T.B.M.M. (S. Sayısı: 899)
Kastamonu Milletvekili Hakkı Köylü’nün; Adli Sicil Kanunu
Teklifi ve Adalet Komisyonu Raporu (2/444)
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Yeni bir Adli Sicil
Kanununa ilişkin Teklifim ve gerekçesi ilişikte sunulmuştur.
Gereğini saygılarımla arz
ederim.
Hakkı Köylü
Kastamonu
GENEL GEREKÇE
Yeni Türk Ceza Kanununun kabulüyle 765
sayılı Kanundan farklı bir yaptırım rejimi benimsenmiştir. Bu sistemde, ceza
hukuku yaptırımı olarak ceza ve güvenlik tedbiri ayırımına yer verilmiştir.
Cezalar, hapis ve adli para cezası olarak bir ayırıma tabi tutulmuştur.
Böylece, 765 sayılı Kanunda benimsenen asli ceza ve fer'i ceza ayırımı ve bu
kanundan farklı olarak, belli bir suçtan mahkumiyete bağlı olarak kişiyi ömür
boyu belli haklardan yoksun bırakacak yaptırım sistemi terkedilmiştir.
22.11.1990 tarihli ve 3682 sayılı Adli
Sicil Kanununun da yeni Türk Ceza Kanununda benimsenen bu yaptırım sistemine
uyumunu sağlamaya yönelik olarak değiştirilmesi gereği ortaya çıkmıştır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1.- Madde metninde Kanunun amaç ve
kapsamı düzenlenmiştir.
Madde 2.- Madde metninde, Türk mahkemeleri
veya yabancı ülke mahkemeleri tarafından kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunan
Türk vatandaşları ile Türkiye'de suç işlemiş olan yabancıların kayıtları da
dahil tüm adli sicil bilgilerinin kaydına ilişkin süreç düzenlenmiştir.
Madde 3.- Madde metninde, Merkezi ve
Mahalle adli sicillerinin görevleri düzenlenmiştir.
Madde 4.- Madde metninde, 5237 sayılı Türk
Ceza Kanununun benimsediği yaptırım sistemine uygun bir düzenleme yapılmıştır.
Bu düzenlemede, ceza ve güvenlik tedbirlerine mahkumiyete ve bunların infazına
ilişkin bilgilerin kronolojik sıraya göre adli sicile kaydedilmesi
öngörülmüştür.
Madde 5.- Madde metninde, adli sicile
kaydedilemeyecek bilgilere ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Madde 6.- Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu ile
Çocuk Koruma Kanununda kamu davasının açılmasının ertelenmesi ve hükmün
açıklanmasının geri bırakılması düzenlenmiştir. Bu düzenlemelerin gereği
olarak, bu konuda verilen kararların bir sisteme kaydedilmesi gerekmektedir. Bu
ihtiyacı karşılamak üzere Taslak metninde bir hükme yer verilmiştir.
Madde 7.- Madde metninde, adli sicil
bilgilerini isteme hakkına ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Madde 8.- Madde metninde, adli sicil
bilgilerini verebilecek mercilere ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Madde 9.- Madde metninde, adli sicil
bilgilerinin silinmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Madde 10.- Madde metninde, arşiv bilgilerinin
istenmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Yeni Türk Ceza Kanununun sisteminde,
cezalandırılmakla güdülen asıl amaç, işlediği suçtan dolayı kişinin etkin
pişmanlık duymasını sağlayıp tekrar topluma kazandırılması olduğuna göre, suça
bağlı hak yoksunluklarının da belli bir süreyle sınırlandırılması gerekmiştir.
Bu nedenle, bir mahkumiyete bağlı hak yoksunluklarının mahkum olunan cezanın
infazı tamamlanıncaya kadar devam etmesi öngörülmüştür.
Ancak, ceza ve güvenlik tedbirlerinin
infazı tamamlandıktan sonra da, bu mahkumiyete ilişkin bilgilerin adli sicil
arşiv kaydında yer alması gerekmektedir. Kişinin geçmişine bakılarak cezanın
bireyselleştirilmesinin sağlanması ve özellikle tekerrür hükümlerinin
uygulanması bakımından bu kayıtların muhafaza edilmesinde zorunluluk
bulunmaktadır.
Her ne kadar bu sistemde, ceza ve güvenlik
tedbirlerinin infazından sonra belli bir suçtan mahkumiyete bağlı hak
yoksunluğu kanunla öngörülmüş değilse de; kişinin örneğin belli bir kamu
görevine atanması sırasında, adli sicil arşiv kayıtlarının görülmesinde büyük
bir yarar bulunmaktadır. Bu bilgiler, atama makamının takdir yetkisinin
objektif ölçüler çerçevesinde kullanılmasında önemli bir işlev görecektir.
Ancak, Anayasanın 76 ncı maddesinde
milletvekili seçimi ile ilgili olarak bir sınırlama getirilmiş olduğu için, bu
madde uygulamasında Anayasanın söz konusu hükmü saklı tutulmuştur.
Madde 11.- Madde metninde, adli sicil ve
arşiv bilgilerinin gizliliğine ilişkin düzenleme yapılmıştır. Bu gizliliğin
ihlali halinde uygulanacak ceza yaptırımlarına ilişkin hükümler yeni Türk Ceza
Kanununda kamu görevlileri ve diğer kişiler açısından ayrı ayrı belirlenmiştir.
Madde 12.- Madde metninde, adli sicil ve
arşiv bilgilerinin silinmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Madde 13.- Madde metninde, örneğin kolluk
teşkilatında "genel bilgi toplama" sisteminde bulunan bilgilerin
sadece ilgili suça ilişkin soruşturma kapsamında kullanılabileceğinden; Teklif
metnine bu bilgilerin başka bir amaçla kullanılmasını yasaklamaya ilişkin hüküm
konmuştur.
Madde 14.- Madde metninde, soruşturma ve
kovuşturma makamlarına elektronik ortamda bilgi verilmesine ilişkin düzenleme
yapılmıştır.
Madde 15.- Madde metninde, adli sicil ve
arşiv kayıtlarının silinmesi konusunda karar almak ve kanunla verilen diğer
görevleri yerine getirmek üzere bir komisyon oluşturulmasına ilişkin düzenleme
yapılmıştır.
Madde 16.- Madde metninde, bu Kanunun
uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleyecek yönetmeliğin çıkarılmasına
ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Madde 17.- Madde metninde, merkezi ve
mahalli sicildeki atamalara ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Madde 18.- Madde metninde, mali hükümlere
ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Madde 19.- Madde metninde, yürürlükten
kaldırılan kanun ve hükümlere ilişkin düzenleme yapılmıştır. Birinci fıkranın
(b) bendinde yer alan hükmün gerekçesi için 10 uncu maddenin gerekçesine
bakılmalıdır.
Geçici Madde 1.- Bu madde metninde, mevcut
adli sicil kayıtlarının bu Teklif metninde öngörülen hükümlere göre revize
edilmesi hususunda geçiş dönemine ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Geçici Madde 2.- Bu madde metninde, bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla mevcut adli sicil kayıtlarının
silinmesi hususunda 3682 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen sürelerin
dolması halinde silinebilmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Madde 20.- Yürürlük maddesidir.
Madde 21.- Yürütme maddesidir.
Adalet
Komisyonu Raporu
Türkiye
BüyükMilletMeclisi
Adalet
Komisyonu
Esas No.:
2/444 11.5.2005
Karar No.:
78
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınızca, 28.4.2005 tarihinde esas
komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen "Kastamonu Milletvekili Hakkı
Köylü'nün; Adlî Sicil Kanunu Teklifi (2/444)", Komisyonumuzun 3.5.2005
tarihli 19 uncu birleşiminde, Hükümeti temsilen Adalet Bakanı Sayın Cemil Çiçek
ile Adalet Bakanlığı temsilcileri ve üniversite öğretim üyelerinin katılımıyla
incelenip görüşülmüş, gerekçesi uygun görülerek maddelerine geçilmesi kabul
edilmiş, ancak maddelerin ayrıntılı bir biçimde incelenerek gerekli değişiklik
ve düzenlemelerin yapılması için üç kişilik bir alt komisyona havale
edilmiştir.
Komisyonumuzun, 10.5.2005 tarihli 21 inci
birleşiminde Adalet Bakanı Sayın Cemil Çiçek ile Adalet ve Millî Savunma
bakanlıkları temsilcileri ve üniversite öğretim üyelerinin katılımlarıyla
yaptığı toplantıda, alt komisyonca hazırlanan rapor ve metin esas alınmak
suretiyle incelenip görüşülmüştür.
Teklifin 1 inci maddesi aynen kabul
edilmiştir.
Teklifin 2 nci maddesi; 5237 sayılı Türk
Ceza Kanunun 17 nci maddesi hükmüne göre, yabancı mahkemeler tarafından Türk
vatandaşları ile ilgili olarak verilmiş mahkûmiyet kararlarına, Türk hukukunda
bağlanan hukuki sonuçları belirlemek amacıyla mahkemece karar verilmesi
gerektiğinden, yabancı mahkemelerden verilen mahkûmiyet kararlarına ilişkin
Türk Ceza Kanununun 17 nci maddesine göre, Türk mahkemelerince verilen kararlar
ancak adlî sicile kaydedilebileceği için
maddeye "kesinleşmiş" ibaresinden sonra gelmek üzere "ve
Türk Hukukuna göre tanınan" ibaresi eklenmek suretiyle kabul edilmiştir.
Teklifin 3 üncü maddesi aynen kabul
edilmiştir.
Teklifin 4 üncü maddesi; ifade
doğruluğunun sağlanması açısından, birinci fıkranın (h) bendinde gerekli
değişik yapılmak ve aynı fıkraya, Askerî Ceza Kanununda 5237 sayılı Türk Ceza
Kanununun yaptırım sistemine uygun gerekli değişikler henüz
gerçekleştirilemediğinden, bu bakımdan söz konusu Kanunda fer'i ceza türünden
yaptırımlar halen varlığını sürdürmesinden dolayı, Askerî Ceza Kanununun bu
düzenlemelerine istinaden verilmiş mahkûmiyet kararlarındaki fer'i cezaların
adlî sicile kaydedilmesini sağlamak amacıyla aynı fıkraya (j) bendi olarak bir
hüküm eklenmek suretiyle kabul edilmiştir.
Teklifin 5 inci maddesi; 5271 sayılı
Kanundaki "disiplin hapsi" ile 477 sayılı Kanundaki "disiplin
cezası"nın farklı kavramlar olmasından dolayı disiplin cezalarına dair
mahkûmiyet kararlarının da adlî sicile işlenmesinin önlenmesini sağlayan hükmün
birinci fıkranın (a) bendine eklenmek suretiyle kabul edilmiştir.
Teklifin 6 ncı maddesi aynen kabul edilmiştir.
Teklifin 7 nci maddesinin başlığı, madde
metni ile uyumunu sağlamak amacıyla değiştirilerek birinci fıkrasında
redaksiyon yapılmak suretiyle kabul edilmiştir.
Teklifin 8 inci maddesi aynen kabul
edilmiştir.
Teklifin 9 uncu maddesi; üçüncü fıkrasında,
4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendine atıfta bulunularak, hangi
yabancı mahkeme kararlarının adlî sicil kaydında yer alabileceği hususuna
açıklık getirilmiş, ayrıca aynı fıkrada geçen "tarihinden" ibaresi
anlam bozukluğunun giderilmesi açısından "tarihten" olarak
değiştirilmek suretiyle kabul edilmiştir.
Teklifin 10 uncu maddesi; birinci fıkranın
(c) bendinde yer alan "Milletvekili adaylığı için" ibaresi, her türlü
seçimlerde adaylık için gerek görülmesi halinde ilgili seçim kurullarına adlî sicil
arşiv kayıtlarının verilebilmesine imkân tanınmak amacıyla madde metninden
çıkarılmış ayrıca, söz konusu fıkraya eklenen (d) bendi hükmüne göre, diğer
kamu kurum ve kuruluşlarına da adlî sicil arşiv kayıtlarının
verilebileceğinden, belli bir suçu işlemekten dolayı verilmiş mahkûmiyet
kararına bağlı hak yoksunlukları 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü
maddesinde açık bir şekilde düzenlenmiş olduğu için Adlî Sicil Kanununda ayrıca
bu hususa ilişkin olarak düzenleme yapılması gereksiz görüldüğünden ikinci
fıkra madde metninden çıkartılmış ve fıkra numaraları teselsül ettirilmiş,
teselsül ettirilen üçüncü fıkrada redaksiyon yapılmak suretiyle kabul
edilmiştir.
Teklifin 11 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.
Teklifin 12 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.
Teklifin 13 üncü maddesi, adlî sicil ve
arşiv bilgileriyle ilgili olmadığı için teklif metninden çıkartılmıştır.
Teklifin 14 üncü maddesi; askerî hâkim ve
askerî savcıları kapsayacak şekilde değişiklik yapılmak, ayrıca doğrudan veya
Adalet Bakanının onayı ile adlî sicil ve arşiv kayıtlarında sorgulama
yapılabilmesine yönelik düzenleme yapılmak suretiyle 13 üncü madde olarak kabul
edilmiştir.
Teklifin 15 inci maddesi, 14 üncü madde
olarak aynen kabul edilmiştir.
Teklifin 16 ncı maddesi, 15 inci madde
olarak aynen kabul edilmiştir.
Teklifin 17 nci maddesi, 16 ncı madde
olarak aynen kabul edilmiştir.
Teklifin 18 inci maddesi; maddede geçen
"beş" ibaresinin "üç" olarak değiştirilmesi suretiyle 17
nci madde olarak kabul edilmiştir.
Teklifin 19 uncu maddesi; belli bir suçu
işlemekten dolayı verilmiş mahkûmiyet kararına bağlı hak yoksunlukları 5237
sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde açık bir şekilde
düzenlendiğinden, Adlî Sicil Kanununda ayrıca bu hususa ilişkin olarak
düzenleme yapılması gereksiz görülerek birinci fıkrasının (b) bendi madde
metninden çıkarılmış ve 18 inci madde olarak değiştirilmek suretiyle kabul
edilmiştir.
Teklifin geçici 1 inci maddesi aynen kabul
edilmiştir.
Teklifin geçici 2 nci maddesi; çeşitli
kanunlarda belli kamu görevlerine atama yapılabilmesi için kişinin belli
suçlardan mahkûmiyetinin olup olmadığının araştırılması yönünde özel hükümler
bulunma ihtimalinden ve bu hükümleri saklı tutmak amacıyla birinci ve ikinci
fıkralarında değişiklik yapılmak suretiyle kabul edilmiştir.
Teklifin 20 nci maddesi, 19 uncu madde
olarak aynen kabul edilmiştir.
Teklifin 21 inci maddesi, 20 nci madde
olarak aynen kabul edilmiştir.
Teklif metninde, imlâ kurallarına uygun
olarak redaksiyon yapılmıştır.
Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak
üzere Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Köksal
Toptan |
Recep
Özel |
Ramazan
Can |
|
|
Zonguldak |
Isparta |
Kırıkkale |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Hasan
Kara |
Fehmi
Hüsrev Kutlu |
Halil Ünlütepe |
|
|
Kilis |
Adıyaman |
Afyonkarahisar |
|
|
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Halil Özyolcu |
Haluk
İpek |
Feridun
Fikret Baloğlu |
|
|
Ağrı |
Ankara |
Antalya |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
|
(Karşı oy) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Yüksel Çorbacıoğlu |
Orhan Yıldız |
Mehmet
Küçükaşık |
|
|
Artvin |
Artvin |
Bursa |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
(Toplantıya katılmadı) |
(Karşı oy) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Feridun
Ayvazoğlu |
Muzaffer
Külcü |
Mahmut
Durdu |
|
|
Çorum |
Çorum |
Gaziantep |
|
|
(Karşı oy) |
|
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Nimet
Çubukçu |
Mehmet
Yılmazcan |
Hakkı
Köylü |
|
|
İstanbul |
Kahramanmaraş |
Kastamonu |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Muharrem
Kılıç |
Orhan
Eraslan |
Enver
Yılmaz |
|
|
Malatya |
Niğde |
Ordu |
|
|
|
(Karşı oy) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
MehmetNuri Saygun |
Ahmet Çağlayan |
Bekir
Bozdağ |
|
|
Tekirdağ |
Uşak |
Yozgat |
|
|
(Toplantıya katılmadı) |
(İmzada bulunamadı) |
|
KASTAMONU
MİLLETVEKİLİ
HAKKI
KÖYLÜ’NÜN TEKLİFİ
ADLİ SİCİL KANUNU TEKLİFİ
Amaç ve kapsam
MADDE 1.- (1) Bu Kanun, kesinleşmiş ceza ve güvenlik
tedbirlerine mahkumiyete ilişkin bilgilerin otomatik işleme tabi bir sistem
kullanılarak toplanmasına, sınıflandırılmasına, değerlendirilmesine, muhafaza
edilmesine ve gerektiğinde en seri ve sağlıklı biçimde ilgililere
bildirilmesine dair usul ve esasları belirler.
Adli sicil kayıtlarının
tutulması
MADDE 2.- (1) Hakkında Türk mahkemeleri veya yabancı ülke
mahkemeleri tarafından kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunan Türk vatandaşları
ile Türkiye'de suç işlemiş olan yabancıların kayıtları da dahil tüm adli sicil
bilgileri; mahallinde bilgisayar ortamına aktarılmasını takiben, Adalet
Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğündeki Merkezi Adli Sicilde
tutulur.
Merkezi ve mahalli adli
sicillerin görevleri
MADDE 3.- (1) Merkezi Adli Sicil, adli sicil kayıtlarının
güncelleştirilmesi, düzenlenmesi, düzeltilmesi ve mahalli adli sicillere
ulaştırılması ile görevlidir.
(2) Mahalli Adli Sicil, bulunduğu yer ile gerektiğinde diğer
yerlere ait adli sicil bilgilerinin bilgisayara girilmesi, bu bilgilerin
merkezi adli sicile aktarılması ile merkezi adli sicilden bilgilerin alınıp
ilgili şahıs ve kurumlara iletilmesi ile görevlidir.
Adli sicile kaydedilecek
bilgiler
MADDE 4.- (1) Türk mahkemeleri tarafından vatandaş veya
yabancı hakkında verilmiş ve kesinleşmiş mahkumiyet hükümleri adli sicile
kaydedilir. Bu bağlamda;
a) Hapis cezaları ile ilgili olarak;
1. Hapis cezasına mahkumiyet kararı,
2. Koşullu salıverilme kararı,
3. Koşullu salıverilmede denetim süresinin uzatılmasına
ilişkin karar,
4. Koşullu salıverilme kararının geri alınmasına dair karar,
5. Hapis cezasının infazının tamamlandığı hususu,
b) Hapis cezasının ertelenmesi halinde;
1. Denetim süresi,
2. Denetim süresinin yükümlülüklere uygun veya iyi halli
olarak geçirilmesi dolayısıyla cezanın infaz edilmiş sayıldığı hususu,
3. Ertelenen hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine
ilişkin karar,
c) Adli para cezası ile ilgili olarak;
1. Adli para cezasına ilişkin mahkumiyet hükmü,
2. Adli para cezasının ödenmek suretiyle infaz edildiği
hususu,
3. Adli para cezasının tazyik hapsi suretiyle kısmen veya
tamamen infaz edildiği hususu,
4. Adli para cezasının tazyik hapsinden sonra kalan kısmının
ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,
d) Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırıma mahkumiyet
halinde;
1. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak, adli
para cezasına mahkumiyet veya güvenlik tedbiri uygulanması hükmü,
2. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak
hükmedilen adli para cezasının veya güvenlik tedbirinin gereklerinin yerine
getirilmemesi dolayısıyla hapis cezasının infazına ilişkin karar,
3. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak
hükmedilen güvenlik tedbirinin değiştirilmesine ilişkin karar,
e) Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma ile ilgili
olarak;
1. Kasten işlenen bir suç nedeniyle hapis cezasına
mahkumiyetin kanuni sonucu olarak yoksun kalınan haklara cezanın ertelenmesi
dolayısıyla getirilen istisnaya ilişkin karar,
2. Mahkumiyet hükmüyle bağlantılı olarak verilen, belli bir
hak ve yetkinin kullanılmasının veya belli bir meslek veya sanatın icrasının
yasaklanmasına ya da sürücü belgesinin geri alınmasına ilişkin karar,
f) Türk vatandaşı hakkında yabancı mahkemeden verilmiş ve
kesinleşmiş olan mahkumiyet kararının Türk hukuku bakımından doğurduğu hak
yoksunluklarına ilişkin olarak Cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkemece
verilen karar,
g) Ceza mahkumiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran
şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık dolayısıyla verilen karar,
h) Ceza zamanaşımının dolduğunu tespite ilişkin karar,
i) Genel veya özel affa ilişkin kanun; özel affa ilişkin
Cumhurbaşkanlığı kararı,
Adli sicile kaydedilir.
(2) Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi
sonucunda verilen mahkumiyet hükmü ya da eski hükümde değişiklik yapan tüm
hüküm ve kararlar açısından da birinci fıkra hükümleri uygulanır.
(3) Kanun gereği olarak gerçek kimliği saklı tutulan kişilerin
adli sicil ve arşiv kayıtlarına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle
düzenlenir.
Adli sicile
kaydedilmeyecek bilgiler
MADDE 5.- (1) Türk mahkemeleri tarafından verilmiş olsa
bile;
a) Sırf askeri suçlara ilişkin mahkumiyet hükümleri,
b) Disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar,
c) İdari para cezasına ilişkin kararlar,
Adli sicile kaydedilmez.
Diğer bilgilerin kaydı
MADDE 6.- (1) Kamu davasının açılmasının ertelenmesine ve
hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararlar, ancak bir soruşturma
veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme
tarafından istenmesi halinde verilmek üzere, kaydedilir.
Adli sicil bilgilerini
isteme hakkına sahip olanlar
MADDE 7.- (1) Adli sicil bilgileri, kullanılış amacı
belirtilmek suretiyle;
a) İlgili kişiye veya vekaletnamede açıkça belirtilmek
koşuluyla vekiline,
b) Kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu kurumu niteliğindeki
meslek kuruluşlarına,
Verilir.
(2) Yabancı devletler tarafından istenilen adli sicil bilgileri
mütekabiliyet esasına göre verilir.
Adli sicil bilgilerini
verebilecek merciler
MADDE 8.- (1) Adli sicil bilgileri; mahalli adli sicillerde
Cumhuriyet başsavcılıklarınca, asliye mahkemelerinin bulunmadığı ilçelerde
kaymakamlıklarca, merkezi adli sicilde ise Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve
İstatistik Genel Müdürlüğünce verilir.
Adli sicil bilgilerinin
silinmesi
MADDE 9.- (1) Adli sicildeki bilgiler;
a) Cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması,
b) Ceza mahkumiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran
şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık,
c) Ceza zamanaşımının dolması,
d) Genel af,
Halinde, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce
silinerek, arşiv kaydına alınır.
(2) Adli sicil bilgileri, ilgilinin ölümü üzerine tamamen
silinir.
(3) Türk vatandaşları hakkında yabancı mahkemelerce verilmiş
hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkûmiyet hükümleri, kesinleştiği tarihinden
itibaren mahkûmiyet kararında belirtilen sürenin geçmesiyle, Adli Sicil ve
İstatistik Genel Müdürlüğünce adli sicil kayıtlarından çıkartılarak arşiv
kaydına alınır. Adlî para cezasına mahkûmiyet hükümleri ile cezanın
ertelenmesine ilişkin hükümler, adlî sicil kaydına alınmadan doğrudan arşive
kaydedilir.
Arşiv bilgilerinin
istenmesi
MADDE 10.- (1) Arşiv bilgileri;
a) Kullanılış amacı belirtilmek suretiyle, kişinin kendisi
veya vekaletnamede açıkça belirtilmiş olmak koşuluyla vekili,
b) Bir soruşturma veya kovuşturma kapsamında Cumhuriyet
başsavcılıkları hâkim veya mahkemeler,
c) Milletvekili adaylığı için, yetkili seçim kurulları,
Tarafından, istenebilir.
(2) Anayasanın 76 ncı maddesi hükmü saklı kalmak kaydıyla;
herhangi bir göreve seçilmek, atanmak veya istihdam edilmek amacıyla, ilgili
kamu kurum ve kuruluşuna veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşuna
verilmek üzere istenen arşiv kaydında yer alan bilgiler, kanuni bir hak
yoksunluğu doğurmaz.
(3) Kanunda açıkça belirtilmediği takdirde, kişi hakkında
alınacak bir karar veya yapılacak bir işlemle ilgili olarak, bir yakınının adli
sicil ve arşiv kayıtları istenemez ve bu bilgiler, kişiyi herhangi bir haktan
yoksun bırakmak için dayanak olarak kullanılamaz.
(4) 18 yaşından küçüklerle ilgili adli sicil ve arşiv
kayıtları; ancak soruşturma ve kovuşturma kapsamında değerlendirilmek üzere
Cumhuriyet başsavcılıkları, hâkim veya mahkemelerce istenebilir.
Adli sicil ve arşiv
bilgilerinin gizliliği
MADDE 11.- (1) Adli sicil ve arşiv bilgileri gizlidir. Bu
bilgiler, görevlilerce açıklanamaz ve bu Kanun hükümlerine göre verilen kişi,
kurum ve kuruluşlarca veriliş amacı dışında kullanılamaz.
Adli sicil ve arşiv
bilgilerinin silinmesi
MADDE 12.- (1) Arşiv bilgileri, ilgilinin ölümü üzerine ve
her halde kaydın girildiği tarihten itibaren seksen yılın geçmesiyle, tamamen
silinir.
(2) Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu
suçtan mahkumiyete ilişkin adli sicil ve arşiv kayıtları, talep aranmaksızın,
tamamen silinir.
(3) Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi
sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının
kesinleşmesi halinde, önceki mahkumiyet kararına ilişkin adli sicil ve arşiv
kaydı tamamen silinir.
Diğer kamu kurum ve
kuruluşlarınca elde edilen kişisel bilgiler
MADDE 13.- (1) Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü
haricindeki kamu kurum ve kuruluşları tarafından suç soruşturması kapsamında
mevzuat hükümlerine göre elde edilen kişisel bilgiler, başkasına verilemez,
soruşturma dışında başka bir amaçla kullanılamaz.
Adli sicil ve arşiv
kayıtlarında sorgulama yetkisi verilmesi
MADDE 14.- (1) Mahkeme, hâkim, Cumhuriyet başsavcılığı ve
kolluk ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına bir suça ilişkin soruşturma ve
kovuşturma kapsamında Adli sicil ve arşiv kayıtlarında elektronik ortamda
sorgulama yetkisi Adalet Bakanının onayı ile verilebilir.
Komisyon
MADDE 15.- (1) Adli sicil ve arşiv kayıtlarının silinmesiyle
ilgili kararları almak ve kanunla verilen diğer görevleri yerine getirmek
üzere, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünün teklifi ve Bakan onayı ile
üç hâkimden oluşan bir komisyon kurulur.
Yönetmelik
MADDE 16.- (1) Bu Kanunun uygulama usul ve esasları,
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde Adalet Bakanlığınca
çıkartılacak yönetmelikte belirlenir.
Merkezi ve Mahalli Adli
Sicildeki atamalar
MADDE 17.- (1) Merkezi ve mahalli adli sicildeki şube
müdürü, mühendis, çözümleyici, programcı, istatistik uzmanı, tercüman, şef,
bilgisayar işletmeni ile veri hazırlama ve kontrol işletmenleri Adalet
Bakanlığınca atanırlar, gerektiğinde sözleşmeli olarak da çalıştırılabilirler.
Mali Hükümler
MADDE 18.- (1) Bu Kanunun 7 nci ve 10 uncu maddeleri
uyarınca kişiler tarafından yapılacak adli sicil veya arşiv kaydı taleplerinde,
beş Yeni Türk Lirası ücret alınır. Bu ücret Adalet Bakanlığının ihtiyaçlarında
kullanılmak üzere Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İşyurtları Kurumuna gelir
kaydedilir.
Yürürlükten kaldırılan
hükümler
MADDE 19.- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih
itibarıyla;
a) 22.11.1990 tarihli ve 3682 sayılı Adli Sicil Kanunu,
b) 10.6.1983 tarihli ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi
Kanunu hariç, çeşitli kanunlarda yer alan, belirli suçlardan dolayı mahkum olan
kişilerin bu mahkûmiyetleri "affa uğramış olsalar bile" belli hakları
kullanmaktan yoksun bırakılmasına ilişkin hükümler,
Yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1.- (1) Bu Kanunda öngörülen adli sicil sistemi
ile mevcut kayıtların bu Kanuna uyarlanması bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren beş yıl içinde tamamlanır.
GEÇİCİ MADDE 2.- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte,
Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce toplanmış olsun
veya olmasın, suç tarihi itibarı ile bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki
kayıtlar hakkında, 3682 sayılı Kanuna göre süre yönünden silinme koşulu
oluşanlar silinir, diğer kayıtlar için bu Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.
Anayasanın 76 ncı maddesi hükümleri saklıdır.
(2) Birinci fıkra gereğince işlem yapılarak arşive alınan
kayıtlar hakkında, 3682 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen sürelerin
dolduğu veya ertelenmiş olan hükmün esasen vaki olmamış sayıldığı hallerde bu
tarih esas alınarak, Anayasanın 76 ncı maddesinde sayılan suç ve mahkûmiyetler
dışındaki kayıtlar için, ilgilinin, Cumhuriyet Başsavcılığının veya Adli Sicil
ve İstatistik Genel Müdürlüğünün talebi üzerine hükmü veren mahkemece veya
talep edenin bulunduğu yer asliye ceza mahkemesince arşiv kaydının silinmesine
karar verilir.
Yürürlük
MADDE 20.- (1) Bu Kanun, 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 21.- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
ADALET
KOMİSYONUNUN
KABUL
ETTİĞİ METİN
ADLÎ SİCİL KANUNU TEKLİFİ
Amaç ve kapsam
MADDE 1.- (1) Bu Kanun, kesinleşmiş ceza ve güvenlik
tedbirlerine mahkûmiyete ilişkin bilgilerin otomatik işleme tâbi bir sistem
kullanılarak toplanmasına, sınıflandırılmasına, değerlendirilmesine, muhafaza
edilmesine ve gerektiğinde en seri ve sağlıklı biçimde ilgililere
bildirilmesine dair usul ve esasları belirler.
Adlî sicil kayıtlarının
tutulması
MADDE 2.- (1) Hakkında Türk mahkemeleri veya yabancı ülke
mahkemeleri tarafından kesinleşmiş ve Türk Hukukuna göre tanınan mahkûmiyet
kararı bulunan Türk vatandaşları ile Türkiye'de suç işlemiş olan yabancıların
kayıtları da dahil tüm adlî sicil bilgileri; mahallinde bilgisayar ortamına
aktarılmasını takiben, Adalet Bakanlığı Adlî Sicil ve İstatistik Genel
Müdürlüğündeki Merkezî Adlî Sicilde tutulur.
Merkezî ve mahalli adlî
sicillerin görevleri
MADDE 3.- (1) Merkezî Adlî Sicil, adlî sicil kayıtlarının
güncelleştirilmesi, düzenlenmesi, düzeltilmesi ve mahalli adlî sicillere ulaştırılması
ile görevlidir.
(2) Mahalli adlî sicil, bulunduğu yer ile gerektiğinde diğer
yerlere ait adlî sicil bilgilerinin bilgisayara girilmesi, bu bilgilerin
merkezî adlî sicile aktarılması ile merkezî adlî sicilden bilgilerin alınıp
ilgili şahıs ve kurumlara iletilmesi ile görevlidir.
Adlî sicile kaydedilecek
bilgiler
MADDE 4.- (1) Türk mahkemeleri tarafından vatandaş veya
yabancı hakkında verilmiş ve kesinleşmiş mahkûmiyet hükümleri adlî sicile
kaydedilir. Bu bağlamda;
a) Hapis cezaları ile ilgili olarak;
1. Hapis cezasına mahkûmiyet kararı,
2. Koşullu salıverilme kararı,
3. Koşullu salıverilmede denetim süresinin uzatılmasına
ilişkin karar,
4. Koşullu salıverilme kararının geri alınmasına dair karar,
5. Hapis cezasının infazının tamamlandığı hususu,
b) Hapis cezasının ertelenmesi halinde;
1. Denetim süresi,
2. Denetim süresinin yükümlülüklere uygun veya iyi halli
olarak geçirilmesi dolayısıyla cezanın infaz edilmiş sayıldığı hususu,
3. Ertelenen hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine
ilişkin karar,
c) Adlî para cezası ile ilgili olarak;
1. Adlî para cezasına ilişkin mahkûmiyet hükmü,
2. Adlî para cezasının ödenmek suretiyle infaz edildiği
hususu,
3. Adlî para cezasının tazyik hapsi suretiyle kısmen veya
tamamen infaz edildiği hususu,
4. Adlî para cezasının tazyik hapsinden sonra kalan kısmının
ödenmek suretiyle infaz edildiği hususu,
d) Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırıma mahkûmiyet
halinde;
1. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak, adlî
para cezasına mahkûmiyet veya güvenlik tedbiri uygulanması hükmü,
2. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak
hükmedilen adlî para cezasının veya güvenlik tedbirinin gereklerinin yerine
getirilmemesi dolayısıyla hapis cezasının infazına ilişkin karar,
3. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırım olarak
hükmedilen güvenlik tedbirinin değiştirilmesine ilişkin karar,
e) Belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma ile ilgili
olarak;
1. Kasten işlenen bir suç nedeniyle hapis cezasına
mahkûmiyetin kanunî sonucu olarak yoksun kalınan haklara cezanın ertelenmesi
dolayısıyla getirilen istisnaya ilişkin karar,
2. Mahkûmiyet hükmüyle bağlantılı olarak verilen, belli bir
hak ve yetkinin kullanılmasının veya belli bir meslek veya sanatın icrasının
yasaklanmasına ya da sürücü belgesinin geri alınmasına ilişkin karar,
f) Türk vatandaşı hakkında yabancı mahkemeden verilmiş ve
kesinleşmiş olan mahkûmiyet kararının Türk hukuku bakımından doğurduğu hak
yoksunluklarına ilişkin olarak Cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkemece
verilen karar,
g) Ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran
şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık dolayısıyla verilen karar,
h) Ceza zamanaşımının dolduğunun tespitine ilişkin karar,
i) Genel veya özel affa ilişkin kanun; özel affa ilişkin
Cumhurbaşkanlığı kararı,
j) Askerî Ceza Kanununa göre verilmiş mahkûmiyet
kararlarındaki ferî cezalar,
Adlî sicile kaydedilir.
(2) Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi
sonucunda verilen mahkûmiyet hükmü ya da eski hükümde değişiklik yapan tüm
hüküm ve kararlar açısından da birinci fıkra hükümleri uygulanır.
(3) Kanun gereği olarak gerçek kimliği saklı tutulan
kişilerin adlî sicil ve arşiv kayıtlarına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle
düzenlenir.
Adlî sicile kaydedilmeyecek
bilgiler
MADDE 5.- (1) Türk mahkemeleri tarafından verilmiş olsa
bile;
a) Disiplin suçlarına ve sırf askerî suçlara ilişkin
mahkûmiyet hükümleri,
b) Disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar,
c) İdarî para cezasına ilişkin kararlar,
Adlî sicile kaydedilmez.
Diğer bilgilerin kaydı
MADDE 6.- (1) Kamu davasının açılmasının ertelenmesine ve
hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararlar, ancak bir soruşturma
veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme
tarafından istenmesi halinde verilmek üzere, kaydedilir.
Adlî sicil bilgileri
verilebilecek olanlar
MADDE 7.- (1) Adlî sicil bilgileri, kullanılış amacı
belirtilmek suretiyle;
a) İlgili kişiye veya vekâletnamede açıkça belirtilmek
koşuluyla vekiline,
b) Kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu kurumu niteliğindeki
meslek kuruluşlarına,
Verilebilir.
(2) Yabancı devletler tarafından istenilen adlî sicil
bilgileri mütekabiliyet esasına göre verilir.
Adlî sicil bilgilerini
verebilecek merciler
MADDE 8.- (1) Adlî sicil bilgileri; mahalli adlî sicillerde
Cumhuriyet başsavcılıklarınca, asliye mahkemelerinin bulunmadığı ilçelerde
kaymakamlıklarca, merkezî adlî sicilde ise Adalet Bakanlığı Adlî Sicil ve
İstatistik Genel Müdürlüğünce verilir.
Adlî sicil bilgilerinin
silinmesi
MADDE 9.- (1) Adlî sicildeki bilgiler;
a) Cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması,
b) Ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran
şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık,
c) Ceza zamanaşımının dolması,
d) Genel af,
Halinde, Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce
silinerek, arşiv kaydına alınır.
(2) Adlî sicil bilgileri, ilgilinin ölümü üzerine tamamen
silinir.
(3) Türk vatandaşları hakkında yabancı mahkemelerce verilmiş
olup 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendine göre adlî sicile kaydedilen
hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkûmiyet hükümleri, kesinleştiği tarihten itibaren
mahkûmiyet kararında belirtilen sürenin geçmesiyle, Adlî Sicil ve İstatistik
Genel Müdürlüğünce adlî sicil kayıtlarından çıkartılarak arşiv kaydına alınır.
Adlî para cezasına mahkûmiyet hükümleri ile cezanın ertelenmesine ilişkin
hükümler, adlî sicil kaydına alınmadan doğrudan arşive kaydedilir.
Arşiv bilgilerinin
istenmesi
MADDE 10.- (1) Arşiv bilgileri;
a) Kullanılış amacı belirtilmek suretiyle, kişinin kendisi
veya vekâletnamede açıkça belirtilmiş olmak koşuluyla vekili,
b) Bir soruşturma veya kovuşturma kapsamında Cumhuriyet
başsavcılıkları hâkim veya mahkemeler,
c) Yetkili seçim
kurulları,
d) Özel kanunlarda gösterilen hallerde ilgili kamu kurum ve
kuruluşları,
Tarafından, istenebilir.
(2) Kanunda açıkça belirtilmediği takdirde, kişi hakkında
alınacak bir karar veya yapılacak bir işlemle ilgili olarak, bir yakınının adlî
sicil ve arşiv kayıtları istenemez ve bu bilgiler, kişiyi herhangi bir haktan
yoksun bırakmak için dayanak olarak kullanılamaz.
(3) Onsekiz yaşından küçüklerle ilgili adlî sicil ve arşiv
kayıtları; ancak soruşturma ve kovuşturma kapsamında değerlendirilmek üzere
Cumhuriyet başsavcılıkları, hâkim veya mahkemelerce istenebilir.
Adlî sicil ve arşiv
bilgilerinin gizliliği
MADDE 11.- (1) Adlî sicil ve arşiv bilgileri gizlidir. Bu
bilgiler, görevlilerce açıklanamaz ve bu Kanun hükümlerine göre verilen kişi,
kurum ve kuruluşlarca veriliş amacı dışında kullanılamaz.
Adlî sicil ve arşiv
bilgilerinin silinmesi
MADDE 12.- (1) Arşiv bilgileri, ilgilinin ölümü üzerine ve
her halde kaydın girildiği tarihten itibaren seksen yılın geçmesiyle, tamamen
silinir.
(2) Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu
suçtan mahkûmiyete ilişkin adlî sicil ve arşiv kayıtları, talep aranmaksızın,
tamamen silinir.
(3) Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi
sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının kesinleşmesi
halinde, önceki mahkûmiyet kararına ilişkin adlî sicil ve arşiv kaydı tamamen
silinir.
Adlî sicil ve arşiv
kayıtlarında sorgulama yetkisi verilmesi
MADDE 13.- (1) Bir suça ilişkin soruşturma ve kovuşturma
kapsamında adlî sicil ve arşiv kayıtlarında,
a) Mahkeme, hâkim, askerî hâkim, Cumhuriyet başsavcılığı ve
askerî savcılık doğrudan doğruya,
b) Kolluk ve diğer kamu kurum ve kuruluşları Adalet
Bakanının onayı ile,
Sorgulama yapabilirler.
Komisyon
MADDE 14.- (1) Adlî sicil ve arşiv kayıtlarının silinmesiyle
ilgili kararları almak ve kanunla verilen diğer görevleri yerine getirmek
üzere, Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünün teklifi ve Bakan onayı ile
üç hâkimden oluşan bir komisyon kurulur.
Yönetmelik
MADDE 15.- (1) Bu Kanunun uygulama usul ve esasları,
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde Adalet Bakanlığınca
çıkartılacak yönetmelikte belirlenir.
Merkezî ve mahalli adlî
sicildeki atamalar
MADDE 16.- (1) Merkezî ve mahalli adlî sicildeki şube
müdürü, mühendis, çözümleyici, programcı, istatistik uzmanı, tercüman, şef,
bilgisayar işletmeni ile veri hazırlama ve kontrol işletmenleri Adalet
Bakanlığınca atanırlar, gerektiğinde sözleşmeli olarak da çalıştırılabilirler.
Malî hükümler
MADDE 17.- (1) Bu Kanunun 7 nci ve 10 uncu maddeleri
uyarınca kişiler tarafından yapılacak adlî sicil veya arşiv kaydı taleplerinde,
üç Yeni Türk Lirası ücret alınır. Bu ücret Adalet Bakanlığının ihtiyaçlarında
kullanılmak üzere Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İşyurtları Kurumuna gelir
kaydedilir.
Yürürlükten kaldırılan
hükümler
MADDE 18.- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla
22.11.1990 tarihli ve 3682 sayılı Adlî Sicil Kanunu, yürürlükten
kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1.- (1)
Bu Kanunda öngörülen adlî sicil sistemi ile mevcut kayıtların bu Kanuna
uyarlanması bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl içinde
tamamlanır.
GEÇİCİ MADDE 2.- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte,
Adalet Bakanlığı Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce toplanmış olsun
veya olmasın, suç tarihi itibarı ile bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki
kayıtlar hakkında, 3682 sayılı Kanuna göre süre yönünden silinme koşulu
oluşanlar silinir, diğer kayıtlar için bu Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.
Anayasanın 76 ncı maddesi ile özel kanun hükümleri saklıdır.
(2) Birinci fıkra gereğince işlem yapılarak arşive alınan
kayıtlar hakkında, 3682 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen sürelerin
dolduğu veya ertelenmiş olan hükmün esasen vaki olmamış sayıldığı hallerde bu
tarih esas alınarak, Anayasanın 76 ncı maddesi ve özel kanunlarda sayılan suç
ve mahkûmiyetler dışındaki kayıtlar için, ilgilinin, Cumhuriyet Başsavcılığının
veya Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünün talebi üzerine hükmü veren
mahkemece veya talep edenin bulunduğu yer asliye ceza mahkemesince arşiv
kaydının silinmesine karar verilir.
Yürürlük
MADDE 19.- (1) Bu Kanun 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 20.- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.