|
Kanun No. 5346 |
|
Kabul Tarihi : 10.5.2005 |
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
MADDE 1. - Bu Kanunun amacı; yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi
üretimi amaçlı kullanımının yaygınlaştırılması, bu kaynakların güvenilir,
ekonomik ve kaliteli biçimde ekonomiye kazandırılması, kaynak çeşitliliğinin
artırılması, sera gazı emisyonlarının azaltılması, atıkların değerlendirilmesi,
çevrenin korunması ve bu amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat
sektörünün geliştirilmesidir.
Kapsam
MADDE 2. - Bu Kanun; yenilenebilir enerji kaynak alanlarının korunması, bu
kaynaklardan elde edilen elektrik enerjisinin belgelendirilmesi ve bu
kaynakların kullanımına ilişkin usul ve esasları kapsar.
MADDE 3. - Bu Kanunda geçen;
1. Bakanlık : Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığını,
2. EPDK : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,
3. DSİ : Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünü,
4. EİE : Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünü,
5. TEİAŞ : Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketini,
6. MTA : Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğünü,
7. TETAŞ : Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketini,
8. Yenilenebilir enerji kaynakları (YEK) : Hidrolik, rüzgâr, güneş,
jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil
olmayan enerji kaynaklarını,
9. Biyokütle : Organik atıkların yanı sıra bitkisel yağ atıkları, tarımsal
hasat artıkları dahil olmak üzere, tarım ve orman ürünlerinden ve bu ürünlerin
işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan ürünlerden elde edilen katı, sıvı ve gaz
halindeki yakıtları,
10. Jeotermal kaynak : Yerkabuğundaki doğal ısı nedeniyle sıcaklığı
sürekli olarak bölgesel atmosferik ortalama sıcaklığın üzerinde olan, erimiş
madde ve gaz içerebilen doğal su, buhar ve gazlar ile kızgın kuru kayalardan
elde edilen su, buhar ve gazları,
ll. Bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynakları: Rüzgâr,
güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git ile
kanal veya nehir tipi veya rezervuar alanı onbeş kilometrekarenin altında olan
hidroelektrik üretim tesisi kurulmasına uygun elektrik enerjisi üretim
kaynaklarını,
12. Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatı: Yılı içerisinde
ülkede uygulanan ve EPDK tarafından hesap edilen elektrik toptan satış
fiyatlarının ortalamasını,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanlarının Belirlenmesi, Korunması, Kullanılması
ile Yenilenebilir Kaynaklardan Elde Edilen Elektrik Enerjisinin
Belgelendirilmesi
Kaynak alanlarının belirlenmesi,
korunması ve kullanılması
MADDE 4. - Bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra kamu veya Hazine arazilerinde
yenilenebilir enerji kaynak alanlarının kullanımını ve verimliliğini etkileyici
imar planları düzenlenemez. Elektrik enerjisi üretimine yönelik jeotermal
kaynak alanlarının belirlenmesi, korunması ve kullanılmasına ilişkin usul ve
esaslar yönetmelikle düzenlenir.
YEK belgesi
MADDE 5. - Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisinin iç
piyasada ve uluslararası piyasalarda alım satımında kaynak türünün belirlenmesi
ve takibi için üretim lisansı sahibi tüzel kişiye EPDK tarafından
"Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi" (YEK Belgesi) verilir.
YEK Belgesi ile ilgili usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik
Enerjisi Üretiminde Uygulanacak
Usul ve Esaslar
Uygulama esasları
MADDE 6. - Bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik
enerjisi üretim ve ticaretinde lisans sahibi tüzel kişiler aşağıdaki uygulama
esaslarına tabidirler:
a) Bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen
elektrik enerjisi, perakende satış lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından (b),
(c) ve (d) bentlerindeki hükümlere göre tesis edilen ikili anlaşmalar
çerçevesinde satın alınır.
b) Bu Kanun kapsamındaki uygulamalardan yararlanabilecek YEK Belgeli
elektrik enerjisi miktarına ilişkin bilgiler, Bakanlık tarafından belirlenen
projeksiyon çerçevesinde her yıl EPDK tarafından yayınlanır. Perakende satış
lisansı sahibi tüzel kişilerin her biri, bir önceki takvim yılında satışa
sundukları elektrik enerjisi miktarının, ülkede sattıkları toplam elektrik
enerjisi miktarına oranı kadar, EPDK tarafından ilan edilen YEK Belgeli
elektrik enerjisinden satın alırlar.
Ülkede arz edilen YEK Belgeli toplam elektrik enerjisi miktarının
yeterli olması halinde, perakende satış lisansı sahibi tüzel kişilerin alım
yükümlülüğü bir önceki takvim yılında sattıkları elektrik enerjisi miktarının
yüzde sekizinden daha az olamaz.
c) 2011 yılı sonuna kadar bir takvim yılı içerisinde bu Kanun kapsamında
satın alınacak elektrik enerjisi için uygulanacak fiyat; EPDK'nın belirlediği
bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatıdır. Bu fiyatı
her yılın başında en fazla % 20 oranında artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
d) 2011 yılı sonundan itibaren bu fiyat uygulaması işletmede yedi yılını
tamamlamış olan YEK Belgeli elektrik enerjisi üreten tesisler için sona erer.
Perakende satış şirketleri, bu Kanun kapsamında almakla yükümlü oldukları YEK
Belgeli elektrik enerjisini, öncelikle işletmede yedi yılını doldurmamış
olanlardan (c) bendinde belirlenen fiyat uygulamasına göre satın alır ve
aldıkları elektrik enerjisi miktarı (b) bendinde belirtilen oranın altında
kaldığı takdirde bu orana ulaşmak için kalan gerekli miktarı, ikili anlaşmalar
çerçevesinde Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatından yüksek olmamak
üzere piyasa koşullarında satın alırlar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yatırım Dönemine İlişkin Uygulama Esasları
Yatırım dönemi uygulamaları
MADDE 7. - Yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak sadece kendi
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla azami bin kilovatlık kurulu güce sahip izole
elektrik üretim tesisi ve şebeke destekli elektrik üretim tesisi kuran gerçek
ve tüzel kişilerden kesin projesi, planlaması, master planı, ön incelemesi veya
ilk etüdü DSİ veya EİE tarafından hazırlanan projeler için hizmet bedelleri
alınmaz.
Bu Kanun kapsamında;
a) Enerji üretim tesis yatırımları,
b) Kullanılacak elektro-mekanik sistemlerin yurt içinde imalat olarak
temini,
c) Güneş pilleri ve odaklayıcılı üniteler kullanan elektrik üretim
sistemleri kapsamındaki yapılacak AR-GE ve imalat yatırımları,
d) Biyokütle kaynaklarını kullanarak elektrik enerjisi veya yakıt
üretimine yönelik AR-GE tesis yatırımları,
Bakanlar Kurulu kararı ile teşviklerden yararlandırılabilir.
Yeterli jeotermal kaynakların bulunduğu bölgelerdeki valilik ve
belediyelerin sınırları içinde kalan yerleşim birimlerinin ısı enerjisi
ihtiyaçlarını öncelikle jeotermal ve güneş termal kaynaklarından karşılamaları
esastır.
Arazi ihtiyacına ilişkin
uygulamalar
MADDE 8. - Orman veya Hazinenin özel mülkiyetinde ya da Devletin hüküm ve
tasarrufu altında bulunan her türlü taşınmazın bu Kanun kapsamındaki
yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretimi yapmak amacıyla
kullanılması halinde, bu araziler için Çevre ve Orman Bakanlığı veya Maliye
Bakanlığı tarafından bedeli karşılığında izin verilir, kiralama yapılır,
irtifak hakkı tesis edilir veya kullanma izni verilir. Yatırım döneminde izin,
kira, irtifak hakkı ve kullanma izni bedellerine yüzde elli indirim uygulanır.
Orman arazilerinde ORKÖY ve Ağaçlandırma Özel Ödenek Gelirleri alınmaz.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Uygulamaların koordinasyonu
MADDE 9. - Bakanlık, bu Kanunda belirtilen temel ilkelerin ve yükümlülüklerin
uygulanması, yönlendirilmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi ve alınacak
tedbirlerin planlanmasında koordinasyonu sağlar.
MADDE 10. - Bu Kanunun 6 ncı maddesi hükümlerine aykırı faaliyet gösteren
perakende satış lisans sahibi tüzel kişilere EPDK tarafından ikiyüzelli milyar
TL idari para cezası verilir ve aykırılığın altmış gün içinde giderilmesi ihtar
edilir.
Yukarıdaki para cezasını gerektiren fiillerin ihtara rağmen düzeltilmemesi
veya tekrarlanması halinde para cezaları her defasında bir önceki cezanın iki
katı oranında artırılarak uygulanır. Bu cezaların verildiği tarihten itibaren
iki yıl içinde idarî para cezası verilmesini gerektiren aynı fiil işlenmediği
takdirde önceki cezalar tekrarda esas alınmaz. Ancak aynı fiil iki yıl içinde
işlendiği taktirde artırılarak uygulanacak para cezasının tutarı cezaya muhatap
tüzel kişinin bir önceki mali yılına ilişkin bilançosundaki gayrisafi gelirinin
yüzde onunu aşamaz. Cezaların bu düzeye ulaşması halinde EPDK, lisansı iptal
edebilir.
Yönetmelikler
MADDE 11. - Bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren dört ay içerisinde, bu
Kanunun 5 inci maddesine ilişkin yönetmelik EPDK tarafından, diğer
yönetmelikler Bakanlık tarafından hazırlanarak yürürlüğe konulur.
MADDE 12. - 18.12.1953 tarihli ve 6200 sayılı Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü
Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanuna 20.2.2001 tarihli ve 4628 sayılı Kanunun
18 inci maddesi ile eklenen ek l inci maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
Ek Madde 1. - Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilmiş,
işletmeye alınmış ve işletmeye alınacak hidroelektrik santrallerinin enerji
üretimiyle ilgili kısımları ve bunların mütemmim cüzleri olan taşınmazlar;
yapım maliyetleri, işletmede bulundukları süre, bu tesisler tamamlandıktan
sonra Kamu Ortaklığı Fonuna aktarılan geri ödemeler ile bu tesisler için Hazine
Müsteşarlığı tarafından temin edilerek Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne
tahsis edilen dış kaynaklı proje kredilerinden doğan malî yükümlülükler dikkate
alınarak tespit edilecek bedeller üzerinden, herhangi bir ödeme yapılmaksızın
Elektrik Üretim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğüne devredilir. Bu tesisler için
sağlanmış olan dış kredilerin enerji maksadına tekabül eden kısmına ilişkin
olarak devir tarihini izleyen yıllarda Hazine Müsteşarlığı tarafından yapılacak
ödemelerin Elektrik Üretim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü tarafından
üstlenilmesini teminen Hazine Müsteşarlığı ile Elektrik Üretim Anonim Şirketi
Genel Müdürlüğü arasında ikraz anlaşması yapılır.
Devre ilişkin usul ve esaslar; Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı ve
Hazine Müsteşarlığı tarafından hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu kararı ile
yürürlüğe girecek bir yönetmelikle belirlenir.
Devir işlemleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.
MADDE 13. - 4.12.1984 tarihli ve 3096 sayılı Kanunun Kamulaştırma başlıklı 11
inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 11. - Görevli şirketlerin yapacağı üretim, iletim ve dağıtım tesislerinin onaylanmış tatbikat projelerine göre, kamulaştırma ihtiyacı ortaya çıktığında; rezervuarlı tesisler hariç kamulaştırma bedeli görevli şirket tarafından ödenmek kaydıyla Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığınca 4650 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılır. Rezervuarlı tesislerin kamulaştırma bedelleri ilgili Bakanlığın bütçesine konulacak ödenek marifetiyle Hazine tarafından ödenir.
Bu madde ile değiştirilen hüküm 3096 sayılı Kanun kapsamında sözleşmesi
imzalanmış ancak işletmeye geçmemiş olan projelere uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 1. -
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında tanımlanan mevcut
sözleşmeler arasında yer alan ve bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji
kaynaklarından üretim yapacak olan işletmeye girmemiş yap-işlet-devret modeli
kapsamındaki tüzel kişiler, mevcut sözleşmelerinden doğan haklarından feragat
etmek şartıyla, bu Kanun kapsamındaki uygulamalardan yararlanırlar. EPDK
tarafından bu projelere üretim lisansı verilir.
GEÇİCİ MADDE 2. - Perakende satış lisansı sahibi kamu dağıtım
şirketleri Bakanlık ve EPDK'nın mevcut mevzuatı ve uygulamaları dışında, bu
Kanunun 6 ncı maddesi kapsamındaki alım yükümlülüklerinden 1.1.2007 tarihine
kadar muaftır. Ancak bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra kendilerine müracaat
eden YEK belgeli üretim lisansı sahibi tüzel kişilerle alım yükümlülüğü
1.1.2007 tarihinden geçerli olacak elektrik satış anlaşmalarını yaparlar.
GEÇİCİ MADDE 3. - Bu Kanunun 6 ncı maddesinde belirtilen
projeksiyon, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içerisinde
Bakanlık tarafından yayımlanır. Ancak bu projeksiyon, Kanunun yürürlük
tarihinden önce EPDK tarafından üretim lisansları verilmiş projeleri ve geçici
1 inci maddede tanımlanan mevcut sözleşmeli projelerden bu Kanun kapsamında
üretim lisansı alacak olan projeleri de kapsar.
GEÇİCİ MADDE 4. - Mevcut sözleşmeleri çerçevesinde faaliyet
gösteren ve DSİ katılım payları tarife yoluyla TETAŞ tarafından ödenen
işletmedeki Yap-İşlet-Devret modeli hidroelektrik santrallerin sözleşmelerinde
ABD Doları cinsinden yer alan DSİ enerji katılım payları, sözleşmede yer aldığı
miktarda ödeme tarihindeki Merkez Bankası döviz kuru üzerinden her işletme
yılının sonunda DSİ'ye ödenir.
4628 sayılı Kanun kapsamında kurulmuş veya kurulacak olan hidroelektrik
santrallar için belirlenecek ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne ödenecek
olan enerji hissesi katılım payının hesabında esas alınacak ortak tesis bedeli,
TEFE ile su kullanım anlaşmasının yapıldığı tarihe getirilmiş olan ihaleye esas
ilk keşif bedelinin % 30’undan fazlasını geçemez. Proje ile ilgili
kamulaştırmalar için yapılmış ve yapılacak olan ödemelerin TEFE ile su kullanım
anlaşması tarihine getirilmiş bedelinin enerji hissesine düşen miktarının
tamamı şirket tarafından ödenir.
Yürürlük
MADDE 14. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.