrası ile 12,13,29,30,31 ve 34 üncü maddeleri yürürlükten
kaldırılmıştır.
MADDE 42.- 21.12.1967
tarih ve 969 sayılı Tarım ve Köy İşleri Bakanlığının 867 ve 170 sayılı
Kanunlara Tâbi İşletmeler Dışında Kalan Taşra Kuruluşlarına Döner Sermaye
Verilmesi Hakkında Kanunun 8.3.2000 tarihli ve 4549 sayılı Kanunla değişik 3 üncü
maddesinin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 43.- 24.6.1995
tarihli ve 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun
Hükmünde Kararname ile 3.11.1995 tarihli ve 4128 sayılı Kanunun 6 ve 7 nci
maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1.- Bu
Kanunda öngörülen yönetmelikler ve uygulamaya ilişkin sair usul ve esaslar
yürürlüğe girinceye kadar 24.6.1995 tarih ve 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun
Hükmünde Kararnameye göre çıkarılan yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan
hükümleri uygulanmaya devam olunur.
GEÇİCİ MADDE 2.- Halen
faaliyet gösteren, gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri
üreten ve satan işyerleri, bu Kanun ile getirilen yeni yükümlülüklere, Kanunda
belirtilen yönetmeliklerin yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde uyum
sağlamak zorundadır.
GEÇİCİ MADDE 3.- Sağlık
Bakanlığına ait laboratuvarların gıda
denetim hizmetlerinde kullanılan usul ve esasları, Bakanlık ve Sağlık Bakanlığı
arasında hazırlanacak bir protokol ile belirlenir.
GEÇİCİ MADDE 4.-Sağlık
Bakanlığında "Çevre Sağlığı Teknisyeni" olarak görev yapmakta olan
"Sağlık Memuru" unvanlı
kadrolarda görev yapan personelden Sağlık Bakanlığınca belirlenecek beşyüz adet
personel, kadroları ile birlikte, en geç altı ay içerisinde, Tarım ve Köyişleri
Bakanlığına devredilir. Devir işlemleri tamamlanan beşyüz adet sağlık memuru
kadroları 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin eki (1) sayılı cetvelin
Sağlık Bakanlığına ait bölümünden çıkarılarak aynı Kararnamenin eki (1) sayılı cetvelin Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı bölümüne eklenir.
İptal edilerek devredilen
kadrolarda istihdam edilen personel, başka bir işleme gerek kalmaksızın Tarım
ve Köy İşleri Bakanlığının kadro cetveline eklenen sağlık memuru kadrolarına
atanmış sayılırlar.
Yukarıda belirtilenlerin
haricinde, Sağlık Bakanlığı bünyesindeki, gıda kontrol ve denetim hizmetlerinde
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinde belirtilen Sağlık ve Yardımcı
Sağlık Hizmetleri ile Teknik Hizmetler
sınıfında çalışan personelden Devlet Personel Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı ve
Tarım ve Köy İşleri Bakanlığınca belirlenecekler başka bir işleme gerek
kalmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 74 üncü maddesi çerçevesinde
Tarım ve Köy İşleri Bakanlığında mevcut olan aynı unvanlı kadrolara altı ay
içerisinde atanırlar.
GEÇİCİ MADDE 5.- Kanunun
yayımlanmasından önce çalışma izni,
üretim izni, özel gıda kontrol
laboratuvarı izni almış iş yerlerinin hakları saklıdır.
GEÇİÇİ MADDE 6.- Bu
Kanunla Bakanlığa verilen görevlerin yerine getirilmesinde, Sağlık Hizmetleri
ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı ile Teknik Hizmetler Sınıfında uygun unvan
ve derece bulunmaması halinde 2004 yılı için 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü
Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin son fıkrası dikkate
alınmaksızın boş kadrolarda unvan ve derece değişikliği yapmaya Bakanlar Kurulu
yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 44.- Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 45.- Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
HÜKÜMETİN
TEKLİF ETTİĞİ METİN
GIDALARIN
ÜRETİMİ, TÜKETİMİ VE DENETLENMESİNE DAİR
KANUN
HÜKMÜNDE KARARNAME
Gıdaların üretimi, tüketimi ve
denetlenmesi konularında düzenlemeler yapılması; 8.6.1995 ve 4113 sayılı
Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak, Bakanlar Kurulunca 24.6.1995 tarihinde
kararlaştırılmıştır.
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç
MADDE 1. - Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin
amacı; gıda maddelerinin teknik ve hijyenik şekilde üretim, işleme, muhafaza,
depolama, pazarlama ve halkın gereği gibi beslenmesini sağlamak, üretici ve
tüketici menfaatleriyle, halk sağlığını korumak üzere, gıda maddelerinin
üretiminde kullanılan her türlü ham ve yardımcı maddeler, mamul ve yarı mamul
gıda maddeleri ile yan ürünlerinin özelliklerinin tesbit edilmesi, gıda
maddeleri üreten işyerlerinin asgarî teknik ve hijyenik şartlarının
belirlenmesi, denetiminin yapılması ve gıda maddeleri ile ilgili hizmetlere
dair esas ve usulleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2. - Bu Kanun Hükmünde Kararname,
gıda maddelerinin hijyenik ve uygun kalitede üretimine, tasnifine, işlenmesine,
katkı ve yardımcı maddelerine, ambalajlama, etiketleme, depolama, nakil, satış
ve denetim usulleri ile yetki, görev ve sorumluluklara dair hususları kapsar.
Bu Kanun Hükmünde Kararnamede hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler
uygulanır.
Tanımlar
MADDE 3. - Bu Kanun Hükmünde Kararnamede
geçen;
a) Gıda maddesi: Tütün ve sadece ilaç
olarak kullanılanlar hariç olmak üzere; içkiler ve cikletler ile hazırlama ve
işleme gereği kullanılan maddeler dahil, insanlar tarafından yenilen ve içilen
ham, yarı veya tam işlenmiş her türlü maddeyi,
b) Gıda maddeleri üreten işyeri: Gıda
maddelerinin hammaddeden başlayarak tasnif, işleme, değerlendirme, dayanıklı
hale getirme işlemlerinin yapıldığı ve gıda maddeleri satış yerlerine
gönderilmek üzere depolandığı tesisler ile bu tesislerin tamamlayıcısı
sayılacak yerlerin tamamını,
c) Gıda maddeleri satış yeri: Yarı mamûl
veya mamûl gıda maddelerinin toptan veya perakende satışlarının yapıldığı yerleri,
d) Hammadde: Yarı mamûl veya mamûl
maddeleri elde etmek için kullanılan ana maddelerden herbirini,
e) Yardımcı madde: Yarı mamûl veya mamûl
maddeleri elde etmek için kullanılan hammadde ve katkı maddeleri dışında kalan
maddelerin herbirini,
f) Mamûl madde: Belli bir teknoloji
kullanılarak elde edilen tüketime hazırlanmış gıda maddesini,
g) Katkı maddesi: Normal şartlarda tek
başına gıda olarak tüketilmeyen veya gıda ham veya yardımcı maddesi olarak kullanılmayan,
tek başına besleyici değeri olan veya olmayan, seçilen teknoloji gereği
kullanılan işlem veya imalat sırasında kalıntı veya türevleri mamûl maddede
bulunabilen, gıdanın üretilmesi, tasnifi, hazırlanması, işlenmesi,
ambalajlanması, taşınması, depolanması sırasında gıda maddesinin tat, koku,
görünüş, yapı ve diğer niteliklerini korumak, düzeltmek veya istenmeyen
değişikliklere engel olmak ve gıdanın biyolojik değerini düzeltmek amacıyla
kullanılmasına izin verilen maddeleri,
h) Gıdaya bulaşan maddeler: Bitki, hayvan
ve toprak menşeli yabancı maddeler, ilaç kalıntıları, metalik ve biyolojik bulaşmalar; insan sağlığına zararlı olan
plastik madde, deterjan, dezenfektan, radyoaktif madde kalıntıları ve her türlü
istenmeyen maddeleri,
ı) Kalite: Tüketime arz edilen gıda
maddelerinin mevzuata uygunluğunu tayin eden özelliklerin tamamını,
j) Kalite kontrolü: Tüketime arz edilen
gıda maddelerinin kalite özelliklerinin mevzuata uygunluğunun tespitini,
k) Teknoloji kontrolü: Gıda maddelerinin
tasnifinde, işlenmesinde ve üretiminde kullanılan alet-ekipman ve işleme
tekniğinin mevzuata uygunluğunun tesbitini,
l) Sağlık kontrolü: Gıda maddelerinin
tasnif, imalat ve üretiminde kullanılan maddelerin, alet-ekipmanların, ambalaj
materyalinin, işyerinin ve çalışanların sağlık ve hijyenik yönden mevzuata
uygunluğunun tesbitini,
m) Tağşiş: Gıda maddesinin mevzuata veya
izin verilen özelliklerine aykırı olarak üretilmesi halini,
n) Taklit: Gıda maddesini şekil, birleşim
ve nitelikler itibariyle evsafında olmayan özellikleri haiz gibi göstermeyi,
o) Gıda kodeksi: Türk gıda kodeksini,
p) Mübadele konusu yapmak: Satmak veya
sair şekilde devretmek üzere depolama, satış maksadıyla teşhir etme ve her ne
suretle olursa olsun devretmeyi,
r) Tüketime hazırlamak: Tasnif etme,
tartma, ölçme, aktararak ve karıştırarak doldurma, ambalajlama, soğutma ve
depolama, muhafaza etme, nakletme ve tüketim sayılmayan her türlü faaliyeti,
s) Gıda etiketi: Ambalaj üzerinde yer alan
gıdayı tanıtıcı her türlü yazıyı veya basılı bilgi, marka, damga ve işareti,
t) Reklam: Her türlü gıdanın satışını
arttırmak amacıyla ve hangi vasıtayla olursa olsun yapılan tanıtma şekillerini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İzin, Tescil ve İstihdam
Çalışma
izni
MADDE 4. - Gıda maddeleri üreten işyeri
kurmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, bu işyerleri imalata geçmeden önce
Sağlık Bakanlığına müracaat ederek fabrikanın taşıması gereken asgarî teknik ve
hijyenik şartlara göre çalışma izni almak ve Sağlık Bakanlığının düzenleyeceği
gıda işyerleri siciline kaydolmak zorundadır. Çalışma iznine ait esas ve
usuller yönetmelikle belirlenir.
İzin ve
tescil işleri
MADDE 5. - Gıda maddeleri üreten
işyerleri, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının düzenleyeceği gıda siciline
kaydolmak ve sicil numarası almak, imal ettikleri gıda maddelerinin bileşiminde
bulunan maddeleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığına tescil ettirerek izin almak
zorundadır. Tescil belgesindeki bilgiler ilgililerce gizli tutulur.
İllerdeki ticaret, sanayi, ticaret ve
sanayi odaları ile diğer meslek kuruluşları üyelerini gıda siciline
kaydettirmekle yükümlüdür.
Gıda sicili, izin ve tescil işlemlerinin
esas ve usulleri yönetmelikle belirlenir.
İstihdam
MADDE 6.- Gıda maddeleri üreten
işyerlerinde işletmenin nev’i ve büyüklüğüne göre gıda bilimi konusunda eğitim
görmüş kişilerin sorumlu yönetici ve eleman olarak istihdamı mecburidir.
Sorumlu yöneticiler, bu Kanun Hükmünde
Kararname ve yönetmeliklerde belirtilen esas ve usullerin yerine
getirilmesinden işverenle birlikte sorumludur.
Gıda bilimi konusunda eğitim görmemiş
kişilerin teknik eleman olarak istihdam edilebilmesi için Tarım ve Köyişleri
Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile ticaret, sanayi ve ticaret ve sanayi
odalarının birlikte açacağı kurslardan belge alınması zorunludur. Belgesi
bulunmayanlar teknik eleman olarak çalıştırılamaz.
Sorumlu yöneticiler ve teknik elemanlarla
ilgili esas ve usuller yönetmelikle belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Gıda Kodeksi, Laboratuvar Kuruluş İzni ve
Denetimler
Gıda
kodeksi
MADDE 7. - Gıda maddelerinin asgarî hijyen
ve kalite kriterleri, katkı maddeleri, bulaşanlar, numune alma, ambalajlama,
etiketleme, nakliye, depolama esasları ve analiz metodlarını ihtiva eden Türk
gıda kodeksi Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığınca müştereken
hazırlanarak yayınlanır ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca denetlenir.
Laboratuvar
kuruluş izni
MADDE 8. - Gıda maddelerinin hijyen ve
kalite analizlerini yapmak üzere tesis edilecek özel laboratuvarların kuruluş
izni ve denetimi, gıda kontrol laboratuvarlarının kuruluş ve çalışma esasları
ile yetkili laboratuvar olabilme esasları yönetmelikle tesbit edilir.
Gıda
maddeleri üreten işyerlerinin denetimi
MADDE 9. - Gıda maddeleri üreten
işyerlerinin 4 üncü madde kapsamındaki denetimleri Sağlık Bakanlığı tarafından
yapılır.
Gıda maddeleri üreten işyerlerinde, gıda
maddelerinin gıda kodeksine uygunluğunun denetimi ve gıda kontrolü, 5 inci ve
18 inci madde kapsamındaki denetimler ile gıda maddelerinin ithal ve
ihracındaki denetimler Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yapılır.
Gıda
maddeleri satış yerlerinin denetimi
MADDE 10. - Gıda maddeleri satış
yerlerinin denetimi Sağlık Bakanlığınca Belediye sınırları ve mücavir alanlar
içinde Belediyeler ile işbirliği içinde bunun dışında Sağlık Bakanlığınca
yapılır.
Bu denetimin esas ve usulleri İçişleri
Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile müştereken
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
İtiraz
hakkı
MADDE 11. - Tescil, izin ve denetim
sonuçlarına gıda maddeleri üreten işyeri ve satış yeri yetkililerince itiraz
edilebilir. İtiraz hakkına ilişkin esas ve usuller yönetmelikle belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kısıtlamalar
Sağlığın
korunması
MADDE 12. - İnsan sağlığının korunması
amacıyla,
a) Gıda maddeleri üreten işyerlerinin 4
üncü madde gereği taşıması gereken asgarî teknik ve hijyenik şartlarını devam
ettirmesi esastır. Bu şartları kaybetmeleri halinde faaliyetlerini devam
ettiremezler.
b) Türk gıda kodeksine uyulmaksızın gıda
maddeleri imal edilemez, muameleye tâbi tutulamaz, mübadele konusu yapılamaz.
c) Gıda maddeleri insan sağlığına zarar
verecek muhteviyatta olamaz, içerisine zararlı bir madde katılamaz, böyle bir
maddenin kalıntısı bulundurulamaz ve gıdaya zararlı özelliğe yol açacak
herhangi bir işlem uygulanamaz.
d) 6968 sayılı Ziraî Mücadele ve Ziraî
Karantina Kanunu kapsamında bulunan yetiştirmeden muhafazaya kadar bitki
hastalık ve haşerelerine karşı kullanılan ziraî mücadele ilaçlarını, koruma
maddelerini, bitki gelişmesini düzenleyici maddeleri, toprağın fiziksel ve
kimyasal karakterini düzenleyen maddeleri veya bunların artık ve reaktif
ürünlerini izin verilen miktarlardan fazla ihtiva eden gıda maddeleri her ne
suretle olursa olsun mübadele konusu yapılamaz.
e) İzin verilen sınırları aşan miktarda
bulunan ziraî ilaç ve diğer maddeleri veya bu maddelerin değişimi sonucunda
hasıl olan ürünleri dış veya iç kısımlarında taşıyan hayvan menşeli gıda
maddeleri mübadele konusu yapılamaz.
İlaç olarak tescil edilmiş veya hayvan
yemleri bakımından katkı maddesi olarak kabul edilmiş maddelerin canlı hayvana
verilmiş olması halinde; bahse konu hayvanlardan elde edilen gıda maddeleri
tesbit edilen bekleme sürelerinin nazarı itibare alınmasından sonra mübadele
konusu yapılabilir. Bu maddelerin ilaç olarak kullanılmaları halinde, henüz
bekleme süreleri tesbit edilememişse; tatbik edilmeleri 1734 sayılı Yem
Kanunundaki hükümlere göre cereyan etmeyen farmakolojik etkileri bulunan
maddelerin uygulanması halinde, bu maddelerin tatbik edilmesini müteakip
belirlenen bekleme süresi geçmeden önce elde edilen hayvan menşeli gıda
maddeleri mübadele konusu yapılamaz.
Bu kısıtlamaların uygulanmasından
üreticiler, imalatçılar ve sanayiciler birlikte sorumludur.
İhracat
MADDE 13. - İhraç amacıyla üretimi
yapılan, Türk gıda mevzuatına uymayan gıda maddelerinin yurt içinde mübadele
konusu yapılması Tarım ve Köyişleri Bakanlığının iznine tâbidir.
Reklam
MADDE 14. - Etiketlerde yanıltıcı ifade ve
beyan kullanılması veya yanıtlıcı ambalajlar ile gıda maddelerinin mübadele
konusu yapılması veya gıda maddeleri için genel olarak veya münferiden
yanıltıcı tasvirler ve benzeri beyanlar ile reklam yapılması; gıda maddeleri
için yapılan reklamlarda hastalıkların gıda maddeleri ile tedavisini teşvik
eden yayınların, yazıların veya yazılı beyanların kullanılması yasaktır.
İthalat
MADDE 15. - Gümrüklerde yapılan
kontrollerde mevzuata veya uluslararası gıda standartlarına uymayan gıda
maddelerinin serbest bölgeler hariç, yurt içine sokulması, dağıtılması ve
satışı yasaktır.
Gümrüklerde yapılan kontrollerde mevzuata
uygun bulunmayan gıda maddeleri, ihracatçısına iade edilir.
İthal edilen herhangi bir gıda maddesi, bu
Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre Türk gıda kodeksine uygun etiketleme
yapılması ve satışa hazır hale getirilmesi şartıyla yurt içinde mübadele
edilebilir.Etiketleme ve uygun hale getirme işlemleri ithalattan sonraki iki ay
ve luzüm halinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığının belirleyeceği ek süre içinde
tamamlanmadığı takdirde yurt içinde satışına müsaade edilmez.
Ancak bu yasaklar :
a) Gümnük nezareti altında gümrük depoları
ile antrepolarına konulan veya transit nakledilen,
b) Yabancı devlet başkanları ile
refakatındakiler tarafından bulundukları süre içinde kullanılmak veya
tüketilmek üzere getirilen,
c) Diplomatik veya konsüler
temsilciliklere ait,
d) Bilimsel amaçlar, sergiler veya benzer
maksatlar için getirilen,
e) Olağanüstü hallerde hibe olarak
gönderilen,
f) Numune olarak gelen,
g) Gemilerde bulunup açık denizlerde
tüketilecek olan,
gıda maddelerine uygulanmaz.
Gümrük
merkezleri
MADDE16. - Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
ilgili kurumların görüşünü alarak ithal ve ihraç edilecek gıda maddelerinin
kontrolü için giriş ve çıkış kapılarını tespit ve ilan eder. Gıda kontrolü için
bu kapılarda kontrol merkezleri kurulabilir.
Sularla
ilgili hükümler
MADDE17. - Kaynak ve maden sularının
istihsali uygun şekilde ambalajlanması ve suların satış esasları Sağlık
Bakanlığının iznine tâbidir. Bu konudaki usul ve esaslar Sağlık Bakanlığınca
çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Et kesim
yerleri ile ilgili hükümler
MADDE18. - Tüm et kesim yerleri (kanatlı
dahil) mezbahalar ve entegre et tesislerinin kuruluş ve çalışma izni Sağlık
Bakanlığından uygun görüş alınarak, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca verilir. Bu
konudaki usul ve esaslar Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Yönetmelikler
MADDE19. - Bu Kanun Hükmünde Kararname ile
çıkarılması öngörülen yönetmelikler ve uygulamaya ilişkin sair esas ve usuller
ilgili kuruluşların görüşü alınarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık
Bakanlığınca müştereken hazırlanıp bir yıl içinde görev ve yetki kapsamına
bağlı olarak Sağlık Bakanlığı ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca yayınlanır.
Saklı
tutulan hükümler
MADDE20. - Sağlık Bakanlığının genel
sağlığın korunması ile ilgili olarak diğer mevzuattan kaynaklanan görev ve
yetkileri saklıdır.
Düzenlenen
hükümler
MADDE 21. - 19.3.1927 tarihli ve 992
sayılı Seriri ve Gıdaî Taharriyat ve Tahlilat Yapılan ve Maslı Teamüller
Aranılan Umuma Mahsus Bakteriyoloji ve Kimya Laboratuvarları Hakkında Kanunun
başlığında bulunan “ve gıdaî”, 1 inci maddesindeki “gıdaî ve” ile 7 nci
maddesindeki “ve gıda” ibareleri yürürlükten kaldırılmıştır.
24.4.1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumî
Hıfzıssıhha Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı
bendindeki “Gıdalar ile” ibaresi, 20 nci maddesinin birinci fıkrasının, 8
numaralı bendi ile 170, 171 ve 172 nci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
24.4.1930 tarihli ve 1593 sayılı Kanunun Sekizinci Bab’ının bu Kanun Hükmündeki
Kararname ile getirilen hükümlerine aykırılık gösteren hükümler yürürlükten
kaldırılmıştır ve diğer kanunların bu Kanun Hükmünde Kararnameye aykırı
hükümleri uygulanmaz.
3.4.1930 tarihli ve 1580 sayılı Belediye
Kanununun 15 inci maddesinin 28 inci fıkrasındaki “yiyeceği, içeceği ve”, 61
inci fıkrasındaki “ve hususî teşebbüs tarafından kurulan aynı mahiyetteki
tesisleri sağlık ve teknik bakımlardan murakabe etmek” ibareleri ile 77 nci
fıkrası yürürlükten kaldırılmış ve 13 üncü fıkrasının başına “Gıda maddeleri
üreten işyerleri hariç” ibaresi eklenmiştir.
8.6.1942 tarihli ve 4250 sayılı İspirto ve
İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanununun 1 inci maddesinin 4 üncü fıkrası ile 12,
13, 29, 30, 31 ve 34 üncü maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
10.6.1930 tarihli ve 1705 sayılı Ticarette
Tağşişin Men’i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkında Kanunun 1 inci
maddesinin başına “Gıda maddeleri hariç olmak üzere” ibaresi eklenmiştir.
14.6.1989 tarihli ve 3572 sayılı Kanunun 2
nci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bend eklenmiştir.
“e) 1 inci, 2 nci ve 3 üncü sınıf gıda
maddesi üreten gayri sıhhî müesseselere”.
27.6.1984 tarihli ve 3030 sayılı Kanunun 6
ncı maddesinin e bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“e) Çevre sağlığı ve korunmasını sağlamak,
1, 2 ve 3 üncü sınıf gayrî sıhhî müesseselerin gıda ile ilgili olanları hariç
açılışı ve çalışmalarına ruhsat vermek”.
GEÇİCİ MADDE 1. - Halen faaliyet gösteren
gıda maddeleri üreten işyerleri ile gıda maddeleri satış yerleri ve bu
işyerlerinde istihdam edilen personel bu Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilen
yönetmeliklerin yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde durum ve
faaliyetlerini Sağlık Bakanlığı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca
belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde bu Kanun Hükmünde Kararname
hükümlerine uydurmak zorundadır.
Yürürlük
MADDE22. - Bu Kanun Hükmünde Kararname
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE23. - Bu Kanun Hükmünde Kararname
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
|
Süleyman Demirel |
|
|
|
|
|
|
|
Cumhurbaşkanı |
|
|
Prof. Dr. T. Çiller |
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
H. Çetin |
N. Cevheri |
Y. Aktuna |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
O. Kumbaracıbaşı |
B. S. Daçe |
A. Baykal |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
A. E. Kıratlıoğlu |
N. Kurt |
A. Hacaloğlu |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı V. |
|
|
A. A. Doğan |
A. Ataç |
O. Kumbaracıbaşı |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Adalet Bakanı |
|
|
A. Gökdemir |
Ş. Erdem |
M. Moğultay |
|
|
Millî Savunma Bakanı |
İçişleri Bakanı |
Dışişleri Bakanı |
|
|
M. Gölhan |
N. Menteşe |
E. İnönü |
|
|
Maliye Bakanı |
Millî Eğitim Bakanı |
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
|
|
İ. Attila |
N. Ayaz |
E. Şahin |
|
|
Sağlık Bakanı |
Ulaştırma Bakanı |
Tarım ve Köyişleri Bakanı |
|
|
D. Baran |
A. Ş. Erek |
R. Şahin |
|
|
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
En. ve Tab. Kay. Bakanı |
|
|
Z. Halis |
H. Akyol |
V. Atasoy |
|
|
Kültür Bakanı V. |
Turizm Bakanı |
Orman Bakanı |
|
|
İ. Gürpınar |
İ. Gürpınar |
H. Ekinci |
|
|
|
Çevre Bakanı |
|
|
|
|
R.Akçalı |
|
SAĞLIK,
AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL İŞLER KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN
GIDALARIN ÜRETİMİ,
TÜKETİMİ VE DENETLENMESİNE DAİR KANUN HÜKMÜNDE
KARARNAMENİN
DEĞİŞTİRİLEREK KABULÜ HAKKINDA KANUN TASARISI
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1. - Bu Kanunun amacı, gıda güvenliğinin temini, her
türlü gıda maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin teknik
ve hijyenik şekilde üretim, işleme, muhafaza, depolama, pazarlama ve halkın
gereği gibi beslenmesini sağlamak, üretici ve tüketici menfaatleriyle halk
sağlığını korumak üzere, gıda maddelerinin üretiminde kullanılan her türlü ham,
yarı mamul ve mamul gıda maddeleri ile gıda işlemeye yardımcı maddeler ve gıda
ile temasta bulunan madde ve malzemelerin güvenliğine ilişkin özelliklerinin
tespit edilmesi, gıda maddeleri üreten ve satan işyerlerinin asgari teknik ve
hijyenik şartlarının belirlenmesi, denetiminin yapılması ve gıda maddeleri ile
ilgili hizmetlere dair usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2. - Bu Kanun, gıda güvenliğinin temini, her türlü gıda maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin hijyenik ve uygun kalitede üretimine, tasnifine, işlenmesine, katkı ve gıda işlemeye yardımcı maddelere, ambalajlama, etiketleme, depolama, nakil, satış ve denetim usulleri ile yetki, görev ve sorumlulukları ile risk analizi, ihtiyati tedbirler, gıda ile tüketici haklarının korunması, izlenebilirlik ve bildirimlere dair hususları kapsar.
Bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler
uygulanır.
Tanımlar
MADDE 3. - Bu Kanunda geçen;
Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,
Türk Gıda mevzuatı: Gıda maddeleri ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemeleri; özellikle gıda güvenliğini düzenleyen, gıda
maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerinin üretimi,
işlenmesi, dağıtımı ve satışı ile her aşamayı kapsayan tüm mevzuatı,
Gıda kodeksi: Türk Gıda Kodeksini,
Gıda/gıda maddesi: Tütün ve sadece ilaç olarak kullanılanlar
hariç olmak üzere; içkiler ve sakızlar ile hazırlama ve işleme gereği
kullanılan maddeler dahil, insanlar tarafından yenilen ve/veya içilen ham, yarı
mamul veya mamul her türlü maddeyi,
Organik gıda: Organik üretim ve yetiştirme tekniği ile
kontrol ve/veya sertifikasyon kuruluşu kontrolünde üretilmiş, yetiştirilmiş,
doğadan toplanmış, avlanmış, ambalajlanmış ve etiketlenmiş, ham, yarı mamul
veya mamul haldeki sertifikalı gıdayı,
Gıda maddeleri üreten işyeri: Gıda maddelerinin ham maddeden
başlayarak; depolama, tasnif, işleme, değerlendirme, dayanıklı hale getirme,
ambalajlama işlerinden bir veya birkaçının yapıldığı ve gıda maddeleri satış
yerlerine gönderilmek üzere depolandığı tesisler ile bu tesislerin
tamamlayıcısı sayılacak yerlerin tamamını,
Gıda maddeleri satış yeri: Her türlü ham, yarı mamul ve
mamul gıda maddelerinin toptan veya perakende dağıtım ve satışının yapıldığı ve
bunların satış için depolandığı yerleri ,
Gıda maddeleri üreten ve satan işyeri: Gıda maddelerinin ham
maddeden başlayarak depolama, tasnif, işleme, değerlendirme, dayanıklı hale
getirme, ambalajlama işlemlerinden bir veya bir kaçının yapıldığı ve her türlü
ham, yarı mamul ve mamul gıda maddelerinin toptan veya perakende dağıtım ve
satışının yapıldığı ve bunların satış için depolandığı yerleri,
Toplu tüketim yeri: Gıda Maddelerinin Tekniğine uygun
şekilde işlendiği, üretildiği ve aynı mekanda tüketime sunulduğu yerleri,
Gıda işletmecisi: Ürettikleri gıda maddesinin, gıda mevzuatı
şartlarına uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya tüzel kişileri,
Sorumlu yönetici: Gıda mevzuatına uygun üretim yapmaktan,
işverenle birlikte sorumlu olan yöneticiyi,
Birincil üretim: Avlama, toplama, balıkçılık, hasat, sağım
ve kesim öncesi hayvanların çiftlikte yetiştirilmesi dahil üretimi,
Hammadde: Gıda maddelerinin üretiminde kullanılan birincil
üretimden elde edilen ürün, yarı mamul veya mamul maddeleri elde etmek için
kullanılan maddelerden her birini,
Gıda işlemeye yardımcı maddeler: Tek başına gıda bileşeni
olarak kullanılmayan, belirli teknolojik amaca yönelik olarak, hammadde gıda
veya bileşenlerinin işlenmesi veya üretimi sırasında kullanılan; son üründe,
kendi veya türevlerinin kalıntılarının bulunması kaçınılmaz olan, ancak,
kalıntısı sağlık açısından risk oluşturmayan maddeleri,
Gıda katkı maddesi: Tek başına gıda maddesi olarak
tüketilmeyen, gıda hammaddesi ve/veya gıda işlemeye yardımcı madde olarak
kullanılmayan, tek başına besleyici değeri olan veya olmayan; seçilen teknoloji
gereği, kullanılan işlem sırasında kalıntı veya türevleri, mamul maddelerde
bulunabilen, gıdaların hazırlanması, tasnifi, işlenmesi, ambalajlanması,
taşınması, depolanması ve dağıtım sırasında gıda maddelerinin tat, koku,
görünüş, yapı ve diğer niteliklerini korumak, düzeltmek veya istenmeyen
değişikliklere engel olmak amacıyla, kullanımına izin verilen maddeleri,
Gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeler: Gıda maddeleri
ile temasta bulunan veya bulunmak üzere imal edilen her türlü madde ve
malzemeleri,
Fonksiyonel/Özel beyanlı gıdalar: Besleyici etkilerinin yanı
sıra bir ya da daha fazla etkili bileşene bağlı olarak sağlığı koruyucu,
düzeltici ve/veya hastalık riskini azaltıcı etkiye sahip olup, bu etkileri
bilimsel ve klinik olarak ispatlanmış gıdaları,
Genetik modifiye gıdalar: Bitkisel, hayvansal ve
mikrobiyolojik kaynaklara, genetik modifikasyon teknolojileri ile başka bir
canlı türüne ait bir genin aktarılması ile DNA'sının belli bir bölümünde
istenilen değişiklik yapılmış olan gıdaları,
Özel beslenme amaçlı gıdalar: Özel bileşimlerine veya üretim
proseslerine bağlı olarak, normal tüketim amaçlı gıdalardan açıkça ayırt
edilebilen, beyan edilen özel beslenme amaçları için uygun olan ve bu uygunluklarını
belirtir şekilde piyasaya sunulan gıdaları,
Tıbbi amaçlı diyet gıdalar: Belli beslenme uygulamaları için
hastaların diyetlerini düzenlemek amacıyla, özel olarak üretilmiş veya formüle
edilmiş ve tıbbi gözetim altında kullanılacak olan, alışılmış gıda maddelerini
veya bu gıda maddelerinin içinde bulunan belirli besin öğelerini veya
metabolitlerini vücuda alma, sindirme, absorbe etme, metabolize etme veya
vücuttan atma kapasitesi sınırlı, zayıflamış veya bozulmuş olan hastalar ya da
diyet yöntemleri, yalnızca normal diyetin modifikasyonu ile veya diğer
gıdalarla ya da her ikisinin de birlikte kullanımı ile sağlanmayan kişiler için
hazırlanmış gıda maddelerini,
Gıda maddesi etiketi: Gıda maddesini tanıtıcı her türlü
yazılı veya basılı bilgi, marka, damga ve işaretleri içeren ve gıda ile
birlikte sunulan veya ambalajında basılı bulunan tanıtım bilgilerini,
Tüketime hazırlamak: Tasnif etme, tartma, ölçme, aktararak
ve karıştırarak doldurma, ambalajlama, soğutma ve depolama, muhafaza etme,
nakletme ve tüketim sayılmayan her türlü faaliyetleri,
Mamul madde. Belli bir teknoloji kullanılarak elde edilen,
tüketime hazırlanmış gıda maddesini,
Depo: Gıda maddelerini muhafaza etmek amacıyla tesis edilen
yerleri,
Mübadeleye konu gıda maddeleri: Satmak veya sair şekilde
devretmek üzere depolama, satış maksadıyla teşhir etme ve her ne surette olursa
olsun devredilen gıda maddelerini,
Gıda hijyeni: Gıda maddesinin sağlıklı olması için alınması
gereken tüm tedbirleri,
Kalıntı: Gıdada, tarım ürünlerinde veya bitkilerde,
toprakta, suda veya diğer çevresel bileşenlerde, kullanımına izin verilen bir
kimyasal üründeki aktif bileşenlerin ve aktif bileşenlerin bütün türevleriyle
birlikte parçalanma ürünleri ve metabolitleri kalıntısını,
Gıdaya bulaşan zararlı maddeler: Üretimi veya pazarlanması
süresince, gıdaya istenmeden bulaşan her türlü madde ve bileşikleri,
Kontrol: Gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde ve
malzemeleri üreten ve satan işyerlerinin, asgari teknik ve hijyenik şartları
ile bu yerlerde üretilen ve satılan gıda maddelerinin ve gıda ile temasta
bulunan madde ve malzemelerin mevzuata uygunluğunun tespitini,
Tağşiş: Gıda maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde
ve malzemelerin, mevzuata veya izin verilen özelliklerine aykırı olarak
üretilmesi halini,
Taklit: Gıda maddesini ve gıda ile temasta bulunan madde ve
malzemelerini; şekil, bileşim ve nitelikler itibariyle evsafında olmayan
özellikleri haiz gibi göstermeyi,
Reklam: Gıda maddelerinin satışını artırmak amacıyla yapılan
tanıtma şekillerini,
Denetim: Bakanlık tarafından gıda kontrol hizmetlerinin
yürütülmesi ve/veya doğrulanması için yapılan işlemleri,
Tehlike: Gıda maddesinde olan ve oluşabilecek fiziksel,
kimyasal ve biyolojik olarak sağlık yönünden ortaya çıkabilecek potansiyel
zararı,
Risk: Gıda maddesinde sağlığa zararlı olabilecek şiddetteki
muhtemel tehlikeyi,
Risk analizi: Risk değerlendirmesini, risk yönetimi ve risk
iletişimi olarak birbirleri ile bağlantılı üç ayrı süreçten oluşan sistemi,
Risk değerlendirmesi: Olabilecek her türlü tehlikenin,
nitelik ve etkilerinin bilimsel olarak belirlendiği süreci,
Risk yönetimi: Risk değerlendirmesini, diğer yasal
zorunlulukları ve gerektiğinde uygun önlem ve seçeneklerini dikkate alan
süreci,
Risk iletişimi: Risk değerlendiricileri, risk yöneticileri
ve diğer ilgili taraftar arasında risk ve risk ile ilişkili faktörlere ait
bilgi ve düşüncelerin paylaşımını,
Nihai tüketici: Gıdayı herhangi bir ticarî amaçla
kullanmayan, en son gıda maddesi tüketicisini,
Serbest bölge: 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun ikinci
maddesine göre Bakanlar Kurulunca yer ve sınırları belirlenen alanları,
Kalite: Tüketime arz edilen gıda maddelerinin, bu konuda
belirlenmiş standartlara uygunluğunu tayin eden özelliklerin tamamını,
Kalite kontrolü: Tüketime arz edilen gıda maddelerinin
kalite özelliklerinin mevzuata uygunluğunun tespitini,
İzlenebilirlik: Üretim, işleme ve pazarlama ile ilgili
sürecin her aşamasında, gıda maddesinin izinin sürdürülebilmesi ve izlenmesini,
Sertifikasyon: Bakanlıkça veya Bakanlıkça yetkilendirilen
kamu ve/veya özel kuruluşlar tarafından gıda, kalite ve kontrol sistemlerinin
belgelenmesini,
Gayri sıhhi müessese: Çevresinde bulunanlara fizikî, ruhî ve
sosyal yönlerden az veya çok, zarar veren veya vermesi muhtemel olan ve doğal
kaynakların kirlenmesine neden olabilecek müesseseleri,
Takviye edici gıdalar: Bir ya da birden fazla besin ögeleri;
vitamin, mineral, protein, bitki, botanik, bitkisel kaynaklı maddeler, amino
asitler ve benzeri bileşenler ile bunların konsantresi ve/veya ekstraktlarından
oluşan ve günlük alım dozu belirlenmiş ürünleri,
Gıda bankası: Bağışlanan veya üretim fazlası, sağlığa uygun
her türlü gıdayı tedarik eden, uygun şartlarda depolayan ve bu ürünleri
doğrudan veya değişik yardım kuruluşları vasıtasıyla fakirlere ve doğal
afetlerden etkilenenlere ulaştıran ve kâr amacı gütmeyen dernek ve vakıfların
oluşturduğu organizasyonları,
Güvenli gıda: Gıda maddesinin kullanım süresi içinde, normal
kullanım koşullarında risk taşımayacak şekilde temel gerekler bakımından azami
ölçüde koruma sağlamasını,
Temel gerekler: Gıda maddesinin; insan sağlığı, can ve mal
güvenliği, hayvan ve bitki yaşam ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması
açısından sahip olması gereken asgarî güvenlik koşullarını,
Piyasa gözetimi ve denetimi: Bakanlık tarafından, gıda
maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin piyasaya arzı
veya dağıtımı aşamasında veya bu ürünler piyasada iken gıda mevzuatına uygun
olarak üretilip üretilmediğinin, güvenli olup olmadığının denetlenmesi veya
denetlettirilmesini,
Piyasaya arz: Gıda maddelerinin, tedarik veya tüketim
amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak piyasada yer alması için yapılan
faaliyeti,
Üretici: Bir gıda ürününü üreten, ıslah eden veya ürüne
adını, ticarî markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle kendini
üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiyi; üreticinin Türkiye dışında
olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya
ithalatçıyı; ayrıca, ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün
güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya tüzel kişiyi,
Dağıtıcı: Gıda ürününün tedarik zincirinde yer alan gerçek
veya tüzel kişiyi,
İfade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Üretim
İzni, Gıda Sicili, Tescil, İstihdam ve Laboratuvar Kuruluş İzni ile İlgili
Yetki ve
Sorumluluklar
Üretim izni, gıda sicili
ve tescil işleri
MADDE 4. - Gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve
malzemeleri üreten işyerleri, bu konuda Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte
öngörülen asgarî teknik ve hijyenik şartlara uyarak gıda işyeri çalışma izni ve
sicil numarasını Bakanlıktan almak zorundadır. Üretilecek gıda maddelerinin
Türk Gıda Kodeksinde tanımı yapılmış olanların ilgili kodekse uygun
üretileceğine dair yazılı beyan ile etiket örneğini Bakanlığa ibraz etmesi
üzerine söz konusu ürünlere, her ürün için Bakanlıkça izin belge ve numarası
verilir. Türk Gıda Kodeksinde tanımlanmamış gıdaları üreten işyerleri, üretime
geçmeden önce bu konuda Bakanlıktan izin almak ve diğer tescil işlemlerini
yaptırmak zorundadır.
Üretim izni, gıda sicili, gıda işyerlerinin taşıması gereken
asgarî teknik ve hijyenik şartlara ait kurallar Bakanlıkça çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
a) Bu yönetmelikle Bakanlık, başvuru için istenen bilgi ve
belgeler ile işyerinin taşıması gereken asgarî teknik ve hijyenik koşulların
neler olduğunu belirler. Başvuru dosyasının eksiksiz olması ve işyerinde
yapılan denetimde, işyerinin asgarî teknik ve hijyenik koşulların uygun olması
halinde işlemler, başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde
sonuçlandırılır. Eksiklik tespit edilmesi halinde, eksiklikler giderildikten
sonra işlemler sonuçlandırılır. Eksikliklerin giderilmesi için gerekli olan
süre, otuz günlük süreye dahil edilmez.
b) Tüm hayvan kesim yerleri, mezbahalar, kombinalar, entegre
et tesisleri ile entegre et tesislerinin bölümlerini oluşturan kesim yeri, et
parçalama, et muhafaza ve mamul madde imal yeri şeklindeki tek bir bölüm veya
birden fazla bölüm olarak faaliyet gösteren tesislerin; Gayri Sıhhi Müessese
(GSM) ruhsatları, kuruluş, çalışma ve üretim izni ile sicil ve tescil işlemleri
Bakanlıkça yapılır. Bu konudaki usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
c) Her türlü izin ve tescil işlemlerinden, gıda
hizmetlerinde kullanılmak üzere, işletmenin nevi ve büyüklüğü ile üretilen ürün
ya da ürün grupları üzerinden, kayıt tescil ücreti adı altında en çok beş
milyar Türk Lirası, üretim izni ücreti adı altında en çok bir milyar Türk
Lirası ücret alınarak, Bakanlık adına açılacak bir hesapta toplanır. Bu ücret,
her yıl Vergi Usul Kanununa göre belirlenen Yeniden Değerleme oranında
artırılarak uygulanır. Bu ücretin işletme bazında miktarının belirlenmesine,
toplanmasına ve harcanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
d) Alınan belgeler, alındığı şartların değişmemesi kaydıyla,
miras yoluyla intikalinde geçerliliğini devam ettirir.
Laboratuvar kuruluş izni
MADDE 5. - Gıda maddelerinin ve gıda ile temas eden madde ve
malzemelerin gıda güvenliği, hijyen ve kalite analizlerini yapmak üzere,
Bakanlıkça yetkilendirilecek kamu ve özel laboratuvarlar kurulabilir.
Bu laboratuvarların kuruluş, çalışma izin ve denetim ile
ilgili usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Sağlık Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri yetkileri
çerçevesinde bulunan laboratuvarlar için bu madde hükmü uygulanmaz.
İstihdam
MADDE 6. - Gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde
ve malzemeleri üreten işyerlerinde, üretimin niteliğine göre, sorumlu yönetici
istihdamı zorunludur.
Sorumlu yönetici olabilme ve sorumlu yöneticilerin yetki,
sorumluluk ve çalıştırılmalarına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Gıda
Kodeksi, Gıda Ürünlerinin Piyasaya Arzında Üreticilerin ve Dağıtıcıların
Yükümlülükleri, Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu, Risk Analizi, İhtiyatî
Tedbirler, Bilimsel Komiteler ve
Ulusal
Gıda Meclisi
Gıda kodeksi, gıda
ürünlerinin piyasaya arzında üreticilerin ve dağıtıcıların yükümlülükleri
MADDE 7. - Gıda maddelerinin asgarî kalite ve hijyen
kriterleri, pestisit ve veteriner ilaç kalıntıları, katkı maddeleri, gıdaya
bulaşan zararlı maddeler, numune alma, ambalajlama, etiketleme, nakliye,
depolama esasları ve analiz metotlarını ihtiva eden Türk Gıda Kodeksi, Ulusal
Gıda Kodeksi Komisyonu marifetince hazırlanır, Bakanlıkça yayımlanır ve
denetlenir.
Piyasaya arz edilecek gıda ürünlerinin gıda mevzuatına uygun
olması zorunludur.
Üretici, piyasaya sadece güvenli gıda ürünlerini arz etmek
zorundadır. Gıda mevzuatına uygun ürünlerin güvenli olduğu kabul edilir.
Mevzuatın bulunmadığı hallerde, gıda ürününün güvenli olup olmadığı¸ ulusal
veya uluslararası standartlara, bunların olmaması halinde ise sektördeki iyi
uygulama kodu veya teknoloji düzeyi veya tüketicinin güvenliğe ilişkin makul
beklentisi dikkate alınarak
değerlendirilir.
Ulusal gıda kodeksi
komisyonu
MADDE 8. - Gıda kodeksinin hazırlanması ve denetlenmesinde
görevli olmak üzere Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu oluşturulur.
Komisyon Bakanlık ve Sağlık Bakanlığından gıda konusunda
görevli olmak kaydıyla, ilgili Bakanlıklarca seçilecek, Bakanlıktan iki ve Sağlık
Bakanlığından bir üye, her iki Bakanlıkça ayrı ayrı seçilecek gıda konusunda
temeyyüz etmiş birer bilim adamı, Türk Standartları Enstitüsünden bir üye ile gıda konusunda en fazla üyeye sahip
sivil toplum örgütünden seçilecek bir üyeden; alt komisyonlarda ise Bakanlık ve
Sağlık Bakanlığından seçilecek birer üye bulunur. Komisyon üyelerinin görev
süresi iki yıldır. Komisyon, Bakanlık temsilcisinin başkanlığında toplanır ve
sekreteryası Bakanlıkça yapılır.
Komisyon üye sayısının en az salt çoğunluğu ile toplanır ve
üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar alır.
Komisyon, karar verirken kamu ve özel hukuk kişilerinin
görüşlerine başvurabilir.
Komisyon, gıda kodeksi konusunda, Ülkede en yetkili merci
olup, aşağıdaki görevleri yapar:
1- Gıda Kodeksinin hazırlanması için çeşitli ihtisas alt
komisyonlarını seçmek ve çalışmalarını denetlemek,
2- Alt komisyonlarca hazırlanan Kodeks tasarılarını ve
değişiklik tasarılarını karara bağlamak ve yayımlanmak üzere Bakanlığa sunmak,
Ulusal Gıda Kodeksi Komisyonu ve alt komisyonların çalışma
usul ve esasları ile Gıda Kodeksi hazırlanma usul ve esasları Bakanlıkça
çıkarılacak yönetmeliklerle belirlenir.
Risk analizi
MADDE 9. - İnsan sağlığının korunması ve gıda güvenliğinin
sağlanabilmesi için gıda mevzuatı uygulamalarında risk analizi esas alınır.
Ancak koşulların ve/veya alınan tedbirlerin, doğası gereği uygun olmaması
durumunda risk analizi hariç tutulur.
Risk değerlendirmesi bilimsel kanıtlara dayandırılır;
bağımsız, tarafsız ve şeffaf bir şekilde yapılır.
Risk yönetiminde, risk değerlendirmesi sonuçları dikkate
alınır ve bu Kanunun 10 uncu maddesindeki şartların oluşması durumunda ihtiyatî
tedbirler uygulanır.
Risk analizi ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
İhtiyatî tedbirler
MADDE 10. - İnsan sağlığı üzerinde zararlı bir etkinin
olması ihtimalinin belirmesi ve bilimsel belirsizliklerin sürmesi gibi özel
durumlarda, kapsamlı bir risk değerlendirmesine imkân sağlayacak ileri düzeyde
bilimsel veriler elde edilinceye kadar, geçici risk yönetimi tedbirlerine
başvurulabilir.
İhtiyatî tedbirler ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikte
belirlenir.
Bilimsel komiteler
MADDE 11. - Risk değerlendirmesi için bilimsel ve teknik
verileri araştırmak, toplamak, düzenlemek, analiz etmek, yorumlamak, özetlemek
ve görüş oluşturmak üzere bilimsel komiteler kurulur.
Bilimsel komitelerin kuruluş alanları, çalışma usul ve
esasları yönetmelikle belirlenir.
Ulusal gıda meclisi
MADDE 12. - Bakanlık, gıda ile ilgili düzenlemelerin ve
uygulamaların yapılmasında görüş ve önerilerini almak üzere, "Ulusal gıda
meclisi" kurar. Meclis Bakanın veya Bakanlık Müsteşarının başkanlığında;
gıda işleri ile ilgili hizmetlerin yürütüldüğü Genel Müdürlükten üst düzey üç
temsilci, Sağlık Bakanlığından üst
düzey iki temsilci, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı,
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı ve Türk Standartları Enstitüsünden iştirak
edecek birer temsilci,
Üniversitelerin gıda bilimi ve teknolojisi, bitki ve hayvan
sağlığı dallarında gündemindeki konularla ilgili görüş almak üzere davet
edilecek beş öğretim üyesinden,
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden üç, Türkiye Esnaf ve
Sanatkârlar Konfederasyonundan iki, Gıda İşverenleri Sendikasından bir, gıda
sanayiinde faaliyet gösteren ve toplu sözleşme ehliyetine haiz işçi
sendikalarından birer temsilci, gıda sanayiinde faaliyet gösteren sektörleri
temsil eden sivil toplum örgütlerinin en büyüğünden birer temsilci ile
gündemindeki konularla ilgili olarak davet edilecek kamu ve özel kurum ve
kuruluşları ile meslek odaları ve sivil toplum örgütleri temsilcilerinden
meydana gelir.
Ulusal Gıda Meclisi yılda en az bir defa toplanır.
Meclisin oluşumu ve çalışmasına ilişkin usul ve esaslar
Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Bildirimler,
Acil Durumlar, Kriz Yönetimi, İzlenebilirlik ve İşyeri Sorumluluğu
Bildirimler
MADDE 13. - İnsan sağlığını korumak ve gıda güvenliği
koşullarını sağlamak üzere, gıdadan kaynaklanan doğrudan veya dolaylı bir
riskin bildirimine ilişkin sistemler Bakanlık tarafından kurulur.
Gıdadan kaynaklanan doğrudan veya dolaylı bir riskle ilgili
bir bilgiye sahip olunması halinde Bakanlık, bilgiyi hemen ilgili birimlere ve
Sağlık Bakanlığına iletir ve gerekli tedbirleri alır.
Bildirimler ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
Acil durumlar
MADDE 14. - Üretilen veya ithal edilen gıda maddesinin,
sağlığa zararlı olabileceği ihtimalinin belirmesi durumunda, söz konusu gıda
maddesinin pazara sunumu, kullanımı ve ithalatına ilişkin gerekli tedbirler Bakanlıkça alınır.
Acil durumlarla ilgili usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
Kriz yönetimi
MADDE 15. - Gıda konusunda insan sağlığına karşı doğrudan
veya dolaylı biçimde ciddi bir risk oluşturan durum saptandığında, bu riskin
mevcut hükümlerle önlenememesi, giderilememesi veya azaltılamaması ya da acil
durum tedbiriyle yeterince yönetilememesi durumunda, Bakanlık ile Sağlık
Bakanlığı ilgili tüm kurum ve kuruluşların da katılımı ile bilimsel ve teknik
yardım sağlamak üzere bir kriz yönetimi ve kriz birimi oluşturur.
Kriz yönetimi ve kriz birimi ile ilgili usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
İzlenebilirlik
MADDE 16. - Gıda, gıdanın elde edildiği hayvan, bitki ya da
gıda maddesine karıştırılması tasarlanan veya muhtemelen ortaya çıkabilecek her
hangi bir maddenin üretim, işleme ve dağıtımı ile tüm aşamalarda izlenebilirlik
tesis edilir.
Gıda işletmecileri; gıda, gıdanın elde edildiği hayvan,
bitki ya da gıda maddelerine
karıştırılması tasarlanan her hangi bir maddeyi, kimden aldıklarını belirleyebilecek
sisteme sahip olmak zorundadır. Gerektiğinde denetim sırasında, bu bilgiler
Bakanlık yetkililerine verilir.
Piyasaya sürülen gıdaların, izlenebilirliğini kolaylaştırmak
amacıyla, gerekli bilgileri içerecek şekilde etiketlenmesi ve tanımlanması
zorunludur.
İzlenebilirlik ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
İşyeri sorumluluğu
MADDE 17. - Gıda işletmecisi; ithal ettiği, ürettiği,
işlediği, imal ettiği veya dağıtımını yaptığı gıdanın gıda güvenliği şartlarına
uymaması durumunda, ürününü pazardan geri çekmek ve bu konuda yetkili mercileri
bilgilendirmek zorundadır.
Gıda maddesinin toptan veya perakende satış ve/veya dağıtım
faaliyetlerinden sorumlu kişiler; gıda güvenliği şartlarına sahip olmayan
ürünleri pazardan geri çekmek, yetkili merciler tarafından alınan tedbirler ile
ilgili olarak işbirliği yapmak, gıdanın izlenebilirliğine katkıda bulunmak
zorundadır.
İşyeri sorumluluğu ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Sağlığın
Korunmasına İlişkin Hükümler
Sağlığın korunması
MADDE 18. - İnsan sağlığının korunması amacıyla, gıda
maddelerini ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten ve/veya satan
işyerleri:
a) Bakanlıkça çıkarılacak ilgili yönetmeliklerde belirtilen,
asgarî teknik, hijyenik ve güvenlik şartlarını taşımak zorundadır.
b) Gıda Kodeksine uyulmaksızın, gıda maddelerini imal
edemez, mübadele konusu yapamaz ve muameleye tâbi tutamaz,
c) İnsan sağlığına zarar verecek muhteviyatta gıda maddeleri
üretemez, içerisine zararlı bir madde katamaz, böyle bir maddenin kalıntısını
bulunduramaz ve gıdaya zararlı özelliğe yol açacak herhangi bir işlem
uygulayamaz.
ALTINCI
BÖLÜM
Gıda
Ticareti ile İlgili Hükümler
Dış ticaret
MADDE 19.- İhracat ve ithalatta gıda maddeleri ve gıda ile
temasta bulunan madde ve malzemelerin gıda güvenliği ve kalitesi yönünden
denetimini yapmaya Bakanlık yetkilidir. Ancak, ihraç edilmek üzere
üretildiğinin önceden Bakanlığa bildirilmiş olması ve/veya ihraç edilecek ülke
tarafından talepte bulunulduğunun ihracatçı tarafından beyan edilmesi halinde
Gıda Kodeksine uygunluk aranmaz.
İhraç edilen ürünün geri gelmesi halinde, gıda güvenliğine
uygun olması şartına bağlı olarak yurda girişine izin verilir. Bu ürünlerin
yurt içinde satışına ancak Türk Gıda Kodeksine uygun hale getirilmesi koşuluyla
izin verilir.
İthalatta istisnalar hariç Türk Gıda Kodeksine uygunluk
aranır.
İstisnalar:
a) Gümrük gözetimi altında, gümrük depoları ile
antrepolarına konulan veya transit nakledilen,
b) Yabancı devlet başkanları ile beraberindekiler
tarafından, bulundukları süre içinde kullanılmak veya tüketilmek üzere
getirilen,
c) Diplomatik veya konsüler temsilciliklere ait,
d) Bilimsel amaçlar, sergiler, sportif ve kültürel
faaliyetler için getirilen,
e) Olağanüstü hallerde, hibe olarak gönderilen,
f) Numune olarak gelen
g) Gemilerde bulunup, açık denizlerde tüketilecek olan,
Gıda maddelerinde
Türk Gıda Kodeksine uygunluk aranmaz.
İhracat ve ithalatta yapılacak denetimlere ilişkin usul ve
esaslar Dış Ticaret Müsteşarlığının görüşü alınarak hazırlanacak yönetmelikle
belirlenir.
Dış Ticaret Müsteşarlığının dış ticarette münhasır olarak
diğer mevzuattan kaynaklanan görev ve yetkileri saklıdır.
Gümrük merkezleri
MADDE 20. - Bakanlık, ilgili kurumların görüşünü alarak,
ithalat ve ihraç edilecek gıda maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde
ve malzemelerin kontrolü için giriş ve çıkış gümrük kapılarını tespit ve ilan
eder. Bu amaçla, tespit ve ilan edilen kapılarda, kontrol merkezleri kurulur.
Reklam ve tanıtım
MADDE 21. - Gıda maddeleri ve gıda ile temasta bulunan madde
ve malzemelerin etiketlenmesi, reklam ve tanıtımı; sahte, yanıltıcı veya
gıdanın karakterine, yapısına, özellikle doğasına, özelliklerine, bileşimine,
miktarına, dayanıklılığına, orijinine, üretim metoduna göre hatalı bir izlenim
yaratacak, gıdanın sahip olmadığı etki ve özelliklere atıfta bulunacak, tüm
benzer gıda maddeleri ile aynı özelliklere sahip olduğu halde gıda maddesinin
özel karakteristiklerine sahip olduğunu bildiren veya ima eden ifadeleri ve
tüketiciyi yanıltacak yazı, resim, şekil ve benzerlerini içermemelidir.
Reklam ve tanıtım ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
Ancak, bilimsel yöntemler ve klinik testlerle kanıtlanmış
ve Bakanlık tarafından kabul edilen,
fonksiyonel gıdalar/özel beyanlı gıdalar ve genetik modifiye gıdalar ile
benzeri diğer konulara ilişkin usul ve esaslar, Bakanlıkça çıkarılacak
yönetmeliklerle belirlenir.
Tüketici haklarının
korunması
MADDE 22. - Tüketici haklarının korunması amacıyla,
tüketiciler; her türlü gıda maddesi ve gıda ile temasta bulunan madde ve
malzemeleri üreten, ithal eden ve satan gerçek veya tüzel kişiler tarafından
bilgilendirilir. Lüzumu halinde gıdaların içeriği ve özelliği hakkında
tüketicilerin bilgi sahibi olmaları Bakanlıkça sağlanır. Gıda maddeleri ile
ilgili olarak tüketiciler yanıltılamaz ve yanlış yönlendirilemez.
Gıda konusunda, tüketici haklarının korunmasıyla ilgili usul
ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
YEDİNCİ
BÖLÜM
Piyasa
Gözetimi, Denetim, Kontrol ve Sertifikasyon ile İtiraz Hakkı
Piyasa gözetimi ve
denetimi
MADDE 23. - Bu Kanun ve bu Kanuna istinaden çıkarılan
mevzuatının uygulanmasına ilişkin olarak tüm gıda maddeleri ve gıda ile temas
eden madde ve malzemeleri üreten, satan işyerleri ile bu yerlerde üretilen,
satılan tüm gıda maddelerinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin
piyasa gözetimi ve denetimi ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içinde
Bakanlıkça yapılır. Ancak, halk sağlığını ilgilendiren acil durumlarda
gerektiğinde, Sağlık Bakanlığının müdahale hakkı saklıdır.
Gıda maddeleri satış ve toplu tüketim yerlerinin denetimi,
Bakanlığın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde Sağlık Bakanlığı ve
Belediye sınırları ile mücavir alanlar içinde Belediyeler ile işbirliği içinde,
Bakanlıkça yapılır. Ancak, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde yürütülmekte olan
gıda güvenliği ve hijyen denetim faaliyetleri ilgili birimlerince aynen devam
eder.
Bu Kanunun amaç ve kapsamına uygun olarak; gıda ve gıda ile
temas eden madde ve malzemelerin birincil üretim aşaması dahil olmak üzere
üretim ve tüketim zincirinin tüm aşamalarında, gıda kontrol ve denetim hizmeti,
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi, en az lisans düzeyinde eğitim almış
personel tarafından yapılır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi olup lise
düzeyinde eğitimi olduğu halde, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
denetim görevi yapanların hakları saklıdır. Bu Kanun kapsamındaki gıda kontrol
ve denetim hizmetlerini yapacak olanların seçimi ve yetiştirilmesine ilişkin
usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Kontrol ve sertifikasyon
MADDE 24. - Gıda üreten ve/veya satan işyerlerinde,
Bakanlığın yetkilendireceği kamu ve/veya özel kuruluşlar tarafından kalite,
risk analizi ve Bakanlığın uygun gördüğü benzeri diğer konularda, kontrol ve
sertifikasyon hizmetleri yapılabilir. Yetkilendirilmiş kuruluşlar, bu Kanuna
göre Bakanlıkça verilmesi gereken belgeler ve sertifikalar dışındaki belgeleri
verir.
Yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından verilecek sertifika,
belge ve raporlar, gerekçesini belirtmek suretiyle iptal etmeye ve kuruluşlara
verilen belgelendirme yetki süresini belirlemeye Bakanlık yetkilidir.
Yetki verilen kuruluşlar, Bakanlıkça belirlenen yetkileri
çerçevesinde iş ve işlemlerini yaparlar. Bakanlık tarafından belirlenen
kriterlere uygun faaliyette bulunmayanların yetki belgeleri Bakanlıkça iptal
edilir. Ayrıca usulsüzlük tespit edilmesi halinde, ilgili kuruluş hakkında
gerekli yasal işlemler Bakanlıkça yapılır.
Kontrol ve Sertifikasyona ilişkin usul ve esaslar ile
kuruluşların uyması gereken kriterler Yönetmelikle belirlenir.
İtiraz hakkı
MADDE 25. - Gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve
malzemeleri üreten, ithal ve ihraç eden ve satan işyeri yetkilileri, kontrol ve
denetim sonuçları hakkında, Bakanlığa
itiraz edebilir.
İtiraz hakkına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
SEKİZİNCİ
BÖLÜM
Özel
Hükümler
Sularla ilgili hükümler
MADDE 26. - Doğal ve içerisine izin verilen herhangi bir
katkı maddesi ilave edilen kaynak,
maden, içme, işlenmiş içme, işlenmiş kaynak ve işlenmiş maden suyu üretimi,
uygun şekilde ambalajlanması ve satış esasları, bu Kanun kapsamında Sağlık
Bakanlığının iznine tâbidir.
Bu konudaki usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
Özel tıbbî amaçlı gıdalar
ve bebek mamaları
MADDE 27. - Özel tıbbî amaçlı diyet gıdalar, bebek mamaları,
ilaç olarak kullanımı bilimsel ve klinik olarak kanıtlanmış ancak reçeteye tâbi
olmayan ürünlerin üretim, işleme, ithalat, ihracat, dağıtım, iç ve dış satımı,
denetimi Sağlık Bakanlığı iznine tâbidir.
Bu husustaki usul ve esaslar Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
Serbest bölgelerle ilgili
hükümler
MADDE 28. - Türk gıda mevzuatına uymayan gıda maddeleri ve
gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeler serbest bölgelere getirilebilir,
üretilebilir ve yurt dışı edilebilir. Serbest bölgelerdeki gıda ile ilgili
faaliyetlere ilişkin usul ve esaslar, Dış Ticaret Müsteşarlığının görüşü
alınmak suretiyle Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
DOKUZUNCU
BÖLÜM
Ceza
Hükümleri, Cezaların Tahsili ve İtirazlar
Ceza Hükümleri
MADDE 29. - Bu Kanuna uymayanlara uygulanacak cezai hükümler
aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
a) 4 üncü maddede belirtilen izin ve tescil işlemlerini
yaptırmadan üretime geçen ve/veya bu ürünleri mübadele konusu yapan gerçek veya
tüzel kişiler; üretimden men edilir, üretilen ürünlere el konulur ve bir milyar
lira idarî para cezası ile cezalandırılır. Bu işletmelerin , tescil ve izin
işlemleri yapıldıktan sonra üretim yapmalarına izin verilir.
Üretim izni alınmamış gıda ve gıda ile temasta bulunan madde
ve malzemeleri satan veya miadı dolmuş gıda maddelerini satan işyerlerindeki
ürünlere el konulur ve bu ürünleri satan işyerleri bir milyar lira idarî para cezası ile cezalandırılır.
4 üncü maddede belirtilen izin ve tescil işlemlerini yaptıran; ancak, asgarî teknik
ve hijyenik şartlarını muhafaza etmeden üretim yapan işyerleri, durumlarını
düzeltinceye kadar faaliyetten men edilir, üretilen ürünlere el konulur ve bir
milyar lira idarî para cezası ile cezalandırılır. Bu işletmelere, mevcut
durumlarını düzelttikten sonra üretim yapma izni verilir. Bakanlıkça verilen
otuz günlük süre içerisinde, eksikliklerini gidermeyen işyerlerinin çalışmaya
esas olan izinleri iptal edilir.
Yukarıda belirtilen durumlarda; el konulan ürünlerden, gıda
güvenliğine uygun olan ve insan sağlığına zararlı olmadığı tespit edilen
ürünler iade edilir. Gıda güvenliğine
zararlı olmadığı tespit edilen ve/veya gıda kodeksine uygun olmayan
ürünler, Gıda Bankasına teslim edilir. Maliye Bakanlığı, bu ürünleri satar
ve/veya resmî hayır kurumlarına devreder. İnsan sağlığına zararlı ürünler
Bakanlıkça imha edilir. İmha masrafları, ürün sahibi tarafından karşılanır.
b) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin 2 nci fıkrasının
"b" bendinde belirtilen yerleri Bakanlıktan izin almadan faaliyete
geçiren gerçek ve tüzel kişilere, bir milyar lira idarî para cezası verilir,
üretilen ürünlere el konulur ve kuruluş ve çalışma izni alıncaya kadar işyerleri faaliyetten men
edilir.
4 üncü maddenin 2 nci fıkrasının "b" bendi
gereğince çıkarılan yönetmelikler kapsamında, kuruluş, üretim ve çalışma izni
almış olan tüm hayvan kesim yerleri; mezbahalar, kombinalar, entegre et
tesisleri ile entegre et tesislerinin bölümlerini
oluşturan; kesim yeri, et parçalama, et muhafaza ve mamul madde imal yeri
şeklinde, tek bir bölüm veya birden fazla bölüm olarak faaliyet gösteren
tesislerde Bakanlıkça yapılan kontrollerde, yönetmelik hükümlerine uygun faaliyet
göstermeyen yerlerin sahibi olan gerçek ve tüzel kişilere, bir milyar lira
idarî para cezası verilir, üretilen ürünlere el konulur ve bu durum giderilinceye kadar faaliyetleri
durdurulur. Bu yerlerin faaliyete geçmesini müteakip, bir yıl içerisinde
faaliyetlerinin tekrar yönetmelik hükümlerine uygun bulunmaması durumunda,
idarî para cezası iki kat arttırılır.
El konulan ürünlere, (a) bendinin dördüncü fıkrası hükümleri
uygulanır.
c) 5 nci maddede belirtilen, kuruluş ve/veya faaliyet izni
almadan faaliyete geçen özel gıda kontrol laboratuvarı faaliyetten men edilir
ve on milyar lira idarî para cezası verilir.
d) 6 ncı maddeye göre sorumlu yöneticileri istihdam etmeyen
işyerlerine, bir milyar lira idarî para cezası verilir. Otuz gün içinde,
sorumlu yönetici görevlendirmediği takdirde, faaliyetten men edilir.
Yöneticilik görevini gereği gibi yerine getirmeyen sorumlu
yöneticiye, ikiyüzelli milyon lira idarî para cezası verilir. Suçun tekrarı
halinde idarî para cezası iki kat arttırılarak uygulanır. Üçüncü defa tekrarı
halinde ise altı ay sorumlu yöneticilikten men cezası verilir.
e) 18 inci maddede belirtilen sağlığın korunması ile ilgili
hükümler dışında, 7 nci maddede belirtilen gıda kodeksine uygun faaliyet
göstermeyen gerçek ve tüzelkişilere beş milyar lira idarî para cezası verilir.
Aykırılık, gıda maddelerinin etiket bilgilerinden kaynaklanıyorsa, etiket
bilgileri düzeltilinceye kadar bu gıda maddelerine el konulur.
f) 10 uncu maddede belirtilen ihtiyatî tedbirlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş milyar
lira idarî para cezası verilir ve faaliyetten men edilir.
g) 14 üncü maddede belirtilen acil durumlarda alınacak
tedbirlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş milyar lira idarî para cezası
verilir. Bu kişilerce ürün piyasadan toplattırılır, suçun tekrarı halinde idarî
para cezası iki kat olarak uygulanır.
h) 16 ncı maddede belirtilen izlenebilirlikle ilgili
hükümlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş milyar lira idarî para cezası
verilir, suçun tekrarı halinde idarî para cezası iki kat arttırılarak
uygulanır.
ı) 17 nci maddede belirtilen işyeri sorumluluğu ile ilgili
hükümlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş milyar lira idarî para cezası
verilir, suçun tekrarı halinde idarî para cezası iki kat olarak uygulanır.
i) Bu Kanunun 18 inci maddesinde belirtilen sağlığın
korunması ile ilgili yasakları ihlal eden gerçek veya tüzel kişiler, üç aydan
altı aya kadar hapis ve beş milyar liradan yirmi milyar liraya kadar ağır para
cezasıyla cezalandırılır ve malların müsaderesine hükmolunur
j) 19 uncu maddesinde belirtilen ithalat ve ihracatla ilgili
yükümlülükleri yerine getirmeyen gerçek ve tüzel kişilere beş milyar lira idarî
para cezası verilir; ürün, ihracatçısı/ithalatçısı tarafından piyasadan
toplattırılır, suçun bir yıl içinde tekrarı halinde idarî para cezası iki kat
olarak uygulanır.
k) 21 inci Maddedeki reklam ve tanıtımlarla ilgili hükümlere
aykırı hareket eden gerçek ve tüzel kişilere, beş milyar lira idarî para cezası
verilir, suçun tekrarı halinde idarî para cezası iki kat olarak uygulanır.
l) 22 nci maddede belirtilen tüketici haklarının korunması
ile ilgili hükümlere uymayan gerçek ve tüzel kişilere beş milyar lira idarî
para cezası verilir, suçun tekrarı halinde idarî para cezası iki kat olarak
uygulanır.
m) Bu Kanunun 26 ve 27 nci maddelerinde belirtilen suçlarla
ilgili hükümler ve tıbbî amaçlı gıdalarla ilgili hükümlere aykırı hareket eden
işyeri, bu şartları yerine getirinceye kadar faaliyetten men edilir ve bunlara
beş milyar lira idarî para cezası verilir. Suçun bir yıl içinde tekrarı
halinde, idarî para cezası iki kat olarak uygulanır.
n) Bu Kanuna göre yapılacak denetimleri engelleyenlere, beş
milyar lira idarî para cezası verilir.
o) Üreticisi tarafından piyasadan toplattırılmasına karar
verilen ürünler, bir hafta içinde toplanmak zorundadır. Ürünleri toplamayan
üreticilere ayrıca beş milyar lira idarî para cezası verilir, ürünler
Bakanlıkça toplattırılır ve masraflar yasal faizi ile birlikte üreticisinden
tahsil edilir.
Bu madde uygulamasında, suçun tekrarından maksat, aksine
hüküm bulunmayan hallerde suçun tespit edildiği tarihten itibaren bir yıl
içinde, ilk cezaya konu suçun tekrar işlenmesidir.
Cezaların tahsili ve
itirazlar
MADDE 30. - Bu Kanunda yazılı olan idarî para cezaları, o
yerin en büyük mülki amiri tarafından verilir. Verilen idarî para cezalarına
dair kararlar ilgililere 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu
hükümlerine göre tebliğ edilir. Bu cezalara karşı, tebliğ tarihinden itibaren
en geç yedi iş günü içinde yetkili idarî mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz
, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz üzerine,
verilen karar kesindir. İtiraz, zaruret görülmeyen hallerde evrak üzerinde
inceleme yapılarak, en kısa sürede sonuçlandırılır. Bu Kanuna göre verilen
idarî para cezaları 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
ONUNCU
BÖLÜM
Çeşitli
Hükümler
MADDE 31. - 867, 170 ve 969 sayılı Kanunlarla kurulan Döner
Sermaye İşletmelerinin yıllık net kârları toplamının en fazla yüzde ellisi, bu
işletmelerde çalışan personele, yıllık asgarî ücret brüt tutarının iki katını
aşmamak üzere ek ödeme yapılabilir. Yapılacak ek ödemenin oranlarını
belirlemeye; görev yapılan birimin iş hacmi, görev mahallî, görevin önem ve
güçlüğü, personelin sınıfı, kadro unvanı, derecesi gibi kriterler dikkate
alınarak Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü üzerine, Bakanlıkça belirlenecek
usul ve esaslar dahilinde Tarım ve Köyişleri Bakanı yetkilidir.
Gıda kontrol ve denetim hizmetlerinde çalışan Bakanlık
merkez ve taşra teşkilâtı personeline, gıda özel ödeneğinin yüzde yirmi
beşinden karşılanmak ve en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil)
yıllık toplam tutarının yüzde yüzünü geçmemek üzere ek ödeme yapılabilir.
Yapılacak ek ödemenin oranları ile ödemeye ilişkin esas ve usulleri; görev
yapılan birimin iş hacmi, görev mahallî, görevin önem ve güçlüğü, personelin
sınıfı, kadro unvanı, derecesi gibi kriterleri dikkate alarak belirlemeye,
Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü üzerine Tarım ve Köyişleri Bakanı yetkilidir.
Bakanlıkta, Avrupa Birliği (A. B.) Uzmanı ile A.B. Uzman
Yardımcısı kadrolarında fiilen çalışan personele, en yüksek Devlet memuru
aylığının ( ek gösterge dahil ), aşağıda belirtilen oranları geçmemek
koşuluyla, Tarım ve Köyişleri Bakanının belirleyeceği usul, esas ve miktarlar
üzerinden her ay ayrıca ek ödemede bulunulur. Bu fıkra uyarınca yapılacak ek
ödemede, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun aylıklara ilişkin hükümleri
uygulanır.
|
Unvanı Derecesi Ek Ödeme Oranı |
|
A.B.
Uzmanı 1
% 90 |
|
A.B.
Uzmanı 2
% 85 |
|
A.B.
Uzmanı 3
% 80 |
|
A.B.
Uzmanı 4
% 75 |
|
A.B.
Uzmanı 5
% 70 |
|
A.B.
Uzmanı 6
% 65 |
|
A.B.
Uzmanı 7
% 60 |
|
A.B.
Uzmanı Yrd. -
% 50 |
Bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkrası uyarınca yapılacak ek
ödemeler, damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tâbi değildir.
MADDE 32. - Sağlık Bakanlığının, genel sağlığın korunması ve
hijyen ile ilgili olarak, diğer mevzuattan kaynaklanan görev ve yetkileri
saklıdır.
Değiştirilen hükümler
MADDE 33. - 24.4.1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi
Hıfzıssıhha Kanununun 195 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 195. - Seyyar Esnaf, alakadar memurların
teftişlerini ve numune almalarını kolaylaştırmaya ve kendilerine istedikleri
izahatı vermeye mecburdurlar."
MADDE 34. - 10.6.1930 tarihli ve 1705 sayılı Ticarette
Tağşişin Men'i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkında Kanunun 1 inci
maddesinin başına " Gıda maddeleri hariç olmak üzere" ibaresi
eklenmiştir.
MADDE 35. -23.2.1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin
Korunması Hakkındaki Kanunun 17 nci maddesine aşağıdaki bent eklenmiştir.
"y) Tarım ve Köyişleri Bakanlığından ve Sağlık
Bakanlığından ikişer üye,"
Yürürlükten kaldırılan
hükümler
MADDE 36. - 19.3.1927 tarihli ve 992 sayılı Seriri ve Gıdai
Taharriyat ve Tahlilat Yapılan ve Masli Teamüller Aranılan Umuma Mahsus
Bakteriyoloji ve Kimya Laboratuvarları Kanununun başlığında bulunan ve "ve
Gıdai" birinci maddesindeki " gıdai ve" ile 7 nci maddesindeki
"ve gıda" ibareleri metinden çıkarılmıştır.
MADDE 37. - 3.4.1930 tarihli ve 1580 sayılı Belediye
Kanununun 15 inci maddesinin ikinci fıkrasının 28 numaralı bendindeki
"yiyeceği, içeceği ve", 61 numaralı bendindeki "ve hususi
teşebbüs tarafından kurulan aynı mahiyetteki tesisler sağlık ve teknik
bakımlarından murakabe etmek" ibareleri metinden çıkarılmış ve 77 numaralı
bendi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 38. - 24.4.1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi
Hıfzıssıhha Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı
bendindeki "Gıdalar ile" ibaresi, 181 inci maddesinin birinci
fıkrasındaki "Bütün gıda maddeleriyle" ibaresi, aynı maddenin ikinci
fıkrasındaki "gıda maddeleri ile" ibaresi, 199 uncu maddesindeki
"Her gıda maddesi ile" ibaresi ve ek 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasındaki "ve 188" ibaresi ve aynı maddenin son fıkrasındaki
"yenecek ve içilecek şeylere" ibaresi, 297 nci maddesindeki "ve 188" ibaresi metinden
çıkarılmış ve 20 nci maddesinin birinci fıkrasının 8 numaralı bendi, 181 inci
maddesinin son fıkrası, 183 üncü maddesinin (1) ve (4) numaralı bentleri ile
170,171,172,182,184,188,189,190,191,192,193 ve 198 inci maddeleri yürürlükten
kaldırılmıştır.
MADDE 39. - 8.6.1942 tarihli ve 4250 sayılı İspirto ve
İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanununun 1 inci maddesinin dördüncü fıkrası ile
12,13,29,30,31 ve 34 üncü maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 40. - 21.12.1967 tarih ve 969 sayılı Tarım ve
Köyişleri Bakanlığının 867 ve 170 sayılı Kanunlara Tâbi İşletmeler Dışında
Kalan Taşra Kuruluşlarına Döner Sermaye Verilmesi Hakkında Kanunun 8.3.2000
tarihli ve 4549 sayılı Kanunla değişik 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrası
yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 41. - 24.6.1995 tarihli ve 560 sayılı Gıdaların
Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname ile 3.11.1995
tarihli ve 4128 sayılı Kanunun 6 ve 7 nci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1. - Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler ve
uygulamaya ilişkin sair usul ve esaslar yürürlüğe girinceye kadar 24.6.1995
tarih ve 560 sayılı Gıdaların Üretimi,
Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnameye göre çıkarılan
yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanmaya devam olunur. Bu
Kanunda öngörülen yönetmelikler, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
bir yıl içinde çıkartılır.
GEÇİCİ MADDE 2. - Halen faaliyet gösteren, gıda maddeleri ve
gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten ve satan işyerleri, bu Kanun
ile getirilen yeni yükümlülüklere, Kanunda belirtilen yönetmeliklerin yayımı
tarihinden itibaren bir yıl içinde uyum sağlamak zorundadır.
GEÇİCİ MADDE 3. - Sağlık Bakanlığına ait laboratuvarların gıda denetim
hizmetlerinde kullanım usul ve esasları, Bakanlık ve Sağlık Bakanlığı arasında
hazırlanacak bir protokol ile belirlenir.
GEÇİCİ MADDE 4. - Sağlık Bakanlığında "Çevre Sağlığı
Teknisyeni" olarak görev yapmakta olan "Sağlık Memuru" unvanlı
kadrolarda görev yapan personelden Sağlık Bakanlığınca belirlenecek beşyüz adet
personel, kadroları ile birlikte, en geç altı ay içerisinde, Tarım ve Köyişleri
Bakanlığına devredilir. Devir işlemleri tamamlanan beşyüz adet sağlık memuru
kadroları 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin eki (1) sayılı cetvelin
Sağlık Bakanlığına ait bölümünden çıkarılarak aynı Kararnamenin eki (1) sayılı cetvelin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bölümüne eklenmiş sayılır.
İptal edilerek devredilen kadrolarda istihdam edilen
personel, başka bir işleme gerek kalmaksızın Tarım ve Köyişleri Bakanlığının
kadro cetveline eklenen sağlık memuru kadrolarına atanmış sayılırlar.
Yukarıda belirtilenlerin haricinde, Sağlık Bakanlığı
bünyesindeki, gıda kontrol ve denetim hizmetlerinde 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununun 36 ncı maddesinde belirtilen Sağlık ve Yardımcı Sağlık
Hizmetleri ile Teknik Hizmetler
sınıfında çalışan personelden Devlet Personel Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı ve
Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenecekler başka bir işleme gerek
kalmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 74 üncü maddesi çerçevesinde Tarım
ve Köyişleri Bakanlığında mevcut olan aynı unvanlı kadrolara altı ay içerisinde
atanırlar.
GEÇİCİ MADDE 5. - Kanunun yayımlanmasından önce çalışma izni, üretim izni, özel gıda kontrol laboratuvarı izni almış iş
yerlerinin hakları saklıdır.
GEÇİÇİ MADDE 6. - Bu Kanunla Bakanlığa verilen görevlerin
yerine getirilmesinde, Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı
ile Teknik Hizmetler Sınıfında uygun unvan ve derece bulunmaması halinde 2004
yılı için 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin
9 uncu maddesinin son fıkrası dikkate alınmaksızın boş kadrolarda unvan ve
derece değişikliği yapmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 42. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 43. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.