TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KANUN
KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU
İLE ÇEŞİTLİ KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI
HAKKINDA KANUN
|
Kanun No. 5226 |
|
Kabul Tarihi : 14.7.2004 |
MADDE 1.- 21.7.1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 3 üncü maddesinin; (a) bendinin (1) numaralı alt bendi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, (3) numaralı alt bendine "kent
kalıntıları" ibaresinden sonra gelmek üzere "kültür varlıklarının
yoğun olarak bulunduğu sosyal yaşama konu olmuş veya" ibareleri ile aynı
bende (7), (8), (9), (10), (11) ve (12) numaralı alt bentler eklenmiş, (b)
bendinin (3) numaralı alt bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
(1) "Kültür
varlıkları"; tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve
güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde
sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşıyan yer
üstünde, yer altında veya su altındaki bütün taşınır ve taşınmaz varlıklardır.
(7) "Ören yeri"; tarih
öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli uygarlıkların ürünü olup, topoğrafik
olarak tanımlanabilecek derecede yeterince belirgin ve mütecanis özelliklere
sahip, aynı zamanda tarihsel, arkeolojik, sanatsal, bilimsel, sosyal veya
teknik bakımlardan dikkate değer, kısmen inşa edilmiş, insan emeği kültür
varlıkları ile tabiat varlıklarının birleştiği alanlardır.
(8) "Koruma amaçlı imar
plânı"; bu Kanun uyarınca belirlenen sit alanlarında, alanın
etkileşim-geçiş sahasını da göz önünde bulundurarak, kültür ve tabiat
varlıklarının sürdürülebilirlik ilkesi doğrultusunda korunması amacıyla
arkeolojik, tarihi, doğal, mimarî, demografik, kültürel, sosyo-ekonomik,
mülkiyet ve yapılaşma verilerini içeren alan araştırmasına dayalı olarak; hali
hazır haritalar üzerine, koruma alanı içinde yaşayan hane halkları ve faaliyet
gösteren iş yerlerinin sosyal ve ekonomik yapılarını iyileştiren, istihdam ve
katma değer yaratan stratejileri, koruma esasları ve kullanma şartları ile
yapılaşma sınırlamalarını, sağlıklaştırma, yenileme alan ve projelerini,
uygulama etap ve programlarını, açık alan sistemini, yaya dolaşımı ve taşıt
ulaşımını, alt yapı tesislerinin tasarım esasları, yoğunluklar ve parsel
tasarımlarını, yerel sahiplilik, uygulamanın finansmanı ilkeleri uyarınca
katılımcı alan yönetimi modellerini de içerecek şekilde hazırlanan, hedefler,
araçlar, stratejiler ile plânlama
kararları, tutumları, plân
notları ve açıklama raporu ile bir bütün olan nazım ve uygulama imar plânlarının gerektirdiği ölçekteki plânlardır.
(9) "Çevre düzenleme
projesi"; ören yerlerinin arkeolojik potansiyelini koruyacak şekilde,
denetimli olarak ziyarete açmak, tanıtımını sağlamak, mevcut kullanım ve
dolaşımdan kaynaklanan sorunlarını çözmek, alanın ihtiyaçlarını çağdaş,
teknolojik gelişmelerin gerektirdiği donatılarla gidermek amacıyla her ören
yerinin kendi özellikleri göz önüne alınarak hazırlanacak 1/500, 1/200 ve 1/100
ölçekli düzenleme projeleridir.
(10) "Yönetim alanı";
sit alanları, ören yerleri ve etkileşim sahalarının doğal bütünlüğü içerisinde
etkin bir şekilde korunması, yaşatılması, değerlendirilmesi, belli bir vizyon
ve tema etrafında geliştirilmesi, toplumun kültürel ve eğitsel ihtiyaçlarıyla
buluşturulması amacıyla, plânlama
ve koruma konusunda yetkili merkezî ve yerel idareler ile sivil toplum
kuruluşları arasında eşgüdümü sağlamak için oluşturulan ve sınırları ilgili
idarelerin görüşleri alınarak Bakanlıkça belirlenen yerlerdir.
(11) "Yönetim plânı"; yönetim alanının korunmasını,
yaşatılmasını, değerlendirilmesini sağlamak amacıyla, işletme projesini, kazı
plânı ve çevre düzenleme projesi veya koruma
amaçlı imar plânını dikkate alarak oluşturulan koruma ve
gelişim projesinin, yıllık ve beş yıllık uygulama etaplarını ve bütçesini de
gösteren, her beş yılda bir gözden geçirilen plânlardır.
(12) "Bağlantı
noktası"; yönetim alanı sınırlarında yer almamakla birlikte, arkeolojik,
coğrafi, kültürel ve tarihi nedenlerle veya aynı vizyon ve tema etrafında
yönetim ve gelişiminin sağlanması bakımından bu yer ile irtibatlandırılan
kültürel varlıklardır.
(3) "Koruma Bölge
Kurulu"; Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunu,"
MADDE 2. - 2863 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü
fıkrasına "mozaikler" ibaresinden sonra gelmek üzere ",peri
bacaları" ibaresi eklenmiştir.
MADDE 3. - 2863 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 9.
- Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları çerçevesinde koruma bölge kurullarınca
alınan kararlara aykırı olarak, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat
varlıkları ve koruma alanları ile sit alanlarında inşaî ve fizikî müdahalede
bulunulamaz, bunlar yeniden kullanıma açılamaz veya kullanımları
değiştirilemez. Esaslı onarım, inşaat, tesisat, sondaj, kısmen veya tamamen
yıkma, yakma, kazı veya benzeri işler inşaî ve fizikî müdahale sayılır.
MADDE 4. - 2863 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin
birinci fıkrasında yer alan "yapmak" ibaresinden sonra gelmek üzere
"veya kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler ve valiliklere
yaptırmak" ibaresi eklenmiş,
sekizinci fıkrası yürürlükten kaldırılmış ve maddeye aşağıdaki fıkralar
eklenmiştir.
Büyükşehir
belediyeleri, valilikler, Bakanlıkça izin verilen belediyeler bünyesinde kültür
varlıkları ile ilgili işlemleri ve uygulamaları yürütmek üzere sanat tarihi,
mimarlık, şehir plânlama,
mühendislik, arkeoloji gibi meslek alanlarından uzmanların görev alacağı
koruma, uygulama ve denetim büroları kurulur. Ayrıca, il özel idareleri
bünyesinde, kültür varlıklarının korunmasına yönelik rölöve, restitüsyon,
restorasyon projelerini hazırlayacak ve uygulayacak proje büroları ve
sertifikalı yapı ustalarını yetiştirecek eğitim birimleri kurulur.
Belediyeler belediye sınırları
ve mücavir alanları içerisinde, valilikler ise bu sınırlar dışında yetkilidir.
Bu bürolar koruma bölge
kurulları tarafından uygun görülen koruma amaçlı imar plânı, proje ve malzeme değişiklikleri ile inşaat
denetimi de dahil olmak üzere uygulamayı denetlemekle yükümlüdürler.
Alanın özelliği göz önüne
alınarak, bu büroların hangi uzmanlık dallarından teşekkül edeceği, çalışma,
izin usul ve esasları; Bakanlık ve İçişleri Bakanlığınca hazırlanacak bir
yönetmelikle belirlenir.
MADDE 5. - 2863 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin
birinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan "korunma alanları"
ibaresinden sonra gelmek üzere ",sit alanları" ibaresi eklenmiştir.
MADDE 6. - 2863 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin başlığı
"Taşınmaz kültür varlıklarının onarımına yardım sağlanması ve katkı
payı" olarak değiştirilmiş, birinci fıkrasındaki "ve kredi
verilir" ibaresi ile dördüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmış ve maddeye
aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
Bu
amaçla, Bakanlık bütçesine yeterli ödenek konulur. Bakanlıkça yapılacak
yardımlara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Belediyelerin görev alanlarında
kalan kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi amacıyla kullanılmak
üzere 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 8 inci ve 18 inci maddeleri uyarınca
mükellef hakkında tahakkuk eden emlak vergisinin %10'u nispetinde
"Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı" tahakkuk
ettirilir ve ilgili belediyesince emlak vergisi ile birlikte tahsil edilir.
Tahsil edilen miktar, il özel
idaresi tarafından açılacak özel hesapta toplanır. Bu miktar; belediyelerce
kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi amacıyla hazırlanan
projeler kapsamında kamulaştırma, projelendirme, plânlama ve uygulama konularında kullanılmak
üzere il sınırları içindeki belediyelere vali tarafından aktarılır ve bu pay
valinin denetiminde kullanılır.
Bu madde uyarınca tahakkuk eden
katkı payları hakkında 1319 sayılı Kanunun üçüncü kısmı hükümleri uygulanır.
Katkı paylarına ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı ile Bakanlık
tarafından belirlenir.
2985 sayılı Toplu Konut Kanunu
uyarınca verilecek kredilerin en az %10'u tescilli taşınmaz kültür
varlıklarının bakımı, onarımı ve restorasyonu işlemlerine ilişkin başvurularda
kullandırılır. Bu kapsamdaki öncelikli projeler Bakanlık ile Toplu Konut
İdaresi Başkanlığınca müştereken belirlenir.
MADDE 7.- 2863 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendinin ikinci paragrafı aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
Kamu kurum ve kuruluşları,
belediyeler, il özel idareleri ve mahallî idare birlikleri tescilli taşınmaz kültür varlıklarını, koruma bölge
kurullarının belirlediği fonksiyonda kullanılmak kaydıyla kamulaştırabilirler.
MADDE 8. - 2863 sayılı Kanunun 17 nci maddesi başlığı
ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Sit
alanlarında geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları ile koruma amaçlı
imar plânı
Madde 17. - a) Bir alanın koruma bölge kurulunca sit
olarak ilanı, bu alanda her ölçekteki plân uygulamasını durdurur. Sit alanının etkileşim çevresine ilişkin varsa
1/25.000 ölçekli plân kararları
ve notları alanın sit statüsü dikkate alınarak yeniden gözden geçirilerek
ilgili idarelerce onaylanır.
Koruma amaçlı imar plânı yapılıncaya kadar, koruma bölge kurulu
tarafından üç ay içinde geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları
belirlenir. Belediyeler, valilikler ve ilgili kurumlar söz konusu alanda ilgili
meslek odaları, sivil toplum kuruluşları ve plândan etkilenen hemşerilerin katılımı ile toplantılar düzenleyerek koruma amaçlı imar plânını hazırlatıp, incelenmek ve
sonuçlandırılmak üzere koruma bölge kuruluna vermek zorundadır. İki yıl içinde
koruma amaçlı imar plânı
yapılmadığı takdirde, geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarının
uygulanması, koruma amaçlı imar plânı
yapılıncaya kadar durdurulur.
Bu iki yıllık süre içinde
zorunlu nedenlerle plân
yapılamadığı takdirde koruma bölge kurulunca bu süre bir yıl daha uzatılabilir.
Koruma bölge kurulunda görüşülen
ve uygun görülen koruma plânları
onaylanmak üzere ilgili idarelere gönderilir.
İlgili idareler, koruma amaçlı
imar plânını en geç iki ay içinde görüşür ve varsa
değişmesini istediği hususları koruma bölge kuruluna bildirir. Koruma bölge
kurulunda bu hususlar da değerlendirilir ve kurul tarafından uygun görülen
haliyle plânlar ilgili idarelere onaylanmak üzere
gönderilir. Altmış gün içerisinde onaylanmayan plânlar kesinleşerek yürürlüğe girer. Koruma amaçlı imar plânının yürürlüğe girmesiyle geçiş dönemi koruma
esasları ve kullanma şartları ayrıca karar almaya gerek kalmadan ortadan
kalkar.
Ören yerlerinde çevre düzenleme
projesi yapımı ve değişiklikleri, ilgili koruma bölge kurulunun uygun görüşü
doğrultusunda Bakanlıkça yapılır, yaptırılır ve onaylanır.
Koruma amaçlı imar plânları ve çevre düzenleme projelerinde
yapılacak değişiklikler yukarıdaki usullere tabidir.
Koruma amaçlı imar plânları; müellifi şehir plâncısı olmak üzere; alanın konumu, sit statüsü
ve özellikleri göz önünde bulundurularak mimar, restoratör mimar, sanat
tarihçisi, arkeolog, sosyolog, mühendis, peyzaj mimarı gibi meslek gruplarından
Bakanlıkça belirlenecek uzmanlar tarafından hazırlanır.
Koruma amaçlı imar plânları ve çevre düzenleme projelerinin hazırlanması,
gösterimi, uygulaması, denetimi ve plân müelliflerinin yeterliliği ile görev, yetki ve sorumluluklarına
ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca
çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
Koruma amaçlı imar plânlarının yapımı için belediyelere aktarılmak
üzere İller Bankası Genel Müdürlüğü Bütçesine yeteri kadar ödenek konur. İl
özel idareleri ise bütçelerinde koruma amaçlı imar plânlarının yapımı için ödenek ayırırlar.
Koruma bölge kurulunca sit alanı
olarak ilan edilen yerlerde; bu kararın ilanından önce imar mevzuatına ve
onanlı imar plânlarına uygun olarak alınmış yapı ruhsatı ve
eklerine göre subasman seviyesi tamamlanmış yapıların inşasına devam
edilebilir, ancak bu maddenin ( c) bendi uyarınca yapılanma hakkı aktarımını
re’sen uygulamaya da ilgili idareler yetkilidir. Subasman seviyesi
tamamlanmamış yapıların yapı ruhsatları iptal edilir. Kesin yapılanma yasağı
bulunan sit alanlarında bu madde hükümlerinden faydalanılamaz.
b) Koruma amaçlı imar plânlarıyla kesin yapılanma yasağı getirilen sit
alanlarında bulunan gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetindeki
taşınmazlar malikin başvurusu üzerine, belediye ve il özel idaresine ait
taşınmazlarla takas edilebilir.
c) Yapılanma hakları kısıtlanmış
tescilli taşınmaz kültür varlıklarına veya bunların koruma alanlarında bulunan
ya da koruma amaçlı imar plânlarıyla
yapılanma hakları kısıtlanan taşınmazlara ait mülkiyet veya yapılanma
haklarının kısıtlanmış bölümünü, imar plânlarıyla yapılanmaya açık aktarım alanı olarak ayrılmış,
mülkiyetlerindeki veya üçüncü şahıslara ait alanlara, aktarımdan yararlanacak
öncelikli hakları belirleyerek bir program dahilinde aktarmaya, belediye
sınırları ve mücavir alanlar içinde belediyeler, bunların dışında valilikler
yetkilidir.
Aktarım işleminde Sermaye
Piyasası Kurulunca onaylı gayrimenkul değerleme şirketlerince yapılacak rayiç
değer denkleştirmesi esastır. Ancak aktarıma konu hak tescilli taşınmaz kültür
varlığına ilişkin ise yapı değeri dikkate alınmaz.
Bu taşınmazlar için, kısıtlanmış
yapılanma haklarının, imar plânlarıyla
aktarım alanı olarak ayrılmış yapılanmaya açık diğer alanlarda kullanılmasını
sağlayacak ve bu hakkı hamiline yazılı menkul kıymete dönüştürecek belgeler
düzenlemeye, bu belgeleri yapılanma hakları kısıtlanmış alan olarak gösterilen
ve tapuda bu konuda şerh düşülen alanlardaki taşınmaz sahiplerinden hak sahibi
olanlara vermeye, imar plânında
aktarım alanı olarak ayrılmış ve tapuda bu konuda şerh düşülen alanlarda ise
ruhsat vermek için toplamaya ilgili idareler yetkilidir. Menkul kıymetlerin
basılması, saklanması, el değiştirme işlemlerinin onaylanması ve veri tabanının
oluşturulması ve denetlenmesi İller Bankasınca yapılır.
Bu alanlarda kesin yapılanma
yasağı gelmesi nedeniyle yapılanma hakkının tamamen aktarılması halinde,
yapılanma hakkı kısıtlanan taşınmaz, mütemmimi ile birlikte ilgili idare
mülkiyetine geçer ve parseller ilgili idare adına tescil edilir ve hiçbir
koşulda satışa konu edilemez.
Aktarıma konu parselde malikin
korunabilir yapılanma hakkı kalması halinde ise yapılanma hakkı kısmen
aktarılır. Bu durumda, malikin yapılanma hakkı kısıtlanmış alandaki mülkiyeti
devam eder.
Ancak, aktarıma konu hak,
tescilli taşınmaz kültür varlığı üzerinde ise, malikin bu varlığın korunması ve
yaşatılması için gerekli bakım, onarım ve restorasyon çalışmasını, ilgili idare
ile imzalanacak protokole uygun olarak menkul kıymetleri teslim almasını
müteakip başlatarak tamamlaması zorunludur. Aksi halde, ilgili idare teslim
edilen menkul kıymet bedelini faiziyle birlikte malikten tahsile yetkilidir. Bu
hususlar ve protokol menkul kıymet tesliminden önce ilgili idarece tapuya her
türlü harçtan ve damga vergisinden muaf olarak şerh edilir.
Kısıtlanmış hakların bulunduğu
belediye sınırları içerisinde, aktarım alanı tespit edilmesinin mümkün
olamaması halinde, ilgili idareler ortak program yürütmeye yetkilidir.
Yukarıdaki fıkranın
uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, İçişleri
Bakanlığı ve Bakanlıkça hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir.
MADDE 9. - 2863 sayılı Kanunun 18 inci maddesine birinci
fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
Tescilli taşınmaz kültür
varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon projeleri ve bunların
uygulanmasında restoratör mimar veya mimarın bulunması zorunludur. Bunlardan I.
grup kapsamında olanların rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerinin
uygulama çalışmaları, yapının özelliğine göre kalem işleri, ahşap, demir, taş
işleri ve restorasyon konularında uzmanlaşmış kişilerce yapılır.
Sit alanları, korunması gerekli
kültür varlıkları ve bunların koruma alanlarında onaylı plân ve proje dışı uygulama yapan veya
yapılmasına yol açan sorumlularının, koruma bölge kurulları ile ilgili
konularda plân ve proje düzenlemesi ve uygulama sorumluluğu
yapması beş yıl süre ile yasaklanır. Uygulama sorumlularının denetimi, ilgili
belediye veya valilikçe yapılarak aykırı hareket edenler, Bakanlığa ve ilgili
meslek odasına bildirilir.
Proje uygulanması safhasında
herhangi bir nedenle uygulama sorumlusunun ayrılması halinde bu husus Bakanlığa
bildirilir, yenisi tayin edilmedikçe uygulamaya devam edilemez.
Yapı esasları, denetim ve bu
maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanacak
yönetmelikle belirlenir.
MADDE 10. - 2863 sayılı Kanunun 55 inci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde
55. - Koruma Yüksek Kurulu ve koruma bölge kurullarının kurum temsilcisi
üyelerinin üyelikleri kurumlarındaki görevleri süresince devam eder.
Koruma bölge kurullarının
Bakanlıkça ve Yükseköğretim Kurulunca seçilen üyelerinin görev süresi beş
yıldır.
Koruma Yüksek Kurulu ve koruma
bölge kurulu üyeleri, görev ve yetki alanlarına giren konularda doğrudan veya
dolaylı olarak taraf olamaz ve hiçbir menfaat sağlayamazlar. Aksine davrandığı
tespit edilenlerin kurul üyeliği Bakanlıkça sona erdirilir.
Koruma Yüksek Kurulu ve koruma
bölge kurulu üyelerine, ayda altı toplantıyı geçmemek üzere her toplantı için
Devlet memur aylık katsayısının (3000) gösterge rakamı ile çarpımı sonucunda
bulunacak miktarda huzur hakkı ödenir.
Herhangi bir nedenle bir yıl
içinde yıllık izin, hastalık ve mazeret izinleri hariç dört veya üst üste iki
toplantıya katılmayan koruma bölge kurulu üyelerinin üyelikleri sona erer.
MADDE 11. - 2863 sayılı Kanunun 57 nci maddesinin; (c)
bendinde yer alan "bir ay" ibaresi "üç ay" olarak, (d)
bendinde yer alan "onamak" ibaresi "karar almak", (g)
bendinde yer alan "ilgili" ibaresi "sit alanlarına ilişkin"
olarak değiştirilmiş ve (g) bendinden sonra gelen fıkralar aşağıdaki şekilde
değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
Koruma bölge kurullarının başkan
ve yardımcıları, üyeler arasından kurulca seçilir. Başkanın yokluğunda kurula,
başkan yardımcısı başkanlık eder.
Koruma bölge kurulları,
toplantıya katılması gereken üyelerin salt çoğunluğuyla toplanır ve toplantıya
katılan üyelerin salt çoğunluğu ile karar alırlar. Ancak karar yeter sayısı
Bakanlık ve Yükseköğretim Kurulunca seçilen üye sayısının salt çoğunluğundan az
olamaz. Alınan kararlar bu Kanun ve ilke kararlarındaki dayanakları ile
bilimsel gerekçeleri belirtilerek yazılır.
Koruma bölge kurullarının teknik
ve idari hizmetleri, koruma bölge kurulu müdürlükleri tarafından yürütülür.
Koruma bölge kurulu, belgeleri
tam olarak koruma bölge kuruluna ibraz edildiği tarihten itibaren, koruma
amaçlı imar plânlarını en geç altı ay, uygulamaya yönelik
projeleri ise en geç üç ay içinde karara bağlar.
Taşınmaz kültür ve tabiat
varlıkları, bunların koruma alanları ve sit alanlarında, 3194 sayılı İmar
Kanununun 21 inci maddesi kapsamına giren ruhsata tâbi olmayan tadilat ve
tamiratlar; özgün biçim ve malzemeye uygun olarak, bünyesinde koruma, uygulama
ve denetim büroları kurulmuş idarelerin izin ve denetimi ile yapılır. Bunların
dışında her türlü inşaî ve fizikî müdahale koruma bölge kurulunun izni ile
yapılır.
Ancak, koruma amaçlı imar plânı onaylanmış sit alanlarında, taşınmaz kültür
varlığının bulunduğu parseller dışındaki inşaî ve fizikî müdahaleler,
koruma amaçlı imar plânı hükümleri
doğrultusunda, bünyesinde koruma, uygulama ve denetim büroları kurulmuş
idarelerin izin ve denetimi ile yapılır.
Vakıflar Genel Müdürlüğü idare
ve denetiminde olan mazbut vakıfların veya mülhak vakıfların mülkiyetindeki
kültür varlıklarının 3194 sayılı İmar Kanununun 21 inci maddesi kapsamına giren
ruhsata tâbi olmayan tadilat ve tamiratları, özgün biçim ve malzemeye uygun
olarak Vakıflar Genel Müdürlüğünce yaptırılır.
Taşınmaz kültür ve tabiat
varlıkları ile bunların koruma alanlarında yapılan tadilat ve tamiratlara
ilişkin uygulama öncesi ve sonrasına ait rapor ve belgeleri, ilgili idareler ve
Vakıflar Genel Müdürlüğünce ilgili koruma bölge kurulu müdürlüklerine
gönderilir.
Bu
maddenin uygulanmasına ilişkin hususlar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle
belirlenir.
MADDE 12. - 2863 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin (a)
bendinde yer alan "müzecilik" ibaresi "hukuk",
"üç" ibaresi "beş", (d) bendinde yer alan "iki"
ibaresi "bir", (f) bendinde yer alan "Orman Genel
Müdürlüğü" ibaresi "Çevre ve Orman Bakanlığı" olarak
değiştirilmiş ve aynı fıkraya aşağıdaki (g) bendi ile maddenin sonuna aşağıdaki
fıkra eklenmiştir.
g)
Görüşülecek konunun müze müdürlüğünü ilgilendirmesi halinde ilgili müze müdürü.
İlgili meslek odaları koruma
bölge kurulu toplantılarına gözlemci olarak katılabilirler.
MADDE 13. - 2863 sayılı Kanunun mülga 61 inci maddesi
başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.
Kararlara uyma zorunluluğu
Madde 61. - Kamu kurum ve
kuruluşları ve belediyeler ile gerçek ve tüzel kişiler, Koruma Yüksek Kurulu ve
koruma bölge kurullarının kararlarına uymak zorundadır. Koruma Yüksek Kurulunun
ilke kararları Resmî Gazetede yayımlanır.
Plânlama yetkisi bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile valilik ve
belediyeler, kurullarca alınmış ve alınacak sit alanı, derecelendirilmesi, sit
geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları, koruma amaçlı imar plânları ve revizyonlarına ilişkin kararlara
karşı altmış gün içerisinde Koruma Yüksek Kuruluna itiraz edebilirler.
Bu itirazlar, Koruma Yüksek
Kurulunca incelenir ve en geç altı ay içinde karara bağlanır. Koruma Yüksek
Kuruluna yapılacak itirazlarla ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak
bir yönetmelikle belirlenir.
MADDE 14. - 2863 sayılı Kanunun 65 inci maddesinin (a) ve
(c) bentlerinde yer alan "ellibin liradan ikiyüzbin liraya kadar"
ibareleri " beşmilyar liradan onmilyar liraya" olarak ve (b) bendi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki (d) bendi eklenmiştir.
b) Sit
alanlarında geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarına, koruma amaçlı
imar plânlarına ve koruma
bölge kurullarınca belirlenen koruma alanlarında öngörülen şartlara aykırı
izinsiz inşaî ve fizikî müdahale yapanlar veya yaptıranlar, iki yıldan beş yıla
kadar ağır hapis ve beşmilyar liradan onmilyar liraya kadar ağır para cezası
ile cezalandırılırlar.
d)
Bünyesinde koruma, uygulama ve denetim büroları kurulmuş idarelerden bu Kanunun
57 nci maddesinin altıncı ve yedinci fıkraları uyarınca izin almaksızın veya
izne aykırı olarak tamirat ve tadilat yapanlar ile izinsiz inşaî ve fizikî
müdahale yapanlar veya yaptıranlar bir yıldan üç yıla kadar ağır hapis ve
üçmilyar liradan altımilyar liraya kadar ağır para cezası ile
cezalandırılırlar.
MADDE 15. - 2863 sayılı Kanunun 75 inci maddesine
aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
Türk Ceza Kanununun ikinci
kitap, onuncu babının yedinci faslında yazılı suçların konusu, bu Kanun
kapsamına giren taşınır kültür varlıkları ise, muayyen olan ceza üçte birinden
az olmamak üzere iki katına kadar artırılarak hükmolunur.
MADDE 16. - 2863 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Geçici
Madde 3. - Kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurulları, Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihte kültür ve tabiat varlıklarını koruma bölge kurullarına, kültür
ve tabiat varlıklarını koruma kurulu büro müdürlükleri, Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihte kültür ve tabiat varlıklarını koruma bölge kurulu
müdürlüklerine dönüşür.
Kanunda belirtilen
yönetmelikler, Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde çıkarılır. Bu
düzenlemeler yapılıncaya kadar mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan
hükümleri uygulanır.
MADDE 17. - 2863 sayılı Kanunun birinci ek maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve kanuna aşağıdaki ek maddeler eklenmiştir.
Ek Madde
1. - Bu Kanunda yer alan “Koruma Kurulu” ibareleri “koruma bölge kurulu” olarak
değiştirilmiştir.
Alan yönetimi, müze yönetimi ve
anıt eser kurulu
EK MADDE 2. - Yönetim alanlarında alan yönetimi, ulusal
nitelikli müzelerde ise müze yönetimi, anıt eserlerde anıt eser kurulu kurulur.
a) Yönetim alanları ile bunların
bağlantı noktalarının korunması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla
kentsel sitlerde birden fazla belediyeyi ilgilendirmesi halinde büyükşehir
belediyesi eşgüdümünde ilgili belediyeler, tek bir belediyenin görevi alanına
girmesi halinde ilgili belediye, diğer yerlerde ise Bakanlıkça yönetim plânı taslağı hazırlanır veya hazırlattırılır.
Hazırlanan taslağın karara
bağlanması ve uygulanması konusunda önerilerde bulunmak amacıyla, alanda
mülkiyet hakkı bulunanlar, meslek odaları ve sivil toplum örgütleri ile
üniversitelerin ilgili bölüm temsilcilerinden oluşan bir danışma kurulu
kurulur.
Eşgüdümün sağlanması amacıyla,
kentsel sitlerde ilgili belediye diğer yerlerde Bakanlıkça bir alan başkanı
belirlenir. Bakanlıkça belirlenen alan başkanlığı görevini fiilen yürütenlere,
Devlet memurları aylık katsayısının (20000) gösterge rakamı ile çarpımı sonucu
bulunacak tutarı aşmamak kaydıyla Bakan tarafından belirlenecek miktarda, damga
vergisi hariç herhangi bir vergiye tâbi tutulmaksızın çalışmayı takip eden her
ay başında Kültür Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü
bütçesinden ödeme yapılır.
Yönetim plân taslağı kapsamında hizmetine ihtiyaç duyulan
idarelerin birer temsilcisi ve danışma kurulunca seçilecek iki üyenin
katılımıyla eşgüdüm ve denetleme kurulu kurulur. Alan başkanı, kurulun da
başkanıdır. Kurul, bu taslağı inceleyip mutabakata varmak suretiyle yönetim plânını altı ay içerisinde onaylamaya ve bu plânın uygulanmasını denetlemeye yetkilidir.
Kurulun denetim görevini yerine
getirebilmesi amacıyla ilgili kurum uzman personelinden ve denetim
elemanlarından oluşan bir denetim birimi kurulabilir. Bu birim, ilgili kamu
kurum ve kuruluşları ile üçüncü kişilerden yönetim plânı ve uygulaması ile ilgili her türlü bilgi ve
belgeyi istemeye yetkilidir.
Kamu kurum ve kuruluşları,
belediyeler ile gerçek ve tüzel kişiler, eşgüdüm ve denetleme kurulunca
onaylanan yönetim plânına uymak,
ilgili idareler, plân
kapsamındaki hizmetlere öncelik vermek ve bu amaçla bütçelerine gerekli
ödenekleri ayırmak zorundadır.
b) Bakanlıkça belirlenen ulusal
nitelikli müzelerde, müze başkanı ve ona bağlı müze müdürü ile işletme müdürü
ve müze kurulundan oluşan müze yönetimi kurulur.
Müzelerde; kayıt, tescil,
envanter, depolama, eserlerin her türlü bakım ve onarımı, sergilenmesi ve
korunması, kültürel, eğitim ve bilimsel faaliyetler müze müdürü tarafından;
tanıtım, satış üniteleri yönetimi, etkinlik organizasyonu, ziyaretçi yönetimi,
çevre düzenlemesi, bakım-onarım, temizlik işleri işletme müdürü tarafından
yürütülür.
Müze başkanı, kendisine bağlı
müdürlüklerin faaliyetlerinin eşgüdüm ve denetimi ile müzenin ulusal ve
uluslararası kurum ve kuruluşlar nezdinde temsiline yetkilidir.
Müze başkanlığı görevini
yürütmek üzere; arkeoloji, sanat tarihi, antropoloji, etnoloji, iktisat,
işletme, kamu yönetimi gibi dallarda eğitim görmüş kimseler arasından
Bakanlıkça bir müze başkanı atanır.
Tüm müzelerde o müzeye
münhasıran ayrıca müze kurulu oluşturulur. Müze kurulu müzenin bulunduğu
yerdeki üniversitelerin ilgili bölümlerinden öğretim üyeleri, meslek odaları,
sivil toplum örgütü temsilcileri ve yerel yönetimlerin temsilcileri ile müzeye
bağışta bulunanlardan Bakanlıkça uygun görülen kişilerden oluşur. Müze kurulu,
bünyesinden bir başkan seçer.
Müze kurulunun görüşleri
doğrultusunda müze için mekansal ve fiziksel gelişim, tematik gelişim ve
vizyon, eser, koleksiyon korunması ve geliştirilmesi, tanıtım ve teşhir gibi
konuları kapsayan yıllık ve beş yıllık koruma ve geliştirme projesi hazırlanır.
Koruma ve geliştirme projesi kapsamında uygulamaları denetlemek, müzenin
tanıtımını yapmak, müzeye bağış toplamak, onursal müze dostu ödülü vermek müze
kurulunun yetkisindedir. Müze kurulu müzenin işleyişine dair her yıl düzenli
olarak rapor hazırlar. Bakanlık bu raporları değerlendirmeye almak zorundadır.
c) Taşınmaz kültür varlığı niteliğindeki
anıt eserler için ise, o esere münhasır anıt eser kurulu oluşturulur. Kurul;
eserin bulunduğu yerdeki üniversitelerin ilgili bölümlerinden öğretim üyeleri,
meslek odaları, sivil toplum örgütü temsilcileri ve yerel yönetimlerin
temsilcileri ile eserin korunması ve geliştirilmesi için bağışta bulunanlardan
Bakanlıkça uygun görülen kimseler ile bu eserler için tasarruf yetkisine sahip
idarenin temsilcisinden oluşur. İlgili idarenin temsilcisi bu kurulun
başkanıdır.
Kurul, eser için mekansal ve
fiziksel gelişim, tematik gelişim ve vizyon, eserin korunması ve
geliştirilmesi, tanıtım ve teşhir gibi konuları kapsayan yıllık ve beş yıllık
koruma ve geliştirme projesi hazırlar. Koruma ve geliştirme projesi
kapsamındaki uygulamalar, anıt eserin tanıtımını yapmak, anıt eser için bağış
toplamak, onursal ödüller vermek anıt eser kurulunun yetkisindedir. Kurul;
eserin korunması, yaşatılması ve geliştirilmesine ilişkin her yıl düzenli
olarak rapor hazırlar. İlgili idareler bu raporları değerlendirmeye almak
zorundadır.
Bu maddenin uygulanması ile
ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.
EK MADDE 3. - 383
sayılı Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulmasına Dair Kanun Hükmünde
Kararname, 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu,
4533 sayılı Gelibolu Yarımadası Tarihi Millî Parkı Kanunu ile belirlenen
alanlarda ek-2 maddenin (a) fıkrası hükümleri uygulanmaz.
MADDE 18. - 8.6.1959 tarihli ve 7338 sayılı Veraset ve
İntikal Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki (m)
bendi eklenmiştir.
m) 2863 sayılı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki tescilli taşınmaz kültür varlıklarının
veraset ve intikal yoluyla devir ve iktisabına ilişkin işlemler.
MADDE 19. - 25.10.1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer
Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasına aşağıdaki (d) bendi
eklenmiştir.
d) 2863
sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki tescilli
taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine
münhasır olmak üzere, bu projelendirmelerden yararlananlara verilen mimarlık
hizmetleri ile projelerin uygulanması kapsamında yapılacak teslimler.
İstisna kapsamına girecek mal ve
hizmetler ile bunların asgarî standartları ve bu bendin uygulanmasına ilişkin
usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
MADDE 20. - 2.7.1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar
Kanununun 59 uncu maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki (m) bendi eklenmiştir.
m) 2863
sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki tescilli
taşınmaz kültür varlıklarının devir ve iktisabına ilişkin işlemler.
MADDE 21. - 4.1.2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale
Kanununun 3 üncü maddesine aşağıdaki (i) bendi eklenmiştir.
i) 21.7.1983 tarihli ve 2863
sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki kültür
varlıklarının rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri, sokak sağlıklaştırma,
çevre düzenleme projeleri ve bunların uygulamaları ile değerlendirme, muhafaza,
nakil işleri ve kazı çalışmalarına ilişkin mal ve hizmet alımları,
MADDE 22. - 4734 sayılı Kanunun "Tanımlar"
başlıklı 4 üncü maddesinde yer alan "Rölöve projesi",
"Restorasyon projesi" ve "Restitüsyon projesi" tanımları
madde metninden çıkartılmıştır.
MADDE 23. - 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin (c)
bendindeki "Kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon
projelerine göre yapılacak onarım işleri, her bir kalem iş için birim fiyat
teklif almak suretiyle ihale edilebilir." cümlesi madde metninden çıkartılmıştır.
MADDE 24. - 4734 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesine
son fıkra olarak aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
Bu
Kanunun 3 üncü maddesinin (i) bendine ilişkin esas ve usuller Maliye Bakanlığı,
Kamu İhale Kurumu ve Bakanlık tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle
belirlenir."
MADDE 25. - Ekli listede yer alan kadrolar ihdas edilerek
190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı cetvelin Kültür ve Turizm
Bakanlığına ilişkin bölümüne eklenmiştir.
MADDE 26. - 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununun eki (II) sayılı Ek Gösterge Cetvelinin "4. Başbakanlık ve
Bakanlıklarda" bölümüne, "Emlak Müdürü (Maliye Bakanlığı)"
ibaresinden sonra gelmek üzere "Müze Başkanı (Kültür ve Turizm
Bakanlığı)" ibareleri eklenmiştir.
MADDE 27. - 2863 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin
birinci ve ikinci fıkraları yürürlükten kaldırılmış ve maddeye aşağıdaki fıkra
eklenmiştir.
Bu Kanun kapsamında tescil
edilen taşınmaz kültür varlıkları için 29.6.2001 tarihli ve 4708 sayılı Yapı
Denetimi Hakkında Kanun hükümleri uygulanmaz.
MADDE 28. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 29. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
KURUMU : KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
TEŞKİLATI :
MERKEZ
İHDAS
EDİLEN KADROLAR
|
SINIFI |
UNVANI |
KADRO DERECESİ |
SERBEST KADRO ADEDİ |
TUTULAN KADRO ADEDİ |
TOPLAM |
|
GİH |
Daire Başkanı |
1 |
2 |
- |
2 |
|
GİH |
Kontrolör |
5 |
25 |
- |
25 |
|
GİH |
Stajyer Kontrolör |
7 |
25 |
- |
25 |
|
GİH |
Müze Başkanı |
1 |
19 |
- |
19 |
|
|
TOPLAM |
|
|
|
71 |