Dönem: 22 Yasama Yılı: 3
T.B.M.M. (S.
Sayısı: 914)
Bilgi Edinme Hakkı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun Tasarısı ve Adalet Komisyonu Raporu (1/955)
T.C.
Başbakanlık 25.1.2005
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü
Sayı: B.02.0.KKG.0.10/101-603/332
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 25.11.2004 tarihinde
kararlaştırılan “Bilgi Edinme Hakkı Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
GENEL GEREKÇE
58 inci ve 59 uncu
Hükümetlerin Programlarında yer verilen bilgi edinme hakkının toplumun bütün
kesimlerine yaygınlaştırılması hedefine uygun olarak yürürlüğe konulan 4982
sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu, hukukun üstünlüğünün ve demokrasinin
gereklerinden olan bilgi edinme hakkının hayata geçirilmesi yönünde çok önemli
bir adım oluşturmuştur.
Anılan Kanunun genel
gerekçesinde de ifade edildiği üzere, bireylere daha yakın bir yönetimi,
yönetimin halkın denetimine açıklığını ve şeffaflığı sağlama işlevlerinin
yanında halkın Devlete karşı duyduğu güveni daha yüksek seviyeye çıkarmada da
önemli bir rol oynayan bilgi edinme hakkı, demokratik ülkelerde vazgeçilmez
temel haklardan biri olarak kabul edilmektedir.
Bilgi Edinme Hakkı
Kanununda, bilgi edinme hakkının kullanılmasında kamusal ve kişisel gizliliğin
gözardı edilmemesi gerektiği de dikkate alınarak, yargı denetimi dışında kalan
işlemler; Devlet sırrına ilişkin bilgi veya belgeler; ülkenin ekonomik
çıkarlarına ilişkin bilgi veya belgeler; istihbarata ilişkin bilgi veya
belgeler; idarî soruşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler; adlî soruşturma ve
kovuşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler; özel hayatın gizliliği; haberleşmenin
gizliliği; ticarî sır; fikir ve sanat eserleri; kurum içi düzenlemeler; tavsiye
ve mütalaa talepleri ile kurum içi görüş, bilgi notu ve tavsiyeler konularında
bazı sınırlamalar öngörülmüştür.
Bilgi edinme hakkının
kullanılmasına ilişkin başvurularda ilgili kurum ve kuruluşlarca yukarıda
belirtilen sınırlamaların geniş yorumlanarak veya bilgi edinme hakkının
kapsamını daraltacak uygulamalar yapılarak söz konusu hakkın gereği gibi
kullanılamamasına yol açılmasını önlemek amacıyla oluşturulan Bilgi Edinme
Değerlendirme Kurulu, 4982 sayılı Kanunun ve 27.4.2004 tarihinde yayımlanarak
yürürlüğe giren Yönetmeliğin uygulanmasında belirleyici bir rol üstlenmiştir.
Bununla birlikte, 4982
sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde, bilgi edinme isteminin 16 ve 17 nci
maddelerde öngörülen sebeplerle reddedilmesi halinde adı geçen Kurula itiraz
edilebileceğinin öngörülmesi; 14 üncü maddesinde ise, Kurulun, bilgi edinme
başvurusuyla ilgili olarak yapılacak itirazlar üzerine, 16 ve 17 nci maddelerde
öngörülen sebeplere dayanılarak verilen kararları incelemek üzere
oluşturulduğunun hükme bağlanması sebebiyle, Kanunun 16 ve 17 nci maddelerinde
öngörülen sebeplerin dışında Kurula itiraz başvurusunda bulunmanın veya Kurulun
bu maddelerin dışındaki sebeplerle yapılan itirazları inceleyerek karara
bağlamasının mümkün olmadığı yönünde görüşler ileri sürülmektedir.
Tasarı ile, 4982 sayılı
Kanunun 13 ve 14 üncü maddelerinde geçen "16 ve 17 nci maddelerde"
öngörülen sebeplere ilişkin ifadeler madde metninden çıkarılarak, bilgi edinme
isteminin reddine ilişkin bütün kararlara karşı Bilgi Edinme Değerlendirme
Kuruluna itiraz edilebileceği açıklığa kavuşturulmakta; bütün kararların Kurul
tarafından itiraz yoluyla incelenmesi mümkün kılınmaktadır.
Diğer taraftan, Kurul üyelerine
ödenmesi öngörülen huzur hakkının hesaplanmasına esas olacak gösterge
rakamları, uhdesinde kamu görevi bulunanlarla bulunmayanlar arasındaki fark da
kaldırılarak 3000'e yükseltilmekte, bununla birlikte, bir ayda fiilen görev
yapılan gün sayısının dördü aşması halinde, aşan günler için huzur hakkı
ödenmeyeceği hükme bağlanmaktadır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1.- Madde ile, 4982
sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında geçen "16 ve 17 nci
maddelerde öngörülen sebeplerle" ibaresi madde metninden çıkarılarak,
bilgi edinme istemi her ne sebeple olursa olsun reddedilen başvuru sahiplerinin
bu kararlara karşı Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna itiraz edebilmeleri
mümkün kılınmakta ve bu suretle bilgi edinme hakkının daha geniş şekilde kullanılabilmesi
amaçlanmaktadır.
Madde 2.- 1 inci madde
ile 4982 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde yapılması öngörülen değişikliğe
paralel olarak 14 üncü maddenin birinci fıkrasında geçen "16 ve 17 nci
maddelerde öngörülen sebeplere dayanılarak" ibaresi madde metninden
çıkarılmakta ve bu suretle Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulunun, kurum ve
kuruluşlarca anılan maddelerde belirtilen sebeplerin dışındaki sebeplerle
verilen ret kararlarına karşı yapılan itirazları da inceleyebileceği açıklığa
kavuşturulmaktadır.
Ayrıca, Kurul üyelerine
ödenecek huzur hakkının hesaplanmasına esas olacak gösterge miktarı, Kurul
üyelerinin kamu görevlisi olup olmadıklarına bakılmaksızın 3000'e
yükseltilmekte, bununla birlikte, bir ayda fiilen görev yapılan gün sayısının
dördü aşması halinde, aşan günler için huzur hakkı ödenmeyeceği hükme
bağlanmaktadır.
Madde 3.- Yürürlük
maddesidir.
Madde 4.- Yürütme
maddesidir.
Türkiye Büyük Millet
Meclisi
Esas No.: 1/955
Karar No.: 82
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınızca, 1.2.2005 tarihinde esas komisyon olarak
Komisyonumuza havale edilen "Bilgi Edinme Hakkı Kanununda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı (1/955)", Komisyonumuzun 7.4.2005 tarihli
17 nci birleşiminde Başbakanlık ve Adalet Bakanlığı temsilcilerinin
katılmalarıyla incelenip görüşülmüş, geneli üzerindeki görüşmelerin
tamamlanmasından sonra maddelerine geçilmesi kabul edilmiştir.
Komisyonumuzun 24.5.2005 tarihli 24 üncü birleşiminde, Başbakanlık
ve Adalet Bakanlığı temsilcilerinin katılmalarıyla, Tasarının maddelerinin
görüşmelerine devam edilmiş ve Tasarının maddeleri ile tümü aynen kabul
edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Başkanlığa saygı
ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Köksal
Toptan |
Recep
Özel |
Ramazan
Can |
|
|
Zonguldak |
Isparta |
Kırıkkale |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Hasan
Kara |
Fehmi
Hüsrev Kutlu |
Halil Ünlütepe |
|
|
Kilis |
Adıyaman |
Afyonkarahisar |
|
|
|
|
(İmzada bulunamadı) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Halil
Özyolcu |
Haluk
İpek |
Feridun
Fikret Baloğlu |
|
|
Ağrı |
Ankara |
Antalya |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Yüksel
Çorbacıoğlu |
Orhan
Yıldız |
Mehmet
Küçükaşık |
|
|
Artvin |
Artvin |
Bursa |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Feridun Ayvazoğlu |
Muzaffer
Külcü |
Mahmut
Durdu |
|
|
Çorum |
Çorum |
Gaziantep |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Nimet Çubukçu |
Mehmet Yılmazcan |
Hakkı
Köylü |
|
|
İstanbul |
Kahramanmaraş |
Kastamonu |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Muharrem
Kılıç |
Orhan Eraslan |
Enver
Yılmaz |
|
|
Malatya |
Niğde |
Ordu |
|
|
|
(İmzada bulunamadı) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet
Nuri Saygun |
Ahmet
Çağlayan |
Bekir
Bozdağ |
|
|
Tekirdağ |
Uşak |
Yozgat |
HÜKÜMETİN
TEKLİF ETTİĞİ METİN
BİLGİ EDİNME HAKKI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR
KANUN TASARISI
MADDE 1.- 9.10.2003
tarihli ve 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanununun 13 üncü maddesinin birinci
fıkrasında geçen “16 ve 17 nci
maddelerde öngörülen sebeplerle” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
MADDE 2.- 4982 sayılı
Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında geçen “16 ve 17 nci maddelerde
öngörülen sebeplere dayanılarak” ibaresi madde metninden çıkarılmış, yedinci
fıkrasında geçen “uhdesinde kamu görevi bulunanlara (1000), uhdesinde kamu
görevi bulunmayanlara ise (2000)” ibaresi “(3000)” olarak değiştirilmiş ve
fıkranın sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Bir ayda fiilen görev
yapılan gün sayısının dördü aşması halinde, aşan günler için huzur hakkı
ödenmez.”
MADDE 3.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4.- Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
ADALET
KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN
BİLGİ EDİNME HAKKI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR
KANUN TASARISI
MADDE 1.- Tasarının 1
inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2.- Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul
edilmiştir.
MADDE 3.- Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul
edilmiştir.
MADDE 4.- Tasarının 4 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul
edilmiştir.
|
|
Recep
Tayyip Erdoğan |
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd. V. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
|
|
M. A.
Şahin |
A. Şener |
M. A.
Şahin |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı V. |
Devlet Bakanı |
|
|
B. Atalay |
A. Şener |
M. Aydın |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı V. |
Adalet Bakanı |
|
|
G. Akşit |
A. Coşkun |
C. Çiçek |
|
|
Millî Savunma Bakanı |
İçişleri Bakanı |
Maliye Bakanı |
|
|
M. V.
Gönül |
A. Aksu |
K. Unakıtan |
|
|
Millî Eğitim Bakanı |
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
Sağlık Bakanı |
|
|
H. Çelik |
Z.
Ergezen |
R. Akdağ |
|
|
Ulaştırma Bakanı V. |
Tarım ve Köyişleri Bakanı |
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
|
|
M. H.
Güler |
S. Güçlü |
M.
Başesgioğlu |
|
|
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
En. ve Tab. Kay. Bakanı |
Kültür ve Turizm Bakanı |
|
|
A. Coşkun |
M. H.
Güler |
E. Mumcu |
|
|
|
Çevre ve Orman Bakanı |
|
|
|
|
O. Pepe |
|