Dönem : 22           Yasama Yılı : 2

 

              T.B.M.M.    (S. Sayısı : 441)

 

Yükseköğretim Kanunu ve Yüksek Öğretim Personel Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı ve Millî Eğitim,

Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu (1/797)

 

                                    

Not : Tasarı, Başkanlıkça Plan ve Bütçe ile Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonlarına havale edilmiştir.

 

                         T.C.

            Başbakanlık                               

Kanunlar ve Kararlar

Genel Müdürlüğü                  4.5.2004

Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-608/2079

 

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Millî Eğitim Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 3.5.2004 tarihinde kararlaştırılan “Yükseköğretim Kanunu ve Yüksek Öğretim Personel Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

                        Recep Tayyip Erdoğan

                                       Başbakan

GENEL GEREKÇE

Üniversiteler; özgür ve demokratik ortamlarda, bilginin üretildiği, yayıldığı, gerçeğe ulaşmanın değişik yöntemlerle araştırıldığı, insanın ve ülkenin geleceğinin inşa edildiği vazgeçilmez kurumlardır. Üniversiteler, toplumun ihtiyaçlarının ve buna paralel olarak bilginin üretilmesi, yayılması, bilgiye erişilmesi yöntemlerinin sıkça değişmesinin bir gereği olarak sürekli bir arayış içinde olmak, akademik ve kurumsal işleyiş anlamında zorunlu olan yenilenmeyi gerçekleştirmek durumundadır.

Batılı ülkelerde, sanayi devrimine paralel olarak çok sayıda yükseköğretim kurumunun tesis edilmesi sonucunda gelişen ekonomik kalkınma ve yükselen refah seviyesinin temeli olan bilim üretiminin hızlanmasına karşın, ülkemizde, bu değişime ayak uydurulamamış ve kalkınmış ülkelerin bilim seviyesinin gerisine düşülmüştür. Ancak, Cumhuriyetin ilanı ile birlikte, batılı ülkelerin ilerlemesinde üniversitelerin oynadığı rolün iyi tahlil edilmesi ve dünyadaki gelişmelerin yakından izlenmesi sonucunda, üniversiteler, çağdaşlaşma ve kalkınma hamlesinin motor gücü olarak görülmüş ve bu kurumlara işlerlik kazandırmanın yolları aranmıştır.

Atatürk, ülkenin kalkınma hedeflerine ulaşabilmesi için Türkiye'de üç büyük yükseköğretim bölgesi oluşturulmasını öngörmüş ve Darülfünunun yerine kurulan İstanbul Üniversitesinin yanı sıra, merkez bölgesi olarak kabul edilen Ankara'da Ankara Üniversitesi, Doğu Anadolu Bölgesinde ise bir başka üniversitenin kurulmasını istemiştir. Atatürk'ün emri ile 1933 yılında, 2252 sayılı Kanunla başlatılan ve "I. Üniversite Reformu" olarak kabul edilen bu çalışmaları, 1946 yılında çıkarılan 4936 sayılı Kanunla yapılan ve "II. Üniversite Reformu" olarak bilinen düzenlemeler izlemiştir. Üniversitelere özerklik veren ve bir ölçüde de olsa kurumsallaşmayı getiren bu reformlardan sonra, Türk yükseköğretiminde taşlar yerine oturmaya başlamış, üniversite sayısı da artarak 1957 yılında 7'ye ulaşmıştır.

Bu şekilde Anadolu'ya yayılmaya başlayan üniversiteler toplum üzerinde çok olumlu etkiler bırakmış ve üniversite bulunmayan vilayetlerdeki halk, kendi bölgelerinde bir üniversite veya yükseköğretim kurumunun açılmasını talep etmeye başlamıştır. Bütün bunların sonucunda, 1960 yılında çıkarılan 115 sayılı Kanunla "III. Üniversite Reformu", 1973 yılında çıkarılan 1750 sayılı Kanunla ise "IV. Üniversite Reformu" olarak adlandırılan değişikliklere gidilmiştir.

Ancak, ülke insanının büyük çoğunluğunun yüksek öğrenim yapmasını hedefleyen bu politikalar sonucunda artan üniversite sayısı, bir dağınıklığı ve kalite sorununu da beraberinde getirmiştir.

Bu dağınıklığı gidermek, kalite ve verimliliği artırmak, koordinasyonu sağlamak, eğitim-öğretim, araştırma, bilim adamı yetiştirme konularında uzun vadeli planlar yapmak ve uygulamak amacıyla; 1981 yılında 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu çıkarılmış ve bütün bu görevler Yükseköğretim Kuruluna verilmiştir. Getirilen bu sistem, Cumhuriyet döneminin "V. Üniversite Reformu" olarak nitelendirilebilir.

Yükseköğretim Kurulu, kuruluşundan sonra, o yıllarda Türkiye'nin yaşadığı önemli değişim ve gelişime paralel olarak yükseköğretim alanında önemli hizmetler vermiş, altyapı itibariyle batı standartlarında Devlet üniversitelerinin kurulması, vakıf üniversitelerinin açılması, öğrenci ve öğretim üyesi sayısı ile bilimsel yayın sayısının artırılmasının gayreti içerisinde olmuştur.

Ancak, Avrupa Birliğinin son ilerleme raporunda da belirtildiği gibi temelde merkeziyetçi ve yetkilerin belli ellerde toplanmasına dayalı bir anlayışla kurulmuş olan Yükseköğretim Kurulu; çağdaş üniversitenin gereği olan yönetim anlayışını yakalayamamış ve zaman içinde, yükseköğretim kurumlarını yönetmekte, gerekli makro planlamaları yapmakta, üniversiteler arasında koordinasyonu sağlamakta, sanayi ve toplum ile yükseköğretim kurumlarını bütünleştirmekte yetersiz kalmıştır.

Sonuçta bugün, bütün siyasi partiler ve sivil toplum örgütleri dahil hemen herkes, Türk yükseköğretiminde yeni bir düzenleme yapılması ve bunun bir an önce gerçekleştirilmesinin gereğini kabul etmiş bulunmaktadır.

Bu gerekçelerle, Türk yükseköğretimine yeni bir soluk ve heyecan getirmek, çağdaş üniversitelerin altına düşen eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayın faaliyetlerinde kaliteyi yükseltmek ve üniversitelerimizde kaybolmaya yüz tutan çalışma barışını yeniden sağlamak üzere 2547 sayılı Kanunun bazı maddelerinde değişiklik yapılması kaçınılmaz olmuştur.

Bu Tasarı, bugüne kadar kurum ve kişilerce ortaya konulmuş olan bütün görüşler göz önüne alınarak üniversitelerimizde eğitim-öğretim kalitesinin artırılması, akademik denetimin yapılabilmesi ve bilimsel özgürlüğün sağlanması; yönetimde demokratikleşme, performans değerlendirmesi ve yöneticilerin sorumluluklarını gereği gibi yerine getirmesi ile öğrencilerin yönetime katılmalarının sağlanması; yükseköğretime girişte ve akademik yükseltilmelerde yaşanan sorunların önemli ölçüde giderilebilmesi; orta öğretim ile yükseköğretimin, sanayi ile üniversitenin bütünlüğünün sağlanması; bilim-eğitim-istihdam-üretim ilişkilerinin geliştirilmesi ve "Avrupa Birliği Yükseköğretim Alanı"nın gereklerinin yerine getirilmesi amacı ile hazırlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. - Madde ile, Yükseköğretim Kuruluna yetkili makam ve organlarca seçilen üyelerin atanması hususundaki mevcut usul aynen korunmuş; genel kurul ve yürütme kurulu ayrımı kaldırılarak Yükseköğretim Kurulu daimi statüde çalışan tek kurul haline dönüştürülmüş; toplam üye sayısında demokratik esaslar gözetilerek Cumhurbaşkanlığı, Bakanlar Kurulu ve Üniversitelerarası Kurulun üye sayısı eşitlenmiş ve Kurul Başkanının Kurul üyeleri tarafından seçilmesine imkân veren değişiklikle Kurul üyelerinin doğal fonksiyonlarını yerine getirmesi olanaklı hale getirilmiştir.

Madde 2. - Madde ile, 2547 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin (l) bendi değiştirilmiştir.

Madde 3. - Madde ile; ilgili birimin talebi ve üniversite yönetim kurulunun kararı ile yardımcı doçentliğe atama için kadro ilânı yapılması, bilim jürisinin ilgili yönetim kurulunca oluşturulması, değerlendirmelerde Üniversitelerarası Kurul ve senatonun belirlediği bilimsel ölçütlerin esas alınması kuralları getirilerek yardımcı doçentliğe atamanın objektif olarak ve somut ölçütlere göre yapılması amaçlanmıştır. Ayrıca yardımcı doçentlerin birinci derecenin son kademesine kadar yükselebilmelerine olanak tanınmış ve bu suretle yardımcı doçentlerle diğer kamu görevlileri arasındaki eşitsizlik giderilmiştir.

Ayrıca, doçentliğe başvuru koşulları ve doçentlik sınavına ilişkin ana ilkeler belirlenmiş; ayrıntılı düzenlemeler ise Üniversitelerarası Kurulun belirlediği usul ve esaslara göre Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmeliğe bırakılmıştır. Aranan bilimsel somut ölçütleri taşıdığı tespit edilen adayların eserlerden başarılı sayılması kuralı getirilmiştir.

Doçent kadrosu ilânında, ilgili birimin talebi ve üniversite yönetim kurulu kararının aranması öngörülmüş; ayrıca, üniversite yönetim kurulunun jüri görüşleri doğrultusunda karar alması ve adayın senato tarafından belirlenen doçentliğe atama ölçütlerini taşıması esası getirilmiştir.

Maddede profesörlüğe yükselme ve atama da yeniden düzenlenmiştir.

Madde 4. - Madde ile; öğretim üyelerinin kamu kuruluşları ve vakıflarda geçici olarak görevlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş ve bunlara 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) dört katını geçmemek üzere ödeme yapılabilmesi öngörülmüştür.

Madde 5. - Madde ile; Anayasanın 130 uncu maddesinin dokuzuncu fıkrasındaki yükseköğretime girişin kanunla düzenlenmesine dair amir hüküm gereğince, yükseköğretime giriş yeniden düzenlenmiştir.

Bu düzenleme ile yükseköğretime girişte görülen birtakım eşitsizliklerin giderilmesi ve haksız uygulamaların önlenmesi amaçlanmış, genel lise ve meslekî ve teknik lise mezunları ile fen ve Anadolu liseleri arasındaki farklı katsayı uygulamalarının giderilmesi amaçlanmıştır.

Anayasanın 166 ncı maddesinde ''ülke kaynaklarının döküm ve değerlendirilmesini yaparak verimli şekilde kullanılmasını planlamak, bu amaçla gerekli teşkilatı kurmak Devletin görevidir… Kalkınma girişimleri, bu plana göre gerçekleştirilir.'' amir hükmü yer almıştır. Bu hüküm gereğince yapılan "VIII. Beş Yıllık Kalkınma Planı"nın 8 inci Bölümünün 691 inci maddesinde ise üniversitelere giriş sınavlarında, genel liseler ile meslekî ve teknik lise mezunları arasındaki farklı değerlendirmelerin kaldırılacağı öngörülmüştür.

Anayasanın 5 inci maddesinde, Devletin temel amaç ve görevleri arasında; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırma da sayılmıştır.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin eğitim hakkını düzenleyen 26 ncı maddesinde; "Herkes eğitim hakkına sahiptir. Yükseköğretim, yeteneklerine göre herkese tam bir eşitlikle açık olmalıdır." ifadesi yer almaktadır.

Diğer taraftan, bilindiği gibi, ülkemiz Avrupa Birliği ile bütünleşme sürecinde, özellikle "Kopenhag Kriterleri" ve "Bologna Deklarasyonu" çerçevesinde başlatılan ve uygulamaya konulan uyum çalışmalarını kararlılıkla sürdürmektedir. Avrupa Birliği ilerleme raporunda Türkiye'de ortaöğretim alanında iki ana sorundan bahsedilmekte ve üniversiteye giriş sınavında bazı ortaöğretim mezunlarının lehine ayırım yapıldığına işaret edilmektedir. Bu çerçevede, "Avrupa Birliği Yükseköğretim Alanı"na tüm yönleriyle ve en geniş anlamda katılabilmek için yükseköğretimde, müktesebata uygun değişikliklerin yapılması kaçınılmaz bir gerçek olarak ortaya çıkmaktadır.

Bu gerekçelerle 2547 sayılı Kanunun 45 inci maddesinde yapılan düzenleme ile yükseköğretime giriş sınavında; sınavın değerlendirilmesi ve öğrencilerin yükseköğretim programlarına yerleştirilmesinde, ortaöğretimdeki program/alan/kol/bölümlerde katsayılar yeniden düzenlenmiş, öğrencilerin okullara devamını sağlamak ve sadece belirli sınıfların müfredatından soru sorulmasının doğurduğu sakıncaları gidermek amacıyla sınav sorularının ortaöğretimdeki tüm müfredat gözetilerek hazırlanması sağlanmış, öğrencilerin yükseköğretim kurumlarına girişi ile ilgili esas ve usullere ait yönetmeliğin Millî Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulunca birlikte çıkarılması öngörülmüştür.

Madde 6. - Madde ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa altı madde eklenmiştir. Eklenen ek 25 inci madde ile, öğretim elemanlarının unvanlarının korunması bakımından etik komisyonunun kararı öngörülmüştür.

Ek 26 ncı madde ile, masrafların tamamı gerçek ya da tüzel kişiler tarafından karşılanan araştırma öğretim elemanı istihdam imkânı sağlanmış, bilimsel araştırma projelerine üniversite dışından kaynak aktarımı imkânı getirilmiş ve patent üretimi teşvik edilmiştir.

Ek 27 nci madde ile, üniversitelerde öğrenci örgütlerinin oluşturulmasına olanak tanınmıştır.

Ek 28 inci madde ile, üniversitelerin akademik değerlendirmesi ve akreditasyonu için Üniversitelerarası Kurul tarafından bir Ulusal Akademik Değerlendirme ve Akreditasyon Kurulu oluşturulması öngörülmüş ve bu Kurulun, uluslararası akreditasyon kuruluşları tarafından tanınması için Yükseköğretim Kurulunca gerekli önlemlerin alınması öngörülmüştür. Uluslararası kuruluşlarca akredite edilen üniversite ve birimlerinin farklılaşmalarına olanak verecek düzenlemeler yapmak üzere Yükseköğretim Kuruluna görev verilmiştir.

Ek 29 uncu madde ile, üniversite ve sektörler arasında eğitim-bilim-istihdam-üretim ilişkilerinin geliştirilmesi ve öğretim elemanlarıyla öğrencilerin sorunlarının çözülmesi hususlarında, üniversite yönetimine tavsiyelerde bulunmak üzere sosyal konsey oluşturulması öngörülmüştür.

Ek 30 uncu madde ile; ikili uluslararası anlaşmalarla kurulan özel statülü Devlet üniversitelerinin mütevelli heyet ve denetleme kurulu üyelerinin atanması düzenlenmiştir.

Madde 7. - Madde ile, 2547 sayılı Kanuna üç geçici madde eklenmiştir. Eklenen geçici 50 nci madde ile, bu Kanun yürürlüğe girdiği tarihte görevleri sona erecek yükseköğretim üst kuruluşlarının yeniden oluşturulması düzenlenmiş ve görevi sona erenlerin mali haklarının korunması ile ilgili hükümler getirilmiştir.

Geçici 51 inci madde ile; yükseköğretim kurumlarında başka üniversitelerden görevlendirilen bazı yöneticilerin görevlerinin sona ermesi öngörülmüştür.

Geçici 52 nci madde ile; Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi itibariyle doçentlik unvanını almış olanlar ile yardımcı doçent olarak görev yapmakta olanlara ait düzenlemeler yapılmıştır.

Madde 8. - Madde ile; yapılan düzenlemeler sonucunda ihtiyaç kalmayan 2547 sayılı Kanunun 24, 25, 26, 29 ve 42 nci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 9. - 2914 sayılı Kanunun eki ek gösterge cetvelinde değişiklik yapılmış ve yardımcı doçentlerin birinci dereceye kadar yükselmelerine imkân sağlanmıştır.

Madde 10. - Yürürlük maddesidir.

Madde 11. - Yürütme maddesidir.

Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve

     Spor Komisyonu

Esas No. : 1/797                  7.5.2004

        Karar No. : 28

 

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Başkanlıkça 4.5.2004 tarihinde tali olarak Plan ve Bütçe, esas komisyon olarak Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonuna havale edilen "Yükseköğretim Kanunu ve Yüksek Öğretim Personel Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı" (1/797), Komisyonumuzun 6.5.2004 tarihli toplantısında görüşülmüştür.

Toplantımıza Millî Eğitim Bakanı Sayın Hüseyin Çelik, Üniversitelerarası Kurul Başkanı Sayın Ayhan Alkış ve Millî Eğitim, Maliye bakanlıkları yetkilileri katılmışlardır.

Tasarı ile;

- Yükseköğretim Kurulu daimi statüde çalışan tek kurul haline dönüştürülmekte; toplam üye sayısında Cumhurbaşkanlığı, Bakanlar Kurulu ve Üniversitelerarası Kurulun sayıları eşitlenmekte,

- 2547 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin Yükseköğretim Kurulunun görevlerini düzenleyen (l) bendi değiştirilmekte ve Yükseköğretim Kurulunun, öğretim elemanlarının bazı sebeplerle yükseköğretim kurumları ile ilişkilerini kesmek veya başka bir yükseköğretim kurumuna atama ile ilgili yetkisi kaldırılmakta,

- Yardımcı doçentliğe atamayı düzenleyen 23 üncü maddesi "öğretim üyeliğine yükselme ve atama" başlığı altında yeniden düzenlenmekte; bu başlık altında yardımcı doçentlik, doçentlik, profesörlüğe atanma şartları yeniden belirlenmekte,

- Öğretim üyelerinin kamu kuruluşları ve vakıflarda geçici olarak görevlendirilmesi usul ve esasları belirlenmekte,

- Yükseköğretime giriş yeniden düzenlenmekte,

- Etik Komisyon, Araştırma öğretim elemanı istihdam imkânı ve patent hakkı, öğrenci örgütleri, Akademik değerlendirme ve akreditasyon, sosyal konsey ve özel statülü devlet üniversitelerine atamayı düzenleyen ek maddeler 2547 sayılı Kanuna eklenmekte,

- Malî haklar ve yükseköğretim üst kuruluşlarının yeniden oluşturulmasıyla ilgili geçici maddeler 2547 sayılı Kanuna eklenmekte,

- Yapılan düzenlemeler nedeniyle, 2547 sayılı Kanunun 24, 25, 26, 29 ve 42 nci maddeleri yürürlükten kaldırılmakta,

- 2914 sayılı Kanunun eki, ek gösterge cetvelinde değişiklik yapılarak yardımcı doçentlerin birinci dereceye kadar yükselmelerine imkân sağlanmaktadır.

Tasarıyla; Avrupa Birliği Yükseköğretim Alanının gereklerinin yerine getirilmesinin amaçlandığı, gerekçesinde ifade edilmektedir.

Tasarıyı sunuş konuşmasında Millî Eğitim Bakanı Sayın Hüseyin Çelik şu görüşleri dile getirmiştir.

- 2547 sayılı Kanun 1981 yılında çıkarılmış, doğan ihtiyaçlara göre pek çok değişiklik geçirmiş ve bu nedenle insicamını yitirmiş, üniversitelerin ihtiyacına cevap veremez hale gelmiştir. Bütün üniversiteleri aynı kalıba sokan tek tip bir düzenleme içermektedir. Bu yasadan sonra yürürlüğe giren 1982 Anayasasının 130-131 inci maddeleri ile YÖK'e anayasal güvence sağlanmıştır.

- 1987 yılından beri 2547 sayılı Kanunun eksiklikleri, idarî ve malî özerkliğin tam olarak sağlanması, merkezî yetkilerin üniversitelere devri gerektiği her kesimce dile getirilmiş, YÖK'ün bir koordinasyon kurulu haline getirilmesi ihtiyacı hep vurgulanmıştır.

- YÖK ile ilgili düzenlemelerde her kesimin görüşleri alınmış; önceki çalışmalar değerlendirilmiş, tarafları çalışmaya katmaya, ortak aklı çalıştırmaya, her kesimin katkılarını almaya çaba gösterilmiştir. Son derece uzun süren çalışmalar yapılmıştır. Amaç demokratik, modern, ihtiyaçlara cevap veren bir YÖK Kanunu Tasarısı hazırlamaktır. Ancak YÖK'den beklenen destek alınamamıştır.

- Köklü bir reform ancak Anayasanın ilgili maddelerinin değiştirilmesiyle yapılabilecektir.

- Tasarıyla öngörülen, bir reform değil restorasyon çalışmasıdır. YÖK'ün yapısı değiştirilmekte, etkin ve verimli çalışma ortamının sağlanması amaçlanmaktadır.

- Hukuk Devletinin bir gereği olarak; öğretim üyesini süren anlayışa son verilmektedir. Kısaca bu Tasarı aciliyeti olan, toplumun, öğretim üyelerinin ihtiyacına cevap verecek düzenlemeleri, içermektedir.

- Türkiye'de meslek liselerine devam eden öğrenci sayısı ile genel liselere devam eden öğrenci sayısı arasındaki fark 1998 yılından bu güne giderek artmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerinde bireyin başarısına göre hangi liseye gideceği belirlenmektedir. Avrupa Birliğinin son ilerleme raporunda ülkemizde genel orta öğretime olan talebin çok fazla olduğuna, mesleki liseye yönlendirmenin yetersiz olduğuna, düz lise ile meslek liseleri arasında üniversiteye girişteki ayrımcılığa dikkat çekilmektedir.

- 8 inci Beş Yıllık Kalkınma Planında üniversiteye girişte genel liselerle meslek liseleri arasındaki dengesizliğin giderileceği yer almıştır. Tasarı ile bireysel başarıyı ön plana çıkaran, bu dengesizliği giderici düzenleme getirilmeye çalışılmıştır. İmam hatip liseleri ile diğer meslek liselerini değişime tâbi tutacak, yatay geçişe imkân sağlayacak bir düzenleme hazırlıkları sürmektedir.

Sayın Bakanın açıklamaları karşısında ODTÜ Rektörü Sayın Ural Akbulut meslek liseleri ile ilgili konuda ara formüle kapı açacak herhangi bir kanun değişikliğine yol açmadan uygulamada çözülmesi yönünde bir fikrin oluştuğunu, Tasarının, içeriği hakkında bilgileri olmadığını ifade etmiştir. Üniversitelerarası Kurul Başkanı Sayın Ayhan Alkış; Hükümetle diyalog içinde uzlaşarak üniversitelerin özerkliği için çalıştıklarını ve hazırlanan taslağı teslim ettiklerini, bu çalışmaların göz ardı edilerek hükümetin siyasi anlayışı ile bir Tasarı çıkarılması endişesiyle bazı girişimleri olduğunu belirtti. Öğrencisini, öğretim üyesini, müfredatını seçemeyen bir üniversitenin özerk, uluslararası anlamda bir üniversite olamayacağını ifade etti. Bu Tasarının tamamen hükümet tasarrufu olduğuna dikkat çekti.

Tasarının tümü üzerinde üyelerimiz şu görüşleri belirtmişlerdir.

- YÖK Kanunu Tasarısı barışı getirmemiş, tarafları tatmin etmemiştir. TBMM'ne havalesinden çok kısa bir süre içinde görüşülmeye başlanmış, üzerinde yeterince inceleme imkânı olmamıştır. Bu tasarı reform olmadığı gibi düzeltme de değildir.

- Bilim ve teknikle ilgili düzenlemeleri içeren konular bilim çevrelerince hazırlanmalıdır. Siyasi iradeye bırakılmamalıdır.

- Bu Tasarı mesleki teknik eğitimi geliştirecek nitelikte değildir. Sadece üniversiteler önündeki yığılmayı ve dershane sayısını artıracaktır. Üniversiteler siyasallaştırılmamalıdır.

- Bu Tasarı laik-demokratik eğitim sistemini bozacaktır. Uzlaşmanın, anlaşmanın olmadığı bir düzenlemedir.

Tasarının geri çekilmesi Komisyonumuzun muhalefet partili üyelerince talep edilmiş, ancak kabul edilmemiştir.

Görüşmelerin devamında şu görüşler belirtilmiştir.

- Tasarı zamanlama olarak yanlış getirilmiştir. Ilımlı islami devlet modelinin Türkiye'ye yakıştırılmaya çalışıldığı bir dönemde, YÖK'ü de buna uydurmaya kalkmak Türkiye'ye yapılacak büyük bir kötülüktür.

- Bu Tasarıda kamu yararı yoktur. Muhalefetin, sivil toplum örgütlerinin görüşleri yansıtılmamıştır.

- Sosyal mutabakat sağlanmadan çıkarılacak bir kanun sorun çözmeyecek, aksine sorun yaratacaktır. Avrupa Birliğine uyum sağlanma amacı varsa öncelikle Temel Eğitim Avrupa’da olduğu gibi oniki yıla çıkarılmalıdır.

- Üniversiteye giriş sınavının çok yaklaştığı bir dönemde bu değişikliklerin uygulanmaya konması yanlıştır. Uzun süredir bu sınava hazırlanan gençler açısından haksızlık yaratabilecektir.

- Meslek liselerinin iki yıllık karşılıkları mutlaka sağlanmalıdır. İletişim lisesi ve güzel sanatlar lisesinin devamı olan iki yıllık yüksek okullar hâlâ açılmamıştır.

- Tasarı içinde eşitsizliği körükleyen hususlar mutlaka temizlenmelidir.

- Meslek liseleri açısından iki yıllık yüksekokula sınavsız giriş, dikey geçiş gibi şanslar mevcutken genel liselerin tek şansı ÖSS’dir. Bu Tasarı ile genel liselerde okuyan gençlerin üniversiteye girme şansları azaltılmaktadır.

Tasarıyla ilgili olarak alt komisyon kurulması önergesi oya sunulmuş ancak Komisyonumuzca kabul edilmemiştir.

Tasarının aleyhindeki bu görüşlere cevaben, bu Tasarının hazırlıklarının uzun süre devam ettiği, bilimsel çevreler ve muhalefetin tüm girişimlere rağmen katkı sağlamadıkları üyelerimizce belirtilmiştir. Meslek lisesinde okuyan öğrencilerin üniversiteye girişte yaşadıkları mağduriyetin giderilmesinin bu Tasarıyla amaçlandığına, YÖK'le ilgili çeşitli kesimlerden gelen sıkıntıların sona erdirilmesinin önemli olduğuna, Tasarının görüşmeleri sırasında teknik bazı eksikliklerin görülmesi halinde bunun düzeltilmesinin mümkün olduğuna bazı üyelerimiz dikkat çekmiştir.

Tümü üzerindeki görüşmelerden sonra maddelerine geçilmesi oy çokluğu ile kabul edilmiştir.

Tasarının;

Yükseköğretim Kurulunun görevlerini düzenleyen çerçeve 1 nci maddesi ile,

Yükseköğretim Kurulunun görevlerini düzenleyen 2547 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin (l) bendinin değiştirilmesini öngören çerçeve 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

- Yardımcı doçentlik, doçentlik ve profesörlüğe atanma şartlarını düzenleyen çerçeve 3 üncü maddesi; rektörlüğün doçentlik ve profesörlüğe atamayı bir ay içinde sonuçlandırmasını içeren önergenin benimsenmesi doğrultusunda değiştirilerek kabul edilmiştir. Keyfî davranışları önlemek amacıyla bağlayıcı bir süre öngörülmüştür.

- Tasarının, öğretim üyelerinin diğer kurum, kurul, kuruluş ve vakıflarda görevlendirilmeleriyle ilgili çerçeve 4 üncü maddesi verilen bir önergenin kabulü ile teknik açıdan düzeltilmiş ve madde bu önerge doğrultusunda değiştirilerek kabul edilmiştir.

- Yükseköğretim kurumlarına girişi düzenleyen 5 inci maddesinde, alanlar arasında eşitliğin sağlanması ve ortaöğretimde belli bir alanda yığılmanın önlenmesi amacıyla katsayılarda değişiklik içeren bir önerge kabul edilmiştir. Çerçeve 5 inci madde bu önerge doğrultusunda değiştirilerek kabul edilmiştir.

- Tasarının çerçeve 6 ncı maddesinin görüşülmesi sırasında; ek madde 27'ye "Her üniversitenin öğrenci konseyi başkanı, üniversitede yapılan rektörlük seçiminde oy kullanır ve o üniversite senatosunun tabii üyesi olur." hükmünün eklenmesini içeren bir önerge kabul edilmiştir. Bu düzenleme demokratik katılım çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Bu değişiklikle birlikte çerçeve 6 ncı maddeyle 2547 sayılı Kanuna eklenmesi öngörülen:

·    Unvanların korunması ve etik komisyonu düzenleyen ek madde 25,

·    Araştırma öğretim elemanı ve patent hakkı başlıklı ek madde 26,

·    Öğrenci örgütlerini düzenleyen ek madde 27,

·    Akademik değerlendirme ve akreditasyon başlıklı ek madde 28,

·    Sosyal Konseyi düzenleyen ek madde 29,

·    Özel Statülü Devlet Üniversitelerine atamayı düzenleyen ek madde 30,

Komisyonumuzca kabul edilmiştir.

Tasarının 7 nci maddesiyle 2547 sayılı Kanuna geçici maddeler eklenmesi öngörülmektedir.

Geçici 50 nci madde üzerindeki görüşmelerde yürütme kurulu üyeleri dışındaki üyelerin aylık ve malî haklarıyla ilgili bir önerge benimsenmiş ve madde bu çerçeve doğrultusunda değiştirilerek kabul edilmiştir.

Geçici 51 inci maddeye bir fakültede kadrolu profesör olmaması ya da üçden az olması halinde dekan atanmasını sağlayacak bir düzenlemenin eklenmesi benimsenmiş ve madde bu değişiklikle birlikte kabul edilmiştir.

Tasarının Geçici 52 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Verilen bir önergenin kabulü ile 2547 sayılı Kanuna "geçici madde 53" eklenmiş ve "2004 Öğrenci Seçme Sınavına mahsus olmak üzere kılavuzda alanları bakımından ortak olarak belirtilen Yükseköğretim programlarına girişte ağırlıklı orta öğretim başarı puanı 0.8 katsayı ile çarpılır." hükmü getirilmiştir. Bu düzenleme ile öğrencilerin mağduriyetinin giderilmesi amaçlanmıştır.

Yapılan düzenlemeler nedeniyle yürürlükten kaldırılması gereken maddeleri düzenleyen çerçeve 8, yardımcı doçentlerin birinci dereceye kadar yükselmelerine imkân sağlayan çerçeve 9 uncu maddeleri, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Verilen bir önergenin kabulü ile, Tasarıya yeni çerçeve 10 uncu madde eklenmiştir. Buna göre diğer mevzuatta Yükseköğretim Yürütme Kuruluna yapılan atıflar Yükseköğretim Kuruluna yapılmış sayılacaktır. Böylece doğabilecek boşluğun giderilmesi amaçlanmıştır.

Tasarının 1 inci maddesinin tekrar görüşülmesi talebi Komisyonumuzca kabul edilmiş ve yapılan görüşmeler sonucunda; çerçeve 1 inci madde ile değiştirilmesi öngörülen 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasının sonuna atamaların bu Kanunun yürürlüğe girmesini izleyen ilk bir ay içerisinde yapılmasını içeren bir hüküm eklenmiştir.

Tasarıya ilave edilen yeni madde sebebiyle sonraki madde numaraları teselsül ettirilmiş ve yürürlüğü düzenleyen Tasarının çerçeve 10 uncu maddesi 11, yürütmeyi düzenleyen çerçeve 11 inci maddesi 12 nci madde olarak oya sunulmuş ve Komisyonumuzca kabul edilmiştir.

Komisyonumuza redaksiyon yetkisi verilmesi ve Tasarının tümü oya sunulmuş ve kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.

 

 

Başkan

Başkanvekili

Sözcü

 

 

Tayyar Altıkulaç

Hikmet Özdemir

Hacı Biner

 

 

İstanbul

Çankırı

Van

 

 

Kâtip

Üye

Üye

 

 

Recep Garip

Zekeriya Akıncı

Mehmet Tomanbay

 

 

Adana

Ankara

Ankara

 

 

 

(Son oylamada bulunamadı)

(Son oylamada bulunamadı)

 

 

Üye

Üye

Üye

 

 

Hüseyin Ekmekçioğlu

Burhan Kılıç

Ali Aydınlıoğlu

 

 

Antalya

Antalya

Balıkesir

 

 

(Son oylamada bulunamadı)

 

 

 

 

Üye

Üye

Üye

 

 

Faruk Anbarcıoğlu

Mustafa Özyurt

Mustafa Gazalcı

 

 

Bursa

Bursa

Denizli

 

 

 

(Son oylamada bulunamadı)

(Son oylamada bulunamadı)

 

 

Üye

Üye

Üye

 

 

Ömer Özyılmaz

Temel Yılmaz

Muharrem Karslı

 

 

Erzurum

Gümüşhane

İstanbul

 

 

Üye

Üye

Üye

 

 

Berhan Şimşek

Mehmet Sayım Tekelioğlu

Avni Doğan

 

 

İstanbul

İzmir

Kahramanmaraş

 

 

(Son oylamada bulunamadı)

 

 

 

 

Üye

Üye

Üye

 

 

Hacı Turan

Hüseyin Özcan

İlyas Çakır

 

 

Kırşehir

Mersin

Rize

 

 

 

(Son oylamada bulunamadı)

 

 

 

Üye

Üye

Üye

 

 

Osman Kılıç

Muharrem İnce

Mehmet Çiçek

 

 

Sivas

Yalova

Yozgat

 

 

 

(Son oylamada bulunamadı)

 

 

 

 

 

 

 


HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

 

 

YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU VE YÜKSEK ÖĞRETİM PERSONEL KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA

 KANUN TASARISI

MADDE 1. - 4.11.1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 6. - Yükseköğretim Kurulu, tüm yüksek öğretimi düzenleyen, yükseköğretim kurumlarının kendi aralarında ve Millî Eğitim Bakanlığı ile diğer ilgili kuruluşlarla olan ilişkilerinde koordinasyonu sağlayan, yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerine yön veren, bu Kanunla kendisine verilen görev ve yetkiler çerçevesinde, özerkliğe ve kamu tüzel kişiliğine sahip yükseköğretim üst kuruluşudur.

Yükseköğretim Kuruluna; Yükseköğretim Denetleme Kurulu, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi ile gerekli planlama, araştırma, geliştirme, değerlendirme, bütçe, yatırım ve koordinasyon faaliyetleriyle ilgili birimler bağlıdır.

Yükseköğretim Kurulu;

a) Cumhurbaşkanınca, rektörlük veya öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış ya da yapmakta olan profesörlere öncelik verilmek suretiyle doğrudan seçilen beş,

b) Bakanlar Kurulunca seçilen beş,

c) Üniversitelerarası Kurulca profesörler arasından seçilen beş,

d) Genelkurmay Başkanlığınca seçilen bir,

Üyenin Cumhurbaşkanı tarafından atanmasıyla oluşur.

(b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen üyelerin seçimleri, ilgili makam ya da kurumun kontenjanındaki üyenin üyelik süresinin bitimi tarihinden bir ay önce, süresinden önce boşalma olması halinde ise en geç bir ay içinde tamamlanır ve seçilen üyeler onay için Cumhurbaşkanına sunulur.

İlk toplantısını en yaşlı üyenin başkanlığında yapan Kurul, üyeleri arasından bir başkan seçer. Başkan, Kurul üyeleri arasından bir başkan vekili seçer. Diğer başkan vekili Kurul üyeleri arasından, Kurul tarafından seçilir. Başkan ve Kurul üyelerinin görev süresi dört yıldır. Kurulun başkan ve üyeleri daimî statüde görev yapar.

Başkan, Kurulun ita amiridir ve Kurulu temsil eder. Başkan, bulunmadığı durumlarda, kendisine vekâlet etmek üzere başkan vekillerinden birini görevlendirir. Başkan, Kurula karşı sorumlu olup Kurul kararlarının uygulanmasını sağlar.

Kurul, üyelerinin en az üçte ikisinin katılımıyla toplanır ve katılanların salt çoğunluğuyla karar alır. Millî Eğitim Bakanı Yükseköğretim Kurulu toplantılarına katılabilir ve katıldığı toplantılara başkanlık eder. Yükseköğretim Kurulu, üyelerinin salt çoğunluğunun isteğiyle olağanüstü toplanabilir.

Üyeler Yükseköğretim Kurulu Başkanı tarafından verilecek istisnai görevler dışında hiçbir kamu kuruluşu veya özel kuruluşta ücretli ya da ücretsiz çalışamaz. Bir yıl içerisinde yıllık izin, hastalık ve mazeret izinleri hariç bir ay hizmete devam etmeyen üyeler görevinden ayrılmış sayılır.

Kurul Başkan ve üyelerinin ücretleri, birinci derecenin son kademesindeki profesörlerden rektörlüğe atananlara ödenen aylık (ek gösterge dâhil), taban aylığı, makam tazminatı, temsil tazminatı ve üniversite ödeneği ile idarî görev ödeneği toplamının brüt tutarının iki katını geçmemek üzere Bakanlar Kurulunca tespit edilir. Kurul üyelerine (özel veya kamu kurumlarınca telif hakları kapsamında ödenenler hariç) ayrıca herhangi bir ücret ödenmez. Kurulda görev alan kamu personelinin her türlü özlük hakları saklı kalır ve kurumlarından aylıksız izinli sayılır.

Kurul Anayasada kendisine verilen koordinasyon ve denetim dışındaki yetkilerini üniversitelere devredebilir. Kurul çalışmalarında verimlilik sağlamak amacıyla kendi içinde komisyonlar oluşturabilir.

Yükseköğretim Kurulunun çalışma usul ve esasları Yükseköğretim Kurulunca çıkarılan yönetmelikle düzenlenir."

 

 

 

 

 

MADDE 2. - 2547 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin (l) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"l) Rektörlerin disiplin işlemlerini yürütmek ve karara bağlamak,"

MADDE 3. - 2547 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Öğretim üyeliğine yükselme ve atama:

Madde 23. - Yardımcı doçentlik kadrosuna atanmada;

a) Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik unvanlarından birine sahip olmak,

b) Üniversitelerarası Kurulun belirlediği ölçütlerin altında olmamak koşuluyla senato tarafından belirlenen bilimsel ölçütlere sahip olmak,

c) Esasları Üniversitelerarası Kurulca belirlenen merkezi yabancı dil sınavında başarılı olmak veya Üniversitelerarası Kurulca geçerli kabul edilen bir yabancı dil başarı belgesine sahip olmak,

Koşulları aranır.

Bir üniversitede açık bulunan yardımcı doçent kadroları, ilgili birimin talebi üzerine, üniversite yönetim kurulu tarafından karara bağlanarak rektörlükçe ilan edilir ve kurum internet sayfasında yayınlanır. Kadro ilanında, bu Kanunda belirtilen esaslar ve bilim/sanat dalı adı ile Üniversitelerarası Kurulca belirlenen standartlar dışında başka koşul aranmaz. Başvuruların kabulü, senato tarafından belirlenen koşulların sağlandığına ilişkin ilgili birimin yönetim kurulunun kararına bağlıdır. İlgili birimin yönetim kurulu, ilgili bilim/sanat dalından, biri o birimden diğer ikisi ise o üniversite dışından olmak üzere, üç profesör ve/veya doçentten oluşan bir komisyon oluşturur. Komisyon üyeleri, senatonun belirlediği akademik yükseltilme ölçütlerini dikkate alarak adaylar hakkındaki yazılı görüşünü, ayrı ayrı ilgili birimin yönetim kuruluna bildirir. İlgili birimin yönetim kurulu, bu görüşler doğrultusunda kararını verir ve rektör atamayı yapar.

Yardımcı doçentlik süresi sekiz yıldır. Sekizinci yılın sonunda, üniversite yönetim kurulunca aynı bilim dalındaki öğretim üyelerinden oluşturulan üç kişilik bir komisyon tarafından, doçentlik başvurusu için Üniversitelerarası Kurulca belirlenen eserlerle ilgili asgari ölçütleri yerine getirdiği anlaşılanlar yardımcı doçentlik görevine devam eder, getiremeyenler ise öğretim görevlisi kadrosuna atanır.

Yardımcı doçentler birinci derecenin son kademesine kadar yükselebilir.

Merkezi yabancı dil sınavı ile özel yetenek gerektiren bilim/sanat dalı sınavları ve bu maddedeki iş ve işlemlere ilişkin usul ve esaslar, Yükseköğretim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Doçentlik sınavına başvuruda;

a) Esasları Üniversitelerarası Kurulca belirlenen merkezi yabancı dil sınavında başarılı olmak veya Üniversitelerarası Kurulca geçerli kabul edilen bir yabancı dil başarı belgesine sahip olmak,

b) Doktora, tıpta uzmanlık ya da sanatta yeterlik unvanı kazandıktan sonra, alanında en az dört yıl çalışmış olmak,

c) Üniversitelerarası Kurulun belirlediği doçentlikle ilgili asgari bilimsel ölçütleri taşımak,

Koşulları aranır.

Doçentlik sınavı için gerekli koşulları taşıyan adaylar, gerekli belge ve eserleriyle birlikte doğrudan Üniversitelerarası Kurula başvurur. Üniversitelerarası Kurul ilgili bilim/sanat dalındaki profesörlerden beş kişilik bir jüri oluşturur. Jüri tarafından eserleri Üniversitelerarası Kurulca belirlenen ölçütleri taşıdığı anlaşılan aday, eser incelemesinden başarılı sayılır. Sınavın yapılması ve jürilerin oluşumu ile ilgili diğer usul ve esaslar, Üniversitelerarası Kurulun tespit ettiği ilkeler çerçevesinde, Yükseköğretim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Bir üniversitede açık bulunan doçentlik kadroları, ilgili birimin talebi üzerine üniversite yönetim kurulu tarafından karara bağlanarak rektörlükçe ilan edilir ve kurum internet sayfasında yayınlanır. Kadro ilanında, bu Kanunda belirtilen esaslar ve bilim/sanat dalı adı veya Üniversitelerarası Kurulca belirlenen standartlar dışında başka koşul aranmaz. Ancak, aynı yükseköğretim kurumunda çalışırken doçentlik unvanını kazanmış olan ve üniversitenin aradığı atama ölçütlerini de taşıyan adayların talebi olması ve boş kadro bulunması halinde rektörlük, ilgili birimin talebini aramaksızın kadro ilanı yapar.

Üniversite yönetim kurulu, adayların durumunu incelemek üzere ilgili bilim dalından, biri başvurulan üniversiteden diğer ikisi ise başka üniversitelerden olmak üzere üç profesörü, jüri üyesi olarak seçer. Jüri üyeleri, senatonun belirlediği akademik yükseltilme ölçütlerini dikkate alarak adaylar hakkındaki yazılı görüşünü, ayrı ayrı üniversite yönetim kuruluna bildirir. Yönetim kurulu, jüri üyelerinin görüşleri doğrultusunda kararını verir ve rektör atamayı yapar.

Bir üniversitede boş bulunan profesörlük kadroları, ilgili birimin talebi üzerine, üniversite yönetim kurulu tarafından karara bağlanarak rektörlükçe ilan edilir ve kurum internet sayfasında yayınlanır. Kadro ilanında, bu Kanunda belirtilen esaslar, bilim/sanat dalı adı veya Üniversitelerarası Kurulca belirlenen standartlar dışında başka koşul aranmaz.

Profesörlüğe yükselme ve atamada bilimsel ölçütler, Üniversitelerarası Kurulun belirlediği asgari ölçütler göz önüne alınarak senato tarafından belirlenir. Profesörlüğe başvurmak için, doçentlik unvanını aldıktan sonra, ilgili bilim alanında en az beş yıl çalışmış olmak koşuldur.

Üniversite yönetim kurulu, ilgili bilim dalından ve en az üçü diğer üniversitelerden olmak üzere, beş profesörden oluşan bir komisyon belirler. Komisyon üyeleri, senatonun belirlediği akademik yükseltilme ölçütlerini dikkate alarak adaylar hakkındaki yazılı görüşünü, açık tercihlerini belirterek ayrı ayrı, üniversite yönetim kuruluna bildirir. Yönetim kurulu, komisyon üyelerinin görüşleri doğrultusunda kararını verir ve rektör atamayı yapar."

 

 

MADDE 4. - 2547 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Öğretim üyeleri; ilgili kurumlar ile kendilerinin isteği üzerine ve üniversite yönetim kurulunun kararı doğrultusunda, özlük işlemleri kendi kurumlarınca yürütülmek koşuluyla Başbakanlıkta, bakanlıklarda, Türk Silâhlı Kuvvetlerinde, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve bağlı kuruluşlarında, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunda, Adlî Tıp Kurumunda, Türkiye Cumhuriyeti Refik Saydam Merkez Hıfzıssıhha Müessesesinde, Türkiye Atom Enerjisi Kurumunda, kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kurumlarında, mahalli idarelerde, gerçek kişiler tarafından kurulan vakıflarda, idarî ve malî özerkliği haiz kurum, kurul ve üst kurullar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçici olarak görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilenlerin kadrolarının bulunduğu yükseköğretim kurumlarındaki aylıkları ile diğer ödemeleri ve hakları devam eder."

"Bu madde uyarınca görevlendirilen öğretim üyeleri görevlendirildikleri yerdeki hizmetleri sürdüğü müddetçe kurumlarından izinli sayılır ve bu görevde geçen süreleri fiilen kendi kurumlarında geçmiş kabul edilir. Bu öğretim üyelerine, kendi kurumlarından alacakları aylık ve ödeneklerin yanısıra görevlendirildikleri kurumda yürüttükleri görev için, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi en yüksek Devlet memuruna her ne ad altında olursa olsun fiilen yapılan malî ve sosyal hak niteliğindeki her türlü ödemelerin net toplamını geçmemek üzere ilgili bakan tarafından tespit edilecek miktarda net olarak ikinci görev aylığı verilir. Bu şekilde görevlendirilenlere verilen ikinci görev aylığı ile kendi kurumlarından aldıkları aylık ve malî hakların toplam tutarı, görev yaptıkları kurumlardaki kadro veya pozisyonlara eşit düzeyde kabul edilen kadro veya pozisyonların malî ve sosyal haklarının toplam tutarından fazla olamaz. Ancak bu madde kapsamında kadro karşılığı olmadan görevlendirilenler, kendi kurumlarından aldıkları aylık ve ödeneklerin yanısıra, görevlendirildikleri kurumda yürüttükleri görev için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) dört katını geçmemek üzere ilgili bakan tarafından tespit edilecek miktarda, net olarak ikinci görev aylığı alır. Bu madde uyarınca görevlendirilenler, bu suretle yapılan ödemeleri kendi kurumlarına yatırmak zorunda değildir. Bu şekilde görevlendirilenlerin sağlık giderleri, istekleri olması halinde görevlendirildikleri kurumca karşılanır."

MADDE 5. - 2547 sayılı Kanunun 45 inci maddesinin (a) ve (b) fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"a. Yükseköğretim kurumlarına, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezinin yapacağı sınavla girilir. Bu sınava temel teşkil etmek üzere, Millî Eğitim Bakanlığı  genel ortaöğretim ve meslekî-teknik ortaöğretim kurumlarının program/alan/kol/bölümlerini; sözel, eşit ağırlık ve sayısal olmak üzere üç grupta toplar. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı da yükseköğretim programlarını; sözel, eşit ağırlık ve sayısal olmak üzere üç puan türünde gruplandırır ve hangi ortaöğretim program/alan/kol/bölümünün hangi yükseköğretim programına karşılık geldiğini bu suretle ilişkilendirir. Herhangi bir genel veya meslekî-teknik ortaöğretim kurumu mezunu, Öğrenci Seçme Sınavında ortaöğretimdeki kendi program/alan/kol/bölümünü tercih ederse, hesaplanacak olan ortaöğretim başarı puanı (0.80) katsayısı ile çarpılır. Ortaöğretimdeki program/alan/kol/bölümü sözel olan öğrenciler eşit ağırlığa dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse ortaöğretim başarı puanı (0.60) katsayı ile, sayısala dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse (0.45) katsayı ile çarpılır. Ortaöğretimdeki program/alan/kol/bölümü eşit ağırlık olan öğrenciler sözel ya da sayısala dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse ortaöğretim başarı puanı (0.60) katsayı ile çarpılır. Ortaöğretimdeki program/alan/kol/bölümü sayısal olan öğrenciler eşit ağırlığa dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse ortaöğretim başarı puanı (0.60) katsayı ile, sözele dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse (0.45) katsayı ile çarpılır. Adayların ortaöğretimdeki başarıları; Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından geliştirilecek bir yöntemle ortaöğretim başarı puanı olarak hesaplanır ve bu puan yükseköğretim kurumlarına girişteki Öğrenci Seçme Sınavı puanlarına eklenir. Dil sınavı ve puan türü ile bu adayların yerleştirilmesine ilişkin esaslar ise Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir.

Sınav soruları, yükseköğretime girişteki puan türleri dikkate alınmak suretiyle, genel ortaöğretimin tüm müfredatı gözetilerek hazırlanır.

Yükseköğretim kurumlarına giriş ile ilgili diğer usul ve esaslar, Millî Eğitim Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulunca birlikte çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

b. Belli spor ve sanat dallarında üstün kabiliyetleri olduğu tespit edilen öğrenciler, ilgili dalda eğitim yapmak kaydıyla yönetmelikle belirlenecek esaslara göre yükseköğretim kurumlarına alınabilir."

 

 

MADDE 6. - 2547 sayılı Kanuna aşağıdaki maddeler eklenmiştir.

"Unvanların korunması ve etik komisyon:

EK MADDE 25. - Bir üniversitede profesörlüğe atanan öğretim üyeleri, bu unvanlarını üniversite içinde veya dışında serbestçe kullanabilir. Ancak, bu unvanı sürekli kullanabilmeleri için, o üniversitenin kadrosunda veya 38 inci ve 60 ıncı maddeler kapsamına giren görevlerde, toplam iki yıl fiilen çalışmaları zorunludur.

Öğretim elemanları, Üniversitelerarası Kurulca oluşturulan etik komisyonlar tarafından, esere temel ve karakteristik özelliğini kazandıran hususlara ilişkin olarak yazara ait olmadığı sonucunu doğuran ve eserin orijinal niteliğini kaybettirdiğine karar verilen intihal hâlleri dışında, kazanmış oldukları akademik unvanlardan yoksun bırakılamaz.

Etik komisyonlarının oluşumu ile çalışma usul ve esasları, Üniversitelerarası Kurulun belirleyeceği ilkeler çerçevesinde, Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Araştırma öğretim elemanı ve patent hakkı:

EK MADDE 26. - Masraflarının tamamı gerçek ya da yükseköğretim kurumları dışındaki tüzel kişilerce karşılanmak üzere sözleşme ile araştırma öğretim elemanı istihdam edilebilir. Bu hizmette çalışacak araştırma öğretim elemanlarında aranacak asgari nitelikler, Yükseköğretim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Araştırma öğretim elemanı olarak istihdam edilenlere ödenecek ücret sözleşme ile belirlenir ve tüm giderler bu konuda yapılan bağıştan ödenir. Kadrolu öğretim üyesi iken araştırmacı öğretim elemanı olarak sözleşme ile çalışmaya başlayanlar, sözleşme süresince aylıksız izinli sayılır ve bunların emeklilik hakları mevcut statüsünde devam eder. Sözleşme esasları ve istihdama ilişkin diğer hususlar Yükseköğretim Kurulunun teklifi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.

Üniversitelerde yapılan çalışmalar sonucu bir patent hakkı doğması halinde ilgili üniversite bunun sahibi olur ve yönetim kurulunun uygun göreceği yöntemlerle bu hak değerlendirilir. Buradan elde edilen gelirler bütçeye gelir kaydedilir. Bu gelirlerden söz konusu patent hakkına katkıda bulunan personele yapılacak toplam ödemenin tutarı yönetim kurulu kararı ile tespit edilir. Kişiye yapılabilecek ödemelerin toplamı her yıl bu amaçla elde edilen gelirin yüzde ellisini geçemez. Bu şekilde, gerçek ve tüzel kişilerle sözleşme karşılığı yapılan, çalışma ve giderleri kısmen veya tamamen bu kişilerce karşılanan faaliyetler sonucunda ortaya çıkan patent haklarının paylaşımı üniversite ile bu kişiler arasında yapılacak sözleşmede belirtilir.

Öğrenci örgütleri:

EK MADDE 27. - Bölüm ve programlarda kayıtlı öğrenciler kendi aralarından sınıf temsilcilerini; sınıf temsilcileri bölüm ya da program temsilcilerini; bölüm ya da program temsilcileri fakülte ya da yüksekokul temsilcilerini; fakülte ve yüksekokul temsilcileri de kendi aralarından biri başkan olmak üzere beş kişilik üniversite öğrenci konseyi yürütme kurulunu seçer. Öğrenciler, birimlerindeki öğrenci örgütünün doğal üyesidir.

Üniversitelerin öğrenci konseyi başkanları Üniversitelerarası Öğrenci Konseyi Genel Kurulunu oluşturur. Genel Kurul kendi içerisinden biri başkan olmak üzere yedi kişilik Üniversitelerarası Öğrenci Konseyi Yürütme Kurulunu seçer. Genel Kurul başkanı aynı zamanda Yürütme Kurulunun başkanıdır.

Öğrenci örgütlerinin görevleri şunlardır:

a) Öğrencilerin sorunları ile görüş ve önerilerini yükseköğretim üst kuruluşları ve yükseköğretim kurumlarının yöneticilerine iletmek,

b) Üniversite öğrencilerini ulusal ve uluslararası platformlarda temsil etmek,

c) Üniversite içinde ve üniversiteler arasında sosyal ve kültürel etkinlikler düzenlemek,

d) Yükseköğretim üst kuruluşları ve yükseköğretim kurumlarının çalışmalarına ait bilgileri öğrencilerle paylaşmak.

Öğrenci örgütlerinin diğer görevleri ile çalışma usul ve esasları, Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

 

 

 

 

Akademik değerlendirme ve akreditasyon:

EK MADDE 28. - Yükseköğretim kurumlarında yürütülen akademik programların akreditasyonu ile bu kurumların performans ve kurumsal değerlendirmelerini yapmak üzere, Üniversitelerarası Kurul tarafından bir Ulusal Akademik Değerlendirme ve Akreditasyon Kurulu kurulur.

Yükseköğretim kurumları ile ilgili değerlendirme ve akreditasyon sonuçlarının uluslararası eşdeğerliğini sağlamak üzere Ulusal Akademik Değerlendirme ve Akreditasyon Kurulunun diğer ülkelerin akreditasyon kuruluşları ve uluslararası akreditasyon kuruluşları tarafından tanınması için, Yükseköğretim Kurulu tarafından gerekli önlemler alınır.

Yükseköğretim Kurulunca uluslararası kuruluşlar tarafından akredite edilen üniversitelere veya birimlerine ihtisaslaşma ve farklılaşma imkânı sağlayan tedbirler alınır ve gerekli düzenlemeler yapılır.

Yükseköğretim kurumlarının ulusal veya uluslararası akreditasyon kuruluşlarınca yapılan akademik program akreditasyonu ve/veya performans ve kurumsal değerlendirmeleri ile ilgili tüm masraflar, ilgili yükseköğretim kurumunun bütçesinden karşılanır.

Ulusal Akademik Değerlendirme ve Akreditasyon Kurulunda görev alacak üyelerin sayısı, nitelikleri, seçimi ve çalışma esasları ile bu çerçevede yükseköğretim kurumlarında oluşturulacak birimler ve bunların işlevleri ile ilgili hususlar ile  yükseköğretim kurumlarının değerlendirilmesi neticesinde, yapılacak öneriler doğrultusunda alınacak önlemler veya sağlanacak teşvik unsurları ile ilgili ilke ve koşullar Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.

Sosyal konsey:

EK MADDE 29. - Ülke kalkınma planları çerçevesinde üniversitede bilimsel çalışma ve projelerin önceliklerinin belirlenmesi, ülkenin ihtiyaç duyduğu insan gücünün yetiştirilmesi, üniversiteyle çeşitli sektörler arasında bilim-eğitim-istihdam-üretim ilişkilerinin geliştirilmesi, öğretim elemanları ve öğrencilerin çeşitli sorunlarına çözüm üretilmesi hususlarında rektörlüğe tavsiyelerde bulunmak üzere sosyal konsey kurulur. Konseyin kuruluşu, çalışma usul ve esasları Yükseköğretim Kurulunca çıkarılan bir yönetmelikle belirlenir.

Özel statülü Devlet üniversitelerine atama:

EK MADDE 30. - İkili uluslararası anlaşmalarla kurulan özel statülü Devlet üniversitelerinin mütevelli heyet başkan ve üyeleri ile denetleme kurulu üyeleri Millî Eğitim Bakanlığının önerisi üzerine müşterek kararname ile atanır."

MADDE 7. - 2547 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.

"GEÇİCİ MADDE 50. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte; Yükseköğretim Genel Kurulu ve Yükseköğretim Yürütme Kurulu Başkan ve üyelerinin görevleri sona erer, ancak bu kişiler yeni Yükseköğretim Kurulu Başkan ve üyeleri göreve başlayıncaya kadar görevlerine devam eder. Görevi bu şekilde sona erenler yeni bir kadroya atanıncaya kadar, eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge ve her türlü zam ve tazminatlar ile diğer mali haklarını almaya devam eder. Bunların atandıkları yeni kadroların aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatlar ile diğer mali hakları toplamının net tutarının, önceki kadrolarına bağlı olarak en son ayda almakta oldukları aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî hakları toplamının net tutarından az olması halinde, aradaki fark giderilinceye kadar atandıkları kadrolarda kaldıkları sürece herhangi bir kesintiye tâbi tutulmaksızın tazminat olarak ödenir. Ancak bu ödemenin süresi, bu maddeye göre görevi sona erenlerin Yükseköğretim Genel Kurulu ve Yükseköğretim Yürütme Kurulu Başkan ve üyeliğinde tamamlayamadıkları süreleri aşamaz.

GEÇİCİ MADDE 51. - 40 ıncı maddenin (b) fıkrası gereğince başka üniversitelerden görevlendirilen öğretim elemanlarının bölüm ve anabilim dalı başkanlıkları dışındaki idari görevleri ile dekanlık yapmakta oldukları fakültenin kadrosunda bulunmayan veya o fakültenin bilim dallarından olmayan dekanların görevleri bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sona erer.

 

 

 

 

GEÇİCİ MADDE 52. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle doçentlik unvanını almış olanlar ile profesörlüğe başvurmak için doçentlikteki beş yıllık bekleme süresini üniversitesinde dolduranların kadroları, boş kadro bulunması ve üniversitesinin o tarihteki atama kriterlerini taşıması halinde öncelikle ilân edilir ve işlemleri ivedilikle yürütülür.

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yardımcı doçent olarak görev yapmakta olanların Üniversitelerarası Kurulca belirlenen doçentlik başvurusu için asgarî yayın ölçütlerini yerine getirme süresi, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren sekiz yıldır."

 

 

 

 

 

MADDE 8. - 2547 sayılı Kanunun 24 üncü, 25 inci, 26 ncı, 29 uncu ve 42 nci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 9. - 11.10.1983 tarihli ve 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanununa ekli  ek gösterge cetvelinin (d) sırası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"d) Yardımcı Doçentler   1-5   3600"


MADDE 10. - Bu Kanunun; 5 inci maddesi ile değiştirilen 2547 sayılı Kanunun 45 inci maddesinin (a) fıkrasının ikinci paragrafı 1.1.2005 tarihinde, diğer maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer

MADDE 11. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

MİLLÎ EĞİTİM, KÜLTÜR, GENÇLİK VE SPOR KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU VE YÜKSEK ÖĞRETİM PERSONEL KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA

 KANUN TASARISI

MADDE 1. - 4.11.1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 6. - Yükseköğretim Kurulu, tüm yüksek öğretimi düzenleyen, yükseköğretim kurumlarının kendi aralarında ve Millî Eğitim Bakanlığı ile diğer ilgili kuruluşlarla olan ilişkilerinde koordinasyonu sağlayan, yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerine yön veren, bu Kanunla kendisine verilen görev ve yetkiler çerçevesinde, özerkliğe ve kamu tüzel kişiliğine sahip yükseköğretim üst kuruluşudur.

Yükseköğretim Kuruluna; Yükseköğretim Denetleme Kurulu, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi ile gerekli planlama, araştırma, geliştirme, değerlendirme, bütçe, yatırım ve koordinasyon faaliyetleriyle ilgili birimler bağlıdır.

Yükseköğretim Kurulu;

a) Cumhurbaşkanınca, rektörlük veya öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış ya da yapmakta olan profesörlere öncelik verilmek suretiyle doğrudan seçilen beş,

b) Bakanlar Kurulunca seçilen beş,

c) Üniversitelerarası Kurulca profesörler arasından seçilen beş,

d) Genelkurmay Başkanlığınca seçilen bir,

Üyeden oluşur. (b), (c) ve (d) bentlerine göre seçilenlerin üyelikleri Cumhurbaşkanı'nın onayı ile kesinleşir. Bu bentlerde belirtilenlerin seçimleri bir ay içinde, Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmayanların yerine yeni adayların seçimleri ise iki hafta içinde yapılmadığı takdirde, Cumhurbaşkanınca doğrudan atama yapılır.

(b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen üyelerin seçimleri, ilgili makam ya da kurumun kontenjanındaki üyenin üyelik süresinin bitimi tarihinden bir ay önce, süresinden önce boşalma olması halinde ise en geç bir ay içinde tamamlanır ve seçilen üyeler onay için Cumhurbaşkanına sunulur.

İlk toplantısını en yaşlı üyenin başkanlığında yapan Kurul, üyeleri arasından bir başkan seçer. Başkan, Kurul üyeleri arasından bir başkan vekili seçer. Diğer başkan vekili Kurul üyeleri arasından, Kurul tarafından seçilir. Başkan ve Kurul üyelerinin görev süresi dört yıldır. Kurulun başkan ve üyeleri daimî statüde görev yapar.

Başkan, Kurulun ita amiridir ve Kurulu temsil eder. Başkan, bulunmadığı durumlarda, kendisine vekâlet etmek üzere başkan vekillerinden birini görevlendirir. Başkan, Kurula karşı sorumlu olup Kurul kararlarının uygulanmasını sağlar.

Kurul, üyelerinin en az üçte ikisinin katılımıyla toplanır ve katılanların salt çoğunluğuyla karar alır. Millî Eğitim Bakanı Yükseköğretim Kurulu toplantılarına katılabilir ve katıldığı toplantılara başkanlık eder. Yükseköğretim Kurulu, üyelerinin salt çoğunluğunun isteğiyle olağanüstü toplanabilir.

Üyeler Yükseköğretim Kurulu Başkanı tarafından verilecek istisnai görevler dışında hiçbir kamu kuruluşu veya özel kuruluşta ücretli ya da ücretsiz çalışamaz. Bir yıl içerisinde yıllık izin, hastalık ve mazeret izinleri hariç bir ay hizmete devam etmeyen üyeler görevinden ayrılmış sayılır.

Kurul Başkan ve üyelerinin ücretleri, birinci derecenin son kademesindeki profesörlerden rektörlüğe atananlara ödenen aylık (ek gösterge dâhil), taban aylığı, makam tazminatı, temsil tazminatı ve üniversite ödeneği ile idarî görev ödeneği toplamının brüt tutarının iki katını geçmemek üzere Bakanlar Kurulunca tespit edilir. Kurul üyelerine (özel veya kamu kurumlarınca telif hakları kapsamında ödenenler hariç) ayrıca herhangi bir ücret ödenmez. Kurulda görev alan kamu personelinin her türlü özlük hakları saklı kalır ve kurumlarından aylıksız izinli sayılır.

Kurul Anayasada kendisine verilen koordinasyon ve denetim dışındaki yetkilerini üniversitelere devredebilir. Kurul çalışmalarında verimlilik sağlamak amacıyla kendi içinde komisyonlar oluşturabilir.

Yükseköğretim Kurulunun çalışma usul ve esasları Yükseköğretim Kurulunca çıkarılan yönetmelikle düzenlenir."

MADDE 2. - Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

 

 

 

MADDE 3. - 2547 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Öğretim üyeliğine yükselme ve atama:

Madde 23. - Yardımcı doçentlik kadrosuna atanmada;

a) Doktora, tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik unvanlarından birine sahip olmak,

b) Üniversitelerarası Kurulun belirlediği ölçütlerin altında olmamak koşuluyla senato tarafından belirlenen bilimsel ölçütlere sahip olmak,

c) Esasları Üniversitelerarası Kurulca belirlenen merkezi yabancı dil sınavında başarılı olmak veya Üniversitelerarası Kurulca geçerli kabul edilen bir yabancı dil başarı belgesine sahip olmak,

Koşulları aranır.

Bir üniversitede açık bulunan yardımcı doçent kadroları, ilgili birimin talebi üzerine, üniversite yönetim kurulu tarafından karara bağlanarak rektörlükçe ilan edilir ve kurum internet sayfasında yayınlanır. Kadro ilanında, bu Kanunda belirtilen esaslar ve bilim/sanat dalı adı ile Üniversitelerarası Kurulca belirlenen standartlar dışında başka koşul aranmaz. Başvuruların kabulü, senato tarafından belirlenen koşulların sağlandığına ilişkin ilgili birimin yönetim kurulunun kararına bağlıdır. İlgili birimin yönetim kurulu, ilgili bilim/sanat dalından, biri o birimden diğer ikisi ise o üniversite dışından olmak üzere, üç profesör ve/veya doçentten oluşan bir komisyon oluşturur. Komisyon üyeleri, senatonun belirlediği akademik yükseltilme ölçütlerini dikkate alarak adaylar hakkındaki yazılı görüşünü, ayrı ayrı ilgili birimin yönetim kuruluna bildirir. İlgili birimin yönetim kurulu, bu görüşler doğrultusunda kararını verir ve rektör atamayı yapar.

Yardımcı doçentlik süresi sekiz yıldır. Sekizinci yılın sonunda, üniversite yönetim kurulunca aynı bilim dalındaki öğretim üyelerinden oluşturulan üç kişilik bir komisyon tarafından, doçentlik başvurusu için Üniversitelerarası Kurulca belirlenen eserlerle ilgili asgari ölçütleri yerine getirdiği anlaşılanlar yardımcı doçentlik görevine devam eder, getiremeyenler ise öğretim görevlisi kadrosuna atanır.

Yardımcı doçentler birinci derecenin son kademesine kadar yükselebilir.

Merkezi yabancı dil sınavı ile özel yetenek gerektiren bilim/sanat dalı sınavları ve bu maddedeki iş ve işlemlere ilişkin usul ve esaslar, Yükseköğretim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Doçentlik sınavına başvuruda;

a) Esasları Üniversitelerarası Kurulca belirlenen merkezi yabancı dil sınavında başarılı olmak veya Üniversitelerarası Kurulca geçerli kabul edilen bir yabancı dil başarı belgesine sahip olmak,

b) Doktora, tıpta uzmanlık ya da sanatta yeterlik unvanı kazandıktan sonra, alanında en az dört yıl çalışmış olmak,

c) Üniversitelerarası Kurulun belirlediği doçentlikle ilgili asgari bilimsel ölçütleri taşımak,

Koşulları aranır.

Doçentlik sınavı için gerekli koşulları taşıyan adaylar, gerekli belge ve eserleriyle birlikte doğrudan Üniversitelerarası Kurula başvurur. Üniversitelerarası Kurul ilgili bilim/sanat dalındaki profesörlerden beş kişilik bir jüri oluşturur. Jüri tarafından eserleri Üniversitelerarası Kurulca belirlenen ölçütleri taşıdığı anlaşılan aday, eser incelemesinden başarılı sayılır. Sınavın yapılması ve jürilerin oluşumu ile ilgili diğer usul ve esaslar, Üniversitelerarası Kurulun tespit ettiği ilkeler çerçevesinde, Yükseköğretim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Bir üniversitede açık bulunan doçentlik kadroları, ilgili birimin talebi üzerine üniversite yönetim kurulu tarafından karara bağlanarak rektörlükçe ilan edilir ve kurum internet sayfasında yayınlanır. Kadro ilanında, bu Kanunda belirtilen esaslar ve bilim/sanat dalı adı veya Üniversitelerarası Kurulca belirlenen standartlar dışında başka koşul aranmaz. Ancak, aynı yükseköğretim kurumunda çalışırken doçentlik unvanını kazanmış olan ve üniversitenin aradığı atama ölçütlerini de taşıyan adayların talebi olması ve boş kadro bulunması halinde rektörlük, ilgili birimin talebini aramaksızın kadro ilanı yapar.

Üniversite yönetim kurulu, adayların durumunu incelemek üzere ilgili bilim dalından, biri başvurulan üniversiteden diğer ikisi ise başka üniversitelerden olmak üzere üç profesörü, jüri üyesi olarak seçer. Jüri üyeleri, senatonun belirlediği akademik yükseltilme ölçütlerini dikkate alarak adaylar hakkındaki yazılı görüşünü, ayrı ayrı üniversite yönetim kuruluna bildirir. Yönetim kurulu, jüri üyelerinin görüşleri doğrultusunda kararını verir ve rektör atamayı bir ay içinde yapar.

Bir üniversitede boş bulunan profesörlük kadroları, ilgili birimin talebi üzerine, üniversite yönetim kurulu tarafından karara bağlanarak rektörlükçe ilan edilir ve kurum internet sayfasında yayınlanır. Kadro ilanında, bu Kanunda belirtilen esaslar, bilim/sanat dalı adı veya Üniversitelerarası Kurulca belirlenen standartlar dışında başka koşul aranmaz.

Profesörlüğe yükselme ve atamada bilimsel ölçütler, Üniversitelerarası Kurulun belirlediği asgari ölçütler göz önüne alınarak senato tarafından belirlenir. Profesörlüğe başvurmak için, doçentlik unvanını aldıktan sonra, ilgili bilim alanında en az beş yıl çalışmış olmak koşuldur.

Üniversite yönetim kurulu, ilgili bilim dalından ve en az üçü diğer üniversitelerden olmak üzere, beş profesörden oluşan bir komisyon belirler. Komisyon üyeleri, senatonun belirlediği akademik yükseltilme ölçütlerini dikkate alarak adaylar hakkındaki yazılı görüşünü, açık tercihlerini belirterek ayrı ayrı, üniversite yönetim kuruluna bildirir. Yönetim kurulu, komisyon üyelerinin görüşleri doğrultusunda kararını verir ve rektör bir ay içinde atamayı yapar."

 

MADDE 4. - 2547 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Öğretim üyeleri; ilgili kurumlar ile kendilerinin isteği üzerine ve üniversite yönetim kurulunun kararı doğrultusunda, özlük işlemleri kendi kurumlarınca yürütülmek şartıyla Başbakanlıkta, bakanlıklarda, Türk Silâhlı Kuvvetlerinde, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ve bağlı kuruluşlarında, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunda, Adlî Tıp Kurumunda, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığında, Türkiye Atom Enerjisi Kurumunda, kanunla kurulmuş sosyal güvenlik kurumlarında, vakıf yükseköğretim kurumlarında, mahalli idarelerde, idarî ve malî özerkliği haiz kurum, kurul ve üst kurullar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçici olarak görevlendirilebilirler. Bu şekilde görevlendirilenlerin kadrolarının bulunduğu yükseköğretim kurumlarındaki aylıkları ile diğer ödemeler ve hakları devam eder. Ancak, bunlar kadrolarının bulunduğu yükseköğretim kurumlarında ödenmekte olan döner sermaye katkı payından yararlanamazlar.

Bu madde uyarınca görevlendirilen öğretim üyeleri, görevlendirildikleri kurumlardaki hizmetleri devam ettiği müddetçe kurumlarından izinli sayılırlar ve anılan görevde geçen hizmet süreleri fiilen kendi kurumlarında geçmiş kabul edilir. Bu öğretim üyelerine, kendi kurumlarından alacakları aylık ve diğer malî hakların yanısıra görevlendirildikleri kurumda yürüttükleri görev için 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) beş katını geçmemek üzere ilgili Bakan tarafından tespit edilecek miktarda net olarak ikinci görev aylığı ödenir. Ancak bu madde kapsamında kadroya dayalı olmadan görevlendirilenlere, kendi kurumlarından aldıkları aylık ve diğer malî hakların yanısıra, görevlendirildikleri kurumda yürüttükleri görev için 657 sayılı Kanuna tâbi en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) dört katını geçmemek üzere ilgili Bakan tarafından tespit edilecek miktarda net olarak ikinci görev aylığı verilir. Bu şekilde görevlendirilenlere verilen ikinci görev aylığı ile kendi kurumlarından aldıkları aylık ve diğer malî hakların toplam net tutarı, görev yaptıkları kurumlardaki kadrolarına eşit düzeyde kabul edilen kadroların aylık ve diğer malî haklarının toplam net tutarından fazla olamaz. Ancak bu madde kapsamında görevlendirilenlere görev yapacakları kurumca belirtilen ödemeler dışında başkaca bir ödeme yapılmaz."

MADDE 5. - 2547 sayılı Kanunun 45 inci maddesinin (a) ve (b) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"a. Yükseköğretim kurumlarına, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezinin yapacağı sınavla girilir. Bu sınava temel teşkil etmek üzere, Millî Eğitim Bakanlığı genel ortaöğretim ve meslekî-teknik ortaöğretim kurumlarının program/alan/kol/bölümlerini; sözel, eşit ağırlık ve sayısal olmak üzere üç grupta toplar. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı da yükseköğretim programlarını; sözel, eşit ağırlık ve sayısal olmak üzere üç puan türünde gruplandırır ve hangi ortaöğretim program/alan/kol/bölümünün hangi yükseköğretim programına karşılık geldiğini bu suretle ilişkilendirir. Adayların ortaöğretimdeki başarıları; Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından geliştirilecek bir yöntemle ortaöğretim başarı puanı olarak hesaplanır ve bu puan yükseköğretim kurumlarına girişteki Öğrenci Seçme Sınavı puanlarına eklenir. Herhangi bir genel veya mesleki-teknik ortaöğretim kurumu mezunu, Öğrenci Seçme Sınavında ortaöğretimdeki kendi prog-ram/alan/kol/bölümünü tercih ederse, hesaplanacak olan ortaöğretim başarı puanı (0.80) katsayısı ile çarpılır. Ortaöğretimdeki program/alan/kol/bölümü sözel olan öğrenciler eşit ağırlığa dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse ortaöğretim başarı puanı (0.60) katsayısı ile, sayısala dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse (0.45) katsayısı ile çarpılır. Ortaöğretimdeki program/alan/kol/bölümü eşit ağırlık olan öğrenciler sözel ağırlığa dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse ortaöğretim başarı puanı (0.45) katsayısı ile, sayısala dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse (0.60) katsayısı ile çarpılır. Ortaöğretimdeki program/alan/kol/bölümü sayısal olan öğrenciler eşit ağırlığa dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse ortaöğretim başarı puanı (0.60) katsayısı ile, sözele dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse (0.45) katsayısı ile çarpılır. Dil sınavı ve puan türü ile bu adayların yerleştirilmesine ilişkin esaslar ise Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir.

Sınav soruları, yükseköğretime girişteki puan türleri dikkate alınmak suretiyle, genel ortaöğretimin tüm müfredatı gözetilerek hazırlanır.

Yükseköğretim kurumlarına giriş ile ilgili diğer usul ve esaslar, Millî Eğitim Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulunca birlikte çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

b. Belli spor ve sanat dallarında üstün kabiliyetleri olduğu tespit edilen öğrenciler, ilgili dalda eğitim yapmak kaydıyla yönetmelikle belirlenecek esaslara göre yükseköğretim kurumlarına alınabilir."

MADDE 6. - 2547 sayılı Kanuna aşağıdaki ek maddeler eklenmiştir.

"Unvanların korunması ve etik komisyon:

EK MADDE 25. - Bir üniversitede profesörlüğe atanan öğretim üyeleri, bu unvanlarını üniversite içinde veya dışında serbestçe kullanabilir. Ancak, bu unvanı sürekli kullanabilmeleri için, o üniversitenin kadrosunda veya 38 inci ve 60 ıncı maddeler kapsamına giren görevlerde, toplam iki yıl fiilen çalışmaları zorunludur.

Öğretim elemanları, Üniversitelerarası Kurulca oluşturulan etik komisyonlar tarafından, esere temel ve karakteristik özelliğini kazandıran hususlara ilişkin olarak yazara ait olmadığı sonucunu doğuran ve eserin orijinal niteliğini kaybettirdiğine karar verilen intihal hâlleri dışında, kazanmış oldukları akademik unvanlardan yoksun bırakılamaz.

Etik komisyonlarının oluşumu ile çalışma usul ve esasları, Üniversitelerarası Kurulun belirleyeceği ilkeler çerçevesinde, Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Araştırma öğretim elemanı ve patent hakkı:

EK MADDE 26. - Masraflarının tamamı gerçek ya da yükseköğretim kurumları dışındaki tüzel kişilerce karşılanmak üzere sözleşme ile araştırma öğretim elemanı istihdam edilebilir. Bu hizmette çalışacak araştırma öğretim elemanlarında aranacak asgari nitelikler, Yükseköğretim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Araştırma öğretim elemanı olarak istihdam edilenlere ödenecek ücret sözleşme ile belirlenir ve tüm giderler bu konuda yapılan bağıştan ödenir. Kadrolu öğretim üyesi iken araştırmacı öğretim elemanı olarak sözleşme ile çalışmaya başlayanlar, sözleşme süresince aylıksız izinli sayılır ve bunların emeklilik hakları mevcut statüsünde devam eder. Sözleşme esasları ve istihdama ilişkin diğer hususlar Yükseköğretim Kurulunun teklifi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir.

Üniversitelerde yapılan çalışmalar sonucu bir patent hakkı doğması halinde ilgili üniversite bunun sahibi olur ve yönetim kurulunun uygun göreceği yöntemlerle bu hak değerlendirilir. Buradan elde edilen gelirler bütçeye gelir kaydedilir. Bu gelirlerden söz konusu patent hakkına katkıda bulunan personele yapılacak toplam ödemenin tutarı yönetim kurulu kararı ile tespit edilir. Kişiye yapılabilecek ödemelerin toplamı her yıl bu amaçla elde edilen gelirin yüzde ellisini geçemez. Bu şekilde, gerçek ve tüzel kişilerle sözleşme karşılığı yapılan, çalışma ve giderleri kısmen veya tamamen bu kişilerce karşılanan faaliyetler sonucunda ortaya çıkan patent haklarının paylaşımı üniversite ile bu kişiler arasında yapılacak sözleşmede belirtilir.

Öğrenci örgütleri:

EK MADDE 27. - Bölüm ve programlarda kayıtlı öğrenciler kendi aralarından sınıf temsilcilerini; sınıf temsilcileri bölüm ya da program temsilcilerini; bölüm ya da program temsilcileri fakülte ya da yüksekokul temsilcilerini; fakülte ve yüksekokul temsilcileri de kendi aralarından biri başkan olmak üzere beş kişilik üniversite öğrenci konseyi yürütme kurulunu seçer. Öğrenciler, birimlerindeki öğrenci örgütünün doğal üyesidir.

Üniversitelerin öğrenci konseyi başkanları Üniversitelerarası Öğrenci Konseyi Genel Kurulunu oluşturur. Genel Kurul kendi içerisinden biri başkan olmak üzere yedi kişilik Üniversitelerarası Öğrenci Konseyi Yürütme Kurulunu seçer. Genel Kurul başkanı aynı zamanda Yürütme Kurulunun başkanıdır. Her üniversitenin öğrenci konseyi başkanı, üniversitede yapılan rektörlük seçiminde oy kullanır ve o üniversite senatosunun tabiî üyesi olur.

Öğrenci örgütlerinin görevleri şunlardır:

a) Öğrencilerin sorunları ile görüş ve önerilerini yükseköğretim üst kuruluşları ve yükseköğretim kurumlarının yöneticilerine iletmek,

b) Üniversite öğrencilerini ulusal ve uluslararası platformlarda temsil etmek,

c) Üniversite içinde ve üniversiteler arasında sosyal ve kültürel etkinlikler düzenlemek,

d) Yükseköğretim üst kuruluşları ve yükseköğretim kurumlarının çalışmalarına ait bilgileri öğrencilerle paylaşmak.

Öğrenci örgütlerinin diğer görevleri ile çalışma usul ve esasları, Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Akademik değerlendirme ve akreditasyon:

EK MADDE 28. - Yükseköğretim kurumlarında yürütülen akademik programların akreditasyonu ile bu kurumların performans ve kurumsal değerlendirmelerini yapmak üzere, Üniversitelerarası Kurul tarafından bir Ulusal Akademik Değerlendirme ve Akreditasyon Kurulu kurulur.

Yükseköğretim kurumları ile ilgili değerlendirme ve akreditasyon sonuçlarının uluslararası eşdeğerliğini sağlamak üzere Ulusal Akademik Değerlendirme ve Akreditasyon Kurulunun diğer ülkelerin akreditasyon kuruluşları ve uluslararası akreditasyon kuruluşları tarafından tanınması için, Yükseköğretim Kurulu tarafından gerekli önlemler alınır.

Yükseköğretim Kurulunca uluslararası kuruluşlar tarafından akredite edilen üniversitelere veya birimlerine ihtisaslaşma ve farklılaşma imkânı sağlayan tedbirler alınır ve gerekli düzenlemeler yapılır.

Yükseköğretim kurumlarının ulusal veya uluslararası akreditasyon kuruluşlarınca yapılan akademik program akreditasyonu ve/veya performans ve kurumsal değerlendirmeleri ile ilgili tüm masraflar, ilgili yükseköğretim kurumunun bütçesinden karşılanır.

Ulusal Akademik Değerlendirme ve Akreditasyon Kurulunda görev alacak üyelerin sayısı, nitelikleri, seçimi ve çalışma esasları ile bu çerçevede yükseköğretim kurumlarında oluşturulacak birimler ve bunların işlevleri ile ilgili hususlar ile yükseköğretim kurumlarının değerlendirilmesi neticesinde, yapılacak öneriler doğrultusunda alınacak önlemler veya sağlanacak teşvik unsurları ile ilgili ilke ve koşullar Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.

Sosyal konsey:

EK MADDE 29 - Ülke kalkınma planları çerçevesinde üniversitede bilimsel çalışma ve projelerin önceliklerinin belirlenmesi, ülkenin ihtiyaç duyduğu insan gücünün yetiştirilmesi, üniversiteyle çeşitli sektörler arasında bilim-eğitim-istihdam-üretim ilişkilerinin geliştirilmesi, öğretim elemanları ve öğrencilerin çeşitli sorunlarına çözüm üretilmesi hususlarında rektörlüğe tavsiyelerde bulunmak üzere sosyal konsey kurulur. Konseyin kuruluşu, çalışma usul ve esasları Yükseköğretim Kurulunca çıkarılan bir yönetmelikle belirlenir.

Özel statülü Devlet üniversitelerine atama:

EK MADDE 30. - İkili uluslararası anlaşmalarla kurulan özel statülü Devlet üniversitelerinin mütevelli heyet başkan ve üyeleri ile denetleme kurulu üyeleri Millî Eğitim Bakanlığının önerisi üzerine müşterek kararname ile atanır."

MADDE 7. - 2547 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.

"GEÇİCİ MADDE 50. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte; Yükseköğretim Genel Kurulu ve Yükseköğretim Yürütme Kurulu Başkan ve üyelerinin görevleri sona erer, ancak bu kişiler yeni Yükseköğretim Kurulu Başkan ve üyeleri göreve başlayıncaya kadar görevlerine devam eder. Görevi bu şekilde sona eren Yürütme Kurulu Başkan ve Üyeleri yeni bir kadroya atanıncaya kadar, eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge ve her türlü zam ve tazminatlar ile diğer malî haklarını almaya devam eder. Bunların atandıkları yeni kadroların aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatlar ile diğer malî hakları toplamının net tutarının, önceki kadrolarına bağlı olarak en son ayda almakta oldukları aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî hakları toplamının net tutarından az olması halinde, aradaki fark giderilinceye kadar atandıkları kadrolarda kaldıkları sürece herhangi bir kesintiye tâbi tutulmaksızın tazminat olarak ödenir. Ancak bu madde uyarınca yapılacak ödemenin süresi, bu maddeye göre görevi sona erenlerin Yükseköğretim Genel Kurulu ve Yükseköğretim Yürütme Kurulu Başkan ve üyeliğinde tamamlayamadıkları süreleri aşamaz.

GEÇİCİ MADDE 51. - 40 ıncı maddenin (b) fıkrası gereğince başka üniversitelerden görevlendirilen öğretim elemanlarının bölüm ve anabilim dalı başkanlıkları dışındaki idari görevleri ile dekanlık yapmakta oldukları fakültenin kadrosunda bulunmayan veya o fakültenin bilim dallarından olmayan dekanların görevleri bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sona erer. İlgili fakültede kadrolu profesör öğretim üyesi sayısı 3’den az ise veya bulunmuyorsa ilgili bilim alanından dekanlığa usulüne göre atama yapılır. Yeni kurulacak fakültelerde yukarıdaki şartlar aranmaz.

GEÇİCİ MADDE 52. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle doçentlik unvanını almış olanlar ile profesörlüğe başvurmak için doçentlikteki beş yıllık bekleme süresini üniversitesinde dolduranların kadroları, boş kadro bulunması ve üniversitesinin o tarihteki atama kriterlerini taşıması halinde öncelikle ilân edilir ve işlemleri ivedilikle yürütülür.

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yardımcı doçent olarak görev yapmakta olanların Üniversitelerarası Kurulca belirlenen doçentlik başvurusu için asgarî yayın ölçütlerini yerine getirme süresi, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren sekiz yıldır."

GEÇİCİ MADDE 53. - 2004 Öğrenci Seçme Sınavına mahsus olmak üzere kılavuzda alanları bakımından ortak olarak belirtilen Yükseköğretim programlarına girişte orta öğretim başarı puanı (0,80) katsayısı ile çarpılır.

MADDE 8. - Tasarının 8 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

 

MADDE 9. - Tasarının 9 uncu maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

 

 

 

MADDE 10. - Diğer mevzuatta Yükseköğretim Yürütme Kuruluna yapılan atıflar Yükseköğretim Kuruluna yapılmış sayılır.

 


MADDE 11. - Tasarının 10 uncu maddesi
11 inci madde olarak Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

 

 

MADDE 12. - Tasarının 11 inci maddesi 12 nci madde olarak Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

 

Recep Tayyip Erdoğan

 

 

 

Başbakan

 

 

 

Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd.

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

Devlet Bak. ve Başb. Yrd.

 

A. Gül

A. Şener

M. A. Şahin

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

 

B. Atalay

A. Babacan

M. Aydın

 

Devlet Bakanı

Devlet Bakanı

Adalet Bakanı

 

G. Akşit

K. Tüzmen

C. Çiçek

 

Millî Savunma Bakanı

İçişleri Bakanı

Maliye Bakanı

 

M. V. Gönül

A. Aksu

K. Unakıtan

 

Millî Eğitim Bakanı

Bayındırlık ve İskân Bakanı

Sağlık Bakanı

 

H. Çelik

Z. Ergezen

R. Akdağ

 

Ulaştırma Bakanı

Tarım ve Köyişleri Bakanı

Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı

 

B. Yıldırım

S. Güçlü

M. Başesgioğlu

 

Sanayi ve Ticaret Bakanı

En. ve Tab. Kay. Bakanı

Kültür ve Turizm Bakanı

 

A. Coşkun

M. H. Güler

E. Mumcu

 

 

Çevre ve Orman Bakanı

 

 

 

O. Pepe