EVRENSEL HİZMETİN SAĞLANMASI
VE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN
|
Kanun No. 5369 |
|
Kabul Tarihi : 16.6.2005 |
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç
ve Tanımlar
Amaç
MADDE
1.- Bu Kanunun amacı; kamu hizmeti niteliğini
haiz, ancak işletmeciler tarafından karşılanmasında mali güçlük bulunan
evrensel hizmetin sağlanması, yürütülmesi ve elektronik haberleşme sektöründe
evrensel hizmet yükümlülüğünün yerine getirilmesine ilişkin usul ve esasları
belirlemektir.
MADDE
2.- Bu Kanunda geçen;
Bakanlık:
Ulaştırma Bakanlığını,
Kurum:
Telekomünikasyon Kurumunu,
Elektronik
haberleşme: İşaret, sembol, ses, görüntü ve elektrik işaretlerine
dönüştürülebilen her türlü verinin kablo, telsiz, optik, elektrik, manyetik,
elektromanyetik, elektrokimyasal, elektromekanik
ve diğer iletim sistemleri vasıtasıyla iletilmesini, gönderilmesini ve
alınmasını,
Evrensel
hizmet: Coğrafi konumlarından bağımsız olarak Türkiye Cumhuriyeti sınırları
içinde herkes tarafından erişilebilir, önceden belirlenmiş kalitede ve herkesin
karşılayabileceği makul bir bedel karşılığında asgari standartlarda sunulacak
olan, temel internet erişimi de dahil elektronik haberleşme hizmetlerini,
Evrensel hizmet
yükümlüsü: Elektronik haberleşme sektöründe görev ve imtiyaz sözleşmeleri ile
ruhsat ve genel izin uyarınca bu Kanun
kapsamındaki hizmetleri sağlamakla yükümlü kılınan işletmeciyi,
Evrensel
hizmetin net maliyeti: Bir işletmecinin, evrensel hizmet yükümlülüğünün
gereklerini yerine getirmek için sağladığı durum ile hiç yükümlü olmasaydı
içinde bulunacağı durum arasındaki net maliyet farkını,
İşletmeci:
Kurum ile yapılan görev ve imtiyaz sözleşmeleri ile ruhsat ve genel izin
uyarınca elektronik haberleşme hizmetlerini yürüten ve/veya elektronik
haberleşme alt yapısını işleten bir sermaye şirketini,
İfade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
İlkeler,
Yükümlülük ve Hizmet Türleri
İlkeler
MADDE
3.- Evrensel hizmetin sağlanmasında ve bu hususta yapılacak
düzenlemelerde aşağıdaki ilkeler göz önüne alınır:
a) Evrensel
hizmetten, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yaşayan herkes, bölge ve
yaşadığı yer ayırımı gözetilmeksizin yararlanır.
b) Evrensel
hizmet, fert başına gayrisafi yurt içi hasıla tutarı da göz önünde bulundurularak
karşılanabilir ve makul fiyat seviyesinde sunulur.
c) Düşük
gelirliler, özürlüler ve sosyal desteğe ihtiyacı olan grupların da evrensel
hizmetten yararlanabilmesi için uygun fiyatlandırma ve teknoloji seçeneklerinin
uygulanabilmesine yönelik tedbirler alınır.
d) Evrensel
hizmet, önceden belirlenmiş hizmet kalitesi standartlarında sunulur.
e) Evrensel
hizmetin sunulmasında ve ulaşılmasında devamlılık esastır.
İşletmecinin yükümlülüğü
MADDE
4.- İşletmeciler, bu Kanunda belirlenen
evrensel hizmeti sağlamakla yükümlüdür. İmtiyaz ve görev sözleşmeleri ile
ruhsat ve genel izinlerde her ne ad altında olursa olsun 3 üncü maddede
belirtilen ilkelere aykırı düzenlemeler yapılamaz.
Evrensel hizmetin kapsamı
MADDE
5.- Evrensel hizmet;
a) Sabit telefon
hizmetlerini,
b) Ankesörlü
telefon hizmetlerini,
c) Basılı veya
elektronik ortamda sunulacak telefon rehber hizmetlerini,
d) Acil yardım
çağrıları hizmetlerini,
e) Temel
internet hizmetlerini,
f) Ulaşımı
yalnız deniz yoluyla sağlanabilen yerleşim alanlarına yapılan yolcu taşıma
hizmetleri ile denizde tehlike ve emniyete ilişkin haberleşme hizmetlerini,
Kapsar.
Evrensel
hizmetin kapsamı; ülkenin sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik şartları da
göz önünde bulundurularak, üç yılı aşmamak üzere belirli aralıklarla, Kurumun
ve işletmecilerin de görüşlerini alarak Bakanlıkça yapılacak teklif üzerine
Bakanlar Kurulunca yeniden belirlenebilir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Evrensel
Hizmetin Gelirleri ve Net Maliyet
Evrensel hizmetin gelirleri
MADDE
6.- a) Kurum, görev ve imtiyaz
sözleşmeleri ile ruhsat ve genel izin bedelinin % 2'sini, yetkilendirme
tarihini takip eden ayın sonuna kadar,
b) GSM
işletmecileri dışındaki işletmeciler
ve Türk Telekom, yıllık net satış
hasılatının % 1'ini, izleyen yılın Nisan ayı sonuna kadar,
c) GSM
işletmecileri, Hazineye ödeyecekleri payın % 10'luk kısmını, ödendiği ay
içerisinde,
d) Kurum,
5.4.1983 tarihli ve 2813 sayılı Telsiz Kanunu ile 4.2.1924 tarihli ve 406
sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu uyarınca verdiği idari para cezalarının %
20'sini, tahsil edildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar,
e) Kurum, mali
yıl sonunda her türlü giderlerinin karşılanmasından sonra kalan miktarın %
20'sini, her yıl Ocak ayının sonuna kadar,
Bakanlığa
bildirir. Bu meblağ aynı süre içinde Bakanlığın Merkez Saymanlık Müdürlüğü
hesabına aktarılır ve bütçeye "Evrensel hizmet gelirleri" adı altında
gelir kaydedilir.
Bu süre içinde
ödenmeyen katkı payları, Bakanlığın ilgili vergi dairesine yapacağı başvuru
üzerine, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine
göre takip ve tahsil edilir. Vergi dairelerince yapılan tahsilatlar ertesi ayın
sonuna kadar Bakanlığın Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına aktarılır.
Süresinde ödenmeyen katkı paylarına, vade tarihinden ödendiği tarihe kadar
geçen süre için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre gecikme zammı
uygulanır.
Bakanlar
Kurulu, yukarıda belirtilen oranları % 20'sine kadar artırmaya veya indirmeye
yetkilidir.
İşletmecilerin
evrensel hizmet sağlama yükümlülükleri nedeniyle ortaya çıkan evrensel hizmetin
net maliyetinin karşılanması ve bu Kanun gereğince yapılacak diğer harcamaları
karşılamak için Bakanlık bütçesine her yıl evrensel hizmet gelirleri tahmini
kadar ödenek öngörülür. Evrensel hizmetler için ödenek ihtiyacı bu hizmet
gelirleri tahmininden fazla olması halinde yeterli ödenek Bakanlık bütçesine
öngörülür. Bu amaçla konulan ödenek münhasıran, bu Kanun ile Bakanlığa verilen
görevlerin yerine getirilmesi için kullanılır. Evrensel hizmet gelirlerinin
tahsili ve giderlerin yapılmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ile Maliye
Bakanlığının müştereken hazırlayacağı yönetmelikle belirlenir.
Evrensel hizmetin net maliyeti
MADDE 7.- Evrensel
hizmetin net maliyeti; yükümlü işletmecinin, hizmetleri evrensel hizmet
kapsamında karşılamadığı zaman ile evrensel hizmet yükümlüsü olarak karşıladığı
zamanki net maliyetleri arasındaki fark esas alınarak hesaplanır. Ancak, evrensel
hizmetin net maliyetinin hesaplanmasında, işletmecilerin evrensel hizmet
yükümlüsü olması dolayısıyla elde edeceği faydalar da göz önüne alınarak
değerlendirme yapılır. Evrensel hizmet yükümlülüğünün getirdiği ilave maliyet
yükünü ortaya çıkaracak bu hesaplama net maliyetler üzerinden yapılır.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Geçici
ve Son Hükümler
MADDE
8.- 9.4.1987 tarihli ve 3348 sayılı
Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 nci maddesine
aşağıdaki (l) bendi eklenmiştir.
l)
Evrensel hizmet politikalarını ilgili
kanunların hükümleri dahilinde ülkenin sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik
şartlarına göre belirlemek, Hükümetin genel politikasını uygulamaya yönelik
tedbirleri almak, evrensel hizmetin yürütülmesini sağlayacak esasları tespit
etmek, uygulanmasını takip etmek ve net maliyetiyle ilgili hesapları onaylamak.
MADDE
9.- 3348 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin
(g) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bentler eklenmiş, mevcut (h) bendi
(o) bendi olarak teselsül ettirilmiştir.
h) Evrensel hizmetin sağlanması
ile ilgili mevzuat hükümleri dahilinde evrensel hizmetin yürütülmesini
sağlayacak esasları tespit etmek, uygulanmasını takip etmek ve işletmecilerin
net maliyetlerinin karşılanmasını sağlamak,
i) Evrensel
hizmet kapsamındaki hizmetleri karşılama talebinde bulunan işletmeciler
arasından, bölgesel ve ulusal çapta evrensel hizmet yükümlüsünü hizmet satın
alma yoluyla belirlemek,
j) Evrensel
hizmet yükümlülerine ödeme yapmak,
k) Evrensel
hizmetin net maliyetinin hesaplanmasına, belirlenen usul ve esaslar dahilinde
gerçekleşip gerçekleşmediğine dair yükümlü işletmeciyi izlemek, denetlemek veya
masrafları evrensel hizmet gelirlerinden karşılanmak üzere bağımsız denetçiler
tarafından denetlenmesini sağlamak,
l) Düşük
gelirliler ve özürlüler gibi sosyal açıdan korunması gereken kesimlerin
evrensel hizmetten eşitlik, taraf gözetmeme ilkeleri temelinde ve
karşılayabilecekleri fiyat seviyesinde yararlanabilmelerine ilişkin usul ve
esasları belirlemek,
m) Belirlenecek
esaslar dahilinde merkeze uzak ve kırsal bölgelerden oluşan yüksek maliyet
alanlarına hizmetlerin götürülebilmesi için, gerektiğinde geçici evrensel
hizmet yükümlüsünü belirlemek,
n) Evrensel
hizmet yükümlüsü işletmecilerin net maliyetlerinin hesaplanma yöntemi ile
uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemek,
MADDE
10.- 5.4.1983 tarihli ve 2813 sayılı Telsiz Kanununun 7 nci maddesinin (m)
bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (n) bendi eklenmiş, mevcut (n) bendi (o)
bendi olarak teselsül ettirilmiştir.
n) İlgili kanun
hükümleri dahilinde, evrensel hizmet kalitesini ve standartlarını denetlemek ve
buna ilişkin usul ve esasları yönetmelikle belirlemek, bu hususta gerekli
tedbirleri almak,
MADDE
11.- 4.2.1924 tarihli ve 406 sayılı Telgraf
ve Telefon Kanununun 1 inci maddesinin sekizinci fıkrasının "Türk Telekom,
görev sözleşmelerinde belirlenen asgari hizmetleri sunmakla yükümlüdür"
şeklindeki son cümlesi ile aynı maddede yer alan "Asgari hizmet"
tanımı madde metninden çıkarılmış; 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d)
bendinde yer alan "Asgari" ibaresi "evrensel" olarak
değiştirilmiş ve 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi “Türk Telekom
veya başka bir işletmecinin, vermekle yükümlü olduğu evrensel hizmet dahil,
bazı hizmetlerin maliyetini başka hizmetlerin ücretlerinden karşılamak zorunda
olduğu haller,” şeklinde değiştirilmiş ve bu Kanuna aşağıdaki geçici madde
eklenmiştir.
Geçici Madde
11.- Türk Telekomünikasyon Anonim Şirketine ait hazır değerlerden (menkul
kıymetler dahil), Şirkette, NATO ve TAFICS proje avansları hariç olmak üzere,
nakit değer olarak bırakılacak 350 milyon YTL ile 2005 yılına ilişkin olağan
Genel Kurul toplantısında kâr dağıtım kararının alınmasını müteakip
dağıtılabilir kârdan mahsup edilmek üzere temettü avansı olarak 16.1.2006
tarihine kadar Hazine Müsteşarlığı İç Ödemeler Saymanlığına yatırılacak olan
600 milyon YTL dışında ve azami 2.5 milyar YTL’ye kadar olan meblağ 16.1.2006
tarihinde Hazine Müsteşarlığı İç Ödemeler Saymanlığı hesabına aktarılır ve
bütçenin (B) işaretli cetveline gelir kaydedilir. Bütçeye gelir kaydedilecek
olan bu tutardan, 2006 yılında TCDD Genel Müdürlüğünün yeni demiryolu yapımı,
muhtelif demiryolu hatlarının bakımı, onarımı veya iyileştirilmesi ve çeken-çekilen
demiryolu araçlarının temini ile köy içme suyu ve köy yollarıyla ilgili yatırım
projeleri ve faaliyetlerinde kullanılmak üzere, Yatırım Programı ile KİT
Yatırım ve Finansman Programında öngörülecek kısım Yüksek Planlama Kurulu
kararıyla belirlenir.
Ancak, Türk
Telekomünikasyon A.Ş.’nin 16.1.2006 tarihinden önce % 51’den fazla hissesinin
özelleştirme suretiyle devri işlemlerinin gerçekleşmesi halinde, birinci
fıkrada belirtilen aktarma ve gelir kaydına ilişkin hükümler uygulanmaksızın
hisse devir tarihi itibariyle Şirkette, NATO ve TAFICS proje avansları, nakit
değer olarak bırakılacak 350 milyon YTL ve devir tarihinde şirket tarafından
temettü avansı olarak 16.1.2006 tarihine kadar Hazineye aktarılması öngörülen
600 milyon YTL’nin aktarılmamış olması halinde bu tutar dışındaki hazır
değerler hisse devir tarihi öncesi Şirketin açacağı ayrı bir hesaba hisse devir
tarihinde aktarılır. Bu hesapta izlenen tutar ve her türlü neması (bu nemaya
ilişkin olarak ödenecek vergiler düşüldükten sonra) 16.1.2006 tarihinde Hazine
Müsteşarlığı İç Ödemeler Saymanlığına aktarılır ve bütçenin (B) işaretli
cetveline gelir kaydedilir. Bütçeye gelir kaydedilecek olan bu tutardan,
birinci fıkrada belirtilen yatırım projeleri ve faaliyetlerinde kullanılmak
üzere, Yatırım Programı ile KİT Yatırım ve Finansman Programında öngörülecek
kısım Yüksek Planlama Kurulu kararıyla belirlenir.
Türk
Telekomünikasyon A.Ş.’nin % 51’den fazla hissesinin özelleştirme suretiyle devri
işlemlerinin 16.1.2006 tarihinden sonra gerçekleşmesi halinde ise, hisse devir
tarihi itibariyle, Şirkette 350 milyon YTL nakit değer ve NATO ve TAFICS proje
avansları dışındaki hazır değerler, hisse devir tarihinde Hazine Müsteşarlığı
İç Ödemeler Saymanlığına aktarılır ve bütçenin (B) işaretli cetveline gelir
kaydedilir. Aktarılacak bu tutar, hiçbir surette yukarıda belirtilen yatırım
projeleri ve faaliyetlerinde kullanılmaz.
Ayrıca, bu
maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde 21.4.2005
tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 1 inci maddesi çerçevesinde devredilen Kablo TV
hizmetlerinden doğan sermaye ihtiyacına binaen, Türk Telekomünikasyon A.Ş.’den
Türksat A.Ş.’ye Hazinenin sermaye payı olarak 100 milyon YTL aktarılır.
Bu madde
gereğince aktarılacak tutarlar (temettü avansı hariç), öncelikle Türk
Telekomünikasyon A.Ş.’nin geçmiş yıllar kârları üzerinden ayrılan yasal yedek
akçelerinden ve daha sonra ise enflasyon düzeltme kârlarından mahsup edilir.
Yapılacak aktarma işlemleri Kurumlar Vergisi Kanunu ve Gelir Vergisi Kanunu
uygulamaları yönünden kâr dağıtımı veya işletmeden çekiş olarak
değerlendirilmez. Bu madde çerçevesinde yapılacak aktarmalar, gerek aktarma
işleminin yapıldığı gerekse izleyen vergilendirme dönemlerinde herhangi bir şekilde
Kurumlar Vergisi matrahının ve dağıtılabilir ticarî kârın tesbitinde indirim
konusu yapılmaz. Türk Telekomünikasyon A. Ş.’nin bilançosunun aktifinde malî
duran varlıklar içerisinde yer alan iştiraklerin değerinde oluşabilecek iştirak
değer düşüklüğü karşılıkları, malî ve ticarî kârın hesabında gider addolunmaz.
Bu tutarlar, herhangi bir faaliyet yılıyla sınırlı olmaksızın, öncelikle
enflasyon düzeltme kârlarından, bunun yeterli olmaması halinde ise sermaye
yedeklerinden, bu yedekler oluştukça mahsup edilmek suretiyle ya da Türk
Ticaret Kanunu hükümleri uygulanmaksızın Şirketin sermayesinin azaltılması
yoluyla değerlendirilir.
Bu madde
gereğince yapılacak aktarma işlemlerinin gerçekleşmesinden sonra, bu işlemlerle
ilgili olarak Şirkete herhangi bir malî yükümlülük getirilemez.
Bu madde
kapsamında aktarılan nakit tutarlar ve bunlarla ilgili işlemler nedeniyle
düzenlenecek kâğıtlar her türlü vergi, resim ve harçtan muaf ve müstesnadır.
Bu maddenin
uygulanmasıyla ilgili usûl ve esaslar Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu
Devlet Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken belirlenir.
MADDE
12.- Ekli (1) sayılı listede belirtilen
kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnameye ekli (I) sayılı cetvelin Ulaştırma Bakanlığına ilişkin bölümüne
eklenmiştir.
GEÇİCİ
MADDE 1.- Bu Kanunda belirlenen evrensel hizmeti
sağlamakla yükümlü işletmecilerin mevcut imtiyaz ve görev sözleşmeleri ile
ruhsat ve genel izinlerinde yer alan
3 üncü maddede belirtilen ilkelere aykırı düzenlemeler en geç bir yıl
içerisinde bu Kanuna uygun hale getirilir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usûl ve esaslar Kurum tarafından belirlenir.
GEÇİCİ
MADDE 2.- Bu Kanun uyarınca Ulaştırma
Bakanlığına verilen görevlerin yerine getirilmesi amacıyla 2005 yılında ihtiyaç
duyulan kadro değişiklikleri, 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun
Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesinin son fıkrası hükmü uygulanmaksızın
anılan Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre yapılır.
Yürürlük
MADDE
13.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
MADDE
14.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar
Kurulu yürütür.
(1) SAYILI LİSTE
İHDAS EDİLEN KADROLARIN
KURUMU : ULAŞTIRMA BAKANLIĞI
TEŞKİLÂTI: MERKEZ
Serbest Tutulu
Kadro Kadro
Sınıfı Unvanı Derecesi Adedi Adedi Toplam
GİH Daire Başkanı 1 1 1
GİH Şube Müdürü 1 3 3
TH İstatistikçi 1 2 2
GİH Uzman 1 2 2
GİH Uzman 2 3 3
GİH Uzman 3 4 4
TH Uzman 1 2 2
TH Uzman 2 3 3
TH Uzman 3 4 4
GİH Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni 3 2
2
GİH Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni 4 2
2
GİH Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni 5 2
2
GİH Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni 6 2
2
TH Tekniker 3 1 1
TH Tekniker 4 1 1
TH Tekniker 5 1 1
TH Teknisyen 4 1 1
TH Teknisyen 5 1 1
TH Teknisyen 6 1 1
TOPLAM 38 38
Aslı Gibidir.
Gündüz DİNÇER
Kanunlar ve Kararlar Müdürü