TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ÇEK CUMHURİYETİ ARASINDA
SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİNİN ONAYLANMASININ
UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
|
Kanun No. 5142 |
|
Kabul Tarihi : 21.4.2004 |
MADDE 1. - 2 Ekim 2003
tarihinde Ankara’da imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Çek Cumhuriyeti Arasında
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi”nin onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2. - Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
İLE
ÇEK CUMHURİYETİ
ARASINDA
SOSYAL GÜVENLİK
SÖZLEŞMESİ
Türkiye
Cumhuriyeti ile Çek Cumhuriyeti; (bundan sonra âkit taraflar olarak
anılacaktır) sosyal güvenlik alanında iki Devlet arasındaki ilişkileri
düzenlemek amacıyla, aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır:
I. BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
Madde 1
Tanımlar
1. Bu
Sözleşmenin uygulanmasında :
a) “Mevzuat” 2 nci maddede belirtilen
sosyal güvenlik rejimleri ve kollarına ilişkin kanun, tüzük ve yönetmelikleri,
b) “Yetkili Makam”
Türkiye
Cumhuriyeti bakımından; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile diğer ilgili
Bakanlıkları
Çek
Cumhuriyeti bakımından; Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı ve Sağlık
Bakanlığını,
c) “Yetkili Kurum” 2 nci maddede belirtilen
mevzuatların uygulanmasından sorumlu kurum veya kurumları,
d) “Kurum” 2 nci maddede belirtilen mevzuatların
tamamını veya bir kısmını uygulamakla görevli makam ya da kurumu,
e) “Sigortalı” 2 nci maddede belirtilen
mevzuatların uygulandığı ve uygulanmış olduğu kimseyi,
f) “Sigortalılık Süresi” Sigorta primi veya
kesenek ödenmiş yada ödenmiş sayılan süreleri,
g) “Aylık ve Yardım” 2 nci maddede
belirtilen mevzuatlarda öngörülen herhangi bir aylık, gelir ve yardımı,
h) “Aynî Yardım” nakdî yardımlar dışındaki
sağlık yardımı ve hizmetlerini,
i) “Oturma” Sürekli bulunulan yeri,
j) “Bulunma” Geçici bulunulan yeri,
k) “Aile Bireyi” Yetkili kurumca uygulanan
mevzuata göre aile bireyi olarak tanımlanan veya öyle kabul edilen kimseleri,
l) “Hak sahibi” Aylık ve yardımlar hangi
mevzuata göre yapılıyorsa, o mevzuata göre haksahibi olarak tanımlanan veya
öyle kabul edilen kimseleri,
İfade
eder.
2. Bu
maddede tanımlanmayan herhangi bir terim, uygulanacak mevzuatta hangi anlamda
kullanılmış ise, o anlamı ifade eder.
Madde 2
Maddî
Uygulama Alanı
1. Bu
Sözleşme;
A- Çek
Cumhuriyeti bakımından;
1)
Hastalık sigortasını,
2) Sağlık
sigortasını,
3)
Emeklilik sigortasını,
4) İş
kazası ve meslek hastalıklarını,
5) Devlet
sosyal yardımı (ölüm ve çocuk yardımını),
6)
İşsizlik sigortasını
Düzenleyen
mevzuata uygulanır.
B- Türkiye
Cumhuriyeti bakımından;
1)
İşçileri kapsayan Sosyal Sigortalar Kanunu ile Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar
Kanununu (malûllük, yaşlılık, ölüm, iş kazası ve meslek hastalıkları, hastalık
ve analık)
2) Devlet
memurlarının emeklilik haklarını düzenleyen Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı
Kanununu (malûllük, yaşlılık ve ölüm)
3) Esnaf
ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile
Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununu
(malûllük, yaşlılık ve ölüm)
4) 506
sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun Geçici 20 nci maddesine tâbi olan
sandıklarla ilgili mevzuatı (malûllük, yaşlılık, ölüm, iş kazası ve meslek
hastalıkları, hastalık ve analık)
5) Bir
hizmet akdine tâbi olarak çalışan sigortalılar açısından uygulanan İşsizlik
Sigortası Kanununu
2. 3 üncü
fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu sözleşme 1 inci fıkrada belirtilen
mevzuatı değiştiren, yeniden düzenleyen veya bu mevzuat yerine geçen ya da bu
mevzuata ek hükümler getiren her türlü mevzuata da uygulanır.
3. Bu
sözleşmenin yeni bir sosyal güvenlik rejimine veya yeni bir sosyal sigorta
koluna dair mevzuata uygulanması, taraflar arasında bu amaçla ek bir sözleşme
imzalanması yolu ile gerçekleştirilir.
Madde 3
Kişisel
Uygulama Alanı
Bu
sözleşmede aksine bir hüküm bulunmadıkça, bu sözleşme hükümleri, her iki Âkit
Taraf mevzuatından birine veya her ikisine evvelce tâbi olmuş bulunan veya Âkit
Taraflardan birinin mevzuatına halen tâbi olan kişiler ve bunların aile
bireyleri ile hak sahiplerine uygulanır.
Madde 4
İşlem
Eşitliği
Bu
sözleşmede aksine bir hüküm bulunmadıkça, Âkit Taraflardan birinde oturan ve
kendilerine bu sözleşme hükümleri uygulanan kimseler, oturdukları Âkit Tarafın
mevzuatının sağladığı haklardan, o Âkit Tarafın vatandaşları ile aynı koşullar
dahilinde yararlanırlar.
Madde 5
Yardımların
İhracı
Âkit
Taraflardan birinin mevzuatına göre elde edilen yardımlar, bu sözleşmede aksine
bir hüküm yoksa, 3 üncü madde kapsamında bulunan kimselerin diğer Âkit Taraf
ülkesinde veya Âkit Taraf ülkeleri dışında üçüncü bir ülkede oturmaları halinde
de aynen ödenir.
Madde 6
Yardımların
Birleşmemesi
1. Bir
yardımın diğer sosyal güvenlik yardımlarıyla veya bir kazançla birleşmesi
halinde, Âkit Taraflardan birinin mevzuatına göre yardımın azaltılması,
durdurulması veya kesilmesi gerekiyorsa, diğer Âkit Tarafın mevzuatı gereğince
sosyal güvenlik yardımlarına hak kazanılmış olması veya diğer Âkit Taraf
ülkesinde bir kazanç elde edilmesi halinde de benzer hükümler uygulanır.
2. Bu
maddenin 1 inci fıkra hükümleri her iki tarafın yetkili kurumlarınca 19 ve 24/b
maddelerine göre çakışan malûllük, yaşlılık ve ölüm aylıkları ile meslek
hastalığı yardımlarına uygulanmaz.
İKİNCİ BÖLÜM
UYGULANACAK MEVZUAT
Madde 7
Genel
Kurallar
Bu
sözleşme aksine bir hüküm yoksa;
1. Bir
taraf ülkesinde ücretli çalışanlar, bu çalışmaları ile ilgili olarak,
kendilerinin diğer taraf ülkesinde oturmaları ya da işverenin veya işverenin
işyeri merkezinin diğer taraf ülkesinde bulunması halinde dahi, çalıştıkları
taraf ülke mevzuatına tâbi olur.
2.
Faaliyetini bir taraf ülkesinde icra eden bağımsız çalışan, diğer taraf ülkede
otursa dahi, faaliyetini yürüttüğü taraf ülke mevzuatına tâbi olur.
Madde 8
Geçici
Görevlendirme
Âkit Taraf
ülkesinde istihdam edilen bir ücretli çalışan, işvereni tarafından belirli bir
işin ifası için diğer Âkit Taraf ülkesine geçici görevli olarak gönderilirse,
bu kimse aynı işverenin ücretli çalışanı sıfatını koruduğu takdirde, 24 ayı
geçmemek koşulu ile birinci Âkit Taraf ülkesinin mevzuatına tâbi olur.
Madde 9
Uluslararası
Taşımacılık İşletmeleri Personeli
1. Bir
işyerinin, başkası hesabına veya kendi adına uluslararası yolcu veya mal
taşımacılığı yapan ve işyeri merkezi diğer Âkit Taraf ülkesinde bulunan,
dolaşan veya sefer yapan personelinden olan kimse, bu Âkit Tarafın mevzuatına
tâbi olur.
2. Anılan
işyerinin merkezinin bulunduğu taraf dışındaki Âkit Taraf ülkesinde bir şube
veya daimi temsilciliği tarafından çalıştırılan kimse bu şube veya daimi
temsilciliğin bulunduğu tarafın mevzuatına tâbi olur.
Madde 10
Gemi
Adamları
Âkit
Taraflardan birinin bayrağını taşıyan gemide çalışanlar ve gemi adamları, bu
Âkit Tarafın mevzuatına tâbi olurlar.
Madde 11
Diplomatik
Misyonlar ve Konsolosluk Görevlileri
1. Âkit
Taraf ülkelerden birinin diplomatik misyon ve konsolosluk görevlileri,
gönderen Âkit Tarafın mevzuatına tâbi
olurlar.
2.
Mahallinden istihdam edilen özel personel görevlileri, bulunulan Âkit Tarafın
mevzuatına tâbidirler. Ancak, bu kimseler istihdam eden ülkenin vatandaşı
iseler, işe alındıkları tarihi takip eden üç ay içerisinde, istihdam eden
tarafın mevzuatının uygulanmasını tercih edebilirler.
Madde 12
Kamu
Görevlileri
Âkit
Taraflardan birinin memurları veya benzeri personelleri kendilerini çalıştıran
idarenin bağlı bulunduğu taraf ülkenin mevzuatına tâbi olurlar.
Madde 13
İstisnalar
İşveren ve
sigortalılarının müşterek ya da kendi nam ve hesabına çalışanların şahsî
talepleri üzerine; Âkit Tarafların yetkili makamları ya da bu makamlarca
yetkili kılınan kurumlar; bir kimse veya kişi grupları hakkında uygulanacak
mevzuat bakımından bu sözleşmenin 7-12 nci maddelerindeki istisnalar üzerinde
anlaşabilirler.
III. BÖLÜM
ÖZEL HÜKÜMLER
I. KISIM
HASTALIK VE ANALIK
YARDIMLARI
Madde 14
Sigortalılık
Sürelerinin Bitirilmesi
Eğer bir
Âkit Tarafın mevzuatı uyarınca bir yardım hakkının elde edilmesi, sürdürülmesi
veya yeniden kazandırılması için belirli bir sigorta süresine ihtiyaç varsa, bu
durumda yetkili kurum, diğer Âkit Tarafın mevzuatına göre kazanılmış ve
çakışmayan benzer sigorta sürelerini, gerektiği kadarıyla dikkate alır.
Madde 15
Yardımların
Sağlanması
1. Âkit
Taraflardan birinin mevzuatı uyarınca yardım hakkını elde etmiş bir kimse,
diğer Âkit Taraf ülkesinde şu hakları elde edecektir;
- eğer söz
konusu kişinin sağlık durumu bu yardımların hemen verilmesini gerektiriyorsa,
sadece gerektiği kadarıyla diğer Âkit Taraf kurumu tarafından orada
sigortalıymış gibi verilen sağlık yardımları,
- ilk Âkit
Tarafın yetkili kurumundan kendi mevzuatına göre doğrudan sağlanan nakdî
yardımlar.
2. Aynî
yardımlar, 1 inci paragrafta belirtilen gerekliliğin dışında, ilk Âkit Taraf
yetkili kurumunun onayı ile diğer Âkit Taraf ülkesinde sağlanabilir.
3. Yardıma
hak kazanan kişinin sağlığı ve hayatı için risk taşıyan gerekli ve acil
durumlar hariç olmak üzere, protez uygulamaları ve diğer büyük maliyetli sağlık
yardımları daima ilk Âkit Taraf yetkili kurumunun muvafakati şartına bağlıdır.
Madde 16
Aylık
Sahiplerinin Sağlık Sigortası ve Yardımları
Âkit
Taraflardan birinin veya her birinin aylık sisteminden bir aylık almakta olan
kişiler ülkesinde ikamet ettikleri Âkit Tarafın sağlık sigortası mevzuatına
tâbi olurlar. Aynı zamanda, sadece ikinci Âkit Taraf mevzuatına göre bağlanmış
bulunan bir aylık birinci Âkit Tarafın aylığı gibi kabul edilir.
Madde 17
Aynî
Yardım Masraflarının Geri Ödenmesi
1. Bir
Âkit Tarafın yetkili kurumu, idarî masraflar hariç olmak üzere 15 inci madde
uyarınca sağlanan sağlık yardımı masraflarını diğer Âkit Taraf kurumuna öder.
2. Yetkili
kurum tarafından geri ödenmesi istenilen masrafların tutarı, yardımı sağlamış
olan kurum tarafından kendi sigortalılarına uyguladıkları fiyatlara göre tespit
edilir.
3. Yetkili
kurumlar, yardımların temini ile teknik hususlar ve Âkit Tarafların kurumları
arasındaki masraf iadesi ile ilgili bağlayıcı yöntemler konusunda mutabakata
varırlar. İdarî işlemlerin kolaylaştırılması amacıyla tüm vakalar için veya vakaların
belirli bir grubu için, belirli şahsî durumlarda şahsî geri ödemeler yerine
toplam ödemeler yapmak için de mutabakata varabilirler.
II. KISIM
MALÜLLÜK, YAŞLILIK VE
ÖLÜM AYLIKLARI
Madde 18
Sigortalılık
Sürelerinin Birleştirilmesi
1. Âkit
Taraflardan birinin mevzuatına göre yardımlardan yararlanma hakkı bir
sigortalılık süresinin tamamlanmış olması koşuluna bağlı ise, bu mevzuatı
uygulayan kurum, diğer Âkit Tarafın mevzuatına tâbi olarak geçen sigortalılık
sürelerini aynı zamana rastlamamak kaydı ile kendi mevzuatına göre geçmiş
süreler gibi değerlendirir.
İlgilinin,
bu maddenin uygulanması sonucu yardıma hak kazanamadığı durumlarda taraflar,
sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamış bulundukları üçüncü bir ülkedeki
sigortalılık sürelerini de, aynı zamana rastlamamak koşulu ile birleştirirler.
2. Çek ve
Türk mevzuatına göre sigortalılık sürelerinin geçiş metodu, İdarî Anlaşmada
belirtilecektir.
Madde 19
Yardımların
Hesaplanması
1. Âkit
Taraflardan birinin mevzuatına göre yardımlardan yararlanma hakkı 18 inci madde
hükmü uygulanmaksızın kazanılıyorsa, bu tarafın yetkili kurumu ödenmesi gereken
yardım miktarını yalnız bu tarafın mevzuatına göre geçen sigortalılık
sürelerini dikkate alarak belirler.
2. İlgili
kimse Âkit Taraflardan birinin mevzuatına göre yardımlara ancak 18 inci madde
hükümlerinin uygulanması suretiyle hak kazanıyor ise, bu tarafın yetkili kurumu
yardımları aşağıda belirtildiği şekilde hesaplar.
a) Yetkili
kurum, her iki Âkit Tarafın mevzuatlarına göre geçen bütün sigortalılık
sürelerini yalnız kendisinin uyguladığı mevzuata göre geçmiş gibi
değerlendirerek nazarî miktarı hesaplar.
b) Bununla
birlikte, miktarı sigortalılık sürelerinin uzunluğuna bağlı olmayan yardımlar
söz konusu ise, bu miktar (a) bendinde sözü edilen nazarî miktar olarak kabul edilir.
c) Yetkili
kurum daha sonra bu fıkranın (a) veya (b) bendine göre hesaplanan nazarî
tutarın, uyguladığı mevzuata göre geçen sigortalılık süreleri uzunluğunun,
riskin meydana gelmesinden önce her iki Âkit Tarafın mevzuatlarına göre geçen
sigortalılık süreleri toplamı uzunluğuna olan oranını, fiilî tutar olarak
belirler. Bu ilgiliye ödenecek tutardır.
3.
Yardımların hesabında dikkate alınacak ortalama kazanç, yetkili kurumun kendi
mevzuatına tâbi olarak geçen sigortalılık süreleri içinde elde edilen
kazançlara göre belirlenir.
Madde 20
Bir
Yıldan Az Sigortalılık Süreleri
1. 19’
uncu madde hükümlerine bakılmaksızın, bir Âkit Tarafın mevzuatına göre geçen
sigortalılık sürelerinin toplam uzunluğu bir yılı bulmuyorsa ve yalnız bu
süreler dikkate alındığında bu mevzuata göre hiçbir hak doğmuyorsa, bu tarafın
kurumu anılan sürelere göre yardım sağlamak zorunda değildir.
2. Bu
durumda, diğer Âkit Taraf ülke yetkili kurumu, bu maddenin 1 inci paragrafında
belirtilen süreleri kendi mevzuatına göre geçmiş süreler gibi değerlendirerek,
aylığı hesaplar.
Madde 21
Özel
Hüküm
1. Türk
mevzuatına göre yardım hakkının kazanılması şartlarının tespitinde, diğer Âkit
Taraf ülkedeki ilk işe başlama tarihi dikkate alınır.
2. Çek
mevzuatına göre; 18 yaşına gelmeden önce tam malûl olan ve gerekli sigortalılık
süresi bulunmayan kişiler için tam malûliyet aylığına hak kazanma şartı; Çek
Cumhuriyeti topraklarında sürekli olarak ikamet ediyor olmaktır.
III. KISIM
ÖLÜM YARDIMI
Madde 22
Ölüm
Yardımı
1. Ölüm
yardımlarının sağlanması, her iki Âkit Tarafın ilgili mevzuatına göre
uygulanır.
2. Bu
sözleşmenin uygulanmasında, her iki Âkit Tarafın mevzuatı uyarınca bir ölüm
yardımı hakkı varsa, yardım sadece ölüm olayının gerçekleştiği Âkit Tarafın
mevzuatına göre ödenir.
IV. KISIM
MESLEK HASTALIKLARI VE
İŞ KAZALARI
Madde 23
Her
İki Âkit Taraf Ülkesinde Aynı Riske Maruz Kalma
1. Meslek
hastalığına tutulan kimse, her iki Âkit Taraf ülkesinde bu hastalığa neden olabilecek
bir işte çalışmışsa, bu kimsenin veya hak sahiplerinin talep edebilecekleri
yardımlar, - duruma göre bu maddenin 2 nci ve 4 üncü fıkraları hükümleri
dikkate alınarak- koşullarını en son yerine getirdikleri Âkit Tarafın
mevzuatına göre sağlanır.
2. Âkit
Taraflardan birinin mevzuatına göre meslek hastalığı yardımlarından yararlanma
hakkı, hastalığın ilk kez bu ülkenin kendi topraklarında meydana gelmiş olması
koşuluna bağlı bulunuyorsa, bu koşul, bu hastalığın ilk kez diğer Âkit Tarafın
ülkesinde meydana gelmiş olması halinde de yerine getirilmiş sayılır.
3. Âkit
Taraflardan birinin mevzuatına göre meslek hastalığı yardımlarından yararlanma
hakkı, hastalığın, böyle bir hastalığa neden olabilecek son faaliyetin sona
ermiş olmasından sonra belirli bir süre içerisinde meydana gelmiş olması
koşuluna bağlı bulunuyorsa, bu tarafın yetkili kurumu, diğer Âkit Tarafın
ülkesinde icra edilen benzer nitelikteki faaliyetleri, bu faaliyetler kendi
mevzuatına göre icra edilmiş gibi değerlendirir.
4. Âkit
Taraflardan birinin mevzuatı, doğrudan veya dolaylı olarak yardım hakkını
meslek hastalığının meydana gelmesine yol açan bir faaliyetin belirli bir süre
zarfında icra edilmiş olması koşuluna bağlıyorsa, o tarafın yetkili kurumu,
birleştirme işleminin yapılmasında, böyle bir faaliyetin diğer Âkit Tarafın
ülkesinde icra edildiği süreleri de değerlendirir.
Madde 24
Meslek
Hastalığının Ağırlaşması
Âkit
Taraflardan birinin mevzuatına uygun olarak meslek hastalığı nakdî yardımı alan
sigortalının diğer taraf ülkesinde oturduğu sürede bu hastalığı ağırlaşırsa,
aşağıdaki kurallar uygulanır.
a) Meslek
hastalığına tutulan kimse ikinci Âkit Tarafın mevzuatına göre anılan hastalığa
neden olacak veya hastalığı ağırlaştıracak bir faaliyet icra etmemişse, birinci
Âkit Tarafın yetkili kurumu, uyguladığı mevzuat hükümlerine göre ağırlaşmayı
nazara alarak nakdî yardım sağlar.
b)
Sigortalı şahıs böyle bir faaliyeti ikinci taraf mevzuatına göre icra etmişse,
birinci Âkit Tarafın yetkili kurumu, ağırlaşmayı nazara almaksızın uyguladığı
mevzuata göre, nakdî yardım sağlar. İkinci Âkit Tarafın yetkili kurumu ise
kendi mevzuatına göre ilgilinin ağırlaşmadan sonraki durumuna göre hesaplanacak
yardım miktarı ile ağırlaşmadan önce ödenmesi gereken nakdî yardım miktarı
arasındaki farkı öder.
Madde 25
Ayni
Yardımlar
Ayni
yardımların temini ve masrafların iadesi, Hastalık ve Analık Yardımları ile
ilgili III. Bölüm, I. Kısımdaki hükümlerine göre yapılır.
V. KISIM
İŞSİZLİK YARDIMLARI
Madde 26
Sigortalılık
Sürelerinin Birleştirilmesi
1. Âkit
Taraflardan birinin mevzuatına göre yardımlardan yararlanma hakkı sigortalılık
sürelerinin tamamlanması koşuluna bağlı bulunuyorsa, bu tarafın yetkili kurumu,
diğer Âkit Tarafın mevzuatına tâbi olarak geçen sigortalılık sürelerini aynı
zamana rastlamamak koşulu ile değerlendirir.
2.
Yardımların miktarı, süresi ve ödeme şekli yardımı yapan yetkili kurumun
geçerli mevzuatına göre belirlenir.
VI. KISIM
AİLE YARDIMLARI
Madde 27
Sigortalılık
Sürelerinin Birleştirilmesi
Âkit
Taraflardan birinin mevzuatına göre aile yardımlarından yararlanmak için
sigortalılık sürelerinin tamamlanması gerekiyorsa, yetkili kurum, diğer Âkit
Taraf mevzuatına göre geçen sigortalılık sürelerini aynı zamana rastlamamak
koşulu ile sanki bu süreler kendi mevzuatına göre geçmiş gibi değerlendirir.
Madde 28
Aile
Yardımlarının Sağlanması
1. Aile
yardımlarının sağlanması, her iki Âkit Tarafın ilgili mevzuatına göre
uygulanır.
2. Bu
Sözleşmenin uygulanmasında, her iki Âkit Tarafın mevzuatı uyarınca bir aile
yardımı hakkı varsa, yardım sadece kişinin ikamet ettiği Âkit Tarafın
mevzuatına göre ödenir.
IV. BÖLÜM
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
Madde 29
İdarî
Önlemler ve İşbirliği
1. Âkit
Tarafların yetkili makamları:
a) Bu
sözleşmenin uygulanmasında gerekli idarî önlemleri belirlerler.
b) Bu
sözleşmenin uygulanmasında alınan önlemler konusunda birbirlerine mümkün olan
en kısa zamanda gerekli bilgileri verirler ve bu sözleşmenin uygulanmasını
etkilediği ölçüde ulusal yasalarında yapılan değişiklikleri bildirirler.
c) Bu
sözleşmenin uygulanmasını kolaylaştırmak üzere irtibat kuruluşları tesis
ederler.
2. Bu
sözleşmenin uygulanmasına ilişkin her sorun için Âkit Tarafların yetkili
makamları ve kurumları sanki bu sorunlar kendi ulusal yasalarını etkiliyormuş
gibi birbirlerine yardımcı olurlar. Bu idarî yardımlaşma parasız yapılır.
3. Bir
Âkit Taraf ülkesinde oturan veya bulunan kimselerin iş göremezlik durumlarının
tespit edilebilmesi için bir taraf mevzuatına göre öngörülen tıbbî kontroller,
yetkili kurumun talebi üzerine, oturma veya bulunma yerindeki kurum tarafından karşılıksız
masraf iadesi olmaksızın yapılır.
4. Bu
sözleşme uyarınca bir Âkit Tarafa diğer Âkit Tarafça hakkında bildiride
bulunulan kişilere ilişkin her nevi bilgi, bu sözleşmenin uygulanmasında
gizlilik değeri taşır ve ancak bu sözleşmenin ve onun uygulandığı mevzuatın
uygulanmasında kullanılabilir.
Madde 30
Dillerin
Kullanılması
1. Bu
sözleşmenin uygulanmasında Âkit Tarafların makamları ve kurumları, kendi
dilleri veya İngilizce ile haberleşirler.
2. Bir
dilekçe veya belge diğer tarafın resmî dili veya İngilizce ile yazılmış olduğu
gerekçesiyle reddolunamaz.
Madde 31
Giderlerden
ve Tasdikten Bağışıklık
1. Bir
Âkit Tarafın mevzuatına göre ibraz olunan evrak veya diğer belgeler harç, damga
resmi, konsolosluk veya yönetime ilişkin giderlerden tamamen veya kısmen
bağışıksa, bu bağışıklık diğer tarafın mevzuatına göre veya bu sözleşme
uyarınca ibraz olunan evrak veya diğer belgelere de uygulanır.
2. Bu
sözleşmenin uygulanmasında ibraz edilecek her türlü belge, Elçilik ve
Konsolosluk Makamlarının tasdikinden bağışıktır.
Madde 32
Bir
Talep veya İtiraz Başvurusunun Verilmesi
1. Âkit
Taraflardan birinin mevzuatına göre bu Âkit Tarafın bir kurumuna belli bir süre
zarfında gönderilmesi gereken talepler, başvurular veya itirazlar, bunların
diğer Akit Tarafın bir kurumuna aynı süre içinde verilmiş olması halinde,
birinci tarafın kurumuna verilmiş sayılır.
2. Bir
Âkit Tarafın geçerli mevzuatına göre verilmiş bir talep, ikinci Âkit Tarafın
geçerli mevzuatına göre verilen bir talep olarak kabul edilir. Şayet talepte
bulunan kişi Âkit Taraflardan birinin geçerli mevzuatına göre yaşlılık
yardımının ertelenmesini isterse, bu talep diğer Âkit Tarafça dikkate alınarak
işlem yapılır.
Madde 33
Üçüncü
Kişinin Sorumluluğu
Bir kimse
Âkit Taraflardan birinin mevzuatı uyarınca diğer Âkit Tarafın ülkesinde meydana
gelen veya meydana gelmesine neden olunan bir zarar-ziyan için yardım görmekte
ise, yardımları ödemekle yükümlü kurumun zararı tazmin etmekle yükümlü üçüncü
kişilere karşı hakları aşağıdaki şekilde düzenlenir.
a) Yardımları
ödemekle yükümlü kurum kendisine uygulanan mevzuat uyarınca, yararlanıcının
üçüncü kişiye karşı sahip olduğu haklarda onun yerine geçer ve diğer Âkit Taraf
bu yerine geçmeyi tanır.
b)
Yardımları ödemekle yükümlü kurum üçüncü kişiye karşı doğrudan rücu hakkına
sahipse diğer taraf bu hakkı tanır.
Madde 34
Haksız
Yere Ödenen Miktarların Geri Alınması
Âkit
Tarafların kurumları muhtemel fazla ödemeleri mevzuatlarının öngördüğü şekilde
karşılıklı anlaşma yoluyla çözümlerler.
Madde 35
Ödemede
Kullanılacak Para
İş bu
Sözleşmeden doğan haklar ve diğer Âkit Tarafa yapılacak ödemeler konvertıbl
(serbest) döviz ile gerçekleştirilir.
Madde 36
Anlaşmazlıkların
Çözümlenmesi
1. Bu
Sözleşmenin uygulanması ile ilgili olarak çıkacak anlaşmazlıklar, Âkit
Tarafların yetkili makamları ile karşılıklı anlaşma yoluyla çözümlenir.
2.
Herhangi bir anlaşmazlık halinde, anlaşmazlık bu maddenin birinci fıkrasında
belirtildiği şekilde çözümlenemezse, Âkit Taraflar konuyu 6 ay içerisinde
anlaşma yoluyla çözümlerler.
V. BÖLÜM
GEÇİCİ VE SON HÜKÜMLER
Madde 37
Geçici
Hükümler
1. Bu
sözleşme, yürürlüğe girmesinden önceki bir dönem için hiçbir hak doğurmaz.
2. Bu
sözleşmenin yürürlüğe girmesinden önce Âkit Tarafların mevzuatına göre geçen
bir sigortalılık süresi, bu sözleşme hükümlerine göre doğan hakların
belirlenmesinde değerlendirilir.
3. Bu
maddenin 1 inci fıkrası hükmü saklı kalmak kaydıyla, bu sözleşme uyarınca bir
hak, sözleşmenin yürürlüğe girmesinden önce gerçekleşmiş olan bir riskle ilgili
olsa dahi, doğar.
4. Yalnız
bu sözleşme uyarınca ödenmesi gereken herhangi bir yardım, ilgilinin bu
sözleşme hükümlerine uygun olarak talepte bulunması halinde, önceden tasfiye
edilen haklar, bir toptan ödemeye yer verilmemiş olması kaydıyla, bu
sözleşmenin yürürlük tarihinden geçerli olarak ödenecektir.
5. Bu
maddenin 4 üncü fıkrasında sözü edilen talep bu sözleşmenin yürürlük tarihinden
itibaren iki yıl içinde yapılırsa, bu sözleşmeye göre doğan haklar, Âkit
Tarafların mevzuatlarındaki hakkın düşmesine veya zaman aşımına uğramasına ilişkin
hükümleri, ilgili hakkında uygulanmaksızın, o tarihten itibaren kazanılır. İki
yıl geçtikten sonra yapılan taleplerde ise haklar Âkit Tarafların mevzuatına
göre kazanılır.
Madde 38
Onay
ve Yürürlük
1. Bu
sözleşme onaylanacak ve onay belgeleri en kısa zamanda teati edilecektir.
2.
Sözleşme, onay belgelerinin teati edildiği ayı izleyen üçüncü ayın birinci
gününde yürürlüğe girecektir.
Madde 39
Sözleşmenin
Süresi
Bu
sözleşme süresiz olarak yürürlükte kalacaktır. Âkit Taraflardan biri, bu
Sözleşmeyi önceden yazılı bildirimde bulunmak suretiyle feshedilir. Bu durumda,
Sözleşmenin geçerliliği feshin tebliğinden itibaren (3 ay) sonra sona erer.
Madde 40
Kazanılmış
Hakların Korunması
1. Bu
sözleşmenin feshi halinde, sözleşme uyarınca kazanılmış olan haklar geçerliliğini
korur.
2. Feshin
hüküm ifade ettiği tarihten önce geçen sigortalılık süreleri çerçevesinde
kazanılmakta olan ve henüz karara bağlanmamış yardım hakları, Âkit Taraflarca
uzlaşma yoluyla sağlanır.
Bu
Sözleşme 2 Ekim 2003 tarihinde Ankara’da ikişer orijinal metin halinde her biri
aynı derecede geçerli olmak üzere Türkçe, Çekçe ve İngilizce olarak
düzenlenmiştir. Herhangi bir anlaşmazlık halinde İngilizce metin geçerli
sayılacaktır.
Türkiye
Cumhuriyeti Adına Çek
Cumhuriyeti Adına
Recep Tayyip ERDOĞAN Vladimír ŠPIDLA
Başbakan Başbakan