ASTRONOTLARIN KURTARILMASI, ASTRONOTLARIN VE
UZAYA
FIRLATILMIŞ OLAN ARAÇLARIN GERİ VERİLMELERİ
HAKKINDA ANLAŞMANIN ONAYLANMASININ
UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
|
Kanun No. 5153 |
|
Kabul Tarihi : 29.4.2004 |
MADDE 1. - Birleşmiş
Milletler Genel Kurulu’nun 19 Aralık 1967 tarihli ve 2345 sayılı Kararı ile
kabul edilen ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından 1968 yılında imzalanan
“Astronotların Kurtarılması, Astronotların ve Uzaya Fırlatılmış Olan Araçların
Geri Verilmeleri Hakkında Anlaşma”nın beyanda bulunulmak suretiyle onaylanması
uygun bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
ASTRONOTLARIN KURTARILMASI,
ASTRONOTLARIN VE UZAYA FIRLATILMIŞ OLAN ARAÇLARIN
GERİ VERİLMELERİ HAKKINDA ANLAŞMA
Âkit Taraflar,
Kaza, tehlikeli durum veya zorunlu iniş
hallerinde, astronotlara mümkün olan her türlü yardımın yapılmasını,
astronotların derhal ve güvenlik içerisinde dönüşlerinin sağlanmasını ve uzaya
fırlatılmış araçların geri verilmelerini öngören Ay ve Diğer Gök Cisimleri
Dahil, Uzayın Keşfi ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten
İlkeler Hakkında Anlaşma'nın büyük önemini kaydederek,
Bu yükümlülükleri geliştirmeyi ve bunlara daha
somut anlam vermeyi arzu ederek,
Uzayın barışçı amaçlarla keşfi ve kullanılması
konusunda uluslararası işbirliğini geliştirmeyi isteyerek,
İnsancıl düşüncelerden hareketle,
Aşağıdaki hususlar üzerinde anlaşmışlardır:
MADDE 1
Bir uzay aracı mürettebatının kazaya uğradığını
veya tehlikeli durumda bulunduğunu veya egemenliği altındaki bir ülkeye veya
açık denize veya hiçbir Devletin egemenliği altında olmayan herhangi bir yere
zorunlu veya istek dışı bir iniş yaptığı yolunda bilgi alan veya bunu saptayan
her Âkit Taraf,
a. Fırlatan makamı haberdar eder veya fırlatan
makamı belirleyemez ve kendisiyle hemen iletişim kuramazsa, elinde bulunan her
türlü uygun haberleşme aracı ile derhal kamuya yönelik bir açıklama yapar,
b. Bu bilgiden gecikmeksizin, elinde bulunan her
türlü uygun haberleşme aracı ile yayması için Birleşmiş Milletler Genel
Sekreterini haberdar eder.
MADDE 2
Kaza, tehlikeli durum, acil veya istek dışı iniş
sonucunda, bir uzay aracı mürettebatının Âkit Taraflardan birisinin egemenliği
altındaki bir bölgeye inmesi halinde, bu Âkit Taraf, derhal kurtarılmalarını ve
kendilerine gerekli her türlü yardımın yapılmasını sağlamak üzere mümkün olan
bütün tedbirleri alacaktır. Âkit Taraf, aldığı tedbirlerden ve bunların
sonuçlarından, fırlatan makamı ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreterini haberdar
edecektir. Eğer fırlatan makamın yardımı, acil bir kurtarmayı
kolaylaştırabiliyor veya arama ve kurtarma çalışmalarının etkinliğine kayda
değer derecede katkıda bulunabiliyor ise, fırlatan makam söz konusu arama ve
kurtarma işlemlerinin etkinlikle sürdürülmesi amacıyla, Âkit Taraf ile
işbirliğinde bulunur. Bu çalışmalar, fırlatan makam ile yakın ve sürekli bir
danışma içerisinde hareket edecek olan Âkit Tarafın yönetimi ve kontrolü
altında yapılır.
MADDE 3
Eğer bir uzay aracı mürettebatının açık denize veya
bir Devlet egemenliği altında bulunmayan bir yere indiği bilgisi alınır veya
saptanır ise, imkânları uygun olan Âkit Taraflar, gerektiği takdirde, bu
mürettebatın hızla kurtarılmasını sağlamak amacıyla, arama ve kurtarma
çalışmaları için yardımda bulunurlar. Bu Âkit Taraflar, atmakta oldukları
adımlardan ve bunların sonuçlarından fırlatan makamı ve Birleşmiş Milletler
Genel Sekreteri'ni haberdar etmelidirler.
MADDE 4
Kaza, tehlikeli durum, acil veya istek dışı iniş
sonucunda bir uzay aracı mürettebatının, Âkit Taraflardan birisinin egemenliği
altında bulunan bir bölgeye inmesi veya açık denizde veya bir Devlet egemenliği
altında olmayan diğer bir yerde bulunmaları halinde bunlar, derhal ve güvenlik
içerisinde fırlatan makamın temsilcilerine teslim edilirler.
MADDE 5
1. Bir uzay aracının veya bunu oluşturan
parçaların, Yeryüzünde kendi egemenliği altında bulunan bir ülkeye veya açık
denize veya bir Devlet egemenliği altında olmayan herhangi bir yere düştüğü
bilgisini alan veya saptayan her Âkit Taraf, fırlatan makamı ve Birleşmiş
Milletler Genel Sekreteri'ni haberdar eder.
2. Egemenliği altında bulunan bölgede bir uzay
aracı veya bunu oluşturan parçalar tespit edilen her Âkit Taraf, fırlatan
makamın isteği üzerine ve talep edilmiş ise bu makamın yardımı ile, araç veya
bunu oluşturan parçaları bulup kurtarmak için uygulanabilir bulduğu tedbirleri
alır.
3. Fırlatan makamın sınırları dışında bulunan
uzaya fırlatılmış araçlar veya bunları oluşturan parçalar, fırlatan makamın
talebi üzerine kendisine geri verilecek veya kendisinden istenmesi halinde,
bulunanların geri verilmelerinden önce teşhislerini sağlayacak bilgiler
fırlatan makamın temsilcilerinin tasarrufuna hazır tutulacaktır.
4. Bu maddenin 2. ve 3. paragrafları hükümlerine
bağlı kalmaksızın, egemenliği altındaki bir bölgede bulunan veya başka herhangi
bir yerde bulup kurtarmış olduğu bir uzay aracının veya onu oluşturan
parçaların, nitelikleri itibariyle, tehlikeli veya zararlı olduklarına
inanması için nedenler bulunan her Âkit
Taraf, bundan fırlatan makamı haberdar
edecek ve fırlatan makam söz konusu Âkit Tarafın yönetimi ve kontrolü altında
muhtemel zarar tehlikesini ortadan kaldırmak üzere derhal etkin tedbirler
alacaktır.
5. Bu maddenin 2. ve 3. paragrafları hükümleri
uyarınca, bir uzay aracının veya bunu oluşturan parçaların bulunup kurtarılması
ve geri verilmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesinden doğan
masraflar fırlatan makama aittir.
MADDE 6
Bu Anlaşmanın amaçları çerçevesinde
"fırlatan makam" teriminden, fırlatmadan sorumlu Devlet veya eğer
fırlatmadan bir uluslararası hükümetlerarası kuruluş sorumlu ise, bu kuruluşun
bu Anlaşmadan doğan hak ve yükümlülükleri kabul ettiğini bildirmesi ve kuruluşu
üye devletlerin çoğunluğunun bu Anlaşmaya ve Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil,
Uzayın Keşif ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler
Hakkında Anlaşmaya taraf olması kaydıyla, bu kuruluş anlaşılır.
MADDE 7
1. Bu Anlaşma bütün Devletlerin imzasına
açıktır. Bu Anlaşmayı, bu maddenin 3. paragrafına göre yürürlüğe girmeden önce
imzalamamış olan her Devlet, her zaman ona katılabilir.
2. Bu Anlaşma,
imzalayan Devletlerin onayına tâbi olacaktır. Onay ve katılım belgeleri,
işbu metinde Saklayıcı Hükümetler olarak tayin edilmiş bulunan Sovyet Sosyalist
Cumhuriyetler Birliği, Büyük Britanya ve Kuzey
İrlanda Birleşik Krallığı ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetlerine
tevdi olunacaktır.
3. Bu Anlaşma, Anlaşma hükümlerine göre
Saklayıcı Hükümetler olarak tayin edilmiş olanlar da dahil olmak üzere, beş
Hükümetin onay belgelerini tevdi
etmeleri halinde yürürlüğe girecektir.
4. Bu Anlaşmanın, yürürlüğe girmesinden sonra
onay veya katılım belgelerini tevdi eden Devletler için Anlaşma, söz konusu
onay veya katılım belgelerinin tevdi edildiği tarih itibariyle yürürlüğe
girecektir.
5. Saklayıcı Hükümetler, bu Anlaşmayı imzalayan
veya bu Anlaşmaya katılan devletleri, Anlaşmayla ilgili her imza tarihi, onay
veya katılım belgelerinin tevdi tarihi, yürürlüğe giriş tarihi ve diğer
bildirimler konusunda derhal bilgilendirir.
6. Bu Anlaşma, Saklayıcı Hükümetler tarafından,
Birleşmiş Milletler Şartı'nın 102. maddesi uyarınca tescil ettirilir.
MADDE 8
Bu Anlaşmaya Taraf her Devlet, Anlaşmada
değişiklik yapılmasını önerebilir. Bu değişiklikler, bunları kabul eden
Anlaşmaya Taraf her Devlet bakımından Anlaşmaya Taraf Devletlerin çoğunluğunca
kabul edildikleri an, daha sonra Anlaşmaya Taraf diğer Devletlerin her biri
bakımından, kabul edildikleri tarihte yürürlüğe girer.
MADDE 9
Bu Anlaşmaya Taraf her Devlet, yürürlüğe
girmesinden bir yıl sonra, Saklayıcı Hükümetlere yapacağı yazılı bildirim ile
Anlaşmadan çekildiğini bildirebilir.
Böyle bir çekilme, bu bildirimin alındığı tarihten bir yıl sonra yürürlüğe
girer.
MADDE 10
İngilizce, Rusça, Fransızca, İspanyolca ve Çince
metinleri aynı derecede geçerli olan bu Anlaşma, Saklayıcı Hükümetlerin
arşivlerinde saklanacaktır. Anlaşmanın, usulüne uygun şekilde onaylanmış
örnekleri Saklayıcı Hükümetler tarafından, Anlaşmayı imzalayan veya ona katılan
Devletlerin Hükümetlerine gönderilecektir.
Yukarıdaki hususları tasdiken, usulüne uygun
şekilde yetkili kılınmış, aşağıda imzası bulunan kişiler işbu Anlaşmayı imzalamışlardır.
Üç nüsha halinde, Londra, Moskova ve Vaşington
kentlerinde, bindokuzyüzaltmışsekiz yılının Nisan ayının yirmiikinci gününde
yapılmıştır.
BEYAN
Astronotların Kurtarılması, Astronotların ve Uzaya
Fırlatılmış olan Araçların Geri
Verilmeleri Hakkında Anlaşmanın onaylama sırasında Türkiye
Cumhuriyeti
tarafından yapılan beyanın metni
Türkiye Cumhuriyeti, işbu Anlaşmanın hükümlerini
yalnızca diplomatik ilişkisi bulunan Taraf Devletlere karşı uygulayacağını
beyan eder.