Dönem : 22 Yasama Yılı : 3

T.B.M.M. (S. Sayısı : 671)

Millî Eğitim Temel Kanununda Değişiklik Yapılması

Hakkında Kanun Tasarısı ile Millî Eğitim, Kültür, Gençlik

ve Spor Komisyonu Raporu (1/853)

Not : Tasarı, Başkanlıkça Plan ve Bütçe ile Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor komisyonlarına

havale edilmiştir.

T.C.
	Başbakanlık
	Kanunlar ve Kararlar
	Genel Müdürlüğü	8.7.2004
	Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-916/3266

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Millî Eğitim Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı BakanlarKurulunca 5.7.2004 tarihinde kararlaştırılan “Millî Eğitim Temel Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Recep Tayyip Erdoğan

Başbakan

GENEL GEREKÇE

Eğitim teknolojisindeki hızlı gelişim ve değişim, eğitim ve öğretim hizmetlerinin sunumunu çeşitlendirmekte ve maliyetleri artırmaktadır. Eğitimin işlevi ve maliyetleri sürekli artarken eğitimi, sadece genel bütçe imkânlarıyla yürütmek, birey ve toplumun beklentilerini karşılayamamaktadır. Bu beklentileri karşılamak ve artan maliyetlere destek olmak amacıyla, zaman zaman kişi ve kuruluşlardan okullara bağışta bulunma talepleri gelmektedir. Gerek bu taleplerin karşılanması, gerekse sosyal ve kültürel etkinlikler ve kampanyalardan sağlanan maddî katkılar ile okulların bünyesinde bulunan kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerden sağlanan gelirlerin kullanımı ve disipline edilmesi, eğitim-öğretim faaliyetlerinin daha iyi şartlarda sunulması için önemli görülmektedir.

Yapılan değişiklikle bağışları kabul etme, sosyal, kültürel etkinlikler ve kampanyalar düzenleyerek maddî katkı sağlama, okulların bünyesinde bulunan kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri ihale mevzuatı çerçevesinde işlettirebilme veya işletebilmeleri gibi hususların okul-aile birliklerince yerine getirilmesi, bu hususlarla ilgili esas ve usullerin ise Millî Eğitim ve Maliye bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak yönetmelikle düzenlenmesi amaçlanmaktadır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1. - Madde ile, eğitim ve öğretim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak üzere okullarda kurulacak okul-aile birliklerine, okulların eğitim ve öğretim hizmetlerine etkinlik ve verimlilik kazandırılması, okulun ve maddî imkânlardan yoksun öğrencilerin zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması için gönüllü yapılan aynî ve nakdî bağışları kabul edebilmeleri, maddî katkı sağlamak amacıyla sosyal ve kültürel etkinlikler, kampanyalar düzenleyebilmeleri, okulların bünyesinde bulunan kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri ihale mevzuatına göre işlettirebilme veya işletebilmeleri imkânı sağlanmaktadır.

Okul-aile birliklerinin kuruluş ve işleyişleri, birlik organlarının oluşturulması ve seçim şekilleri, sosyal ve kültürel etkinliklerden sağlanan maddî katkılar, bağışların kabulü ile kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin işlettirilmesi veya işletilmesinden sağlanan gelirlerin harcanması, denetlenmesi, kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerden sağlanan gelirlerin, bu yerlerin bünyesinde bulunduğu okulda harcanacak miktarı ve il/ilçenin bu gelirlerden yoksun okullarına aktarılacak miktarının belirlenmesi gibi hususların ise Millî Eğitim ve Maliye bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak yönetmelikle düzenleneceği hükme bağlanmaktadır.

Madde 2. - Yürürlük maddesidir.

Madde 3. - Yürütme maddesidir.

Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi
Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve
Spor Komisyonu	27.10.2004
Esas No: 1/853
Karar No. :2

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Başkanlığınızca 12.7.2004 tarihinde tali olarak Plan ve Bütçe, esas olarak Milli Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonuna havale edilen "Milli Eğitim Temel Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı (1/853)" Komisyonumuzun 27 Ekim 2004 tarihli toplantısında görüşülmüştür.

Toplantımıza, Milli Eğitim Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı yetkilileri katılmışlardır.

Tasarı ile, eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunulması amacıyla okullarda "okul-aile birlikleri" kurulması öngörülmekte; bu birliklerin kurulması, işleyişi, organlarının oluşturulması, seçim şekilleri, mali durumlarıyla ilgili usul ve esasların Milli Eğitim ve Maliye Bakanlıklarınca birlikte hazırlanacak yönetmelikle düzenlenmesi hükme bağlanmaktadır.

Üyelerimiz Tasarı hakkında şu görüşleri dile getirmişlerdir;

- Okul aile birlikleri formalite kurullar olmaktan çıkarılmalıdır. Eğitim son derece önemli bir konudur. Kaliteli çağdaş bir eğitim her şeyin başıdır. Eğitim kurumları hızlı değişime ayak uydurmak çabası içindedir. Okul aile birliği yönetmeliğinde öngörülen işlevlerin hepsi parasal kaynağa dayanmaktadır. Bu nedenle okullarımız, Devletin sağladığı katkı dışında kaynağa ihtiyaç duymaktadır.

- Okullardaki destek personeli konusu çözülmelidir.

- Tasarıda öngörülen düzenleme, okullarımızda yaşanan problemlerin çözümünde yararlı olacaktır. Ancak, bu birliklerin işlevlerinin yönetmeliğe bırakılması nedeniyle, yönetmeliğin oluşturulmasında demokratik ilke ve esasların getirilmesi gereklidir.

- Okul aile birliklerinin para toplar hale getirilmesi doğru olmayacaktır. Eğitimin niteliği, öğrencinin başarısının artırılması için uğraşılması esas olmalıdır. Dünyanın her yanında temel eğitim; parasızdır, zorunludur, haktır. Temel eğitime ayrılan paylar yetersiz ise artırılmalıdır ama okul aile birlikleri geleneği bu amaçla bozulmamalıdır.

Tasarının alt komisyonda incelenmesine dair bir önerge hakkında, Sayın Hükümet Temsilcisi ilgili her kesimden görüş almak suretiyle Tasarının hazırlandığını ve alt komisyonda görüşülmesine gerek bulunmadığını ifade etmiştir.

Üyelerimiz ise, koruma derneklerinin kapatılması nedeniyle kaynak yaratmak amacıyla bu Tasarının hazırlandığını, konunun bir alt komisyonda incelenmesinin yararlı olacağını söylemişlerdir. Kısa vadede sorunu çözecek gibi gözüken bu düzenleme uzun vadede yararlı olmayacaktır.

Alt Komisyon kurulması önergesi oya sunulmuş ve Komisyonumuzca kabul edilmemiştir.

Tasarının geneli üzerindeki görüşmelerden sonra maddelerine geçilmesi kabul edilmiştir.

Tasarının 1 inci maddesi üzerindeki görüşmelerde; endişeleri giderici bir düzenleme getirildiği üyelerimizce ifade edilmiştir. Verilen bir önerge ile ikinci fıkrasının sonuna "Öğrenci velileri hiçbir suretle bağış yapmaya zorlanamaz" cümlesinin eklenmesi önerilmiş ve öneri, Komisyonumuzca oybirliği ile kabul edilmiştir.

1 inci madde, kabul edilen önerge doğrultusunda Komisyonumuzca kabul edilmiştir.

Tasarının yürürlüğü düzenleyen 2 nci, yürütmeyi düzenleyen 3 üncü maddeleri ile tümü oya sunulmuş ve Komisyonumuzca kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun tasviplerine arz edilmek üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile sunulur.

Başkan	Başkanvekili	Sözcü
Tayyar Altıkulaç	Hikmet Özdemir	Hacı Biner
İstanbul	Çankırı	Van
Üye	Üye	Üye
Hüseyin Ekmekçioğlu	Faruk Anbarcıoğlu	Mustafa Özyurt
Antalya	Bursa	Bursa
Üye	Üye	Üye
Mustafa Gazalcı	Mehmet Yüksektepe	Ömer Özyılmaz
Denizli	Denizli	Erzurum
(Muhalefet şerhi eklidir,			karşı oy yazım var.)
Üye	Üye	Üye
Hasan Aydın	Temel Yılmaz	Hüseyin Bayındır
Giresun	Gümüşhane	Kırşehir
		(Muhalifim, muhalefet
		şerhi eklidir.)
Üye	Üye	Üye
Mehmet Çerçi	Ali Cumhur Yaka	Mehmet Sarı
Manisa	Muğla	Osmaniye
	(Muhalifim, muhalefet
	şerhi eklidir.)
Üye	Üye	Üye
Öner Ergenç	Engin Altay	Osman Kılıç
Siirt	Sinop	Sivas
Üye	Üye
Mehmet Faruk Bayrak	Muharrem İnce
Şanlıurfa	Yalova
	(Muhalifim, muhalefet şerhi
	eklidir.)

KARŞI OY YAZISI

Okul-aile birlikleri eğitimin niteliğini yükseltmek, öğrencinin başarısını artırmak için okul ile aile arasındaki iş birliğini düzenler.

Öngörülen bu değişiklikle okul - aile birlikleri veliden para toplayan birer kuruluş olacaktır. Bundan sonra bu birlikler eğitim için değil, para toplamak için etkinlik yapacak, okulun "kantinini, açık alanını, salonunu ve benzeri yerlerini" kiraya verecektir. Bu değişiklikten sonra özellikle yoksul aileler sürekli para toplanır korkusuyla çocuğunun durumunu konuşmaya okula gelemeyecektir.

Bu değişiklik zaten bozulmuş eğitimdeki fırsat ve olanak eşitliğini temelli bozacak, eğitimi biraz daha ticarileştirecektir.

Anayasanın 42. maddesinde "İlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır." demektedir. Bütün çağdaş ülkelerde temel eğitim başta olmak üzere eğitim, bir kamu hizmetidir.

Bu amaçla yürürlükte olan 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu'nda, Köy Bütçesi'nin yüzde 10’u, İl Özel İdare Bütçesi'nin yüzde 20'si, Genel Bütçenin en az yüzde 2'si ilköğretime ayrılmak zorundadır. Ayrıca 8 Yıllık Kesintisiz İlköğretim Yasası diye bilinen 4306 Sayılı Yasa'da belirtilen kaynaklar vardır. Bunun süresini Bakanlar Kurulu artırmaktadır. Eğitime kaynak, öğrenciler, veliler değil devletin bütçeleridir. Yetersiz bir durum varsa bu oranlar ve paylar artırılabilir.

16 Haziran 1983 tarihinde 1739 Sayılı METK'nun 16. maddesi okul- aile birliklerinin işlevi yanlış anlaşılmasın, yalnızca eğitim işleriyle uğraşsın diye değiştirilmiş ve maddenin değiştirme gerekçesinde de şöyle denilmiştir:

"Okul - aile birliklerinin velilerden her ne ad altında olursa olsun para alması çeşitli anlaşmazlıkların ve problemlerin ortaya çıkmasına sebep olmakta; öğrencilerin eğitim-öğretimlerinde aile ile işbirliğini engellemektedir. Bu bakımdan okul-aile birliklerinin para işleriyle meşgul olmasını önlemek için 16. madde yeniden düzenlenmiştir." (TBMM 150. Birleşim. S. Sayısı : 601)

Eğitimde asıl amaç daha çok çocuğun, gencin daha uzun süre nitelikli olarak yetiştirilmesidir.

Öğrencinin başarısı için okul ve ailenin işbirliği zorunludur. Türkiye bunu yıllardır yapmaktadır. Okul aile birlikleri sayesinde hem okullar çevreye açılmakta, hem de demokrasinin, katılımcılığın örneği yaşanmaktadır. Gelişmiş ülkelerde de böyle kuruluşlar vardır. Onlar para işleriyle uğraşmazlar. Okul-aile birliklerinin aksayan yönleri varsa düzeltilebilir, ama işlevleri, görevleri değişmemelidir.

Bu değişiklik zaten büyük oranda velinin sırtında olan eğitim harcamalarını artıracak, aileleri okuldan soğutacaktır. Öğrencinin, öğretmenin para işiyle uğraşması, hele okul - aile birliği gibi bir kuruluş aracılığıyla uğraşması doğru değildir.

27.10.2004

Mustafa Gazalcı	Muharrem İnce	Hüseyin Bayındır
	Denizli	Yalova	Kırşehir
		Ali Cumhur Yaka
		Muğla

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

MİLLÎ EĞİTİM TEMEL KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TASARISI

MADDE 1. - 14.6.1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununun 16 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 16. - Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul ile aile arasında iş birliği sağlanır.

Bu amaçla okullarda okul-aile birlikleri kurulur. Okul-aile birlikleri, okulların eğitim ve öğretim hizmetlerine etkinlik ve verimlilik kazandırmak, okulların ve maddî imkânlardan yoksun öğrencilerin zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere; aynî ve nakdî bağışları kabul edebilir, maddî katkı sağlamak amacıyla sosyal ve kültürel etkinlikler ve kampanyalar düzenleyebilir, okulların bünyesinde bulunan kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri işlettirebilir veya işletebilirler.

Okul-aile birliklerinin kuruluş ve işleyişi, birlik organlarının oluşturulması ve seçim şekilleri, sosyal ve kültürel etkinliklerden sağlanan maddî katkılar, bağışların kabulü, harcanması ve denetlenmesi ile kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin işlettirilmesi veya işletilmesinden sağlanan gelirlerin dağıtım yerleri ve oranları, harcanması ve denetlenmesine dair usul ve esaslar, Millî Eğitim ve Maliye Bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Okul-aile birliklerinin gelirleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.”

MADDE 2. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

MİLLÎ EĞİTİM, KÜLTÜR, GENÇLİK VE SPOR KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

MİLLÎ EĞİTİM TEMEL KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TASARISI

MADDE 1. - 14.6.1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununun 16 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 16.- Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul ile aile arasında iş birliği sağlanır.

Bu amaçla okullarda okul-aile birlikleri kurulur. Okul-aile birlikleri, okulların eğitim ve öğretim hizmetlerine etkinlik ve verimlilik kazandırmak, okulların ve maddî imkânlardan yoksun öğrencilerin zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere; aynî ve nakdî bağışları kabul edebilir, Maddî katkı sağlamak amacıyla sosyal ve kültürel etkinlikler ve kampanyalar düzenleyebilir, okulların bünyesinde bulunan kantin, açık alan, salon ve benzeri yerleri işlettirebilir veya işletebilirler. Öğrenci velileri hiçbir surette bağış yapmaya zorlanamaz.

Okul - aile birliklerinin kuruluş ve işleyişi, birlik organlarının oluşturulması ve seçim şekilleri, sosyal ve kültürel etkinliklerden sağlanan maddî katkılar, bağışların kabulü, harcanması ve denetlenmesi ile kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin işlettirilmesi veya işletilmesinden sağlanan gelirlerin dağıtım yerleri ve oranları, harcanması ve denetlenmesine dair usul ve esaslar, Millî Eğitim ve Maliye Bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Okul - aile birliklerinin gelirleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır. "

MADDE 2. - Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3. - Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.
A. Gül	A. Şener	M. A. Şahin
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Devlet Bakanı
B. Atalay	A. Babacan	M. Aydın
Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı	Adalet Bakanı
A. Aksu	K. Tüzmen	C. Çiçek
Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı	Maliye Bakanı
M. V. Gönül	A. Aksu	K. Unakıtan
Millî Eğitim Bakanı	Bayındırlık ve İskân Bakanı	Sağlık Bakanı
H. Çelik	Z. Ergezen	R. Akdağ
Ulaştırma Bakanı	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı
B. Yıldırım	S. Güçlü	M. Başesgioğlu
Sanayi ve Ticaret Bakanı	En. ve Tab. Kay. Bakanı	Kültür ve Turizm Bakanı
A. Coşkun	M. H. Güler	E. Mumcu
	Çevre ve Orman Bakanı
	O. Pepe