DENİZ ÇEVRESİNİN PETROL VE DİĞER ZARARLI MADDELERLE KİRLENMESİNDE ACİL DURUMLARDA MÜDAHALE VE
ZARARLARIN TAZMİNİ ESASLARINA DAİR
KANUN
|
Kanun No.
5312 |
|
Kabul Tarihi : 3.3.2005 |
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç
MADDE 1. - Bu Kanunun amacı, deniz emniyetinin sağlanması ve deniz kirliliğinin
önlenmesi konusundaki uluslararası hukuk ve iç hukuktan doğan hak ve
yükümlülükler göz önünde bulundurularak;
a) Acil durumlarda gemilerden ve kıyı tesislerindeki faaliyetlerden
kaynaklanan kirlenme tehlikesini ortadan kaldırmak veya kirlenmeyi azaltmak,
sınırlamak ve gidermek üzere
uygulanacak müdahale ve hazırlıklı olma esaslarını,
b) Olay sonucu ortaya çıkan zararların tespit ve tazmin esaslarını,
c) Uluslararası yükümlülüklerin yerine getirilmesi esaslarını,
d) Kanun kapsamına giren kişilerle kurum, kuruluş, gemi ve tesislerin
Kanunda belirtilen ilgililerinin yetki, görev ve sorumluluklarını,
Belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2. - Bu Kanun, uygulama alanlarında bulunan veya herhangi bir nedenle
uygulama alanlarına girmek
isteyen, beşyüz groston ve daha büyük
petrol ve diğer zararlı maddeleri taşıyan gemiler ile petrol ve diğer zararlı
maddelerle kirlenmeye neden olabilecek faaliyetleri icra eden kıyı tesislerinin
sorumlu taraflarının, bakanlıkların ve kamu kurum ve kuruluşlarının yetki,
görev ve sorumluluklarını kapsar.
Savaş gemileri ve yardımcı savaş gemileri ile herhangi bir devlete ait
veya devlet tarafından işletilen ve ticarî faaliyetler dışında kullanılan
gemiler Kanun kapsamı dışındadır.
Tanımlar
MADDE 3. - Bu Kanunda geçen;
a) Acil müdahale birimi : Acil müdahale plânları çerçevesinde koruyucu
önlemleri uygulamak veya uygulatmak, kirliliği önlemek veya önletmek, ortadan
kaldırmak veya kaldırtmak, çıkacak yangınları söndürmek veya söndürtmek
amacıyla oluşturulmuş, yetkilendirilmiş, donatılmış birimi,
b) Acil müdahale plânı : Müdahale faaliyetleri kapsamında
teşkilâtlanmayı, yetki, görev ve sorumlulukları, yapılacak işlemleri,
hazırlıklı olma, müdahale imkân ve kabiliyetleri ile diğer hususları içeren
ulusal, bölgesel ve yerel düzeydeki plânları,
c) Bakanlık : Çevre ve Orman Bakanlığını,
d) Diğer zararlı maddeler : Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin
Önlenmesine Ait Uluslararası Sözleşmenin (MARPOL 73/78) II nci ekinin II nci ve III üncü
eklentilerinde listelenmiş maddeler ile bu liste ile sınırlı olmaksızın deniz
ortamına karıştığında kirlenme yaratan radyoaktif maddeler hariç her türlü maddeyi,
e) Garantör : Bu Kanunda belirtilen hükümlere göre sorumlu taraf adına,
sorumlu taraf dışında zararların tazminine ilişkin malî sorumluluk üstlenen ve
malî sorumluluk belgesini sağlayan kişi, kuruluş veya devleti,
f) Hazırlıklı olma : Olayda acil ve etkin bir önlem almak ve olaydan
kaynaklanabilecek zararı en aza indirmek amacıyla müdahale etme kabiliyetine
sahip her türlü araç, gereç, donanım, malzeme ve eğitilmiş insan gücünü hazır
bulundurma hâlini,
g) Kıyı tesisi : Açık deniz
tesisleri ve boru hatları da dahil, kıyıda veya kıyıya yakın bölgelerde
denizlerin petrol ve diğer zararlı maddelerle kirlenmesine yol açabilecek
faaliyetleri icra eden tesisi,
h) Kirlenme : Olay sonucunda, petrol ve diğer zararlı maddelerin; canlı
kaynaklara ve deniz yaşamına zarar verecek, insan sağlığı için tehlike
oluşturacak, balıkçılık ve denizlerin diğer yasal amaçlarla kullanımı da dahil
olmak üzere, denizcilik faaliyetlerini engelleme, deniz suyunun niteliğini
değiştirme ve ekolojik dengeyi bozma gibi zararlı etkiler yaratacak şekilde
deniz çevresine karışmasını,
ı) Koruyucu önlem : Bir olayın meydana gelmesinden sonra ortaya
çıkabilecek muhtemel kirlenmeyi önlemek
veya sınırlı tutmak amacıyla alınan tedbirleri,
j) Olay : Acil müdahale plânlarının uygulanmasını veya acil müdahaleyi
gerektiren çarpışma, kırılma, yangın, patlama veya diğer nedenlerle gemilerden
veya kıyı tesislerinden kaynaklanan kirlenme veya zarar ortaya çıkaran veya
ortaya çıkma tehlikesi yaratan bir durumu,
k) Müdahale : Bir olayın meydana gelmesinden sonra ortaya çıkan
kirliliğin neden olacağı zararı azaltmak, gidermek, sınırlandırmak amacıyla
icra edilen faaliyetleri veya koruyucu önlemlerin uygulanmasını,
l) Müsteşarlık : Denizcilik Müsteşarlığını,
m) Petrol : Denizlerin Gemiler Tarafından Kirletilmesinin Önlenmesine
Ait Uluslararası Sözleşmenin (MARPOL 73/78) I inci ekinin I inci eklentisinde
listelenen maddeler ile bu liste ile sınırlı olmaksızın ham petrol, akaryakıt,
slaç, rafine ürünler ve toprak altında doğal olarak meydana gelen her türlü
sıvı hidrokarbon karışımını,
n) Sorumlu taraf : Zararın tazmini ve koruyucu önlemlerin karşılanması
konusunda yükümlülük atfedilebilecek, beşyüz groston ve daha büyük petrol ve
diğer zararlı maddeleri taşıyan gemiler ile kıyı tesislerinin sahipleri,
işletenleri, kaptanları, idare edenleri, kiracıları, zilyetleri ve
garantörleri,
o) Talep sahibi : Bu Kanun hükümlerine göre bir zararın tazmini için
talepte bulunan gerçek ve tüzel kişileri,
p) Uygulama alanları : Bu Kanunun uygulanması bakımından, Türkiye'nin iç
suları, karasuları, kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgesinden oluşan
deniz yetki alanlarını ve bu Kanunda öngörülen acil durumlarda, bu durumlara
müdahale ve zararların tazmini amaçlarıyla sınırlı kalmak kaydıyla,
Müsteşarlığın, Bakanlık, Dışişleri Bakanlığı ve ilgili diğer kamu kurum ve
kuruluşlarının görüşlerini alarak vereceği karara bağlı olarak karasularının
ötesindeki açık deniz alanlarını,
r) Zarar : Bu Kanunun 6 ncı maddesinde belirtilenler ile zararın tespit,
tazmin ve uyuşmazlıkların giderilmesine ilişkin masrafları,
s) Zararsız geçiş : Türk iç sularına girmeksizin veya iç sular dışında
bulunan bir demirleme yerine veya liman tesisine uğramaksızın karasularını
katetme amacıyla veya Türk iç sularına ulaşmak veya ayrılmak, iç sular dışında
bulunan bir demirleme yerinde veya liman tesisinde durmak veya bunlardan
ayrılmak amacıyla Türk karasularında seyretmeyi,
İfade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yetki, Görev ve Sorumluluklar
Kuruluşların yetki, görev ve
sorumlulukları
MADDE 4. - Bu Kanunun uygulanması bakımından genel koordinasyon görevi Bakanlığa
aittir. Bu Kanunla yetkili kılınan kurum ve kuruluşlar, bu Kanun kapsamında
elde ettikleri bilgiler ile yapılan işlemleri gecikmeksizin Bakanlığa bildirmekle
yükümlüdürler.
Acil müdahale plânlarının hazırlanması, kıyı alanlarında acil müdahale
plânlarının uygulanması, kirlenmenin türü ve etkilerinin belirlenmesi, çevreye
olan zararların tespiti ve olay sonrası kirlilikten etkilenen alanların rehabilitasyonuna
ilişkin yetki, görev ve sorumluluklar Bakanlığa; deniz araçlarından kaynaklanan
deniz kirliliğinin önlenmesine yönelik acil müdahale plânlarının uygulanması,
hazırlıklı olma, kirliliğe müdahale, zararların tazmini ve malî sorumluluk
garantilerinin bildirimi konularında icraya ilişkin yetki, görev ve
sorumluluklar Müsteşarlığa; asayiş ve kolluk görevlerine ilişkin yetki, görev
ve sorumluluklar Sahil Güvenlik Komutanlığına aittir.
Seyir, can, mal ve çevre
emniyetinin sağlanması
MADDE 5. - Bu Kanun kapsamındaki tüm gemi ve kıyı tesislerinin sorumlu
tarafları; olayın meydana gelmesinin önlenmesi, olayın meydana geldiği
durumlarda ise zararın azaltılması, giderilmesi, sınırlandırılması amacıyla
hazırlıklı olma ve koruyucu önlemler de dahil uluslararası hukukun öngördüğü ve
seyir, can, mal ve çevre emniyetinin gerektirdiği yükümlülüklere ilişkin tüm
tedbirleri almakla yükümlüdürler.
Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde seyir, can, mal ve
çevre emniyeti ile ilgili olarak belirlenmiş standartlara uyduğunu,
uluslararası kabul görmüş belgelerle ispat edemeyen veya standartlara uymadığı
konusunda açık emareler bulunan petrol ve/veya diğer zararlı maddeleri taşıyan
bu Kanun kapsamındaki yabancı bayraklı gemilerin, can kurtarma hizmetlerinden
kaynaklanacak mücbir sebepler dışında, Türk iç sularına veya iç sular dışındaki
bir demir yeri veya liman tesislerine uğramak amacıyla Türk karasularına ve iç
sularına girmesine izin verilmez; girmiş olan gemiler derhal buralardan
çıkartılır veya standartları sağlaması için en fazla otuz gün süre verilir. Bu
süre sonunda standartları sağlamadığı tespit edilen gemiler derhal karasuları
dışına çıkartılır. Standartlara uymayan bu Kanun kapsamındaki Türk bayraklı
gemiler ise standartları sağlayıncaya kadar bağlanarak seferden yasaklanır. Bu
durumdaki gemilerin yükü, gemi veya yük sahibince standartlara uygun başka bir
gemiye nakledilir ve mevzuat uyarınca bertaraf edilmesi gereken yüklerin uygun
bir şekilde bertarafı sağlanır.
Bu Kanun
kapsamındaki gemiler, Türk iç sularına
veya iç sular dışındaki bir demir yeri veya liman tesislerine uğramak amacı ile
Türk karasularına girmeden kırksekiz saat önce veya kalkış limanı ile Türk
karasularına girmesine kadarki seyir süresi kırksekiz saatten az olan gemiler
kalkış limanından hareketten hemen sonra Müsteşarlığa, gemi ve taşıdığı yükle
ilgili bilgileri vermek zorundadır. Bu zorunluluğa uymayan gemilerin Türk
karasularına ve iç sularına girmesine izin verilmez; girmiş olan gemiler derhal
buralardan çıkartılır. Bildirime ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
Seyir, can, mal ve çevre emniyetini sağlamak amacıyla alınan tedbirler,
bu Kanun, ilgili mevzuat ve uluslararası düzenlemelerde belirtilen usûl ve
esaslara göre, yetkili kuruluşlar tarafından denetlenir. Denetim ile ilgili
usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Kıyı tesislerinin, muhtemel kirliliğe müdahale etmek üzere bulundurmak zorunda oldukları personel, malzeme ve ekipmanlar ile ilgili usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir. Bulundurmak zorunda oldukları personel, malzeme ve ekipmanlar tamamlanıncaya kadar, yeni kurulacak kıyı tesislerinin faaliyetlerine izin verilmez.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Zararların Tazmini
Zarardan dolayı sorumluluk
MADDE 6. - Bu Kanun kapsamına giren gemi ve kıyı tesislerinin sorumlu tarafları,
uygulama alanlarında gemi ve kıyı tesislerinden kaynaklanan olay sonucu ortaya
çıkan kirlenmenin veya kirlenme tehlikesinin neden olduğu; temizleme
masraflarını, koruyucu önlemlere ilişkin masrafları, canlı kaynaklar ve deniz
yaşamına verilen zararları, bozulan çevrenin yeniden oluşturulması, toplanan
atıkların taşınması ve bertarafı için yapılacak masrafları, geçim için
kullanılan doğal ve canlı kaynaklarda meydana gelen zararları, özel mallardaki
zararları, şahısların yaralanması ve ölümünden kaynaklanan zararları, gelir
kayıplarını, gelir ve kazanç kapasitelerine verilen zararları ve diğer kamu
zararlarını tazmin etmekle müteselsilen sorumludur.
Garantörün sorumluluğu, diğer sorumlu tarafların sorumluluğunu ortadan
kaldırmaz. Garantörün tazmin etmediği zararlar diğer sorumlu taraflarca tazmin
edilir.
İki veya daha fazla geminin karışmasıyla meydana gelen bir olayda ortaya
çıkan zarardan tüm gemilerin sorumlu tarafları
müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Olay sonucu ortaya çıkan zararı
ödeyenlerin zarara neden olanlara rücû hakkı saklıdır.
Sorumluluğun sınırı
MADDE 7. - Gemi başına sorumlu taraf yükümlülüğünün toplamı ve sorumlu tarafa
yüklenecek azamî tazminat miktarı konusunda Türkiye'nin taraf olduğu
uluslararası sözleşme hükümleri saklıdır.
Malî sorumluluk garantileri
MADDE 8. - Uygulama alanlarına girmek isteyen petrol ve/veya diğer zararlı
maddeleri taşıyan gemiler, Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler
uyarınca kendilerinden istenen malî sorumluluk belgelerine sahip olmak, bunları
ilgili makamlara bildirmek ve talep edildiğinde göstermek zorundadırlar.
Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde öngörülen malî
sorumluluk garantilerine sahip olmadıkları belirlenen bu Kanun kapsamındaki
yabancı bayraklı gemilerin, can kurtarma hizmetlerinden kaynaklanacak mücbir
sebepler dışında, Türk iç sularına veya iç sular dışındaki bir demir yeri veya
liman tesislerine uğramak amacıyla Türk karasularına ve iç sularına girmesine
izin verilmez; girmiş olan gemiler derhal buralardan çıkartılır veya şartları
sağlaması için en fazla otuz gün süre verilir. Bu süre sonunda şartları
sağlamadığı tespit edilen gemiler derhal karasuları dışına çıkartılır. Şartlara
uymayan bu Kanun kapsamındaki Türk bayraklı gemiler ise şartları sağlayıncaya
kadar bağlanarak seferden yasaklanır. Bu durumdaki gemilerin yükü, gemi veya
yük sahibince şartlara uygun başka bir gemiye nakledilir ve mevzuat uyarınca
bertaraf edilmesi gereken yüklerin uygun bir şekilde bertarafı sağlanır.
Kıyı tesisleri, bu Kanun kapsamındaki zararlara karşı malî sorumluluk
sigortası yaptırmak zorundadır. Sigorta yaptırma zorunluluğuna uymayan kıyı
tesislerinin faaliyetine izin verilmez.
Yukarıdaki fıkrada öngörülen zorunlu malî sorumluluk sigortasının,
Hazine Müsteşarlığınca belirlenen sigorta şirketleri tarafından ya da bu
şirketlerin kendi aralarında kuracakları bir havuz tarafından yapılması
zorunludur.
Bakanlık, Hazine Müsteşarlığının uygun görüşünü almak kaydıyla, kıyı
tesislerinin malî sorumluluk sigortası yaptırma zorunluluğunu, bu sigortaya
ilişkin genel şartlar ile tarife ve talimatların yürürlüğe girmesinden itibaren
en çok bir yıl ertelemeye yetkilidir.
Kıyı tesisleri tarafından yaptırılacak malî sorumluluk sigortasına
ilişkin sigorta genel şartları Hazine Müsteşarlığınca onaylanır. Malî
sorumluluk sigortası tarife ve talimatları Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu
Bakan tarafından tespit edilir. Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan
tarifeyi serbest bırakmaya yetkilidir.
Malî sorumluluk garantilerinin
bildirimi
MADDE 9. - Herhangi bir Türk limanına gitmek üzere Türkiye'nin karasularına
girmek isteyen ve bu Kanuna göre malî sorumluluk garantileri bulundurmakla
yükümlü gemilerin 8 inci maddede belirtilen belgelerinin sureti, gidecekleri
liman başkanlıklarına, Türk karasularına girişten önce, Türkiye'de mukim bir
acente vasıtası ile ulaştırılır.
Türk boğazlarından uğraksız geçiş amacıyla Türkiye'nin karasularına
girmek isteyen gemiler için bildirim yükümlülükleri Türk Boğazları Deniz Trafik
Düzeni Tüzüğü ile belirlenir.
Zararsız geçiş amacıyla Türkiye'nin karasularını kullanacak gemiler, her
türlü muhabere aracı ve malî sorumluluk belgelerindeki bilgiler ile geminin
adı, çağrı adı, bayrağı, tescil limanı, geminin sahibinin adı ve idare
merkezinin yeri, geminin Uluslararası Denizcilik Örgütü numarası (IMO No),
teminat türü, teminat geçerlilik süresi, sigortacının adı ve merkezinin
bulunduğu yer, tazmin limitleri ve geminin yükü ve miktarı, geminin tipi,
kalkış ve varış limanına ilişkin bilgi ve belgeleri en yakın liman yetkilisine
bildirmek zorundadır.
Zararların belirlenmesi
MADDE 10. - Bakanlık temsilcisinin başkanlığında; Müsteşarlık, Sahil Güvenlik
Komutanlığı, Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma İşletmeleri Genel Müdürlüğü ile
ilgili valilik ve belediyelerin temsilcilerinden zarar tespit komisyonu
oluşturulur. Komisyon gerek görürse ilgili diğer kurum ve kuruluşların
temsilcilerini ve uzmanlarını da komisyona çağırabilir. Komisyonun
çalışmalarına ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Komisyon, zararların tamamının veya bir kısmının tespitini, bu konuda
uzman Türk veya yabancı kişi ve kuruluşlara yaptırabilir. Bu şekilde tespit
edilen zarar miktarı, komisyon tarafından onaylanması üzerine geçerlilik
kazanır.
Tazminat ve ücret talepleri ve
ödenmesi
MADDE 11. - Olaydan zarar görenlerin tazminat talepleri ile kirliliğe müdahale
ve kirliliği bertaraf edenlerin ücret talepleri Müsteşarlığa bildirilir.
Müsteşarlık, zararların tespitine ve uyuşmazlıkların giderilmesine bağlı olarak
zararların sorumlu taraflarca tazminini ve ücretlerin ödenmesini sağlar.
Komisyon tarafından belirlenen zarar miktarı üzerinde taraflarca uzlaşma
sağlanması durumunda Müsteşarlık, zararların sorumlu taraf veya garantöründen
talep ve tahsiline ve zarar görenlere dağıtılmasına yetkilidir.
Kirletenin tespit edilememesi halinde Müsteşarlık tarafından kirliliğe
müdahale edilir veya ettirilir.
Müsteşarlık, Bakanlığın ve Dışişleri Bakanlığının görüşlerini alarak bu
Kanun kapsamında kirliliğe neden olan ancak, sorumlu tarafları bulunamayan
yabancı bayraklı gemilerin Türkiye'de neden oldukları zararların tazmini
konusunda bayrak devletinden yardım talep edebilir.
Tazmin ve ödemelere ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Zamanaşımı
MADDE 12. - Bu Kanun kapsamındaki olaylar nedeniyle tazminat taleplerinde
zamanaşımı süresi, diğer kanunlarda daha uzun bir süre öngörülmedikçe, zararın
öğrenildiği ve sorumlu tarafın tespit edildiği tarihten itibaren beş yıl, her
hâlde olayın meydana geldiği tarihten veya olay, olaylar zincirinden meydana
geliyorsa son olayın meydana geldiği tarihten itibaren on yıldır. Zamanaşımı
süresine ilişkin olarak Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşme
hükümleri saklıdır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Müdahale Esasları
Bildirim
MADDE 13. - Olaya karışan, olayı gören, duyan veya olaydan haberdar olan herkes,
kirlenme veya kirlenme tehlikesini ilgili makam ve acil müdahale birimlerine
bildirmekle yükümlüdür. Bildirilecek makamlar ve bildirime ilişkin usûl ve
esaslar yönetmelikle belirlenir.
Kirlenmenin tespiti
MADDE 14. - Bakanlık, bir olay sonucu meydana gelen kirlenmenin türü, kapsamı,
miktarı, yayılma yönü ve hızı, muhtemel sonuçları ve bertaraf yöntemleri
konularında gerekli çalışmaları yapar veya yaptırır ve ilgili acil müdahale
birimine bildirir.
Müdahale
MADDE 15. - Olay sonucunda ortaya çıkan kirlenmeye ve kirlenme tehlikesine
müdahale etme yetkisi Müsteşarlığa aittir. Müsteşarlık bu görevi, Bakanlığın
görüşlerini alarak, diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ve bu alanda meslek icra
eden veya bu amaçla kurulmuş olan ve merkezi Türkiye'de bulunan şirketlere
yaptırabilir. Bu durum, Müsteşarlığın sorumluluğunu ortadan kaldırmaz ve
görevlendirilen kamu kurum ve kuruluşlarına ve şirketlere, sorumlu taraftan
doğrudan tazminat talep etme yetkisi vermez. Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma
İşletmeleri Genel Müdürlüğünün kurtarma ve yardıma ilişkin hakları saklıdır.
Birinci fıkrada belirtilen yetkiler gerektiğinde Bakanlık tarafından da
kullanılabilir.
Gemilerin veya kıyı tesislerinin neden olduğu kirlenmede, olaya karışan
gemiler ve olay yakınındaki gemiler ile kıyı tesisleri, üzerlerinde
bulundurdukları personel, teçhizat ve malzemelerle sınırlı olarak ilk
müdahalede bulunurlar veya bulundurturlar, yetkili acil müdahale biriminin
olaya müdahalesinden sonra bu birimin talimatlarına uyarlar. Müsteşarlık,
gerçekleştirilen müdahale faaliyetlerini Bakanlığa bildirir.
Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ve bu çerçevede
hazırlanmış acil müdahale plânlarında belirtilen uluslararası işbirliği
hükümlerine göre, Türkiye'ye yabancı acil müdahale unsurlarını davet etmeye
veya yabancı ülkelere Türk acil müdahale ekibi göndermeye ve bunlara ait
harcamaları ödemeye veya talep etmeye, Bakanlığın ve Dışişleri Bakanlığının
görüşlerini alarak, Müsteşarlık
yetkilidir.
Acil müdahale birimi olarak görev yapacak özel kuruluşlar ile kamu kurum
ve kuruluşları ve uluslararası işbirliği çerçevesinde davet edilmiş yabancı
ülke acil müdahale unsurlarının müdahale yetkisine ilişkin usûl ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
Müdahale faaliyetlerinin etkinliğini artırmak amacıyla Müsteşarlık, olay
bölgesinde veya olayla ilgili uygun gördüğü deniz alanlarında deniz trafiğini
geçici olarak askıya alabilir veya değiştirebilir.
Atıkların taşınması ve
bertarafı
MADDE 16. - Olay bölgesinde toplanan atıkların uygun bertaraf tesisine taşınması
ve bertarafı, acil müdahale plânlarında belirlenen esaslara göre yapılır.
Kirlilikten etkilenen alanların
tespiti ve rehabilitasyonu
MADDE 17. - Müdahale işlemleri sonrasında, kirlilikten etkilenen alanların
tespiti ve rehabilitasyonu çalışmaları ile kirliliğin insan sağlığı, bitki ve
hayvan varlığı ile doğal ve tarihsel değerler üzerinde uzun dönemli etkilerinin
tespiti amacıyla Bakanlıkça izleme programları yürütülür.
Acil müdahale plânları
MADDE 18. - Deniz çevresinin petrol ve diğer zararlı maddelerden kirlenmesinde
acil durumlarda müdahaleye ilişkin faaliyetleri ve uluslararası işbirliğine
ilişkin esasları içeren ulusal acil müdahale plânı, Türkiye Acil Durum Yönetimi
Genel Müdürlüğü ve ilgili kuruluşların görüşü alınmak suretiyle Müsteşarlıkla
koordinasyon sağlanarak Bakanlıkça hazırlanır. Ulusal acil müdahale plânı ile
bölgesel ve yerel düzeydeki acil müdahale plânlarının hazırlanmasına ilişkin
usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Acil durum yönetimine geçilmesi
halinde koordinasyon
MADDE 19. - Bu Kanun kapsamındaki bir olay nedeniyle 10.10.1984 tarihli ve 3056
sayılı Kanunun 11/A maddesi uyarınca Bakanlığın talebi üzerine acil durum
yönetimine geçilmesi durumunda, bu Kanun kapsamında yetkilendirilecek acil
müdahale birimi, oluşturulacak
merkezlerin birer unsuru olarak görev yapar.
Acil durum yönetimine geçilmesini gerektirmemekle birlikte bu Kanun
kapsamında yer alan bir olayın karayı da etkilemesi durumunda, bu Kanun
kapsamında yetkilendirilecek acil müdahale birimi, birinci fıkrada belirtilen
hükümler uyarınca oluşturulacak merkezlerin birer unsuru olarak görev yapar.
Birinci ve ikinci fıkralarda öngörülen durumlarda, 10 uncu maddede
belirtilen komisyona Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü temsilcileri
de katılır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Uyuşmazlıkların çözümü için
hakem tayini
MADDE 20. - Müsteşarlık ile sorumlu taraf veya garantörünün uzlaşması halinde bu
Kanunun uygulanmasından doğacak uyuşmazlıkların çözümü için hakem veya hakem
heyeti tayin edilebilir. Tayin edilen hakemler Türk hukukunu uygular. Tahkim,
ilgisine göre 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu veya 4686 sayılı
Milletlerarası Tahkim Kanunu hükümlerine tabidir.
Tehlike altındaki gemilerin
uygun, güvenli deniz alanlarına kabulü
MADDE 21. - Tehlike altındaki bir geminin, talebi halinde, uygun, güvenli deniz
alanlarına kabulüne Müsteşarlık yetkilidir. Kabule ilişkin usûl ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
Geminin denetimi ve kolluk
görevleri
MADDE 22. - Bir geminin bu Kanun kapsamında bir olaya veya kirliliğe neden
olacağı veya böyle bir risk oluşturacağı yönünde ciddi şüphelerin bulunduğu
durumlarda, Müsteşarlık kesin tespit için gemiyi denetime tâbi tutabilir.
Müsteşarlık, bu yetkisini gerekli gördüğü hâllerde ilgili kurum ve kuruluşlara
devredebilir.
Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin tüm asayiş ve kolluk görevleri Sahil
Güvenlik Komutanlığı tarafından yerine getirilir.
Gemi yakıtlarından ve yüklerden
kaynaklanan kirlilik
MADDE 23. - Bir olayda, bu Kanuna tâbi olan veya olmayan bir geminin yakıt olarak
taşıdığı petrol veya türevlerinden veya bu Kanuna tâbi olmayan geminin taşıdığı
diğer zararlı maddelerden/yüklerden meydana gelen kirliliğe veya kirlilik
tehlikesine müdahale ve zararların tespit ve tazmininde, bu Kanunun 5 inci
maddesinin üçüncü fıkrası ile 8 inci ve 9 uncu maddeleri dışındaki hükümleri
uygulanır. Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşme hükümleri
saklıdır.
Yönetmelikler
MADDE 24. - Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin yönetmelikler, ilgili bakanlık ve
kuruluşların görüşü alınmak suretiyle Bakanlık ve Müsteşarlık tarafından
müştereken hazırlanır.
Değiştirilen hükümler
MADDE 25. - 4.1.2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesine
aşağıdaki (j) bendi eklenmiştir.
j) Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde
Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun hükümleri
kapsamında, acil müdahale plânlarının hazırlanması ve bir olay meydana
geldikten sonra kirliliğe müdahale ve acil müdahale plânlarının icrası için
acil olarak ihtiyaç duyulabilecek hizmet alımı ile araç, gereç ve malzeme
alımı,
MADDE 26. - 4734 sayılı Kanunun geçici 4
üncü maddesine son fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (j) bendine ilişkin esas ve usûller, Maliye
Bakanlığı, Kamu İhale Kurumu ve Denizcilik Müsteşarlığının görüşleri alınarak
Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
GEÇİCİ MADDE 1. - Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler, Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç bir yıl; malî sorumluluk sigortasına
ilişkin genel şartlar ile tarife ve talimatlar bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren en geç altı ay içinde hazırlanır ve Resmi Gazetede
yayımlanır.
GEÇİCİ MADDE 2. - Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte faal
durumda bulunan tesislerden, bu Kanunun 5 inci maddesinin son fıkrasına göre
bulundurmak zorunda oldukları personel, malzeme ve ekipmanlara ilişkin
eksiklerini yönetmelikte belirtilen süre içinde tamamlamayanların faaliyetleri
Bakanlık tarafından durdurulur.
Yürürlük
MADDE 27. - Bu Kanun yayımı tarihinden itibaren üç ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 28. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.