Dönem:
22 Yasama Yılı: 4
TBMM (S. Sayısı: 1012)
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Güney Afrika
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmasının
Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair
Kanun
Tasarısı ve Dışişleri Komisyonu Raporu (1/1065)
Not: Tasarı; Başkanlıkça Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî
Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji ile Dışişleri
Komisyonlarına havale edilmiştir.
T.C.
Başbakanlık 28.6.2005
Kanunlar ve
Kararlar
Genel
Müdürlüğü
Sayı:
B.02.0.KKG.0.10/101-1127/3107
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri
Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 20.6.2005
tarihinde kararlaştırılan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Güney Afrika
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının
Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz
ederim.
Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
GEREKÇE
Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından,
ihracatçı firmalarımızın yeni pazarlara açılmalarına yardımcı olmak amacıyla, 2003
yılı başından itibaren “Afrika Ülkeleri ile Ekonomik İlişkilerin Geliştirilmesi
Stratejisi” uygulamaya konmuştur.
Söz konusu strateji ile, küçük ve orta ölçekli
işletmelerimizin bölge ülkelerine açılımlarının sağlanması, Türk sanayisi için
hammadde ve yan mamullerin doğrudan ve uygun fiyatlarla Afrika ülkelerinden
temin edilmesi, Türkiye’nin bazı sektörlerdeki rekabet gücünü artırmak amacıyla
bazı yatırımlarının Afrika’ya kaydırılması, bölge ülkelerine Türkiye’den
teknoloji transferinin gerçekleştirilmesi ile müteahhitlik, müşavirlik ve
mühendislik firmalarımızın Afrika ülkelerindeki pazar paylarının artırılması
hedeflenmektedir.
Bu çerçevede, Afrika kıtasının en gelişmiş ülkesi olan
Güney Afrika Cumhuriyeti (GAC), kişi başına düşen yüksek millî geliri,
bankacılık sisteminin mevcudiyeti ve gelişmişliği, ülke dış ticaretinde ülke
çeşitliliğini artırma niyeti ile halihazırda Türk firmaları tarafından bu
ülkeye mal akışı gerçekleştirilmekle birlikte, mevcut mal akışının potansiyelin
çok altında oluşu ve bölgesindeki diğer ülkelere girişte liman, bankacılık
hizmetleri ve nakliye imkanları sağlaması nedeniyle ülkemiz ihracatı açısından
potansiyel bir pazar ve Güney Afrika bölge ülkelerine giriş kapısı olarak
değerlendirilmektedir.
2004 yılında, ülkemizden GAC’ye gerçekleştirilen
ihracat, yaklaşık olarak 190 milyon ABD Doları, GAC’den ülkemize yapılan
ithalat ise, 1 milyar ABD Doları olmuştur.
GAC’ye yapılan ihracata konu başlıca ürünler; kara
ulaşım araçları, tekstil elyafı ve mamulleri, kâğıt-karton ve elektrikli makine
ve cihazları; GAC’den yapılan ithalata konu başlıca ürünler ise; altın,
taşkömürü ve demir-çeliktir.
Yukarıdaki değerlendirmeler ışığında, Başbakanımız
Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın, 3-5 Mart 2005 tarihleri arasında anılan ülkeye
gerçekleştirdiği resmi ziyaret sırasında, Türkiye-GAC Ticaret ve Ekonomik
İşbirliği Anlaşması, Sayın Başbakanımız ile GAC Başkan Yardımcısı Jacop Zuma
tarafından imzalanmıştır.
Söz konusu Anlaşma ile esas olarak, iki ülke arasındaki
ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla, her türlü önlemin
alınması ve karşılıklı ticarî münasebetlerin teşvik edilmesi
kararlaştırılmıştır.
Ayrıca, anılan Anlaşmanın başarılı bir şekilde
uygulanması için gerekli önlemleri almak ve yeni ticari ve ekonomik işbirliği
alanlarını belirlemek üzere, yine bahse konu Anlaşma kapsamında bir
Türkiye-Güney Afrika Karma Ekonomik Komisyonu kurulması öngörülmüştür.
Dışişleri Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Dışişleri Komisyonu 25.10.2005
Esas No.: 1/1065
Karar No.: 97
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Güney Afrika
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmasının
Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı, Komisyonumuzun 20 Ekim
2005 tarihli 23 üncü toplantısında Dışişleri Bakanlığı temsilcileri ile Dış
Ticaret Müsteşarlığı yetkililerinin katılmalarıyla görüşülmüştür.
Söz konusu Tasarı ile; iki ülke arasındaki ticarî ve
ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi, her türlü önlemin alınması ve karşılıklı
ticarî münasebetlerin teşvik edilmesi amaçlanmaktadır.
Afrika kıtasının en gelişmiş ülkesi olan Güney Afrika
Cumhuriyeti ile yapılan Anlaşma ile; küçük ve orta ölçekli işletmelerimizin
bölge ülkelerine açılımlarının sağlanması, hammadde ve yan mamullerin uygun
fiyatlarla Afrika ülkelerinden temin edilmesi, yatırım hizmetlerinin Afrika’ya
yönlendirilmesi ve pazar paylarının artırılması, bölge ülkelerine Türkiye’den
teknoloji transferinin gerçekleştirilmesi öngörülmektedir.
Güney Afrika Cumhuriyeti Hükümeti ekonomik
ilişkilerimizin en gelişmiş olması nedeniyle ve Güney Afrika Cumhuriyeti
Hükümetinin yakınındaki ülkelerle olan ilişkileri de geliştireceği düşünülerek
hazırlanan Tasarı, Komisyonumuzca benimsenmiş ve 1 inci, 2 nci, 3 üncü
maddeleri ile tümü aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere
Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Mehmet Dülger |
Eyyüp Sanay |
Mustafa Dündar |
|
|
Antalya |
Ankara |
Bursa |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mahmut Koçak |
Aziz Akgül |
Abdülbaki Türkoğlu |
|
|
Afyonkarahisar |
Diyarbakır |
Elazığ |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Muzaffer Gülyurt |
Halil Akyüz |
Mehmet B. Denizolgun |
|
|
Erzurum |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Şükrü Mustafa Elekdağ |
Onur Öymen |
Fikret Ünlü |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
Karaman |
|
|
Üye |
Üye |
|
|
|
Ufuk Özkan |
Nihat Eri |
|
|
|
Manisa |
Mardin |
|
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN
TÜRKİYE
CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA TİCARET VE
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI-NIN ONAYLANMASININ UYGUN BU-LUNDUĞUNA DAİR KANUN
TASARISI
MADDE 1.- 3.3.2005 tarihinde Pretorya’da imzalanan
“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Güney Afrika Cumhuriyeti Hükümeti Arasında
Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması”nın onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE2.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE3.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
TÜRKİYE
CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE GÜNEY AFRİKA CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ ARASINDA TİCARET VE
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI-NIN ONAYLANMASININ UYGUN BU-LUNDUĞUNA DAİR KANUN
TASARISI
MADDE 1.- Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen
kabul edilmiştir.
MADDE2.- Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen
kabul edilmiştir.
MADDE3.- Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen
kabul edilmiştir.
|
|
Recep Tayyip Erdoğan |
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
Dışişleri
Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet
Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet
Bak. ve Başb. Yrd. |
|
|
A. Gül |
A. Şener |
M. A. Şahin |
|
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
|
B. Atalay |
A. Babacan |
M. Aydın |
|
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Adalet
Bakanı |
|
|
N. Çubukçu |
K. Tüzmen |
C. Çiçek |
|
|
Millî
Savunma Bakanı |
İçişleri
Bakanı |
Maliye
Bakanı |
|
|
M. V. Gönül |
A. Aksu |
K. Unakıtan |
|
|
Millî
Eğitim Bakanı |
Bayındırlık
ve İskân Bakanı |
Sağlık
Bakanı |
|
|
H. Çelik |
F. N. Özak |
R. Akdağ |
|
|
Ulaştırma
Bakanı |
Tarım ve
Köyişleri Bakanı |
Çalışma
ve Sos. Güv. Bakanı V. |
|
|
B. Yıldırım |
M. M. Eker |
A. Coşkun |
|
|
Sanayi
ve Ticaret Bakanı |
En. ve
Tab. Kay. Bakanı |
Kültür
ve Turizm Bakanı |
|
|
A. Coşkun |
M. H. Güler |
A. Koç |
|
|
|
Çevre ve
Orman Bakanı |
|
|
|
|
O. Pepe |
|
TÜRKİYE
CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE GÜNEY AFRİKA
CUMHURİYETİ
HÜKÜMETİ ARASINDA TİCARET VE EKONOMİK
İŞBİRLİĞİ
ANLAŞMASI
GİRİŞ
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti (bundan sonra
"Türkiye" olarak anılacaktır) ve Güney Afrika Cumhuriyeti Hükümeti
(bundan sonra "Güney Afrika" olarak anılacaktır) (çoğul olarak
"Taraflar" ve tekil olarak "Taraf" şeklinde atıfta
bulunulacaktır);
Ülkeleri arasındaki yeni dostluk bağlarını göz önünde
bulundurarak;
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Anlaşması'nın ilkeleri
uyarınca en çok kayırılan ülke (EÇKÜ) uygulamasına dayalı ortak çıkarlar
temelinde, birbirlerinin gereksinimlerini karşılamak üzere gelişmekte olan
kapasitelerini en üst düzeyde kullanarak ülkeleri arasındaki ticari ilişkilerin
pekiştirilmesi, güçlendirilmesi ve çeşitlendirilmesine karar vererek;
Türkiye Cumhuriyeti ile Güney Afrika Cumhuriyeti
arasındaki ticaret akışının bilincinde olarak;
Türkiye ile Güney Afrika arasında arzu edilen daha
dinamik ticaret ve ekonomik ilişkilerin ticari ve ekonomik faaliyetlerin tüm
alanlarında daha yakın bir işbirliğini gerektirdiğini dikkate alarak;
Sözkonusu işbirliğinin, her iki ülkenin politikaları
geliştikçe, tekamül ameline uyan bir şekilde gerçekleştirilmesi inancıyla;
İlişkilerini güçlendirmek ve uluslararası ticari
işbirliğine ortaklaşa katkı sağlamayı ayrıca arzu ederek;
Aralarında ticari ve ekonomik işbirliğini öngören bir
anlaşmaya girmeye karar vererek;
Aşağıdaki şekilde anlaşmışlardır:
MADDE 1
Genel Hüküm
Taraflar, ülkelerinde yürürlükte bulunan iç hukuklarına
uyumlu ve taraf oldukları uluslararası antlaşmalar, konvansiyonlar ve
anlaşmalar çerçevesindeki yükümlülüklerine maruz olarak ülkeleri arasındaki
ticari ve ekonomik ilişkileri kolaylaştırmak ve geliştirmek amacıyla gerekli
her türlü önlemi alacaklardır.
MADDE 2
En Çok
Kayırılan Ülke (EÇKÜ) Muamelesi
Taraflar, DTÖ Anlaşması ve eklerinde yer alan ilkelere
uyumlu olarak birbirlerine EÇKÜ muamelesi uygulayacaklardır.
MADDE 3
EÇKÜ' den
Muafiyet
Madde 2 nin hükümleri
(a) Taraflardan birinin sınır geçişlerini
kolaylaştırmak amacıyla komşu ülkelere sağlamış olduğu veya sağlayabileceği
avantajların;
(b) Taraflardan birinin çok taraflı bir tercihli
ticaret anlaşması uyarınca üçüncü bir ülkeye tanımış olduğu avantaj veya
tercihlerin;
(c) Taraflardan birinin, gelişmekte olan ülkelerin
katılımına açık olan ve Taraflardan birinin üye olduğu veya olabileceği
gelişmekte olan ülkeler arasında ticaret ve ekonomik işbirliğinin
geliştirilmesini öngören herhangi bir düzenleme altında tanımış olduğu veya
tanıyabileceği avantaj veya tercihlerin; veya
(d) Taraflardan birinin bir Gümrük Birliği, Serbest
Ticaret Alanı veya herhangi bir diğer bölgesel veya alt-bölgesel bütünleşme
anlaşmasına katılımının sonucu veya Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma
Konferansı (UNCTAD) Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi temelinde tanıdığı veya
tanıyabileceği avantaj ve tercihlerin
hayata geçirilmesi veya devam ettirilmesi durumlarında
geçerli değildir.
MADDE 4
Ticaret
Fuarlarına Katılım
Taraflar, ilgili kurum ve kuruluşlarını sergi, fuar ve
diğer tanıtım faaliyetlerine katılım amacıyla desteklemenin yanısıra, ticaret
heyetleri ve iş temsilcilerinin karşılıklı ziyaretlerini teşvik edeceklerdir.
Her bir Taraf kendi ülkesinde diğer tarafın milli sergiler düzenlemesini
kolaylaştıracaktır.
MADDE 5
Ticari ve
Ekonomik Faaliyetlerin Gerçekleştirilmesinin Teşviki
Her Taraf diğer tarafın gerçek ve tüzel kişilerinin,
kendi topraklarında ticari ve ekonomik faaliyetler gerçekleştirmelerini, genel
olarak kabul gören uluslararası ticaret uygulamalarına uyumlu olarak teşvik
etmek için çaba gösterecektir.
MADDE 6
Mal İthalatı
Bir taraf, ülkesinde yürürlükte bulunan iç hukuk
uyarınca, diğer tarafın ülkesinden,
(a) Fuar, sergi, gösteri, seminer, kongre veya
konferans için diğer Tarafın ülkesine gönderilen ve satış amacı olmayan
malların;
(b) Onarımın ardından re-eksport edilmesi şartıyla,
ihraç edildikten sonra onarım amacıyla geri gelen malların
İthalat resim, vergi ve harçlardan muaf olarak ithaline
izin verecektir.
MADDE 7
Malların
Transit Geçişinin Kolaylaştırılması
Bir taraf, ülkesinde yürürlükte bulunan iç hukuk
uyarınca, diğer Taraf ülkesinin mallarının kendi topraklarından transit
geçişine izin verecektir.
MADDE 8
Ödeme
Düzenlemeleri
Bu Anlaşma çerçevesinde sonuçlandırılacak
sözleşmelerden doğan mal ve hizmetlerin ödemesi, Tarafların kambiyo kanun ve
düzenlemeleri uyarınca, konvertibl dövizler ile yapılacaktır.
MADDE 9
Koruma
Önlemleri
Bu Anlaşmanın hükümleri, taraflardan herhangi birisinin
DTÖ Anlaşmasının ve Eklerinin ilgili hükümlerine uygun olarak önlem alma ve
uygulama hakkını, bu önlemlerin keyfi veya ayrımcı bir tavır ile uygulanmaması
kaydıyla, kısıtlamamaktadır.
MADDE 10
Yetkili
Makamlar
Taraflar, bu Anlaşmanın hükümlerini ve buna bağlı diğer
hususları uygulamakla yükümlü makamların,
(a) Türkiye tarafında, Başbakanlık Dış Ticaret
Müsteşarlığı; ve (b) Güney Afrika tarafında, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı
olmasını kararlaştırmışlardır.
MADDE 11
Karma
Ekonomik Komisyonun (KEK) Kurulması
(1) Taraflar, iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik
ilişkilerin geliştirilmesi ve kolaylaştırılması amacıyla bir Türkiye-Güney
Afrika Karma Ekonomik Komisyonu kuracaklardır.
(2) Karma Ekonomik Komisyon, bu Anlaşmanın başarılı bir
şekilde uygulanması için gerekli
önlemleri alacak ve yeni ticari ve ekonomik işbirliği alanları belirleyecektir.
(3) KEK, Türkiye Cumhuriyeti Dış Ticaret Müsteşarı ve
Güney Afrika Cumhuriyeti Ticaret ve
Sanayi Bakan Yardımcısı düzeyinde kurulacaktır.
(4) KEK, dönüşümlü olarak Türkiye Cumhuriyeti ve Güney
Afrika Cumhuriyeti'nde, Taraflarca
üzerinde mutabık kalınacak bir tarih ve yerde toplanacaktır.
MADDE 12
Ticari Bilgi
Değişimi
Bu Anlaşmanın doğru bir şekilde uygulanmasını teminen
Taraflar, mümkün olduğu ölçüde, ülkeleri arasındaki ticaretin ve ticari
faaliyetlerin geliştirilmesine katkıda bulunacak her türlü yararlı bilgiyi
Madde 11' de belirtilen makamlar aracılığıyla birbirlerine ileteceklerdir.
MADDE 13
Uyuşmazlıkların
Halli
Taraflar arasında bu Anlaşmanın yorumu veya
uygulamasına ilişkin olarak doğacak uyuşmazlıklar, hiçbir gayrimakul gecikme
olmaksızın dostane istişareler ve müzakereler yoluyla çözümlenecektir.
MADDE 14
Anlaşmanın
Tashihi ve Tadili
(1) Bu Anlaşma, Taraflardan birisinin, yazılı mutabakat
yoluyla, diplomatik kanallar aracılığıyla gerçekleştireceği bir Nota Teatisi
ile herhangi bir zamanda tashih veya tadil edilebilir.
(2) Anlaşmanın tadil edilmesinin bu Anlaşmanın
hükümleri doğrultusunda gerçekleştirilmiş sözleşme ve anlaşmaların yerine
getirilmesi üzerinde bir etkisi olmayacaktır.
MADDE 15
Anlaşmanın
Yürürlüğe Girmesi ve Sona Ermesi
(1) Bu Anlaşma Tarafların, Anlaşmanın yürürlüğe girmesi
için gerekli anayasal yükümlülüklerin yerine getirildiğine dair diğer Tarafa
diplomatik kanallar aracılığıyla yazılı olarak bildirimde bulunduğu tarihte
yürürlüğe girer. Yürürlüğe girme tarihi son bildirimin yapıldığı tarihtir.
(2) Anlaşma, başlangıçta beş yıllık bir süre için
yürürlükte kalacak ve Taraflardan birinin Anlaşmanın sona ermesinden en az altı
ay öncesinden, diplomatik kanallar aracılığıyla bu Anlaşmanın yürürlükten
kaldırılması yönündeki niyetini yazılı olarak bildirmemesi halinde, Anlaşmanın
yürürlük süresi otomatik olarak birer yıl uzatılacaktır.
(3) 2. bent uyarınca bu Anlaşmanın yürürlükten
kaldırılmasına bağlı olmaksızın, bu
Anlaşmanın geçerlilik süresinde sonuçlandırılan ve sona ermesinden önce
tamamlanmamış veya ödemesi yapılmamış işlemler, tamamlanıncaya veya ödeme
gerçekleşinceye kadar, bu Anlaşmanın hükümlerine tabi olacaktır.
Hükümetleri tarafından tam yetki verilmiş aşağıda
imzası bulunanlar, şahitler huzurunda, bu Anlaşmayı İngilizce dilinde iki nüsha
olarak imzalamış ve mühürlemişlerdir.
Pretorya'da, 2005 yılının Mart ayının üçüncü gününde
yapılmıştır.
|
|
TÜRKİYE
CUMHURİYETİ |
GÜNEY
AFRİKA CUMHURİYETİ |
|
|
HÜKÜMETİ
ADINA |
HÜKÜMETİ
ADINA |
|
|
Recep Tayyip ERDOĞAN |
Jacop ZUMA |
|
|
Başbakan |
Başkan
Yardımcısı |