SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL
MİRASIN KORUNMASI SÖZLEŞMESİNİN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
|
Kanun No. 5448 |
|
Kabul Tarihi : 19.1.2006 |
MADDE 1 - 17 Ekim 2003 tarihinde
Paris’te Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilâtı (UNESCO)’nın 32
nci Genel Konferansında kabul edilen “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması
Sözleşmesi”nin onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRASIN
KORUNMASI SÖZLEŞMESİ
Paris,
17 Ekim 2003
Somut Olmayan Kültürel Mirasın
Korunması Sözleşmesi
Aşağıda kısaca UNESCO olarak anılacak
olan, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatının Paris'te
Yirmidokuz Eylül-Onyedi Ekim İkibinüç tarihleri arasında toplanan 32. Genel
Konferansı,
İnsan hakları alanında mevcut
uluslararası belgelere, özellikle 1948 İnsan Hakları Evrensel Bildirgesine,
1966 Ekonomik, Sosyal, Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesine, 1966 Medeni
ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesine atıfta bulunarak,
1989 UNESCO Geleneksel Kültür ve
Folklorun Korunması Tavsiye Kararında, 2001 UNESCO Kültürel Çeşitlilik Evrensel
Bildirgesinde ve Kültür Bakanları Üçüncü Yuvarlak Masa Toplantısında kabul
olunan 2002 İstanbul Bildirgesinde vurgulandığı gibi, somut olmayan kültürel
mirasın, kültürel çeşitliliğin potası ve sürdürülebilir kalkınmanın güvencesi
olarak önemini göz önünde tutarak,
Somut olmayan kültürel miras ile
somut kültürel ve doğal miras arasındaki köklü karşılıklı bağlılığı göz önünde
bulundurarak,
Küreselleşme ve sosyal değişim
süreçlerinin, topluluklar arasında diyaloğu yenileme koşullarını oluşturmakla
birlikte, hoşgörüsüzlük olgusunun yaptığı gibi, özellikle korumaya yönelik
kaynakların yetersizliğinden dolayı, somut olmayan kültürel mirasla ilgili
bozulma, yok olma veya yıkılma gibi ciddi tehditleri arttırdığını kabul ederek,
İnsanlığın somut olmayan kültürel
mirasının korunması konusunda evrensel istenç ile bir ortak kaygının varlığının
farkında olarak,
Toplulukların, özellikle yerli
toplulukların, grupların ve bazı durumlarda bireylerin somut olmayan kültürel
mirasın üretimi, korunması, bakımı ve yeniden yaratılması konusunda önemli rol
oynadıklarını, böylece kültürel çeşitliliği ve insan yaratıcılığını
zenginleştirdiklerini kabul ederek,
UNESCO'nun, başta 1972 tarihli Dünya
Kültürel ve Doğal Mirası Koruma Sözleşmesi olmak üzere kültürel mirasın
korunması konusunda norm oluşturucu belgeler hazırlama yolundaki çalışmalarının
geniş etkileri bulunduğunu not ederek,
Somut olmayan kültürel mirasın
korunması konusunda henüz, bağlayıcılığı olan hiçbir çok taraflı metin
bulunmadığını ayrıca not ederek,
Kültür ve doğa mirasıyla ilgili
mevcut uluslararası anlaşmaların, tavsiyelerin ve kararların, somut olmayan
kültürel mirasa ilişkin yeni hükümlerle etkili bir şekilde zenginleştirilmesi
ve tamamlanması gerektiğini düşünerek,
Somut olmayan kültürel mirasın önemi
ve korunması konusunda, özellikle yeni kuşakların daha fazla bilinçlendirilmesi
gerektiğini göz önünde bulundurarak,
Uluslararası topluluğun, Sözleşmeye
Taraf Devletlerle birlikte işbirliği ve karşılıklı yardımlaşma ruhu içinde bu
mirasın korunmasına katkıda bulunması gerektiğini göz önünde bulundurarak,
UNESCO'nun somut olmayan kültürel
mirasla ilgili programlarını, özellikle İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan
Mirasının Başyapıtları Bildirgesini hatırlayarak,
Somut olmayan kültürel mirasın,
insanları birbirlerine yakınlaştırıcı ve onlar arasında değiş tokuşu ve
anlayışı sağlayıcı, paha biçilmez rolünü göz önünde bulundurarak,
2003 Ekiminin on yedinci gününde işbu
Sözleşmeyi kabul etmiştir.
I. Genel Hükümler
Madde 1: Sözleşmenin Amaçları
İşbu Sözleşmenin amaçları şunlardır:
a) Somut olmayan kültürel mirası
korumak;
b) İlgili toplulukların, grupların ve
bireylerin somut olmayan kültürel mirasına saygı göstermek;
c) Somut olmayan kültürel mirasın
önemi konusunda yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde duyarlılığı arttırmak ve
karşılıklı değerbilirliği sağlamak;
d) Uluslararası işbirliği ve
yardımlaşmayı sağlamak.
Madde 2: Tanımlar
Bu Sözleşmenin amaçları bağlamında,
1. "Somut olmayan kültürel miras"
toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının
bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler,
beceriler -ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekanlar- anlamına
gelir. Kuşaktan kuşağa aktarılan bu somut olmayan kültürel miras, toplulukların
ve grupların çevreleriyle, doğayla ve tarihleriyle etkileşimlerine bağlı
olarak, sürekli biçimde yeniden yaratılır ve bu onlara kimlik ve devamlılık
duygusu verir; böylece kültürel çeşitliliğe ve insan yaratıcılığına duyulan
saygıya katkıda bulunur. İşbu Sözleşme bağlamında, sadece, uluslararası insan
hakları belgeleri esaslarına uyan ve toplulukların, grupların ve bireylerin
karşılıklı saygı gereklerine ve sürdürülebilir kalkınma ilkelerine uygun olan
somut olmayan kültürel miras göz önünde tutulacaktır.
2. Yukarıda 1. fıkrada tanımlanan
"somut olmayan kültürel miras", özellikle aşağıdaki alanlarda
belirir:
a) Somut olmayan kültürel mirasın
aktarılmasında taşıyıcı işlevi gören dille birlikte sözlü gelenekler ve
anlatımlar;
b) Gösteri sanatları;
c) Toplumsal uygulamalar, ritüeller
ve şölenler;
d) Doğa ve evrenle ilgili bilgi ve
uygulamalar;
e) El sanatları geleneği.
3. "Koruma" terimi, somut
olmayan kültürel mirasın yaşayabilirliğini güvence altına alma anlamına gelir;
buna kimlik saptaması, belgeleme, araştırma, muhafaza, koruma, geliştirme,
güçlendirme ve özellikle okul içi ya da okul dışı eğitim aracılığıyla kuşaktan
kuşağa aktarma olduğu kadar, bu kültürel mirasın değişik yanlarının canlandırılması
dahildir.
4. "Taraf Devletler"
Sözleşmeyle bağlı olan ve Sözleşmenin yürürlükte bulunduğu Devletlerdir.
5. Sözleşme 33. maddede gönderme
yapılan ve işbu Sözleşmeye o maddede belirtilen koşullara uygun biçimde Taraf
olan topraklara aynen uygulanır. Bu bağlamda "Taraf Devletler" terimi
mezkûr topraklara da atıfta bulunmaktadır.
Madde 3: Başka Uluslararası
Belgelerle İlişki
Bu Sözleşmenin hiçbir hükmü,
a) 1972 Dünya Kültürel ve Doğal
Mirasının Korunmasına ilişkin Sözleşme gereğince dünya mirasına dahil oldukları
ilan olunan ve somut olmayan bir kültürel miras biriminin doğrudan bağlı
bulunduğu malların statüsünü değiştirecek veya koruma düzeyini azaltacak
biçimde; ya da
b) taraf Devletlerin telif haklarına
veya ekolojik ve biyolojik kaynaklarının kullanımına ilişkin uluslararası
belgelerden doğan haklarını ve yükümlülüklerini etkileyecek şekilde
yorumlanamaz.
II. Sözleşmenin Organları
Madde 4: Taraf Devletler Genel Kurulu
1. İşbu Sözleşme ile bir Taraf
Devletler Genel Kurulu oluşturulmuştur; buna aşağıda "Genel Kurul"
denilecektir. Genel Kurul, işbu Sözleşmenin egemen organıdır.
2. Genel Kurul, iki yılda bir olağan
olarak toplanır. Genel Kurulun karar alması veya Hükümetlerarası Somut Olmayan
Kültürel Mirasın Korunması Komitesinin veya Taraf Devletlerin üçte birinin
çağrısı üzerine olağanüstü toplantı yapılabilir.
3. Genel Kurul, kendi İç Tüzüğünü
kabul eder.
Madde 5: Somut Olmayan Kültürel
Mirasın Korunması Hükümetlerarası Komitesi
1.UNESCO nezdinde bir somut olmayan
kültürel mirasın korunması hükümetler arası Komitesi kurulmuştur; buna aşağıda
"Komite" denilecektir. Komite, bu Sözleşme 34. madde uyarınca
yürürlüğe girdikten sonra, Taraf Devletler Genel Kurulunca seçilecek 18 Taraf
Devletin temsilcilerinden kurulu olacaktır.
2.Sözleşmeye Taraf Devlet sayısı 50
olunca Komite üye sayısı 24'e yükseltilecektir.
Madde 6: Komite Üyelerinin Seçimi ve
Görev Süreleri
1. Komite üyesi Devletlerin seçimi
hakça coğrafi dağılım ve dönüşüm ilkelerine göre yapılır.
2. Komiteye üye Devletler, 4 yıllık
bir görev süresi için, Genel Kurul olarak toplanacak Sözleşmeye Taraf Devletler
tarafından seçilir.
3. Bununla birlikte, birinci seçim
döneminde seçilen Komite üyesi Devletlerin yarısının görev süresi iki yıl ile
sınırlıdır. Bu Devletler birinci seçimde kurayla belirlenir.
4. Komiteye üye Devletlerin yarısı,
her iki yılda bir Genel Kurul tarafından yenilenir.
5.Genel Kurul, boş üyelikleri
doldurmak için gerekli sayıda Devleti üyeliğe seçer.
6. Komite üyesi bir Devlet, art arda
iki görev süresi için seçilemez.
7. Komitesi Üyesi Devletler,
kendilerini temsil etmek için, somut olmayan kültürel mirasın çeşitli
alanlarında nitelikli kişileri seçerler.
Madde 7: Komitenin Görevleri
İşbu Sözleşme tarafından verilmiş
başka yetkilere zarar vermemek koşuluyla Komitenin görevleri şunlardır:
a) Sözleşmenin amaçlarını
desteklemek, bu amaçların uygulamaya geçirilmesini özendirmek ve izlemek;
b) İyi örnek uygulamalar konusunda
rehberlik etmek ve somut olmayan kültürel mirasın korunması önlemleri konusunda
tavsiyelerde bulunmak;
c) 25. Maddeye uygun olarak Fon
kaynaklarının kullanımı konusunda bir taslak hazırlamak ve Genel Kurulun
onayına sunmak;
d) 25. Maddeye uygun olarak
kaynaklarını arttırma yollarını aramak ve bu amaçla gerekli önlemleri almak;
e) Sözleşmenin hayata geçirilmesi
için uygulama yönergeleri hazırlamak ve bunları Genel Kurul'un onayına sunmak;
f) 29. Maddeye uygun olarak Taraf
Devletler tarafından sunulan raporları incelemek ve Genel Kurul için bunları
özetlemek;
g) Taraf Devletlerin sunduğu talepleri
incelemek ve Komite tarafından saptanarak Genel Kurul tarafından onaylanacak
ölçütlere göre:
i) 16, 17 ve 18. maddelerde kayıtlı
listeye yazım ve teklifler hakkında karar vermek;
ii) 22. madde uyarınca uluslararası
yardım tahsisi konunda karar vermek.
Madde 8: Komitenin Çalışma Yöntemleri
1. Komite, Genel Kurula karşı
sorumludur. Bütün uygulamaları ve kararları hakkında Genel Kurula rapor verir.
2. Komite, kendi iç tüzüğünü
üyelerinin üçte iki çoğunluğu ile belirler.
3. Komite, görevlerini yerine
getirmek için geçici süre ile uygun gördüğü göreve özel danışma organlarını
kurabilir.
4. Komite, belirli konularda danışmak
amacıyla, toplantılarına somut olmayan kültürel mirasın çeşitli alanlarında
yetkili olan herhangi bir özel ya da resmi kuruluşu veya özel kişiyi davet
edebilir.
Madde 9: Danışsal Örgütlerin
Akreditasyonu
1. Komite, somut olmayan kültürel
miras alanında yetkileri kabul edilmiş olan hükümet dışı kuruluşların Komiteye
akredite edilmesini Genel Kurula önerir. Bu örgütlerin danışsal görevleri
bulunacaktır.
2. Komite, aynı zamanda bu
akreditasyona ilişkin ölçüt ve usulleri de Genel Kurul'a önerir.
Madde 10: Sekreterya
1. UNESCO Sekretaryası Komiteye
destek sağlayacaktır.
2. Sekretarya, Komite ve Genel
Kurulun belgelerini ve Komite toplantılarının gündem taslağını hazırlar, alınan
kararların yürürlüğe koyulmasını sağlar.
III. Ulusal Düzeyde Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması
Madde 11: Taraf Devletlerin Rolü
Her Taraf Devlet,
a. Kendi toprağı üzerinde bulunan
somut olmayan kültürel mirasın korunmasını güvence altına almak için gerekli
önlemleri alacaktır;
b. 2. maddenin 3. fıkrasında
belirtilen koruma önlemleri arasından, kendi toprağı üzerinde bulunan somut
olmayan kültürel mirasın çeşitli öğelerini grupların, toplulukların ve ilgili
Hükümet dışı kuruluşların katılımıyla, belirleyecek ve tanımlayacaktır.
Madde 12: Envanterler
1. Her Taraf Devlet, korumak için
tesbit amacıyla kendi toprağı üzerindeki somut olmayan kültürel mirasın bir
veya daha fazla envanterini, kendi durumuna uygun olacak biçimde hazırlar. Bu
envanterler düzenli olarak güncelleştirilir.
2. Her Taraf Devlet 29. Madde
gereğince devresel raporunu Komiteye sunduğunda, bu envanterlerle ilgili
bilgileri de verir.
Madde 13: Diğer Koruma Önlemleri
Her Taraf Devlet kendi toprağı
üzerindeki somut olmayan kültürel mirasın korunmasını, gelişmesini ve değer
kazanmasını güvence altına almak amacıyla aşağıdaki hususları gerçekleştirmeğe
gayret eder:
a) Toplum içinde somut olmayan
kültürel mirasın işlevinin değer kazanması yönünde bir genel politika
benimsemek ve planlama programlarına bu mirasın korunmasını dahil etmek;
b) kendi toprağı üzerindeki somut
olmayan kültürel mirasın korunması konusunda bir veya daha fazla yetkili kurum
belirlemek ya da kurmak;
c) özellikle tehlike altındaki somut
olmayan kültürel miras konusunda, somut olmayan kültürel mirasın etkili bir
şekilde korunması için bilimsel, teknik ve sanatsal incelemeleri ve araştırmaya
ilişkin yöntembilimini özendirmek;
d) Aşağıdaki hususları amaçlayan uygun
yasal, teknik, idarî ve malî önlemler almak:
(i) Somut olmayan mirasın eğitimi ve
idaresi ile ilgili kurumların oluşturulmasını özendirmek ve bu mirasın sunum ve
anlatımına ayrılmış yerlerde geleceğe iletilmesini sağlamak;
(ii) bu mirasa ulaşılmasını düzenleyen,
mirasın kendine özgü geleneksel uygulamalarına saygı göstererek, somut olmayan
kültürel mirasa ulaşılmasını güvence altına almak;
(iii) somut olmayan kültürel miras
konusunda dokümantasyon merkezleri kurmak
ve buralara ulaşılmasını kolaylaştırmak.
Madde 14: Eğitim, Duyarlılığın ve
Kapasitenin Güçlendirilmesi
Her Taraf Devlet, uygun tedbirlerle
şu hususları gerçekleştirmeye gayret eder:
a) somut olmayan kültürel mirasın
tanınmasını, buna saygı duyulmasını ve geliştirilmesini özellikle aşağıda
belirtilen önlemlerle sağlamak:
(i) toplumun genelini ve özellikle
gençleri hedefleyen eğitici, duyarlılığı arttırıcı ve bilgilendirici programlar
düzenlemek;
(ii) ilgili topluluklar ve gruplar
içinde belirli eğitim ve yetiştirme programları düzenlemek;
(iii) somut olmayan kültürel mirasın
korunması için özellikle yönetim ve bilimsel araştırma gibi alanlarda kapasite
güçlendirici etkinlikler düzenlemek.
(iv) bilginin kuşaktan kuşağa
geçişini okul dışı olanaklarla sağlamak;
b) kamuoyunu bu mirasa yönelen
tehditler ve işbu Sözleşme gereğince yapılan etkinlikler konusunda
bilgilendirmek;
c) somut olmayan kültürel mirasın
anlatımı için gerekli olan doğal alanların ve belleğe ilişkin mekanların
korunması için eğitim verilmesini teşvik etmek.
Madde 15: Topluluk, Grup ve Kişilerin
Katılımı
Her Taraf Devlet, somut olmayan
kültürel mirasın korunması etkinlikleri çerçevesine, toplulukların, grupların
ve gerekli durumlarda bu mirası yaratan, sürdüren ve nakleden bireylerin,
mümkün olan en geniş biçimde katılımlarını sağlamaya ve bunların yönetime etkin
olarak iştiraklerini gerçekleştirmeye gayret eder.
IV. Uluslararası Düzeyde Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması
Madde 16: İnsanlığın Somut Olmayan
Kültürel Mirasının Temsili Listesi
1. Komite, somut olmayan kültürel
mirası daha gözle görülür kılmak, önemi konusunda bilinçlenmeyi sağlamak ve
kültürel çeşitliliğe saygı içinde diyalogu desteklemek için, ilgili Taraf
Devletlerin teklifi üzerine, insanlığın somut olmayan kültürel mirasının
temsili bir listesini hazırlar, güncelleştirir ve yayımlar.
2. Komite, bu listenin oluşturulması,
güncelleştirilmesi ve yayımı ile ilgili ölçütleri hazırlar ve Genel Kurulun
onayına sunar.
Madde 17: Acil Koruma Gerektiren
Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi
1.Komite, uygun koruma önlemlerini
almak amacıyla, bir Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi
hazırlar, güncelleştirir ve yayımlar ve ilgili Taraf Devletin talebi üzerine bu
mirası listeye kaydeder.
2.Komite, bu listenin oluşturulması,
güncelleştirilmesi ve yayımı ile ilgili ölçütlerini hazırlar ve Genel Kurula
sunar.
3. Çok acil durumlara ilişkin nesnel
ölçütlerin Komitenin talebi üzerine Genel Kurul tarafından onaylanması
koşuluyla, Komite, ilgili Taraf Devlete danışmak suretiyle bir miras kalemini,
1. fıkrada belirtilen listeye kaydedebilir.
Madde 18: Somut Olmayan Kültürel
Mirasın Korunması Programları, Projeleri ve Etkinlikleri
1. Komite, gelişmekte olan ülkelerin
özel ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak, Taraf Devletlerce sunulan öneriler
temelinde, Komite tarafından tanımlanıp Genel Kurul tarafından onaylanan
ölçütlere uygun biçimde, peryodik olarak, mirasın korunmasına yönelik ulusal,
bölgesel veya yerel karakterli, Sözleşmenin hedef ve ilkelerini en iyi şekilde
yansıtan program, proje ve etkinlikleri seçer ve destekler.
2. Komite, bu amaçla, Taraf
Devletlerin önerilerin hazırlanması için uluslar arası yardım taleplerini alır,
inceler ve onaylar.
3. Komite, kendisi tarafından
saptanacak yöntemlerle iyi örnek uygulamalarına ilişkin bilgileri yaymak
suretiyle anılan projelerin, programların ve etkinliklerin hayata geçirilmesine
eşlik eder.
V. Uluslararası İşbirliği ve Yardım
Madde 19: İşbirliği
1. İşbu Sözleşme bağlamında,
uluslararası işbirliği; diğerleri yanında bilgi ve tecrübe değiş tokuşunu,
ortak girişimleri, ve somut olmayan kültürel mirası koruma çabalarında Taraf
Devletlere yardımcı olacak bir yardım mekanizmasını kurmayı içerir.
2. Taraf Devletler, kendi ulusal
mevzuatlarına, örf ve adet hukukuna ve uygulamalarına halel gelmeden, somut
olmayan kültürel mirasın korunmasının insanlığın genel çıkarı olduğunu kabul
ederler ve bu amaçla birbirleriyle ikili, alt bölgesel, bölgesel ve
uluslararası çerçevede işbirliği yapmayı üstlenirler.
Madde 20: Uluslararası Yardımın
Amaçları
Uluslararası yardım şu amaçlarla
sağlanabilir:
(a) Acil koruma gerektiren somut
olmayan kültürel miras listesine kayıtlı mirasın korunması;
(b) 11 ve 12. Maddeler bağlamında
envanterler hazırlanması;
(c ) Somut olmayan kültürel mirasın
korunması amacına yönelik, yöresel, bölgesel ve ulusal düzeyde sürdürülen
programların, projelerin ve etkinliklerin desteklenmesi;
(d) Komitenin gerekli görebileceği
herhangi bir başka amaç.
Madde 2l: Uluslararası Yardımın
Biçimleri
Komite tarafından Taraf Devlete
verilen yardım, 7. Maddede öngörülen uygulama yönergelerine ve 24. Maddede sözü
edilen anlaşmaya göre yapılır ve şu biçimlerde olabilir:
(a) korumanın çeşitli yönlerine
ilişkin incelemeler;
(b) uzman ve uygulayıcı sağlanması;
(c) gerekli tüm personelin eğitimi;
(d) norm oluşturucu metinlerin ya da
başka önlemlerin düzenlenmesi;
(e) altyapı oluşturulması ve
işletilmesi;
(f) donatım ve beceri sağlanması;
(g) gerektiğinde, düşük faizli borç
ve bağış dahil olmak üzere başka mali ve teknik yardım biçimleri.
Madde 22: Uluslararası Yardımın
Koşulları
1. Komite uluslararası yardım
taleplerini inceleme usulünü tespit edecek ve taleplerin, alınması öngörülen
önlemler, gereken müdahaleler ve bunların maliyetinin hesaplanması gibi hangi
unsurları içermesi gerektiğini belirleyecektir.
2. Acil durumlarda, yardım talepleri
Komite tarafından öncelikli olarak incelenecektir.
3. Komite karar verebilmek için
gerekli gördüğü inceleme ve danışmaları yapar.
Madde 23: Uluslararası Yardım
Talepleri
1. Her Taraf Devlet topraklarındaki
somut olmayan kültürel mirasın korunması için Komiteden uluslararası yardım
talebinde bulunabilir.
2. İki ya da daha fazla Taraf Devlet
böyle bir talebi ortaklaşa sunabilir.
3. Talepler 22. Maddenin 1.
fıkrasında yazılı bilgileri ve gerekli belgeleri içerir.
Madde 24: Yardımdan Yararlanan Taraf
Devletlerin Rolü
1. Sözleşmenin hükümleri gereğince,
tahsis olunan uluslararası yardım, yardımdan yararlanan Taraf Devlet ile Komite
arasında yapılacak bir anlaşmaya göre yürütülür.
2. Genel kural olarak, yardımdan
yararlanan Taraf Devlet, kendi kaynaklarının müsaadesi nispetinde, uluslararası
yardım sağlanan koruma önlemlerinin maliyetini paylaşır.
3. Yardımdan yararlanan Taraf Devlet,
somut olmayan kültürel mirasın korunması için sağlanan yardımın kullanımı
hakkında Komiteye bir rapor sunar.
VI. Somut Olmayan Kültürel Miras Fonu
Madde 25: Fonun Niteliği ve
Kaynakları
1. Aşağıda "Fon" olarak
adlandırılacak olan bir "Somut Olmayan Kültürel Mirası Koruma Fonu"
oluşturulmuştur.
2. "Fon" UNESCO'nun Finans
Yönetmeliğine uygun biçimde emanet fonlarından oluşur.
3. Fonun kaynakları şunları içerir.
(a) Taraf Devletler tarafından
yapılan katkılar;
(b) UNESCO Genel Konferansı
tarafından bu amaçla tahsis edilen fonlar;
(c) aşağıda belirtilenler tarafından
yapılabilecek bağışlar, hediyeler, vasiyetler;
(i) diğer devletler;
(ii) Birleşmiş Milletler sisteminin
örgütleri ve programları, özellikle Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve
diğer uluslararası örgütler;
(iii) Özel ya da kamu kurumları ya da
bireyler;
(d) Fon kaynaklarına ödenen faizler;
(e) Fon için toplanan paralar ve Fon
yararına düzenlenen etkinliklerden sağlanan girdiler;
(f) Komite tarafından hazırlanacak
Fon yönetmeliklerinin müsaade ettiği diğer kaynaklar.
4. Komite bu kaynakları Genel Kurul tarafından
belirlenmiş rehber esaslarına uygun olarak harcar.
5. Komite, genel amaçlar için veya
kendisi tarafından onaylanmış proje olması koşuluyla belli projelere ilişkin
özel amaçlı katkıları veya başka yardımları kabul edebilir.
6. Fon'a yapılan katkılar, işbu
Sözleşmenin amaçlarıyla uyuşmayan hiçbir politik, ekonomik veya başka koşulla
ilişkilendirilemez.
Madde 26: Taraf Devletlerin Fona
Katkıları
l. Sözleşmeye Taraf Devletler,
herhangi bir ek gönüllü katkıyı olumsuz yönde etkilememek koşuluyla, Fon'a en
az her iki yılda bir ödeme yapmayı üstenirler. Katkı, tüm Devletlere
uygulanabilir eşit oran biçiminde Genel Kurul tarafından belirlenecektir. Genel
Kurul'un bu kararı bu maddenin 2. paragrafında sözü edilen beyanı yapmamış
olan, toplantıya katılan ve oy veren Taraf Devletlerin çoğunluğu tarafından
alınır. Taraf Devletlerin katkı payı hiç bir şekilde UNESCO'nun normal
bütçesine yaptığı katkının %1'ini aşamaz.
2. Bununla birlikte, Sözleşmenin 32.
ya da 33. Maddesinde belirtilen her Devlet, onay, kabul, uygun görme ya da
katılma belgelerinin tevdii sırasında işbu Maddenin 1. fıkrasının kendisini
bağlamayacağını beyan edebilir.
3. Bu Maddenin 2. fıkrasında sözü
edilen beyanı yapmış olan Taraf Devlet, anılan beyanı UNESCO Genel Müdürüne
yapacağı bir bildirimle geri çekmeye gayret edecektir. Bununla birlikte,
beyanın geri çekilmesi, Devletin ödeyeceği katkı payını, Genel Kurulun bir
sonraki oturumunun açıldığı tarihe kadar etkilemez.
4. Komitenin çalışmalarını etkili bir
biçimde planlayabilmesi için, işbu Maddenin 2. fıkrasında kayıtlı bildirimde
bulunmuş olan işbu Sözleşmeye Taraf Devletlerin katkıları en az iki yılda bir
düzenli bir biçimde ödenmeli ve bu Maddenin 1. fıkrası ile bağlı bulunmuş
olsalar da, ödemeleri gerekecek katkıya mümkün olduğu ölçüde yakın olmalıdır.
5. O yılın ve hemen bir önceki takvim
yılının zorunlu ya da gönüllü katkısını vaktinde ödememiş olan Sözleşmeye Taraf
her Devlet, Komite üyesi seçilemez; bu koşul birinci seçimde uygulanmaz. O
sırada Komite üyesi olan böyle bir Devletin görev süresi Sözleşmenin 6.
Maddesinde kayıtlı seçimlerle sona erer.
Madde 27: Fona Ek Gönüllü Katkılar
26. Maddede öngörülenlere ek olarak
Fona gönüllü katkı yapmak isteyen Taraf Devletler, Komitenin çalışmalarını buna
göre planlayabilmesi için, en kısa zamanda bu konuda Komiteye bilgi verirler.
Madde 28: Uluslararası Bağış Toplama
Kampanyaları
Taraf Devletler UNESCO'nun
himayesinde Fon yararına düzenlenen uluslararası bağış toplama kampanyalarına
mümkün olduğu ölçüde destek olmalıdırlar.
VII. Raporlar
Madde 29: Taraf Devletin Raporları
Taraf Devletler Komite tarafından
belirlenen biçimlerde ve zaman dilimlerinde Sözleşmenin etkin bir şekilde
uygulanması için gereken yasa, tüzük ve yönetmelik düzenlemelerini içeren
raporlarını Komiteye sunarlar.
Madde 30: Komitenin Raporları
1. Komite, Taraf Devletlerin 29.
maddede sözü edilen etkinliklerini ve raporlarını esas alan bir raporu her
oturumunda Genel Kurula sunar.
2. Bu rapor UNESCO Genel
Konferansı'nın bilgisine sunulur.
VIII. Geçici Hükümler
Madde 31: İnsanlığın Somut Olmayan ve
Sözel Kültürel Mirasının Başyapıtları İlanı ile İlişki
1. Komite, işbu Sözleşme yürürlüğe
girmeden ilan edilmiş olan "İnsanlığın Somut Olmayan ve Sözel Kültürel
Mirasının Başyapıtları"nı İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının
Temsili Listesi'ne dahil eder.
2. Bu kalemlerin İnsanlığın Somut
Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi'ne dahil edilmesi, 16. Maddenin
ikinci fıkrası uyarınca karar verilmiş olan, daha sonraki yazılımların
ölçütlerini hiçbir şekilde etkilemez.
3. İşbu Sözleşme yürürlüğe girdikten
sonra hiçbir ilan yapılamaz.
XI. Son Hükümler
Madde 32: Onay, Kabul ya da Uygun
Görme
1. Bu Sözleşme, UNESCO'ya Üye
Devletlerin kendi anayasal usulleri doğrultusunda onaylanır, kabul edilir ya da
uygun görülür.
2. Onay, kabul ya da uygun görme
belgeleri UNESCO Genel Müdürü nezdine tevdi olunur.
Madde 33: Katılma
1. Bu Sözleşme, UNESCO üyesi olmayan,
UNESCO Genel Konferansı tarafından katılmaya davet edilmiş olan devletlerin
katılımına açıktır.
2. Bu Sözleşme, Birleşmiş Milletler
tarafından içişlerinde kendilerini tam olarak yönetebilecekleri tanınmış, ancak
Genel Kurulun 1514 (XV) kararı uyarınca tam bağımsızlığını kazanmamış, işbu
Sözleşmenin belirlediği konularda antlaşma yapma dahil, bu konularda yetkisi tanınmış
toprakların katılmasına da açıktır.
3. Katılma belgeleri UNESCO Genel
Müdürü nezdinde tevdi edilir.
Madde 34: Yürürlük
Bu Sözleşme, sadece onay, kabul,
uygun görme ya da katılım belgelerini o tarihte ya da o tarihten önce tevdi
etmiş Devletler bakımından, otuzuncu onay, kabul, uygun görme ya da katılım
belgesinin tevdii tarihinden üç ay sonra yürürlüğe girer. Herhangi bir başka
Taraf Devlet bakımından onay, kabul, uygun görme ya da katılma belgesinin
tevdii tarihinden üç ay sonra yürürlüğe girer.
Madde 35: Üniter Olmayan ya da
Federatif Anayasalı Sistemler
Aşağıdaki şartlar üniter olmayan ya
da federatif anayasa sistemlerine sahip Taraf Devletlere uygulanır:
(a) Bu Sözleşme hükümlerinin federal
ya da merkezi yasama gücünün yasal yetki alanının içinde bulunanlar tarafından
uygulanması bakımından, federal ya da merkezi hükümetin yükümlülükleri, federal
olmayan Taraf Devletlerinki ile aynı olacaktır.
(b) Bu Sözleşme hükümlerini
uygulayacak olan, ancak federasyonun anayasal sistemi bakımından yasal önlemler
almak zorunda bulunmayan bireysel kurucu Devletler, ülkeler, eyaletler ya da
kantonlar bakımından, federal hükümet, bu Devletlerin, ülkelerin, eyaletlerin
ya da kantonların yetkili makamlarını anılan hükümlerden haberdar eder ve
bunların kabulü yönünde tavsiyede bulunur.
Madde 36: Fesih
1. Her Taraf Devlet, Sözleşmeyi
feshettiğini bildirme yetkisine sahiptir.
2. Fesih UNESCO Genel Müdürüne tevdi
edilecek yazılı bir bildirimle yapılır.
3. Fesih, fesih belgesinin teslim
alınmasından on iki ay sonra yürürlüğe girer. Bu durum ayrılan Taraf Devletin
parasal yükümlülüklerini ayrılışının yürürlüğe girdiği tarihe kadar hiçbir
şekilde etkilemez.
Madde 37: Sözleşmenin Tevdi Edildiği
Makamın Görevleri
UNESCO Genel Müdürü bu Sözleşenin
tevdi edildiği makam olarak, Örgütün Üye Devletlerine, 33. maddede belirtilen
Örgüte üye olmayan Devletlere, Birleşmiş Milletlere 32. ve 33. maddelerde sözü
edilen her onay, kabul, uygun görme ya da katılma belgesinin ve 36. Maddede
değinilen fesih belgesinin tevdiini bildirir.
Madde 38: Değişiklikler
1. Her Taraf Devlet, Genel Müdüre
yapacağı yazılı bir bildirim ile Sözleşmenin değiştirilmesini önerebilir. Genel
Müdür bu bildirimi bütün Taraf Devletlere duyurur. Bu bildirimin
duyurulmasından sonraki altı ay içerisinde Taraf Devletlerin en az yarısından
fazlası talep lehinde cevap verirse, Genel Müdür bu öneriyi bir sonraki Genel
Kurul oturumuna görüşülmek ve mümkünse kabul edilmek üzere sunar.
2. Değişiklikler toplantıya katılan
ve oy veren Taraf Devletlerin üçte iki çoğunluğuyla kabul edilir.
3. Değişiklikler kabul edildikten
sonra Taraf Devletlerin onay, kabul, uygun görme ya da katılımına sunulur.
4. Değişiklikler, sadece bunu
onaylayan, kabul eden, uygun gören veya katılan Taraf Devletler bakımından, bu
maddenin 3. fıkrasında sözü edilen belgelerin Taraf Devletlerin üçte ikisi
tarafından tevdiinden üç ay sonra yürürlüğe girer. Bundan sonra, sözü edilen
değişiklik, bu değişikliği onaylayan, kabul eden, uygun gören veya katılan her
Taraf Devlet bakımından, onay, kabul, uygun görme veya katılma belgelerinin
tevdiinden üç ay sonra yürürlüğe girer.
5. 3. ve 4. fıkrada ortaya konan bu
yöntem, Komitenin Taraf Devletlerin sayısıyla ilgili 5. Madde konusundaki
değişikliklere uygulanmaz. Bu değişiklik önerileri kabul edildikleri anda
yürürlüğe girer.
6. Bu maddenin 4. fıkrası gereğince
değişikliklerin yürürlüğe girmesinden sonra bu Sözleşmeye Taraf olan bir Devlet
farklı bir bildirimde bulunmadığı takdirde,
(a) Sözleşmenin değiştirilmiş haline
Taraf kabul edilir;
(b) Değişikliklerle yükümlü olmayan
herhangi bir Taraf Devlet bakımından ise, Sözleşmenin değiştirilmemiş haline
Taraf kabul edilir.
Madde 39: Geçerli Sözleşme Metinleri
İşbu Sözleşme; Arapça, Çince,
İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca hazırlanmıştır. Altı metin de aynı
derecede geçerlidir.
Madde 40: Sözleşmenin Tescili
İşbu Sözleşme, Birleşmiş Milletler
Senedinin 102. Maddesi gereğince UNESCO Genel Müdürünün talebiyle Birleşmiş
Milletler Sekreteryasına tescil olunur.