Dönem : 22 Yasama Yılı : 2

T.B.M.M. (S. Sayısı : 452)

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu Tasarısı ve Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar,

Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu (1/789)

Not : Tasarı, Başkanlıkça Adalet, Plan ve Bütçe ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonlarına havale edilmiştir.

T.C.

Başbakanlık

Kanunlar ve Kararlar

Genel Müdürlüğü 12.4.2004

Sayı : B.02.0.KKG.0.10/101-767/1644

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 21.1.2004 tarihinde kararlaştırılan “Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

Recep Tayyip Erdoğan

Başbakan

GENEL GEREKÇE

Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları olarak dayanağını Anayasanın 135 inci maddesinden alan ticaret ve sanayi odaları, ticaret odaları, sanayi odaları, deniz ticaret odaları, ticaret borsaları ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, ülkemizde ticaret ve sanayinin gelişmesi ve ekonominin istenen düzeye gelmesi ve böylece toplumsal refahın yükselmesinde rol oynayan önemli kurumlardandır. Zira, ülke çapında sayıları 363'ü bulan oda ve borsalar ile bunların üst kuruluşu olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ekonominin en önemli aktörlerinden olan tüccar ve sanayicilerden oluşan üyelerinin hem kendi aralarındaki hem de halk ile olan ilişki ve faaliyetlerinde meslek ahlakını ve disiplinini sağlayarak bir yandan sağlıklı bir "ekonomik kamu düzeni" oluşturulmasına katkıda bulunmakta; diğer yandan ise üyelerini dünya ekonomisinin gelişen şartlarına ayak uydurabilmelerini sağlamak amacıyla yönlendirmektedirler.

Bütün bunların yanında, ticaret ve sanayici kesimi ile siyasi kurumlar, kamu kurum ve kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları arasındaki bağlantının kurulması ve bu kesimin siyasi ve hukuki yönden meşru menfaatlerinin savunulması ve korunması konusunda da en önemli işlev, odalar, borsalar ve Birlik tarafından üstlenilmektedir.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile ticaret ve sanayi odaları, ticaret odaları, sanayi odaları, deniz ticaret odaları ve ticaret borsalarının kuruluş kanunu olan 5590 sayılı Kanun, bugüne kadar çeşitli değişikliklere uğramıştır.

Anılan Kanunda 24/6/1995 tarihli ve 557 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yapılan geniş kapsamlı değişiklik, söz konusu Kanun Hükmünde Kararnamenin dayanağını oluşturan yetki kanununun iptali nedeniyle dayanaktan yoksun kaldığı gerekçesiyle, Anayasa Mahkemesinin 20/9/1995 tarihli ve E. 1995/43, K. 1995/46 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir. İptal edilen hükümler yerine yeni bir düzenleme yapılmaması nedeniyle hukuki boşluk ortaya çıkmış ve 5590 sayılı Kanunun uygulanması önemli ölçüde güçleşmiştir.

Diğer taraftan, 557 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin iptal edilmesi nedeniyle 5590 sayılı Kanunda meydana gelen bu önemli hukuk boşluğunun 557 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri yerine geçecek ve 5590 sayılı Kanunun bazı maddelerinde değişiklik yapacak bir Kanunla en azından bir süre için giderilmesi mümkün görünmekteyse de, bu çözümün kısmi ve geçici bir çözümden öteye gidemeyeceği ve bu sebeple, tüccar ve sanayicilerin meslek örgütlenmelerinin baştan sona yeniden inşa edilecek bütünüyle yeni bir kanunla düzenlenmesinin daha uygun olacağı görülmektedir.

Nitekim, 54 yıl önce yürürlüğe konulmuş olan 5590 sayılı Kanun, o zamanın şartları açısından değerlendirildiğinde son derece başarılı bir kodifikasyon örneği olarak görülmesi gerekmekle birlikte, bir yandan Kanunda çeşitli tarihlerde yapılan değişikliklerle bütünselliğin kaybolması ve ilk halinde kurulmuş bulunan sistematiğin bozulması; diğer yandan ise 1950'lerin ihtiyaçları ile 2000'lerin ihtiyaçlarının çok farklı olması nedeniyle, dünyadaki güncel gelişmelerden son derece çabuk etkilenebilen ticaret ve sanayi kesiminin tâbi olacağı kuralların, baştan sona yeni bir kanunla düzenlenmesi gereği ortaya çıkmıştır.

Gerçekten de özellikle çok hızlı gelişen bilgi ve iletişim teknolojilerinin de yardımıyla dünyanın herhangi bir yerindeki herhangi bir gelişmeden dünyanın diğer ucundaki herhangi bir birey anında bilgi sahibi olabilmekte ve bu durum dünyayı adeta küçük bir köy haline getirmektedir. Bu olgu en önemli etkisini ise ekonomik alanda göstermekte ve bu sayede tüm dünya son hızla aynı zamanda adeta küçük bir "köy pazarı"na dönüşmektedir. Bu yeni ekonomik küresel düzende bu olağandışı yeni değişime en hızlı ayak uydurabilen ekonomik aktörler ve bunlar arasında da lokomotif güç olan tüccar ve sanayiciler diğerlerine göre çok önemli bir ekonomik avantaj elde edeceklerdir.

Bu itibarla, tüccar ve sanayicilerin zorunlu olarak üye oldukları meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının değişen bu işlevlerine uygun olarak yeniden yapılanmaları ve görevlerinin ve tâbi olacakları kuralların yeniden düzenlenmesi son derece önemlidir. Böylece ülkemizde ticaret ve sanayi yeni kanunun oluşturduğu hukuksal çerçevede hem daha güvenli hem de önü açık şekilde dünya ölçeğinde rekabet edebilecek ve bunun sonucunda ortaya çıkacak artı değerden tüm toplum yarar sağlayacaktır.

Diğer taraftan, hem ulusal ölçekteki ticarette hem de uluslararası ticarette çok önemli bir işleve sahip olan ticaret borsalarının dünyadaki modern borsacılık uygulamalarına paralel olarak yeniden yapılandırılması ve bu itibarla, bir yandan ticaret borsalarının ihtisaslaşmasının sağlanması, diğer yandan ise niteliklerine göre sınıflandırılmaları açık bir zorunluluk haline gelmiştir. Tasarı ile bu konuda da yıllardır özlemi çekilen yeni düzenlemeler getirilmekte ve ticaret borsacılığında çağ atlanmış olunmaktadır.

Ayrıca, hem odalar ve borsaların hem de bunların üst kuruluşu olan Birliğin organlarının oluşumunda ve seçiminde öncesine göre çok köklü değişikliklere gerek duyulmamakla birlikte, birtakım yeni düzenlemeler öngörülerek, hem daha etkili ve verimli çalışacak bir yönetim yapısının oluşturulması hedeflenmiş, hem de temel hukuk ilkeleri ve kuralları azami derecede gözetilerek demokratik bir katılım ortamı sağlanması amaçlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde l. - Madde ile Kanunun amacı belirtilmektedir.

Madde 2. - Madde ile Kanunun kapsamı açıklanmaktadır.

Madde 3. - Madde ile Kanunda yer alan bazı kavramların tanımları yapılmaktadır.

Madde 4. - Madde ile ticaret ve sanayi odaları, ticaret odaları, sanayi odaları ve deniz ticaret odalarının Anayasanın 135 inci maddesindeki ifadelere uygun olarak kuruluş amaçları belirlenmektedir.

Madde 5. - Madde ile odaların kuruluşuna ilişkin esaslar belirlenmekte, tüccar ve sanayicilerin daha etkin biçimde temsillerinin sağlanabilmesi ve bunlara verilen hizmetlerin daha verimli şekilde sunulabilmesini teminen, odaların sadece il düzeyinde kurulmaları öngörülmektedir. Ayrıca, sanayici tanımı netleştirilmekte ve kimlerin deniz taciri olacakları da günün ihtiyaçlara uygun olarak belirlenmektedir.

Madde 6. - Madde ile odaların kuruluş ve çalışma alanlarının il sınırları olduğu öngörülerek oda hizmetlerinin yürütüleceği coğrafi alan netleştirilmiş olmaktadır. Ayrıca, oda bulunmayan illerde o türden oda kuruluncaya kadar geçerli olmak kaydıyla yakındaki odaların faaliyet gösterebilmeleri Birlik kararıyla mümkün hale getirilerek oda hizmetlerinde boşluk doğması önlenmektedir.

Madde 7. - Madde ile oda bulunmayan ilçelerde, oda hizmetlerinin üyelerin daha yakınında sunulabilmesi için oda şubesi kurulması teşvik edilmekte ve ayrıca odaların yetkilerinden bir bölümünü şubelerine devretmelerine olanak tanınmakta ve böylece oda hizmetlerinin daha verimli sunulması hedeflenmektedir.

Madde 8. - Madde ile oda şubesi bulunmayan ilçelerde, beldelerde ve, endüstri bölgeleri ile organize sanayi bölgelerinde oda temsilciliği kurularak birtakım hizmetlerin üyelere daha pratik yollardan sağlanması hedeflenmekte ve temsilciliğin üyeler dışında oda personeli tarafından da üstlenilmesine olanak tanınarak hizmetlerin aksamaması amaçlanmaktadır.

Madde 9. - Madde ile Anayasadaki kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ilişkin düzenlemelere uygun olarak odalara kayıt zorunluluğu öngörülmekte ve üye kayıtlarının elektronik ortamda tutulması ve güncellenmesi sağlanarak kayıtlara ilişkin gerçek bilgilere sahip olunması hedeflenmektedir.

Madde 10. - Madde ile üyelerin, durumlarında meydana gelen değişiklikleri odalara bildirmesini sağlamaya yönelik hükümler öngörülmekte ve bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda ortaya çıkabilecek hukuksal sonuçlar açıkça belirtilmektedir. Böylece, odalara olan yükümlülüklerini yerine getirmeyen üyelerin tâbi olacakları kurallar önceden açık şekilde belirlenmiş olmaktadır.

Madde 11. - Madde ile odaların ne tür hukuki işlemler yapabilecekleri belirlenerek uygulamada ortaya çıkabilecek birtakım tereddütler giderilmekte ve ayrıca odanın resmi protokolde ve hukuken kimler tarafından temsil edileceği düzenlenerek bu konuda çıkabilecek yetki çatışmaları önlenmiş olmaktadır.

Madde 12. - Madde ile odaların görevleri ayrıntılı bir şekilde ve sayma yoluyla belirlenerek, odaların bu görevler çerçevesinde kullanabilecekleri yetkilerin de sınırı doğal olarak çizilmiş bulunmakta ve böylece aynı zamanda birer kamu tüzel kişilikleri olan odaların sahip oldukları tüm yetki ve görevler yasal dayanağa kavuşturulmaktadır.

Madde 13. - Madde ile odaların organları sayılmakta ve bir yenilik olarak odalarda disiplin kurulları oluşturulmaktadır. Böylece odalarca yapılacak denetim daha objektif kıstaslara bağlanmaktadır.

Madde 14. - Madde ile odalarda seçimle oluşan en temel organ olan meslek komitelerinin oluşumu düzenlenmektedir.

Madde 15. - Madde ile meslek komitelerinin görevleri sayma yoluyla belirlenerek, bu birimlerin diğer görevleri yanında oda meclis toplantılarına katılmalarına ilişkin esaslar getirilerek, odalarda demokratik katılım yönünde önemli bir gelişme sağlanmaktadır.

Madde 16. - Madde ile odaların asli karar organı olan oda meclislerinin oluşumu düzenlenmekte ve önemli bir yenilik olarak meclis başkanlığına belli bir süre sınırlaması öngörülmekte ve böylece meclis başkanlığına seçilmede fırsat eşitliği sağlanmaktadır.

Madde 17. - Madde ile meclisin görevleri sayma yoluyla belirlenmektedir.

Madde 18. - Madde ile odaların yürütme organı konumundaki yönetim kurulunun oluşumu düzenlenerek yönetim kurulu başkan ve üyelerinin tek liste halinde ve aynı anda seçimi öngörülmekte ve böylece mevcut durumda şikayet konusu olan, oda yönetim kurulu başkan ve üyelerinin seçimindeki çeşitli olumsuzluklar giderilmeye çalışılmaktadır. Ayrıca süre sınırlaması öngörülerek, oda yönetim kurulu başkanlığına seçilmede fırsat eşitliği sağlanmaya çalışılmaktadır.

Madde 19. - Madde ile yönetim kurulunun görevleri sayma yoluyla belirlenmekte ve ayrıca odada hiçbir organa verilmeyen görevlerin yönetim kurulunca yerine getirileceği öngörülerek uygulamada çıkabilecek tereddütlerin giderilmesi hedeflenmektedir.

Madde 20. - Madde ile yönetim kurulu yetkilerinin belli çerçevede başkan veya üyelere ya da genel sekretere devri öngörülerek yönetim kurulunun faaliyetlerinin hızlandırılması ve etkinleştirilmesi sağlanmaktadır.

Madde 21. - Madde ile yeni bir organ olarak oluşturulan oda disiplin kuruluna ilişkin kuruluş esasları öngörülmektedir.

Madde 22. - Madde ile disiplin kurullarının görevleri sayma yoluyla belirtilerek bu kurulların yönetim kurulu tarafından harekete geçirilmesi esası kabul edilmekte, üyelere ilişkin disiplin soruşturmalarının objektif ve tarafsız koşullarda bu kurullar tarafından yerine getirilmesi öngörülmekte ve disiplin cezası verme yetkisi meclise bırakılmakla birlikte ceza önerisinin soruşturma sonucunda bu kurullarca yapılması esası getirilerek, oda üyeleri üzerindeki oda denetiminin daha objektif ve rasyonel kurallara bağlanması amaçlanmaktadır.

Madde 23. - Madde ile odaların gelirleri sayma yoluyla belirlenmektedir.

Madde 24. - Madde ile oda gelirlerinin önemli bir bölümünü oluşturan kayıt ücreti ve yıllık aidata ilişkin esaslar herhangi bir karmaşaya yer vermeyecek şekilde belirlenmektedir.

Madde 25. - Madde ile oda gelirlerinin diğer önemli bir kısmını oluşturan munzam aidat ve ayrıca navlun hasılatından alınacak paylara ilişkin esaslar açık ve somut olarak düzenlenmektedir.

Madde 26. - Madde ile odaların üyelerine verdikleri hizmetlere ilişkin alınacak ücretlerin tahsiline ilişkin esaslar düzenlenerek söz konusu ücretlerin hangi hizmetler karşılığı alınacağı sayma yoluyla belirtilmektedir.

Madde 27. - Madde ile odaların bütçelerinin hazırlanma, kabul edilme ve uygulama esasları düzenlenerek bütçeden yapılacak harcamanın kimler tarafından ve nasıl yapılacağı belirtilmektedir.

Madde 28. - Madde ile ticaret borsalarının kuruluş amaçları belirlenmektedir.

Madde 29. - Madde ile borsaların kuruluşuna ilişkin esaslar belirlenmekte, borsada işlem yapanların daha etkin biçimde temsillerinin sağlanabilmesi ve bunlara verilen hizmetlerin daha verimli şekilde sunulabilmesini teminen borsaların sadece il düzeyinde kurulmaları öngörülmektedir. Ayrıca ülke, bölge ve uluslararası düzeyde faaliyet gösterecek özel nitelikli borsaların kurulması da öngörülerek ticaret borsalarına ilişkin mevcut yapı değiştirilmektedir. Diğer yandan borsaların niteliklerine göre sınıflandırılması konusunda Bakanlığa yetki verilerek dünyadaki modern borsacılık anlayışına paralel uygulamaların önü açılmaktadır.

Madde 30. - Madde ile borsaların çalışma alanlarının il sınırları olduğu öngörülerek borsa hizmetlerinin yaygınlaştırılması için bölge borsalarının kurulmasına imkan sağlanmakta ayrıca, borsa bulunmayan illerde o türden borsa kuruluncaya kadar geçerli olmak kaydıyla yakındaki borsaların faaliyet gösterebilmeleri Birlik kararıyla mümkün hale getirilerek borsa hizmetlerinde boşluk doğması önlenmektedir.

Madde 31. - Madde ile borsa bulunmayan ilçelerde, borsa hizmetlerinin üyelerin daha yakınında sunulabilmesi için borsa şubesi kurulması teşvik edilmekte ve ayrıca borsaların yetkilerinden bir bölümünü şubelerine devretmelerine olanak tanınmakta ve böylece borsa hizmetlerinin daha verimli sunulması hedeflenmektedir.

Madde 32. - Madde ile borsalara kayıt zorunluluğu öngörülmekte ve üye kayıtlarının elektronik ortamda tutulması ve güncellenmesi sağlanarak kayıtlara ilişkin gerçek bilgilere sahip olunması hedeflenmektedir. Ayrıca, üyelerin çalışma merkezleri ve diğer bağlı birimleri açısından tâbi olunacak kayıt zorunluluğuna ilişkin ortaya çıkabilecek sorunları gidermek amacıyla, çeşitli olasılıklara göre açık ve somut düzenlemeler yapılmaktadır. Üyelerin durumlarında meydana gelen değişiklikleri borsalara bildirmesini sağlamaya yönelik hükümler öngörülmekte ve bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda ortaya çıkabilecek hukuksal sonuçlar açıkça belirtilmektedir. Böylece borsalara olan yükümlülüklerini yerine getirmeyen üyelerin tâbi olacakları kurallar önceden açık şekilde belirlenmiş olmaktadır.

Madde 33. - Madde ile borsaların ne tür hukuki işlemler yapabilecekleri belirlenerek uygulamada ortaya çıkabilecek birtakım tereddütler giderilmekte ve ayrıca borsanın resmi protokolde ve hukuken kimler tarafından temsil edileceği düzenlenerek bu konuda çıkabilecek yetki çatışmaları önlenmiş olmaktadır.

Madde 34. - Madde ile borsaların görevleri ayrıntılı bir şekilde ve sayma yoluyla belirlenerek, borsaların bu görevler çerçevesinde kullanabilecekleri yetkilerin de sınırı doğal olarak çizilmiş bulunmakta ve böylece aynı zamanda birer kamu tüzel kişilikleri olan borsaların sahip oldukları tüm yetki ve görevlerinde açık yasal dayanak bulunmuş olmaktadır.

Madde 35. - Madde ile borsaların organları sayılmakta ve bir yemlik olarak borsalarda disiplin kurulları oluşturulmaktadır. Böylece borsalarca yapılacak denetim daha objektif kıstaslara bağlanmış olmaktadır.

Madde 36. - Madde ile borsalarda seçimle oluşan en temel organ olan meslek komitelerinin oluşumu düzenlenmektedir.

Madde 37. - Madde ile meslek komitelerinin görevleri sayma yoluyla belirlenerek, bu birimlerin diğer görevleri yanında borsa meclis toplantılarına katılmalarına ilişkin esaslar getirilerek borsalarda demokratik katılım yönünde önemli bir gelişme sağlanmaktadır.

Madde 38. - Madde ile borsaların asli karar organı olan borsa meclislerinin oluşumu düzenlenmekte ve önemli bir yenilik olarak meclis başkanlığına belli bir süre sınırlaması öngörülmekte ve böylece meclis başkanlığına seçilmede fırsat eşitliği sağlanmaya çalışılmaktadır.

Madde 39. - Madde ile meclisin görevleri sayma yoluyla belirlenmektedir.

Madde 40. - Madde ile borsaların yürütme organı konumundaki yönetim kurulunun oluşumu düzenlenerek yönetim kurulu başkan ve üyelerinin tek liste halinde ve aynı anda seçimi öngörülmekte ve böylece mevcut durumda şikayet konusu olan, borsa yönetim kurulu başkan ve üyelerinin seçimindeki çeşitli olumsuzluklar giderilmeye çalışılmaktadır. Ayrıca, süre sınırlaması öngörülerek borsa yönetim kurulu başkanlığına seçilmede fırsat eşitliği sağlanmaya çalışılmaktadır.

Madde 41. - Madde ile yönetim kurulunun görevleri sayma yoluyla belirlenmekte ve ayrıca borsada hiçbir organa verilmeyen görevlerin yönetim kurulunca yerine getirileceği öngörülerek uygulamada çıkabilecek tereddütlerin giderilmesi hedeflenmektedir.

Madde 42. - Madde ile yönetim kurulu yetkilerinin belli çerçevede başkan veya üyelere devri öngörülerek yönetim kurulunun faaliyetlerinin hızlandırılması ve etkinleştirilmesi sağlanmaktadır.

Madde 43. - Madde ile yeni bir organ olarak oluşturulan borsa disiplin kurullarına ilişkin kuruluş esasları öngörülmektedir.

Madde 44. - Madde ile disiplin kurullarının görevleri sayma yoluyla belirtilerek bu kurulların yönetim kurulu tarafından harekete geçirilmesi esası kabul edilmekte, üyelere ilişkin disiplin soruşturmalarının objektif ve tarafsız koşullarda bu kurullar tarafından yerine getirilmesi öngörülmekte ve disiplin cezası verme yetkisi meclise bırakılmakla birlikte ceza önerisinin soruşturma sonucunda bu kurullarca yapılması esası getirilerek, borsa üyeleri üzerindeki oda denetiminin daha objektif ve rasyonel kurallara bağlanması amaçlanmaktadır.

Madde 45. - Madde ile borsaya tâbi maddeler ve bunların alım satımlarına ilişkin düzenlemeler yapılmaktadır.

Madde 46. - Madde ile borsa işlemlerinin tesciline ilişkin kurallar ayrıntılı olarak düzenlenerek bu tescil yükümlülüğünün kimler tarafından yerine getirileceği somut biçimde belirtilmekte ve borsaya tescil konusunda uygulamada ortaya çıkan uyuşmazlıklar daha doğmadan önlenmeye çalışılmaktadır.

Madde 47. - Madde ile borsada alım satım yapmaya yetkili olan komisyoncu, ajan ve simsarlara ilişkin hükümlere yer verilmektedir.

Madde 48. - Madde ile borsa işlemlerine ilişkin ayrıntılı hükümlerin yönetmeliklerle düzenlenmesi öngörülmektedir.

Madde 49. - Madde ile borsaların gelirleri sayma yoluyla belirlenmektedir.

Madde 50. - Madde ile borsa gelirlerinin önemli bir bölümünü oluşturan kayıt ücreti ve yıllık aidata ilişkin esaslar herhangi bir karmaşaya yer vermeyecek şekilde belirlenmektedir.

Madde 51. - Madde ile borsaların üyelerine verdikleri hizmetlere ilişkin alınacak ücretlerin tahsiline ilişkin esaslar düzenlenerek söz konusu ücretlerin hangi hizmetler karşılığı alınacağı sayma yoluyla belirtilmektedir.

Madde 52. - Madde ile borsaların bütçelerinin hazırlanma, kabul edilme ve uygulama esasları düzenlenerek bütçeden yapılacak harcamanın kimler tarafından ve nasıl yapılacağı belirtilmektedir.

Madde 53. - Madde ile modern borsacılıkta dünyadaki gelişmelere uygun olarak ürün ihtisas borsaları ile ilgili hükümler düzenlenerek, borsalarda önemli bir aşamaya geçilmektedir. Böylece, sadece belli ürünlerde uzmanlaşmış spesifik borsalar kurularak bu tür ürünlerin ticaretinde ülke çapında olduğu kadar uluslararası boyutta da söz sahibi olacak borsaların var olması teşvik edilmektedir.

Madde 54. - Madde ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin kuruluş amacı ve temel işlevi belirlenmektedir.

Madde 55. - Madde ile Birliğin yapabileceği hukuki işlemler sayma yoluyla belirtilmekte ve ayrıca Birlik adına karar almaya ve hukuki işlemleri imzalamaya yetkili olanlar açık bir şekilde belirlenmektedir.

Madde 56. - Madde ile Birliğin görevleri sayma yoluyla ayrıntılı olarak düzenlenmektedir.

Madde 57. - Madde ile Birlik bünyesinde, sektör meclisleri adı altında değişik faaliyet konularında, istişari nitelikte birimler oluşturularak, çeşitli sektörler ve iş kollarının sorunlarının Birlik karar organları düzeyinde daha etkin ve sağlıklı bir biçimde dile getirilmesi ve temsili olanağı sağlanmaktadır.

Madde 58. - Madde ile uluslararası ticaretin günümüzde çok hızlı bir biçimde gelişmesi olgusuna paralel olarak, Türkiye ile diğer ülkeler arasındaki ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine katkı sağlamak amacıyla, dernek statüsünde iki taraflı ticaret odaları kurulmakta ve böylece ülkemiz tüccar ve sanayicilerinin diğer ülkelerdeki muhataplarıyla sürekli ticari ilişkiler kurmaları sağlanmaktadır. Diğer yandan Türk iş dünyasının dış ekonomik ilişkilerini yürütmek üzere Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu oluşturularak Birliğin gözetimi altında uluslararası ticari konularda daha profesyonel bir yapı oluşturulması hedeflenmektedir.

Madde 59. - Madde ile Birlikte en üst seviyedeki yöneticilerden, sektör meclis başkanlarından, şeref üyelerinden ve daha önceki Birlik başkanlarından müteşekkil Yüksek İstişare Kurulu oluşturularak oda ve borsaların alanına giren temel önemli konularda gerektiğinde bir istişare olanağının sağlanması amaçlanmaktadır

Madde 60. - Madde ile Birliğin organları belirtilmektedir. Yüksek Disiplin Kurulu adı altında yeni bir organa yer verilerek, oda ve borsalardaki disiplin kurullarının kararlarının üst denetiminin yapılması sağlanmıştır.

Madde 61. - Madde ile Birliğin genel ve asli karar organı olan Birlik Genel Kurulunun oluşumu düzenlenerek oda ve borsaların genel kurulda temsilinde üye sayısı kriteri ile Birliğe ödenen aidat kriteri objektif ölçütlere göre belirlenmiş ve böylece Birliği oluşturan farklı nitelikteki odalar ile gerçekte tam anlamıyla bir meslek kuruluşu niteliğinde olmayan ve bu itibarla üye sayısı kriterinin genel kurulda temsilde pek fazla öneminin olmadığı borsaların Birlik Genel Kurulunda temsilinde mümkün olan en adil ve objektif bir sistemin kurulmasına çalışılmıştır.

Madde 62. - Madde ile Birlik Genel Kurulunun görevleri, normal şartlarda yılda sadece bir defa toplanan geniş katılımlı bir karar organına uygun olarak sayma yoluyla belirlenmektedir.

Madde 63. - Madde ile Birlik bünyesinde her bir oda türü ve borsaları temsil etmesi itibarıyla önemli bir işlevi bulunan oda ve borsa konseylerinin oluşumuna ilişkin esaslar belirlenmektedir.

Madde 64. - Madde ile oda ve borsa konseylerinin görevleri, işlevleri de göz önünde bulundurularak sayma yoluyla belirlenmektedir.

Madde 65. - Madde ile Birliğin yürütme organı olan ve aynı zamanda, asli karar organı Genel Kurulun yılda sadece bir defa toplanması da dikkate alındığında, pratikte aynı zamanda bir karar organı olma işlevini de yerine getiren Birlik Yönetim Kurulunun oluşumuna ilişkin esaslar belirlenmekte ve bu itibarla Birlik Yönetim Kurulu Başkanı ve Yönetim Kurulu üyelerinin nasıl seçileceğine ilişkin düzenlemeler getirilmektedir. Birliği ve dolayısıyla ülkedeki tüm oda ve borsaları temsil eden Birlik Yönetim Kurulu Başkanının Birlik Genel Kurulu tarafından seçilmesi esası getirilmesi nedeniyle, Birlik Yönetim Kurulu Başkanına Birlik Başkanı sıfatı verilmekte ve ayrıca diğer Yönetim Kurulu üyelerinin konseyler tarafından Genel Kurul delegeleri arasından seçilmesi öngörülmektedir. Ayrıca önemli bir yenilik olarak Birlik Başkanlığına belli bir süre sınırlaması öngörülmekte ve böylece Birlik Başkanlığına seçilmede daha fazla fırsat eşitliği sağlanmaya çalışılmaktadır.

Madde 66. - Madde ile Birlik Yönetim Kurulunun görevleri sayma yoluyla belirlenmiş ve ayrıca Birlikte diğer organlara açıkça verilmeyen görevlerin Yönetim Kurulunca üstlenileceği öngörülerek uygulamada çıkabilecek tereddütlerin giderilmesi amaçlanmıştır.

Madde 67. - Madde ile Birlik Yönetim Kurulunun yetkilerinin belli çerçevede başkan veya üyelere devri öngörülerek yönetim kurulunun faaliyetlerinin hızlandırılması ve etkinleştirilmesi sağlanmaktadır.

Madde 68. - Madde ile oda ve borsalarda üyeler hakkında verilen idari cezaların bir üst denetiminin sağlanması amacıyla oluşturulan Yüksek Disiplin Kurulunun oluşumuna ilişkin esaslar öngörülmüştür.

Madde 69. - Madde ile Yüksek Disiplin Kurulunun görevleri sayma yoluyla belirlenmiştir.

Madde 70. - Madde ile oda ve borsalarca Birliğe ödenecek aidata ilişkin esaslar somut biçimde düzenlenmektedir.

Madde 71. - Madde ile Birlik tarafından verilen çeşitli hizmetler karşılığı alınacak ücretlerin tespitine ve tahsiline ilişkin esaslar belirlenerek bu konularda söz konusu olabilecek tereddütlerin giderilmesi amaçlanmaktadır.

Madde 72. - Madde ile Birliğin gelirlerinin nelerden oluşacağı, Birlik adına yapılacak harcamaların ne şekilde yapılacağı ve bütçesinin nasıl uygulamaya konulacağına ilişkin esaslar düzenlenmektedir.

Madde 73. - Madde ile odalar, borsalar ve Birlik ve bunların kurduğu teşekküllerde istihdam edilenlerin Kanunda yer alan hükümler dışında 4857 sayılı İş Kanununa tâbi olacağı hükme bağlanmaktadır.

Madde 74. - Madde ile odalar ve borsalarda çalıştırılacak genel sekreterin sahip olması gereken nitelikler belirtilerek, oda ve borsaların özellikle iç yönetimlerinde çok önemli bir işleve sahip olan genel sekreterin seçimi ile görev ve yetkilerine ilişkin temel esaslar belirtilmektedir.

Madde 75. - Madde ile Birliğin özellikle iç yönetiminde ve faaliyetlerinin organizasyonunda çok önemli bir işlevi olan Birlik Genel Sekreterinin sahip olması gereken özellikler ile görev ve yetkilerine ilişkin esaslar belirlenmektedir.

Madde 76. - Madde ile odalar, borsalar ve Birlikteki organlarda yönetim kadrolarında görev yapanlar ve personel hakkında hangi durumlarda Devlet memurları hakkındaki cezaların uygulanacağı belirlenmektedir.

Madde 77. - Madde ile Birlik gelirlerini oluşturan çeşitli pay ve ücretlerin nasıl tahsil edileceği ve bunların zamanaşımına ilişkin esaslar düzenlenmektedir.

Madde 78. - Madde ile Birlik bütçesinin hazırlanması aşamasında bütçeden hangi konularda zorunlu pay ayrılacağına ilişkin hükümler öngörülmekte ve ayrılacak zorunlu payların oranları belirlenmektedir.

Madde 79. - Madde ile odalar, borsalar ve Birliğin ihalelerinde geçerli olacak usul ve esaslar belirlenmekte ve ayrıca istisna ve vekalet akdi ile hizmet alımı yapılmasına olanak sağlanarak bazı geçici veya uzmanlık gerektiren iş ve hizmetlerin daha verimli ve esnek koşullarda sağlanması hedeflenmektedir.

Madde 80. - Madde ile odalar, borsalar ve Birliğin kamulaştırma yapması ile şirket ve vakıf kurmasına ilişkin esaslar belirtilmektedir.

Madde 81. - Madde ile Anayasanın kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşlarına ilişkin hükümlerine uygun olarak oda, borsa ve Birlik organlarının seçimlerine ilişkin esaslar belirlenerek bunların temsilinde demokratik ilke ve kuralların en önemli unsuru olan sağlıklı bir seçim ortamının sağlanması hedeflenmektedir.

Madde 82. - Madde ile seçimlerde görev alacak seçim sandık kurulunun oluşumuna ilişkin esaslar, seçimlere ilişkin temel mevzuat hükümlerine de atıf yapılarak düzenlenmektedir.

Madde 83. - Madde ile oda, borsa ve Birlik organlarının seçimlerinde seçme ve seçilme yeterliliğine ilişkin koşullar ayrıntılı şekilde düzenlenerek bu seçimlere katılmada adil ve objektif kurallar getirilmektedir.

Madde 84. - Madde ile uygulamada çıkabilecek sorunların önlenmesi amacıyla, odalar ve borsaların organlarının seçiminde uygulanacak seçim usulü ayrıntılı biçimde düzenlenmektedir.

Madde 85. - Madde ile uygulamada çıkabilecek sorunların önlenmesi amacıyla, Birlik organlarının seçiminde uygulanacak seçim usulü ayrıntılı biçimde düzenlenmektedir.

Madde 86. - Madde ile oda ve borsa üyelerine uygulanacak disiplin cezalarına ilişkin temel esaslar belirlenmektedir.

Madde 87. - Madde ile oda ve borsa üyeleri için geçerli olan disiplin suç ve cezaları ayrıntılı biçimde düzenlenmiş ve uygulanacak disiplin cezalarında keyfiliğe yer verilmemesi amaçlanmaktadır.

Madde 88. - Madde ile oda ve borsa üyeleri hakkında yapılacak disiplin soruşturmalarının tâbi olduğu usul düzenlenmektedir.

Madde 89. - Madde ile disiplin soruşturmasının açılmasına yönetim kurulu tarafından karar verilmesi öngörülerek oda ve borsa üyeleri hakkında soruşturma açılmasında belli bir standart getirilmekte ve soruşturmanın disiplin kurulları tarafından yapılması öngörülerek de tarafsız ve objektif bir soruşturma aşaması hedeflenmektedir. Disiplin kurullarının ceza önerisinin meclisler tarafından kararlaştırılması esası getirilerek bu cezaların ilgili oda ve borsadaki en yüksek karar organınca verilmesi amaçlanmaktadır.

Madde 90. - Madde ile disiplin cezaları için hukuksal bir zorunluluk olan savunma hakkı düzenlenmektedir.

Madde 91. - Madde ile disiplin cezaları ile bu cezanın nedenini oluşturan fiilin aynı zamanda ceza kovuşturmasına konu teşkil etmesi halinde söz konusu olacak hukuksal etki ve sonuçlar düzenlenmektedir.

Madde 92. - Madde ile disiplin cezalarının ilgililere bildirilmesine ve bu cezalara yapılabilecek itirazlara ilişkin hukuk düzenimizde geçerli olan genel kurallara paralel düzenlemeler yapılmıştır.

Madde 93. - Madde ile oda ve borsa üyelerine verilecek para cezalarına ilişkin kurallar ayrıntılı olarak düzenlenerek, oda ve borsa üyelerine bu konularda keyfiliği önleyecek hukuksal güvenceler getirilmektedir.

Madde 94. - Madde ile oda, borsa ve Birlik organlarının hangi durumlarda görevlerine son verileceği ve faaliyetten men edilebilecekleri Anayasada bulunan seçimle işbaşına gelen organlar hakkındaki düzenlemeler de dikkate alınarak düzenlenmiştir. Böylece seçimle işbaşına gelen oda, borsa ve Birlik organlarının görevlerine son verilecek durumlar sınırlanmakta ve bu konularda gerekli hukuksal güvenceler sağlanmaktadır.

Madde 95. - Madde ile oda ve borsaların lağvı ve tasfiyesi düzenlenmektedir.

Madde 96. - Madde ile oda, borsa ve Birlik organlarının toplantı ve karar yeter sayıları ve toplantı usulleri belirlenerek bu organların kararlarının temel hukuk ilkelerine uygun şekilde ve sağlıklı olarak alınması amaçlanmaktadır.

Madde 97. - Madde ile oda, borsa ve Birlik organlarının yönetim kademelerinde bulunanların görevlerinde bulunmadıkları hallerde vekalete ilişkin esaslar düzenlenmektedir.

Madde 98. - Madde ile oda ve borsa organlarındaki toplantılarda söz konusu olabilecek huzur hakkına ilişkin düzenlemeler getirilmekte ve kamuoyunun hassasiyeti de dikkate alınarak huzur hakkı ödenmesinin zorunlu olmadığı hükme bağlanmaktadır.

Madde 99. - Madde ile odalar ve borsalar arasındaki koordinasyonun sağlanabilmesi amacıyla çeşitli yenilikler getirilmekte ve odaların kendi içinde ve borsalar ile ilişkilerinde güvenin hâkim kılınması hedeflenmektedir.

Madde 100. - Madde ile odalar, borsalar ve Birliğin Bakanlığın denetimine tâbi tutulacağı belirtilmektedir.

Madde 101. - Madde ile Kanunda çıkarılması öngörülen yönetmeliklerin Bakanlığın onayıyla yürürlüğe gireceği ve böylece dolaylı bir denetim sağlanması öngörülmektedir.

Madde 102. - Madde ile 5590 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmaktadır. Ayrıca, diğer mevzuatla yürürlükten kaldırılan 5590 sayılı Kanuna yapılan atıfların bu Kanuna yapılmış sayılacağı hükme bağlanmaktadır.

Geçici Madde l. - Madde ile borsalarda görev yapan ve bu Kanunla kaldırılan borsa komiserlerinin Bakanlık teşkilatındaki uygun kadrolara atanmaları öngörülmekte, bunların özlük hakları ile ilgili düzenlemeler yapılmaktadır.

Geçici Madde 2. - Madde ile üye kayıtlarının elektronik ortamda güncelleştirilmesine ilişkin düzenlemeler öngörülmektedir.

Geçici Madde 3. - Madde ile mevcut yönetmelikler ile bu Kanun hükümleri arasındaki uyumun sağlanması amacıyla geçiş döneminde yeni yönetmelikler çıkarılıncaya kadar geçerli olacak hükümler öngörülmektedir.

Geçici Madde 4. - Madde ile bu Kanun uyarınca oda veya borsa şubesine dönüşebilecek oda ve borsa üyelerinin geçmiş yıllara ait borçlarının silinmesine ve bunlara aidata ilişkin birtakım avantajlar tanınmasına ilişkin hususlar öngörülmüştür.

Geçici Madde 5. - Madde ile bu Kanun yürürlüğe girmeden önce kurulmuş olan ve bu Kanunla kaldırılan ajanlıkların şube veya temsilciliğe dönüşmesine ilişkin geçiş hükmü getirilmiştir.

Geçici Madde 6. - Madde ile halen uygulanmakta olan aidat ve hizmet tarifelerinin 2004 yılında da uygulanmasına ilişkin geçiş hükmü getirilmiştir.

Geçici Madde 7. - Madde ile bu Kanundan önce atanmış olan genel sekreter ve yardımcılarının bu Kanundaki koşullara tâbi olmayacakları hükme bağlanmaktadır.

Geçici Madde 8. - Madde ile bu Kanunda öngörülen oda, borsa ve Birlik organ seçimlerine ilişkin usul ve esasların 2004 ve 2005 seçimlerinde uygulanacağına ve mevcut organların, bu Kanunda öngörülen hükümler saklı kalmak kaydıyla bu seçimlere kadar da görevlerine devam edeceklerine ilişkin düzenleme yapılmıştır.

Geçici Madde 9. - Madde ile Kanunda yer alan oda, borsa ve Birlik organlarında üst üste iki dönemden fazla görev yapılamayacağına ilişkin hükümlerin, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak seçimlerden itibaren iki dönem üst üste seçilenlere uygulanması öngörülmektedir.

Geçici Madde 10. - Madde ile bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ilçelerde kurulmuş olan oda ve borsaların aynı çalışma alanları içerisinde faaliyetlerine devam etmeleri sağlanmaktadır.

Geçici Madde 11. - Madde ile Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte oda, borsa, Birlik ve bunların kurduğu teşekküllerde istihdam edilmekte olanların, mevcut statülerine göre istihdam edilmelerine devam olunacağı hükme bağlanmaktadır.

Madde 103. - Yürürlük maddesidir.

Madde 104. - Yürütme maddesidir.
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Sanayi, Ticaret, Enerji, 12.5.2004

Tabiî Kaynaklar, Bilgi

ve Teknoloji Komisyonu

Esas No. : 1/789

Karar No. : 36

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanarak 12.4.2004 tarihinde Başkanlığınıza sunulan "Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu Tasarısı" Başkanlığınızca 16.4.2004 tarihinde tali komisyon olarak Adalet Komisyonu ile Plan ve Bütçe Komisyonuna, esas komisyon olarak da komisyonumuza havale edilmiştir.

Komisyonumuz, 5.5.2004 tarihli 21 inci toplantısında Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği temsilcilerinin katılımıyla Kanun Tasarısını inceleyip görüşmüştür.

Odalar ve borsalar ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'ni düzenleyen 5590 sayılı Kanun 8.3.1950 tarihinde kabul edilmiştir. Zamanında çok ileri hükümler taşımasına rağmen, değişen koşullara göre zaman zaman tadil edilmiş ancak Kanunun ana yapısı ve temel hükümleri değiştirilmemiştir. Aradan geçen elliüç yıllık sürede ülkemizin ekonomik ve sosyal yapısı ile tacir ve sanayicinin üyesi olduğu meslek kuruluşlarının fonksiyonlarında esaslı değişiklikler olmuştur.

Ülkenin ve meslek kuruluşlarının niteliğindeki bu değişiklikler baştan sona yeni bir kanunun hazırlanmasını gerekli kılmıştır. Kanun Tasarısı bu ihtiyaçlara cevap vermek amacıyla ve dört değişik oda grubuyla borsalar arasındaki hassas ilişkilerin optimum bir dengesi gözetilerek hazırlanmıştır.

Komisyonumuzda Tasarının geneli üzerindeki görüşmeler ilk oturumda tamamlanmış ve Kanun Tasarısının geniş kapsamlı olması nedeniyle daha iyi değerlendirilebilmesi amacıyla alt komisyon kurulması kararlaştırılmıştır. Kurulan Alt Komisyon 6/7.5.2004 tarihlerinde toplanarak, Kanun Tasarısı üzerindeki çalışmalarını tamamlamış, yapılan değişiklikleri gerekçesi ile birlikte Komisyonumuza sunmuştur.

Komisyonumuz, 11.5.2004 tarihinde toplanmış, Alt Komisyonda hazırlanan metni esas alarak maddelere geçilmesini oy birliğiyle kararlaştırmıştır. Maddelerin müzakeresi esnasında verilen değişiklik önergelerini değerlendirmiştir.

- Tasarının 1 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 2 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 3 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 4 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 5 inci maddesinde; bilgi toplumunda yazılım üretmenin de bir sınai faaliyet haline gelmesi nedeniyle ve sanayicilerin esnaf ve küçük sanatkârlardan ayırt edilmesini sağlamak amacıyla; maddenin yedinci fıkrasının son satırındaki "bilişim teknolojisi" ibaresinden sonra gelmek üzere, "ve yazılım" ibaresi eklenmiş ve 'üretenler' ibaresinden sonra gelmek üzere 'en az on işçi çalıştırmak şartıyla' ibaresi eklenerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 6 ncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 7 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 8 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 9 uncu maddesinde; Türk Ticaret Kanununda şubenin tanımı ile ilgili bir hüküm yer almadığından şube tanımına açıklık getirilmesi amacıyla maddenin ikinci fıkrası; "Bir merkeze bağlı olduğu halde, ister merkezin bulunduğu odanın, ister başka odanın çalışma alanı içinde olan müstakil sermayesi ve müstakil muhasebesi bulunan ve/veya muhasebesi merkezde tutulduğu ve müstakil sermayesi bulunmadığı halde kendi başına sınai faaliyet ve ticari muamele yapan yerler ve satış mağazaları bu Kanunun uygulanması bakımından şube sayılır." şeklinde değiştirilmiş,

Ayrıca, oda üyelerinin başka mesleki teşekküllere üye olma ve aidat ödeme zorunluluğunu ortadan kaldırmak amacıyla; "Odalara kaydı zorunlu olan gerçek ve tüzel kişilerle bunların şubeleri, kamu kurumu niteliğindeki başka meslek kuruluşlarına, birlik ve teşekküllere üye olmaya ve aidat ödemeye mecbur tutulamaz." paragrafı, maddeye yedinci fıkra olarak ilâve edilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 10 uncu maddesinde; aidat ödemeyen oda üyelerinin oda hizmetlerinden yararlanmasını engellemenin ağır bir müeyyide olması nedeniyle maddenin ikinci fıkrasının birinci cümlesindeki "ve bunlar oda hizmetlerinden yararlanamazlar." ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

Oda üyelerinin kendi talepleri ile ticaret sicilindeki kayıtlarının silinmesini kolaylaştırmak amacıyla maddenin dördüncü fıkrası "Ticaret sicilinden resen veya işin bırakılması halinde üyenin talebi üzerine kayıt silinmesine ilişkin ilanlar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ücretsiz olarak yayımlanır." şeklinde değiştirilmiştir.

Beşinci fıkra ile paralellik sağlamak üzere maddenin sonuna "Ticaret odasına kayıtlı iken sonradan sanayicilik vasfını kazanan üyelerin tacirlik sıfatı devam ediyorsa, kaydı silinmeden; etmiyorsa, kaydı resen silinerek, sanayi odasına üye kaydı yapılmak üzere durum değişikliğine ilişkin bildirim ticaret odasınca en geç otuz gün içinde ilgili sanayi odasına bildirilir." fıkrası ilâve edilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 11 inci maddesinde; sekseninci maddede detaylı olarak düzenlenmesi sebebiyle maddenin birinci fıkrasındaki "Bakanlık izni ile" ibaresi ile odanın protokolde temsilinin oda tarafından belirlenmesine imkân vermek amacıyla maddenin ikinci fıkrası metinden çıkarılarak madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 12 nci maddesine; sanayicilerin ihtiyaç duydukları kapasite raporlarının üyesi bulundukları sanayi odası veya ticaret ve sanayi odalarınca düzenlenmesini sağlamak amacıyla maddenin birinci fıkrasına 'z' bendi olarak " Ticaret ve sanayi odalarınca, odalar ayrı olan illerde ise sanayi odalarınca sanayiciler için kapasite raporu düzenlemek" bendi ilave edilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 13 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 14 üncü maddesinde; üye sayısı fazla olan odalarda, meslek komitelerinde farklı meslek gruplarının temsilinde sayıca adalet sağlanabilmesi amacıyla, ilk fıkrada yer alan 'beş, yedi veya onbir' ibaresi, 'beş, yedi, dokuz veya onbir' şeklinde değiştirilmiştir.

Ayrıca, odaların meslek komitelerine zaten personel tahsis etmeleri nedeniyle maddenin dördüncü fıkrasının ikinci cümlesi olan; "Meslek komitelerinde görev alacak personelin nitelikleri ve sayısı, bütçe ile birlikte yönetim kurulunun teklifi üzerine meclisçe karara bağlanır." İfadesi madde metninden çıkarılarak madde bu değişikliklerle kabul edilmiştir.

- Tasarının 15 inci maddesinde; oda meclis üyeleri seçiminin meslek komitelerince değil, meslek gruplarınca yapılmasını temin etmek amacıyla maddenin 'a' bendi metinden çıkarılmıştır.

Oda meslek komitelerinin zaten mecliste temsil edilmeleri nedeniyle meclise ayrıca bir teklifte bulunmaları bürokrasiyi artıracağından, maddenin (b) bendindeki "ve/veya meclise" ibaresi çıkarılmıştır.

Ayrıca, odayı temsil amacıyla oda organ üyelerini yurt içi ve yurt dışında görevlendirmenin oda yönetim kurulunun asli görevi olması sebebiyle bu maddede bu yönde bir düzenlemeye ihtiyaç bulunmamış ve maddenin (e) bendi olan "e) Meslekleriyle ilgili yurt dışı ve yurt içi toplantılarda oda yönetim kurulunca yetki verilmesi halinde oda adına komiteyi temsil etmek," çıkarılmış ve bend numaraları teselsül ettirilmek suretiyle madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 16 ncı maddesinde; oda meclisi üyelerinin seçiminin meslek komitelerince değil meslek grubu üyelerince yapılmasının oda meclislerini daha da güçlendireceği gerekçesiyle maddenin birinci fıkrası "Oda meclisi, meslek gruplarınca dört yıl için seçilecek üyelerden oluşur. Meslek komiteleri beş kişiden oluşan gruplarda ikişer, yedi kişiden oluşan gruplarda üçer, dokuz kişiden oluşan gruplarda dörder, onbir kişiden oluşan gruplarda beşer meclis üyesi seçilir. Ayrıca aynı sayıda yedek üye seçilir." şeklinde değiştirilmiştir.

Ayrıca, meslek komitelerinde olduğu gibi meclis üyelerinin de sadece bir kuruluşun organlarında görev yapmaları düşüncesiyle maddenin ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere; "Meclis üyeliğine seçilen gerçek kişiler ile tüzel kişilerin gerçek kişi temsilcileri, aynı faaliyet alanında bulunan odalar ve borsaların meclisleriyle 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Kanuna göre kurulmuş odaların ancak birinde görev alabilirler." fıkrası ilave edilerek, madde bu değişikliklerle kabul edilmiştir.

- Tasarının 17 nci maddesinde; meslek komitelerinde alınan kararların yönetim kurulu tarafından meclise sunulması nedeniyle maddenin (c) bendindeki "veya meslek komiteleri" ibaresi metinden çıkarılmıştır.

Oda meclislerinin ayda bir toplanması sebebiyle, maddenin 'g' bendindeki 'hakem veya hakem heyeti seçmek' ibaresi metinden çıkarılmıştır.

Ayrıca, üyenin aidat affının objektif esaslara bağlanması gerektiğinden maddenin (o) bendindeki "ağır ekonomik bunalım" ibaresi metinden çıkarılmıştır. Bu değişikliklerle madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 18 inci maddesinde; aynı kişilerin farklı oda organlarında görev yapmasını engellemek amacıyla maddenin üçüncü fıkrasından sonra gelmek üzere; "Bir odanın yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, aynı zamanda başka bir oda veya borsanın meclisinde de görev alamazlar" fıkrası ilave edilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 19 uncu maddesinde; Tasarının onyedinci maddesinde yapılan değişikliğe uyum sağlamak amacıyla maddeye 'n' bendi olarak, "n) Hakem veya hakem heyetini seçmek" bendi ilave edilerek ve mevcut 'n' bendinin 'o' bendi olarak teselsül ettirilmesi suretiyle madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 20 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 21 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 22 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 23 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 24 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 25 inci maddesi; oda üyesi küçük firmaları korumak amacıyla, maddenin birinci fıkrasındaki "binde sekiz" ibaresi "binde beş" ve yedinci fıkrasındaki "on katını" ibaresi " yirmi katını" şeklinde değiştirilerek kabul edilmiştir.

- Tasarının 26 ncı maddesi; oda üyelerinin tüm iş ve işlemlerinin olabildiğince tek bir merkezde yapılabilmesini sağlamak maksadıyla, maddenin ikinci fıkrasının (o) bendinin sonuna "mal ve hizmetlerin uluslararası ticaretindeki beyanname, vesika ve benzeri belgeler," ibaresi ilâve edilerek kabul edilmiştir.

- Tasarının 27 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 28 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 29 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 30 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 31 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 32 nci maddesinde; borsa kotasyonuna dahil maddelerin alım satımını yapanların merkezi dışındaki diğer satış yerlerinin bulunduğu yerdeki borsaya kayıtlarını teminen, ikinci fıkradan sonra gelmek üzere; "Merkezi borsa çalışma alanı dışında bulunmakla beraber, borsa çalışma alanı içinde faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilerin, ticaret veya esnaf siciline tescil edilmiş ya da edilmemiş şube, irtibat bürosu, fabrika, temsilcilik, depo, alım satım yeri ve buna benzer ünitelerinin de borsaya kaydolmaları gerekir." fıkrası ilâve edilmiştir.

Ayrıca, borsa üyelerinin borsada sürekli olarak işlem yapmalarını sağlamak amacıyla maddenin üçüncü fıkrasına "durumları tespit edilemeyen" ibaresinden sonra gelmek üzere; " ve içinde bulunulan yıldan önceki son iki yılda, borsa maddeleri üzerine alım satımı bulunmayan" ibaresi eklenmek suretiyle madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 33 üncü maddesinde; sekseninci maddede detaylı olarak düzenlenmesi sebebiyle, maddenin birinci fıkrasındaki "Bakanlık izni ile" ibaresi ile borsanın protokolde temsilinin borsa tarafından belirlenmesine imkân vermek amacıyla maddenin ikinci fıkrası metinden çıkarılarak madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 34 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 35 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 36 ncı maddesi; borsaların meslek komitelerine zaten personel tahsis etmeleri nedeniyle maddenin dördüncü fıkrasının ikinci cümlesi olan; "Meslek komitelerinde görev alacak personelin nitelikleri ve sayısı, bütçe ile birlikte yönetim kurulunun teklifi üzerine meclisçe karara bağlanır." cümlesi madde metninden çıkarılmak suretiyle ve ayrıca; üye sayısı fazla olan borsalarda, meslek komitelerinde farklı meslek gruplarının temsilinde sayıca adalet sağlanabilmesi amacıyla, ilk fıkrada yer alan 'beş, yedi veya onbir' ibaresi, ' beş, yedi, dokuz veya onbir' şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 37 nci maddesi; borsa meclis üyeleri seçiminin meslek komitelerince değil, meslek gruplarınca yapılmasını temin etmek amacıyla maddenin 'a' bendi metinden çıkarılmıştır.

Borsa meslek komitelerinin zaten mecliste temsil edilmeleri nedeniyle meclise ayrıca bir teklifte bulunmaları bürokrasiyi artıracağından, maddenin (b) bendindeki "ve/veya meclise" ibaresi çıkarılmıştır.

Ayrıca, borsayı temsil amacıyla borsa organ üyelerini yurt içi ve yurt dışında görevlendirmenin borsa yönetim kurulunun asli görevi olması sebebiyle bu maddede bu yönde bir düzenlemeye ihtiyaç bulunmamış ve maddenin (e) bendi "e) Meslekleriyle ilgili yurt dışı ve yurt içi toplantılarda borsa yönetim kurulunca yetki verilmesi halinde borsa adına komiteyi temsil etmek," çıkarılmış ve bend harfleri teselsül ettirilmek suretiyle madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 38 inci maddesinde; borsa meclisi üyelerinin seçiminin meslek komitelerince değil, meslek grubu üyelerince yapılmasının borsa meclislerini daha da güçlendireceği gerekçesiyle maddenin birinci fıkrasının birinci cümlesi "borsa meclisi, meslek gruplarınca dört yıl için seçilecek üyelerden oluşur. Meslek komiteleri beş kişiden oluşan gruplarda ikişer, yedi kişiden oluşan gruplarda üçer, dokuz kişiden oluşan gruplarda dörder, onbir kişiden oluşan gruplarda beşer meclis üyesi seçilir." şeklinde değiştirilmiştir.

Ayrıca, meslek komitelerinde olduğu gibi meclis üyelerinin de sadece bir kuruluşun organlarında görev yapmaları düşüncesiyle maddenin ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere; "Meclis üyeliğine seçilen gerçek kişiler ile tüzel kişilerin gerçek kişi temsilcileri, aynı faaliyet alanında bulunan odalar ve borsaların meclisleriyle 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Kanuna göre kurulmuş odaların ancak birinde görev alabilirler." fıkrası ilave edilerek, madde bu değişikliklerle kabul edilmiştir.

- Tasarının 39 uncu maddesinde; meslek komitelerinde alınan kararların yönetim kurulu tarafından meclise sunulması nedeniyle maddenin (c) bendindeki "veya meslek komiteleri" ibaresi metinden çıkarılmıştır.

Borsa meclislerinin ayda bir toplanması sebebiyle maddenin 'f' bendindeki 'hakem veya hakem heyeti seçmek' ibaresi metinden çıkarılmıştır.

Ayrıca, üyenin aidat affının objektif esaslara bağlanması gerektiğinden maddenin (p) bendindeki "ağır ekonomik bunalım" ibaresi metinden çıkarılmıştır. Madde bu değişikliklerle kabul edilmiştir.

- Tasarının 40 ıncı maddesinde; daha önceki maddelerde yapılan değişikliklerle uyum sağlamak amacıyla maddenin dördüncü fıkrasında geçen 'yönetim kurulunda' ibaresi 'meclisinde' şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 41 inci maddesinde; otuzdokuzuncu maddeyle uyum sağlamak amacıyla 'h' bendindeki "meclise önermek" ibaresi " belirlemek " şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 42 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 43 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 44 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 45 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 46 ncı maddesinde; tescil ücreti oranlarında bölgesel bir esneklik sağlamak amacıyla maddenin beşinci fıkrasının birinci cümlesi; "Tescil ücretinin oranı, malın alım satım değeri üzerinden azami binde ikidir ve bu oranı borsa meclisi belirler." şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 47 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 48 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 49 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 50 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 51 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 52 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 53 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 54 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 55 inci maddesinde; Birlik faaliyetlerinde etkinlik sağlamak açısından maddenin birinci fıkrasında "derneklere" ibaresinden sonra gelmek üzere "ve kooperatiflere" ibaresi ilâve edilmiştir.

Ayrıca, belirli parasal limitlerin üstündeki yetkiyi devredebilme imkânını bu limitlerin altına da sağlamak amacıyla maddenin üçüncü fıkrasının son cümlesindeki "limitleri aşan" ibaresi metinden çıkarılmak suretiyle madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 56 ncı maddesinde; organize sanayi bölgelerine katılımın kendi özel kanununda düzenlenmesi nedeniyle maddenin (s) bendindeki "organize sanayi bölgeleri" ibaresi metinden çıkarılmak suretiyle madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 57 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 58 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 59 uncu maddesinde; Yüksek İstişare Kurulu'nun daha etkin çalışabilmesi amacıyla sayısının azaltılması gerektiği düşünülerek, maddenin birinci fıkrasındaki "sektör meclis başkanları" ibaresi çıkarılarak madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 60 ıncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 61 inci maddesi; muhtelif grupların Genel Kurulda daha adaletli temsilini sağlamak amacıyla dördüncü fıkradaki "her otuz katı" ibaresi " her yirmibeş katı" şeklinde değiştirilerek kabul edilmiştir.

- Tasarının 62 nci maddesinde; Yönetim Kurulunun Genel Kurulca seçilmesini sağlamak amacıyla maddenin (a) bendi; "a) Birlik Başkanını, Yönetim Kurulu ve Yüksek Disiplin Kurulu üyeleri ile yedeklerini seçmek," şeklinde değiştirilmiştir.

Ayrıca; Birliği Genel Kurul adına denetleyen komisyonun seçilmesini düzenlemek maksadıyla maddenin (ı) bendi, "ı) Gerekli gördüğü hallerde komisyonlar kurmak ve seçeceği komisyon marifetiyle Birlik hesaplarını denetlemek," şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 63 üncü maddesinde; konseylerin toplanma şekli ve yerini açıklığa kavuşturmak amacıyla maddenin dördüncü fıkrasının ilk cümlesi "Konseyler, yılda iki defadan az olmamak üzere, konsey başkanının teklifi ve Birlik Başkanının oluru üzerine Birlik merkezinde toplanır." şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir

- Tasarının 64 üncü maddesinde; Birlik Yönetim Kurulunun Genel Kurulca seçilmesi nedeniyle maddenin (e) bendi" e) konseyler müşterek toplantısında Birlik Başkanı dışındaki Yönetim Kurulu üyelerini seçmek" metinden çıkarılmış, takip eden bentler de buna göre teselsül ettirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 65 inci maddesinde; Yönetim Kurulunun başkan dahil onbeş üyeden oluştuğunu vurgulamak üzere maddenin birinci fıkrasındaki; "dört yıl için seçilen" ibaresinden sonra gelmek üzere, "başkan dahil" ibaresi eklenmiştir.

Ayrıca, Yönetim Kurulunun Birlik Genel Kurulunca seçilmesi nedeniyle maddenin üçüncü fıkrası, "Yönetim Kurulunun on dört asıl ve aynı sayıda yedek üyesi, Genel Kurulca delegeler arasından seçilir. Yönetim Kurulunda, her oda ve borsa grubundan en az bir temsilci bulunur." şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 66 ncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 67 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 68 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 69 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 70 inci maddesinde; küçük odaların Birlik aidatı ödemede yaşadıkları malî sıkıntılar dikkate alınarak birinci fıkradaki 'yüzde onunu' ibaresi 'yüzde sekizini' şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 71 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 72 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 73 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 74 üncü maddesinde; genel sekreter ve yardımcılarının asli icra organı olan yönetim kurulu tarafından atanmasını sağlamak amacıyla maddenin ikinci fıkrasının birinci cümlesindeki "meclis" ibaresi "yönetim kurulu" şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 75 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 76 ncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 77 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 78 inci maddesinde; oda, borsa ve Birliğin eğitim, kongre, fuar gibi faaliyetlerdeki harcama limitini kaldırmak ve oda, borsa ve Birliğin personel, yevmiye, seyahat, huzur hakkı gibi harcamalarına bir sınır getirmek amacıyla maddenin tamamı;

"Odalar, borsalar ve Birlikçe hazırlanan bütçelerde;

a) Genel Kurul kararıyla, Türkiye Odalar, Borsalar ve Birlik Personeli Sigorta ve Emekli Sandığı Vakfına ödenmek üzere yüzde bir oranında pay ayrılır,

b) Bakanlık iç ticaret hizmetlerini geliştirmek üzere her yıl yüzde biri geçmemek üzere pay ayrılır.

Bu şekilde ayrılacak payların kullanma esasları ve uygulaması yönetmelikle düzenlenir.

Birlik ile oda ve borsaların bütçelerinde temsil, gezi, konaklama, seyahat, yevmiye ve huzur hakkı gibi harcamaları için ayıracakları pay bütçelerinin yüzde yirmisini, personel harcamaları için ayrılan pay ise bütçelerinin yüzde kırkını geçemez." şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 79 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 80 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 81 inci maddesinde; mevcut Kanunda da olduğu gibi millî güvenlik ve mücbir sebepler nedeniyle Bakanlar Kuruluna oda, borsa ve Birliğin organ seçimlerini bir yılı geçmemek üzere erteleme yetkisi verilmesi amacıyla, maddenin ondördüncü fıkrası olarak;

"Birlik ile oda ve borsaların organlarının seçim tarihleri, Bakanlar Kurulu tarafından bir yılı geçmemek üzere ertelenebilir." fıkrası eklenmiştir.

Ayrıca, oda, borsalar ve Birliğin iki farklı kurumun organında görev yapmasının zorlukları ve sakıncaları göz önüne alınarak, anılan maddeye, "Milletvekili, belediye başkanı, belediye meclis üyesi ve il genel meclisi üyesi seçilenler ile siyasi parti organlarında görevli olanların oda, borsa ve Birlik organlarındaki görevleri kendiliğinden sona erer." paragrafı son fıkra olarak eklenmek suretiyle madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 82 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 83 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 84 üncü maddesinde; oda, borsa organ seçimlerinin iki aylık bir sürede yapılabilmesi amacıyla, maddenin birinci fıkrasının ilk cümlesi "Oda ve borsa organlarının seçimleri, bu Kanun hükümlerine göre aşağıda belirtilen esas ve usullere uygun olarak, ekim ayında başlar kasım ayı içinde bitirilir." şeklinde değiştirilmiştir.

Seçmen listelerinin talep eden üyelere de verilmesi amacıyla birinci fıkranın (a) bendinin, ikinci alt bendi ; "Hâkim, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip listeleri seçim sandık kurullarına incelettirir ve varsa noksanlarını tamamlattırdıktan sonra en geç beş gün içinde onaylar. Onaylanan listeler ve seçimin yapılacağı tarih ve yer ile diğer hususlar, oda veya borsanın ilan yerlerinde asılmak suretiyle üç tam iş günü ilan edilir. Bu listelerin örnekleri, talep edilmesi halinde oda veya borsa üyelerine masrafı ödenmek kaydıyla verilir. İlçe seçim kurulu başkanınca gerekli görülen hususlar yerel basın yayın organları aracılığı ile ilgililere duyurulur." şeklinde değiştirilmiştir.

Ayrıca, meclisin meslek gruplarınca seçileceğinin daha önceki maddelerde düzenlenmesi nedeniyle maddenin birinci fıkrasının 'b' bendi "b) Meslek grupları yargı gözetiminde oda ve borsa meclisleri için asıl ve yedek üyeleri meslek komitesi üyeleri ile birlikte seçer" şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 85 inci maddesinde; Birlik Yönetim Kurulunun, Genel Kurul tarafından seçilmesi nedeniyle maddenin tamamı ; "Genel Kurul delegeleri dışındaki Birlik organlarının seçimi, bu Kanunda düzenlenen usul ve esaslara göre ve yargı gözetiminde, mayıs ayı içinde yapılır.

Birlik Başkanı, Birlik Genel Kurulunca, delegeler arasından öncelikle seçilir.

Birlik Genel Kurulunda, Birlik Başkanının seçiminin yapıldığı gün içinde ilgili delegelerce kendi aralarından Birlik Yönetim Kurulu ve oda ve borsa konseylerinin asıl ve yedek üyeleri seçilir. Birlik Başkanı seçim sonucu açıklanmadan, Birlik Yönetim Kurulu ve konsey seçimlerine geçilemez. İtiraz üzerine Birlik Başkanı seçimi iptal edilirse, Birlik Yönetim Kurulu ve konsey seçimleri de kendiliğinden geçersiz sayılır.

Yüksek Disiplin Kurulunun asıl ve yedek üyeleri, Birlik Genel Kurulunca, delegeler arasından seçilir.

Birlik Yönetim Kurulu ve oda ve borsa konseyleri seçimi ile Yüksek Disiplin Kurulunun seçimi birlikte yapılır.

İtirazlar seçim günü yapılır ve aynı gün karara bağlanır." şeklinde değiştirilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 86 ncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 87 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 88 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 89 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 90 ıncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 91 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 92 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 93 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 94 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 95 inci maddesinde; şubeye dönüşen veya kapanan oda ve borsaların maddi varlıklarının akîbetini belirlemek amacıyla; "Şubeye dönüşen oda ve borsaların varlıkları bağlandığı oda veya borsaya, kapanan oda ve borsaların varlıkları ise Birliğe intikal eder." şeklindeki paragraf son fıkra olarak ilave edilerek madde kabul edilmiştir.

- Tasarının 96 ncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 97 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 98 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 99 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 100 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 101 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

- Ticaret siciline kayıtlı gerçek ve tüzel kişiler için esnaf ve sanatkârlar için aranan niteliklerin aranmamasını temin amacıyla tasarıya 101'inci maddeden sonra gelmek üzere "Uygulanmayacak hükümler" başlığı ile birlikte;

"Ticaret siciline kayıtlı olanlardan 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda öngörülen ustalık belgesi istenmez." maddesi 102 nci madde olarak Tasarıya eklenmiş ve takip eden maddelerin numaraları teselsül ettirilmiştir .

- Tasarının 102 nci maddesi, 103 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir.

- Geçici birinci maddenin birinci fıkrasının sonuna" Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte iptal edilen borsa komiseri unvanlı kadrolarda istihdam edilenler, bu Kanunla ihdas edilen uzman ünvanlı kadrolara bulundukları kadro dereceleri itibariyle iki ay içerisinde atanırlar" cümlesi eklenmiş ve bu maddenin ikinci fıkrası ise; "bunlar yeni bir kadroya atanıncaya kadar eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge ve her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî haklarını almaya devam ederler. Borsa komiserlerinin atandıkları yeni kadroların aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî hakları toplamının net tutarı, eski kadrolarına bağlı olarak en son ayda almakta oldukları aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî hakları toplamının net tutarından az olması halinde, aradaki fark giderilinceye kadar atandıkları kadroda kaldıkları sürece herhangi bir kesintiye tâbi tutulmaksızın tazminat olarak ödenir." şeklinde değiştirilerek ve ekteki ihdas edilen kadro cetveli ile iptal edilen kadro cetveli de Tasarıya eklenmek suretiyle madde kabul edilmiştir.

- Geçici 2 nci madde aynen kabul edilmiştir.

- Geçici 3 üncü madde aynen kabul edilmiştir.

- Geçici 4 üncü madde aynen kabul edilmiştir.

- Geçici 4 üncü maddeden sonra gelmek üzere; odalar, borsalar ve Birliğin birikmiş aidat alacaklarının tahsilatında kolaylık sağlamak amacıyla "Üyelerin oda ve borsalara, oda ve borsaların da Birliğe olan gecikmiş aidat borçlarının tamamının, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içinde ödenmesi halinde bu borçlara ait gecikme zamları silinir." ibaresi geçici 5 inci madde olarak ilâve edilmiştir.

- Geçici 5 inci madde, geçici 6 ncı madde olarak aynen kabul edilmiştir.

- Geçici 6 ncı madde, geçici 7 nci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

- Geçici 7 nci maddedeki, "belirtilen" ibaresinden sonra gelmek üzere " nitelikler ile ilgili" ibaresi eklenmiş ve bu madde geçici 8 inci madde olarak kabul edilmiştir.

- Geçici 8 inci maddede; Tasarıda , oda ve borsa organ seçimlerinin Birlik ve Bakanlık tarafından hazırlanacak veri tabanından alınacak güncel üye listelerine göre yapılması öngörüldüğünden, gerekli hazırlıkların tamamlanabilmesi amacıyla "2004 yılında yapılması gereken oda ve borsaların organ seçimleri 2005 yılı mart ayı içinde yapılır" ibaresi ilk fıkra olarak maddeye eklenmiştir.

İkinci fıkrada da bu doğrultuda değişiklik yapılmıştır ve madde geçici 9 uncu madde olarak kabul edilmiştir.

- Geçici 9 uncu madde, geçici 10 uncu madde olarak aynen kabul edilmiştir.

- Geçici 10 uncu madde, geçici 11 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

- Geçici 11 inci madde, geçici 12 nci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

- Tasarıya; Birliğin, kurulmasına öncülük ettiği üniversitenin hayatiyetini devam ettirebilmesi amacıyla kalıcı maddi destek sağlanması için geçici 12 nci maddeden sonra gelmek üzere, " Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren altı yıl süreyle Birliğin yıllık gelirinin yüzde beşi, bu sürenin dolmasını takip eden onbeş yıl süreyle de yüzde ikisi Türkiye Odalar ve Borsalar Eğitim ve Kültür Vakfı ile TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesinin ihtiyaçları için kullanılmak üzere bu kuruluşlara tahsis edilir. Tahsis edilecek meblağın paylaşım esasları Birlik Yönetim Kurulunca belirlenir" şeklindeki bir geçici madde, geçici 13 üncü madde olarak eklenmiştir.

- Yukarıda yapılan düzenlemeler doğrultusunda geçici madde numaraları yeniden teselsül ettirilmiştir.

- Tasarının 103 üncü maddesi 104 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir.

- Tasarının 104 üncü maddesi 105 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

İşbu raporumuz, gereği yapılmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.

Başkan	Başkanvekili	Sözcü
Soner Aksoy	Ahmet Büyükakkaşlar	Hasan Ali Çelik
Kütahya	Konya	Sakarya
Kâtip	Üye	Üye
Fatma Şahin	Tacidar Seyhan	Ahmet Rıza Acar
Gaziantep	Adana	Aydın
Üye	Üye	Üye
Ahmet Edip Uğur	Nejat Gencan	Şemsettin Murat
Balıkesir	Edirne	Elazığ
Üye	Üye	Üye
Talip Kaban	Vezir Akdemir	İsmail Katmerci
Erzincan	İzmir	İzmir
Üye	Üye	Üye
Sedat Uzunbay	Mustafa Elitaş	Hasan Angı
İzmir	Kayseri	Konya
Üye	Üye	Üye
Nuri Çilingir	Şükrü Ünal	Mustafa Öztürk
Manisa	Osmaniye	Sinop
Üye	Üye
İbrahim Çakmak	Yekta Haydaroğlu
Tokat	Van

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ İLE ODALAR VE BORSALAR

KANUN TASARISI

BİRİNCİ KISIM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1. - Bu Kanunun amacı; ticaret ve sanayi odaları, ticaret odaları, sanayi odaları, deniz ticaret odaları, ticaret borsaları ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin kuruluş ve işleyişine ilişkin esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2. - Bu Kanun; ticaret ve sanayi odaları, ticaret odaları, sanayi odaları, deniz ticaret odaları, ticaret borsaları ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin kuruluşlarına, organlarının nitelikleri ve seçim usulleri ile organlık vasfını yitirme hâl ve usullerine, görev ve yetkileri ile çalışma usullerine, üyeleri ile olan karşılıklı hak ve yükümlülüklerine, gelir ve harcamaları ile bütçelerine ilişkin esasları kapsar.

Tanımlar

MADDE 3. - Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,

b) Oda: Ticaret ve sanayi odası, ticaret odası, sanayi odası ve deniz ticaret odasını,

c) Borsa: Ticaret borsası ve ürün ihtisas borsası unvanını taşıyan ürün borsalarını,

d) Birlik: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini,

e) Personel: Oda, borsa ve Birlikte çalışanları,

İfade eder.

İKİNCİ KISIM

Odalar

BİRİNCİ BÖLÜM

Odalara İlişkin Genel Esaslar

Odalar

MADDE 4. - Odalar; üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, mensuplarının birbirleri ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere mesleki disiplin, ahlak ve dayanışmayı korumak ve bu Kanunda yazılı hizmetler ile mevzuatla odalara verilen görevleri yerine getirmek amacıyla kurulan, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarıdır.

Odaların kurulması

MADDE 5. - Odalar illerde, Birliğin olumlu görüşü üzerine Bakanlığın kararı ile kurulur.

Bir ilde oda kurulabilmesi için ticaret siciline kayıtlı ve bu Kanunda belirtilen nitelikleri haiz en az bin tacir ve/veya sanayici veya deniz ticareti ile iştigal edenlerin Birliğe yazılı başvuruda bulunması zorunludur.

Müstakil sanayi odası kurulabilmesi için o ilde faaliyet gösteren sanayicilerin yarısından fazlasının yazılı talebi şarttır.

Mevcut ticaret ve sanayi odasından ayrılan sanayicilerin, Kanunda öngörülen usul ve esaslara uygun olmak kaydıyla, müstakil sanayi odası kurması halinde, o ildeki ticaret ve sanayi odası, ticaret odası adını alır.

Mevcut ticaret ve sanayi odasının ayrı odalar halinde kurulmasıyla, ticaret ve sanayi odasına bir önceki yıl sanayiciler tarafından ödenmiş olan yıllık ve munzam aidat tutarlarının yarısı, sanayi odasının organ seçimlerinin kesinleşmesinden itibaren üç ay içinde yeni kurulan sanayi odasına devredilir.

Coğrafi bölge odaları kurulabilmesi; bölge illerindeki toplam üye sayısının yarısından fazlasının, Birliğe yazılı müracaatı veya il oda meclislerinin ayrı ayrı üye tam sayısının üçte ikisinin kararıyla ve Birliğin olumlu görüşü üzerine Bakanlığın kararı ile gerçekleşir.

Tezgah, cihaz, makine gibi muharrik kuvvet kullanarak ham madde, yarı ve tam mamulleri, özellik, içerik, bileşim veya şeklini kısmen veya tamamen değiştirmek amacıyla işleyerek, seri halde veya standart olarak yeni bir ürün üretmek suretiyle katma değer oluşturan işyerleri ile yer altı kaynaklarının çıkarılıp işlendiği yerleri işletenler ve bilişim teknolojisi üretenler bu Kanunun uygulanması bakımından sanayici sayılır.

Ancak;

a) Seri halinde hazır elbise üretmeyen terziler, fabrika halinde işletilmeyen fırınlar, lokantacı, elbise temizleyici ve benzerleriyle mamullerini toptan satmayıp perakende olarak doğrudan doğruya tüketiciye satan kunduracı, şekerci, tatlıcı gibi işletmeler,

b) Şehir, kasaba ve köylerdeki su temizleme, arıtma, süzme ve dağıtma tesisleri,

c) İşlemek üzere, üretimleri nevinden hariçten hammadde almamaları şartıyla, arazide ekim, dikim, bakım ve yetiştirme yollarıyla bitki, hayvan veya hayvan mahsullerinin, bizzat yetiştiricileri tarafından işlenip değerlendirilmesi işlerine tahsis edilen yerler,

d) Üniversiteler, meslek liseleri ve benzeri okulların üretim yapan atölye ve lâboratuarları, meslek kursları ve cezaevlerindeki atölyeler gibi öğretim ve eğitim amacıyla işletilen yerler,

e) Doğrudan doğruya Millî Savunma Bakanlığı teşkilâtına bağlı olarak çalıştırılan askeri sanayi müesseseleri,

Sanayici sayılmazlar.

Deniz ticaret odası kurmak için, ticaret siciline kayıtlı gerçek ve tüzel kişilerden;

a) Gemi sahipleri, donatanlar ve donatma iştirakleri, gemi işletenler,

b) Gemi acenteleri,

c) Gemi alım satım, navlun komisyoncuları, forvarderler,

d) Stivedor ve puantaj firmaları,

e) Gemi klas müesseseleri, deniz sigorta müesseseleri ve acenteleri ile deniz ekspertiz kuruluşları ve sürveyörleri,

f) Deniz malzemesi, kumanyacılar ve deniz sanayi malzemesi alım satımı yapan firmalar, gemi akaryakıt ikmal ve sağlama işiyle uğraşan firmalar,

g) Marina ve liman işletme firmaları,

h) Balıkçılıkla ilgili gemi işleten firmalar,

ı) Yat turizmi, balıkçı gemiciliği, kafes balıkçılığı, denizaltı su hizmetleri, gezinti tekneleri, kruvaziyer turizmi, dip kaynakları ve deniz kumcuları, denizde atık ve çevre temizliği ile uğraşan firmalar, gemi ve yat inşa ve yan sanayi firmaları, su üstü ve su altı deniz sporları ile uğraşan firmalar,

başvuruda bulunabilirler. Ancak, başvuru sahiplerinin en az yüzde onunun gemi sahibi olması gerekir.

Odaların kuruluş ve çalışma alanları

MADDE 6. - Odaların kuruluş ve çalışma alanları, il sınırlarıdır. Kuruluş ve çalışma alanları içinde aynı unvanda başka bir oda kurulamaz.

Odaların çalışma alanları, çevre illeri de kapsayacak şekilde ve o illerde ilgili oda kuruluncaya kadar geçerli olmak üzere, Birlik Yönetim Kurulu tarafından genişletilebilir veya daraltılabilir.

Oda şubeleri

MADDE 7. - İlçenin bulunduğu ilde kurulu oda nev’inden olmak şartıyla, bir ilçede faaliyet gösteren tacir ve/veya sanayici sayısı bini aştığı takdirde ticaret ve sanayi odası şubesi veya ticaret odası şubesi, faaliyet gösteren sanayici sayısı ikiyüzelliyi aştığı takdirde sanayi odası şubesi; faaliyet gösteren deniz taciri sayısı yüzü aştığı takdirde deniz ticaret odası şubesi, ilgili oda yönetim kurulunun teklifi ve meclislerinin kararı ile kurulur.

Bölge odaları kapsadıkları illerde şube kurabilirler. Bölge odasının kurulması ile kurucu il odaları şube haline dönüşür. İlçe odaları, meclislerinin üye tam sayısının üçte ikisinin kararıyla il odasının şubesine dönüşebilirler.

Şubelerde, o ilçede faaliyet gösteren tacir veya sanayici üyeler arasından yargı göze-timinde yapılacak seçimle en az on kişilik meclis oluşturulur. Meclis üyeleri kendi aralarından bir başkan ile bir başkan yardımcısı ve beş kişiden oluşan yönetim kurulu üyelerini seçer. Aynı sayıda yedek üyeler seçilir. Yönetim, kendi arasından bir şube başkanı ve başkan yardımcısı ile bir sayman belirler.

Odalar, yönetim kurulunun teklifi ve meclislerinin onayıyla bazı yetkilerini şube meclisine devredebilir.

Şubelerin kuruluş ve işleyişi, bütçeleri, odaların görevlerinden hangilerinin şubeler tarafından yerine getirileceği ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar Birlikçe hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Oda temsilcilikleri

MADDE 8. - Oda şubesi bulunmayan ilçelerde, beldelerde ve endüstri bölgeleri ile organize sanayi bölgelerinde oda yönetim kurulunun teklifi ve meclis kararı ile oda temsilciliği kurulabilir.

Oda temsilciliği, faaliyet gösteren ve oda yönetim kurulu kararı ile belirlenen bir üye veya oda personeli tarafından yerine getirilir. Oda temsilcisine yardımcı olmak üzere ihtiyaç duyulacak personel, yetkileri belirlenerek oda yönetim kurulu tarafından atanır.

Oda temsilcilerine verilecek görev ve yetkiler, Birlikçe hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Odalar, çalışma alanları dışındaki yerlerde şube, temsilcilik ve benzeri birimler açamazlar.

Odalara kayıt zorunluluğu

MADDE 9. - Ticaret siciline kayıtlı tacirler ve 5 inci maddeye göre sanayici ve deniz taciri sıfatını haiz tüm gerçek ve tüzel kişiler ile bunların şubeleri ve fabrikaları, bulundukları yerdeki odaya kaydolmak zorundadırlar. Meslek gruplarına göre yapılacak üye kayıtları, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen ortak veri tabanında güncel olarak tutulur.

Bir merkeze bağlı olduğu halde, müstakil sermayesi ve müstakil muhasebesi bulunan veya muhasebesi merkezde tutulduğu ve müstakil sermayesi bulunmadığı halde kendi başına ticari muamele yapan yerler bu Kanunun uygulanması bakımından şube sayılır.

Sanayi odası kurulan illerde sanayiciler, sanayi odasına kaydolmakla ticaret odasına kaydolma yükümlülüğünü de yerine getirmiş olurlar. Sanayi işletmesi sahiplerinin, sınai nitelikli işlerinin gereği olarak meşgul oldukları ticaret işleri bunların sanayici vasfını ortadan kaldırmaz; bunlar isterlerse ticaret odasına da kaydolabilirler.

Sanayiciler, kendi sanayi ürünlerini satmak üzere birden fazla satış yeri açtıkları takdirde, fazlası için satış yerlerinin bulunduğu ticaret ve sanayi veya ticaret odasına da kaydolmak zorunda oldukları gibi; kendi sanayi ürünlerinin satışı dışında başka ticari işlerle uğraştıkları takdirde, ticaret ve sanayi veya ticaret odasına da kaydolmakla yükümlüdürler.

Sermayesinin tamamı Devlete ve özel idarelere veya belediyelere veya bunların ortaklığına ait olan iktisadi müesseselerle bunların şubeleri, özel kanun veya sözleşme ile kurulmuş olup, Devletin ve özel idarelerin veya belediyenin iştiraki bulunan tüzel kişiliği haiz müesseseler veya bunların şubeleri ve fabrikaları, bulundukları ildeki odalara kaydolmak zorundadırlar.

Ticaret siciline kayıtlı gerçek ve tüzel kişilerden 5 inci maddede belirtilen deniz tacirleri ile beşinci fıkra hükmünde belirtilenlerden deniz ticaretiyle uğraşanlar, bulundukları ildeki deniz ticaret odasına kaydolmak zorundadırlar. Bu kapsamda sayılanlar, deniz ticaret odasına kaydolmakla diğer odalara kaydolma yükümlülüğünü de yerine getirmiş sayılırlar. Ancak, bu kapsamdakiler, deniz ticaret odasına kaydolmasını gerektiren faaliyetler dışında başka işlerle de uğraştığı takdirde, ayrıca ilgili odaya da kaydolmak zorundadır.

Bu maddede düzenlenen kayıt zorunluluğunu bir ay içinde yerine getirmeyenler, odalar tarafından resen kaydedilir ve durum kendilerine tebliğ edilir.

Değişikliklerin bildirilmesi

MADDE 10. - Odalara kayıt zorunluluğu bulunanlar, durumlarında meydana gelen ve Türk Ticaret Kanununa göre tescil ve ilanı gereken her türlü değişikliği, gerçekleşmesinden itibaren bir ay içinde, kayıtlı oldukları odalara bildirmek zorundadır. Ticaret siciline tescili zorunlu olup da yasal şekil ve sürede tescil ettirilmemiş olan bir hususu haber alan ilgili oda, bu yasal zorunluluğu yerine getirmeyenlerin durumlarını gerekli sicil değişikliklerinin yapılması için ilgili ticaret sicil memurluğuna bildirir. Ticaret sicil memurluğu, bu bildirim üzerine gerekli işlemleri yapmakla yükümlüdür.

İçinde bulunulan yıldan önceki iki yıldan itibaren adresleri ve durumları tespit edilemeyenler ile bu süre zarfında aidat ödemeyen üyelerin isimleri, oda yönetim kurulu kararıyla, meslek grupları ve seçmen listelerinden silinir; aidat tahakkukları durdurulur ve bunlar oda hizmetlerinden yararlanamazlar. Bu fıkra hükmünün gereğinin her yılın ocak ayı içinde yerine getirilmesinden oda yönetim kurulu sorumludur.

Yukarıdaki fıkrada anılan oda yönetim kurulu kararını takip eden yılbaşından itibaren iki yıl içinde, ilgilinin üyesi bulunduğu odaya müracaatla adres ve durumunu bildirmemesi halinde, oda yönetim kurulunun teklifi ve meclis kararıyla ticaret sicil kaydının resen silinmesi için ticaret sicil memurluğuna ihbarda bulunulur. İhbarı takip eden ayın ilk günü itibarıyla oda kaydı silinmiş sayılır. Bu süre içerisinde durumunu bildiren üyelerin aidat tahakkukları başlatılır. Ancak bu durumda olanlar tüm aidat borçlarını ödemedikçe seçmen listelerine tekrar kaydedilemezler.

Ticaret sicilinden resen kayıt silinmesine ilişkin ilanlar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ücretsiz olarak yayımlanır.

Sanayici vasfını yitirdikleri, başvuru üzerine veya resen tespit olunan sanayi odası üyelerinin sanayi odasından kayıtları silinir. Ancak bunlardan ticaret odasına kayıtlı olmayanların ticari faaliyetlerinin devam etmesi halinde durum, resen kayıtlarının yapılması için ilgili ticaret odasına bildirilir.

Odalarda ehliyet, temsil ve imza yetkisi

MADDE 11. - Odalar, taşınır ve taşınmaz mal almaya, satmaya, inşa, ifraz, tevhit ve rehin etmeye, ödünç para almaya, Bakanlık izni ile kamulaştırma yapmaya, sosyal faaliyetleri desteklemeye, özendirmeye, bağış ve yardımlarda bulunmaya, okul ve derslik yapmaya, burs vermeye, bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirket ve vakıf kurmaya veya kurulu şirketlere ortak olmaya ve benzeri hukuki işlemler yapmaya yetkilidirler.

Odayı resmî protokolde meclis başkanı, katılamadığı hallerde ise yönetim kurulu başkanı temsil eder.

Odanın hukuki temsilcisi yönetim kurulu başkanıdır.

Odayı, yönetim kurulu başkanı ile en az bir yönetim kurulu üyesinin veya genel sekreterin ortak imzaları bağlar.

Odaların görevleri

MADDE 12. - Odaların görevleri şunlardır;

a) Meslek ahlakını, disiplini ve dayanışmayı korumak ve geliştirmek, ticaret ve sanayinin kamu yararına uygun olarak gelişmesine çalışmak,

b) Ticaret ve sanayiyi ilgilendiren bilgi ve haberleri derleyerek ilgililere ulaştırmak, ilgili kanunlar çerçevesinde resmî makamlarca istenecek bilgileri vermek ve özellikle üyelerinin mesleklerini icrada ihtiyaç duyabilecekleri her çeşit bilgiyi, başvuruları durumunda kendilerine vermek veya bunların elde edilmesini kolaylaştırmak, elektronik ticaret ve internet ağları konusunda üyelerine yol gösterecek girişimlerde bulunmak, bu konularda gerekli alt yapıyı kurmak ve işletmek,

c) Ticaret ve sanayiye ait her türlü incelemeleri yapmak, bölgeleri içindeki, iktisadi, ticari ve sınai faaliyetlere ait endeks ve istatistikleri tutmak, başlıca maddelerin piyasa fiyatlarını takip ve kaydetmek ve bunları uygun vasıtalarla yaymak,

d) 26 ncı maddedeki belgeleri düzenlemek ve onaylamak,

e) Meslek faaliyetlerine ait konularda resmî makamlara teklif, dilek ve başvurularda bulunmak; üyelerinin tamamının veya bir kesiminin mesleki menfaati olduğu takdirde meclis kararı ile bu üyeleri adına veya kendi adına dava açmak,

f) Çalışma alanları içindeki ticari ve sınai örf, adet ve teamülleri tespit etmek, Bakanlığın onayına sunmak ve ilan etmek,

g) Üyeleri tarafından uyulması zorunlu mesleki karar almak,

h) Yurt içi ve yurt dışı fuar ve sergilere katılmak,

ı) Gerektiğinde 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanununun 125 inci maddesinde sayılan mal ve hizmetlerin azami fiyat tarifelerini, kendi üyeleri için, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliğe uygun olarak tespit etmek ve onaylamak,

j) Deniz ticaretinin kamu yararına, millî ulaştırma ve deniz ticareti politikasına uygun şekilde gelişmesine çalışmak,

k) Millî ve milletlerarası deniz ticaretine ait incelemeler yapmak ve bu konudaki bilgileri sağlamak, Türkiye limanları arası ve yurt dışı navlun, acente komisyonu ve ücretleri ile liman masrafları gibi bilgileri toplamak ve bunları mümkün olan vasıtalarla en seri şekilde yaymak, dünya deniz ticaretindeki en son gelişmeleri izlemek, istatistikler tutmak ve bunları ilgililere duyurmak,

l) Deniz ticaretine ait ticari örf, teamül ve uygulamaları tespit ve ilan etmek, navlun anlaşmaları, konşimento ve benzeri evraka ait tip formları hazırlamak,

m) Yabancı gemi sahip ve donatanları ile denizcilikle ilgili müesseselere Türkiye limanlarının imkânları, çalışma şekilleri, tarifeleri ve liman masrafları hakkında bilgi vermek ve onlardan benzeri bilgileri sağlamak,

n) Deniz ticareti ile ilgili milletlerarası kuruluşlara üye olmak ve delege bulundurmak,

o) İlgililerin talebi üzerine deniz ticareti ile ilgili ihtilaflarda hakemlik yapmak,

p) Deniz acenteliği hizmet ücret tarifelerini hazırlamak ve Bakanlığın onayına sunmak,

r) Sair mevzuatın verdiği görevlerle, ilgili kanunlar çerçevesinde Birlik ve Bakanlıkça verilecek görevleri yapmak,

s) Birliğin belirlediği standartlara göre üye kayıtlarını tutmak ve üyelik aidatlarına ilişkin belgeleri saklamak ve bunları Birliğe talep halinde bildirmek,

t) Mevzuatla bakanlıklara veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına verilen işlerin, bu Kanunda belirtilen kuruluş amaçları ve görev alanı çerçevesinde odalara tevdii halinde bu işleri yürütmek,

u) Üyelerinin ihtiyacı olan belgeleri vermek ve bunlara ilişkin gerekli hizmetleri yapmak,

v) Yurt içi fuarlar konusunda yapılacak müracaatları değerlendirip Birliğe teklifte bulunmak,

y) Üyeleri hakkındaki tüketici şikayetlerini incelemek ve kuruluş amaçları doğrultusunda diğer faaliyetlerde bulunmak.

Odalar, bunlardan başka mevzuat hükümleri çerçevesinde;

a) Ticaret mallarının niteliklerinin belirlenmesine yönelik lâboratuvarlar kurmak veya bunlara iştirak etmek, uluslararası kalibrasyon, test ölçme lâboratuvarı kurmak veya iştirak etmek, belgelendirme hizmetleri sunmak,

b) Millî Eğitim Bakanlığının izin ve denetiminde ticaret, denizcilik ve sanayi ile ilgili kursları açmak, açılan kurslara yardımda bulunmak, yurt içinde ve dışında ihtiyaç duyulan alanlar için öğrenci okutmak ve stajyer bulundurmak; mesleki ve teknik eğitim ve öğretimi geliştirme ve yönlendirme çalışmaları yapmak, kendi üyelerinin iş yerleriyle sınırlı olmak üzere, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamına alınmamış meslek dallarında bu uygulamaya ilişkin belgeleri düzenlemek,

c) İlgililerin talebi halinde, ticari ve sınai ihtilaflarda hakem olmak, tahkim kurulları oluşturmak,

d) Açılmış veya açılacak olan sergiler, panayırlar, umumi mağazalar, depolar, müzeler ve kütüphanelere katılmak,

e) Yetkili bakanlıkça uygun görülen alanlarda, sanayi siteleri, endüstri bölgeleri, organize sanayi bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, teknoparklar, teknoloji merkezleri kurmak ve yönetmek; 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu çerçevesinde serbest bölge kurucu ve işleticisi veya işleticisi olmak, antrepo işletmek ve fuar alanları, kongre merkezleri ile ticaret merkezleri kurmak, işletmek veya kurulmuş olanlara iştirak etmek,

görevlerini de yaparlar.

İKİNCİ BÖLÜM

Oda Organları, Oluşumları ve Görevleri

Oda organları

MADDE 13. - Odanın organları şunlardır;

a) Meslek komiteleri,

b) Meclis,

c) Yönetim kurulu,

d) Disiplin kurulu.

Oda meslek komiteleri

MADDE 14. - Oda meslek komiteleri, meslek gruplarınca dört yıl için seçilecek beş veya yedi kişiden, üye sayısı onbini aşan odalarda beş, yedi veya onbir kişiden oluşur. Asıl üyeler kadar da yedek üye seçilir.

Komite kendi üyeleri arasından dört yıl için bir başkan ve bir başkan yardımcısı seçer.

Meslek komitesi üyeliğine seçilen gerçek kişiler ile tüzel kişilerin gerçek kişi temsilcileri, aynı faaliyet sınırları içinde bulunan odalar ve borsaların meslek komiteleri ile 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Kanuna göre kurulmuş odaların ancak birinde görev alabilirler.

Mesleklerin gruplandırılmasında uyulacak esaslar ile meslek komitelerinin üye sayılarının tespiti ve diğer hususlar Birlikçe hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir. Meslek komitelerinde görev alacak personelin nitelikleri ve sayısı, bütçe ile birlikte yönetim kurulunun teklifi üzerine meclisçe karara bağlanır.

Oda meslek komitelerinin görevleri

MADDE 15. - Oda meslek komitelerinin görevleri şunlardır;

a) Oda meclisi için üye seçmek,

b) Meslekleri ile ilgili incelemeler yapmak, yararlı ve gerekli gördükleri tedbirleri, görüşülmek üzere yönetim kuruluna ve/veya meclise teklif etmek,

c) Meslek komitesiyle ilgili olarak meclis gündeminde yer alan konularda başkan, başkan yardımcısı veya uygun görülen üyelerin, oy kullanmamak üzere meclis toplantısına katılmasına karar vermek,

d) Mesleklerine ait işler hakkında, meclis veya yönetim kurulu tarafından bilgi istenmesi halinde, bu konuda araştırma yapmak ve istemi cevaplandırmak,

e) Meslekleriyle ilgili yurt dışı ve yurt içi toplantılarda oda yönetim kurulunca yetki verilmesi halinde oda adına komiteyi temsil etmek,

f) İlgili mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Oda meclisi

MADDE 16. - Oda meclisi, meslek komitelerince dört yıl için seçilecek üyelerden oluşur. Beş kişilik meslek komitelerince ikişer, yedi kişilik meslek komitelerince üçer, onbir kişilik meslek komitelerince dörder meclis üyesi seçilir. Ayrıca aynı sayıda yedek üye seçilir.

Meclis, kendi üyeleri arasından dört yıl için başkan ile bir veya iki başkan yardımcısı seçer.

Meclis başkanı ve yardımcıları yönetim kurulu ve disiplin kurulu başkan ve üyeliğine seçilemezler.

Üst üste iki dönem meclis başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Oda meclisinin görevleri

MADDE 17. - Oda meclisinin görevleri şunlardır;

a) Oda yönetim kurulu ve disiplin kurulu üyelerini seçmek,

b) Kendi üyeleri arasından Birlik genel kurulu delegelerini seçmek,

c) Yönetim kurulu veya meslek komiteleri tarafından yapılacak teklifleri inceleyip karara bağlamak,

d) Uyulması zorunlu mesleki kararlar almak,

e) Çalışma alanları içindeki ticari ve sınai örf, adet ve teamülleri tespit ve ilan etmek,

f) Aylık mizanı ve aktarma taleplerini incelemek ve onaylamak,

g) Üyeleri arasında veya üyelerin yapmış oldukları sözleşmede yer alması halinde bu sözleşmelerle ilgili olarak çıkan ihtilafları çözmek üzere tahkim müesseseleri kurmak, hakem veya hakem heyeti seçmek, mahkemeler tarafından istenecek hakem ve bilirkişi listelerini onaylamak,

h) Odaya kayıtlı üyeler hakkında disiplin kurulu tarafından teklif edilecek cezaları karara bağlamak,

ı) Yıllık bütçe ve kesin hesapları onaylamak ve yönetim kurulunu ibra etmek, sorumluluğu görülenler hakkında takibat işlemlerini başlatmak,

j) Taşınmaz mal almaya, satmaya, inşa, ifraz, tevhit ve rehin etmeye, ödünç para almaya, kamulaştırma yapmaya, okul ve derslik yapmaya, bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirket ve vakıf kurmaya veya kurulu şirketlere ortak olmaya karar vermek,

k) Oda iç yönergesini kabul etmek ve Birliğin onayına sunmak,

l) Yönetim kurulunca odaya kayıt zorunluluğuna veya üyelerin derecelerine ilişkin olarak verilecek kararlara karşı yapılan itirazları incelemek ve kesin karara bağlamak,

m) Mesleklere ve sorunlara göre ihtisas komisyonları ve danışma kurulları kurmak,

n) Yurt içi ve dışı sınai, ticari ve ekonomik kuruluşlara üye olmak ve kongrelerine delege göndermek,

o) Tahsili imkânsızlaşan alacakların takibinden vazgeçme veya ölen, ticareti terk eden ve odaya olan aidat borçlarını, yangın, sel, deprem ve benzeri tabiî afetler, ağır ekonomik bunalım gibi, iradesi dışında meydana gelen mücbir sebeplerden dolayı ödeme güçlüğü içinde olan üyelerin aidat borçlarının ve gecikme zamlarının affı ve/veya yeniden yapılandırılmaları ile oda veya üyeler adına açılacak davalar konusunda yönetim kurulundan gelen teklifleri inceleyip karara bağlamak ve gerekli gördüğünde bu yetkisini Yönetim Kuruluna devretmek,

p) Oda çalışmalarına veya Türk ekonomik hayatına önemli hizmetler vermiş kimselere meclisin üye tam sayısının üçte ikisinin kararıyla şeref üyeliği vermek,

r) İlgili mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Oda yönetim kurulu

MADDE 18. - Oda yönetim kurulu, dört yıl için seçilen, meclis üye sayısı yirmiden az olan odalarda beş; yirmi ile yirmi dokuz arasında olanlarda yedi; otuz ile otuz dokuz arasında olanlarda dokuz; kırk ve daha fazla olanlarda onbir kişiden oluşur.

Meclis kendi üyeleri arasından yönetim kurulunun başkanını, asıl ve yedek üyelerini tek liste halinde seçer. Yönetim kurulu, kendi üyeleri arasından dört yıl için bir veya iki başkan yardımcısı, bir sayman üye seçer.

Üst üste iki dönem yönetim kurulu başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Toplantı gündemi başkan veya yokluğunda yetkilendirdiği başkan yardımcısı tarafından belirlenir. Ayrıca yönetim kurulu üyelerinin en az üçte birinin başvurusu ile toplantının başlamasına kadar, gündeme yeni madde eklenir.

Oda yönetim kurulunun görevleri

MADDE 19. - Oda yönetim kurulunun görevleri şunlardır;

a) Mevzuat ve meclis kararları çerçevesinde oda işlerini yürütmek,

b) Bütçeyi, kesin hesabı ve aktarma tekliflerini ve bunlara ilişkin raporları oda meclisine sunmak,

c) Aylık hesap raporunu oda meclisinin incelemesi ve onayına sunmak,

d) Oda personelinin işe alınmalarına ve görevlerine son verilmesine, yükselme ve nakillerine karar vermek,

e) Disiplin kurulunun soruşturma yapmasına karar vermek, bu Kanun uyarınca verilen disiplin ve para cezalarının uygulanmasını sağlamak,

f) Hakem, bilirkişi ve eksper listelerini hazırlamak ve onaylanmak üzere meclise sunmak,

g) Bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen belgeleri tasdik etmek,

h) Odanın bir yıl içindeki faaliyeti ve bölgesinin iktisadi ve sınai durumu hakkında yıllık rapor hazırlayıp meclise sunmak,

ı) Hazırladığı oda iç yönergesini meclise sunmak,

j) Ticaret ve sanayiye ait her türlü incelemeyi yapmak, çalışma alanı içindeki ticari ve sınai faaliyetlere ait endeks ve istatistikleri tutmak ve meclisçe belirlenen maddelerin piyasa fiyatlarını takip ve kaydetmek ve bunları uygun vasıtalarla ilan etmek,

k) Oda personelinin disiplin işlerini bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen esas ve usuller çerçevesinde karara bağlamak,

l) Yüksek düzeyde vergi ödeyen, ihracat yapan, teknoloji geliştiren üyelerini ödüllendirmek,

m) Bütçede karşılığı bulunması kaydıyla sosyal faaliyetleri desteklemek ve özendirmek, bağış ve yardımlarda bulunmak, burs vermek, meclis onayı ile okul ve derslik yapmak,

n) Bu Kanunla ve sair mevzuatla odalara verilen ve özel olarak başka bir organa bırakılmayan diğer görevleri yerine getirmek.

Oda yönetim kurulunun yetkilerinin devri

MADDE 20. - Oda yönetim kurulu, gerekli hallerde, yetkilerinden bir kısmını başkana, üyelerinden birine veya birkaçına yahut genel sekretere devredebilir.

Oda disiplin kurulu

MADDE 21. - Oda disiplin kurulu, meclisçe odaya kayıtlı olanlar arasından dört yıl için seçilen altı asıl ve altı yedek üyeden oluşur.

Disiplin kurulu, seçimden sonraki ilk toplantısında, üyeleri arasından bir başkan seçer. Başkanın bulunmadığı zamanlarda, en yaşlı üye kurula başkanlık eder.

Disiplin kurulu üyelerinde aranılacak şartlar, Birliğin uygun görüşü alınmak suretiyle Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Oda disiplin kurulunun görevleri

MADDE 22. - Oda disiplin kurulunun görevleri şunlardır;

a) Odaya kayıtlı üyelerin disiplin soruşturmalarını bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen usul ve esaslara uygun olarak yürütmek,

b) Meclise, odaya kayıtlı üyeler hakkında disiplin ve para cezası verilmesini önermek.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Oda Gelirleri ve Bütçe

Oda gelirleri

MADDE 23. - Odaların gelirleri şunlardır;

a) Kayıt ücreti,

b) Yıllık aidat,

c) Munzam aidat,

d) Yapılan hizmetler karşılığı alınan ücretler,

e) Belge bedelleri,

f) Yayın gelirleri,

g) Bağış ve yardımlar,

h) Para cezaları,

ı) İştirakler kârı,

j) Gemilerden alınacak ücretler,

k) Misil zamları,

l) Menkul ve gayrimenkul sermaye iratları, şirket kârları ve döviz gelirleri,

m) Tarife tasdik ücreti,

n) Sair gelirler.

Odalarda kayıt ücreti ve yıllık aidat

MADDE 24. - Üyeler odaya kaydı sırasında kayıt ücreti ve her yıl için yıllık aidat ödemekle yükümlüdür.

Kayıt ücreti ile yıllık aidat, onaltı yaşından büyükler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde onundan az, yarısından fazla olamaz.

Kayıt ücretinin alındığı yıl için ayrıca yıllık aidat alınmaz. Kayıt ücreti ve yıllık aidat miktarları Birlikçe çıkarılacak yönetmelikle gösterilecek usullere göre belirlenecek dereceler üzerinden ve tarifelere göre tespit olunur. Tarifeler, oda yönetim kurulunun teklifi, meclisin onayı ile yürürlüğe girer. Birden fazla odaya kayıt zorunluluğunda olanlardan alınacak kayıt ücreti ve yıllık aidat miktarı da yönetmelikte gösterilen usullere göre tespit edilir.

Derecelerini durumlarına uygun bulmayanlar, yönetmelikte gösterilecek usullere göre ve on gün içinde oda meclisine itiraz edebilirler. İtirazlar meclisçe karara bağlanıncaya kadar kayıt ücreti ve yıllık aidatın ihtilaflı kısmı tahsil olunmaz.

Yıllık aidat her yılın haziran ve ekim aylarında iki eşit taksitte ödenir. Yıl içinde kaydedilenlerin kayıt ücreti ile önceki yıldan itibaren geçerli olarak kaydedilmesi gerekenlerin kayıt ücretleri ve yıllık aidatları, durumun kendilerine tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir.

Şubelere kayıtlı olan üyeler, bu maddede belirlenen kayıt ücreti ve aidatların yarısı kadar ödeme yaparlar.

Munzam aidat ve navlun hasılatından alınacak pay

MADDE 25. - Odalarca her yıl için; gerçek kişi tacir ve sanayicilerin gelir vergisine ilişkin beyannamelerinde gösterilen ticari kazanç toplamı; tüzel kişi tacir ve sanayicilerin ise ödeyecekleri kurumlar vergisine ilişkin beyannamelerinde gösterilen ticari bilanço kârı üzerinden binde sekiz oranında munzam aidat tahsil olunur.

Birden fazla odaya kayıtlı bulunanların munzam aidatı, üye tarafından ilgili odalara eşit olarak paylaştırılmak suretiyle yatırılır.

Zarar eden üyeler, o yıl için munzam aidat ödemezler.

Çalışma alanları içinde birden fazla şubesi bulunan üyelerin munzam aidatı, bütün şubelerden elde ettikleri gelir veya kurumlar vergisine matrah teşkil eden ticari kazanç veya ticari bilanço kârı üzerinden hesaplanır.

Müstakil bilançosu yapılan kurum ve müessese şubeleri ile fabrikalarının munzam aidatı, şube veya fabrikanın bulunduğu yerin odasına ödenir.

Bir tüzel kişiliğin merkez, şube ve fabrikalarının değişik yerlerde olması, fakat bilançolarının merkezde tutulması halinde, munzam aidat merkez tarafından mahalli odaya ödenir. Bu oda tahsil ettiği munzam aidatı diğer odalar arasında, izleyen takvim yılının ilk üç ayı içinde eşit olarak paylaştırır.

Bütün bu hallerde bir müessesenin şubeleri ve fabrikaları ile birlikte ödeyeceği munzam aidat, o yıl için belirlenmiş bulunan yıllık aidat tavanının on katını geçemez.

Munzam aidat haziran ve ekim aylarında iki eşit taksitte ödenir. Önceki yıldan itibaren geçerli olarak kaydedilmesi gerekenlerin munzam aidatları ise, bu durumun kendilerine tebliğ edildiği yılın sonuna kadar ödenir.

Üyeler, ticari ve sınai kazançlarına ait bilgileri ve bilançolarını talep üzerine odalara vermek zorundadırlar. Ayrıca odalar, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5 inci maddesi hükmü çerçevesinde vergi dairelerinden bilgi isteyebilirler. Üye tarafından bilançonun verilmemesi ve vergi dairesinden de sağlanamaması halinde, yıllık aidat tavanının üç katından az olmamak üzere, bir önceki yılın munzam aidatı geçici olarak aynen tahakkuk ettirilir.

Şubelere kayıtlı üyeler, bu maddede belirlenen munzam aidatın yarısı kadar ödeme yaparlar.

Türkiye limanlarında yük alan veya bu limanlara yük getiren ve Türkiye’de herhangi bir odaya kayıtlı olmayan yabancı bayraklı gemiler ile yabancı bir ülkede yerleşik gerçek veya tüzel kişi tacir tarafından işletilen Türk Bayraklı gemilerin Türk limanlarında yükleme ve boşaltmadan sağladıkları tüm navlun hasılatı üzerinden, kruvaziyer ve yolcu gemilerinde gros tonajı üzerinden uluslararası uygulama göz önüne alınmak suretiyle, binde beşi geçmemek ve yıllık munzam aidat tavanını aşmamak kaydıyla oda yönetim kurulunca teklif ve oda meclisince tespit edilecek orana göre hesap edilecek meblağ, geminin limandan ayrıldığı tarihten itibaren on beş gün içinde, kendileri, temsilcileri veya acenteleri tarafından ilgili liman bölgesindeki deniz ticaret odasına veya bu oda teşkilâtının henüz kurulmadığı yerlerde, ticaret veya ticaret ve sanayi odasına ödenir.

Odalarda belge bedelleri ve ücretler

MADDE 26. - Odalarca verilen hizmetler ile onaylanan ve düzenlenen belgeler karşılığında alınan ücretlerin oran ve miktarı, maktu ücretlerde yıllık aidat tavanını geçmemek, nispi ücretlerde bu tavanı aşmamak ve binde beşten fazla olmamak kaydıyla oda yönetim kurullarının teklifi, meclislerin onayı ile yürürlüğe konulacak tarifelerle tespit olunur. Odalarca verilen hizmetin dışarıdan satın alınması halinde, satın alınan hizmetin bedeli de bu tavanın iki katını geçmemek üzere ücrete eklenerek ilgiliden tahsil edilir.

Odalarca düzenlenecek veya onaylanacak belgeler ile verilecek hizmetler şunlardır;

a) Fatura suretlerinin onayı,

b) Rayiç fiyatların onayı,

c) Ticari ve sınai eşya numunelerinin vasıflarının onayı,

d) Bilirkişi ve eksper raporları ile kapasite raporları,

e) Kefaletname ve taahhütnamelerde yazılı imza sahiplerinin odalardaki sicil durumunu gösteren onay ve şerhler,

f) Sınai ve ticari mahiyette belgeler,

g) Ticari kefalet onayları,

h) Tahsis ve sarfiyat belgeleri,

ı) Kalite, yeterlik ve numune belgeleri,

j) Yerli malı belgeleri,

k) Kayıtlı üyelerin tatbik imzalarının onayı,

l) Oda mensuplarına ait kayıt ve sicil suretleri ve üye kimlikleri,

m) Ticari itibar şahadetnamesi mahiyetinde olmamak üzere, üyelerinin gizli olmayan sicilleri hakkında yazılı veya sözlü sorulara cevaplar,

n) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 22 nci maddesi gereğince verilen iş makineleri tescil belgesi,

o) TIR karneleri, ATA, A.TR ve EUR.1 dolaşım belgeleri, menşe şahadetnameleri ve EAN-UCC çizgi kod işlemleri,

p) Mücbir sebep belgeleri,

r) Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi suretleri,

s) Türk veya yabancı bayraklı gemilere verilecek genel ve uluslararası sektörel hizmetler,

t) Ticaret sicili hizmetleri,

u) Ticari ve sınai mahiyette diğer her türlü belge ve bilgiler ile hizmetler.

Deniz ticaret odasınca Türk ve yabancı bayraklı gemilerden hizmet veya onay karşılığı alınacak ücretlerin, hizmet veya onaydan itibaren en geç on beş gün içinde ödenmesi gerekir.

Odaların bütçesi

MADDE 27. - Odaların bütçeleri, Birlikçe hazırlanacak tipe ve tespit olunacak muhasebe usullerine uygun olarak, yönetim kurullarınca hazırlanır ve meclislerince onaylanır.

Bütçe, takvim yılına göre düzenlenir.

Bütçeden harcama, yönetim kurulu başkanı veya yetkilendireceği yardımcısı ve genel sekreterin veya sayman üyenin ortak imzası ile yapılır. Genel sekreterin bulunmadığı hallerde, genel sekreter yerine sayman üyenin imzası aranır.

Yönetim kurulunun önerisi üzerine meclislerce saptanan miktar kadar harcama, sonradan yönetim kurulunun onayına sunulmak şartıyla, genel sekreter tarafından resen yapılabilir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Borsalar

BİRİNCİ BÖLÜM

Ticaret Borsalarına İlişkin Genel Esaslar

Ticaret borsaları

MADDE 28. - Ticaret borsaları, bu Kanunda yazılı esaslar çerçevesinde borsaya dahil maddelerin alım satımı ve borsada oluşan fiyatlarının tespit, tescil ve ilanı işleriyle meşgul olmak üzere kurulan kamu tüzel kişiliğine sahip kurumlardır.

Kambiyo ve kıymetli madenlerle ilgili borsalar bu Kanun kapsamı dışındadır.

Borsanın kuruluşu

MADDE 29. - Borsalar ticari ihtiyaçların gerekli kıldığı illerde, Birliğin olumlu görüşü üzerine Bakanlıkça kurulur.

Ülke, bölge ve uluslararası düzeyde faaliyet göstermek üzere özel nitelikli borsalar da kurulabilir.

Bölge borsaları kurulabilmesi; bölge illerindeki toplam üye sayısının yarısından fazlasının, Birliğe yazılı müracaatı veya borsa meclislerinin ayrı ayrı üye tam sayısının üçte ikisinin kararı ve Birliğin olumlu görüşü üzerine Bakanlığın kararı ile gerçekleşir. Bölge borsasının kurulması ile kurucu borsalar şube haline dönüşür.

Ülke ve bölge borsaları da, ticaret borsalarına ilişkin hükümlere tâbidir.

Borsalar, Birliğin olumlu görüşü alınarak Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek borsacılık şartlarını esas alan ortak kriterler doğrultusunda, yapılacak hizmete uygun ve yeterli örgütlenme, alt yapı, donanım ve gerekli personeli sağlamak zorundadırlar.

Borsaların niteliklerine göre sınıflandırılması, Birliğin olumlu görüşü alınarak Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Dışarıda yerleşik kişiler, uluslararası nitelikteki borsalarda işlem yapabilir.

Borsaların çalışma alanları

MADDE 30. - Borsanın çalışma alanı, bulunduğu il sınırlarıdır. Bu çalışma alanı, çevre illeri de kapsayacak şekilde ve o illerde borsa kuruluncaya kadar geçerli olmak üzere, Birlik Yönetim Kurulu tarafından genişletilebilir veya daraltılabilir.

Borsa şubeleri

MADDE 31. - Bölge ticaret borsaları kapsadıkları çalışma alanlarında şube kurabilirler. Borsalar, çalışma alanları içinde borsa meclisi kararıyla şubeler açabilirler.

Şubelerin bulunduğu il ve ilçede faaliyet gösteren borsa üyeleri arasından yargı gözetiminde yapılacak seçimle en az on kişilik meclis oluşturulur. Meclis üyeleri kendi aralarından bir başkan ile bir başkan yardımcısı ve beş kişiden oluşan yönetim kurulu üyelerini seçer. Aynı sayıda yedek üyeler seçilir. Yönetim kurulu, kendi arasından bir şube başkanı ve başkan yardımcısı ile bir sayman belirler.

Borsalar, yönetim kurulunun teklifi ve meclislerinin onayı ile bazı yetkilerini şube meclisine devredebilirler.

Bölge borsasının kurulması ile kurucu il borsaları şube haline dönüşür. İlçe borsaları, kendi meclislerinin üye tam sayısının üçte ikisinin kararıyla il borsasının şubesine dönüşebilirler.

Şubelerin kuruluş ve işleyişi, bütçeleri, borsaların görevlerinden hangilerinin şubeler tarafından yerine getirileceği ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar Birlikçe hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Borsaya kayıt zorunluluğu

MADDE 32. - Ticaret borsası kotasyonuna dahil maddelerin alım veya satımı ile uğraşanlar, bulundukları yerin borsasına kaydolmak zorundadırlar. Buna uymayanların kayıtları, borsaca resen yapılır ve kendilerine tebliğ edilir. Meslek gruplarına göre yapılacak bu üye kayıtları, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen ortak veri tabanında güncel olarak tutulur.

Borsaya kayıt zorunluluğunda olanların durumlarında meydana gelen ve Türk Ticaret Kanununa göre tescil ve ilanı gereken her türlü değişikliğin, gerçekleşmesinden itibaren bir ay içinde kayıtlı oldukları borsalara bildirilmesi gerekir. İlgili sicile tescili zorunlu olup da kanuni şekil ve sürede tescil ettirilmemiş olan bir hususu haber alan ilgili borsa, bu zorunluluğu yerine getirmeyenlerin durumlarını gerekli sicil değişikliklerinin yapılması için ilgili sicil memurluğuna bildirir. Sicil memurluğu, bu bildirim üzerine gerekli işlemleri yapmakla yükümlüdür.

İçinde bulunulan yıldan önceki son iki yıldan itibaren adresleri ve durumları tespit edilemeyen üyelerin isimleri, borsa meclisi kararıyla meslek grupları ve seçmen listelerinden silinir, aidat tahakkukları durdurulur ve bunlar borsa hizmetlerinden yararlanamazlar.

Yukarıdaki fıkrada anılan borsa meclisi kararını takip eden yılbaşından itibaren iki yıl içinde, ilgilinin üyesi bulunduğu borsaya müracaatla adres ve durumunu bildirmemesi halinde, borsa yönetim kurulunun teklifi ve meclis kararıyla borsadan kaydı silinir. Bu süre içinde durumunu bildirenlerin aidat tahakkukları başlatılır. Ancak bunlar aidat borçlarını ödemedikçe seçmen listelerine tekrar kaydedilemezler.

Borsaya dahil maddelerin üretici veya seri halde üretim yapmaksızın doğrudan tüketiciye satış yapan imalatçıları, borsalara kaydolmaksızın dahi kendi mallarını borsada satabilirler.

Borsada ehliyet, temsil ve imza yetkisi

MADDE 33. - Borsalar, taşınır ve taşınmaz mal almaya, satmaya, inşa, ifraz, tevhit ve rehin etmeye, ödünç para almaya, Bakanlık izni ile kamulaştırma yapmaya, sosyal faaliyetleri desteklemeye, özendirmeye, bağış ve yardımlarda bulunmaya, okul ve derslik yapmaya, burs vermeye, bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirket ve vakıf kurmaya veya kurulu şirketlere ortak olmaya ve benzeri hukuki işlemler yapmaya yetkilidirler.

Borsayı resmî protokolde meclis başkanı, katılamadığı hallerde ise yönetim kurulu başkanı temsil eder.

Borsanın hukuki temsilcisi yönetim kurulu başkanıdır.

Borsayı, yönetim kurulu başkanı ile en az bir yönetim kurulu üyesinin veya genel sekreterin ortak imzaları bağlar.

Borsanın görevleri

MADDE 34. - Borsanın görevleri şunlardır;

a) Borsaya dahil maddelerin, borsada alım satımını tanzim ve tescil etmek,

b) Borsaya dahil maddelerin borsada oluşan her günkü fiyatlarını usulü dairesinde tespit ve ilan etmek,

c) Alıcı ve satıcının, teslim ve teslim alma ile ödeme bakımından yükümlülüklerini, muamelelerin tasfiye şartlarını, fiyatlar üzerinde etkili şartları ve ihtilaf doğduğunda ihtiyari tahkim usullerini gösteren ve Birliğin onayıyla yürürlüğe girecek genel düzenlemeler yapmak,

d) Yurt içi ve yurt dışı borsa ve piyasaları takip ederek fiyat haberleşmesi yapmak, elektronik ticaret ve internet ağları konusunda üyelerine yol göstermek,

e) 51 inci maddedeki belgeleri düzenlemek ve onaylamak,

f) Borsaya dahil maddelerin tiplerini ve vasıflarını tespit etmek üzere lâboratuvar ve teknik bürolar kurmak veya kurulmuşlara iştirak etmek,

g) Bölgeleri içindeki borsaya ilişkin örf, adet ve teamülleri tespit etmek, Bakanlığın onayına sunmak ve ilan etmek,

h) Borsa faaliyetlerine ait konularda ilgili resmî makamlara teklif, dilek ve başvurularda bulunmak; üyelerinin tamamı veya bir kesiminin menfaati olduğu takdirde bu üyeleri adına veya kendi adına dava açmak,

ı) Rekabeti bozucu etkileri olabilecek anlaşma, karar ve uyumlu eylem niteliğindeki uygulamaları izlemek ve tespiti halinde ilgili makamlara bildirmek,

j) Mevzuatla bakanlıklara veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına verilen işlerin, bu Kanunda belirtilen kuruluş amaçları ve görev alanı çerçevesinde borsalara tevdii halinde bu işleri yürütmek,

k) Üyelerinin ihtiyacı olan belgeleri vermek ve bunlara ilişkin gerekli hizmetleri yapmak,

l) Yurt içi fuarlar konusunda yapılacak müracaatları değerlendirip Birliğe teklifte bulunmak,

m) Sair mevzuatın verdiği görevlerle, ilgili kanunlar çerçevesinde Birlik ve Bakanlıkça verilecek görevleri yapmak.

İKİNCİ BÖLÜM

Borsa Organları, Oluşumları ve Görevleri

Borsa organları

MADDE 35. - Borsanın organları şunlardır;

a) Meslek komiteleri,

b) Meclis,

c) Yönetim kurulu,

d) Disiplin kurulu.

Borsa meslek komiteleri

MADDE 36. - Borsa meslek komiteleri, meslek gruplarınca dört yıl için seçilecek beş veya yedi kişiden; üye sayısı onbini aşan borsalarda beş, yedi veya onbir kişiden oluşur. Asıl üyeler kadar da yedek üye seçilir.

Komite, kendi üyeleri arasından dört yıl için bir başkan, bir başkan yardımcısı seçer.

Meslek komitesi üyeliğine seçilen gerçek kişiler ile tüzel kişilerin gerçek kişi temsilcileri, aynı faaliyet sınırları içinde bulunan odalar ve borsaların meslek komiteleri ile 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Kanuna göre kurulmuş odaların ancak birinde görev alabilirler.

Mesleklerin gruplandırılmasında uyulacak esaslar ile meslek komitelerinin üye sayılarının tespiti ile diğer hususlar Birlikçe hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir. Meslek komitelerinde görev alacak personelin nitelikleri ve sayısı, bütçe ile birlikte yönetim kurulunun teklifi üzerine meclisçe karara bağlanır.

Borsa meslek komitelerinin görevleri

MADDE 37. - Borsa meslek komitelerinin görevleri şunlardır;

a) Borsa meclisi için üye seçmek,

b) Konuları dahilinde incelemeler yapmak, faaliyet alanları için yararlı ve gerekli gördükleri tedbirleri, kararlaştırılmak üzere yönetim kuruluna ve/veya meclise teklif etmek,

c) Meslek komitesiyle ilgili olarak meclis gündeminde yer alan konularda başkan, başkan yardımcısı veya uygun görülen üyelerin, oy kullanmamak üzere meclis toplantısına katılmalarına karar vermek,

d) Faaliyet alanlarına ilişkin olarak, meclis veya yönetim kurulu tarafından bilgi istenmesi halinde, bu konuda araştırma yapmak ve istemi cevaplandırmak,

e) Meslekleriyle ilgili yurt dışı ve yurt içi toplantılarda borsa yönetim kurulunca yetki verilmesi halinde komiteyi temsil etmek,

f) İlgili mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Borsa meclisi

MADDE 38. - Borsa meclisi, meslek komitelerince dört yıl için seçilecek üyelerden oluşur. Beş kişilik meslek komitelerince ikişer, yedi kişilik meslek komitelerince üçer ve onbir kişilik meslek komitelerince dörder meclis üyesi seçilir. Ayrıca aynı sayıda yedek üye seçilir. En az yedi meslek grubu kurulamayan borsalarda meclisler borsaya kayıtlı olanların kendi aralarından seçecekleri ondört üye ile kurulur. Ayrıca aynı sayıda yedek üye seçilir. Bu takdirde meslek komitelerinin görevleri meclislerce seçilecek ihtisas komisyonları tarafından yerine getirilir.

Meclis, kendi üyeleri arasından dört yıl için bir başkan, bir veya iki başkan yardımcısı seçer.

Meclis başkan ve yardımcıları, yönetim ve disiplin kurulu başkanlığına ve üyeliğine seçilemezler.

Üst üste iki dönem meclis başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Borsa meclisinin görevleri

MADDE 39. - Borsa meclisinin görevleri şunlardır;

a) Borsa yönetim kurulu ve disiplin kurulu üyelerini seçmek,

b) Kendi üyeleri arasından Birlik genel kurul delegelerini seçmek,

c) Yönetim kurulu veya meslek komiteleri tarafından yapılacak teklifleri inceleyip karara bağlamak,

d) Çalışma alanları içindeki örf, adet ve teamülleri tespit ve ilan etmek,

e) Aylık mizanı ve aktarma taleplerini incelemek ve onaylamak,

f) Borsada gerçekleştirilen işlemlerden veya üyelerin yapmış oldukları sözleşmede yer alması halinde bu sözleşmelerle ilgili olarak çıkan ihtilafları çözmekle görevli tahkim müesseseleri oluşturmak ve hakem veya hakem kurulunu seçmek,

g) Borsa dışında yapılan işlemlerden doğabilecek ihtilafların çözümü için, mahkemeler tarafından istenecek bilirkişi listesini onaylamak,

h) Borsa üyeleri hakkında disiplin kurulu tarafından teklif edilecek cezalara karar vermek,

ı) Yıllık bütçe ve kesin hesapları onaylamak ve yönetim kurulunu ibra etmek, sorumluluğu görülenler hakkında takibat işlemlerini başlatmak,

j) Taşınmaz alımına, satımına, inşa, ifraz, tevhit ve rehnine ve ödünç para alınmasına, kamulaştırma yapılmasına ve bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirketlere ortak olmaya karar vermek,

k) Borsa iç yönergesini kabul etmek ve Birliğin onayına sunmak,

l) Borsaya dahil maddelerden hangilerinin, daha sonra tescil ettirilmek şartıyla, borsa yerinin dışında alınıp satılabileceğini belirlemek ve bu şekilde alınıp satılacak maddelerin otuz günü geçmemek kaydıyla tescil edilmesine ilişkin süreyi belirlemek,

m) Yönetim kurulunca borsaya kayıt zorunluluğuna veya üyelerin derecelerine ilişkin olarak verilecek kararlara karşı yapılan itirazları incelemek ve kesin karara bağlamak,

n) Mesleklere ve sorunlara göre ihtisas komisyonları kurmak,

o) Yurt içi ve dışı sınai, ticari ve ekonomik kuruluşlara üye olmak ve kongrelerine delege göndermek,

p) Tahsili imkânsızlaşan alacakların takibinden vazgeçme veya ölen, ticareti terk eden ve borsaya olan aidat borçlarını, yangın, sel, deprem ve benzeri tabiî afetler, ağır ekonomik bunalım gibi, iradesi dışında meydana gelen mücbir sebeplerden dolayı ödeme güçlüğü içinde olan üyelerin aidat anapara ve gecikme zammı borçlarının affı ve/veya yeniden yapılandırılmaları ile borsa veya üyeler adına açılacak davalar konusunda yönetim kurulundan gelen teklifleri inceleyip karara bağlamak ve gerekli gördüğünde bu yetkisini yönetim kuruluna devretmek,

r) Borsaya veya Türk ekonomi hayatına önemli hizmetler vermiş kimselere meclisin üye tam sayısının üçte ikisinin kararıyla şeref üyeliği vermek,

s) İlgili mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Borsa yönetim kurulu

MADDE 40. - Borsa yönetim kurulu, dört yıl için seçilen, meclis üye sayısı yirmiden az olan borsalarda beş; yirmi ile yirmi dokuz arasında olanlarda yedi; otuz ile otuz dokuz arasında olanlarda dokuz; kırk ve daha fazla olanlarda onbir kişiden oluşur.

Meclis kendi üyeleri arasından yönetim kurulunun başkanını, asıl ve yedek üyelerini tek liste halinde seçer. Yönetim kurulu, kendi üyeleri arasından dört yıl için bir veya iki başkan yardımcısı ve bir sayman üye seçer.

Üst üste iki dönem yönetim kurulu başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Bir borsanın yönetim kurulu başkan veya üyeleri, aynı zamanda başka bir borsa veya odanın yönetim kurulunda görev alamaz.

Toplantı gündemi başkan veya yokluğunda yetkilendirdiği başkan yardımcısı tarafından belirlenir. Ayrıca yönetim kurulu üyelerinin en az üçte birinin başvurusu ile en geç toplantının başlamasından önce, gündeme yeni madde eklenir.

Borsa yönetim kurulunun görevleri

MADDE 41. - Borsa yönetim kurulunun görevleri şunlardır;

a) Mevzuat ve meclis kararları çerçevesinde borsa işlerini yürütmek,

b) Bütçeyi, kesin hesabı ve aktarma tekliflerini ve bunlara ilişkin raporları borsa meclisine sunmak,

c) Aylık hesap raporunu borsa meclisinin incelemesi ve onayına sunmak,

d) Borsa personelinin işe alınmalarına ve görevlerine son verilmesine, yükselme ve nakillerine usulüne uygun olarak karar vermek,

e) Borsa personelinin disiplin işlerini bu Kanunda ve ilgili mevzuatta düzenlenen esas ve usuller çerçevesinde karara bağlamak,

f) Disiplin kurulunun soruşturma yapmasına karar vermek,

g) Bu Kanun uyarınca verilen disiplin ve para cezalarının uygulanmasını sağlamak,

h) Borsada gerçekleştirilen işlemlerden doğacak ihtilafları çözmekle görevli hakem kurulunu meclise önermek,

ı) Borsa dışında yapılan işlemlerden doğabilecek ihtilafların çözümü için, mahkemeler tarafından istenecek hakem ve bilirkişi listelerini hazırlamak ve onaylanmak üzere meclise sunmak,

j) Bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen belgeleri tasdik etmek,

k) Borsanın bir yıl içindeki faaliyeti ve bölgesinin iktisadi durumu hakkında yıllık rapor hazırlayıp meclise sunmak,

l) Hazırladığı iç yönergeyi meclise sunmak,

m) Borsaya ait her türlü incelemeyi yapmak, endeks ve istatistikleri tutmak ve başlıca maddelerin borsada oluşan fiyatlarını tespit etmek ve bunları uygun vasıtalarla ilan etmek,

n) Yüksek düzeyde vergi ve tescil ücreti ödeyen, ihracat yapan, teknoloji geliştiren üyelerini ödüllendirmek,

o) Bütçede karşılığı bulunmak kaydıyla sosyal faaliyetleri desteklemek ve özendirmek, bağış ve yardımlarda bulunmak, burs vermek, meclis onayı ile okul ve derslik yapmak,

p) Bu Kanunla ve sair mevzuatla borsalara verilen ve özel olarak başka bir organa bırakılmayan diğer görevleri yerine getirmek.

Borsa yönetim kurulunun yetkilerinin devri

MADDE 42. - Borsa yönetim kurulu, gerekli hallerde, yetkilerinden bir kısmını başkana, üyelerinden birine veya bir kaçına yahut genel sekretere devredebilir.

Borsa disiplin kurulu

MADDE 43. - Borsa disiplin kurulu, meclisçe dört yıl için, borsaya kayıtlı olanlar arasından seçilen altı asıl ve altı yedek üyeden oluşur.

Disiplin kurulu, seçimden sonraki ilk toplantısında, üyeleri arasından bir başkan seçer. Başkanın bulunmadığı zamanlarda, en yaşlı üye kurula başkanlık eder.

Disiplin kurulu üyelerinde aranılacak şartlar, Birliğin uygun görüşü alınmak suretiyle Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Borsa disiplin kurulunun görevleri

MADDE 44. - Borsa disiplin kurulunun görevleri şunlardır;

a) Borsa üyelerinin disiplin soruşturmalarını bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen usul ve esaslara uygun olarak yürütmek,

b) Meclise, borsa üyeleri hakkında disiplin ve para cezası verilmesini önermek.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Borsa İşlemleri

Borsaya tâbi maddeler ve alım satımları

MADDE 45. - Ticaret borsalarında yeterli arz ve talebi bulunan, dayanıklı ve stoklanabilir nitelikteki misli mallar, numune veya tipler üzerinden toptan alınıp satılır. Tipi tespit edilmemiş olan mallarla misliyattan olup yerel ihtiyaçları karşılayan maddeler ile canlı veya kesilmiş hayvanlar da borsaya tâbi maddeler arasına alınabilir.

Döviz ve kıymetli madenler bu Kanun kapsamı dışındadır.

Borsa kurulan yerlerde, hangi malların borsada alım ve satımının zorunlu olduğu ve bunların en az miktarları, borsa meclisinin teklifi ve Birliğin uygun görüşü üzerine Bakanlıkça belirlenir ve ilgili borsa tarafından yerinde ilan olunur. Bakanlık, değişen piyasa şartlarında, borsada yeterli arz ve talebi bulunmayan veya ticari teamüllere göre borsalarda alım satıma konu olmayan malları, genel olarak veya borsalar itibarıyla borsaya tâbi maddeler arasından çıkarabilir, ticaret borsalarının, bölge ticaret borsalarının ve ürün ihtisas borsalarının kotasyonunda yer alacak veya almayacak ürünleri ve borsaya tâbi maddelerin en az alım satım miktarlarını yeniden belirleyebilir. Bakanlığın bu konudaki kararları da borsalar tarafından yerinde ilan edilir.

Borsa çalışma alanı içinde borsaya tâbi maddelerin en az miktarlarının üzerinde kalan miktarlarının alım ve satımının, belirlenen borsa yerinin dışında yapılması yasaktır. Bu maddelerin, en geç muamele yapıldığı günü takip eden otuz gün içinde borsaya tescil ettirilmesi şartı ile borsa yerinin dışında alınıp satılmasına meclisçe önceden karar verilebilir. Ancak Birlik, borsalarca alınacak bu gibi istisnai kararları kısmen veya tamamen, geçici veya sürekli olarak yürürlükten kaldırabilir.

Borsa işlemlerinin tescili

MADDE 46. - Borsaya tâbi maddelerin en az miktarları üzerinde yapılan alım satım muamelelerinin borsalara tescili zorunludur. Elektronik ticaret yoluyla yapılan satışlar da bu madde kapsamındadır.

Borsalarca gösterilen yerlerde yapılan işlemler aynı gün, borsa dışında alınıp satılmasına müsaade edilen maddelere ait işlemler en geç otuz gün içinde tescil ettirilir. Geçerli bir neden olmaksızın belirtilen sürelerde tescil zorunluluğunun yerine getirilmemesi durumunda, tescil ücreti yüzde elli fazlasıyla tahsil olunur.

Borsaya tâbi olmamakla birlikte yeterli arz ve talebi bulunan, misli nitelikte tarımsal ürünlerin alım satım işlemleri, alıcı veya satıcının talebine bağlı olarak borsaya tescil edilebilir. Borsaya tâbi maddelerle ilgili alivre ve vadeli alım satım işlemlerine ilişkin tip sözleşmeler ticaret borsalarınca hazırlanır. Buna göre düzenlenecek sözleşmeler ticaret borsalarına tescil ettirilir. Bu Kanun hükümlerine tâbi olarak düzenlenen sözleşme, ürün senedi ve benzeri belgeler, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca düzenlenen vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri gibi değerlendirilmez. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esaslar Birlikçe çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Tescil yükümlülüğü aşağıdaki şekilde yerine getirilir:

a) Alıcı ve satıcının aynı borsanın çalışma alanı içinde bulunmaları halinde, işlem borsa örf ve adetlerine göre tespit olunan tarafça o borsaya tescil ettirilir ve tescil ücreti ödenir. Tescil ile yükümlü olan tarafın yokluğu halinde, diğer taraf tescili yaptırmak ve ücretini ödemekle yükümlüdür.

b) Alıcı ve satıcıdan birinin borsanın çalışma alanı içinde, diğerinin dışında olması halinde;

1) İki tarafın bulunduğu yerde borsa mevcut ve mal her iki borsaya tâbi ise ve işlem de yazışma, telgraf, telefon, teleks ile yapılmış veya elektronik ortamda gerçekleştirilmişse, sözleşmenin kabul ile tamam olduğu yerdeki tarafça o yer borsasına tescil ettirilir ve ücreti ödenir. Sözleşmenin nerede kabul ile tamam olduğu tespit edilemediği takdirde, işlem satıcının merkezinin bulunduğu yerdeki borsaya, satıcı tarafından tescil ettirilir ve ücreti ödenir.

2) Taraflardan birinin bulunduğu yerde borsa mevcut değil veya borsa mevcut olmasına rağmen, mal o borsaya dahil değil veya taraflardan biri yurt dışında ise, işlem diğer tarafça kendi merkezinin bulunduğu yer borsasına tescil ettirilir ve ücreti ödenir.

c) Borsaya kayıtlı üyeler, borsanın çalışma alanı dışında yaptıkları ve bu fıkrada belirlenen tescil işlemleri dışında kalan alım veya satımları, kayıtlı bulundukları borsalara tescil ettirir ve ücretini öderler.

d) Borsanın çalışma sınırları dışında alım satım yapan taraflardan biri tacir veya sanayici sıfatını haiz olmayan üretici ise, tescil zorunluluğu ve tescil ücretini ödeme yükümlülüğü tacir ve sanayici olan diğer tarafa aittir. Alım satım yapan tarafların her ikisi de tacir veya sanayici sıfatını haiz olmayan üretici ise, tescil zorunluluğu uygulanmaz.

Tescil ücretinin oranı, malın alım satım değeri üzerinden binde ikidir. İşlem başına alınacak toplam tescil ücreti tavanı, yıllık aidat tavanının yüzde onundan az ve tamamından fazla olamaz. Ürün senedi tescil ücreti oranı ise alım satım değeri üzerinden en çok onbinde beştir.

İhracatın tescilinden ücret alınmaz.

Borsalar, üyelerinin alım satımlarının tamamını tescil ettirip ettirmediklerini denetlemeye yetkilidirler. Bu amaçla hâkim kararıyla üyelerinin ilgili defter ve evrakını inceleyebilirler.

Bu maddenin uygulanmasına ait usul ve esaslar, Birlik tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Borsada alım satım yapanlar

MADDE 47. - Kendi adına ve başkasının hesabına borsada alım satım yapanlara borsa komisyoncusu; başkasının adına ve hesabına vekil sıfatıyla borsada alım satım yapanlara borsa ajanı; borsa alım satımlarında yalnız aracılık yapanlara borsa simsarı denir. Bunlar, borsaya dahil olmayan maddeler üzerinde borsa dışında işlem yapabilirler.

Borsaya dahil maddeler üzerindeki spot piyasa işlemlerinde, borsaya kayıtlı olanların kendileri, borsaya kayıtlı olmayan üretici ve imalatçılarla birinci fıkrada yer alan aracılardan başkalarının borsada işlem ve faaliyette bulunmaları yasaktır. Borsa komisyoncusu, ajan veya simsar olarak kayıtlı olmadığı halde borsaya dahil maddeler üzerinde, bunların yapabileceği işlemleri yapanlardan bu işleme ait tescil ücreti beş misli tahsil olunur.

Gerçek ve tüzel kişi tacir olarak borsadaki spot piyasada faaliyet gösterecek aracıların, bunlardan tüzel kişilerin kuruluş, görev ve yetkileri ile gerçek ve tüzel kişi aracılarda aranılacak nitelikler, çalışma usul ve esasları, hakları, uymakla yükümlü bulundukları kurallar ile bu kurallara aykırı eylemleri tespit olunan aracılara uygulanacak olan ve bu Kanunda öngörülen disiplin ve para cezaları ve aracılık faaliyetlerinin düzenlenmesine ilişkin diğer hususlar, Birlikçe hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Borsa komisyoncusu, ajan ve simsarların aracılık ettikleri işlemlerden alacakları ücretler, alım satım tutarının binde beşini ve yıllık aidat tavan ücretini geçmemek üzere, borsa meclisince tespit edilir ve Birlikçe onaylanır.

Borsa işlemlerine ilişkin yönetmelikler

MADDE 48. - Borsalarda alım satım işlemlerinin nasıl yapılacağı, yönetim kurullarınca hazırlanıp meclislerce onaylanacak yönetmeliklerde gösterilir.

Alivre ve vadeli alım satım yapılan borsaların uygulayacakları usuller, Birlikçe hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Ticaret Borsalarının Gelirleri ve Bütçe

Borsa gelirleri

MADDE 49. - Borsanın gelirleri şunlardır;

a) Kayıt ücreti,

b) Yıllık aidat,

c) Muamele tescil ücreti,

d) Yapılan hizmetler karşılığı alınan ücretler,

e) Belge bedelleri,

f) Yayın gelirleri,

g) Bağış ve yardımlar,

h) Para cezaları,

ı) Misil zamları,

j) Menkul, gayrimenkul sermaye iradı, şirket kârları ve döviz gelirleri,

k) Sair gelirler.

Borsaya kayıt ücreti ve yıllık aidat

MADDE 50. - Üyeler borsaya kayıt sırasında kayıt ücreti ve her yıl için yıllık aidat ödemekle yükümlüdür.

Kayıt ücreti ile yıllık aidat, onaltı yaşından büyükler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde onundan az, yarısından fazla olamaz.

Kayıt ücretinin alındığı yıl için ayrıca yıllık aidat alınmaz. Kayıt ücreti ve yıllık aidat miktarları Birlikçe çıkarılacak yönetmelikle gösterilecek usullere göre belirlenecek dereceler üzerinden ve tarifelere göre tespit olunur. Tarifeler, borsa yönetim kurulunun teklifi ve meclisin onayı ile yürürlüğe girer.

Derecelerini durumlarına uygun bulmayanlar, yönetmelikte gösterilecek usullere göre ve on gün içinde borsa meclisine itiraz edebilirler. İtirazlar meclisçe karara bağlanıncaya kadar kayıt ücreti ve yıllık aidatın ihtilaflı kısmı tahsil olunmaz.

Yıllık aidat her yılın haziran ve ekim aylarında iki eşit taksitte ödenir. Yıl içinde kaydedilenlerin kayıt ücreti ile önceki yıldan itibaren geçerli olarak kaydedilmesi gerekenlerin kayıt ücretleri ve yıllık aidatları, durumun kendilerine tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir.

Şubelere kayıtlı üyeler, bu maddede belirlenen kayıt ücreti ve aidatların yarısı kadar ödeme yaparlar.

Ücretler ve belge bedelleri

MADDE 51. - Borsalarca verilen hizmetler ile onaylanan ve düzenlenen belgeler karşılığında alınan ücretlerin oran ve miktarı, maktu ücretlerde yıllık aidat tavanını geçmemek, nispi ücretlerde bu tavanı aşmamak ve binde beşten fazla olmamak kaydıyla borsa yönetim kurulunun teklifi ve meclisin onayı ile yürürlüğe konulacak tarifelerle tespit olunur. Borsaca verilen hizmetin dışarıdan satın alınması halinde, satın alınan hizmetin bedeli bu tavanın iki katını geçmemek üzere ücrete eklenerek ilgiliden tahsil edilir.

Borsalarca düzenlenecek veya onaylanacak belgeler ile verilecek hizmetler şunlardır;

a) Eksper raporları,

b) Analiz raporları,

c) Borsaya dahil maddelerin fiyatlarına ilişkin belgeler,

d) Makbuz senedi, varant ve malı temsil eden diğer senetler,

e) Teamüller hakkında istenen belgeler,

f) Fatura onayları,

g) Borsaya kayıtlı olanların tatbik imzalarının onayı,

h) Vadeli satış ve alivre sözleşmelerindeki imzaların onayı,

ı) Borsaya kayıtlı olanlara ait kayıt ve sicil suretleri,

j) Borsaya dahil mallara ve borsa işlemlerine dair istenecek diğer belgeler,

k) Borsaya dahil maddelerin ölçülmesi ve tartılması için gerekli tesisatı olan borsalarca bu konuda verilecek hizmetler,

l) Gerekli tesisatı bulunan borsalarca verilecek depolama ve muhafaza hizmetleri,

m) Yerli malı belgesi,

n) Diğer hizmetler.

Borsa bütçesi

MADDE 52. - Borsa bütçesi, Birlikçe hazırlanacak tipe ve tespit olunacak muhasebe usullerine uygun olarak, yönetim kurulunca hazırlanır ve meclisçe onaylanır.

Bütçe, takvim yılına göre düzenlenir.

Bütçeden harcama, yönetim kurulu başkanı veya yetkilendirdiği yardımcısı ve genel sekreterin veya sayman üyenin ortak imzası ile yapılır.

Yönetim kurulunun önerisi üzerine meclisçe saptanan miktar kadar harcama, sonradan yönetim kurulunun onayına sunulmak şartıyla, genel sekreter tarafından resen yapılabilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Ürün İhtisas Borsaları

Ürün ihtisas borsaları

MADDE 53. - Ekonomik gereklilikler gözetilerek güven, serbest rekabet ve istikrar içinde, kotasyonundaki bir veya birden çok ürünün arz ve talebini buluşturan; yürürlükteki ürün standartlarına göre tasnif edilmiş ürünlerin, kendilerince organize edilen fiziki veya elektronik mekanlarda alım satımına aracılık eden; ürünlerin gerek fiziki, gerekse ürünü temsilen lisanslı depo işletmelerince çıkarılan ürün senetleri ve alivre sözleşmelerin ticaretini yürütebilen; işlemlere ilişkin güvenilir kayıt ve saklama imkânları bulunan; oluşan fiyatları, ürettiği bilgileri, diğer benzer ve alternatif piyasaları izleyebilecek ve duyurabilecek bilgi işlem, teknik ve elektronik donanım, kurumsal ve malî alt yapıya sahip olan; faaliyet alanı bölgesel, ulusal veya uluslararası olabilen anonim şirket statüsünde ürün ihtisas borsaları kurulabilir.

Kuruluş izni alan şirkete, bu Kanun ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmelikler ile öngörülen şartları taşıdığının tespiti halinde Bakanlıkça faaliyet izni verilir. Faaliyet izni alan şirket, ürün ihtisas borsası anonim şirketi unvanıyla faaliyet gösterir.

Ticaret borsaları, kurulmuş veya kurulacak ürün ihtisas borsalarına ortak olabilir veya aralarındaki sözleşme uyarınca bunların acentesi olarak çalışabilirler.

Ürün ihtisas borsalarının yönetim kurulunun bir üyeliği için Bakanlıkça atama yapılır.

Ürün ihtisas borsaları ve ticaret borsaları, lisanslı depo işletmeciliği yapan şirketler kurabilir ve ortak olabilir.

Ürün senetlerine ilişkin; alım satımın tescili, devir ile bedelinin ödenmesi, alıcı ve satıcı ile üçüncü şahısların haklarının korunması, yükümlülüklerinin yerine getirilmesi ve alım satıma ilişkin diğer hususlar, borsanın sorumluluğunda olup, bu işlemlerden dolayı doğan zararlar borsa tarafından tazmin edilir.

Alivre sözleşmeler, Türk Ticaret Kanununun 743 üncü maddesinde belirtilen cirosu kabil olan diğer senetler gibi ciro edilebilir. Bu sözleşmelerde aranacak şartlar ile alivre alım satımlarda aranacak usul ve esaslar, ilgili borsaca hazırlanıp, Birliğin görüşü alınarak Bakanlıkça onaylanacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Alivre sözleşmeler ile lisanslı depolarca düzenlenen kıymetli evrak hükmündeki ürün senetleri ve ürünü temsil eden benzer senetlerin alım satımı ve rehni gibi işlemlerin ürün ihtisas borsalarında kontrolü ve tescili zorunludur. Ancak, kota edilerek ilgili ürün senedinin ve alivre sözleşmelerin alınıp satıldığı bir ürün ihtisas borsası faaliyette bulunmuyorsa, bunlar, teknik, kurumsal ve malî alt yapısının yeterliliği tespit edilen ve Bakanlıktan izin alan ticaret borsalarında işlem görür. Borsada tescil gerçekleşmedikçe ürün mülkiyeti başkasına devredilemez .

Bu Kanun hükümlerine tâbi olarak düzenlenen sözleşme, ürün senedi ve benzer belgeler, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca düzenlenen vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri gibi değerlendirilmez.

Ürün ihtisas borsalarının, bu Kanunda yazılı görevlerini yerine getirebilmek için yeterli altyapı, sermaye ve ortaklık yapısı, üyelik, teknik donanım, uzman personel, organizasyon, hizmet birimleri, kayıt sistemi, diğer oda ve borsalarla ve Birlikle ilişkileri, temsilci ve delege görevlendirmeleri, organlarda temsil edilmeleri, bunların kuruluş, faaliyet ve denetimlerine ilişkin usul ve esaslar, Birliğin görüşü alınarak Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Bakanlık, bu maddede belirtilen görev ve işlevleri yapacak ürün ihtisas borsalarının güven, açıklık ve istikrar içinde faaliyet göstermesine, verecekleri hizmet ve karşılığında alacakları ücret ve komisyonlara ilişkin düzenlemeler yapmaya, mevzuata aykırılık veya kamu menfaatinin korunması ya da olağan dışı menfi durumlarda uyarma, talimat verme, her türlü tedbiri alma, faaliyetlerinin bir veya birkaçını durdurma, faaliyet iznini askıya alma veya iptal etme, mahkeme kararıyla yönetimine ve malvarlığına el koyma, tasfiyesini istemeye yetkilidir.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Birlik

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Esaslar

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

MADDE 54. - Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, odalar ve borsalar arasındaki birlik ve dayanışmayı temin etmek, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, oda ve borsa mensuplarının mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, bunların birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere, meslek disiplinini ve ahlakını korumak, ülkenin kalkınması, ekonominin gelişmesi için gerekli çalışmaları yapmak ve bu Kanunda belirtilen hizmetleri yerine getirmek amacıyla kurulan, tüzel kişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek üst kuruluşudur.

Birliğin kısa adı TOBB’dur ve merkezi Ankara’dadır.

Birlikte ehliyet, temsil ve imza yetkisi

MADDE 55. - Birlik; taşınır ve taşınmaz mal almaya, satmaya, inşa, ifraz, tevhit ve rehnetmeye, kamulaştırma yapmaya, ödünç para almaya, sosyal yardımlarda bulunmaya, okul ve derslik yapmaya, burs vermeye, bağış ve yardımlarda bulunmaya, sosyal faaliyetleri destekleme ve özendirme yardımları yapmaya, bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirket ve vakıf kurmaya veya kurulu şirketlere iştirak etmeye, derneklere üye olmaya ve benzeri hukuki işlemler yapmaya yetkilidir.

Birliğin hukuki temsilcisi Birlik Başkanıdır.

Birlik adına düzenlenen taahhütname, sözleşme, vekaletname gibi Birliği hukuken bağlayan hukuki işlemleri imzalamaya; kendilerine genel kurul veya yönetim kurulu tarafından verilen limitler dahilinde Birlik Başkanı veya Genel Sekreter münferiden, limitleri aşan işlemlerde ise Birlik Başkanı ile Genel Sekreter müştereken yetkilidirler. Ayrıca bu limitleri aşan işlemleri, yönetim kurulu tarafından yetkilendirilen bir üye ve genel sekreter müşterek imzaları ile yapmaya yetkilidirler.

Birliğin görevleri

MADDE 56. - Birliğin görevleri şunlardır:

a) Odaları ve borsaları güçlendirecek ve aralarında işbirliği ile uyumlu çalışma, gelişme imkânları sağlayacak karar ve tedbirleri almak ve gerekli teşkilâtı kurmak; sektör meclisi adı altında istişari nitelikte üst kurullar oluşturmak; oda ve borsaların kanuni amaç ve görevlerini yerine getirmelerini sağlamak üzere, fikri yardımda bulunmak; gerektiğinde oda ve borsaların çalışma ve işlemlerinin mevzuat esasları içinde yürütülmesini sağlamak amacıyla ilgili oda veya borsanın talebi üzerine gerekli incelemeleri yapmak ve önerilerde bulunmak,

b) Oda ve borsa faaliyetlerinin ve sunulan hizmetlerin standardizasyonunu, muhasebe kayıtlarının ortak usullerde tutulmasını ve üyelere ilişkin bilgilerin Birlik merkezinde toplanmasını sağlamaya yönelik olarak gerekli elektronik alt yapıyı kurdurmak ve ticari sırların korunmasını gözeterek işletimini sağlamak; oda ve borsalardan üyelik kayıtları ile aidatlara ilişkin bilgi ve belge talep etmek, bu taleplerin yerine getirilmesini sağlamak ve gerekli denetimleri yapmak,

c) Bu Kanunda Birlikçe çıkarılacağı belirtilen yönetmelikleri düzenlemek, oda ve borsaların iç yönergelerini onaylamak,

d) Ülkenin iktisadi durumu hakkında raporlar hazırlamak, oda ve borsalarca bu konuda hazırlanan raporları incelemek ve değerlendirmek, Ekonomik ve Sosyal Konseyde ve benzeri kurum, kurul, komisyon ve kuruluşlarda ticaret ve sanayi kesimini temsil etmek,

e) Yabancı ülkelerdeki oda, borsa ve benzeri ilgili organizasyonlar tarafından düzenlenen raporları incelemek ve ülkemizi ilgilendiren kısımları derleyip yayınlamak; gelişen dünya koşullarında ulusal ticaret, sanayi ve hizmet sektörlerinin gelişmesine yönelik çalışmalar yapmak; Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlarla olan ilişkilerde bu sektörlerin haklarını gözetmek; Avrupa Birliği mevzuatı konusunda çalışmalar yapmak, oda ve borsaları bu konularda bilgilendirmek,

f) Milletlerarası Ticaret Odası Türkiye Millî Komitesini kurmak ve faaliyetlerini yürütmek,

g) Ulusal ve uluslararası toplantı ve kong-reler düzenlemek, bunlara katılmak; oda ve borsalara yurt içi fuarlar konusunda yapılan ve Birliğe intikal ettirilen müracaatları inceleyip karara bağlamak; fuar şirketlerine yurt içi fuar düzenleme yetki belgesi vermek; yabancı ülkeler ticaret ve sanayi odalarının vekillik, mümessillik ve muhabirliğini kabul ve ifa etmek; Birliğin faaliyet alanı ile ilgili ulusal ve uluslararası kuruluşlara üye olmak veya bu tür kuruluşlar, iş konseyleri, ekonomik işbirliği komiteleri kurmak, uluslararası toplantılara katılmak; yurt içinde ve yurt dışında ticaret merkezleri kurmak ve kurulmuş olanlara katılmak; ekonomik ve sosyal sorunlarla ilgili etkinliklere katılmak; gerektiğinde bu tür faaliyetleri teşvik etmek, maddi destekte bulunmak; yabancı ülke oda ve birlikleri ile işbirliği komiteleri kurmak, bunlarla kapsamlı ve etkin işbirliği yapmak,

h) Ülkemizdeki ve yabancı ülkelerdeki Türk veya Türk-yabancı ticaret, sanayi ve deniz ticaret odalarına gerektiğinde yardımlar yapmak; gerektiğinde Bakanlığın izni ile yurt içinde ve yurt dışında temsilcilikler ve irtibat büroları kurmak,

ı) Tüketicinin korunması ve sağlıklı bir rekabet ortamının oluşturulması için gerekli önlemleri almak, mevzuat uyarınca Bakanlık ve bakanlıklar tarafından bu ve benzeri konularda verilecek diğer görevleri yapmak ve gerekli teşkilâtı kurmak,

j)Talepleri halinde oda ve borsaların üyeleri arasındaki ihtilafları hakem olarak çözmek üzere yüksek tahkim heyeti kurmak,

k) Özel sektörün ekonomik politikalarını belirlemek; dünya ekonomisi ile entegrasyonu teminen gerekli dış ekonomik ilişkilerin tesisinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gerekli hallerde görüş vermek ve bu ilişkilerin yürütülmesinde yardımcı olmak,

l) Sermaye piyasası, yatırımların teşviki ve yönlendirilmesi, ithalat-ihracat rejimi kararları, ithalatta haksız rekabetin önlenmesi ve vergi ile ilgili konularda resmî mercilere görüş bildirmek, önerilerde bulunmak, gerektiğinde bu konularla ilgili toplantılara katılmak; küçük ve orta ölçekli işletmeleri pazarlama, finansman, araştırma-geliştirme çalışmalarında teşvik etmek,

m) Bakanlığın gözetimi ve denetiminde Türk Ticaret Kanununun 37 nci maddesinde belirtilen Türkiye Ticaret Sicili Gazetesini çıkarmak,

n) Yeni oda ve borsa kurulması, mevcut oda ve borsaların çalışma alanlarının genişletilmesi ya da daraltılması, mevcut oda ve borsaların dağılması ile kayıt ücretleri, aidatlar ve alınacak ücretlere ilişkin konularda bu Kanunla verilen görevleri yapmak,

o) Belirli madde bazında büyük miktarda işlem hacmine sahip ve salon satış usulüyle çalışan borsaların teknik olarak güçlendirilmeleri ile yurt içi ve yurt dışı borsalar arasındaki iletişimi sağlamak üzere, gelişen teknolojinin sunduğu imkânlardan da yararlanarak, çalışmalar yapmak ve gerekli tedbirleri almak,

p) İthal malların fiyatları ile ilgili uyuşmazlık halinde, talep eden kuruluşa konuya ilişkin teknik bilgi sağlamak,

r) Odalarca düzenlenecek kapasite raporları ve benzeri belgeleri incelemek ve onaylamak,

s) İlgili mevzuat uyarınca, endüstri bölgeleri, organize sanayi bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, teknoloji merkezleri, teknopark kurulmasına yardımcı olmak, kurulmuş veya kurulacak olanlara katılmak,

t) Yurt içinde ve uluslararası ticari anlaşmazlıklarda görev alacak tahkim kurumlarını ve uygulanacak tahkim şartlarını oluşturmak, tahkim konusunda odalarca yapılacak çalışmaları desteklemek,

u) Ticaret ve sanayi kesimi ve faaliyetleri konusundaki bürokratik engellerin kaldırılması, özelleştirmenin hızlandırılması, yatırım teşviklerinde yatırım konusu ve yerinin belirlenmesi, ülkenin sanayi, ticaret, tarım, turizm ve hizmet sektörlerinin envanterinin çıkarılması konularında çalışmalar yapmak; ticaret ve sanayinin bünyesi ile işletme büyüklükleri, işçi sayıları konularında istatistiki bilgiler derlemek ve yayınlamak; elektronik ticareti geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak, gerekli araştırma birimlerini kurmak, sayısal sertifika verilmesi ve internet alan adı tahsisi konusunda önerilerde bulunmak,

v) Bakanlık tarafından mevzuat çerçevesinde verilecek görevleri yapmak, ülke ekonomisinin geliştirilmesi ve yönlendirilmesi amacıyla resmî mercilere görüş bildirmek ve öneride bulunmak,

y) Uluslararası anlaşmalar gereği, elektronik ortam dahil TIR ve ATA karneleri, menşe şahadetnameleri, dolaşım belge ve sertifikalarının basımı, dağıtımı ve uygulamalarına ilişkin hizmetler ile EAN-UCC çizgi kod sistemine ilişkin çalışmaları yürütmek,

z) Sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli iş gücünün yetişmesini sağlamak amacıyla üniversiteler, yüksekokullar, mesleki ve teknik eğitim kurumları kurmak, kurulmuş bulunanlara iştirak etmek, işbirliği yapmak; ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde görev tanımları yapmak, bu görev tanımlarına uygun öğretim programları hazırlanması ve uygulanmasını teşvik etmek; odalarca sürdürülen çıraklık ve mesleki eğitim hizmetlerinin uyumlu yürütülmesini teminen uygulamalara rehberlik etmek; oda ve borsaların yönetici ve personeline yönelik hizmet içi eğitim programları hazırlamak, uygulamak, bu amaçlarla gerektiğinde bir mesleki eğitim merkezi kurulmasını sağlamak.

Birlik, bu Kanunda belirtilen kuruluş amaçları ve görev alanı çerçevesinde kendisine tevdii halinde, mevzuatla bakanlıklara veya kamu kurum ve kuruluşlarına verilen görevleri de yerine getirir.

Sektör meclisleri

MADDE 57. - Birlik Yönetim Kurulu, istişari nitelikte olmak, sektörel gelişmeyi teşvik etmek, sorunları incelemek ve önlemleri tespit etmek amacıyla turizm, ulaştırma, müteahhitlik, sanayi bölgeleri, teknoloji bölgeleri, serbest bölgeler gibi gerekli gördüğü sektörlerde o sektörün Türkiye sektör meclisini oluşturur.

Bu meclisler, mesleğinde itibar ve tecrübe sahibi oda ve borsa mensupları ile ihtisas sahipleri arasından Birlik Yönetim Kurulunca seçilen en çok kırk kişiden oluşur. Meclis üyeleri kendi arasından bir başkan ve bir başkan yardımcısı seçer.

Sektör meclislerinin kuruluş ve işleyişi ile faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar, Birlik tarafından hazırlanıp Bakanlıkça onaylanacak yönetmelikle belirlenir.

Türk-yabancı veya yabancı-Türk odalar ile Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu

MADDE 58. - Türkiye ile diğer ülkeler arasında ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesine yardımcı olmak amacıyla Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak, tek taraflı veya çok taraflı Türk-yabancı veya yabancı-Türk ticaret, sanayi ve deniz ticaret odası adı ile kurulacak dernekler için Birliğin izni aranır. Müşterek odaların, izlenme ve denetlenme esasları, Birlik Yönetim Kurulunun teklifi ve Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle tespit olunur. Bu odalardan yurt dışında kurulmuş olanların faaliyetlerinin izlenmesi, yurt içindekilerin çalışmalarının denetlenmesi ve izlenmesi, Birlik tarafından yapılır. Bu şekilde kurulan dernekler, bu maddede yer alan hükümler dışında, genel hükümlere tâbidir.

Birinci fıkra uyarınca kurulan dernekler dışındaki tüzel kişiler, ticaret, sanayi ve deniz ticaret odası adını kullanamazlar.

Birliğin gözetim ve denetimi altında özel sektörün dış ekonomik ilişkilerini yürütmek üzere, özel hukuk hükümlerine tâbi ve tüzel kişiliğe sahip, kuruluş ve faaliyet amaçları aynı olan ve Birlikçe belirlenecek özel sektör kuruluşlarından Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu oluşur. Kurulun kısa adı DEİK’tir. Kurul ikili ekonomik ilişkilerini, yönetim kurulunun kararları doğrultusunda iş konseyleri aracılığı ile yürütür.

Kurul ile iş konseylerinin görev ve yetkileri teşkilâtlanma ve işleyişleri, organları, bütçeleri, yönetim ve denetimleri ile üyeliğe ilişkin esaslar Birlik tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Kurulun bütçesi, kurucu kuruluşların Kurul yönetim kurulu tarafından belirlenen yıllık üyelik aidatlarından, iş konseyi üyelik aidatlarından, Birliğin ödeyeceği katkı payı ve diğer gelirlerden oluşur. Kurul bütçesini Birlik denetler.

Yüksek İstişare Kurulu

MADDE 59. - Yüksek İstişare Kurulu, Birlik Başkanı, başkan yardımcıları, konsey başkanları, sektör meclis başkanları ve şeref üyelerinden oluşan istişari bir kuruldur.

Birlik başkanlığı yapmış olanlar Kurulun doğal üyesi sayılırlar. Ayrıca, Birlik Yönetim Kurulunca ülke ekonomisine üstün hizmetleri bulunanlar arasından da şeref üyeleri belirlenebilir.

Birlik Başkanı aynı zamanda Kurul başkanıdır. Kurul üyeleri, kendi üyeleri arasından iki başkan yardımcısı seçer. Kurulun görevleri ve çalışma esasları Birlik Yönetim Kurulunca belirlenir.

İKİNCİ BÖLÜM

Birlik Organları, Oluşumları ve Görevleri

Birliğin organları

MADDE 60. - Birliğin organları şunlardır;

a) Genel Kurul,

b) Oda ve Borsa Konseyleri,

c) Yönetim Kurulu,

d) Yüksek Disiplin Kurulu.

Genel Kurul

MADDE 61. - Genel Kurul, oda ve borsa meclislerinin kendi üyeleri arasından dört yıl için seçecekleri delegelerden oluşur.

Genel Kurulda her oda ve borsa en az bir delege ile temsil edilir. Bu delege oda ve borsa yönetim kurulu başkanıdır. İlave delegelerin belirlenmesinde seçmen listelerinde yer alan üye sayısı ile oda ve borsaların Birliğe fiilen ödedikleri aidatlar esas alınır.

Oda ve borsalardan üye sayısı, iki binden beş bine kadar olanlar bir; beş binden onbine kadar olanlar iki; onbinden otuzbine kadar olanlar üç; otuzbinden ellibine kadar olanlar dört; ellibinden fazla olanlar beş ilave delege seçerler. Üye sayısı ellibini aşan oda ve borsalar, beş ilave delegeye ek olarak elli binin üzerindeki her fazla elli bin üye için ayrıca bir ilave delege seçerler.

Ayrıca, odalar ve borsalar, seçimin yapıldığı yıl hariç son dört yılda Birliğe fiilen ödedikleri aidatların ortalaması esas alınarak, onaltı yaşından büyükler için seçimin yapıldığı yıldan önceki yıl geçerli olan aylık brüt asgari ücretin her otuz katı tutarı için bir ilave delege seçerler. Ancak, bu şekilde belirlenecek ilave delege sayısı yirmiyi geçemez.

Seçilen delege sayısı kadar da yedek delege seçilir.

Delegelerin oda ve borsalardan çıkması, çıkarılması, ölümleri, istifaları veya meclis üyeliklerinden ayrılmaları hallerinde yerlerine yedek üyeler, aldıkları oy sayısına göre Genel Kurula katılırlar.

Delegelerin Genel Kurula katılma masrafları temsil ettikleri oda veya borsa tarafından karşılanır.

Genel Kurul, her yıl mayıs ayı içinde toplanır.

Oda ve borsa meclislerinin görevlerine son verilerek yerlerine yeniden seçim yapılması durumunda, Genel Kurula gönderilecek delegeler yeniden seçilir.

Genel Kurulun görevleri

MADDE 62. - Genel Kurulun görevleri şunlardır;

a) Birlik Başkanını ve Yüksek Disiplin Kurulu üyelerini seçmek,

b) İlgili delegelerce kendi aralarından oda ve borsa konseylerinin üyelerini seçmek,

c) Muhasebe ve muamelat yönetmelikleriyle, odalar ve borsalar tarafından hazırlanan hakem ve bilirkişi listelerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları gösteren yönetmelikleri onaylamak,

d) Ülkenin iktisadi durumu hakkında yönetim kurulunca hazırlanacak raporları incelemek ve onaylamak,

e) Birlik Genel Sekreterliği ve Genel Kurulun çalışma esaslarına ilişkin yönetmelikleri onaylamak,

f) Odalar ve borsalar arasında işbirliği kurmak ve bunların gelişimi için gerekli tedbir ve kararları almak,

g) Borsalarca yapılan genel düzenlemeleri onaylamak,

h) Oda ve borsaların bütçelerinin tiplerini ve bütçelerin düzenleme usullerini belirlemek,

ı) Gerekli gördüğü hallerde komisyonlar kurmak,

j) Birlik bütçesini incelemek ve karara bağlamak,

k) Ülke ekonomisine ve Birliğe üstün hizmetleri bulunanları Yönetim Kurulunun teklifi ile şeref üyesi olarak seçmek,

l) Mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Oda ve borsa konseyleri

MADDE 63. - Genel Kurulda, ilgili delegelerce kendi aralarından dört yıl için ve her biri otuz üyeden oluşan ticaret ve sanayi odası konseyi, ticaret odası konseyi, sanayi odası konseyi, deniz ticaret odası konseyi ve borsa konseyi olmak üzere beş ayrı konsey seçilir. Ayrıca, her konsey için asıl üye sayısı kadar yedek üye seçilir. Ancak, konsey üye sayısı, Genel Kurulda temsil edilen ilgili delege sayısının yarısını geçemez.

Her konsey, kendi üyeleri arasından dört yıl için bir başkan ve bir başkan yardımcısı seçer.

Konsey başkanları, kendi aralarından ilk bir yıl için Genel Kurul Başkanını seçerler. İzleyen yıllarda konsey başkanları en yaşlı olandan başlamak üzere sırasıyla Genel Kurul Başkanı olurlar. Diğer konsey başkanları da genel kurul başkan yardımcısı sıfatıyla Genel Kurul Divanını teşkil ederler.

Konseyler, yılda iki defadan az olmamak üzere başkanın daveti üzerine toplanır. Ayrıca, konseyler Birlik Başkanının talebi üzerine Genel Kurul Başkanının davetiyle öngörülen gündemi görüşmek üzere müşterek olarak toplanır.

Konseylerin başkan ve üyelerinin toplantılara katılma masrafları Birlik tarafından karşılanır.

Üst üste iki dönem konsey başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Oda ve borsa konseylerinin görevleri

MADDE 64. - Oda ve borsa konseylerinin görevleri şunlardır;

a) Konsey başkan ve başkan yardımcılarını seçmek,

b) Oda ve borsalardan gelen konuları görüşüp teklif ve görüş şeklinde yönetim kuruluna sunmak,

c) İktisadi raporları, mevzuat değişikliklerine ilişkin kararları gözden geçirmek, temsil ettikleri kesimin ekonomik sorunları hakkında incelemeler yapmak,

d) Oda veya borsaların koordinasyon ve gelişimlerini gözetmek,

e) Konseyler müşterek toplantısında Birlik Başkanı dışındaki yönetim kurulu üyelerini seçmek,

f) İlgili toplantılarda ve protokolde konseyi başkan veya başkan yardımcısı ile temsil etmek.

g) Mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Birlik Yönetim Kurulu

MADDE 65. - Birlik Yönetim Kurulu, dört yıl için seçilen on beş üyeden oluşur.

Genel Kurul tarafından delegeler arasından seçilen Birlik Başkanı, aynı zamanda Yönetim Kurulu Başkanıdır.

Yönetim Kurulunun on dört asıl ve aynı sayıda yedek üyesi, konseylerin müşterek toplantısında, genel kurulda delege olarak yer alanlar arasından seçilir. Yönetim Kurulunda, her bir konseyden en az bir temsilci bulunur.

Yönetim Kurulu kendi üyeleri arasından dört yıl için her bir oda grubunu ve borsaları temsilen beş başkan yardımcısı ve bir sayman üye seçer.

Yönetim Kurulu ayda bir defadan az olmamak üzere, Birlik Başkanının veya yokluğunda Birlik Başkanının yetkilendirdiği başkan yardımcısının çağrısı üzerine toplanır. Toplantı gündemi Birlik Başkanı veya yokluğunda yetkilendirdiği başkan yardımcısı tarafından belirlenir. Ayrıca, Yönetim Kurulu üyelerinin en az üçte birinin toplantı başlayana kadar yapacağı başvuru ile gündeme yeni madde eklenir. Birlik Başkanı tarafından yetkilendirilen başkan yardımcısı, başkanın yokluğunda başkan vekili olarak görev yapar.

Birlik Başkanı aynı zamanda mensubu olduğu oda veya borsanın yönetim kurulu başkan veya üyeliği ile meclis başkanlığı görevlerini yapamaz.

Üst üste iki dönem Birlik Başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Birlik Yönetim Kurulunun görevleri

MADDE 66. - Birlik Yönetim Kurulunun görevleri şunlardır;

a) Odalar ve borsalar arasında çıkacak ihtilafları çözmek,

b) Muhasebe ve muamelatta birlik ve beraberlik sağlamak üzere yönetmelikler hazırlamak ve Genel Kurula sunmak,

c) Ülkenin iktisadi durumu hakkında rapor hazırlamak ve Genel Kurulun onayına sunmak,

d) Yabancı ülkelerdeki ticaret ve sanayi odaları ile borsalar tarafından yapılan yayınları izlemek ve Türkiye ile ilgili olanlardan üyeleri ve gerektiğinde resmî makamları haberdar etmek,

e) Uluslararası sergi, fuar ve kongrelere katılmak, yabancı ülkelerdeki oda ve borsaların vekillik, mümessillik veya muhabirliğini kabul ve ifa etmek, ulusal ve uluslararası mesleki teşekküller kurmak, uluslararası mesleki toplantılara katılacak üyeleri seçmek,

f) Bütçe dahilinde harcama yapmak,

g) Oda ve borsaların Birlik aidatlarını süresi içinde yatırmalarını sağlamak ve bu konuda gerekli denetimleri yapmak,

h) Birlik Genel Sekreterliği yönetmeliğini hazırlamak ve Genel Kurula sunmak,

ı) Bu Kanunda Birlikçe çıkarılacağı öngörülen yönetmelikleri hazırlamak ve Bakanlığın onayına sunmak,

j) İlgili kanunlar çerçevesinde bakanlıklarca istenen bilgileri vermek,

k) Bir yıllık faaliyetler hakkında Genel Kurula rapor vermek,

l) İktisadi konularda kongreler ve benzeri toplantılar düzenlemek,

m) Yıllık bütçeyi hazırlamak ve Genel Kurula sunmak,

n) Talepleri halinde oda ve borsaların üyeleri arasındaki ihtilafları hakem olarak çözmek üzere yüksek tahkim heyeti kurmak,

o) Bu Kanunla ve sair mevzuatla Birliğe verilen ve özel olarak başka bir organa bırakılmayan diğer görevleri yerine getirmek.

Birlik Yönetim Kurulunun yetkilerinin devri

MADDE 67. - Yönetim Kurulu, gerekli hallerde, yetkilerinden bir kısmını Birlik Başkanına, Yönetim Kurulu üyelerinden birine veya birkaçına ya da Genel Sekretere devredebilir.

Yüksek Disiplin Kurulu

MADDE 68. - Yüksek Disiplin Kurulu, delegeler arasından Genel Kurulca dört yıl için seçilen altı üyeden oluşur. Aynı sayıda yedek üye seçilir.

Yüksek Disiplin Kurulu, seçimden sonraki ilk toplantısında üyeleri arasından bir başkan seçer. Başkanın bulunmadığı zamanlarda, en yaşlı üye Kurula başkanlık eder.

Üyelerden biri raportör olarak tayin edilir. Raportör üye karar oylamasına katılamaz.

Yüksek Disiplin Kurulu, Birlik Başkanının çağrısı üzerine de toplanır.

Yüksek Disiplin Kurulunun görevleri

MADDE 69. - Yüksek Disiplin Kurulunun görevleri şunlardır;

a) Oda ve borsa meclislerinin disiplin cezalarına ilişkin kararları ile oda ve borsa yönetim kurullarının soruşturma açılmamasına ilişkin kararlarına karşı yapılacak itirazları karara bağlamak,

b) Mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Birliğin Gelirleri

Birlik aidatı

MADDE 70. - Odalar ve borsalar her yıl tahsil edilen gelirlerinin yüzde onunu aidat olarak, Birlik Yönetim Kurulunun belirleyeceği bankalardan birine Birlik adına yatırmak zorundadırlar.

Birlik aidatları bir önceki yıl fiili geliri üzerinden hesap edilerek, izleyen yılın temmuz ve aralık aylarında eşit iki taksitte yatırılır.

Fiili gelire; 23 üncü ve 49 uncu maddelerde sayılan bütün gelirler ile menkul ve gayrimenkul sermaye iratları, şirket kârları ve döviz gelirleri dahildir.

Birlikçe alınacak ücretler

MADDE 71. - Birlikçe, belgelerin onaylanması ve hizmetlerin verilmesi karşılığında alınan ücretlerin oran ve miktarı, tahkim gelirleri hariç olmak üzere, maktu ücretlerde onaltı yaşından büyüklere uygulanan asgari ücretin brüt tutarının üç katından, nispi ücretlerde de bu tavanı aşmamak kaydıyla binde beşten fazla olamaz. Bu oran ve miktarlar, Yönetim Kurulu tarafından kararlaştırılacak tarifelerle tespit olunur.

Birlikçe onaylanacak ve verilecek belgeler ve hizmetler şunlardır;

a) Kapasite raporları,

b) Faturalar, menşe şahadetnameleri, A.TR ve EUR. 1 dolaşım belgeleri ve sertifikaları,

c) Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi hizmetleri,

d) Kalite belgeleri,

e) TIR ve ATA karneleri ile EAN-UCC çizgi kod sistemine ilişkin hizmetler,

f) Tahkim hizmetleri,

g) Fuar düzenleme yetki belgeleri,

h) Ticari ve sınai mahiyette diğer her türlü belge ve bilgi ile hizmetler.

Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanacak ilan ücretleri, Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi Komitesinin teklifi ve Bakanlığın onayı ile yürürlüğe girecek bir tarife ile belirlenir.

Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin çıkarılmasına ilişkin esasları tespit, yayım işlerini sevk ve idare etmek ve Bakanlık ile Birlik arasındaki çalışmaları koordine etmek üzere; Bakanlık Müsteşarının başkanlığında, ilgili müsteşar yardımcısı, İç Ticaret Genel Müdürü veya görevlendireceği yardımcısı, Birlik Genel Sekreteri, ilgili genel sekreter yardımcısı ve gazete müdüründen oluşan bir Komite kurulur.

Komitenin çalışma usul ve esasları ile Komite üyelerinin gazete gelirlerinden karşılanacak huzur hakları, Komite toplantılarına ilişkin giderler ve bu konu ile ilgili diğer hususlar Birliğin olumlu görüşü alınarak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir. Huzur haklarının net aylık miktarı brüt asgari ücret tutarını geçemez.

Gelirler ve bütçe

MADDE 72. - Birliğin gelirleri; aidatlar, hizmetler karşılığı alınacak ücretler, bağış ve yardımlar, yayın gelirleri ve diğer gelirlerden oluşur.

Birlik bütçesi, Yönetim Kurulunca yıllık olarak hazırlanır ve Genel Kurulca kararlaştırılır.

Bütçeden harcama, Birlik Başkanı veya yetkilendirdiği başkan yardımcısı ve Genel Sekreterin veya sayman üyenin ortak imzası ile yapılır.

Yönetim Kurulunun önerisi üzerine Genel Kurulca saptanan miktar kadar harcama, sonradan yönetim kurulunun onayına sunulmak şartıyla, Birlik Başkanı tarafından resen yapılabilir.

Ayrıca, Birlik Başkanı için belirlenen miktardan fazla olmamak üzere, Yönetim Kurulu tarafından belirlenen miktarda harcama, sonradan Yönetim Kurulunun onayına sunulmak şartıyla Genel Sekreter tarafından resen yapılabilir.

BEŞİNCİ KISIM

Müşterek Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Personel

Oda, borsa ve Birlik personeli

MADDE 73. - Oda, borsa, Birlik ve bunların kurduğu teşekküllerde istihdam edilenler bu Kanunda yer alan hükümler dışında 4857 sayılı İş Kanununa tâbidir.

Oda ve borsa genel sekreteri

MADDE 74. - Odalar ve borsaların işlerini yürütmek üzere bir genel sekreter görevlendirilir. Genel sekreterin aşağıda belirtilen nitelikleri haiz olması gerekir.

a) Türk vatandaşı olmak,

b) Kamu haklarından mahrum olmamak,

c) Askerlikle ilişiği bulunmamak,

d) Taksirli suçlar ve bentte sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere; ağır hapis veya altı aydan fazla hapis veya affa uğramış olsalar dahi Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlardan veya kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak,

e) Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut veya akıl hastalığı veya vücut sakatlığı ile özürlü bulunmamak,

f) Mühendislik, iktisat, işletme, maliye, hukuk ve kamu yönetimi gibi alanlarda en az dört yıllık yüksek öğrenim kurumu mezunu olmak,

g) Kamuda veya özel sektörde en az beş yıl iş tecrübesine sahip olmak .

Genel sekreter ve yardımcıları meclis kararıyla atanır. Genel sekreter yardımcılarında da genel sekreterde aranan koşullar aranır.

Genel sekreter, yönetim kurulunun izni ile harcama yetkisi dahil görev ve yetkilerinden bir bölümünü her faaliyet yılının başında yeniden tespit edilmek üzere yardımcılarına devredebilir.

Genel sekreter, oda ve borsa personelinin disiplin ve sicil amiridir. Genel sekreter, meclis ile yönetim kurulu toplantılarına ait tutanakları düzenler, odanın veya borsanın iç çalışmalarıyla yazı işlerini düzenler ve yönetir, oda veya borsa personeline gerekli emir ve talimatları verir ve çalışmalarını denetler, yönetim kurulu veya başkanı tarafından verilen diğer görevleri yerine getirir.

Birlik Genel Sekreteri

MADDE 75. - Yönetim Kurulunca, Birliğin işlerini yürütmek üzere, oda ve borsa genel sekreterleri için aranan nitelikleri haiz ve asgari bir yabancı lisanı çok iyi derecede bilen bir Genel Sekreter atanır. Gerektiğinde yönetim kurulu bir veya daha fazla genel sekreter yardımcısı atayabilir. Genel sekreter yardımcılarında da Genel Sekreter için aranan nitelikler aranır.

Genel Sekreter, yönetim kurulunun izni ile harcama yetkisi dahil görev ve yetkilerinden bir bölümünü her faaliyet yılının başında yeniden tespit edilmek üzere yardımcılarına devredebilir.

Genel Sekreter, Birlik personelinin disiplin ve sicil amiridir. Genel Sekreter, Yönetim Kurulu toplantılarına ait tutanakları düzenler, Birliğin iç çalışmalarıyla yazı işlerini düzenler ve yönetir, Birlik personeline gerekli emir ve talimatları verir ve çalışmalarını denetler, Yönetim Kurulu ve Birlik Başkanı tarafından verilen diğer görevleri yerine getirir.

Cezai takibat

MADDE 76. - Odalar, borsalar ve Birlik paraları ile para hükmündeki evrak, senet ve sair malları aleyhine suç işleyen ve bilanço, zabıtname, rapor ve diğer her çeşit kağıt ve defterler üzerinde suç mahiyetinde değişiklik yapan veya bunları kasten yok eden organlarının üyeleri ile personeli hakkında Devlet memurları hakkındaki cezalar uygulanır.

İKİNCİ BÖLÜM

Malî Hükümler

Tahsilat

MADDE 77. - Süresinde ödenmeyen kayıt ücretleri, yıllık aidat, munzam aidat, navlun hâsılatından alınacak oda payları, borsa tescil ücreti ve Birlik aidatına 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca günlük gecikme zammı tahakkuk ettirilir.

Kayıt ücretleri, yıllık aidat, munzam aidat, navlun hasılatından alınacak oda payları ve Birlik aidatı ile borsa tescil ücreti ve bunlara ait kesinleşen gecikme zamları ile para cezalarının tahsiline ilişkin olarak oda, borsa ve Birlik yönetim kurulunca verilen kararlar ilam hükmünde olup, icra dairelerince yerine getirilir.

Kayıt ücretleri, yıllık aidat, munzam aidat, navlun hasılatından alınacak oda payları ve Birlik aidatı ile borsa tescil ücreti ve bunlara ait kesinleşen gecikme zamları ile para cezalarının tahsil zamanaşımı süresi beş yıldır.

Bütçelerden ayrılacak paylar

MADDE 78. - Odalar, borsalar ve Birlikçe hazırlanan bütçelerde,

a) Eğitim faaliyetlerine katkıda bulunmak,

b) Fuar ve sergilere katılmak, organize sanayi, endüstri, teknoloji geliştirme bölgeleri, teknoparklar kurmak, millî ve uluslararası toplantı ve kongreler düzenlenmek ve benzeri faaliyetlerde bulunmak,

c) Bakanlık iç ticaret hizmetlerini geliştirmek,

Üzere cari yıl gelir bütçesi esas alınarak proje bazındaki yatırımlar hariç, her yıl pay ayrılır.

Belirtilen her bir faaliyet grubu için ayrılacak pay, o bütçe dönemi için yüzde birden fazla olamaz. Ayrıca, Genel Kurul kararıyla, Türkiye Odalar, Borsalar ve Birlik Personeli Sigorta ve Emekli Sandığı Vakfına ödenmek üzere odalar ve borsalar ile Birlik bütçesinden yüzde bir oranında pay ayrılır. Bu şekilde ayrılacak payların kullanma esasları ve uygulaması Birlik tarafından hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

İhale işleri ve hizmet alımı

MADDE 79. - Odalar, borsalar ve Birliğin mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ve satımlarının tâbi olduğu usul ve esaslar açıklık, şeffaflık ve serbest rekabet ilkeleri gözetilerek, Birlikçe çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Odalar, borsalar ve Birlik, istisna ve vekalet akdi ile hizmet alımı yapabilir.

Kamulaştırma, şirket ve vakıf kurma

MADDE 80. - Odalar, borsalar ve Birlik amaçlarını gerçekleştirmek ve faaliyet konuları ile sınırlı olmak şartı ile yetkili organlarının kararı ve Bakanlığın izni ile kamulaştırma yapabilirler. Kamu yararı kararı Bakanlıkça verilir.

Odalar, borsalar ve Birlik, bu Kanunda öngörülen ekonomik nitelikli görevlerini yapmak, meslek mensuplarının müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak amaçlarıyla sınırlı olarak ve Bakanlığın izni ile kurulmuş veya kurulacak şirketlere iştirak edebilirler. Odalar, borsalar ve Birlik, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurabilirler.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Oda, Borsa ve Birlik Organlarının

Seçim Usulü

Seçimlere ilişkin genel esaslar

MADDE 81. - Oda, borsa ve Birlik organları ile şubelerinin seçimleri, bu Kanunda yazılı esas ve usullere göre, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen ortak veri tabanında Birliğe bağlı oda ve borsa meslek gruplarına göre seçme ve seçilme niteliklerini haiz olan üyeleri gösteren oda, borsa ve Birlik veri tabanından alınan güncel üye listeleriyle yargı gözetiminde yapılır.

Bir yerde birden fazla ilçe seçim kurulu bulunduğu takdirde, görevli hâkim il seçim kurulunca belirlenir. Birlik organları seçimlerinde görevli hâkim, merkez ilçe seçim kurulu başkanıdır.

İlçe seçim kurulu başkanı, oda ve borsanın üye ve meslek grubu sayısına ve Birlik organları seçimlerinin gereklerine göre seçim sandıklarının yer ve sayısını, tarihini ve oy kullanma süresini, oy pusulasının şeklini ve seçimle ilgili diğer hususları belirler. Seçimlerde kullanılacak araç ve gereçler, ilçe seçim kurulundan sağlanır.

Oy verme işlemleri gizli oy ve açık tasnif esaslarına göre yapılır. Belirlenen seçim süresi sona erdiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler de oylarını kullanırlar. Seçmen listesinde adı yazılı olmayan üye veya delegeler oy kullanamaz. Oylar, oy verenin kimliğinin oda veya borsa veya resmî kuruluşça verilen belge ile ispat edilmesinden ve listedeki isminin karşısındaki yerin imzalanmasından sonra kullanılır.

Tüzel kişi temsilcisi gerçek kişilerin, temsil ettikleri tüzel kişinin tescilli ana sözleşmeleri gereğince temsil ve bağlayıcı işlem yapma yetkisine sahip olduklarına dair son bir ay içinde düzenlenmiş ve ilgili ticaret sicili memurluğunca tasdik edilmiş bir belgeyi oy kullanma sırasında ibraz etmeleri gerekir.

Oylar, herhangi bir şekilde hazırlanmış oy pusulalarının, üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunan ve oy verme sırasında seçim sandık kurulu başkanı tarafından verilecek özel zarflara konulması suretiyle kullanılır. Üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunmayan zarflara konulan oylar geçersizdir.

Seçim süresinin sonunda, seçim sonuçları tutanakla tespit edilir, seçim sandık kurulu başkan ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanakların birer örneği seçim yerinde asılmak suretiyle, geçici seçim sonuçları bir tam iş günü ilan edilir.

Kullanılan oylar ve diğer belgeler, tutanağın bir örneği ile birlikte üç ay süre ile saklanmak üzere ilçe seçim kurulu başkanlığına tevdi edilir.

Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile ilan süresi içinde seçim sonuçlarına yapılacak itirazlar, görevli hâkim tarafından aynı gün incelenir ve karara bağlanır. İlçe seçim kurulunun itiraz üzerine vereceği kararlar, seçim yerinde asılmak suretiyle bir tam iş günü ilan edilir. Bu kararlara karşı, ilan süresi içinde il seçim kurulu nezdinde itiraz edilebilir. İl seçim kurulunun bir gün içinde vereceği karar kesindir. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra, hâkim yukarıdaki hükümlere göre kesin sonuçları ilan eder ve ilgili oda veya borsa ile Birlik ve Bakanlığa bildirir.

Hâkim, herhangi bir sebeple seçimi durdurduğu veya seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük veya Kanuna aykırı uygulama sebebiyle seçimlerin iptaline karar verdiği takdirde, süresi bir aydan az ve iki aydan fazla olmamak üzere seçimin yenileneceği günü tespit ederek ilgili oda veya borsa ile Birlik ve Bakanlığa bildirir.

Seçimlerin tamamının iptali halinde, seçimler yenileninceye kadar geçen sürede, oda ve borsanın meclis ve yönetim kurulu görevini yapmak üzere Birlikçe üç veya beş kişilik bir kurul atanır.

Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Kanununun Yedinci Bölümündeki suç ve cezalara ilişkin hükümler uygulanır.

Oda, borsa ve Birlik organlarının seçimlerinde siyasi partiler, sendikalar ve sendika üst kuruluşları aday gösteremezler ve belirli adayların leh ve aleyhlerinde faaliyette bulunamazlar ve propaganda yapamazlar. Bu hükme aykırı davrananlara bir aydan üç aya kadar hapis, birmilyar liradan beşmilyar liraya kadar para cezası verilir.

Seçim sandık kurulu

MADDE 82. - İlçe seçim kurulu başkanı, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen ortak veri tabanından sağlanan seçme ve seçilme niteliklerini haiz olan listeleri incelemek ve seçimleri yapmak üzere kamu görevlileri veya aday olmayan üyeler arasından bir başkan ile iki üyeden oluşan bir seçim sandık kurulu oluşturur ve aynı şekilde üç yedek üyeyi de belirler. Birlik organlarının seçiminde, seçim sandık kurulu için bir başkan ve dört üye ile beş yedek üye, kamu görevlileri veya aday olmayan delegeler arasından merkez ilçe seçim kurulu başkanı tarafından belirlenir.

Seçim sandık kurulu başkanının yokluğunda kurula en yaşlı üye başkanlık eder. Seçim sandık kurulu, seçimlerin Kanunun öngördüğü esaslara göre yürütülmesi, yönetimi ve oyların tasnifi ile görevli olup, bu görevleri seçim ve tasnif işleri bitinceye kadar aralıksız olarak devam eder.

İlçe seçim kurulu başkanı hâkime ve seçim sandık kurulu başkan ve üyelerine 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda belirtilen esaslara göre ücret ödenir. Bu ücretlerle, diğer seçim giderleri seçimi yapan oda, borsa veya Birlik tarafından karşılanır.

Seçimler sırasında seçim sandık kurulu başkan ve üyelerine karşı işlenen suçlar, Devlet memurlarına karşı işlenmiş gibi cezalandırılır.

Oda, borsa ve Birlik organları seçimlerine katılma nitelikleri

MADDE 83. - Oda veya borsaya kayıtlı, onsekiz yaşını bitirmiş gerçek kişilerle, tüzel kişilerin tescilli ana sözleşmelerinde temsil ve bağlayıcı işlemler yapma yetkisi verilen gerçek kişi temsilcileri, bu Kanun hükümlerine göre oda, borsa ve Birlik organlarının seçimlerinde oy kullanabilirler.

Oda, borsa ve Birlik organlarına seçilebilmek için;

a) Yeni kurulan oda ve borsalar hariç en az iki yıldır oda ve borsaya kayıtlı olmak,

b) Seçim tarihinde yirmibeş yaşını doldurmuş olmak,

c) İflas etmemiş ya da iflas etmiş olsa bile itibarını yeniden kazanmış olmak,

d) Taksirli suçlar hariç olmak üzere ağır hapis veya iki yıldan fazla hapis cezasıyla cezalandırılmamış olmak, yahut affa uğramış veya tecil edilmiş olsalar bile basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, evrakta sahtekarlık, inancı kötüye kullanma, yalan yere tanıklık, kaçakçılık, hileli iflas, görevi kötüye kullanma, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, kara para aklama, Devlet sırlarını açığa vurma, terör, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs ya da iştirak suçlarından dolayı hüküm giymemiş olmak,

e) Ticaret ve sanat icrasından hükmen yasaklanmamış olmak,

f) Ticari ve sınai kazanç dolayısıyla gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmak,

g) Okur, yazar olmak,

şartlarını haiz olanlar aday olabilir.

Yerli ve yabancı tüzel kişilerin tescilli ana sözleşmelerinde temsil ve bağlayıcı işlemler yapma yetkisi verilen ve yukarıdaki özellikleri taşıyan gerçek kişi temsilcileri, bu Kanun hükümlerine göre oda, borsa ve Birlik organlarına seçilebilirler.

Seçilme yeterliliğini kaybedenlerin oda, borsa ve Birlik’teki görevleri sona erer.

Organların seçimlerine katılma niteliklerine ilişkin diğer hususlar Birlikçe hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Oda ve borsa üyelerinin seçme ve seçilme haklarının kullanılabilmesi için şirketin; sahibi, ortağı, yönetim kurulu üyesi, genel müdürü, murahhas azası seviyesinde üst düzey yöneticisi ve şirketi temsile, ahzükabza yetkili olması ve bu halinin seçimden en az altı ay öncesini kapsaması şarttır.

Üye şirketin münfesih olması, iş yeri ve merkez kaydını başka bir odanın çalışma alanına taşıması halinde, oda üyeliği ile birlikte seçilmiş olduğu oda, borsa ve Birlik organlarındaki görevi sona erer.

Oda ve borsa organlarının seçimleri

MADDE 84. - Oda ve borsa organlarının seçimleri, bu Kanun hükümlerine göre aşağıda belirtilen esas ve usullere uygun olarak, ekim ayı içinde yapılır.

a) Gruplandırma işlemleri ve meslek komitelerinin seçimi:

1) Meslek komiteleri seçiminden en az yirmi gün önce oda ve borsaların yönetim kurulları tarafından, seçilme hakkına sahip olanlarla, seçme hakkına sahip olanları gösteren, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen veri tabanında yer alan meslek gruplarına göre hazırlanan listeler, üç nüsha olarak kuruluşun bulunduğu yerdeki ilçe seçim kurulu başkanına sunulur.

2) Hâkim, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip listeleri seçim sandık kurullarına incelettirir ve varsa noksanlarını tamamlattırdıktan sonra en geç beş gün içinde onaylar. Onaylanan listeler ve seçimin yapılacağı tarih ve yer ile diğer hususlar, oda veya borsanın ilan yerlerinde asılmak suretiyle üç tam iş günü ilan edilir. Ayrıca bu listelerin örnekleri oda veya borsa üyelerince de talep edilebilir. İlçe seçim kurulu başkanınca gerekli görülen hususlar yerel basın yayın organları aracılığı ile ilgililere duyurulur.

3) İlan süresi içinde oda veya borsa üyeleri tarafından listelere yapılacak itirazlar, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından incelenir ve en geç iki gün içinde karara bağlanır. Bu karara tebliğ tarihinden itibaren üç gün içinde il seçim kurulu nezdinde itiraz edilebilir. İl seçim kurulunun üç gün içinde vereceği karar kesindir.

4) Bu suretle kesinleşen listelerle, seçim tarihi, süresi ve seçime ilişkin diğer hususlar onaylanarak ilgili oda veya borsaya gönderilir. Kesinleşen listeler ve seçime ilişkin diğer hususlar ilgili oda veya borsanın ilan yerlerinde seçimden önce üç tam işgünü süresince ilan edilir.

5) Yeni kurulan oda ve borsalarda meslek gruplarına ait listeler, ilçe seçim kurulu başkanı veya onun görevlendireceği yetkili memur tarafından seçilecek beş veya yedi üyeden oluşacak bir gruplandırma kurulunca yönetmeliğe uygun olarak hazırlanarak, meslek komitesi seçimleri için görevli hâkime verilir.

6) İlgili seçmen üyelerce, her meslek grubu için ayrı ayrı verilecek mahsus zarflara oyların konulması ile meslek komitesi seçimleri yapılır.

b) Meslek komiteleri, seçimlerin kesinleşmesini takip eden en geç iki gün içinde yargı gözetiminde oda veya borsa meclisleri için asıl ve yedek üyeleri seçer.

c) Meclis, seçimlerin kesinleşmesini takip eden en geç iki gün içinde yargı gözetiminde oda ve borsa yönetim kurulu başkanı ve üyelerini aynı liste ile seçer.

d) Birlik Genel Kurul delegeleri ile disiplin kurulunun asıl ve yedek üyelerinin seçimi, Yönetim Kurulu üyelerinin seçimi ile birlikte, meclis tarafından yapılır.

Oda ve borsaların meclis, yönetim kurulu, disiplin kurulu ile Birlik Genel Kurulu delegesi seçimlerinde de gruplandırma işlemleri ve meslek komitelerinin seçimlerine ilişkin esas ve usuller uygulanır.

Oda ve borsa şubelerinin seçim usul ve esasları bu maddede belirtilen hükümlere uygun olarak, Birlikçe hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.

İtiraz süresi, oda ve borsa organları ile Birlik delegesi seçim sonuçlarının ilanından itibaren bir gündür.

Birlik organlarının seçimi

MADDE 85. - Genel Kurul delegeleri dışındaki Birlik organlarının seçimi, bu Kanunda düzenlenen usul ve esaslara göre ve yargı gözetiminde, mayıs ayı içinde yapılır.

Birlik Başkanı, Birlik Genel Kurulunca, delegeler arasından öncelikle seçilir.

Birlik Genel Kurulunda, Birlik Başkanının seçiminin yapıldığı gün içinde ilgili delegelerce kendi aralarından oda ve borsa konseylerinin asıl ve yedek üyeleri seçilir. Birlik Başkanı seçim sonucu açıklanmadan konsey seçimlerine geçilemez. İtiraz üzerine Birlik Başkanı seçimi iptal edilirse, konsey seçimleri de kendiliğinden geçersiz sayılır.

Yüksek Disiplin Kurulunun asıl ve yedek üyeleri, Birlik Genel Kurulunca, delegeler arasından seçilir.

Oda ve borsa konseyleri seçimi ile Yüksek Disiplin Kurulunun seçimi birlikte yapılır.

Birlik Başkanı, oda ve borsa konseyleri ile Yüksek Disiplin Kurulu seçimlerinden bir gün sonra, Birlik Yönetim Kurulunun ondört asıl ve aynı sayıda yedek üyesi, konseylerin müşterek toplantısında konsey üyeleri ve diğer genel kurul delegeleri arasından seçilir.

Konsey seçimlerinin iptali halinde Birlik Başkanı seçimi hariç Birlik Yönetim Kurulu seçimleri de kendiliğinden iptal edilmiş sayılır.

İtirazlar seçim günü yapılır ve aynı gün karara bağlanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Disiplin ve Para Cezaları

Disiplin cezalarının uygulanacağı haller

MADDE 86. - Oda ve borsa üyelerinden meslek onuruna veya meslek düzen ve geleneklerine uymayan eylem ve davranışlarda bulunanlarla, müşterisine karşı mesleki görevini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar hakkında bu Kanunda yazılı disiplin cezaları uygulanır.

Disiplin suç ve cezaları

MADDE 87. - Disiplin cezaları ile her bir disiplin cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:

a) Uyarma; mesleğin icrasında ve davranışlarında daha dikkatli davranması gerektiğinin ilgili üyeye bir yazıyla bildirilmesidir. Uyarma cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:

1) Meslek şeref ve haysiyetine uygun düşmeyen tavır ve hareketlerde bulunmak,

2) Üyelik görev ve sorumlulukları ile ilgili yönetim kurulunca yapılan davet ve talebin gereğini mazeretsiz olarak yerine getirmemek,

3) Üyesi olduğu odanın, borsanın veya Birliğin itibarını zedeleyici sözler sarf etmek,

4) Müşteri veya iş sahipleri ile olan ilişkilerinde terbiye ve nezakete aykırı davranışta bulunmak.

b) Kınama; mesleki tutum ve davranışlarında kusurlu sayıldığının ilgili üyeye bir yazıyla bildirilmesidir. Kınama cezasını gerektiren fiil ve haller şunlardır:

1) Üyesi olduğu odanın, borsanın veya Birliğin itibarını zedeleyici asılsız yayında bulunmak,

2) Müşterisine veya iş sahiplerine karşı taahhütlerini yerine getirmemek,

3) İş ilişkisinde bulunduğu kimseler hakkında haksız ithamda bulunmak,

4) Satışa arz olunan malların niteliği veya miktarı bakımından gerçeğe aykırı beyanda bulunmak,

5) Nizami olmayan ölçü ve tartı aletlerini bilerek kullanmak,

6) İki yıl içinde birden fazla uyarma cezasını gerektirecek bir davranışta bulunmak,

7) Organ seçimlerinin düzen içinde ve sağlıklı biçimde yürütülmesi amacıyla, hâkimin ve seçim sandık kurulunun aldığı tedbirlere uymamak.

c) Üyelikten geçici çıkarma; üyenin iki aydan az ve on iki aydan fazla süreli olmamak üzere oda veya borsa üyeliğinden çıkarılmasıdır. Kınama cezası alan üyenin, beş yıl içinde aynı cezayı gerektirecek yeni bir davranışta bulunması halinde üyelikten geçici çıkarma cezası verilir.

d) Üyelikten uzun süreli çıkarma; üyenin kaydının üyesi bulunduğu oda veya borsa ile ticaret sicilinden beş yıl süre ile silinmesidir. Üyelikten geçici çıkarma cezası alan üyenin, üç yıl içinde kınama cezasını gerektirecek yeni bir davranışta bulunması halinde üyelikten uzun süreli çıkarma cezası verilir.

Bu maddede düzenlenen cezalar disiplin kurulunun teklifi üzerine meclis tarafından verilir. Disiplin suç ve cezaları hakkındaki esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Disiplin soruşturmasının yürütülmesi

MADDE 88. - Oda ve borsa üyeleri hakkında disiplin soruşturması oda veya borsa disiplin kurulları tarafından yürütülür.

Disiplin kurulları, üyelerinden birini soruşturmacı olarak tayin eder ve soruşturmacının sunduğu fezleke üzerine ceza teklifinde bulunur. Ceza teklifinin görüşüldüğü toplantıya soruşturmayı yürüten üye katılamaz.

Disiplin soruşturmasının açılması

MADDE 89. - Yönetim kurulları, ihbar veya şikayet üzerine ya da davranışı doğrudan öğrenmesi halinde resen, on gün içinde disiplin soruşturması açılması hususunda karar vermek zorundadır.

Disiplin kurulları, yönetim kurulunun soruşturma açılmasına dair kararının kendilerine iletilmesinden itibaren en çok iki ay içinde suç oluştuğuna kanaat getirerek ceza önermek veya suç oluşmadığına ve dolayısıyla ceza gerekmediğine ilişkin karar vermek zorundadır. Lüzumu halinde bu süre yönetim kurulu kararı ile uzatılabilir. Disiplin soruşturması en geç bir yıl içinde sonuçlandırılır.

Disiplin soruşturması her halde, eylem ve davranışın gerçekleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde açılmak zorundadır. Ceza davasına konu teşkil eden eylemlerden dolayı ayrıca disiplin soruşturması açılması durumunda soruşturma ceza mahkemesi kararının kesinleşme tarihinden itibaren bir yıl içinde de yapılabilir.

Savunma hakkı

MADDE 90. - Disiplin soruşturmalarında ve verilecek para cezalarında, isnat olunan hususun ilgiliye yazılı olarak bildirilmesi, savunmasının istenmesi ve bu savunma için en az on günlük bir süre tanınması zorunludur.

Ceza soruşturmalarının etkisi

MADDE 91. - Disiplin işlem ve kararına konu teşkil edecek bir eylemde bulunmuş bir üye hakkında, aynı eylemden dolayı ceza mahkemesinde dava açılmış olması, disiplin soruşturması açılmasını ve disiplin cezası verilmesini engellemez.

Eylemin işlenmemiş veya sanığı tarafından yapılmamış olması nedeniyle beraat hali müstesna, beraatla sonuçlanmış bir ceza davasının konusuna giren eylemlerden dolayı disiplin soruşturması açılması, o eylemin ceza kanunları hükümlerinden ayrı olarak başlı başına disiplin soruşturmasını gerektirir mahiyette olmasına bağlıdır.

Kararların tebliği

MADDE 92. - Disiplin cezaları gerekçeli olarak on gün içinde ilgililere tebliğ edilir. İlgililer, uyarma cezası hariç, disiplin cezalarına ve ceza verilmeme kararlarına karşı tebellüğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde Yüksek Disiplin Kuruluna itiraz edebilirler.

Disiplin cezalarına ilişkin kararlara karşı doğrudan veya itiraz üzerine verilen kararlar için idari yargı yoluna başvurulabilir.

Para cezaları

MADDE 93. - Oda ve borsa üyelerinden;

a) Mevzuata uygun olarak kayıt ve tescil muamelelerini yaptırmayanlara veya tescil ve ilanı gereken değişiklikleri bildirmeyenlere yıllık aidatlarının iki katı,

b) Yetkili organlarca alınan kararlara riayet etmeyenlere yıllık aidatlarının beş katı,

c) İmalatta, mal ve hizmet arzında sağlık kurallarına uymayanlara, ölçü ve tartı aletlerini hileli bir şekilde kullananlara ve hileli, karışık veya standartlara aykırı ve kalitesiz mal imal edip, satanlara yıllık aidatlarının on katı,

tutarında idari para cezası verilir.

Bu eylem ve davranışlara ilişkin idari para cezaları, disiplin kurulunun teklifi ve meclisin kararıyla verilir. Bu maddede belirtilen idari para cezaları aynı fiilin bir yıl içinde her tekrarı için iki kat olarak uygulanır.

Bu Kanuna göre verilen idari para cezaları, oda ve borsalar tarafından gelir kaydedilir. Bu cezalara karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz, verilen idari para cezasının yerine getirilmesini durdurmaz. Bu Kanunda öngörülen idari para cezalarına ilişkin zaman aşımı süresi yetkili kuruluşça ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren altmış gün ve her halde ihlalin vuku bulduğu tarihten itibaren iki yıldır.

Para cezası verilmesi ayrıca disiplin cezası verilmesini engellemez.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Faaliyetlerin Sona Erdirilmesi

Organların görevlerine son verilmesi ve faaliyetten men edilmesi

MADDE 94. - Kuruluş amaçları veya Kanunda belirtilen asli görevlerini Bakanlığın yazılı uyarısına rağmen yerine getirmeyen oda, borsa veya Birlik organlarının görevlerine son verilmesine ve yerlerine yenilerinin seçtirilmesine, Bakanlığın veya bunların bulundukları ildeki cumhuriyet savcısının istemi üzerine, o yerdeki asliye hukuk mahkemesince karar verilir. Yargılama, basit yargılama usulüne göre yapılır ve en geç iki ay içerisinde sonuçlandırılır.

Görevlerine son verilen organların yerine, bu Kanundaki usul ve esaslara göre, en geç bir ay içerisinde yenileri seçilir. Yeni seçilenler, eskilerin görev süresini tamamlar.

Bu organların, görevlerine son verilmesine neden olan ve mahkeme kararında belirtilen tasarrufları hükümsüzdür.

Yeni organ seçimleri yapılıncaya kadar rutin iş ve işlemlerin nasıl yürütüleceği, oda ve borsalar için Birlik, Birlik için Bakanlıkça belirlenir.

Millî güvenliğin, kamu düzeninin, suç işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın gerektirdiği hallerde, gecikmede sakınca varsa, oda ve borsalarda vali, Birlikte Bakanlar Kurulu, organların faaliyetten men edilmesine karar verebilir ve bu durumu Bakanlığa bildirir.

Faaliyetten men kararı, yirmi dört saat içerisinde yetkili hâkimin onayına sunulur; hâkim kararını kırksekiz saat içinde açıklar. Aksi takdirde, bu idari karar kendiliğinden ortadan kalkar.

Faaliyetten men kararı, organın görevlerine son verilmesi isteminin nihai olarak karara bağlanmasına kadar geçerlidir.

Yukarıda belirtilen veya kanunlarda öngörülen haller dışında, oda, borsa veya Birlik organlarının görevlerine son verilemez, bu organlarda yer alanlar görevden alınamaz.

Oda ve borsaların lağvı ve tasfiyesi

MADDE 95. - Kanunda belirtilen faaliyetlerini ve kuruluş amaçlarını gerçekleştiremeyeceklerine meclislerinin üçte iki çoğunluğu ile karar veren oda ve borsalar, talepleri üzerine Birliğin olumlu görüşü ile Bakanlık tarafından lağvedilir.

Borsalar, faaliyetlerine ihtiyaç kalmaması durumunda, Birliğin teklifi üzerine Bakanlık tarafından lağvedilebilir.

Odalar ve borsaların sahip olması gereken nitelik, alt yapı, bütçe ve üye sayısına ilişkin kriterler ile bu kriterlere uygunluğunu yitiren oda ve borsaların lağvı ile tasfiyesine ilişkin esas ve usuller, Birliğin görüşü alınarak Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelik ile düzenlenir.

ALTINCI BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Toplantı ve karar yeter sayısı

MADDE 96. - Oda, borsa ve Birlik organları üye tam sayılarının çoğunluğu ile toplanır. Kararlar, toplantıya katılanların oy çokluğu ile verilir. Disiplin kurulları ve yüksek disiplin kurulu için toplantı ve karar yeter sayısı üye tamsayısının çoğunluğudur.

Oda, borsa ve Birlik organları toplantılarında çekimser oy kullanılamaz.

Oda ve borsa yönetim kurulları haftada bir, meclis ve meslek komiteleri ayda bir, disiplin kurulları, kurul başkanı veya yönetim kurulu başkanının çağrısı üzerine toplanır. Oda ve borsa yönetim kurulu, meclisi ve meslek komiteleri, gerektiğinde başkanları tarafından olağanüstü toplantıya çağrılabilir.

Oda ve borsaların bütün meslek komiteleri altı ayda bir müşterek toplantı yapar. Bu toplantıya yönetim kurulu da katılır.

Üyeler, organ seçimleri hariç olmak üzere, kendilerini, eşlerini ve üçüncü dereceye kadar kan ve ikinci derece dahil ikinci dereceye kadar sıhri hısımları ile evlatlıklarını ilgilendiren işlere ilişkin toplantılara katılamaz ve oy kullanamaz. Bu durumda toplantı ve karar yeter sayılarının sağlanamaması halinde, yedek üyeler çağrılır.

Oda, borsa ve Birlik organlarında görevli üyeler, özürlü veya özürsüz olarak altı ay içinde yapılan toplantıların yarısından bir fazlasına katılmamaları halinde üyelikten çekilmiş sayılırlar. Bu hüküm, kendi organlarınca başka bir yerde görevlendirilen üyeler hakkında uygulanmaz.

Toplantı yeter sayısına ulaşılamaması nedeniyle olağan toplantıların üst üste üç kez gerçekleşememesi halinde, bu üç toplantıya gelmeyenlerin üyeliği kendiliğinden sona erer ve yerlerine yedek üye çağrılır.

Oda veya borsa üyeliği herhangi bir nedenle sona erenlerin, oda, borsa ve Birlik organlarındaki görevleri kendiliğinden sona erer ve yerlerine yedek üye çağrılır.

Oda, borsa veya Birlik organlarında yer alanların ölümü, istifası veya mahkeme kararı ile görevlerine son verilmesi gibi hallerde de yerlerine yedek üye çağrılır.

Yedek üyelerin çağrılmasında, aldıkları oy sayısı göz önünde tutulur. Ayrıca Birlik için, yedek üyelerin göreve çağrılmasında bu Kanundaki temsil esasları dikkate alınır.

Odalar ve borsalarda yönetim kurulu başkanlığı ve Birlik Başkanlığı görevinin herhangi bir nedenle sona ermesi durumunda, oda, borsa veya Birlik yönetim kurulu tarafından bir ay içinde, yönetim kurulu üyeleri arasından biri kalan süreyi tamamlamak üzere yönetim kurulu başkanı ve Birlik Başkanı seçilir. Seçimlere kadar en yaşlı başkan yardımcısı geçici olarak görev yapar.

Vekalet

MADDE 97. - Odalar ve borsaların meslek komitesi, meclis ve yönetim kurulu başkanları ile Birlik Genel Kurulu Başkanı, Birlik Başkanı ve konsey başkanlarının yokluğunda, yetkilendirdikleri yardımcıları bu görevlere vekalet ederler.

Oda, borsa ve Birlik genel sekreterlerinin yokluğunda ise yerlerine görevlendirdikleri yardımcıları vekalet eder.

Huzur hakkı

MADDE 98. - Oda ve borsa meslek komiteleri, yönetim kurulu ve meclis üyelerine iştirak edecekleri toplantılar için huzur hakkı verilebilir.

Oda ve borsaların meslek komiteleri ve yönetim kurulu üyelerine verilecek huzur hakkını meclisler, meclis üyelerine verilecek huzur hakkını Birlik Yönetim Kurulunun teklifi ile Genel Kurul tespit eder.

Odalar ve borsalar arası ilişki

MADDE 99. - Aynı ilde kurulu odaların yönetim kurulları, alacakları mesleki kararlarda diğer odalara danışarak görüş isterler. Görüşü istenen oda, en geç yedi gün içinde görüşünü bildirir.

Oda ve borsa yönetim kurulları, aynı ildeki diğer oda ve borsaların verdikleri kararlara itiraz edebilirler. İtiraz eden oda veya borsanın başvurusu üzerine en yaşlı meclis başkanının daveti ve başkanlığı altında, yönetim kurulları birlikte toplanarak ihtilafı çözerler. Anlaşmazlık halinde Birlik hakem olur.

Ayrıca, ilde kurulu oda ve borsa yönetim kurulları, mesleki konularda görüş oluşturmak amacıyla dört ayda bir müştereken toplanır.

Toplanma ve müzakere usulü Birlikçe hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Denetim

MADDE 100. - Odalar, borsalar, Birlik ve bunların bağlı ve ilgili kuruluşları, Bakanlığın denetimine tâbidir.

Yönetmelikler

MADDE 101. - Bu Kanunda Birlikçe hazırlanacağı belirtilen yönetmelikler, Bakanlığın onayı üzerine Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girer.

Yürürlükten kaldırılan hükümler

MADDE 102. - 8.3.1950 tarihli ve 5590 sayılı “Ticaret ve Sanayi Odaları”, “Ticaret Odaları”, “Sanayi Odaları”, “Deniz Ticaret Odaları”, “Ticaret Borsaları” ve “Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği” Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır.

Diğer mevzuatla 8.3.1950 tarihli ve 5590 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.

GEÇİCİ MADDE 1. - Ekli (1) sayılı listede yer alan kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı cetvelin, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bölümüne eklenmiş ve ekli (2) sayılı listede yer alan kadrolar iptal edilerek anılan Kanun Hükmünde Kararnamenin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bölümünden çıkarılmıştır.

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte borsa komiseri olarak görev yapanlar bir yıl içinde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 76 ncı maddesindeki esaslar çerçevesinde Bakanlıkta durumlarına uygun kadrolara atanırlar. Atama işlemi yapılıncaya kadar bulundukları il müdürlüklerinde uygun işlerde görevlendirilirler. Bunlar, yeni bir kadroya atanıncaya kadar, eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge ve her türlü zam ve tazminatlar ile diğer malî haklarını almaya devam ederler. Söz konusu personelin, atandıkları yeni kadroları ile eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge, zam ve tazminatlar ile diğer malî hakları net tutarları arasında fark varsa bu fark giderilinceye kadar her ay tazminat olarak ödenir.

GEÇİCİ MADDE 2. - Bu Kanunda elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde oluşturulması öngörülen ortak veri tabanları, oda ve borsaların meslek gruplarına göre seçme ve seçilme niteliklerini haiz üye listeleri, Bakanlık tarafından belirlenecek esaslar uyarınca altı ay içerisinde oluşturulur.

GEÇİCİ MADDE 3. - Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde yürürlüğe konulur. Bu yönetmelikler yürürlüğe konuluncaya kadar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte bulunan tüzük ve yönetmeliklerin, bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.

GEÇİCİ MADDE 4. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde il odasına veya borsasına bağlı olarak şubeye dönüşen oda ve borsalarda, üyelerin bu oda veya borsaya, oda ve borsaların da Birliğe olan aidat borçları ve gecikme zamları silinir ve üyeler beş yıl herhangi bir aidat ödemezler.

GEÇİCİ MADDE 5. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulmuş olan ajanlıklar ilgili odaya bağlı şube veya temsilciliğe dönüşür.

GEÇİCİ MADDE 6. - Bu Kanunun 24, 25, 50, 51 ve 71 inci maddelerinde belirtilen aidat ve ücret miktarları 2004 yılı için taban yirmimilyon lira, tavan ise yüzotuzmilyon lira olarak uygulanır.

GEÇİCİ MADDE 7. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce genel sekreter ve yardımcısı olarak atanmış olanlarda, bu Kanunun 74 ve 75 inci maddelerinde belirtilen şartlar aranmaz.

GEÇİCİ MADDE 8. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce oda ve borsa organlarına seçilmiş olan üyelerin görev süreleri 2004 yılı Ekim ayında yapılacak oda ve borsa organ seçimlerine kadar, Birlik organlarına seçilen üyelerin görev süreleri ise 2005 yılı Mayıs ayında yapılacak seçimlere kadar devam eder. Birlik Yönetim Kurulu Başkanı bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Birlik Başkanı unvanıyla seçime kadar görevine devam eder. Disiplin kurullarının ilk seçimleri de yukarıda belirtilen tarihlerde yapılır.

GEÇİCİ MADDE 9. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra yapılacak ilk seçimlerden itibaren üst üste iki dönem süresince meclis başkanlığı, yönetim kurulu başkanlığı, konsey başkanlığı ve Birlik Başkanlığı görevlerinde bulunanlar aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı görevlere yeniden seçilemezler.

GEÇİCİ MADDE 10. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulmuş olan ilçe oda ve borsaları, mevcut çalışma alanları dahilinde faaliyetlerini sürdürürler.

GEÇİCİ MADDE 11. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte oda, borsa, Birlik ve bunların kurduğu teşekküllerde istihdam edilmekte olanların, mevcut statülerine göre istihdam edilmelerine devam olunur.

Yürürlük

MADDE 103. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 104. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİÎ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ İLE ODALAR VE BORSALAR

KANUNU TASARISI

BİRİNCİ KISIM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1. - Tasarının 1 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Kapsam

MADDE 2. - Tasarının 2 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Tanımlar

MADDE 3. - Tasarının 3 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

İKİNCİ KISIM

Odalar

BİRİNCİ BÖLÜM

Odalara İlişkin Genel Esaslar

Odalar

MADDE 4. - Tasarının 4 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Odaların kurulması

MADDE 5. - Odalar illerde, Birliğin olumlu görüşü üzerine Bakanlığın kararı ile kurulur.

Bir ilde oda kurulabilmesi için ticaret siciline kayıtlı ve bu Kanunda belirtilen nitelikleri haiz en az bin tacir ve/veya sanayici veya deniz ticareti ile iştigal edenlerin Birliğe yazılı başvuruda bulunması zorunludur.

Müstakil sanayi odası kurulabilmesi için o ilde faaliyet gösteren sanayicilerin yarısından fazlasının yazılı talebi şarttır.

Mevcut ticaret ve sanayi odasından ayrılan sanayicilerin, Kanunda öngörülen usul ve esaslara uygun olmak kaydıyla, müstakil sanayi odası kurması halinde, o ildeki ticaret ve sanayi odası, ticaret odası adını alır.

Mevcut ticaret ve sanayi odasının ayrı odalar halinde kurulmasıyla, ticaret ve sanayi odasına bir önceki yıl sanayiciler tarafından ödenmiş olan yıllık ve munzam aidat tutarlarının yarısı, sanayi odasının organ seçimlerinin kesinleşmesinden itibaren üç ay içinde yeni kurulan sanayi odasına devredilir.

Coğrafi bölge odaları kurulabilmesi; bölge illerindeki toplam üye sayısının yarısından fazlasının, Birliğe yazılı müracaatı veya il oda meclislerinin ayrı ayrı üye tam sayısının üçte ikisinin kararıyla ve Birliğin olumlu görüşü üzerine Bakanlığın kararı ile gerçekleşir.

Tezgah, cihaz, makine gibi muharrik kuvvet kullanarak ham madde, yarı ve tam mamulleri, özellik, içerik, bileşim veya şeklini kısmen veya tamamen değiştirmek amacıyla işleyerek, seri halde veya standart olarak yeni bir ürün üretmek suretiyle katma değer oluşturan işyerleri ile yer altı kaynaklarının çıkarılıp işlendiği yerleri işletenler ve bilişim teknolojisi ve yazılım üretenler en az on işçi çalıştırmak şartıyla bu Kanunun uygulanması bakımından sanayici sayılır.

Ancak;

a) Seri halinde hazır elbise üretmeyen terziler, fabrika halinde işletilmeyen fırınlar, lokantacı, elbise temizleyici ve benzerleriyle mamullerini toptan satmayıp perakende olarak doğrudan doğruya tüketiciye satan kunduracı, şekerci, tatlıcı gibi işletmeler,

b) Şehir, kasaba ve köylerdeki su temizleme, arıtma, süzme ve dağıtma tesisleri,

c) İşlemek üzere, üretimleri nevinden hariçten hammadde almamaları şartıyla, arazide ekim, dikim, bakım ve yetiştirme yollarıyla bitki, hayvan veya hayvan mahsullerinin, bizzat yetiştiricileri tarafından işlenip değerlendirilmesi işlerine tahsis edilen yerler,

d) Üniversiteler, meslek liseleri ve benzeri okulların üretim yapan atölye ve lâboratuvarları, meslek kursları ve cezaevlerindeki atölyeler gibi öğretim ve eğitim amacıyla işletilen yerler,

e) Doğrudan doğruya Millî Savunma Bakanlığı teşkilâtına bağlı olarak çalıştırılan askeri sanayi müesseseleri,

sanayici sayılmazlar.

Deniz ticaret odası kurmak için, ticaret siciline kayıtlı gerçek ve tüzel kişilerden;

a) Gemi sahipleri, donatanlar ve donatma iştirakleri, gemi işletenler,

b) Gemi acenteleri,

c) Gemi alım satım, navlun komisyoncuları, forvarderler,

d) Stivedor ve puantaj firmaları,

e) Gemi klas müesseseleri, deniz sigorta müesseseleri ve acenteleri ile deniz ekspertiz kuruluşları ve sürveyörleri,

f) Deniz malzemesi, kumanyacılar ve deniz sanayi malzemesi alım satımı yapan firmalar, gemi akaryakıt ikmal ve sağlama işiyle uğraşan firmalar,

g) Marina ve liman işletme firmaları,

h) Balıkçılıkla ilgili gemi işleten firmalar,

ı) Yat turizmi, balıkçı gemiciliği, kafes balıkçılığı, denizaltı su hizmetleri, gezinti tekneleri, kruvaziyer turizmi, dip kaynakları ve deniz kumcuları, denizde atık ve çevre temizliği ile uğraşan firmalar, gemi ve yat inşa ve yan sanayi firmaları, su üstü ve su altı deniz sporları ile uğraşan firmalar,

başvuruda bulunabilirler. Ancak, başvuru sahiplerinin en az yüzde onunun gemi sahibi olması gerekir.

Odaların kuruluş ve çalışma alanları

MADDE 6. - Tasarının 6 ncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

Oda şubeleri

MADDE 7. - Tasarının 7 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Oda temsilcilikleri

MADDE 8. - Tasarının 8 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Odalara kayıt zorunluluğu

MADDE 9. - Ticaret siciline kayıtlı tacirler ve 5 inci maddeye göre sanayici ve deniz taciri sıfatını haiz tüm gerçek ve tüzel kişiler ile bunların şubeleri ve fabrikaları, bulundukları yerdeki odaya kaydolmak zorundadırlar. Meslek gruplarına göre yapılacak üye kayıtları, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen ortak veri tabanında güncel olarak tutulur.

Bir merkeze bağlı olduğu halde, ister merkezin bulunduğu odanın, ister başka odanın çalışma alanı içinde olan müstakil sermayesi ve müstakil muhasebesi bulunan ve/veya muhasebesi merkezde tutulduğu ve müstakil sermayesi bulunmadığı halde kendi başına sınai faaliyet ve ticarî muamele yapan yerler ve satış mağazaları bu Kanunun uygulanması bakımından şube sayılır.

Sanayi odası kurulan illerde sanayiciler, sanayi odasına kaydolmakla ticaret odasına kaydolma yükümlülüğünü de yerine getirmiş olurlar. Sanayi işletmesi sahiplerinin, sınai nitelikli işlerinin gereği olarak meşgul oldukları ticaret işleri bunların sanayici vasfını ortadan kaldırmaz; bunlar isterlerse ticaret odasına da kaydolabilirler.

Sanayiciler, kendi sanayi ürünlerini satmak üzere birden fazla satış yeri açtıkları takdirde, fazlası için satış yerlerinin bulunduğu ticaret ve sanayi veya ticaret odasına da kaydolmak zorunda oldukları gibi; kendi sanayi ürünlerinin satışı dışında başka ticarî işlerle uğraştıkları takdirde, ticaret ve sanayi veya ticaret odasına da kaydolmakla yükümlüdürler.

Sermayesinin tamamı Devlete ve özel idarelere veya belediyelere veya bunların ortaklığına ait olan iktisadi müesseselerle bunların şubeleri, özel kanun veya sözleşme ile kurulmuş olup, Devletin ve özel idarelerin veya belediyenin iştiraki bulunan tüzel kişiliği haiz müesseseler veya bunların şubeleri ve fabrikaları, bulundukları ildeki odalara kaydolmak zorundadırlar.

Ticaret siciline kayıtlı gerçek ve tüzel kişilerden 5 inci maddede belirtilen deniz tacirleri ile beşinci fıkra hükmünde belirtilenlerden deniz ticaretiyle uğraşanlar, bulundukları ildeki deniz ticaret odasına kaydolmak zorundadırlar. Bu kapsamda sayılanlar, deniz ticaret odasına kaydolmakla diğer odalara kaydolma yükümlülüğünü de yerine getirmiş sayılırlar. Ancak, bu kapsamdakiler, deniz ticaret odasına kaydolmasını gerektiren faaliyetler dışında başka işlerle de uğraştığı takdirde, ayrıca ilgili odaya da kaydolmak zorundadır.

Odalara kaydı zorunlu olan gerçek ve tüzel kişilerle bunların şubeleri, kamu kurumu niteliğindeki başka meslek kuruluşlarına, birlik ve teşekküllere üye olmaya ve aidat ödemeye mecbur tutulamaz.

Bu maddede düzenlenen kayıt zorunluluğunu bir ay içinde yerine getirmeyenler, odalar tarafından resen kaydedilir ve durum kendilerine tebliğ edilir.

Değişikliklerin bildirilmesi

MADDE 10. - Odalara kayıt zorunluluğu bulunanlar, durumlarında meydana gelen ve Türk Ticaret Kanununa göre tescil ve ilanı gereken her türlü değişikliği, gerçekleşmesinden itibaren bir ay içinde, kayıtlı oldukları odalara bildirmek zorundadır. Ticaret siciline tescili zorunlu olup da yasal şekil ve sürede tescil ettirilmemiş olan bir hususu haber alan ilgili oda, bu yasal zorunluluğu yerine getirmeyenlerin durumlarını gerekli sicil değişikliklerinin yapılması için ilgili ticaret sicil memurluğuna bildirir. Ticaret sicil memurluğu, bu bildirim üzerine gerekli işlemleri yapmakla yükümlüdür.

İçinde bulunulan yıldan önceki iki yıldan itibaren adresleri ve durumları tespit edilemeyenler ile bu süre zarfında aidat ödemeyen üyelerin isimleri, oda yönetim kurulu kararıyla, meslek grupları ve seçmen listelerinden silinir; aidat tahakkukları durdurulur. Bu fıkra hükmünün gereğinin her yılın ocak ayı içinde yerine getirilmesinden oda yönetim kurulu sorumludur.

Yukarıdaki fıkrada anılan oda yönetim kurulu kararını takip eden yılbaşından itibaren iki yıl içinde, ilgilinin üyesi bulunduğu odaya müracaatla adres ve durumunu bildirmemesi halinde, oda yönetim kurulunun teklifi ve meclis kararıyla ticaret sicil kaydının resen silinmesi için ticaret sicil memurluğuna ihbarda bulunulur. İhbarı takip eden ayın ilk günü itibarıyla oda kaydı silinmiş sayılır. Bu süre içerisinde durumunu bildiren üyelerin aidat tahakkukları başlatılır. Ancak bu durumda olanlar tüm aidat borçlarını ödemedikçe seçmen listelerine tekrar kaydedilemezler.

Ticaret sicilinden resen veya işin bırakılması halinde üyenin talebi üzerine kayıt silinmesine ilişkin ilanlar Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ücretsiz olarak yayımlanır.

Sanayici vasfını yitirdikleri, başvuru üzerine veya resen tespit olunan sanayi odası üyelerinin sanayi odasından kayıtları silinir. Ancak bunlardan ticaret odasına kayıtlı olmayanların ticarî faaliyetlerinin devam etmesi halinde durum, resen kayıtlarının yapılması için ilgili ticaret odasına bildirilir.

Ticaret odasına kayıtlı iken sonradan sanayicilik vasfını kazanan üyelerin tacirlik sıfatı devam ediyorsa, kaydı silinmeden; etmiyorsa, kaydı resen silinerek, sanayi odasına üye kaydı yapılmak üzere durum değişikliğine ilişkin bildirim ticaret odasınca en geç otuz gün içinde ilgili sanayi odasına bildirilir.

Odalarda ehliyet, temsil ve imza yetkisi

Madde 11. - Odalar, taşınır ve taşınmaz mal almaya, satmaya, inşa, ifraz, tevhit ve rehin etmeye, ödünç para almaya, kamulaştırma yapmaya, sosyal faaliyetleri desteklemeye, özendirmeye, bağış ve yardımlarda bulunmaya, okul ve derslik yapmaya, burs vermeye, bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirket ve vakıf kurmaya veya kurulu şirketlere ortak olmaya ve benzeri hukuki işlemler yapmaya yetkilidirler.

Odanın hukuki temsilcisi yönetim kurulu başkanıdır.

Odayı, yönetim kurulu başkanı ile en az bir yönetim kurulu üyesinin veya genel sekreterin ortak imzaları bağlar.

Odaların görevleri

MADDE 12. - Odaların görevleri şunlardır;

a) Meslek ahlakını, disiplini ve dayanışmayı korumak ve geliştirmek, ticaret ve sanayinin kamu yararına uygun olarak gelişmesine çalışmak,

b) Ticaret ve sanayiyi ilgilendiren bilgi ve haberleri derleyerek ilgililere ulaştırmak, ilgili kanunlar çerçevesinde resmî makamlarca istenecek bilgileri vermek ve özellikle üyelerinin mesleklerini icrada ihtiyaç duyabilecekleri her çeşit bilgiyi, başvuruları durumunda kendilerine vermek veya bunların elde edilmesini kolaylaştırmak, elektronik ticaret ve internet ağları konusunda üyelerine yol gösterecek girişimlerde bulunmak, bu konularda gerekli alt yapıyı kurmak ve işletmek,

c) Ticaret ve sanayiye ait her türlü incelemeleri yapmak, bölgeleri içindeki, iktisadi, ticari ve sınai faaliyetlere ait endeks ve istatistikleri tutmak, başlıca maddelerin piyasa fiyatlarını takip ve kaydetmek ve bunları uygun vasıtalarla yaymak,

d) 26 ncı maddedeki belgeleri düzenlemek ve onaylamak,

e) Meslek faaliyetlerine ait konularda resmî makamlara teklif, dilek ve başvurularda bulunmak; üyelerinin tamamının veya bir kesiminin mesleki menfaati olduğu takdirde meclis kararı ile bu üyeleri adına veya kendi adına dava açmak,

f) Çalışma alanları içindeki ticari ve sınai örf, adet ve teamülleri tespit etmek, Bakanlığın onayına sunmak ve ilan etmek,

g) Üyeleri tarafından uyulması zorunlu mesleki karar almak,

h) Yurt içi ve yurt dışı fuar ve sergilere katılmak,

ı) Gerektiğinde 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanununun 125 inci maddesinde sayılan mal ve hizmetlerin azami fiyat tarifelerini, kendi üyeleri için, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliğe uygun olarak tespit etmek ve onaylamak,

j) Deniz ticaretinin kamu yararına, millî ulaştırma ve deniz ticareti politikasına uygun şekilde gelişmesine çalışmak,

k) Millî ve milletlerarası deniz ticaretine ait incelemeler yapmak ve bu konudaki bilgileri sağlamak, Türkiye limanları arası ve yurt dışı navlun, acente komisyonu ve ücretleri ile liman masrafları gibi bilgileri toplamak ve bunları mümkün olan vasıtalarla en seri şekilde yaymak, dünya deniz ticaretindeki en son gelişmeleri izlemek, istatistikler tutmak ve bunları ilgililere duyurmak,

l) Deniz ticaretine ait ticari örf, teamül ve uygulamaları tespit ve ilan etmek, navlun anlaşmaları, konşimento ve benzeri evraka ait tip formları hazırlamak,

m) Yabancı gemi sahip ve donatanları ile denizcilikle ilgili müesseselere Türkiye limanlarının imkanları, çalışma şekilleri, tarifeleri ve liman masrafları hakkında bilgi vermek ve onlardan benzeri bilgileri sağlamak,

n) Deniz ticareti ile ilgili milletlerarası kuruluşlara üye olmak ve delege bulundurmak,

o) İlgililerin talebi üzerine deniz ticareti ile ilgili ihtilaflarda hakemlik yapmak,

p) Deniz acenteliği hizmet ücret tarifelerini hazırlamak ve Bakanlığın onayına sunmak,

r) Sair mevzuatın verdiği görevlerle, ilgili kanunlar çerçevesinde Birlik ve Bakanlıkça verilecek görevleri yapmak,

s) Birliğin belirlediği standartlara göre üye kayıtlarını tutmak ve üyelik aidatlarına ilişkin belgeleri saklamak ve bunları Birliğe talep halinde bildirmek,

t) Mevzuatla bakanlıklara veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına verilen işlerin, bu Kanunda belirtilen kuruluş amaçları ve görev alanı çerçevesinde odalara tevdii halinde bu işleri yürütmek,

u) Üyelerinin ihtiyacı olan belgeleri vermek ve bunlara ilişkin gerekli hizmetleri yapmak,

v) Yurt içi fuarlar konusunda yapılacak müracaatları değerlendirip Birliğe teklifte bulunmak,

y) Üyeleri hakkındaki tüketici şikayetlerini incelemek ve kuruluş amaçları doğrultusunda diğer faaliyetlerde bulunmak,

z) Ticaret ve sanayi odalarınca, odalar ayrı olan illerde ise sanayi odalarınca sanayiciler için kapasite raporları düzenlemek.

Odalar, bunlardan başka mevzuat hükümleri çerçevesinde;

a) Ticaret mallarının niteliklerinin belirlenmesine yönelik lâboratuvarlar kurmak veya bunlara iştirak etmek, uluslararası kalibrasyon, test ölçme lâboratuvarı kurmak veya iştirak etmek, belgelendirme hizmetleri sunmak,

b) Millî Eğitim Bakanlığının izin ve denetiminde ticaret, denizcilik ve sanayi ile ilgili kursları açmak, açılan kurslara yardımda bulunmak, yurt içinde ve dışında ihtiyaç duyulan alanlar için öğrenci okutmak ve stajyer bulundurmak; mesleki ve teknik eğitim ve öğretimi geliştirme ve yönlendirme çalışmaları yapmak, kendi üyelerinin iş yerleriyle sınırlı olmak üzere, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamına alınmamış meslek dallarında bu uygulamaya ilişkin belgeleri düzenlemek,

c) İlgililerin talebi halinde, ticarî ve sınai ihtilaflarda hakem olmak, tahkim kurulları oluşturmak,

d) Açılmış veya açılacak olan sergiler, panayırlar, umumi mağazalar, depolar, müzeler ve kütüphanelere katılmak,

e) Yetkili bakanlıkça uygun görülen alanlarda, sanayi siteleri, endüstri bölgeleri, organize sanayi bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, teknoparklar, teknoloji merkezleri kurmak ve yönetmek; 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu çerçevesinde serbest bölge kurucu ve işleticisi veya işleticisi olmak, antrepo işletmek ve fuar alanları, kongre merkezleri ile ticaret merkezleri kurmak, işletmek veya kurulmuş olanlara iştirak etmek,

görevlerini de yaparlar.

İKİNCİ BÖLÜM

Oda Organları, Oluşumları ve Görevleri

Oda organları

MADDE 13. - Tasarının 13 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Oda meslek komiteleri

MADDE 14. - Oda meslek komiteleri, meslek gruplarınca dört yıl için seçilecek beş veya yedi kişiden, üye sayısı onbini aşan odalarda beş, yedi, dokuz veya onbir kişiden oluşur. Asıl üyeler kadar da yedek üye seçilir.

Komite kendi üyeleri arasından dört yıl için bir başkan ve bir başkan yardımcısı seçer.

Meslek komitesi üyeliğine seçilen gerçek kişiler ile tüzel kişilerin gerçek kişi temsilcileri, aynı faaliyet sınırları içinde bulunan odalar ve borsaların meslek komiteleri ile 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Kanuna göre kurulmuş odaların ancak birinde görev alabilirler.

Mesleklerin gruplandırılmasında uyulacak esaslar ile meslek komitelerinin üye sayılarının tespiti ve diğer hususlar Birlikçe hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Oda meslek komitelerinin görevleri

MADDE 15. - Oda meslek komitelerinin görevleri şunlardır;

a) Meslekleri ile ilgili incelemeler yapmak, yararlı ve gerekli gördükleri tedbirleri, görüşülmek üzere yönetim kuruluna teklif etmek,

b) Meslek komitesiyle ilgili olarak meclis gündeminde yer alan konularda başkan, başkan yardımcısı veya uygun görülen üyelerin, oy kullanmamak üzere meclis toplantısına katılmasına karar vermek,

c) Mesleklerine ait işler hakkında, meclis veya yönetim kurulu tarafından bilgi istenmesi halinde, bu konuda araştırma yapmak ve istemi cevaplandırmak,

d) İlgili mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Oda meclisi

MADDE 16. - Oda meclisi, meslek gruplarınca dört yıl için seçilecek üyelerden oluşur. Meslek komiteleri beş kişiden oluşan gruplarda ikişer, yedi kişiden oluşan gruplarda üçer, dokuz kişiden oluşan gruplarda dörder, onbir kişiden oluşan gruplarda beşer meclis üyesi seçilir. Ayrıca aynı sayıda yedek üye seçilir.

Meclis, kendi üyeleri arasından dört yıl için başkan ile bir veya iki başkan yardımcısı seçer.

Meclis üyeliğine seçilen gerçek kişiler ile tüzel kişilerin gerçek kişi temsilcileri, aynı faaliyet alanında bulunan odalar ve borsaların meclisleri ile 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Kanuna göre kurulmuş odaların ancak birinde görev alabilirler.

Meclis başkanı ve yardımcıları yönetim kurulu ve disiplin kurulu başkan ve üyeliğine seçilemezler.

Üst üste iki dönem meclis başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Oda meclisinin görevleri

MADDE 17. - Oda meclisinin görevleri şunlardır;

a) Oda yönetim kurulu ve disiplin kurulu üyelerini seçmek,

b) Kendi üyeleri arasından Birlik genel kurulu delegelerini seçmek,

c) Yönetim kurulu tarafından yapılacak teklifleri inceleyip karara bağlamak,

d) Uyulması zorunlu mesleki kararlar almak,

e) Çalışma alanları içindeki ticarî ve sınai örf, adet ve teamülleri tespit ve ilan etmek,

f) Aylık mizanı ve aktarma taleplerini incelemek ve onaylamak,

g) Üyeleri arasında veya üyelerin yapmış oldukları sözleşmede yer alması halinde bu sözleşmelerle ilgili olarak çıkan ihtilafları çözmek üzere tahkim müesseseleri kurmak, mahkemeler tarafından istenecek hakem ve bilirkişi listelerini onaylamak,

h) Odaya kayıtlı üyeler hakkında disiplin kurulu tarafından teklif edilecek cezaları karara bağlamak,

ı) Yıllık bütçe ve kesin hesapları onaylamak ve yönetim kurulunu ibra etmek, sorumluluğu görülenler hakkında takibat işlemlerini başlatmak,

j) Taşınmaz mal almaya, satmaya, inşa, ifraz, tevhit ve rehin etmeye, ödünç para almaya, kamulaştırma yapmaya, okul ve derslik yapmaya, bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirket ve vakıf kurmaya veya kurulu şirketlere ortak olmaya karar vermek,

k) Oda iç yönergesini kabul etmek ve Birliğin onayına sunmak,

l) Yönetim kurulunca odaya kayıt zorunluluğuna veya üyelerin derecelerine ilişkin olarak verilecek kararlara karşı yapılan itirazları incelemek ve kesin karara bağlamak,

m) Mesleklere ve sorunlara göre ihtisas komisyonları ve danışma kurulları kurmak,

n) Yurt içi ve dışı sınai, ticarî ve ekonomik kuruluşlara üye olmak ve kongrelerine delege göndermek,

o) Tahsili imkansızlaşan alacakların takibinden vazgeçme veya ölen, ticareti terk eden ve odaya olan aidat borçlarını, yangın, sel, deprem ve benzeri tabiî afetler gibi, iradesi dışında meydana gelen mücbir sebeplerden dolayı ödeme güçlüğü içinde olan üyelerin aidat borçlarının ve gecikme zamlarının affı ve/veya yeniden yapılandırılmaları ile oda veya üyeler adına açılacak davalar konusunda yönetim kurulundan gelen teklifleri inceleyip karara bağlamak ve gerekli gördüğünde bu yetkisini Yönetim Kuruluna devretmek,

p) Oda çalışmalarına veya Türk ekonomik hayatına önemli hizmetler vermiş kimselere meclisin üye tam sayısının üçte ikisinin kararıyla şeref üyeliği vermek,

r) İlgili mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Oda yönetim kurulu

MADDE 18. - Oda yönetim kurulu, dört yıl için seçilen, meclis üye sayısı yirmiden az olan odalarda beş; yirmi ile yirmi dokuz arasında olanlarda yedi; otuz ile otuz dokuz arasında olanlarda dokuz; kırk ve daha fazla olanlarda onbir kişiden oluşur.

Meclis kendi üyeleri arasından yönetim kurulunun başkanını, asıl ve yedek üyelerini tek liste halinde seçer. Yönetim kurulu, kendi üyeleri arasından dört yıl için bir veya iki başkan yardımcısı ve bir sayman üye seçer.

Üst üste iki dönem yönetim kurulu başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Bir odanın yönetim kurulu başkanı ve üyeleri, aynı zamanda başka bir oda veya borsanın meclisinde de görev alamazlar.

Toplantı gündemi başkan veya yokluğunda yetkilendirdiği başkan yardımcısı tarafından belirlenir. Ayrıca yönetim kurulu üyelerinin en az üçte birinin başvurusu ile toplantının başlamasına kadar, gündeme yeni madde eklenir.

Oda yönetim kurulunun görevleri

MADDE 19. - Oda yönetim kurulunun görevleri şunlardır;

a) Mevzuat ve meclis kararları çerçevesinde oda işlerini yürütmek,

b) Bütçeyi, kesin hesabı ve aktarma tekliflerini ve bunlara ilişkin raporları oda meclisine sunmak,

c) Aylık hesap raporunu oda meclisinin incelemesi ve onayına sunmak,

d) Oda personelinin işe alınmalarına ve görevlerine son verilmesine, yükselme ve nakillerine karar vermek,

e) Disiplin kurulunun soruşturma yapmasına karar vermek, bu Kanun uyarınca verilen disiplin ve para cezalarının uygulanmasını sağlamak,

f) Hakem, bilirkişi ve eksper listelerini hazırlamak ve onaylanmak üzere meclise sunmak,

g) Bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen belgeleri tasdik etmek,

h) Odanın bir yıl içindeki faaliyeti ve bölgesinin iktisadi ve sınai durumu hakkında yıllık rapor hazırlayıp meclise sunmak,

ı) Hazırladığı oda iç yönergesini meclise sunmak,

j) Ticaret ve sanayiye ait her türlü incelemeyi yapmak, çalışma alanı içindeki ticarî ve sınai faaliyetlere ait endeks ve istatistikleri tutmak ve meclisçe belirlenen maddelerin piyasa fiyatlarını takip ve kaydetmek ve bunları uygun vasıtalarla ilan etmek,

k) Oda personelinin disiplin işlerini bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen esas ve usuller çerçevesinde karara bağlamak,

l) Yüksek düzeyde vergi ödeyen, ihracat yapan, teknoloji geliştiren üyelerini ödüllendirmek,

m) Bütçede karşılığı bulunması kaydıyla sosyal faaliyetleri desteklemek ve özendirmek, bağış ve yardımlarda bulunmak, burs vermek, meclis onayı ile okul ve derslik yapmak,

n) Hakem veya hakem heyeti seçmek,

o) Bu Kanunla ve sair mevzuatla odalara verilen ve özel olarak başka bir organa bırakılmayan diğer görevleri yerine getirmek.

Oda yönetim kurulunun yetkilerinin devri

MADDE 20. - Tasarının 20 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Oda disiplin kurulu

MADDE 21. - Tasarının 21 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Oda disiplin kurulunun görevleri

MADDE 22. - Tasarının 22 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Oda Gelirleri ve Bütçe

Oda gelirleri

MADDE 23. - Tasarının 23 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Odalarda kayıt ücreti ve yıllık aidat

MADDE 24. - Tasarının 24 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Munzam aidat ve navlun hasılatından alınacak pay

MADDE 25. - Odalarca her yıl için; gerçek kişi tacir ve sanayicilerin gelir vergisine ilişkin beyannamelerinde gösterilen ticarî kazanç toplamı; tüzel kişi tacir ve sanayicilerin ise ödeyecekleri kurumlar vergisine ilişkin beyannamelerinde gösterilen ticarî bilanço kârı üzerinden binde beş oranında munzam aidat tahsil olunur.

Birden fazla odaya kayıtlı bulunanların munzam aidatı, üye tarafından ilgili odalara eşit olarak paylaştırılmak suretiyle yatırılır.

Zarar eden üyeler, o yıl için munzam aidat ödemezler.

Çalışma alanları içinde birden fazla şubesi bulunan üyelerin munzam aidatı, bütün şubelerden elde ettikleri gelir veya kurumlar vergisine matrah teşkil eden ticarî kazanç veya ticarî bilanço kârı üzerinden hesaplanır.

Müstakil bilançosu yapılan kurum ve müessese şubeleri ile fabrikalarının munzam aidatı, şube veya fabrikanın bulunduğu yerin odasına ödenir.

Bir tüzel kişiliğin merkez, şube ve fabrikalarının değişik yerlerde olması, fakat bilançolarının merkezde tutulması halinde, munzam aidat merkez tarafından mahalli odaya ödenir. Bu oda tahsil ettiği munzam aidatı diğer odalar arasında, izleyen takvim yılının ilk üç ayı içinde eşit olarak paylaştırır.

Bütün bu hallerde bir müessesenin şubeleri ve fabrikaları ile birlikte ödeyeceği munzam aidat, o yıl için belirlenmiş bulunan yıllık aidat tavanının yirmi katını geçemez.

Munzam aidat haziran ve ekim aylarında iki eşit taksitte ödenir. Önceki yıldan itibaren geçerli olarak kaydedilmesi gerekenlerin munzam aidatları ise, bu durumun kendilerine tebliğ edildiği yılın sonuna kadar ödenir.

Üyeler, ticarî ve sınai kazançlarına ait bilgileri ve bilançolarını talep üzerine odalara vermek zorundadırlar. Ayrıca odalar, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5 inci maddesi hükmü çerçevesinde vergi dairelerinden bilgi isteyebilirler. Üye tarafından bilançonun verilmemesi ve vergi dairesinden de sağlanamaması halinde, yıllık aidat tavanının üç katından az olmamak üzere, bir önceki yılın munzam aidatı geçici olarak aynen tahakkuk ettirilir.

Şubelere kayıtlı üyeler, bu maddede belirlenen munzam aidatın yarısı kadar ödeme yaparlar.

Türkiye limanlarında yük alan veya bu limanlara yük getiren ve Türkiye'de herhangi bir odaya kayıtlı olmayan yabancı bayraklı gemiler ile yabancı bir ülkede yerleşik gerçek veya tüzel kişi tacir tarafından işletilen Türk Bayraklı gemilerin Türk limanlarında yükleme ve boşaltmadan sağladıkları tüm navlun hasılatı üzerinden, kruvaziyer ve yolcu gemilerinde gros tonajı üzerinden uluslararası uygulama göz önüne alınmak suretiyle, binde beşi geçmemek ve yıllık munzam aidat tavanını aşmamak kaydıyla oda yönetim kurulunca teklif ve oda meclisince tespit edilecek orana göre hesap edilecek meblağ, geminin limandan ayrıldığı tarihten itibaren on beş gün içinde, kendileri, temsilcileri veya acenteleri tarafından ilgili liman bölgesindeki deniz ticaret odasına veya bu oda teşkilâtının henüz kurulmadığı yerlerde, ticaret veya ticaret ve sanayi odasına ödenir.

Odalarda belge bedelleri ve ücretler

MADDE 26. - Odalarca verilen hizmetler ile onaylanan ve düzenlenen belgeler karşılığında alınan ücretlerin oran ve miktarı, maktu ücretlerde yıllık aidat tavanını geçmemek, nispi ücretlerde bu tavanı aşmamak ve binde beşten fazla olmamak kaydıyla oda yönetim kurullarının teklifi, meclislerin onayı ile yürürlüğe konulacak tarifelerle tespit olunur. Odalarca verilen hizmetin dışarıdan satın alınması halinde, satın alınan hizmetin bedeli de bu tavanın iki katını geçmemek üzere ücrete eklenerek ilgiliden tahsil edilir.

Odalarca düzenlenecek veya onaylanacak belgeler ile verilecek hizmetler şunlardır;

a) Fatura suretlerinin onayı,

b) Rayiç fiyatların onayı,

c) Ticarî ve sınai eşya numunelerinin vasıflarının onayı,

d) Bilirkişi ve eksper raporları ile kapasite raporları,

e) Kefaletname ve taahhütnamelerde yazılı imza sahiplerinin odalardaki sicil durumunu gösteren onay ve şerhler,

f) Sınai ve ticarî mahiyette belgeler,

g) Ticarî kefalet onayları,

h) Tahsis ve sarfiyat belgeleri,

ı) Kalite, yeterlik ve numune belgeleri,

j) Yerli malı belgeleri,

k) Kayıtlı üyelerin tatbik imzalarının onayı,

l) Oda mensuplarına ait kayıt ve sicil suretleri ve üye kimlikleri,

m) Ticarî itibar şahadetnamesi mahiyetinde olmamak üzere, üyelerinin gizli olmayan sicilleri hakkında yazılı veya sözlü sorulara cevaplar,

n) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 22 nci maddesi gereğince verilen iş makineleri tescil belgesi,

o) TIR karneleri, ATA, A.TR ve EUR.1 dolaşım belgeleri, menşe şahadetnameleri ve EAN -UCC çizgi kod işlemleri, mal ve hizmetlerin uluslararası ticaretindeki beyanname, vesika ve benzeri belgeler,

p) Mücbir sebep belgeleri,

r) Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi suretleri,

s) Türk veya yabancı bayraklı gemilere verilecek genel ve uluslararası sektörel hizmetler,

t) Ticaret sicili hizmetleri,

u) Ticarî ve sınai mahiyette diğer her türlü belge ve bilgiler ile hizmetler.

Deniz ticaret odasınca Türk ve yabancı bayraklı gemilerden hizmet veya onay karşılığı alınacak ücretlerin, hizmet veya onaydan itibaren en geç on beş gün içinde ödenmesi gerekir.

Odaların bütçesi

MADDE 27. - Tasarının 27 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Borsalar

BİRİNCİ BÖLÜM

Ticaret Borsalarına İlişkin Genel Esaslar

Ticaret borsaları

MADDE 28. - Tasarının 28 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Borsanın kuruluşu

MADDE 29. - Tasarının 29 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

Borsaların çalışma alanları

MADDE 30. - Tasarının 30 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

Borsa şubeleri

MADDE 31. - Tasarının 31 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Borsaya kayıt zorunluluğu

MADDE 32. - Ticaret borsası kotasyonuna dahil maddelerin alım veya satımı ile uğraşanlar, bulundukları yerin borsasına kaydolmak zorundadırlar. Buna uymayanların kayıtları, borsaca resen yapılır ve kendilerine tebliğ edilir. Meslek gruplarına göre yapılacak bu üye kayıtları, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen ortak veri tabanında güncel olarak tutulur.

Borsaya kayıt zorunluluğunda olanların durumlarında meydana gelen ve Türk Ticaret Kanununa göre tescil ve ilanı gereken her türlü değişikliğin, gerçekleşmesinden itibaren bir ay içinde kayıtlı oldukları borsalara bildirilmesi gerekir. İlgili sicile tescili zorunlu olup da kanuni şekil ve sürede tescil ettirilmemiş olan bir hususu haber alan ilgili borsa, bu zorunluluğu yerine getirmeyenlerin durumlarını gerekli sicil değişikliklerinin yapılması için ilgili sicil memurluğuna bildirir. Sicil memurluğu, bu bildirim üzerine gerekli işlemleri yapmakla yükümlüdür.

Merkezi borsa çalışma alanı dışında bulunmakla beraber, borsa çalışma alanı içinde faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilerin, ticaret veya esnaf siciline tescil edilmiş ya da edilmemiş şube, irtibat bürosu, fabrika, temsilcilik, depo, alım satım yeri ve buna benzer ünitelerinin de borsaya kaydolmaları gerekir.

İçinde bulunulan yıldan önceki son iki yıldan itibaren adresleri ve durumları tespit edilemeyen ve içinde bulunulan yıldan önceki son iki yılda, borsa maddeleri üzerine alım satımı bulunmayan üyelerin isimleri, borsa meclisi kararıyla meslek grupları ve seçmen listelerinden silinir, aidat tahakkukları durdurulur ve bunlar borsa hizmetlerinden yararlanamazlar.

Yukarıdaki fıkrada anılan borsa meclisi kararını takip eden yılbaşından itibaren iki yıl içinde, ilgilinin üyesi bulunduğu borsaya müracaatla adres ve durumunu bildirmemesi halinde, borsa yönetim kurulunun teklifi ve meclis kararıyla borsadan kaydı silinir. Bu süre içinde durumunu bildirenlerin aidat tahakkukları başlatılır. Ancak bunlar aidat borçlarını ödemedikçe seçmen listelerine tekrar kaydedilemezler.

Borsaya dahil maddelerin üretici veya seri halde üretim yapmaksızın doğrudan tüketiciye satış yapan imalatçıları, borsalara kaydolmaksızın dahi kendi mallarını borsada satabilirler.

Borsada ehliyet, temsil ve imza yetkisi

MADDE 33. - Borsalar, taşınır ve taşınmaz mal almaya, satmaya, inşa, ifraz, tevhit ve rehin etmeye, ödünç para almaya, kamulaştırma yapmaya, sosyal faaliyetleri desteklemeye, özendirmeye, bağış ve yardımlarda bulunmaya, okul ve derslik yapmaya, burs vermeye, bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirket ve vakıf kurmaya veya kurulu şirketlere ortak olmaya ve benzeri hukuki işlemler yapmaya yetkilidirler.

Borsanın hukuki temsilcisi yönetim kurulu başkanıdır.

Borsayı, yönetim kurulu başkanı ile en az bir yönetim kurulu üyesinin veya genel sekreterin ortak imzaları bağlar.

Borsanın görevleri

MADDE 34. - Tasarının 34 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

İKİNCİ BÖLÜM

Borsa Organları, Oluşumları ve Görevleri

Borsa organları

MADDE 35. - Tasarının 35 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Borsa meslek komiteleri

MADDE 36. - Borsa meslek komiteleri, meslek gruplarınca dört yıl için seçilecek beş veya yedi kişiden; üye sayısı onbini aşan borsalarda beş, yedi, dokuz veya onbir kişiden oluşur. Asıl üyeler kadar da yedek üye seçilir.

Komite, kendi üyeleri arasından dört yıl için bir başkan, bir başkan yardımcısı seçer.

Meslek komitesi üyeliğine seçilen gerçek kişiler ile tüzel kişilerin gerçek kişi temsilcileri, aynı faaliyet sınırları içinde bulunan odalar ve borsaların meslek komiteleri ile 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Kanuna göre kurulmuş odaların ancak birinde görev alabilirler.

Mesleklerin gruplandırılmasında uyulacak esaslar ile meslek komitelerinin üye sayılarının tespiti ile diğer hususlar Birlikçe hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

Borsa meslek komitelerinin görevleri

MADDE 37. - Borsa meslek komitelerinin görevleri şunlardır;

a) Konuları dahilinde incelemeler yapmak, faaliyet alanları için yararlı ve gerekli gördükleri tedbirleri, kararlaştırılmak üzere yönetim kuruluna teklif etmek,

b) Meslek komitesiyle ilgili olarak meclis gündeminde yer alan konularda başkan, başkan yardımcısı veya uygun görülen üyelerin, oy kullanmamak üzere meclis toplantısına katılmalarına karar vermek,

c) Faaliyet alanlarına ilişkin olarak, meclis veya yönetim kurulu tarafından bilgi istenmesi halinde, bu konuda araştırma yapmak ve istemi cevaplandırmak,

d) İlgili mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Borsa meclisi

MADDE 38. - Borsa meclisi, meslek gruplarınca dört yıl için seçilecek üyelerden oluşur. Meslek komiteleri beş kişiden oluşan gruplarda ikişer, yedi kişiden oluşan gruplarda üçer, dokuz kişiden oluşan gruplarda dörder, onbir kişiden oluşan gruplarda beşer meclis üyesi seçilir. Ayrıca aynı sayıda yedek üye seçilir. En az yedi meslek grubu kurulamayan borsalarda meclisler borsaya kayıtlı olanların kendi aralarından seçecekleri ondört üye ile kurulur. Ayrıca aynı sayıda yedek üye seçilir. Bu takdirde meslek komitelerinin görevleri meclislerce seçilecek ihtisas komisyonları tarafından yerine getirilir.

Meclis, kendi üyeleri arasından dört yıl için bir başkan, bir veya iki başkan yardımcısı seçer.

Meclis üyeliğine seçilen gerçek kişiler ile tüzel kişilerin gerçek kişi temsilcileri, aynı faaliyet alanında bulunan odalar ve borsaların meclisleri ile 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Kanuna göre kurulmuş odaların ancak birinde görev alabilirler.

Meclis başkan ve yardımcıları, yönetim ve disiplin kurulu başkanlığına ve üyeliğine seçilemezler.

Üst üste iki dönem meclis başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Borsa meclisinin görevleri

MADDE 39. - Borsa meclisinin görevleri şunlardır;

a) Borsa yönetim kurulu ve disiplin kurulu üyelerini seçmek,

b) Kendi üyeleri arasından Birlik genel kurul delegelerini seçmek,

c) Yönetim kurulu tarafından yapılacak teklifleri inceleyip karara bağlamak,

d) Çalışma alanları içindeki örf, adet ve teamülleri tespit ve ilan etmek,

e) Aylık mizanı ve aktarma taleplerini incelemek ve onaylamak,

f) Borsada gerçekleştirilen işlemlerden veya üyelerin yapmış oldukları sözleşmede yer alması halinde bu sözleşmelerle ilgili olarak çıkan ihtilafları çözmekle görevli tahkim müesseseleri oluşturmak ,

g) Borsa dışında yapılan işlemlerden doğabilecek ihtilafların çözümü için, mahkemeler tarafından istenecek bilirkişi listesini onaylamak,

h) Borsa üyeleri hakkında disiplin kurulu tarafından teklif edilecek cezalara karar vermek,

ı) Yıllık bütçe ve kesin hesapları onaylamak ve yönetim kurulunu ibra etmek, sorumluluğu görülenler hakkında takibat işlemlerini başlatmak,

j) Taşınmaz alımına, satımına, inşa, ifraz, tevhit ve rehnine ve ödünç para alınmasına, kamulaştırma yapılmasına ve bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirketlere ortak olmaya karar vermek,

k) Borsa iç yönergesini kabul etmek ve Birliğin onayına sunmak,

l) Borsaya dahil maddelerden hangilerinin, daha sonra tescil ettirilmek şartıyla, borsa yerinin dışında alınıp satılabileceğini belirlemek ve bu şekilde alınıp satılacak maddelerin otuz günü geçmemek kaydıyla tescil edilmesine ilişkin süreyi belirlemek,

m) Yönetim kurulunca borsaya kayıt zorunluluğuna veya üyelerin derecelerine ilişkin olarak verilecek kararlara karşı yapılan itirazları incelemek ve kesin karara bağlamak,

n) Mesleklere ve sorunlara göre ihtisas komisyonları kurmak,

o) Yurt içi ve dışı sınai, ticarî ve ekonomik kuruluşlara üye olmak ve kongrelerine delege göndermek,

p) Tahsili imkansızlaşan alacakların takibinden vazgeçme veya ölen, ticareti terk eden ve borsaya olan aidat borçlarını, yangın, sel, deprem ve benzeri tabiî afetler, gibi, iradesi dışında meydana gelen mücbir sebeplerden dolayı ödeme güçlüğü içinde olan üyelerin aidat anapara ve gecikme zammı borçlarının affı ve/veya yeniden yapılandırılmaları ile borsa veya üyeler adına açılacak davalar konusunda yönetim kurulundan gelen teklifleri inceleyip karara bağlamak ve gerekli gördüğünde bu yetkisini yönetim kuruluna devretmek,

r) Borsaya veya Türk ekonomi hayatına önemli hizmetler vermiş kimselere meclisin üye tam sayısının üçte ikisinin kararıyla şeref üyeliği vermek,

s) İlgili mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Borsa yönetim kurulu

MADDE 40. - Borsa yönetim kurulu, dört yıl için seçilen, meclis üye sayısı yirmiden az olan borsalarda beş; yirmi ile yirmi dokuz arasında olanlarda yedi; otuz ile otuz dokuz arasında olanlarda dokuz; kırk ve daha fazla olanlarda onbir kişiden oluşur.

Meclis kendi üyeleri arasından yönetim kurulunun başkanını, asıl ve yedek üyelerini tek liste halinde seçer. Yönetim kurulu, kendi üyeleri arasından dört yıl için bir veya iki başkan yardımcısı ve bir sayman üye seçer.

Üst üste iki dönem yönetim kurulu başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Bir borsanın yönetim kurulu başkan veya üyeleri, aynı zamanda başka bir borsa veya odanın meclisinde görev alamaz.

Toplantı gündemi başkan veya yokluğunda yetkilendirdiği başkan yardımcısı tarafından belirlenir. Ayrıca yönetim kurulu üyelerinin en az üçte birinin başvurusu ile en geç toplantının başlamasından önce, gündeme yeni madde eklenir.

Borsa yönetim kurulunun görevleri

MADDE 41. - Borsa yönetim kurulunun görevleri şunlardır;

a) Mevzuat ve meclis kararları çerçevesinde borsa işlerini yürütmek,

b) Bütçeyi, kesin hesabı ve aktarma tekliflerini ve bunlara ilişkin raporları borsa meclisine sunmak,

c) Aylık hesap raporunu borsa meclisinin incelemesi ve onayına sunmak,

d) Borsa personelinin işe alınmalarına ve görevlerine son verilmesine, yükselme ve nakillerine usulüne uygun olarak karar vermek,

e) Borsa personelinin disiplin işlerini bu Kanunda ve ilgili mevzuatta düzenlenen esas ve usuller çerçevesinde karara bağlamak,

f) Disiplin kurulunun soruşturma yapmasına karar vermek,

g) Bu Kanun uyarınca verilen disiplin ve para cezalarının uygulanmasını sağlamak,

h) Borsada gerçekleştirilen işlemlerden doğacak ihtilafları çözmekle görevli hakem kurulunu belirlemek,

ı) Borsa dışında yapılan işlemlerden doğabilecek ihtilafların çözümü için, mahkemeler tarafından istenecek hakem ve bilirkişi listelerini hazırlamak ve onaylanmak üzere meclise sunmak,

j) Bu Kanunda ve ilgili mevzuatta öngörülen belgeleri tasdik etmek,

k) Borsanın bir yıl içindeki faaliyeti ve bölgesinin iktisadi durumu hakkında yıllık rapor hazırlayıp meclise sunmak,

l) Hazırladığı iç yönergeyi meclise sunmak,

m) Borsaya ait her türlü incelemeyi yapmak, endeks ve istatistikleri tutmak ve başlıca maddelerin borsada oluşan fiyatlarını tespit etmek ve bunları uygun vasıtalarla ilan etmek,

n) Yüksek düzeyde vergi ve tescil ücreti ödeyen, ihracat yapan, teknoloji geliştiren üyelerini ödüllendirmek,

o) Bütçede karşılığı bulunmak kaydıyla sosyal faaliyetleri desteklemek ve özendirmek, bağış ve yardımlarda bulunmak, burs vermek, meclis onayı ile okul ve derslik yapmak,

p) Bu Kanunla ve sair mevzuatla borsalara verilen ve özel olarak başka bir organa bırakılmayan diğer görevleri yerine getirmek.

Borsa yönetim kurulunun yetkilerinin devri

MADDE 42. - Tasarının 42 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Borsa disiplin kurulu

MADDE 43. - Tasarının 43 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Borsa disiplin kurulunun görevleri

MADDE 44. - Tasarının 44 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Borsa İşlemleri

Borsaya tâbi maddeler ve alım satımları

MADDE 45. - Tasarının 45 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Borsa işlemlerinin tescili

MADDE 46. - Borsaya tâbi maddelerin en az miktarları üzerinde yapılan alım satım muamelelerinin borsalara tescili zorunludur. Elektronik ticaret yoluyla yapılan satışlar da bu madde kapsamındadır.

Borsalarca gösterilen yerlerde yapılan işlemler aynı gün, borsa dışında alınıp satılmasına müsaade edilen maddelere ait işlemler en geç otuz gün içinde tescil ettirilir. Geçerli bir neden olmaksızın belirtilen sürelerde tescil zorunluluğunun yerine getirilmemesi durumunda, tescil ücreti yüzde elli fazlasıyla tahsil olunur.

Borsaya tâbi olmamakla birlikte yeterli arz ve talebi bulunan, misli nitelikte tarımsal ürünlerin alım satım işlemleri, alıcı veya satıcının talebine bağlı olarak borsaya tescil edilebilir. Borsaya tâbi maddelerle ilgili alivre ve vadeli alım satım işlemlerine ilişkin tip sözleşmeler ticaret borsalarınca hazırlanır. Buna göre düzenlenecek sözleşmeler ticaret borsalarına tescil ettirilir. Bu Kanun hükümlerine tâbi olarak düzenlenen sözleşme, ürün senedi ve benzeri belgeler, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu uyarınca düzenlenen vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri gibi değerlendirilmez. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esaslar Birlikçe çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Tescil yükümlülüğü aşağıdaki şekilde yerine getirilir:

a) Alıcı ve satıcının aynı borsanın çalışma alanı içinde bulunmaları halinde, işlem borsa örf ve adetlerine göre tespit olunan tarafça o borsaya tescil ettirilir ve tescil ücreti ödenir. Tescil ile yükümlü olan tarafın yokluğu halinde, diğer taraf tescili yaptırmak ve ücretini ödemekle yükümlüdür.

b) Alıcı ve satıcıdan birinin borsanın çalışma alanı içinde, diğerinin dışında olması halinde;

1) İki tarafın bulunduğu yerde borsa mevcut ve mal her iki borsaya tâbi ise ve işlem de yazışma, telgraf, telefon, teleks ile yapılmış veya elektronik ortamda gerçekleştirilmişse, sözleşmenin kabul ile tamam olduğu yerdeki tarafça o yer borsasına tescil ettirilir ve ücreti ödenir. Sözleşmenin nerede kabul ile tamam olduğu tespit edilemediği takdirde, işlem satıcının merkezinin bulunduğu yerdeki borsaya, satıcı tarafından tescil ettirilir ve ücreti ödenir.

2) Taraflardan birinin bulunduğu yerde borsa mevcut değil veya borsa mevcut olmasına rağmen, mal o borsaya dahil değil veya taraflardan biri yurt dışında ise, işlem diğer tarafça kendi merkezinin bulunduğu yer borsasına tescil ettirilir ve ücreti ödenir.

c) Borsaya kayıtlı üyeler, borsanın çalışma alanı dışında yaptıkları ve bu fıkrada belirlenen tescil işlemleri dışında kalan alım veya satımları, kayıtlı bulundukları borsalara tescil ettirir ve ücretini öderler.

d) Borsanın çalışma sınırları dışında alım satım yapan taraflardan biri tacir veya sanayici sıfatını haiz olmayan üretici ise, tescil zorunluluğu ve tescil ücretini ödeme yükümlülüğü tacir ve sanayici olan diğer tarafa aittir. Alım satım yapan tarafların her ikisi de tacir veya sanayici sıfatını haiz olmayan üretici ise, tescil zorunluluğu uygulanmaz.

Tescil ücretinin oranı, malın alım satım değeri üzerinden azami binde ikidir ve bu oranı borsa meclisi belirler. İşlem başına alınacak toplam tescil ücreti tavanı, yıllık aidat tavanının yüzde onundan az ve tamamından fazla olamaz. Ürün senedi tescil ücreti oranı ise alım satım değeri üzerinden en çok onbinde beştir.

İhracatın tescilinden ücret alınmaz.

Borsalar, üyelerinin alım satımlarının tamamını tescil ettirip ettirmediklerini denetlemeye yetkilidirler. Bu amaçla hâkim kararıyla üyelerinin ilgili defter ve evrakını inceleyebilirler.

Bu maddenin uygulanmasına ait usul ve esaslar, Birlik tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Borsada alım satım yapanlar

MADDE 47. - Tasarının 47 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Borsa işlemlerine ilişkin yönetmelikler

MADDE 48. - Tasarının 48 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Ticaret Borsalarının Gelirleri ve Bütçe

Borsa gelirleri

MADDE 49. - Tasarının 49 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

Borsaya kayıt ücreti ve yıllık aidat

MADDE 50. - Tasarının 50 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Ücretler ve belge bedelleri

MADDE 51. - Tasarının 51 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Borsa bütçesi

MADDE 52. - Tasarının 52 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Ürün İhtisas Borsaları

Ürün ihtisas borsaları

MADDE 53. - Tasarının 53 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Birlik

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Esaslar

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

MADDE 54. - Tasarının 54 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Birlikte ehliyet, temsil ve imza yetkisi

MADDE 55. - Birlik; taşınır ve taşınmaz mal almaya, satmaya, inşa, ifraz, tevhit ve rehnetmeye, kamulaştırma yapmaya, ödünç para almaya, sosyal yardımlarda bulunmaya, okul ve derslik yapmaya, burs vermeye, bağış ve yardımlarda bulunmaya, sosyal faaliyetleri destekleme ve özendirme yardımları yapmaya, bu Kanun hükümleri çerçevesinde şirket ve vakıf kurmaya veya kurulu şirketlere iştirak etmeye, derneklere ve kooperatiflere üye olmaya ve benzeri hukuki işlemler yapmaya yetkilidir.

Birliğin hukuki temsilcisi Birlik Başkanıdır.

Birlik adına düzenlenen taahhütname, sözleşme, vekaletname gibi Birliği hukuken bağlayan hukuki işlemleri imzalamaya; kendilerine genel kurul veya yönetim kurulu tarafından verilen limitler dahilinde Birlik Başkanı veya Genel Sekreter münferiden, limitleri aşan işlemlerde ise Birlik Başkanı ile Genel Sekreter müştereken yetkilidirler. Ayrıca bu işlemleri, yönetim kurulu tarafından yetkilendirilen bir üye ve genel sekreter müşterek imzaları ile yapmaya yetkilidirler.

Birliğin görevleri

MADDE 56. - Birliğin görevleri şunlardır:

a) Odaları ve borsaları güçlendirecek ve aralarında işbirliği ile uyumlu çalışma, gelişme imkanları sağlayacak karar ve tedbirleri almak ve gerekli teşkilâtı kurmak; sektör meclisi adı altında istişari nitelikte üst kurullar oluşturmak; oda ve borsaların kanuni amaç ve görevlerini yerine getirmelerini sağlamak üzere, fikri yardımda bulunmak; gerektiğinde oda ve borsaların çalışma ve işlemlerinin mevzuat esasları içinde yürütülmesini sağlamak amacıyla ilgili oda veya borsanın talebi üzerine gerekli incelemeleri yapmak ve önerilerde bulunmak,

b) Oda ve borsa faaliyetlerinin ve sunulan hizmetlerin standardizasyonunu, muhasebe kayıtlarının ortak usullerde tutulmasını ve üyelere ilişkin bilgilerin Birlik merkezinde toplanmasını sağlamaya yönelik olarak gerekli elektronik alt yapıyı kurdurmak ve ticarî sırların korunmasını gözeterek işletimini sağlamak; oda ve borsalardan üyelik kayıtları ile aidatlara ilişkin bilgi ve belge talep etmek, bu taleplerin yerine getirilmesini sağlamak ve gerekli denetimleri yapmak,

c) Bu Kanunda Birlikçe çıkarılacağı belirtilen yönetmelikleri düzenlemek, oda ve borsaların iç yönergelerini onaylamak,

d) Ülkenin iktisadi durumu hakkında raporlar hazırlamak, oda ve borsalarca bu konuda hazırlanan raporları incelemek ve değerlendirmek, Ekonomik ve Sosyal Konseyde ve benzeri kurum, kurul, komisyon ve kuruluşlarda ticaret ve sanayi kesimini temsil etmek,

e) Yabancı ülkelerdeki oda, borsa ve benzeri ilgili organizasyonlar tarafından düzenlenen raporları incelemek ve ülkemizi ilgilendiren kısımları derleyip yayınlamak; gelişen dünya koşullarında ulusal ticaret, sanayi ve hizmet sektörlerinin gelişmesine yönelik çalışmalar yapmak; Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlarla olan ilişkilerde bu sektörlerin haklarını gözetmek; Avrupa Birliği mevzuatı konusunda çalışmalar yapmak, oda ve borsaları bu konularda bilgilendirmek,

f) Milletlerarası Ticaret Odası Türkiye Millî Komitesini kurmak ve faaliyetlerini yürütmek,

g) Ulusal ve uluslararası toplantı ve kongreler düzenlemek, bunlara katılmak; oda ve borsalara yurt içi fuarlar konusunda yapılan ve Birliğe intikal ettirilen müracaatları inceleyip karara bağlamak; fuar şirketlerine yurt içi fuar düzenleme yetki belgesi vermek; yabancı ülkeler ticaret ve sanayi odalarının vekillik, mümessillik ve muhabirliğini kabul ve ifa etmek; Birliğin faaliyet alanı ile ilgili ulusal ve uluslararası kuruluşlara üye olmak veya bu tür kuruluşlar, iş konseyleri, ekonomik işbirliği komiteleri kurmak, uluslararası toplantılara katılmak; yurt içinde ve yurt dışında ticaret merkezleri kurmak ve kurulmuş olanlara katılmak; ekonomik ve sosyal sorunlarla ilgili etkinliklere katılmak; gerektiğinde bu tür faaliyetleri teşvik etmek, maddi destekte bulunmak; yabancı ülke oda ve birlikleri ile işbirliği komiteleri kurmak, bunlarla kapsamlı ve etkin işbirliği yapmak,

h) Ülkemizdeki ve yabancı ülkelerdeki Türk veya Türk -yabancı ticaret, sanayi ve deniz ticaret odalarına gerektiğinde yardımlar yapmak; gerektiğinde Bakanlığın izni ile yurt içinde ve yurt dışında temsilcilikler ve irtibat büroları kurmak,

ı) Tüketicinin korunması ve sağlıklı bir rekabet ortamının oluşturulması için gerekli önlemleri almak, mevzuat uyarınca Bakanlık ve bakanlıklar tarafından bu ve benzeri konularda verilecek diğer görevleri yapmak ve gerekli teşkilâtı kurmak,

j)Talepleri halinde oda ve borsaların üyeleri arasındaki ihtilafları hakem olarak çözmek üzere yüksek tahkim heyeti kurmak,

k) Özel sektörün ekonomik politikalarını belirlemek; dünya ekonomisi ile entegrasyonu teminen gerekli dış ekonomik ilişkilerin tesisinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gerekli hallerde görüş vermek ve bu ilişkilerin yürütülmesinde yardımcı olmak,

l) Sermaye piyasası, yatırımların teşviki ve yönlendirilmesi, ithalat -ihracat rejimi kararları, ithalatta haksız rekabetin önlenmesi ve vergi ile ilgili konularda resmî mercilere görüş bildirmek, önerilerde bulunmak, gerektiğinde bu konularla ilgili toplantılara katılmak; küçük ve orta ölçekli işletmeleri pazarlama, finansman, araştırma -geliştirme çalışmalarında teşvik etmek,

m) Bakanlığın gözetimi ve denetiminde Türk Ticaret Kanununun 37 nci maddesinde belirtilen Türkiye Ticaret Sicili Gazetesini çıkarmak,

n) Yeni oda ve borsa kurulması, mevcut oda ve borsaların çalışma alanlarının genişletilmesi ya da daraltılması, mevcut oda ve borsaların dağılması ile kayıt ücretleri, aidatlar ve alınacak ücretlere ilişkin konularda bu Kanunla verilen görevleri yapmak,

o) Belirli madde bazında büyük miktarda işlem hacmine sahip ve salon satış usulüyle çalışan borsaların teknik olarak güçlendirilmeleri ile yurt içi ve yurt dışı borsalar arasındaki iletişimi sağlamak üzere, gelişen teknolojinin sunduğu imkanlardan da yararlanarak, çalışmalar yapmak ve gerekli tedbirleri almak,

p) İthal malların fiyatları ile ilgili uyuşmazlık halinde, talep eden kuruluşa konuya ilişkin teknik bilgi sağlamak,

r) Odalarca düzenlenecek kapasite raporları ve benzeri belgeleri incelemek ve onaylamak,

s) İlgili mevzuat uyarınca, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, teknoloji merkezleri, teknopark kurulmasına yardımcı olmak, kurulmuş veya kurulacak olanlara katılmak,

t) Yurt içinde ve uluslararası ticarî anlaşmazlıklarda görev alacak tahkim kurumlarını ve uygulanacak tahkim şartlarını oluşturmak, tahkim konusunda odalarca yapılacak çalışmaları desteklemek,

u) Ticaret ve sanayi kesimi ve faaliyetleri konusundaki bürokratik engellerin kaldırılması, özelleştirmenin hızlandırılması, yatırım teşviklerinde yatırım konusu ve yerinin belirlenmesi, ülkenin sanayi, ticaret, tarım, turizm ve hizmet sektörlerinin envanterinin çıkarılması konularında çalışmalar yapmak; ticaret ve sanayinin bünyesi ile işletme büyüklükleri, işçi sayıları konularında istatistiki bilgiler derlemek ve yayınlamak; elektronik ticareti geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak, gerekli araştırma birimlerini kurmak, sayısal sertifika verilmesi ve internet alan adı tahsisi konusunda önerilerde bulunmak,

v) Bakanlık tarafından mevzuat çerçevesinde verilecek görevleri yapmak, ülke ekonomisinin geliştirilmesi ve yönlendirilmesi amacıyla resmî mercilere görüş bildirmek ve öneride bulunmak,

y) Uluslararası anlaşmalar gereği, elektronik ortam dahil TIR ve ATA karneleri, menşe şahadetnameleri, dolaşım belge ve sertifikalarının basımı, dağıtımı ve uygulamalarına ilişkin hizmetler ile EAN -UCC çizgi kod sistemine ilişkin çalışmaları yürütmek,

z) Sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli iş gücünün yetişmesini sağlamak amacıyla üniversiteler, yüksekokullar, mesleki ve teknik eğitim kurumları kurmak, kurulmuş bulunanlara iştirak etmek, işbirliği yapmak; ilgili kuruluşlarla işbirliği halinde görev tanımları yapmak, bu görev tanımlarına uygun öğretim programları hazırlanması ve uygulanmasını teşvik etmek; odalarca sürdürülen çıraklık ve mesleki eğitim hizmetlerinin uyumlu yürütülmesini teminen uygulamalara rehberlik etmek; oda ve borsaların yönetici ve personeline yönelik hizmet içi eğitim programları hazırlamak, uygulamak, bu amaçlarla gerektiğinde bir mesleki eğitim merkezi kurulmasını sağlamak.

Birlik, bu Kanunda belirtilen kuruluş amaçları ve görev alanı çerçevesinde kendisine tevdii halinde, mevzuatla bakanlıklara veya kamu kurum ve kuruluşlarına verilen görevleri de yerine getirir.

Sektör meclisleri

MADDE 57. - Tasarının 57 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Türk-yabancı veya yabancı-Türk odalar ile Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu

MADDE 58. - Tasarının 58 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Yüksek İstişare Kurulu

MADDE 59. - Yüksek İstişare Kurulu, Birlik Başkanı, başkan yardımcıları, konsey başkanları ve şeref üyelerinden oluşan istişari bir kuruldur.

Birlik başkanlığı yapmış olanlar Kurulun doğal üyesi sayılırlar. Ayrıca, Birlik Yönetim Kurulunca ülke ekonomisine üstün hizmetleri bulunanlar arasından da şeref üyeleri belirlenebilir.

Birlik Başkanı aynı zamanda Kurul başkanıdır. Kurul üyeleri, kendi üyeleri arasından iki başkan yardımcısı seçer. Kurulun görevleri ve çalışma esasları Birlik Yönetim Kurulunca belirlenir.

İKİNCİ BÖLÜM

Birlik Organları, Oluşumları ve Görevleri

Birliğin organları

MADDE 60. - Tasarının 60 ıncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

Genel Kurul

MADDE 61. - Genel Kurul, oda ve borsa meclislerinin kendi üyeleri arasından dört yıl için seçecekleri delegelerden oluşur.

Genel Kurulda her oda ve borsa en az bir delege ile temsil edilir. Bu delege oda ve borsa yönetim kurulu başkanıdır. İlave delegelerin belirlenmesinde seçmen listelerinde yer alan üye sayısı ile oda ve borsaların Birliğe fiilen ödedikleri aidatlar esas alınır.

Oda ve borsalardan üye sayısı, iki binden beş bine kadar olanlar bir; beş binden onbine kadar olanlar iki; onbinden otuzbine kadar olanlar üç; otuzbinden ellibine kadar olanlar dört; ellibinden fazla olanlar beş ilave delege seçerler. Üye sayısı ellibini aşan oda ve borsalar, beş ilave delegeye ek olarak elli binin üzerindeki her fazla elli bin üye için ayrıca bir ilave delege seçerler.

Ayrıca, odalar ve borsalar, seçimin yapıldığı yıl hariç son dört yılda Birliğe fiilen ödedikleri aidatların ortalaması esas alınarak, onaltı yaşından büyükler için seçimin yapıldığı yıldan önceki yıl geçerli olan aylık brüt asgari ücretin her yirmibeş katı tutarı için bir ilave delege seçerler. Ancak, bu şekilde belirlenecek ilave delege sayısı yirmiyi geçemez.

Seçilen delege sayısı kadar da yedek delege seçilir.

Delegelerin oda ve borsalardan çıkması, çıkarılması, ölümleri, istifaları veya meclis üyeliklerinden ayrılmaları hallerinde yerlerine yedek üyeler, aldıkları oy sayısına göre Genel Kurula katılırlar.

Delegelerin Genel Kurula katılma masrafları temsil ettikleri oda veya borsa tarafından karşılanır.

Genel Kurul, her yıl mayıs ayı içinde toplanır.

Oda ve borsa meclislerinin görevlerine son verilerek yerlerine yeniden seçim yapılması durumunda, Genel Kurula gönderilecek delegeler yeniden seçilir.

Genel Kurulun görevleri

MADDE 62. - Genel Kurulun görevleri şunlardır;

a) Birlik Başkanını, Yönetim Kurulu ve Yüksek Disiplin Kurulu üyeleri ile yedeklerini seçmek,

b) İlgili delegelerce kendi aralarından oda ve borsa konseylerinin üyelerini seçmek,

c) Muhasebe ve muamelat yönetmelikleriyle, odalar ve borsalar tarafından hazırlanan hakem ve bilirkişi listelerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları gösteren yönetmelikleri onaylamak,

d) Ülkenin iktisadi durumu hakkında yönetim kurulunca hazırlanacak raporları incelemek ve onaylamak,

e) Birlik Genel Sekreterliği ve Genel Kurulun çalışma esaslarına ilişkin yönetmelikleri onaylamak,

f) Odalar ve borsalar arasında işbirliği kurmak ve bunların gelişimi için gerekli tedbir ve kararları almak,

g) Borsalarca yapılan genel düzenlemeleri onaylamak,

h) Oda ve borsaların bütçelerinin tiplerini ve bütçelerin düzenleme usullerini belirlemek,

ı) Gerekli gördüğü hallerde komisyonlar kurmak ve seçeceği komisyon marifetiyle Birlik hesaplarını denetlemek,

j) Birlik bütçesini incelemek ve karara bağlamak,

k) Ülke ekonomisine ve Birliğe üstün hizmetleri bulunanları Yönetim Kurulunun teklifi ile şeref üyesi olarak seçmek,

l) Mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Oda ve borsa konseyleri

MADDE 63. - Genel Kurulda, ilgili delegelerce kendi aralarından dört yıl için ve her biri otuz üyeden oluşan ticaret ve sanayi odası konseyi, ticaret odası konseyi, sanayi odası konseyi, deniz ticaret odası konseyi ve borsa konseyi olmak üzere beş ayrı konsey seçilir. Ayrıca, her konsey için asıl üye sayısı kadar yedek üye seçilir. Ancak, konsey üye sayısı, Genel Kurulda temsil edilen ilgili delege sayısının yarısını geçemez.

Her konsey, kendi üyeleri arasından dört yıl için bir başkan ve bir başkan yardımcısı seçer.

Konsey başkanları, kendi aralarından ilk bir yıl için Genel Kurul Başkanını seçerler. İzleyen yıllarda konsey başkanları en yaşlı olandan başlamak üzere sırasıyla Genel Kurul Başkanı olurlar. Diğer konsey başkanları da genel kurul başkan yardımcısı sıfatıyla Genel Kurul Divanını teşkil ederler.

Konseyler, yılda iki defadan az olmamak üzere, konsey başkanının teklifi ve Birlik Başkanının oluru üzerine Birlik merkezinde toplanır. Ayrıca, konseyler Birlik Başkanının talebi üzerine Genel Kurul Başkanının davetiyle öngörülen gündemi görüşmek üzere müşterek olarak toplanır.

Konseylerin başkan ve üyelerinin toplantılara katılma masrafları Birlik tarafından karşılanır.

Üst üste iki dönem konsey başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Oda ve borsa konseylerinin görevleri

MADDE 64. - Oda ve borsa konseylerinin görevleri şunlardır;

a) Konsey başkan ve başkan yardımcılarını seçmek,

b) Oda ve borsalardan gelen konuları görüşüp teklif ve görüş şeklinde yönetim kuruluna sunmak,

c) İktisadi raporları, mevzuat değişikliklerine ilişkin kararları gözden geçirmek, temsil ettikleri kesimin ekonomik sorunları hakkında incelemeler yapmak,

d) Oda veya borsaların koordinasyon ve gelişimlerini gözetmek,

e) İlgili toplantılarda ve protokolde konseyi başkan veya başkan yardımcısı ile temsil etmek.

f) Mevzuatla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Birlik Yönetim Kurulu

MADDE 65. - Birlik Yönetim Kurulu, dört yıl için seçilen, başkan dahil on beş üyeden oluşur.

Genel Kurul tarafından delegeler arasından seçilen Birlik Başkanı, aynı zamanda Yönetim Kurulu Başkanıdır.

Yönetim Kurulunun on dört asıl ve aynı sayıda yedek üyesi, genel kurulca delegeler arasından seçilir. Yönetim Kurulunda, her oda ve borsa grubundan en az bir temsilci bulunur.

Yönetim Kurulu kendi üyeleri arasından dört yıl için her bir oda grubunu ve borsaları temsilen beş başkan yardımcısı ve bir sayman üye seçer.

Yönetim Kurulu ayda bir defadan az olmamak üzere, Birlik Başkanının veya yokluğunda Birlik Başkanının yetkilendirdiği başkan yardımcısının çağrısı üzerine toplanır. Toplantı gündemi Birlik Başkanı veya yokluğunda yetkilendirdiği başkan yardımcısı tarafından belirlenir. Ayrıca, Yönetim Kurulu üyelerinin en az üçte birinin toplantı başlayana kadar yapacağı başvuru ile gündeme yeni madde eklenir. Birlik Başkanı tarafından yetkilendirilen başkan yardımcısı, başkanın yokluğunda başkan vekili olarak görev yapar.

Birlik Başkanı aynı zamanda mensubu olduğu oda veya borsanın yönetim kurulu başkan veya üyeliği ile meclis başkanlığı görevlerini yapamaz.

Üst üste iki dönem Birlik Başkanlığı yapmış olanlar, aradan iki seçim dönemi geçmedikçe aynı göreve yeniden seçilemezler.

Birlik Yönetim Kurulunun görevleri

MADDE 66. - Tasarının 66 ncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

Birlik Yönetim Kurulunun yetkilerinin devri

MADDE 67. - Tasarının 67 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Yüksek Disiplin Kurulu

MADDE 68. - Tasarının 68 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Yüksek Disiplin Kurulunun görevleri

MADDE 69. - Tasarının 69 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Birliğin Gelirleri

Birlik aidatı

MADDE 70. - Odalar ve borsalar her yıl tahsil edilen gelirlerinin yüzde sekizini aidat olarak, Birlik Yönetim Kurulunun belirleyeceği bankalardan birine Birlik adına yatırmak zorundadırlar.

Birlik aidatları bir önceki yıl fiili geliri üzerinden hesap edilerek, izleyen yılın temmuz ve aralık aylarında eşit iki taksitte yatırılır.

Fiili gelire; 23 üncü ve 49 uncu maddelerde sayılan bütün gelirler ile menkul ve gayrimenkul sermaye iratları, şirket kârları ve döviz gelirleri dahildir.

Birlikçe alınacak ücretler

MADDE 71. - Tasarının 71 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Gelirler ve bütçe

MADDE 72. - Tasarının 72 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

BEŞİNCİ KISIM

Müşterek Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Personel

Oda, borsa ve Birlik personeli

MADDE 73. - Tasarının 73 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Oda ve borsa genel sekreteri

MADDE 74. - Odalar ve borsaların işlerini yürütmek üzere bir genel sekreter görevlendirilir. Genel sekreterin aşağıda belirtilen nitelikleri haiz olması gerekir.

a) Türk vatandaşı olmak,

b) Kamu haklarından mahrum olmamak,

c) Askerlikle ilişiği bulunmamak,

d) Taksirli suçlar ve bentte sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere; ağır hapis veya altı aydan fazla hapis veya affa uğramış olsalar dahi Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlardan veya kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak,

e) Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut veya akıl hastalığı veya vücut sakatlığı ile özürlü bulunmamak ,

f) Mühendislik, iktisat, işletme, maliye, hukuk ve kamu yönetimi gibi alanlarda en az dört yıllık yüksek öğrenim kurumu mezunu olmak,

g) Kamuda veya özel sektörde en az beş yıl iş tecrübesine sahip olmak.

Genel sekreter ve yardımcıları yönetim kurulu kararıyla atanır. Genel sekreter yardımcılarında da genel sekreterde aranan koşullar aranır.

Genel sekreter, yönetim kurulunun izni ile harcama yetkisi dahil görev ve yetkilerinden bir bölümünü her faaliyet yılının başında yeniden tespit edilmek üzere yardımcılarına devredebilir.

Genel sekreter, oda ve borsa personelinin disiplin ve sicil amiridir. Genel sekreter, meclis ile yönetim kurulu toplantılarına ait tutanakları düzenler, odanın veya borsanın iç çalışmalarıyla yazı işlerini düzenler ve yönetir, oda veya borsa personeline gerekli emir ve talimatları verir ve çalışmalarını denetler, yönetim kurulu veya başkanı tarafından verilen diğer görevleri yerine getirir.

Birlik Genel Sekreteri

MADDE 75. - Tasarının 75 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Cezai takibat

MADDE 76. - Tasarının 76 ncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

İKİNCİ BÖLÜM

Malî Hükümler

Tahsilat

MADDE 77. - Tasarının 77 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Bütçelerden ayrılacak paylar

MADDE 78. - Odalar, borsalar ve Birlikçe hazırlanan bütçelerde;

a) Genel Kurul kararıyla, Türkiye Odalar, Borsalar ve Birlik Personeli Sigorta ve Emekli Sandığı Vakfına ödenmek üzere yüzde bir oranında pay ayrılır,

b) Bakanlık iç ticaret hizmetlerini geliştirmek üzere her yıl yüzde biri geçmemek üzere pay ayrılır.

Bu şekilde ayrılacak payların kullanma esasları ve uygulaması yönetmelikle düzenlenir.

Birlik ile oda ve borsaların bütçelerinde temsil, gezi, konaklama, seyahat, yevmiye ve huzur hakkı gibi harcamaları için ayıracakları pay bütçelerinin yüzde yirmisini, personel harcamaları için ayrılan pay ise bütçelerinin yüzde kırkını geçemez.

İhale işleri ve hizmet alımı

MADDE 79. - Tasarının 79 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

Kamulaştırma, şirket ve vakıf kurma

MADDE 80. - Tasarının 80 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Oda, Borsa ve Birlik Organlarının

Seçim Usulü

Seçimlere ilişkin genel esaslar

MADDE 81. - Oda, borsa ve Birlik organları ile şubelerinin seçimleri, bu Kanunda yazılı esas ve usullere göre, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen ortak veri tabanında Birliğe bağlı oda ve borsa meslek gruplarına göre seçme ve seçilme niteliklerini haiz olan üyeleri gösteren oda, borsa ve Birlik veri tabanından alınan güncel üye listeleriyle yargı gözetiminde yapılır.

Bir yerde birden fazla ilçe seçim kurulu bulunduğu takdirde, görevli hâkim il seçim kurulunca belirlenir. Birlik organları seçimlerinde görevli hâkim, merkez ilçe seçim kurulu başkanıdır.

İlçe seçim kurulu başkanı, oda ve borsanın üye ve meslek grubu sayısına ve Birlik organları seçimlerinin gereklerine göre seçim sandıklarının yer ve sayısını, tarihini ve oy kullanma süresini, oy pusulasının şeklini ve seçimle ilgili diğer hususları belirler. Seçimlerde kullanılacak araç ve gereçler, ilçe seçim kurulundan sağlanır.

Oy verme işlemleri gizli oy ve açık tasnif esaslarına göre yapılır. Belirlenen seçim süresi sona erdiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler de oylarını kullanırlar. Seçmen listesinde adı yazılı olmayan üye veya delegeler oy kullanamaz. Oylar, oy verenin kimliğinin oda veya borsa veya resmî kuruluşça verilen belge ile ispat edilmesinden ve listedeki isminin karşısındaki yerin imzalanmasından sonra kullanılır.

Tüzel kişi temsilcisi gerçek kişilerin, temsil ettikleri tüzel kişinin tescilli ana sözleşmeleri gereğince temsil ve bağlayıcı işlem yapma yetkisine sahip olduklarına dair son bir ay içinde düzenlenmiş ve ilgili ticaret sicili memurluğunca tasdik edilmiş bir belgeyi oy kullanma sırasında ibraz etmeleri gerekir.

Oylar, herhangi bir şekilde hazırlanmış oy pusulalarının, üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunan ve oy verme sırasında seçim sandık kurulu başkanı tarafından verilecek özel zarflara konulması suretiyle kullanılır. Üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunmayan zarflara konulan oylar geçersizdir.

Seçim süresinin sonunda, seçim sonuçları tutanakla tespit edilir, seçim sandık kurulu başkan ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanakların birer örneği seçim yerinde asılmak suretiyle, geçici seçim sonuçları bir tam iş günü ilan edilir.

Kullanılan oylar ve diğer belgeler, tutanağın bir örneği ile birlikte üç ay süre ile saklanmak üzere ilçe seçim kurulu başkanlığına tevdi edilir.

Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile ilan süresi içinde seçim sonuçlarına yapılacak itirazlar, görevli hâkim tarafından aynı gün incelenir ve karara bağlanır. İlçe seçim kurulunun itiraz üzerine vereceği kararlar, seçim yerinde asılmak suretiyle bir tam iş günü ilan edilir. Bu kararlara karşı, ilan süresi içinde il seçim kurulu nezdinde itiraz edilebilir. İl seçim kurulunun bir gün içinde vereceği karar kesindir. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara bağlanmasından hemen sonra, hâkim yukarıdaki hükümlere göre kesin sonuçları ilan eder ve ilgili oda veya borsa ile Birlik ve Bakanlığa bildirir.

Hâkim, herhangi bir sebeple seçimi durdurduğu veya seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük veya Kanuna aykırı uygulama sebebiyle seçimlerin iptaline karar verdiği takdirde, süresi bir aydan az ve iki aydan fazla olmamak üzere seçimin yenileneceği günü tespit ederek ilgili oda veya borsa ile Birlik ve Bakanlığa bildirir.

Seçimlerin tamamının iptali halinde, seçimler yenileninceye kadar geçen sürede, oda ve borsanın meclis ve yönetim kurulu görevini yapmak üzere Birlikçe üç veya beş kişilik bir kurul atanır.

Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Kanununun Yedinci Bölümündeki suç ve cezalara ilişkin hükümler uygulanır.

Oda, borsa ve Birlik organlarının seçimlerinde siyasi partiler, sendikalar ve sendika üst kuruluşları aday gösteremezler ve belirli adayların leh ve aleyhlerinde faaliyette bulunamazlar ve propaganda yapamazlar. Bu hükme aykırı davrananlara bir aydan üç aya kadar hapis, birmilyar liradan beşmilyar liraya kadar para cezası verilir.

Birlik ile oda ve borsaların organlarının seçim tarihleri, Bakanlar Kurulu tarafından bir yılı geçmemek üzere ertelenebilir.

Milletvekili, belediye başkanı, belediye meclis üyesi ve il genel meclisi üyesi seçilenler ile siyasi parti organlarında görevli olanların oda, borsa ve Birlik organlarındaki görevleri kendiliğinden sona erer.

Seçim sandık kurulu

MADDE 82. - Tasarının 82 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Oda, borsa ve Birlik organları seçimlerine katılma nitelikleri

MADDE 83. - Tasarının 83 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Oda ve borsa organlarının seçimleri

MADDE 84. - Oda ve borsa organlarının seçimleri, bu Kanun hükümlerine göre aşağıda belirtilen esas ve usullere uygun olarak, ekim ayında başlar kasım ayı içinde bitirilir.

a) Gruplandırma işlemleri ve meslek komitelerinin seçimi:

1) Meslek komiteleri seçiminden en az yirmi gün önce oda ve borsaların yönetim kurulları tarafından, seçilme hakkına sahip olanlarla, seçme hakkına sahip olanları gösteren, elektronik ortamda Bakanlık ve Birlik bünyesinde düzenlenen veri tabanında yer alan meslek gruplarına göre hazırlanan listeler, üç nüsha olarak kuruluşun bulunduğu yerdeki ilçe seçim kurulu başkanına sunulur.

2) Hâkim, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip listeleri seçim sandık kurullarına incelettirir ve varsa noksanlarını tamamlattırdıktan sonra en geç beş gün içinde onaylar. Onaylanan listeler ve seçimin yapılacağı tarih ve yer ile diğer hususlar, oda veya borsanın ilan yerlerinde asılmak suretiyle üç tam iş günü ilan edilir. Bu listelerin örnekleri, talep edilmesi halinde oda veya borsa üyelerine masrafı ödenmek kaydıyla verilir. İlçe seçim kurulu başkanınca gerekli görülen hususlar yerel basın yayın organları aracılığı ile ilgililere duyurulur.

3) İlan süresi içinde oda veya borsa üyeleri tarafından listelere yapılacak itirazlar, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından incelenir ve en geç iki gün içinde karara bağlanır. Bu karara tebliğ tarihinden itibaren üç gün içinde il seçim kurulu nezdinde itiraz edilebilir. İl seçim kurulunun üç gün içinde vereceği karar kesindir.

4) Bu suretle kesinleşen listelerle, seçim tarihi, süresi ve seçime ilişkin diğer hususlar onaylanarak ilgili oda veya borsaya gönderilir. Kesinleşen listeler ve seçime ilişkin diğer hususlar ilgili oda veya borsanın ilan yerlerinde seçimden önce üç tam işgünü süresince ilan edilir.

5) Yeni kurulan oda ve borsalarda meslek gruplarına ait listeler, ilçe seçim kurulu başkanı veya onun görevlendireceği yetkili memur tarafından seçilecek beş veya yedi üyeden oluşacak bir gruplandırma kurulunca yönetmeliğe uygun olarak hazırlanarak, meslek komitesi seçimleri için görevli hâkime verilir.

6) İlgili seçmen üyelerce, her meslek grubu için ayrı ayrı verilecek mahsus zarflara oyların konulması ile meslek komitesi seçimleri yapılır.

b) Meslek grupları, yargı gözetiminde oda ve borsa meclisleri için asıl ve yedek üyeleri meslek komitesi üyeleri ile birlikte seçer.

c) Meclis, seçimlerin kesinleşmesini takip eden en geç iki gün içinde yargı gözetiminde oda ve borsa yönetim kurulu başkanı ve üyelerini aynı liste ile seçer.

d) Birlik Genel Kurul delegeleri ile disiplin kurulunun asıl ve yedek üyelerinin seçimi, Yönetim Kurulu üyelerinin seçimi ile birlikte, meclis tarafından yapılır.

Oda ve borsaların meclis, yönetim kurulu, disiplin kurulu ile Birlik Genel Kurulu delegesi seçimlerinde de gruplandırma işlemleri ve meslek komitelerinin seçimlerine ilişkin esas ve usuller uygulanır.

Oda ve borsa şubelerinin seçim usul ve esasları bu maddede belirtilen hükümlere uygun olarak, Birlikçe hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.

İtiraz süresi, oda ve borsa organları ile Birlik delegesi seçim sonuçlarının ilanından itibaren bir gündür.

Birlik organlarının seçimi

MADDE 85. - Genel Kurul delegeleri dışındaki Birlik organlarının seçimi, bu Kanunda düzenlenen usul ve esaslara göre ve yargı gözetiminde, mayıs ayı içinde yapılır.

Birlik Başkanı, Birlik Genel Kurulunca, delegeler arasından öncelikle seçilir.

Birlik Genel Kurulunda, Birlik Başkanının seçiminin yapıldığı gün içinde ilgili delegelerce kendi aralarından Birlik yönetim kurulu ve oda ve borsa konseylerinin asıl ve yedek üyeleri seçilir. Birlik Başkanı seçim sonucu açıklanmadan, Birlik yönetim kurulu ve konsey seçimlerine geçilemez. İtiraz üzerine Birlik Başkanı seçimi iptal edilirse, Birlik yönetim kurulu ve konsey seçimleri de kendiliğinden geçersiz sayılır.

Yüksek Disiplin Kurulunun asıl ve yedek üyeleri, Birlik Genel Kurulunca, delegeler arasından seçilir.

Birlik yönetim kurulu ve oda ve borsa konseyleri seçimi ile Yüksek Disiplin Kurulunun seçimi birlikte yapılır.

İtirazlar seçim günü yapılır ve aynı gün karara bağlanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Disiplin ve Para Cezaları

Disiplin cezalarının uygulanacağı haller

MADDE 86. - Tasarının 86 ncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

Disiplin suç ve cezaları

MADDE 87. - Tasarının 87 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Disiplin soruşturmasının yürütülmesi

MADDE 88. - Tasarının 88 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Disiplin soruşturmasının açılması

MADDE 89. - Tasarının 89 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

Savunma hakkı

MADDE 90. - Tasarının 90 ıncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

Ceza soruşturmalarının etkisi

MADDE 91. - Tasarının 91 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Kararların tebliği

MADDE 92. - Tasarının 92 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Para cezaları

MADDE 93. - Tasarının 93 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Faaliyetlerin Sona Erdirilmesi

Organların görevlerine son verilmesi ve faaliyetten men edilmesi

MADDE 94. - Tasarının 94 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Oda ve borsaların lağvı ve tasfiyesi

MADDE 95. - Kanunda belirtilen faaliyetlerini ve kuruluş amaçlarını gerçekleştiremeyeceklerine meclislerinin üçte iki çoğunluğu ile karar veren oda ve borsalar, talepleri üzerine Birliğin olumlu görüşü ile Bakanlık tarafından lağvedilir.

Borsalar, faaliyetlerine ihtiyaç kalmaması durumunda, Birliğin teklifi üzerine Bakanlık tarafından lağvedilebilir.

Odalar ve borsaların sahip olması gereken nitelik, alt yapı, bütçe ve üye sayısına ilişkin kriterler ile bu kriterlere uygunluğunu yitiren oda ve borsaların lağvı ile tasfiyesine ilişkin esas ve usuller, Birliğin görüşü alınarak Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelik ile düzenlenir.

Şubeye dönüşen oda ve borsaların varlıkları bağlandığı oda veya borsaya, kapanan oda ve borsaların varlıkları ise Birliğe intikal eder.

ALTINCI BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Toplantı ve karar yeter sayısı

MADDE 96. - Tasarının 96 ncı maddesi aynen kabul edilmiştir.

Vekalet

MADDE 97. - Tasarının 97 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Huzur hakkı

MADDE 98. - Tasarının 98 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Odalar ve borsalar arası ilişki

MADDE 99. - Tasarının 99 uncu maddesi aynen kabul edilmiştir.

Denetim

MADDE 100. - Tasarının 100 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

Yönetmelikler

MADDE 101. - Tasarının 101 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Uygulanmayacak hükümler

MADDE 102. - Ticaret siciline kayıtlı olanlardan 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda öngörülen ustalık belgesi istenmez.

Yürürlükten kaldırılan hükümler

MADDE 103. - Tasarının 102 nci maddesi 103 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 1. - Ekli (1) sayılı listede yer alan kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı cetvelin, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bölümüne eklenmiş ve ekli (2) sayılı listede yer alan kadrolar iptal edilerek anılan Kanun Hükmünde Kararnamenin Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bölümünden çıkarılmıştır. Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte iptal edilen borsa Komiseri unvanlı kadrolarda istihdam edilenler, bu Kanunla ihdas edilen uzman unvanlı kadrolara bulundukları kadro dereceleri itibarıyla iki ay içerisinde atanırlar.

Bunlar yeni bir kadroya atanıncaya kadar, eski kadrolarına ait aylık, ek gösterge ve her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî haklarını almaya devam ederler. Borsa komiserlerinin atandıkları yeni kadroların aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer malî hakları toplamının net tutarı, eski kadrolarına bağlı olarak en son ayda almakta oldukları aylık, ek gösterge, her türlü zam ve tazminatları ile diğer mâli hakları toplamı net tutarından az olması halinde aradaki fark giderilinceye kadar atandıkları kadroda kaldıkları sürece herhangi bir kesintiye tâbi tutulmaksızın tazminat olarak ödenir.

GEÇİCİ MADDE 2. - Tasarının geçici 2 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 3. - Tasarının geçici 3 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 4. - Tasarının geçici 4 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 5. - Üyelerin oda ve borsalara, oda ve borsaların da Birliğe olan gecikmiş aidat borçlarının tamamının, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içinde ödenmesi halinde bu borçlara ait gecikme zamları silinir.

GEÇİCİ MADDE 6. - Tasarının geçici 5 inci maddesi geçici 6 ncı madde olarak aynen kabul edilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 7. - Tasarının geçici 6 ncı maddesi geçici 7 nci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 8. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce genel sekreter ve yardımcısı olarak atanmış olanlarda, bu Kanunun 74 ve 75 inci maddelerinde belirtilen nitelikler ile ilgili şartlar aranmaz.

GEÇİCİ MADDE 9. - 2004 yılında yapılması gereken oda ve borsaların organ seçimleri 2005 yılı mart ayı içinde yapılır.

Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce oda ve borsa organlarına seçilmiş olan üyelerin görev süreleri 2005 yılı mart ayında yapılacak oda ve borsa organ seçimlerine kadar, Birlik organlarına seçilen üyelerin görev süreleri ise 2005 yılı mayıs ayında yapılacak seçimlere kadar devam eder. Birlik Yönetim Kurulu Başkanı bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Birlik Başkanı unvanıyla seçime kadar görevine devam eder. Disiplin kurullarının ilk seçimleri de yukarıda belirtilen tarihlerde yapılır.

GEÇİCİ MADDE 10. - Tasarının geçici 9 uncu maddesi geçici 10 uncu madde olarak aynen kabul edilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 11. - Tasarının geçici 10 uncu maddesi geçici 11 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 12. - Tasarının geçici 11 inci maddesi geçici 12 nci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 13. - Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren altı yıl süreyle Birliğin yıllık gelirinin yüzde beşi, bu sürenin dolmasını takip eden onbeş yıl süreyle de yüzde ikisi Türkiye Odalar ve Borsalar Eğitim ve Kültür Vakfı ile TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesinin ihtiyaçları için kullanılmak üzere bu kuruluşlara tahsis edilir. Tahsis edilecek meblağın paylaşım esasları Birlik Yönetim Kurulunca belirlenir.

Yürürlük

MADDE 104. - Tasarının 103 üncü maddesi 104 üncü madde olarak aynen kabul edilmiştir.

Yürütme

MADDE 105. - Tasarının 104 üncü maddesi 105 inci madde olarak aynen kabul edilmiştir.

Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.	Devlet Bak. ve Başb. Yrd.
A. Gül	A. Şener	M. A. Şahin
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı V.	Devlet Bakanı
B. Atalay	B. Atalay	M. Aydın
Devlet Bakanı	Devlet Bakanı	Adalet Bakanı
G. Akşit	K. Tüzmen	C. Çiçek
Millî Savunma Bakanı	İçişleri Bakanı	Maliye Bakanı
M. V. Gönül	A. Aksu	K. Unakıtan
Millî Eğitim Bakanı	Bayındırlık ve İskân Bakanı V.	Sağlık Bakanı
H. Çelik	A. Aksu	R. Akdağ
Ulaştırma Bakanı	Tarım ve Köyişleri Bakanı	Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı
B. Yıldırım	S. Güçlü	M. Başesgioğlu
Sanayi ve Ticaret Bakanı	En. ve Tab. Kay. Bakanı	Kültür ve Turizm Bakanı
A. Coşkun	M. H. Güler	E. Mumcu
	Çevre ve Orman Bakanı
	O. Pepe

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METNE EKLİ LİSTE

(1) SAYILI LİSTE

Kurumu : Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

Teşkilâtı : Taşra

İHDAS EDİLEN KADROLARIN

			Serbest	Tutulan
			Kadro	Kadro
Sınıfı	Unvanı	Derecesi	Adedi	Adedi	Toplamı
GİH	Uzman	1	35		35
GİH	Uzman	2	6		6
GİH	Uzman	3	6		6
GİH	Uzman	5	1		1
GİH	Veri Haz. Kont. İşl.	5	24		24
GİH	Veri Haz. Kont. İşl.	8	20		20
		Toplam	92		92

(2) SAYILI LİSTE

Kurumu : Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

Teşkilâtı : Taşra

İPTAL EDİLEN KADROLARIN

			Serbest	Tutulan
			Kadro	Kadro
Sınıfı	Unvanı	Derecesi	Adedi	Adedi	Toplamı
GİH	Borsa Komiseri	1	41		41
GİH	Borsa Komiseri	2	9		9
GİH	Borsa Komiseri	3	14		14
GİH	Borsa Komiseri	4	3		3
GİH	Borsa Komiseri	5	16		16
GİH	Borsa Komiseri	6	3		3
GİH	Borsa Komiseri	7	4		4
GİH	Borsa Komiseri	8	2		2
		Toplam	92		92

SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİÎ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METNE EKLİ LİSTE

Hükümetin Teklif Ettiği Metne Ekli Liste, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.