Dönem: 22                                                                           Yasama Yılı: 5

 

TBMM                                                        (S. Sayısı: 1372)

 

Er ve Erbaş Harçlıkları Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve Milli Savunma Komisyonu

Raporu (1/924)

­­­                     

Not: Tasarı Başkanlıkça; Plan ve Bütçe ile Millî Savunma komisyonlarına havale edilmiştir.

 

                                   T.C.

                             Baş­bakan­lık                                                                          02.11.2004

                     Kanun­lar ve Karar­lar

                         Genel Müdür­lüğü

         Sayı: B.02.0.KKG.0.10/101-960/5126

 

TÜR­KİYE BÜYÜK MİL­LET MEC­LİSİ BAŞ­KAN­LIĞINA

Milli Savunma Bakanlığı’nca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulu’nca 18/10/2004 tarihinde kararlaştırılan “Er ve Erbaş Harçlıkları Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.

Gereğini arz ederim.

                                                                                                         Recep Tayyip Erdoğan

                                                                                                                   Baş­bakan

GENEL GEREK­ÇE

Seferberlik ve savaş halinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin seferî kadro ve teşkilat seviyesine çıkarılması için bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile özel kurum ve kuruluşlarla TSK arasında planlanan işbirliğinin denenmesi, yedek personelin eğitilerek harbe hazır hale getirilmesi maksadıyla her yıl seferberlik tatbikatları ve ferdi seferberlik eğitimleri icra edilmektedir. Seferberlik tatbikat ve eğitimlerine katılan yedek personelin özlük hakları ile ilgili esaslar, Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğüne dayanılarak yürürlüğe konulan Türk Silahlı Kuvvetleri Seferberlik, Öğretim, Eğitim ve Tatbikat Yönergesinde düzenlenmiştir.

Söz konusu Yönergeye göre, özlük hakları kapsamında, yedek personele rütbesi karşılığı muvazzaf emsalinin aldığı ücret kadar ödeme yapılmaktadır. Bununla beraber maaş ve harçlık ödemelerinde yedek personelin sivil yaşamlarındaki memur, işçi, serbest meslek mensubu olmaları gibi mesleki statüleri de etken olmaktadır. Buna göre yedek subay ve astsubaylar rütbe karşılığı maaş aldıkları için, yedek erbaş ve erlerden memur statüsünde olanlar da tatbikat ve eğitim süresince çalıştıkları kurumlardan maaşlarını tam almaya devam ettikleri için bu konuda bir sorunla karşılaşılmamaktadır.

Ancak yedek erbaş ve erlerden işçi statüsünde olanlar tatbikat ve eğitime katılmak üzere işten çıkarılmak, serbest meslek sahibi olanlar da işlerini bırakmak zorunda kalabildiklerinden, işlerinden elde ettikleri geliri ve hatta işlerini kaybedebilmektedirler.

Muvazzaflık hizmetini yapmakta olan erbaş ve erlerin silah altına alınma zamanları nedeniyle sivil hayatlarında maddi ve manevi herhangi bir mağduriyete uğramamaları için yasalarımızda gerekli düzenlemeler bulunmaktadır. Ancak, yedek personel tatbikat ve eğitim maksadıyla beklemedikleri bir zamanda silah altına alınmakta ve çoğu zaman iş ve aile hayatları ile ilgili olarak ihtiyaç duydukları tedbirleri yeterince alamamaktadır.

Sorunu etkileyen bir diğer faktör de tatbikat ve eğitimlerin süreleridir. Yedek personelin katılacakları tatbikat ve eğitimlerin süresinin Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü gereği kırk beş gün ve daha fazla olması mümkündür. Bu durumda işçi veya serbest meslek sahibi olan yedek personelin işini kaybetme veya mesleğini icra edememe riski daha fazla olmakta ve işini vekaleten birine bırakma, geçimini birikimleriyle sağlama gibi önleyici tedbir alma şansı azalmaktadır.

Halen 257 sayılı Er ve Erbaş Harçlıkları Kanunu gereği erbaş ve erlere verilmekte olan harçlıklar temel alınarak tatbikat ve eğitime katılan yedek erbaş ve erlere rütbesi karşılığı ödenecek toplam harçlık bedelleri çok az ve yetersizdir. Örneğin yedi gün süreli bir tatbikata katılan yedek ere rütbesi karşılığı ödenecek harçlık bedeli sadece 2.300.000 TL’dir.

Belirtilen nedenlerle tatbikat ve eğitimlere katılan yedek erbaş ve erlere ödenen harçlıkların, 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen asgari ücret esas alınarak iyileştirilmesinin faydalı olacağı mütalaa edilmektedir.

Tasarı ile seferberlik tatbikatlarına veya eğitimlerine katılan yedek erbaş ve erlere tatbikat veya eğitim süresinin her günü için, aylık asgari ücretin net tutarının belirli oranlarında ödeme yapılması, ancak, ilgili mevzuatı gereğince, tatbikat veya eğitim süresince, görevli bulundukları kamu kurum veya kuruluşlarından, çalışmakta oldukları işyerlerinden veya tabi oldukları sosyal güvenlik kurumlarından maaş, ücret veya aylıklarını tam olarak almaya devam eden yedek erbaş ve erlere ayrıca harçlık ödenmemesi öngörülmektedir.

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1- Madde ile; seferberlik tatbikatlarına veya eğitimlerine katılan yedek erbaş ve erlere, tatbikat veya eğitim süresinin her günü için, 4857 sayılı İş Kanununa göre 16 yaşını doldurmuş işçilere uygulanmakta olan aylık asgari ücretin net tutarının,

- Çavuşlara % 100’ünün,

- Onbaşılara % 90’ının,

- Erlere % 75’inin,

1/30’u tutarında ödeme yapılması öngörülmektedir.

Ancak, mevzuat gereğince, seferberlik tatbikatı veya eğitimi süresince, görevli bulundukları kamu kurum veya kuruluşlarından, çalışmakta oldukları işyerlerinden veya tabi oldukları sosyal güvenlik kurumlarından maaş, ücret veya aylıklarını tam olarak almaya devam eden yedek erbaş ve erlere mükerrer ödeme yapılmasının önlenmesi amacıyla, ikinci fıkrada, bu durumda olanlara maddeye göre ayrıca harçlık ödenmeyeceği hükme bağlanmaktadır.

Madde 2- Yürürlük maddesidir.

Madde 3- Yürütme maddesidir.

Milli Savunma Komisyonu Raporu

         Türkiye Büyük Millet Meclisi

          Milli Savunma Komisyonu                                                               22/3/2007                                             

                   Esas No: 1/924                                                                                 

                    Karar No: 42

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Başkanlığınızca, 9/11/2004 tarihinde esas komisyon olarak Komisyonumuza, tali olarak da Plan ve Bütçe Komisyonuna havale edilen 1/924 esas numaralı “Er ve Erbaş Harçlıkları Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”, Komisyonumuzun 21/3/2007 tarihli toplantısında, Hükümeti temsilen Milli Savunma Bakanı Sayın Vecdi GÖNÜL ve beraberinde Bakanlık yetkilileri ile Genelkurmay Başkanlığı ve Maliye Bakanlığı temsilcilerinin katılımlarıyla görüşülmüştür.

Tasarı ile,

- Seferberlik tatbikatlarına veya eğitimlerine katılan yedek erbaş ve erlere tatbikat veya eğitim süresinin her günü için aylık asgari ücretin net tutarının belirli oranlarında (çavuşlara %100’ünün, onbaşılara %90’ının, erlere %75’inin 1/30’u tutarında) ödeme yapılması,

- Ancak ilgili mevzuatı gereğince tatbikat veya eğitim süresince, çalıştıkları işyerlerinden veya tabi oldukları sosyal güvenlik kurumlarından, görevli bulundukları kamu kurum veya kuruluşlarından maaş, ücret veya aylıklarını tam olarak almaya devam eden yedek erbaş ve erlere ayrıca harçlık ödenmemesi,

Öngörülmektedir.

Tasarının tümü üzerindeki görüşmelerde, Milli Savunma Bakanı Sayın Vecdi GÖNÜL yapmış olduğu sunuş konuşmasında;

- Seferberlik veya savaş halinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin seferi kadro ve teşkilat seviyesine çıkarılması için bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları veya özel kurum ve kuruluşlarla Türk Silahlı Kuvvetleri arasında planlanan işbirliğinin denenmesi, yedek personelin eğitilerek harbe hazır hale getirilmesi maksadıyla her yıl seferberlik tatbikatları ve ferdi seferberlik eğitimlerinin icra edildiğini,

- Halen silah altına alınan bütün erbaş ve erlere 257 sayılı Er ve Erbaş Harçlıkları Kanununun 2 nci maddesinde belirtilen esaslara göre harçlık ödendiğini,

- Özel bir düzenleme olmadığı için seferberlik tatbikat veya eğitimlerine katılan yedek erbaş ve erlere de anılan madde uyarınca ödeme yapıldığını,

- Tatbikat veya eğitim süresince, yedek subay ve astsubayların rütbe karşılığı maaş aldıklarını, yedek erbaş ve erlerden memur statüsünde olanların da 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu gereği çalıştıkları kurumlardan maaşlarını almaya devam ettiklerinden, bu konuda uygulamada bir sorunla karşılaşılmadığını,

- Ancak, Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü uyarınca, yedek personelin katılacağı tatbikat veya eğitim süresinin 45 gün veya daha fazla olabileceği dikkate alındığında, tatbikat veya eğitime katılmak üzere çağrılan yedek erbaş ve erlerden özellikle işçi statüsünde olanların iş yerlerinden ayrılmak, serbest meslek sahibi olanların da iş yerlerini kapatmak zorunda kaldıklarını, hatta bazılarının sırf bu nedenle işlerini kaybedebildiklerini,

- Bu durumda olan yedek personele ödenen harçlık tutarının ise günümüz şartlarında yetersiz kaldığını,

- Tatbikat veya eğitime katılan bir ere rütbesi karşılığı ödenecek bir günlük harçlık bedelinin 2007 yılının ilk yarısı için 0,47 YTL olduğunu,

- Tasarı ile tatbikat veya eğitimlere katılan yedek erbaş ve erlere ödenen harçlıkların, 4857 sayılı İş Kanunu ile belirlenmiş en düşük ücret olan asgari ücretin esas alınmak suretiyle iyileştirilmesinin amaçlandığını,

ifade etmişlerdir.

Bu açıklamaların ardından Tasarının tümü üzerindeki görüşmeler tamamlanmış ve maddelerinin görüşülmesine geçilmiştir.

Maddelerin görüşmeleri sonucunda Tasarının;

- 257 sayılı Kanuna ek madde eklenmesini öngören çerçeve 1 inci maddesi;

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişiklik ile işçilere ödenmekte olan asgari ücretin net tutarının, medeni durum ve çocuk sayılarına göre farklılık göstermesi nedeniyle uygulamada karşılaşılabilecek sorunların giderilmesi amacıyla verilen önerge doğrultusunda birinci fıkrada geçen “işçilere” ibaresinden önce gelmek üzere “bekar” ibaresinin eklenmesi,

4857 sayılı İş Kanununun, 257 sayılı Kanun metninde ilk kez yer alıyor olması nedeniyle kanun yapım tekniğine uygun olarak tarihinin madde metnine ilave edilmesi ve eklenen maddenin bir ek madde olması nedeniyle çerçeve hükmüne “ek” ibaresinin eklenmesi suretiyle,

değiştirilerek,

- Yürürlüğe ilişkin 2 nci ve yürütmeye ilişkin 3 üncü maddeleri ise aynen, kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygıyla arz olunur.

 

Başkan

Başkanvekili

Sözcü

 

Cengiz Kaptanoğlu

Yüksel Çavuşoğlu

Ziyattin Yağcı

 

İstanbul

Karaman

Adana

 

Katip

Üye

Üye

 

Mehmet Asım Kulak

Telat Karapınar

A. İsmet Çanakcı

 

Bartın

Ankara

Ankara

 

Üye

Üye

Üye

 

İsmail Değerli

Ensar Öğüt

İnci Özdemir

 

Ankara

Ardahan

İstanbul

 

Üye

Üye

Üye

 

Tevfik Ensari

Hasan Bilir

Zeki Karabayır

 

İzmir

Karabük

Kars

 

Üye

Üye

Üye

 

Vahit Erdem

Halil Tiryaki

Murat Yılmazer

 

Kırıkkale

Kırıkkale

Kırıkkale

 

Üye

Üye

Üye

 

Süleyman Turgut

İsmail Bilen

Hüseyin Özcan

 

Manisa

Manisa

Mersin

 

 

Üye

 

 

 

İbrahim Hakkı Birlik

 

 

 

Şırnak

 

HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN

ER VE ERBAŞ HARÇLIKLARI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI

MADDE 1- 23/2/1961 tarihli ve 257 sayılı Er ve Erbaş Harçlıkları Kanununa aşağıdaki madde eklenmiştir.

“Seferberlik tatbikatlarına veya eğitim-lerine katılan yedek erbaş ve erlere ödencek harçlık

EK MADDE 1- Seferberlik tatbikatlarına veya eğitimlerine katılan yedek erbaş ve erlere, tatbikat veya eğitim süresinin her günü için, 4857 sayılı İş Kanununa göre 16 yaşını doldurmuş işçilere uygulanmakta olan aylık asgari ücretin net tutarının,

a) Çavuşlara % 100’ünün,

b) Onbaşılara % 90’ının

c) Erlere % 75’inin,

otuzda biri tutarında ödeme yapılır.

Ancak, ilgili mevzuat gereğince, seferberlik tatbikatı veya eğitimi süresince; görevli bulundukları kamu kurum veya kuruluşlarından, çalışmakta oldukları işyer-lerinden veya tabi oldukları sosyal güvenlik kurumlarından maaş, ücret veya aylıklarını tam olarak almaya devam eden yedek erbaş ve erlere bu maddeye göre ayrıca harçlık ödenmez.”

MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

 

MİLLİ SAVUNMA KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN

ER VE ERBAŞ HARÇLIKLARI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA  DAİR  KANUN TASARISI

MADDE 1- 23/2/1961 tarihli ve 257 sayılı Er ve Erbaş Harçlıkları Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Seferberlik tatbikatlarına veya eğitim-lerine katılan yedek erbaş ve erlere ödenecek harçlık

EK MADDE 1- Seferberlik tatbikatlarına veya eğitimlerine katılan yedek erbaş ve erlere, tatbikat veya eğitim süresinin her günü için, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa göre 16 yaşını doldurmuş bekar işçilere uygu-lanmakta olan aylık asgari ücretin net tutarının,

a) Çavuşlara % 100’ünün,

b) Onbaşılara % 90’ının,

c) Erlere % 75’inin,

otuzda biri tutarında ödeme yapılır.

Ancak, ilgili mevzuat gereğince, seferberlik tatbikatı veya eğitimi süresince; görevli bulundukları kamu kurum veya kuruluşlarından çalışmakta oldukları işyer-lerinden veya tabi oldukları sosyal güvenlik kurumlarından maaş, ücret veya aylıklarını tam olarak almaya devam eden yedek erbaş ve erlere bu maddeye göre ayrıca harçlık ödenmez.”

MADDE 2- Tasarının 2 nci maddesi, Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3- Tasarının 3 üncü maddesi, Komisyonumuzca aynen  kabul edilmiştir.

 

          Recep Tay­yip Er­doğan

                     Baş­bakan

    Dışiş­leri Bak. ve Başb. Yrd.V.         Dev­let Bak. ve Başb. Yrd.         Dev­let Bak. ve Başb. Yrd.

                   M.V. Gönül                                      A. Şener                                  M. A. Şahin

                 Dev­let Bakanı                               Dev­let Bakanı                            Dev­let Bakanı

                     B. Atalay                                     A. Babacan                                  M. Aydın

                 Devlet Bakanı                               Devlet Bakanı                            Adalet Bakanı

                      G. Akşit                                       K. Tüzmen                                   C. Çiçek

           Mil­lî Savun­ma Bakanı                         İçişleri Bakanı                            Maliye Bakanı

                   M. V. Gönül                                      A. Aksu                                   K. Unakıtan

             Mil­lî Eğitim Bakanı                Bayındırlık ve İskân Bakanı                 Sağlık Bakanı

                      H. Çelik                                      Z. Ergezen                                   R. Akdağ

               Ulaştırma Bakanı                   Tarım ve Köyişleri Bakanı      Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı

                    B. Yıldırım                                      S. Güçlü                               M. Başesgioğlu

      Sanayi ve Ticaret Bakanı V.            En. ve Tab. Kay. Bakanı           Kültür ve Turizm Bakanı

                      C. Çiçek                                     M. H. Güler                                E. Mumcu

                                                               Çevre ve Orman Bakanı                                                                                           O. Pepe