Dönem : 22 Yasama Yılı : 2
T.B.M.M. (S. Sayısı : 346)
Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine
Ek Ateşli Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mü-himmatının Yasadışı Üretimine
ve Kaçakçılığına Karşı Pro-tokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı
ile İçişleri ve Dışişleri Komisyonları Raporları (1/668)
Not:Tasarı, Başkanlıkça Adalet, İçişleri ve Dışişleri
komisyonlarına havale edilmiştir.
|
|
T.C. |
|
|
|
Başbakanlık |
4.8.2003 |
|
|
Kanunlar ve Kararlar |
|
|
|
Genel Müdürlüğü |
|
|
|
Sayı :
B.02.0.KKG.0.10/101-683/3633 |
|
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
BAŞKANLIĞINA
Dışişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı
Bakanlar Kurulunca 8.7.2003 tarihinde kararlaştırılan “Sınıraşan Örgütlü
Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek Ateşli Silahlar, Parçaları ve
Aksamları ile Mühimmatının Yasadışı Üretimine ve Kaçakçılığına Karşı Protokolün
Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte
gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
GEREKÇE
Malumları olduğu üzere;
uyuşturucu madde, insan ve silah kaçakçılığında sıkça kullanılan güzergâhlar
üzerinde bulunan ve bu tür faaliyetlerden büyük zarar gören ülkemiz, örgütlü
suçlarla mücadele konusuna büyük önem vermekte ve bu alanda uluslararası
işbirliğinin geliştirilmesinin önemini vurgulayagelmektedir. Bu meyanda, BM
Sınıraşan Örgütlü Suçlarla Mücadele Sözleşmesinin üçüncü ekini teşkil eden
“Ateşli Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mühimmatının Yasadışı Üretimine ve
Kaçakçılığına Karşı Protokol” ülkemiz tarafından 28 Haziran 2002 tarihinde
imzalanmıştır.
Sözkonusu Protokol,
yasadışı silah üretimi ve kaçakçılığının kısıtlanması ve bu tür faaliyetlerle
etkin bir biçimde mücadele edilebilmesi için kapsamlı önlemler içermekte ve
kayıt, işaretleme, el koyma ve imha gibi çeşitli mekanizmalara yer vermektedir.
Simsarlık faaliyetleri ve yasal ticaret için de ayrıntılı bir yetki sistemi
ihdas edilmekte ve ihracat, ithalat ve transit sevkiyat izne tâbi
tutulmaktadır. Protokol ayrıca taraflar arasında bilgi değişimi ve işbirliğinin
geliştirilmesini de öngörmektedir.
Sözkonusu Protokolün
onaylanması ile ülkemizin silah kaçakçılığına karşı sürdürdüğü mücadeleye
olumlu katkıda bulunacağı değerlendirilmektedir.
İçişleri Komisyonu Raporu
|
|
Türkiye Büyük Millet
Meclisi |
|
|
|
İçişleri Komisyonu |
8.10.2003 |
|
|
Esas No. :1/668 |
|
|
|
Karar No. :46 |
|
TÜRKİYE
BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri Bakanlığınca
hazırlanarak Bakanlar Kurulunca, 4.8.2003 tarihinde Başkanlığınıza sunulan,
“Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek Ateşli
Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mühimmatının Yasadışı Üretimine ve
Kaçakçılığına Karşı Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun
Tasarısı”, Başkanlığınızca 1.10.2003 tarihinde esas komisyon olarak Dışişleri
Komisyonuna, tâli komisyon olarak da Adalet Komisyonu ile Komisyonumuza havale
edilmiş ve Komisyonumuz 8.10.2003 tarihli ondokuzuncu toplantısında, İçişleri,
Dışişleri ve Adalet bakanlıkları temsilcilerinin de katılımıyla Tasarıyı
inceleyip görüşmüştür.
Tasarı ile yasadışı silah
üretimi ve silah kaçakçılığının önlenmesine ve bu tür faaliyetlerle mücadele
edilmesine yönelik, “Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler
Sözleşmesine Ek Ateşli Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mühimmatının
Yasadışı Üretimine ve Kaçakçılığına Karşı Protokol”ün onaylanması uygun
bulunmaktadır.
Tasarının tümü üzerindeki
görüşmelerden sonra, Tasarı ile gerekçesi Komisyonumuzca uygun bulunmuştur.
Komisyonumuz Tasarı
üzerinde tâli komisyon olarak belirlenmiş olduğundan, İçtüzüğün 23 üncü maddesi
uyarınca, Komisyonumuzun uygunluk görüşünün esas komisyona bildirilmesiyle
yetinilmesi kararlaştırılmıştır.
Raporumuz, Dışişleri
Komisyonuna sunulmak üzere arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Tevfik Ziyaeddin
Akbulut |
Ali Sezal |
Ümmet Kandoğan |
|
|
Tekirdağ |
Kahramanmaraş |
Denizli |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Muharrem Tozçöken |
Ali Küçükaydın |
Şevket Gürsoy |
|
|
Eskişehir |
Adana |
Adıyaman |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Reyhan Balandı |
Şevket Orhan |
Ali Yüksel Kavuştu |
|
|
Afyon |
Bursa |
Çorum |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Sait Armağan |
Sıdıka Sarıbekir |
Nusret Bayraktar |
|
|
Isparta |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Hakkı Ülkü |
Serpil Yıldız |
Sinan Özkan |
|
|
İzmir |
İzmir |
Kastamonu |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet S. Kesimoğlu |
Ali Oksal |
Selami Uzun |
|
|
Kırklareli |
Mersin |
Sivas |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Kartal |
Şükrü Önder |
Mehmet Erdemir |
|
|
Van |
Yalova |
Yozgat |
|
Dışişleri
Komisyonu Raporu |
|
|
|
|
|
Türkiye Büyük Millet
Meclisi |
|
|
|
|
Dışişleri Komisyonu |
12.1.2004 |
|
|
|
Esas No. :1/668 |
|
|
|
|
Karar No. :160 |
|
|
TÜRKİYE
BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Sınıraşan Örgütlü Suçlara
Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek Ateşli Silahlar, Parçaları ve
Aksamları ile Mühimmatının Yasadışı Üretimine ve Kaçakçılığına Karşı Protokolün
Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı, Komisyonumuzun 8 Ocak
2004 tarihli 28 inci toplantısında Dışişleri Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ile
İçişleri Bakanlığı temsilcilerinin katılmalarıyla görüşülmüştür.
Yasadışı silah üretimi ve
kaçakçılığının kısıtlanması ve bu tür faaliyetlerle etkin bir biçimde mücadele
edilebilmesi için önlemler içeren ve buna yönelik olarak taraflar arasında
bilgi değişimi ve işbirliğinin geliştirilmesini amaçlayan Anlaşma,
Komisyonumuzca benimsenmiş ve Tasarı aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun
onayına sunulmak üzere Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Mehmet Dülger |
Hüseyin Kansu |
Eyyüp Sanay |
|
|
Antalya |
İstanbul |
Ankara |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
A. Müfit Yetkin |
Mehmet Özyol |
Nur Doğan Topaloğlu |
|
|
Şanlıurfa |
Adıyaman |
Ankara |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Güner |
Mustafa Dündar |
Abdülbaki Türkoğlu |
|
|
Bolu |
Bursa |
Elazığ |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Eraslan |
Halil Akyüz |
Mehmet B. Denizolgun |
|
|
Hatay |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Şükrü Mustafa Elekdağ |
Onur Öymen |
Ufuk Özkan |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
Manisa |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Nihat Eri |
Osman Seyfi |
Emin Koç |
|
|
Mardin |
Nevşehir |
Yozgat |
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ
METİN
SINIRAŞAN
ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİNE EK ATEŞLİ SİLAHLAR,
PARÇALARI VE AKSAMLARI İLE MÜHİMMATININ YASADIŞI ÜRETİMİNE VE KAÇAKÇILIĞINA
KARŞI PROTOKO-LÜN ONAYLANMASININ UYGUN BU-LUNDUĞUNA DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1. - 28 Haziran
2002 tarihinde imzalanan “Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler
Sözleşmesine Ek Ateşli Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mühimmatının
Yasadışı Üretimine ve Kaçakçılığına Karşı Protokol”ün onaylanması uygun
bulunmuştur.
MADDE2. - Bu Kanun yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE3. - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
SINIRAŞAN
ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİNE EK ATEŞLİ SİLAHLAR,
PARÇALARI VE AKSAMLARI İLE MÜHİMMATININ YASADIŞI ÜRETİMİNE VE KAÇAKÇILIĞINA
KARŞI PROTOKO-LÜN ONAYLANMASININ UYGUN BU-LUNDUĞUNA DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1. - Tasarının 1
inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2. - Tasarının 2
nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3. - Tasarının 3
üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
|
|
Recep Tayyip Erdoğan |
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. V. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
|
|
A. Gül |
M. A. Şahin |
M. A. Şahin |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
B. Atalay |
A. Babacan |
M. Aydın |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Adalet Bakanı |
|
|
G. Akşit |
K. Tüzmen |
C. Çiçek |
|
|
Millî Savunma Bakanı |
İçişleri Bakanı V. |
Maliye Bakanı V. |
|
|
M. V. Gönül |
M. V. Gönül |
E. Mumcu |
|
|
Millî Eğitim Bakanı |
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
Sağlık Bakanı |
|
|
H. Çelik |
Z. Ergezen |
R. Akdağ |
|
|
Ulaştırma Bakanı |
Tarım ve Köyişleri Bakanı |
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
|
|
B. Yıldırım |
S. Güçlü |
M. Başesgioğlu |
|
|
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
En. ve Tab. Kay. Bakanı |
Kültür ve Turizm Bakanı |
|
|
A. Coşkun |
M. H. Güler |
E. Mumcu |
|
|
|
Çevre ve Orman Bakanı |
|
|
|
|
O. Pepe |
|
SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİNE EK ATEŞLİ SİLAHLAR, PARÇALARI VE AKSAMLARI İLE MÜHİMMATININ YASADIŞI ÜRETİMİNE VE KAÇAKÇILIĞINA KARŞI PROTOKOL
Giriş
Bu Protokole Taraf Devletler,
Her Devletin, bölgenin ve
bir bütün olarak dünyanın güvenliği üzerinde zararlı etkileri olan, insanların
refahını, sosyal ve ekonomik gelişimlerini ve barış içinde yaşama haklarını
tehlikeye sokan ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının
yasadışı üretimini ve kaçakçılığını önlemeye, bunlarla mücadele etmeye ve
ortadan kaldırmaya duyulan acil ihtiyacın bilincinde olarak,
Bütün Devletlerin bu
amaçla uluslararası işbirliği ve bölgesel ve küresel düzeyde diğer önlemler de
dahil olmak üzere, uygun olan bütün önlemleri almaları gerektiğine kani olarak,
Birleşmiş Milletler Genel
Kurulunun, sınıraşan örgütlü suçlara karşı kapsamlı bir uluslararası sözleşme
hazırlamak ve diğer bazı hususların yanısıra, ateşli silahlar, parçaları ve
aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimiyle ve kaçakçılığıyla mücadeleyi
düzenleyen uluslararası bir belgenin hazırlanması hususunu ele almak amacıyla
açık katılımlı hükümetlerarası bir ad-hoc komite kurulmasına ilişkin 9 Aralık
1998 tarih ve 53/111 sayılı kararını gözönünde bulundurarak,
Birleşmiş Milletler
Şartında ve Birleşmiş Milletler Şartı uyarınca benimsenen Devletler Arasında
Dostane İlişkilere ve İşbirliğine İlişkin Uluslararası Hukuk İlkeleri
Beyannamesinde ifadesini bulmuş olan eşit haklar ve halkların kendi kaderlerini
tayin etme ilkelerini akılda tutarak,
Sınıraşan Örgütlü Suçlara
Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin, ateşli silahlar, parçaları ve
aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimine ve kaçakçılığına karşı
uluslararası bir belgeyle tamamlanmasının bu suçların önlenmesinde ve bunlarla
mücadele edilmesinde faydalı olacağına kani olarak,
Aşağıdaki hususlar
üzerinde anlaşmışlardır :
I. Genel Hükümler
Madde l
Sınıraşan Örgütlü Suçlara
Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesiyle ilişkisi
l. Bu Protokol, Sınıraşan
Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesini tamamlar. Protokol,
Sözleşmeyle birlikte yorumlanacaktır.
2. Bu Protokolde aksine
hüküm bulunmadığı sürece, Sözleşmenin hükümleri gerekli değişikliklerle
Protokole de uygulanacaktır.
3. Bu Protokolün 5.
maddesi uyarınca belirlenmiş suçlar, Sözleşme uyarınca belirlenmiş suçlar
olarak kabul edilecektir.
Madde 2
Amacın ifadesi
Bu Protokolün amacı;
ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve
kaçakçılığını önlemek, mücadele etmek ve tamamen ortadan kaldırmak amacıyla,
Taraf Devletler arasındaki işbirliğini geliştirmek, kolaylaştırmak ve
güçlendirmektir.
Madde 3
Kullanılan terimler
Bu Protokolün amaçları
bakımından:
(a) “Ateşli silah”,
antika ateşli silahlar veya taklitleri hariç, bir patlayıcı madde etkisiyle
fişek, kurşun veya mermi atan, atacak şekilde tasarlanan veya kolayca atacak
hale getirilebilen namlulu herhangi bir taşınabilir silah anlamına gelecektir.
Antika silahlar ve bunların taklitleri iç hukuk uyarınca tanımlanacaktır.
Ancak, 1899 yılından sonra üretilmiş olan silahlar hiçbir koşulda antika silah
sayılmayacaktır.
(b) "Parçalar ve
aksamlar"; ateşli silahlar için özel olarak tasarlanmış ve kullanımı için
gerekli namlu, gövde veya mermi haznesi, mermi sürücüsü veya silindir, pim veya
atım yatağı dahil, silahın ateşlenmesi sonucu çıkan sesi azaltmak için
tasarlanmış veya kullanılan herhangi bir cihaz dahil, herhangi bir unsur veya
ikame edilebilir unsur anlamına gelecektir.
(c) "Mühimmat";
ateşli silahlarda kullanılan fişek kovanı, falya, barut tozu, kurşun veya
mermiler dahil, cephanenin kendisi veya bunu meydana getiren unsurların ilgili
Taraf Devlette ayrıca kontrole tâbi olması halinde bu unsurların herbiri
anlamına gelecektir.
(d) "Yasadışı
üretim"; ateşli silahların, parçalarının ve aksamlarının veya
mühimmatının:
(i) Kaçak yollarla elde
edilmiş parça ve aksamın kullanılması suretiyle;
(ii) İmal veya montajının
yapıldığı Taraf Devletin yetkili makamlarından ruhsat veya izin almaksızın;
veya
(iii) Üretilmesi
aşamasında ateşli silahların bu Protokolün 8 inci maddesi uyarınca işaretlemesi
yapılmaksızın;
İmal veya montajı
anlamına gelecektir.
Parçalar ve aksamların
üretimi için ruhsat veya yetki verilmesi, iç hukuk uyarınca olacaktır;
(e)
"Kaçakçılık"; ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile
mühimmatının ilgili Taraf Devletlerden herhangi birinin bu Protokolün hükümleri uyarınca izni
olmadan veya bu Protokolün 8 inci maddesi uyarınca işaretlenmeden bir Taraf
Devletin ülkesinden veya ülkesi üzerinden başka bir Taraf Devletin ülkesine
ithalatı, ihracatı, temini, satışı, teslimi, hareketi veya nakli anlamına
gelecektir;
(f) "İz sürme";
Taraf Devletlerin yetkili makamlarına yasadışı üretimi ve kaçakçılığı ortaya
çıkarmalarında, soruşturmalarında ve incelemelerinde yardım etmek amacıyla,
ateşli silahların ve mümkün olduğu hallerde parçaları ve aksamları ile
mühimmatının üreticiden alıcıya kadar sistematik olarak takip edilmesi anlamına
gelecektir.
Madde 4
Kapsam
1. Bu Protokol, metinde
aksine bir hüküm olmadıkça, ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile
mühimmatının yasadışı üretiminin ve kaçakçılığının önlenmesinde ve bu
Protokolün 5 inci maddesi uyarınca belirlenmiş, mahiyetleri itibariyle
sınıraşan nitelikte olan ve örgütlü bir suç grubunun karıştığı suçların
soruşturulması ve kovuşturulmasında uygulanacaktır.
2. Bu Protokol,
devletlerarası işlemlere veya, uygulanması halinde bir Taraf Devletin Birleşmiş
Milletler Şartına uygun biçimde millî güvenlik çıkarlarına göre hareket etme
hakkına halel getirecek hallerde, devlet teslimatlarına uygulanmayacaktır.
Madde 5
Ceza hukuku kapsamına
alınması
1. Her Taraf Devlet
aşağıda belirtilen eylemlerin kasten gerçekleştirilmesi halinde
cezalandırılmalarını teminen gerekli yasal ve diğer önlemleri alacaktır:
(a) Ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimi;
(b) Ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının kaçakçılığı;
(c) Bu Protokolün 8 inci
maddesince ateşli silahlar üzerinde bulunması gereken işaretlerin tahrif
edilmesi, kanuna aykırı bir biçimde silinmesi, ortadan kaldırılması veya
değiştirmesi.
2. Her Taraf Devlet,
ayrıca, aşağıda belirtilen eylemlerin cezalandırılmalarını teminen gerekli
yasal ve diğer önlemleri alacaktır:
(a) Kendi hukuk
sisteminin temel kavramlarına bağlı kalmak kaydıyla, bu maddenin 1 inci fıkrası
uyarınca belirlenmiş bir suçu işlemeye teşebbüs edilmesi veya suç ortağı olarak
iştirak edilmesi; ve
(b) Bu maddenin 1 inci
paragrafında belirlenmiş bir suçun işlenmesinin örgütlenmesi, yönlendirilmesi,
yardım ve yataklık edilmesi, kolaylaştırılması veya danışmanlık yapılması.
Madde 6
Müsadere, zapt ve
tasarruf
1. Sözleşmenin 12 nci
maddesine halel getirmeksizin, Taraf Devletler iç hukuk sisteminin elverdiği en
geniş ölçüde, yasadışı yollarla üretilmiş veya kaçakçılığı yapılmış ateşli
silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının müsadere edilmesini sağlamak
için gerekli olabilecek önlemleri alacaklardır.
2. Taraf Devletler,
yasadışı yollarla üretilmiş veya kaçırılmış ateşli silahlar, parçaları ve
aksamları ile mühimmatının yetkisiz kişilerin ellerine geçmesini engellemek
için bu tür ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatını, silahların
işaretlenmiş olması ve silah ve mühimmatın elden çıkarma yöntemlerinin
kaydedilmiş olması koşuluyla başka bir elden çıkarma işlemine resmi olarak onay
verilmediği takdirde, zapt ve imha edecek gerekli önlemleri kendi iç hukuk
sistemlerine uygun olarak alacaklardır.
II. Önleme
Madde 7
Kayıtların tutulması
Her Taraf Devlet, ateşli
silahlar ile uygun ve mümkün olan hallerde bu silahların parçaları ve aksamları
ile mühimmatına ilişkin olarak, bu ateşli silahların izinin sürülmesi ve
teşhisi için gerekli olan bilgileri ve ayrıca uygun ve mümkün olan hallerde bu
ateşli silahların yasadışı imal edilmiş parça, aksam ve mühimmatına ilişkin
olarak, bu tür faaliyetlerin önlenmesi ve tespiti için gerekli bilgilerin en az
on yıl süreyle muhafazasını temin edecektir. Bu tür bilgiler şunları
kapsayacaktır:
(a) Bu Protokolün 8 inci
maddesine göre gerekli olan geçerli işaretler;
(b) Ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının uluslararası ticarî faaliyetlere konu
olması halinde, usulüne uygun olarak verilmiş ruhsat veya yetki belgelerinin
veriliş ve sona erme tarihleri, ihraç edildiği ülke, ithal edildiği ülke,
transit ülke ve uygun hallerde son alıcısı ile malların tanımı ve miktarı.
Madde 8
Ateşli silahların
işaretlenmesi
1. Taraf Devletler,
ateşli silahların teşhisi ve izlerinin sürülmesi amacıyla :
(a) Her ateşli silahın
üretimi sırasında, tüm Devletler tarafından imalatın yapıldığı ülkenin ilk
bakışta tanınmasını mümkün kılacak şekilde, üreticinin adının, üretim yerinin
veya ülkesinin ve seri numarasının belirtilmesini temin edecekler; veya sayısal
ve/veya sayı ve rakamların bileşiminden oluşan şifre ile biraraya getirilmiş
basit geometrik sembollerden oluşan kolay anlaşılabilir herhangi bir özel
işaret seçeneğinin kullanılmasını sağlayacaklardır.
(b) İthal edilen her
ateşli silahın üstünde ithal eden ülkeyi ve mümkünse ithalat yılını belirten ve
o ülkenin yetkili makamlarının ateşli silahın izini sürebilmesine imkân veren
gerekli basit bir işaretin bulunmasını ve ateşli silahın üstünde böyle bir
işaret bulunmaması halinde özel bir işaret bulunmasını sağlayacaklardır. Bu
altparagraf uyarınca istenen hususların, belgelenmiş kanuni amaçlarla geçici
olarak ithal edilen ateşli silahlara uygulanması zorunlu değildir.
(c) Ateşli silahların
hükümet stoklarından çıkarılıp temelli sivil kullanım amacıyla devri sırasında,
bütün Taraf Devletlerin devreden ülkeyi tanımasına olanak verecek şekilde,
silahın üstüne uygun bir özel işaret konmasını sağlayacaklardır.
2. Taraf Devletler,
ateşli silahları üreten sanayicileri, bu işaretlerin silinmesine veya
değiştirilmesine karşı önlemler geliştirmeye teşvik edeceklerdir.
Madde 9
Ateşli silahların
çalışamaz duruma getirilmesi
Bir Taraf Devlet, kendi
mevzuatına göre çalışamaz durumdaki bir ateşli silahı ateşli silah olarak kabul
etmemesi halinde, çalışamaz durumdaki silahlara ilişkin aşağıdaki genel
ilkelere uygun olarak, çalışamaz haldeki ateşli silahların yasadışı bir biçimde
çalışır hale getirilmesinin önlenmesi amacıyla gerekli olabilecek ceza
yaptırımlarının mevzuata ilavesi de dahil olmak üzere, gerekli önlemleri
alacaktır:
(a) Çalışamaz haldeki
ateşli silahın tüm temel parçaları kalıcı bir biçimde işlemeyecek ve sökülmesi, ikame edilmesi veya
değiştirilmesi mümkün olmayacak şekilde, yeniden kullanılamayacak hale
getirilecektir.
(b) Bir ateşli silaha
yapılan değişikliklerin, onu kalıcı olarak işlemez hale getirmesini sağlamak
amacıyla, çalışamaz duruma getirme önlemlerinin, uygun görüldüğü hallerde,
yetkili bir makam tarafından denetlenmesini temin edecek düzenlemeler
yapılacaktır.
(c) Yetkili makam
tarafından yapılan denetleme, ateşli silahın çalışamaz durumda olduğunu
doğrulayan bir belge veya kaydı veya ateşli silahın üstüne damgalanmış açıkça
görülebilir bir işareti içerecektir.
Madde 10
İhracat, ithalat ve
transit izni veya yetki sistemleri için genel şartlar
1. Her Taraf Devlet,
ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının nakline ilişkin
uluslararası transit geçiş önlemlerinin yanısıra, ihracat ve ithalata izin veya
yetki vermek için etkili bir sistem tesis edecek veya sürdürecektir.
2. Ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının taşınması için ihracat izni veya yetki
belgesi vermeden önce her Taraf Devlet:
(a) İthalatçı Devletlerin
ithalat izni veya yetkisi verdiklerini; ve
(b) Denize çıkışı olmayan
ülkelerin lehine aktedilmiş ikili veya çok taraflı anlaşmalara veya
düzenlemelere halel getirilmemesi kaydıyla, transit geçilen Devletlerin
nakliyeden önce transit geçişe herhangi bir itirazları olmadığına dair en
azından yazılı bir bildirimde bulunmuş olduklarını tespit edecektir.
3. İhracat ve ithalat
izni veya yetki belgesi ile beraberindeki belgeler; en azından veriliş yerini
ve tarihini, sona erme tarihini, ihracatçı ülkeyi, ithalatçı ülkeyi, son
alıcıyı, ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının tanımını ve
miktarını ve transit geçişin sözkonusu olduğu hallerde, geçiş ülkelerini içeren
bilgileri kapsayacaktır. İthalat ruhsatında yer alan bilgiler geçiş ülkesine
önceden bildirilmelidir.
4. İthalatçı Taraf
Devlet, sevkedilmiş olan ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile
mühimmatının teslim alındığını, talebi üzerine ihracatçı Devlete bildirecektir.
5. Her Taraf Devlet,
mevcut olanaklar dahilinde, izin veya yetki işlemlerinin güvenli olduğunun ve
izin veya yetki belgelerinin doğruluğunun denetlenebilmesini veya
geçerliliğinin tespit edilebilmesini sağlamak için gerekli olabilecek önlemleri
alacaktır.
6. Taraf Devletler
avcılık, atıcılık, değerlendirme, sergileme veya tamir gibi denetlenmesi mümkün
olan yasal amaçlarla, ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının
geçici olarak ithalatı, ihracatı ve transit geçişi için basitleştirilmiş
usuller benimseyebilirler.
Madde 11
Güvenlik ve önleyici
tedbirler
Ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimi ve kaçakçılığının yanısıra,
çalınmasını, kaybını veya amacı dışında kullanılmasını ortaya çıkarmak, önlemek
ve ortadan kaldırmak amacıyla her Taraf Devlet;
(a) Ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının üretimi, ithalatı, ihracatı ve
ülkesinden transit geçişi sırasında güvenliğini sağlamak; ve
(b) Gerekli olduğu
hallerde sınır kontrolleri de dahil olmak üzere, ithalat, ihracat ve transit
geçiş kontrollerinin ve polis ile gümrükler arası sınır ötesi işbirliğinin
etkinliğini artırmak için uygun olan önlemleri alacaktır.
Madde 12
Bilgi
1. Sözleşmenin 27 ve 28
inci maddelerine halel getirilmemesi kaydıyla, Taraf Devletler ilgili iç hukuk
ve idari sistemlerine uygun olarak, yetkili üreticiler, aracılar, ithalatçılar,
ihracatçılar ve mümkün olduğu hallerde ateşli silahlar, parçaları ve aksamları
ile mühimmatının taşıyıcıları gibi hususlarda birbirleriyle somut olaylara
dayalı bilgi alış verişinde bulunacaklardır.
2. Sözleşmenin 27 ve 28
inci maddelerine halel getirilmemesi kaydıyla, Taraf Devletler ilgili iç hukuk
ve idari sistemlerine uygun olarak, aşağıdaki hususlarda birbirleriyle bilgi
alış verişinde bulunacaklardır:
(a) Ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretiminde veya kaçakçılığında
yeraldığı bilinen veya yeraldığından şüphelenilen örgütlü suç grupları;
(b) Ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretiminde veya kaçakçılığında
kullanılan gizleme yöntemleri ve bunları ortaya çıkarma yolları;
(c) Ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının kaçakçılığını yapan örgütlü suç
grupları tarafından mutad şekilde kullanılan yöntem ve imkânlar, sevk ve varış
noktaları ve güzergâhlar; ve
(d) Ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve kaçakçılığını
önlemeye, bunlarla mücadele etmeye ve bunları ortadan kaldırmaya yönelik
önlemler ile yasama deneyimleri ve uygulamaları.
3. Taraf Devletler;
ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve
kaçakçılığını önlemek, ortaya çıkarmak, soruşturmak ve bu yasadışı
faaliyetlerde yeralan kişileri kovuşturmak hususunda birbirlerinin yeteneklerini
geliştirmek amacıyla kanun uygulayıcı makamlar için yararlı olabilecek bilimsel
ve teknolojik bilgileri uygun görüldüğü şekilde birbirlerine iletecek veya
paylaşacaklardır.
4. Taraf Devletler;
yasadışı yollarla üretilmiş veya kaçırılmış olabilecek ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının izinin sürülmesinde işbirliği
yapacaklardır. Bu tür bir işbirliği; ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile
mühimmatının izinin sürülmesine yönelik yardım taleplerine mevcut olanaklar
dahilinde acele cevap verilmesini de kapsayacaktır.
5. Kendi hukuk sisteminin
temel kavramlarına veya uluslararası anlaşmalara bağlı kalmak kaydıyla, her
Taraf Devlet başka bir Taraf Devletten aldığı bilginin gizliliğini temin edecek
ve bilgiyi sağlayan Taraf Devletçe talep edildiği takdirde, ticari işlemlere
ilişkin özel bilgiler de dahil olmak üzere, bilginin kullanımına ilişkin
sınırlamalara bu madde uyarınca riayet edecektir. Eğer bu tür bir gizlilik
sağlanamaz ise, sözkonusu bilginin açıklanmasından önce bu bilgiyi sağlayan
Taraf Devlete bildirimde bulunulacaktır.
Madde 13
İşbirliği
1. Taraf Devletler;
ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve
kaçakçılığını önlemek, bunlarla mücadele etmek ve bunları ortadan kaldırmak
için ikili, bölgesel ve uluslararası düzeylerde işbirliği yapacaklardır.
2. Sözleşmenin 18 inci
maddesinin 13 üncü fıkrasına halel getirilmemesi kaydıyla, her Taraf Devlet bu
Protokole ilişkin konularda kendisiyle diğer Taraf Devletler arasında irtibatı
sağlayacak milli bir kurum veya tek bir temas noktası belirleyecektir.
3. Taraf Devletler, bu
maddenin 1. fıkrasında sözedilen yasadışı faaliyetleri önlemek ve ortaya
çıkarmak için ateşli silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının
üreticileri, aracıları, ithalatçıları, ihracatçıları, simsarları ve ticari
taşıyıcılarının desteğini ve işbirliğini sağlamaya çalışacaklardır.
Madde 14
Eğitim ve teknik yardım
Taraf Devletler,
Sözleşmenin 29 ve 30 uncu maddelerinde belirtilen konularda teknik, mali ve
maddi yardım da dahil olmak üzere, talep üzerine Taraf Devletlerin ateşli
silahlar, parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve
kaçakçılığını önleme, bunlarla mücadele etme ve bunları yok etme yeteneklerini
geliştirmek için gerekli eğitim ve teknik yardımı alabilmelerini sağlamak
amacıyla, birbirleriyle ve ilgili uluslararası kuruluşlarla gerektiği şekilde
işbirliği yapacaklardır.
Madde 15
Simsarlar ve simsarlık
1. Simsarlık yapanların
faaliyetlerine bir düzenleme getirmemiş olan Taraf Devletler; ateşli silahlar,
parçaları ve aksamları ile mühimmatının yasadışı üretimini ve kaçakçılığını
önleyebilmek ve bunlarla mücadele edebilmek maksadıyla, böyle bir düzenlemeyi
ihdas etmeyi değerlendireceklerdir. Bu tür bir düzenleme :
(a) Ülkesinde faaliyet
gösteren simsarları kayda tâbi tutmak;
(b) Simsarlığı ruhsat
veya yetki belgesine tâbi tutmak; veya
(c) İthalat ve ihracat
ruhsatlarında veya yetki belgelerinde veya beraberindeki belgelerde, işlemlere
dahil olan simsarların isimlerinin ve yerlerinin açıkça belirtilmesini zorunlu
tutmak gibi önlemlerden birini veya birkaçını kapsayabilecektir.
2. Bu maddenin 1.
fıkrasında öngörüldüğü gibi simsarlığa ilişkin bir yetkilendirme sistemi kurmuş
olan Taraf Devletler, simsarlar ve simsarlık hakkındaki bilgileri bu Protokolün
12 nci maddesine göre yapılan bilgi alış verişine dahil etmeye ve bu Protokolün
7 nci maddesi uyarınca simsarlara ve simsarlığa ilişkin kayıtları tutmaya
teşvik edilirler.
III. Nihaî Hükümler
Madde 16
Uyuşmazlıkların
çözümlenmesi
1. Taraf Devletler, bu
Protokolün yorumlanmasına veya uygulanmasına ilişkin uyuşmazlıkları müzakere
yoluyla çözmek için çaba göstereceklerdir.
2. Bu Protokolün
yorumlanmasına veya uygulanmasına ilişkin iki veya daha fazla Devlet arasında
makul bir zaman içerisinde müzakere yoluyla çözülemeyen herhangi bir
uyuşmazlık, bu Taraf Devletlerden birinin talebi üzerine, tahkime sunulacaktır.
Sözkonusu Taraf Devletler, tahkim talebinin yapıldığı tarihi takip eden altı ay
içinde tahkim düzenlemeleri üzerinde bir mutabakat sağlayamazlarsa, bu Taraf
Devletlerden herhangi biri bu uyuşmazlığı, Divanın Statüsüne uygun bir taleple
Uluslararası Adalet Divanına götürebilir.
3. Her Taraf Devlet, bu
Protokole ilişkin imzalama, onaylama, kabul veya uygun bulma veya taraf olma
sırasında, bu maddenin 2 nci fıkrasıyla kendisini bağlı saymadığını
bildirebilir. Diğer Taraf Devletler, bu tür bir çekince koymuş herhangi bir
Taraf Devlete karşı bu maddenin 2 nci
fıkrasıyla bağlı sayılmayacaklardır.
4. Bu maddenin 3 üncü
fıkrası uyarınca çekince koymuş herhangi bir Taraf Devlet, Birleşmiş Milletler
Teşkilatı Genel Sekreteri'ne bildirimde bulunmak suretiyle bu çekinceyi
istediği zaman kaldırabilir.
Madde 17
İmza, onay, kabul, uygun
bulma ve taraf olma
1. Bu Protokol, Genel
Kurul tarafından kabul edildiği tarihi takip eden otuzuncu günden 12 Aralık
2002 tarihine kadar New York'taki Birleşmiş Milletler Teşkilâtı Genel
Merkezinde bütün Devletlerin imzasına açık kalacaktır.
2. Bu Protokol,
üyelerinden en az bir Devletin Protokolü bu maddenin 1 inci fıkrası uyarınca
imzalamış olması halinde, bölgesel ekonomik bütünleşme örgütlerinin imzasına da
açık kalacaktır.
3. Bu Protokol onay,
kabul veya uygun bulmaya tâbidir. Onay, kabul veya uygun bulma belgeleri
Birleşmiş Milletler Teşkilâtı Genel Sekreteri'ne tevdi edilecektir. Bir
bölgesel ekonomik bütünleşme örgütü; onay, kabul veya uygun bulma belgelerini,
üye Devletlerinden en az birinin de aynı işlemi gerçekleştirmiş olması halinde,
tevdi edebilir. Böyle bir örgüt; onay, kabul veya uygun bulma belgesinde, bu
Protokol ile yürütülen konulara ilişkin yetkilerinin kapsamını beyan edecektir.
Böyle bir örgüt, yetkilerinin kapsamında meydana gelecek herhangi bir
değişikliği de saklayıcıya bildirecektir.
4. Bu Protokol, herhangi
bir Devletin veya üyelerinden en az bir Devletin bu Protokole taraf olduğu
herhangi bir bölgesel ekonomik bütünleşme örgütünün katılımına açıktır. Katılım
belgeleri, Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Sekreteri'ne tevdi edilecektir.
Bölgesel bir ekonomik bütünleşme örgütü, katılımı sırasında bu Protokol ile
yürütülen konulara ilişkin yetkilerinin kapsamını beyan edecektir. Böyle bir
örgüt, yetkilerinin kapsamında meydana gelecek herhangi bir değişikliği de aynı
şekilde saklayıcıya bildirecektir.
Madde 18
Yürürlüğe girme
1. Bu Protokol, kırkıncı
onay, kabul, uygun bulma veya taraf olma belgesinin tevdi edildiği tarihten
sonraki doksanıncı günde yürürlüğe girecek, ancak Sözleşme yürürlüğe girmeden
önce yürürlüğe girmeyecektir. Bu paragrafın amaçları bakımından, bölgesel bir
ekonomik bütünleşme örgütü tarafından tevdi edilmiş herhangi bir belge, bu tür
örgütlere üye Devletler tarafından tevdi edilenlere ilave olarak
sayılmayacaktır.
2. Bu Protokole ilişkin
kırkıncı onay, kabul, uygun bulma veya taraf olma belgesinin tevdi edilmesinden
sonra bu Protokolü onaylayan, kabul eden, uygun bulan veya katılan her bir
Devlet veya bölgesel ekonomik bütünleşme örgütü için bu Protokol, ilgili
belgelerin bu tür bir Devlet veya örgüt tarafından tevdi edildiği tarihi takip
eden otuzuncu gün veya bu Protokolün bu maddenin l inci fıkrasına istinaden
yürürlüğe girdiği tarihte, hangisi daha sonra ise, yürürlüğe girecektir.
Madde 19
Değişiklikler
1. Bu Protokolün
yürürlüğe girdiği tarihi takip eden beşinci yılın sonunda, bu Protokole Taraf
bir Devlet, bir değişiklik önerisinde bulunabilir ve bunu, değişiklik önerisini
görüşülmek ve karara bağlanmak üzere Taraf Devletlere ve Sözleşmeye Taraflar
Konferansına iletecek olan Birleşmiş Milletler Teşkilâtı Genel Sekreteri'ne
yazılı olarak sunabilir. Taraflar Konferansında toplanan bu Protokole Taraf
Devletler, değişiklik önerileri üzerinde görüşbirliğine varabilmek için her
türlü çabayı sarfedeceklerdir. Görüşbirliğine yönelik bütün çabaların tükenmiş
ve anlaşmaya varılması mümkün olmamış ise, değişikliğin kabulü için, son çare
olarak, Taraflar Konferansında hazır bulunan ve oy kullanan Protokole Taraf
Devletlerin üçte iki oy çoğunluğu aranacaktır.
2. Bölgesel ekonomik bütünleşme
örgütleri, kendi yetkileri dahilindeki konularda, bu maddeye göre oy haklarını,
kendi üyeleri olan bu Protokole Taraf Devletlerin sayısına eşit sayıda oyla
kullanırlar. Bu tür örgütler, üyeleri olan Devletler oy haklarını kendileri
kullanırlarsa, oy haklarını kullanmayacaklar, ancak üyeleri olan Devletler bu
haklarını kullanmazlarsa, örgütler oy hakkım kullanacaklardır.
3. Bu maddenin 1 inci
paragrafı uyarınca kabul edilen bir değişiklik, Taraf Devletlerce onay, kabul
veya uygun bulmaya tâbidir.
4. Bir Taraf Devlet
açısından, bu maddenin 1 inci paragraf uyarınca benimsenen bir değişiklik, bu
tür bir değişikliğe ilişkin onay, kabul veya uygun bulma belgesinin Birleşmiş
Milletler Teşkilâtı Genel Sekreterine tevdi edildiği tarihten doksan gün sonra
yürürlüğe girecektir.
5. Bir değişiklik
yürürlüğe girdiğinde, bunun bağlayıcılığına rıza gösterdiklerini belirten Taraf
Devletler için bağlayıcı olacaktır. Diğer Taraf Devletler ise, bu Protokolün
hükümlerine ve daha önce onayladıkları, kabul ettikleri veya uygun buldukları
değişikliklere bağlı kalmaya devam edeceklerdir.
Madde 20
Çekilme
1. Taraf bir Devlet, bu
Protokolden, Birleşmiş Milletler Teşkilâtı Genel Sekreterine yapacağı yazılı
bir bildirimle çekilebilir. Bu çekilme, bildirimin Genel Sekreterce alındığı
tarihten bir yıl sonra yürürlüğe girecektir.
2. Bölgesel bir ekonomik
bütünleşme örgütünün bu Protokole taraf olma durumu, kendine üye bütün
Devletlerin Protokolden çekilmeleri halinde sona erecektir.
Madde 21
Saklayıcı ülke ve
kullanılacak diller
1. Birleşmiş Milletler
Teşkilatı Genel Sekreteri, bu Sözleşme'nin saklayıcısı olarak tayin edilmiştir.
2. Arapça, Çince,
İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca dillerindeki metinleri eşit derecede
geçerli olan bu Protokolün orijinali Birleşmiş Milletler Teşkilâtı Genel
Sekreterince saklanacaktır.
İlgili Hükümetleri
tarafından usulüne uygun biçimde yetkilendirilmiş olan ve aşağıda imzaları
bulunan tam yetkili temsilciler bu Protokolü imzalamışlardır.