TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
KARADENİZ EKONOMİK
İŞBİRLİĞİ ÜLKELERİ HÜKÜMETLERİ ARASINDA DOĞAL VE İNSANLARDAN KAYNAKLANAN
AFETLERDE ACİL YARDIM
VE ACİL MÜDAHALE ANLAŞMASINA KATILMAMIZIN UYGUN
BULUNDUĞUNA
DAİR KANUN
|
Kanun No. 5404 |
|
Kabul Tarihi : 6.10.2005 |
MADDE
1. - Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü
bünyesinde hazırlanarak 15 Nisan 1998 tarihinde imzaya açılan “Karadeniz
Ekonomik İşbirliği Ülkeleri Hükümetleri Arasında Doğal ve İnsanlardan
Kaynaklanan Afetlerde Acil Yardım ve Acil Müdahale Anlaşması”na katılmamız
uygun bulunmuştur.
MADDE
2. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
MADDE
3. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
(S. Sayısı: 740)
KARADENİZ
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ÜLKELERİ HÜKÜMETLERİ ARASINDA DOĞAL VE İNSANLARDAN
KAYNAKLANAN AFETLERDE ACİL YARDIM VE
ACİL MÜDAHALE
ANLAŞMASI
İşbu Anlaşmanın tarafları olan Hükümetler, bundan sonra
Taraflar olarak anılacaktır.
Tarafların, kendi güçleri ve imkanları ile üstesinden
gelemeyecekleri acil durum ihtimallerini ve aynı zamanda böyle durumlarda
ortaya çıkacak acil önlem ve müdahale için eşgüdüm sağlanması talebini dikkate
alarak;
Gelişmiş bölgesel işbirliğinin acil durumlarda yardım
konusuna da yaygınlaştırılması ve etkilenen nüfusa eşgüdüm halinde yardım
sağlanmasını dileyerek;
Uluslararası acil yardım alanında BM'nin çabalarını
destekleyerek, çeşitli uluslar arası, bölgesel ve alt bölgesel örgütler
çerçevesinde genel kabul gören yönetmelik ve kurallar ile uluslararası sözleşme
ve anlaşmaları tanıyarak ve bunlara saygı duyarak; ayrıca ilgili ulusal
mevzuatın geliştirilmesine katkıda bulunmak amacıyla;
Uluslar arası acil yardım alanında Birinci Karadeniz Kızıl
Haç ve Kızılay Toplulukları Konferansında (1997) alınan girişimleri temel
alarak ve daha ileri düzeyde işbirliğini destekleyerek;
KEİ ülkeleri ve diğer benzer Uluslar arası Merkezler
tarafından elde edilmiş tecrübelerden istifade ederek bir Uluslar arası
Karadeniz Kurtarma Merkezi kurulması fikrine desteklerini ifade ederek;
Aşağıdaki hususlarda anlaşmaya varmışlardır:
Madde 1
Uygulama Alanı
1. Bu anlaşma, doğal ve insanlardan kaynaklanan afetlerde
Tarafların eşgüdüm halindeki faaliyetleri için prensipleri ve çerçeveleri
belirler.
2. Bu anlaşma, Tarafların kendi güçleri ile üstesinden
gelemeyecekleri doğal ve insanlardan kaynaklanan afetlerin meydana gelmesi
halinde uygulanacaktır.
Madde 2
Tanımlar
Bu anlaşmanın amaçları için, aşağıdaki tanımlar karşılarında
gösterilen anlamlara sahip olacaktır:
"Yardım"- Talep Eden Tarafların ihtiyaçlarını
karşılamak üzere Yardım Eden Taraflarca sağlanan mallar, malzemeler, personel
ve hizmetler;
"Yardım Eden Taraf" - Yardım Sağlayan Taraf;
"Yardım
Ekibi" - Yardım Eden Tarafın uzmanlarından oluşan; yardım sağlamakla görevlendirilmiş
ve tüm gerekli imkanlarla donatılmış grup;
"Yetkili Organ" - Bu anlaşmanın uygulaması ile
ilgili, faaliyetlerin koordinasyonu ve uygulanması için herbir tarafça atanan
birim;
"Afet" - İnsan hayatına veya çevreye büyük ölçüde
fiziki, sosyal, ekonomik ve kültürel zarar veren; belirli bir bölgede, bir
kaza, zararlı doğal olgu, felaket, doğal veya insanlardan kaynaklanan bir olay;
"Acil Durum" - birdenbire ortaya çıkan ve anında
müdahale gerektiren, çoğunlukla tehlikeli bir olay;
"Acil Durum Bölgesi"-acil durum meydana gelen
bölge;
"Acil Durum Müdahalesi" - Acil durumlarda, acil
durum bölgesindeki ikincil zararlı etkiler de dahil olmak üzere, çevresel,
kültürel ve maddî kayıpların en aza indirgenmesi, halk sağlığının korunması ve
hayat kurtarma amacına yönelik arama, kurtarma ve bölgedeki hayatın eski haline
dönebilmesi için diğer faaliyetler;
"Malzeme"-malzemeler, teknik ve ulaştırma
imkanları, Acil Yardım Ekibinin aletleri ve üyelerin kişisel malzemeleri;
"Yardım Malları" - Afetten zarar gören nüfus
arasında ücretsiz ve vergisiz olarak dağıtılan maddî kaynaklar;
"Kişisel Veriler" - Bu anlaşmaya konu olan,
belirli bir acil durum ile bağlantılı şahıslara ilişkin her tür bilgi;
"Talep Eden Taraf" -Yardım için başvuran taraf;
"Arama ve Kurtarma Faaliyetleri"-Acil Durum
Bölgesinde yetkili uluslar arası kuruluşlarca belirlenen insanları kurtarmaya,
maddi ve kültürel varlıkları ve çevreyi korumaya yönelik faaliyetler;
"Transit Ülke" - "Talep Eden Taraf" ve
"Yardım Eden Taraf" dışında, Hükümeti anlaşmaya taraf olan ve
toprakları, hava sahası veya kıta sahanlığı üzerinden yardım malzemesi ve
malları geçen herhangi bir ülke;
Madde 3
Prensipler
1. Taraflar, doğal veya insanlardan kaynaklanan afetlerin
meydana gelmesi veya meydana gelme ihtimali bulunması halinde en kısa sürede
gerekli bilgi ve yardımın sağlanmasını teminen işbu Anlaşmanın hükümlerine
olduğu kadar kabul edilmiş uluslar arası düzenlemeler ve prensiplere uygun
olarak işbirliği yapacaklardır.
2. Taraflardan birinin topraklarında meydana gelen doğal
veya insanlardan kaynaklanan afetler konusunda yardıma ihtiyacı olması halinde,
bu Taraf diğer Taraf(lar)a ulusal çağrı göndererek yardım isteyebilecektir.
Yardım eden Taraf(lar), afetin meydana getirdiği zararların önlenmesi veya
ortadan kaldırılması için talepte bulunan Taraf(lar)a yardım edeceklerdir.
3. Taraflar, imkanları ölçüsünde birbirlerine yardım
edecektir. Yardım, taraflarca aksi kararlaştırılmadığı takdirde ücretsiz olarak
sağlanacaktır.
4. Talep Eden Taraf yardım mallarının herhangi bir
engellemeyle karşılaşmadan teslim alınmasını ve münhasıran afetten etkilenen
halk arasında dağıtılmasını sağlayacaktır. Yardım malları ırk, din, dil, siyasi
veya diğer unsurlara bağlı ayrımcılık yapılmadan dağıtılacaktır.
Madde 4
Yardım Talebi
ve Bilgi Değişimi
l. Taraflar, Acil Durumlarda yardım istemeye yetkili
organlar olacaklardır.
2. Yardım, talep üzerine sağlanacaktır; Talep Eden Tarafın
aşağıdaki hususları açıkça belirtmesi gerekmektedir:
- Afetin yeri, zamanı, yapısı ve boyutları ve zarar gören
bölgede o andaki acil durum,
- Talep edilen afet yardımında önceliklerin belirlenmesi,
talep edilen yardımın tanımlanması, o ana kadar yapılan faaliyetler,
3. Yardım Eden Taraf, yardım sağlanması için anında bir
karar alacak ve Talep Eden Tarafa sağlayabileceği yardım imkanlarını,
boyutlarını ve koşullarını bildirecektir.
4. İşbu maddenin 2 nci paragrafında yer alan bilgi,
durumdaki gelişmeyi takiben yenilenecektir.
Madde 5
Transit Geçiş
Talep Eden Tarafın isteği üzerine, yapılan yardımın geçişi
sırasındaki toprakları üzerinden transit geçiş yapılacak ülkenin Hükümeti,
ulusal mevzuatına, uluslar arası hukuk ve uygulamalara uygun olarak gerekli tüm
desteği sağlayacaktır.
Madde 6
Yetkili
Makamlar ve Odak Noktaları
1. Tüm taraflar, işbu anlaşmanın uygulanmasıyla ilgili
işlerin koordine edilmesi için bir veya daha çok yetkili makam
belirleyeceklerdir (veya oluşturacaklardır).
2. Yürürlükteki diğer ikili ve çok taraflı anlaşmalara halel
gelmeksizin, tüm taraflar Acil Durumlarda Yardım temini ve bilgi verilmesi
amacıyla bir veya birkaç yetkili odak noktası belirleyecek veya
oluşturacaklardır.
3. Taraflar, yetkili makamlar ve odak noktalarına ilişkin
değişiklikleri birbirlerine yazılı olarak diplomatik kanallardan
bildireceklerdir.
4. Tüm taraflar yetkili makamların ve odak noktalarının
sürekli olarak faaliyet göstermesini temin edecektir.
Madde 7
Acil Durumlar
Çalışma Grubu (Komitesi)
Bu anlaşmanın uygulanması için, yetkili ulusal makamlar bir
temsilcilerini KEİ çerçevesinde kurulacak ilgili bir ortak organa (Acil
Durumlar Çalışma Grubu-Komitesi) atayacaklardır.
Madde 8
Acil Durumlarda
Yardımların Koordinasyonu ve İşletilmesi
1. Talep Eden Tarafın yetkili makamı Yardım Ekiplerinin
faaliyetlerini, ekiplerin liderleri aracılığı ile koordine edecek, işletecek ve
denetleyecektir.
2. Talep Eden Taraf, Yardım Eden Tarafın Ekiplerinin
liderlerini Acil Durum Bölgesindeki durumdaki gelişmeler hakkında
bilgilendirecek ve gerekli olduğu takdirde, bu ekiplere tercüman ve tüm arama,
kurtarma ve diğer acil faaliyetleri uygulayan Merkez ile iletişim imkanları
sağlayacaktır.
3. Yardım ekiplerinin, ülkeye varış tarihlerinden itibaren
en az 72 saat süresince Acil Durum Bölgesinde görev yapmak üzere yeterli
şekilde donatılmış olmaları gerekmektedir. Bu sürenin hitamında, talepleri halinde,
Talep Eden Taraf bu ekipler için gerekli tüm malzemeleri yenileyecektir.
4. Talep Eden Taraf, ekiplerin güvenlik, ücretsiz sağlık
yardımı, iaşe ve kalacak yerlerinin temini ve ekip üyelerinin kendi stoklarının
tükenmesi halinde öncelikli önemi olan malzemeleri sağlamakla yükümlüdür.
Madde 9
Sınır Geçişleri
Usulü ve Yardım Ekiplerinin İkamet Kuralları
1. Yardım Ekiplerinin mensuplarının, Talep Eden Taraf veya
Transit Ülkenin sınırlarından geçişlerinin usulü, Talep Eden Taraf veya Transit
Ülkenin kendi ulusal mevzuatları, uluslar arası hukuk ve ikili anlaşmalar ile
belirlenecektir.
2. Arama köpekleri grubunun, Talep Eden Ülkenin
sınırlarından geçiş usulü sırası ve Talep Eden Tarafın Ülkesinin topraklarında
ikametleri, her defasında Talep Eden ülkenin topraklarında geçerli olan
karantina kuralları uyarınca belirlenecektir.
3. Yardım Ekiplerinin mensupları, Talep Eden ve/veya Transit
Ülkenin kendi kanunları ve kurallarına uymakla yükümlüdür. Yardım Ekipleri,
aynı zamanda çalışma ve diğer ilgili mevzuat bakımından Yardım Eden Tarafın
yargı yetkisine tabidir.
Bu ekiplerin, sivil savunma/sivil koruma para-militer
personel ihtiva etmeleri halinde ikametleri ve faaliyetleri taraflar arasında
daha önce kararlaştırılmış olacak ve Yardım Eden Tarafın bu tür personelin
statüsünü düzenleyen ulusal mevzuat ve kurallarına tabi olacaktır.
4. Yardım Ekiplerinin, malzemelerinin ve gıda yardımlarının
sevkiyatlarının sağlanması amacıyla, uygun her tür araç en kısa sürede olay
yerine ulaşmak için kullanılabilecektir.
Yardımı sevk etmek için belirlenmiş ulaştırma araçlarının
kullanma sırası Tarafların yetkili makamlarınca belirlenecektir.
Madde 10
Yardım
Malzemesi ve Malların İhracat, İthalat ve Transit Geçişleri
1. İşbu anlaşma uyarınca ithal veya ihraç edilecek yardım
malzemesi ve malları her tür gümrük vergisi, resim ve ücretten muaf olacaktır.
2. Yardım Malzemesi ve Ürünlerin gümrük denetlemesi ve
kontrolü, Tarafların Yetkili Makamları tarafından Yardım Ekiplerinin yapısı, ve
ithal ve ihraç edilen malzemenin listesi ve yardım mallarının belirlendiği
bildirimlerin verilmesini takiben, öncelikli olarak ve basitleştirilmiş bir
şekilde yapılacaktır.
3. Uyuşturucu ve psikotrop maddeler sadece tıbbî yardım
amacıyla gerekli miktarlarda ithal edilebilir ve uzman tıbbi personel tarafından
kullanılabilir. Bu durumda, yardım ekibinin lideri, uyuşturucu ve psikotrop
maddelerin nomenklatürlerini ve miktarlarını belirten listeleri gümrük kont-rol
yetkililerine deklare edecektir.
Talep Eden Tarafın ilgili makamları, yukarıda bahse konu
malzemenin kullanımı ve muhafazasını kontrol edebileceklerdir.
Görev süresi içinde kullanılmayan uyuşturucu ve psikotrop
maddeler Talep Eden Tarafın topraklarından dışarıya çıkarılacaktır. Kullanılan
uyuşturucu ve psikotrop maddelerin belgesi, görevin tamamlanmasını takiben,
yardım ekibinin lideri ve hekimi tarafından imzalanmış ve Talep Eden Tarafın
Yetkili Makamı tarafından tasdiklenmiş olarak Talep Eden tarafın gümrük kontrol
yetkililerine sunulacaktır.
Madde 11
Uçaklar
1. Yardım ekiplerinin, yardım malzemesinin ve yardım
mallarının sevkiyatı uçak ile yapılabilecektir.
2. Yardım Eden Tarafın Yetkili Makamı, Talep Eden Tarafın
Yetkili Makamına, yardım sağlamak amacıyla uçak kullanma kararını, havadan
indirme yapılacak bölge, uçuşların rotası, uçağın tipi ve çağrı işaretleri,
mürettebatın sayısı, kargonun niteliği, uçuşların saatleri ve yolcuların
listesi (personel, teknik personel, gazeteciler vb) ile birlikte bildirecektir.
3. Sivil veya devlet uçaklarının uçuşları, Uluslar arası
Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) ve Tarafların yasal düzenlemelerine uygun olarak
düzenlenecektir. Devlet uçakları için ayrıca diplomatik klerans gerekli
olacaktır.
4. Yardım Eden Taraf, bu anlaşma uyarınca, acil yardım
taşıyan uçak için üst uçuş, parketme, kalkış ve seyrüsefer hizmetleri için
ücret ödemekten muaf olacaktır.
5. Acil Yardım taşıyan uçuşlarda, uçağın yakıt ikmali ve
bakım hizmetlerine ilişkin giderlerin karşılanması, bu anlaşmanın ilgili
taraflarının yetkilileri tarafından her durumda ayrı ayrı sonuçlandırılacaktır.
Madde 12
Yardım
l . Yardım sağlanması, işbu anlaşmanın 3 üncü maddesinde
açıklanan prensipler çerçevesinde yerine getirilecektir.
Madde 13
Acil Durumlarda
Yardım Giderlerinin Telafi Bazında Geri Ödenmesi
1. Talep Eden Taraf, yardım talebini istediği zaman iptal
edebilir. Talep Eden Taraf, Yardım Eden Tarafı bu kararı hakkında derhal
bilgilendirecek ve Yardım Eden taraf o zamana kadar yapılan masrafların geri
ödenmesini talep edebilecektir.
2. Yardım Eden Taraf, Yardım Ekibinin üyelerinin
sigortalanmasını sağlayacak ve sözkonusu giderler yardıma ilişkin olarak
düzenlenecek genel faturaya dahil edilecektir.
3. Görevin sonunda, Yardım Eden Tarafın yetkili makamları
yapılan yardımın boyutları hakkında Talep Eden Tarafın yetkili makamına yazılı
olarak bilgi verecektir.
4.Talep Eden Tarafın yetkili makamları Yardım Eden Tarafın
yetkili makamlarına acil durumun nitelikleri ve nedenleri, yapılan yardımın
şekli ve miktarı ve tamamlanan görevin sonuçları hakkında nihaî bilgi
verecektir.
Madde 14
Zararın
Karşılanması
1. Talep Eden Taraf, yardım ekipleri mensuplarının, işbu
anlaşmanın uygulanması ile ilgili faaliyetler sırasında yaralanmaları veya
ölmeleri halinde, bunlara ilişkin giderleri karşılayacaktır. İlgili Taraflar,
ödenmesi gereken meblağ üzerinde anlaşmaya varacaklardır.
2. Yardım Ekiplerinin bir mensubu, işbu anlaşmanın
uygulanması ile ilgili faaliyetler sırasında, Talep Eden Tarafın topraklarında
hükmü şahsiyetlere veya kişilere zarar verirse, Talep Eden Taraf, yürürlükteki
yasal mevzuatı uyarınca, söz konusu zararı, kendi vatandaşlarınca yapılan
zararlarda yapıldığı gibi tazmin edecektir.
3. Yardım Ekibi mensupları tarafından kasıtlı olarak veya
ağır ihmal sonucu verilen zarar, Talep Eden Tarafın ulusal mahkemesince
kanıtlandığı takdirde, Yardım Eden Tarafça tazmin edilecektir.
Madde 15
Kişisel
Verilerin Transferi
Bu Anlaşma kapsamında kişisel verilerin diğer Taraflara
transferi işbu Anlaşmanın ayrılmaz bir cüzünü oluşturan Ek l'e göre
yürütülecektir.
Madde 16
Uluslararası ve
Ulusal Örgütler/Kurumlar ile İşbirliği
Karşılıklı düzenlemeler temelinde, ilgili Taraflar, ilgi
duyan uluslar arası ve ulusal örgütler/kurumları işbu Anlaşmanın uygulaması ile
ilgili faaliyetlere katılmaya davet edebilirler.
Madde 17
İmza
İşbu Anlaşma, her KEİ üyesi ülkenin imzasına açıktır.
Madde 18
Onaylama, Kabul
Etme, Tasdik Etme, Uygun Bulma veya Katılma
l . İşbu Anlaşma,
onaylama, kabul, tasdik, uygun bulma ve katılmaya tabi olacaktır. Onaylama,
kabul, tasdik, uygun bulma ve katılma belgeleri işbu Anlaşmanın tevdi merciine
iletilecektir.
2. İşbu Anlaşmanın Tevdi Mercii Rusya Federasyonu Hükümeti
olacaktır ve yukarıda maruz belgelerin onaylı örneklerini Taraflara
iletecektir.
Madde 19
Yürürlüğe Girme
ve Geçerlilik Süresi
1. İşbu Anlaşma, en az altı ülkenin onay, kabul, tasdik,
uygun bulma ve katılma belgeleri tevdi edildiğinde yürürlüğe girecek ve süresiz
geçerli olacaktır.
2. İşbu Anlaşmayı onaylayan, kabul eden, tasdik eden altı
ülkenin onay, kabul, tasdik, uygun bulma belgelerinin tevdi edilmesini takiben
katılan her ülke için bu Anlaşma söz konusu ülkenin onay, kabul, tasdik, uygun
bulma belgesini tevdi ettiği gün yürürlüğe girecektir.
Madde 20
Anlaşmadan
Çekilme
1. Herhangi bir Taraf, işbu Anlaşmadan, tevdi merciine
yazılı bildirimde bulunarak çekilebilir. Tevdi Mercii diğer Tarafları bu konuda
bilgilendirecektir.
2. Çekilme, Tevdi Merciine bu tür bir bildirimin yapıldığı
tarihten 90 gün sonra geçerli olacaktır.
3. İşbu Anlaşmadan daha erken bir tarihte çekilmek isteyen
Herhangi bir Taraf, keyfiyeti tevdi merciine yazılı olarak bildirecektir. Bildirim,
çekilme başvurusunun yapıldığı tarihten sonra en az 30 gün içerisinde
yapılmalıdır.
Madde 21
Anlaşmaya
Getirilecek Değişiklikler
1. Taraflar, işbu Anlaşmada değişiklik yapılmasını
önerebilir.
2. Değişikliklere ilişkin tüm öneriler yazılı olarak işbu
Anlaşmanın 7 nci maddesinde bahse konu Acil Durumlar Çalışma Grubu (Komitesi)ne
iletilecektir. Söz konusu Komite bu önerileri tüm Taraflara bildirecektir. Bu
çerçevede yapılacak müteakip işler, Taraflar tarafından verilecek yetki
çerçevesinde Acil Durumlar Çalışma Grubu (Komitesi) tarafından belirlenecektir.
Madde 22
Diğer
Uluslararası Anlaşmalar ile İlişkiler
İşbu Anlaşma, Tarafların diğer uluslar arası anlaşmalardan
kaynaklanan haklarını ve yükümlülüklerini etkilemeyecektir.
Madde 23
Uyuşmazlıkların
Çözümü
İki veya daha çok taraf arasında işbu anlaşmanın yorumu veya
uygulaması konusunda bir uyuşmazlık çıktığı takdirde, ilgili Taraflar
uyuşmazlığı müzakereler yoluyla ve gerekli görüldüğü takdirde Diplomatik
Kanallardan çözeceklerdir.
Madde 24
Anlaşmanın Dili
İşbu Anlaşmanın asıl metni İngilizce olarak hazırlanmıştır.
..............1999 ... tarihinde
......................................... imzalanmıştır.
Yukarıdaki hususları tasdiken, usulüne uygun olarak, yetkili
kılınmış aşağıda belirtilenler bu anlaşmayı imzalamışlardır.
Arnavutluk Cumhuriyeti
Ermenistan Cumhuriyeti
Azerbaycan Cumhuriyeti
Bulgaristan Cumhuriyeti
Gürcistan
Yunanistan Cumhuriyeti
Moldova Cumhuriyeti
Romanya
Rusya Federasyonu
Ukrayna