Dönem: 22
Yasama Yılı: 3
T.B.M.M. (S.
Sayısı: 869)
Emniyet Teşkilatı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun Tasarısı ve İçişleri Komisyonu Raporu (1/1006)
Not: Tasarı, Başkanlıkça
Anayasa ve İçişleri Komisyonlarına havale edilmiştir.
T.C.
Başbakanlık 5.4.2005
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı: B.02.0.KKG.0.10/101-1095/1528
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
İçişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı
Bakanlar Kurulunca 28.3.2005 tarihinde kararlaştırılan “Emniyet Teşkilatı
Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte
gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Rütbe terfi işlemleri, 3201 sayılı Emniyet
Teşkilatı Kanununun değişik 55 inci maddesi
hükümlerine göre yapılmaktadır.
1987 yılına kadar, askerlik hizmetinde
geçen sürenin rütbe kıdeminde değerlendirilmesine ilişkin herhangi bir yasal
düzenleme bulunmamakta iken rütbeli emsaller arasında askerlik hizmeti süresi
(bay-bayan, kısa-uzun dönem askerlik, amir olmadan önce yapılan askerlik)
nedeniyle oluşan farklılığı gidermek amacıyla ilk defa 29.5.1991 tarihli ve
3748 sayılı Kanun ile "Polis amiri olduktan sonra yapılan askerlik hizmeti,
yurtdışı misyon koruma, yurtdışı kurs ve diğer görevler sebebiyle geçirilen
süreler ile görev nedeniyle yaralanma halinde tedavi ve istirahat sürelerinin rütbe terfilerinde
değerlendirilmesi" 3201 sayılı Kanun metnine eklenmiştir. 3201 sayılı
Emniyet Teşkilatı Kanununun 55 inci maddesinin ondordüncü fıkrasında yer alan;
"Mevzuat hükümlerine göre kazanılmış hak aylığında değerlendirilmesi
yapılan her türlü uzmanlık, master, doktora ve avukatlık stajı rütbe kıdeminde
değerlendirilmez. Ancak, polis amiri olduktan sonra yapılan askerlik hizmeti,
yurtdışı misyon koruma, yurtdışı kurs ve diğer görevler sebebi ile geçirilen
süreler ile tedavi ve istirahat süreleri rütbe terfiinde değerlendirilir"
şeklindeki düzenleme 1993 ve 2001 yıllarında yapılan kanuni düzenlemelerde de
muhafaza edilerek 1991-2004 yılları arasında istikrarlı bir şekilde
uygulanmıştır.
Anayasa Mahkemesinin 11.6.2003 tarihli ve
E:2001/346- K:2003/63 sayılı Kararı ile Emniyet Teşkilatı Kanununun 55 inci
maddesinin ondordüncü fıkrasında geçen "Polis amiri olduktan sonra
yapılan" ibaresinin iptali üzerine; anılan maddede iptal edilmeyen ve
halen yürürlükte bulunan dokuzuncu ve onikinci fıkralarında öngörülen
"bulunduğu rütbede zorunlu en az bekleme sürelerine" aykırı olacak
bir uygulama ile karşı karşıya kalınmıştır.
Anayasa Mahkemesinin gerekçeli kararında
belirtilmemesine rağmen, iptal kararından sonra maddenin devamında yer alan;
yurtdışı misyon koruma, yurtdışı kurs ve diğer görevler sebebiyle geçirilen
süreler ile tedavi ve istirahat sürelerinin de amirlik rütbe kıdeminden
sayılması gerektiği şeklinde oluşan yorumlar neticesinde; Polis Mesleğinin
temeli olan hiyerarşik yapı ile disiplin sistemi olumsuz yönde etkilenmiştir.
Yapılacak olan düzenleme ile aynı dönemde
rütbe alan emsaller arasında ortaya çıkan eşitsizliği gidererek polis
mesleğinin temeli olan hiyerarşik yapının ve disiplin sisteminin korunması
amaçlanmıştır.
Ayrıca, bu düzenleme ile Emniyet
Hizmetleri Sınıfına girmeden önce veya Emniyet Teşkilatında iken yapılan
askerlik hizmeti, fiili çalışma süresinden sayılarak aynı hukuksal durumdaki
tüm personele eşit uygulamanın yapılması sağlanacaktır.
Yine bu düzenleme ile fiili çalışma
süresine ilişkin her türlü değerlendirmede mevzuat ve uygulamada belirlenmiş
olan "emsali geçememe" yönündeki objektif bir kıstas öngörülmüştür.
Devlet Memurları Kanununda da kabul gören emsal esası, Emniyet Teşkilatındaki
her rütbe için öngörülen asgari bekleme süresi gözetilerek belirlenecektir.
Emniyet Teşkilatının hiyerarşik yapısının
ve Emniyet Teşkilatı Kanununun 13 üncü maddesinde sayılan rütbe esasının
korunması için, değerlendirmelerde bulunulan rütbe esas alınmıştır. Bu uygulama
ile Anayasa Mahkemesi ve idari yargı kararlarının ifası da gerçekleşmiş, birçok
yargısal sorun kendiliğinden çözülmüş olacaktır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1.- Anayasa Mahkemesinin 11.6.2003
tarihli ve E:2001/346- K:2003/63 sayılı Kararı ile Emniyet Teşkilatı Kanununun
55 inci maddesinin ondördüncü fıkrasında geçen "Polis amiri olduktan sonra
yapılan" ibaresinin iptali üzerine; anılan maddede iptal edilmeyen ve
halen yürürlükte bulunan dokuzuncu ve onikinci fıkralarında geçen, bulunduğu
rütbede zorunlu en az bekleme sürelerine aykırı olacak bir uygulama ile karşı
karşıya kalınmıştır.
Bu düzenleme ile Anayasa Mahkemesi Kararı
sonrasında oluşan hukuksal boşluğu gidermek ve yürürlükte bulunan 55 inci
maddenin dokuzuncu ve onikinci fıkralarında öngörülen "Rütbelerde ve
meslek derecelerinde en az bekleme süreleri ve olumlu sicil almış olmak"
hükümlerine aykırı uygulamayı ortadan kaldırmak ve aynı dönemde rütbe alan
emsaller arasında ortaya çıkan eşitsizliği gidererek polis mesleğinin temeli
olan hiyerarşik yapının ve disiplin sisteminin korunması amaçlanmıştır.
Ayrıca, bu düzenleme ile Emniyet
Hizmetleri Sınıfına girmeden önce veya Emniyet Teşkilatında iken yapılan
askerlik hizmeti, fiili çalışma süresinden sayılarak aynı hukuksal durumdaki
tüm personele eşit uygulamanın yapılması sağlanacaktır.
Bu değişiklikle fiili çalışma süresine
ilişkin her türlü değerlendirmede mevzuat ve uygulamada belirlenmiş olan
"emsali geçememe" yönündeki objektif bir kıstas öngörülmüştür. Devlet
Memurları Kanununda da kabul gören emsal esası, Emniyet Teşkilatındaki her
rütbe için öngörülen asgari bekleme süresi gözetilerek belirlenecektir.
Madde 2.- Yürürlük maddesidir.
Madde 3.- Yürütme maddesidir.
Türkiye Büyük Millet
Meclisi
İçişleri Komisyonu 13.4.2005
Esas No.: 1/1006
Karar No.: 13
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
İçişleri Bakanlığınca hazırlanarak
Bakanlar Kurulunca, 5.4.2005 tarihinde Başkanlığınıza sunulan, "Emniyet
Teşkilatı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı",
Başkanlığınızca 6.4.2005 tarihinde esas komisyon olarak Komisyonumuza ve tali
komisyon olarak Anayasa Komisyonuna havale edilmiş ve Komisyonumuz, 13.4.2005
tarihli onuncu toplantısında, İçişleri ve Millî Savunma Bakanlıkları
temsilcilerinin de katılımıyla Tasarıyı inceleyip görüşmüştür.
14.1.1988 tarihinde kabul edilen 311
sayılı KHK ile yapılan düzenlemede askerlik süresinin rütbe kıdeminde göz önüne
alınmayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu durum kadınlar ve erkekler ile
askerliğini uzun dönem yapanlar ve kısa dönem yapanlar arasında eşitsizlik
doğurmuş ve bu eşitsizliği gidermek için askerlik hizmetinin rütbe kıdeminde
sayılması yönünde 1991 tarihinde 3748 sayılı Kanun çıkarılmıştır. Sözkonusu
Kanun polis amiri olduktan sonra yapılan askerlik sürelerinin rütbe kıdeminde
değerlendirileceğini öngörmüştür. 3201 sayılı Kanunun 55 inci maddesindeki bu
düzenleme, 55 inci madde, 10.3.1993 tarih ve 3870 sayılı Kanun ile 21.4.2001
tarih ve 4638 sayılı Kanunlarla değiştirilmesine rağmen aynen korunmuştur.
Ancak 4638 sayılı Kanunun Anayasa’ya aykırılığı iddiası ile Anayasa Mahkemesine
başvurulmuş ve Anayasa Mahkemesi 11.6.2003 tarihli ve E: 2001/346, K: 2003/63
Kararı ile 55 inci maddenin 14 üncü fıkrasında geçen "Polis amiri olduktan
sonra yapılan" ibaresini iptal etmiştir. Anayasa Mahkemesi Kararında şöyle
demektedir:
"Askerlik hizmetinin rütbe kıdeminde
sayılması ya da sayılmamasına ilişkin düzenleme anayasal ilkelere uygun olması
koşuluyla yasama organının takdirinde olan bir husustur. Askerlik hizmetinin
yerine getirilmesinde kişilerin kamu görevlisi olup olmamasının ya da yürüttüğü
kamu görevinin niteliğinin farklı bir konum yarattığı kabul edilemez. Kamu
görevlisi iken askerlik yapanlardan, bir rütbeyi aldıktan sonra veya önce
askerlik yapanlar aynı hukuksal durumda bulunduklarından bunlara farklı
kuralların uygulanması sonucunu doğuran dava konusu bölüm, Anayasa'nın 10 uncu
maddesinde belirtilen eşitlik ilkesine aykırıdır, iptali gerekir."
Anayasa Mahkemesinin bu kararından sonra
bir hukuki boşluk doğmuş ve bu boşluğun giderilmesi gerekmiştir. Tasarı bu
boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır. Tasarıdaki düzenlemeye göre rütbeler içinde
yapılan askerlik hizmeti süreleri rütbedeki fiili çalışma süresinden sayılacak,
emniyet teşkilatına girmeden önce yapılan askerlik hizmeti, fiili çalışma
süresinden sayılacak ancak bu sürelerin sayılması sonucu emsallerin geçilmesi
olanaklı olmayacaktır.
Tasarının tümü üzerinde yapılan
görüşmelerden sonra, Tasarı ile gerekçesi Komisyonumuzca benimsenerek
maddelerin görüşülmesine geçilmesi kararlaştırılmıştır.
Tasarının yukarıda sözü edilen düzenlemeyi
içeren 1 inci maddesi ile yürürlük ve yürütmeye ilişkin 2 ve 3 üncü maddeleri
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurula sunulmak üzere arz
olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Tevfik Ziyaeddin
Akbulut |
Ali Sezal |
Şükrü Önder |
|
|
Tekirdağ |
Kahramanmaraş |
Yalova |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Sinan Özkan |
Ali Küçükaydın |
Şevket Gürsoy |
|
|
Kastamonu |
Adana |
Adıyaman |
|
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Nur Doğan Topaloğlu |
Şevket Orhan |
Ali Yüksel Kavuştu |
|
|
Ankara |
Bursa |
Çorum |
|
|
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ali Ayağ |
Talip Kaban |
Muharrem Tozçöken |
|
|
Edirne |
Erzincan |
Eskişehir |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Fuat Geçen |
Recep Koral |
Sıdıka Sarıbekir |
|
|
Hatay |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
Toplantıya katılmadı) |
(Çekimser) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Hakkı Ülkü |
Mehmet S. Kesimoğlu |
Ali Oksal |
|
|
İzmir |
Kırklareli |
Mersin |
|
|
(Çekimser) |
(Çekimser) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Seracettin Karayağız |
Nurettin Sözen |
Selami Uzun |
|
|
Muş |
Sivas |
Sivas |
|
|
|
(Çekimser) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Kartal |
Mehmet Çiçek |
Nadir Saraç |
|
|
Van |
Yozgat |
Zonguldak |
HÜKÜMETİN
TEKLİF ETTİĞİ METİN
EMNİYET
TEŞKİLATI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1.- 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı
Emniyet Teşkilatı Kanununun değişik 55 inci maddesinin ondördüncü fıkrası
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Mevzuat hükümlerine göre kazanılmış hak
aylığında değerlendirilmesi yapılan her türlü uzmanlık, master, doktora ve
avukatlık stajı rütbe kıdeminde değerlendirilmez. Ancak, bu Kanunun 13 üncü
maddesinde sayılan rütbeler içerisinde yapılan askerlik hizmeti, yurt dışı
misyon koruma, yurt dışı kurs ve diğer görevler sebebi ile geçirilen süreler
ile tedavi ve istirahat süreleri, hangi rütbede ifa edilmiş veya geçirilmiş ise
o rütbedeki fiili çalışma süresi içerisinde değerlendirilir. Emniyet Teşkilatına
girmeden önce yapılan askerlik hizmeti, atanılan ilk rütbede ve adaylığın
onanmasından sonra fiili çalışma süresinden sayılır. Bu sürelerin sayılması
sonucu emsallerine göre kıdemli sayılanlar rütbe terfilerinde her ne sebeple
olursa olsun rütbe olarak emsallerini geçemez.”
MADDE 2.- Bu Kanun yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
MADDE 3.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar
Kurulu yürütür.
İÇİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
KANUN
TASARISI
MADDE 1.- Tasarının 1 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2.- Tasarının 2 nci maddesi aynen
kabul edilmiştir.
MADDE 3.- Tasarının 3 üncü maddesi aynen
kabul edilmiştir.
|
|
Recep Tayyip Erdoğan |
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. V. |
|
|
A. Gül |
A. Şener |
A. Şener |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
B. Atalay |
A. Babacan |
M. Aydın |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Adalet Bakanı |
|
|
G. Akşit |
K. Tüzmen |
C. Çiçek |
|
|
Millî Savunma Bakanı |
İçişleri Bakanı |
Maliye Bakanı |
|
|
M. V. Gönül |
A. Aksu |
K. Unakıtan |
|
|
Millî Eğitim Bakanı |
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
Sağlık Bakanı V. |
|
|
H. Çelik |
Z. Ergezen |
H. Çelik |
|
|
Ulaştırma Bakanı |
Tarım ve Köyişleri Bakanı |
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
|
|
B. Yıldırım |
S. Güçlü |
M. Başesgioğlu |
|
|
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
En. ve Tab. Kay. Bakanı |
Kültür ve Turizm Bakanı V. |
|
|
A. Coşkun |
M. H. Güler |
B. Atalay |
|
|
|
Çevre ve Orman Bakanı |
|
|
|
|
O. Pepe |
|