Dönem: 22           Yasama Yılı: 3

 

           T.B.M.M.  (S. Sayısı: 968)

 

Karaman Milletvekili Mevlüt Akgün ile 10 Milletvekilinin ve Samsun Milletvekili İlyas Sezai Önder ile 6 Milletvekilinin; Avukatlık Kanununda Değişiklik Yapılması  Hakkında Kanun Teklifleri ve Adalet Komisyonu Raporu (2/480, 2/483)

 

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Avukatlık Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifimiz gerekçesi ile birlikte ilişikte sunulmuştur.

Gereğini arz ederiz.

Saygılarımızla.

 

Ahmet Işık

Mehmet Ali Bulut

Mevlüt Akgün

 

Konya

Kahramanmaraş

Karaman

 

Enver Yılmaz

Halil Özyolcu

Orhan Taş

 

Ordu

Ağrı

Sivas

 

Tevfik Ensâri

Ömer Kulaksız

Muzaffer Külcü

 

İzmir

Sivas

Çorum

 

İbrahim Hakkı Aşkar

F. Hüsrev Kutlu

 

 

Afyonkarahisar

Adıyaman

 

 

GENEL GEREKÇE

Toplum halinde yaşamanın vazgeçilmez şartı olan düzen, ancak adaletin gerçekleşmesiyle sağlanır. Adaletin gerçekleşme yolu ise hukukun toplumdaki bireyler arasında eşitlik içinde uygulanmasıyla mümkündür. Toplum içindeki bireylerin ekonomik farklılaşmalarının hukuksal eşitliği bozmaması için, sosyal hukuk devleti adalet kamu hizmetini her bireyin ulaşabileceği şekilde sunmalıdır. Bu hizmetin vazgeçilmez parçası olan hak arama özgürlüğü günümüzde ancak hukuki konularda eğitim görmüş, bilgi sahibi olan avukatlar eliyle gerçekleşebilir. Avukatlık, kamu hizmeti ve serbest bir meslektir. Avukat görevini yerine getirmede bağımsızdır. Avukatlığın amacı, hukuki münasebetlerin düzenlenmesine, her türlü hukuki mesele ve anlaşmazlıkların adalet ve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesine ve genellikle hukuk kurallarının tam olarak uygulanması hususunda yargı organları ve hakemlerle resmi ve özel kurum ve kuruluşlara yardım etmektir. Avukat bu amaçla hukuki bilgi ve tecrübelerini adalet hizmetine ve kişilerin yararlanmasına tahsis eder. Adlî mercilere ve diğer resmi daireler, avukatlara görevlerinin yerine getirilmesinde yardımcı olmakla yükümlüdürler şeklinde hukukumuzda avukatlık ve avukat kavramlarını açıklamaya çalışmıştır.

Kamu yararının, genel menfaatin gerektirdiği bir ihtiyaç olarak, adaletin yerine getirilmesi aşamasında, hak arama hakkının gereği gibi kullanılabilmesi, yeterli bir kamu menfaati olacaktır. Bu ihtiyacı karşılamak üzere gerçekleştirilen faaliyet ise avukatın hukuki bilgisiyle adaletin yerine getirilmesine yardımcı olma faaliyetidir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliğine seçilen avukatlar ise avukatlık hizmetlerine ara vermekte ve bu faaliyetlerden men edilmektedir. Oysa milletvekilleri, hukukun üstünlüğüne, demokratik ve laik cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalarak toplumun huzur ve refahı, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden yola çıkarak devletin varlığı ve bağımsızlığı doğrultusunda bütün milleti temsil etmektedirler. Milletvekillerinin üyelikle bağdaşmayacak işleri anayasamızda yer almakta ve üyelikle bağdaşmayacak diğer görev ve işlerin kanunla düzenleneceği belirtilmiştir. Anayasanın söz konusu 82 nci maddesinde devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerinde ve bunlara bağlı kuruluşlarda, devletin veya diğer kamu tüzel kişiliklerinin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar, vekili olamazlar, herhangi bir taahhüt işini doğrudan veya dolaylı olarak kabul edemezler, temsilcilik ve hakemlik yapamazlar denilmektedir.

Avukatlık Kanununun 12 nci maddesinde avukatlıkla birleşebilen işler gösterilmiş ve bunlar arasında milletvekilliği de sayılmıştır. Avukatlık Kanununun 43 üncü maddesinin ikinci fıkrasına 4667 sayılı Kanunla eklenen hükümde ise milletvekillerinin milletvekilliği süresince avukatlık yapamayacakları öngörülmektedir. Dolayısıyla aynı konuda Avukatlık Kanununun iki maddesinde farklı düzenleme yer almaktadır. Ancak sonraki kanun uygulanacağından 43 üncü madde hüküm ifade etmekte, dolayısıyla milletvekilleri avukatlık yapamamaktadır.

3069 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyeliği ile Bağdaşmayan İşler Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinde de milletvekillerinin hangi davalarda Devlet aleyhine vekil olamayacakları ortaya konulmaktadır.

Bütün bu gerçekler ışığında avukatlık eğitimi alan milletvekillerinin milletvekilliği esnasında avukatlık yapmasının önündeki söz konusu hukuki engel ortadan kaldırılmalıdır.

Yine ülkemizin enflasyonla mücadelesi kapsamında birçok kurumun alacak ve verecek konusunda Devlet İstatistik Enstitüsünün yıllık olarak belirlediği toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) uygulanmaktadır. Durum böyle iken, avukatların barolara ödediği keseneğin süresi içinde ödenmemesi durumunda yıllık keseneğe aylık yüzde beş gecikme zammı uygulanmaktadır. Buna  aylık yüzde beş gecikme zammı uygulanması yerine Devlet İstatistik Enstitüsünce yıllık olarak belirlenen TEFE oranının uygulanması yerinde olacaktır. Teklifimiz ile bu yönde de değişiklik yapılmaktadır.

 

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1.- 1136 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Milletvekilleri, milletvekilliği süresince avukatlık yapamazlar” ibaresi madde metninden çıkarılarak, milletvekillerinin avukatlık yapabilmelerine olanak sağlanmaktadır.

Madde 2.- 1136 sayılı Kanunun 65 inci maddesinde baro keseneğini ödemekte direnme başlığı altında geçen, avukatların barolara ödemek zorunda olup süresi içinde ödenmeyen yıllık keseneğe uygulanacak gecikme zammına Devlet İstatistik Enstitüsünün açıkladığı Toptan Eşya Fiyatları Endeksi (TEFE)’nin uygulanması sağlanmaktadır.

Madde 3.- Yürürlük maddesidir.

Madde 4.- Yürütme maddesidir.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Avukatlık Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifimiz gerekçesi ile birlikte ilişikte sunulmuştur.

Gereğini arz ederiz.

Saygılarımızla.

 

 

İlyas Sezai Önder

Feridun Baloğlu

Mehmet Küçükaşık

 

Samsun

Antalya

Bursa

 

Feridun Ayvazoğlu

Ahmet Ersin

Atilla Kart

 

Çorum

İzmir

Konya

 

 

Yüksel Çorbacıoğlu

 

 

 

Artvin

 

 

GENEL GEREKÇE

Toplum halinde yaşamanın vazgeçilmez şartı olan düzen, ancak adaletin gerçekleşmesiyle sağlanır. Adaletin gerçekleşme yolu ise hukukun toplumdaki bireyler arasında eşitlik içinde uygulanmasıyla mümkündür. Toplum içindeki bireylerin ekonomik farklılaşmalarının hukuksal eşitliği bozmaması için, sosyal hukuk devleti adalet kamu hizmetini her bireyin ulaşabileceği şekilde sunmalıdır. Bu hizmetin vazgeçilmez parçası olan hak arama özgürlüğü günümüzde ancak hukuki konularda eğitim görmüş, bilgi sahibi olan avukatlar eliyle gerçekleşebilir. Avukatlık, kamu hizmeti ve serbest bir meslektir. Avukat görevini yerine getirmede bağımsızdır. Avukatlığın amacı, hukuki münasebetlerin düzenlenmesine, her türlü hukuki mesele ve anlaşmazlıkların adalet ve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesine ve genellikle hukuk kurallarının tam olarak uygulanması hususunda yargı organları ve hakemlerle resmi ve özel kurum ve kuruluşlara yardım etmektir. Avukat bu amaçla hukuki bilgi ve tecrübelerini adalet hizmetine ve kişilerin yararlanmasına tahsis eder. Adli merciiler ve diğer resmi daireler, avukatlara görevlerinin yerine getirilmesinde yardımcı olmakla yükümlüdürler şeklinde hukukumuzda avukatlık ve avukat kavramlarını açıklamaya çalışmıştır.

Kamu yararının, genel menfaatin gerektirdiği bir ihtiyaç, olarak, adaletin yerine getirilmesi aşamasında, hak arama hakkının gereği gibi kullanılabilmesi, yeterli bir kamu menfaati olacaktır. Bu ihtiyacı karşılamak üzere gerçekleştirilen faaliyet ise avukatın hukuki bilgisiyle adaletin yerine getirilmesine yardımcı olma faaliyetidir.

Türkiye Büyük millet Meclisi üyeliğine seçilen avukatlar ise avukatlık hizmetlerine ara vermekte ve bu faaliyetlerden men edilmektedir. Oysa milletvekilleri, hukukun üstünlüğüne, demokratik ve laik cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalarak toplumun huzur ve refahı, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden yola çıkarak devletin varlığı ve bağımsızlığı doğrultusunda bütün milleti temsil etmektedirler. Milletvekillerinin üyelikle bağdaşmayacak işleri anayasamızda yer almakta ve üyelikle bağdaşmayacak diğer görev ve işlerin kanunla düzenleneceği belirtilmiştir. Anayasanın söz konusu 82 nci maddesinde devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerinde ve bunlara bağlı kuruluşlarda, devletin veya diğer kamu tüzel kişiliklerinin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alamazlar, vekili olamazlar, herhangi bir taahhüt işini doğrudan veya dolaylı olarak kabul edemezler, temsilcilik ve hakemlik yapamazlar denilmektedir.

Avukatlık Kanununun 12 nci maddesinde avukatlıkla birleşebilen işler gösterilmiş ve bunlar arasında milletvekilliği de sayılmıştır. Avukatlık Kanununun 43 üncü maddesinin ikinci fıkrasına 4667 sayılı Kanunla eklenen hükümde ise milletvekillerinin milletvekilliği süresince avukatlık yapamayacakları öngörülmektedir. Dolayısıyla aynı konuda Avukatlık Kanununun iki maddesinde farklı iki düzenleme yer almaktadır. Ancak sonraki kanun uygulanacağından 43 üncü madde hüküm ifade etmekte, dolayısıyla milletvekilleri avukatlık yapamamaktadır.

3069 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyeliği ile Bağdaşmayan İşler Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinde de milletvekillerinin hangi davalarda Devlet aleyhine vekil olamayacakları ortaya konulmaktadır.

Bütün bu gerçekler ışığında avukatlık eğitimi alan milletvekillerinin milletvekilliği esnasında avukatlık yapmasının önündeki söz konusu hukuki engel ortadan kaldırılmalıdır.

Yine ülkemizin enflasyonla mücadelesi kapsamında birçok kurumun alacak ve verecek konusunda Devlet İstatistik Enstitüsünün yıllık olarak belirlediği toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) uygulanmaktadır. Durum böyle iken, avukatların barolara ödediği keseneğin süresi içinde ödenmemesi durumunda yıllık keseneğe aylık yüzde beş gecikme zammı uygulanmaktadır. Buna yüzde aylık yüzde beş gecikme zammı uygulanması yerine Devlet İstatistik Enstitüsünce yıllık olarak belirlenen TEFE oranının uygulanması yerinde olacaktır. Teklifimiz ile bu yönde de değişiklik yapılmaktadır.

 

MADDE GEREKÇELERİ

Madde 1.- 1136 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Milletvekilleri, milletvekilliği süresince avukatlık yapamazlar” ibaresi madde metninden çıkarılarak, milletvekillerinin avukatlık yapabilmelerine olanak sağlanmaktadır.

Madde 2.- 1136 sayılı Kanunun 65 inci maddesinde baro keseneğini ödemekte direnme başlığı altında geçen, avukatların barolara ödemek zorunda olup süresi içinde ödenmeyen yıllık keseneğe uygulanacak gecikme zammına Devlet İstatistik Enstitüsünün açıkladığı Toptan Eşya Fiyatları Endeksi (TEFE)’nin uygulanması sağlanmaktadır.

Madde 3.- Yürürlük maddesidir.

Madde 4.- Yürütme maddesidir.

SAMSUN MİLLETVEKİLİ İLYAS SEZAİ ÖNDER İLE 6 MİLLETVEKİLİNİN TEKLİFİ

AVUKATLIK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA

KANUN TEKLİFİ

MADDE 1.- 17.3.1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 43 üncü maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesi madde metninden çıkarılmıştır.

MADDE 2.- Avukatlık Kanununun 65 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Genel kurulca belirlenen yıllık kesenek, her yılın Ocak ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenir. Süresi içinde ödenmeyen yıllık keseneğe Devlet İstatistik Enstitüsünce yıllık olarak belirlenen Toptan Eşya Fiyatları Endeksi (TEFE) oranında gecikme zammı uygulanır.

MADDE 3.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 4.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.


Adalet Komisyonu Raporu

 

Türkiye Büyük Millet Meclisi

 

 

Adalet Komisyonu

 

 

Esas No.: 2/480, 2/483

27.6.2005

 

Karar No.: 93

 

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Başkanlığınızca 13.5.2005 tarihinde esas komisyon olarak Komisyonumuza havale edilmiş olan Karaman Milletvekili Mevlüt Akgün ile 10 Milletvekilinin Avukatlık Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi (2/480) ile Samsun Milletvekili İlyas Sezai Önder ile 6 Milletvekilinin (2/483) aynı mahiyetteki Kanun Teklifi; Komisyonumuzun, 23.6.2005 tarihli 31 inci birleşiminde, birleştirilerek görüşülmesi kabul edilmiş, geneli üzerindeki görüşmelerden sonra maddelerin daha ayrıntılı bir biçimde incelenerek düzenlenmesi için alt komisyona havale edilmiştir.

Alt Komisyonun; Adalet ve Türkiye Barolar Birliği temsilcilerinin katılımlarıyla 24.6.2005 tarihinde yaptığı toplantı sonucunda (2/480) esas numaralı Teklif esas alarak hazırladığı rapor ve metin Komisyon Başkanlığına sunulmuştur.

Komisyonumuzun, 27.6.2005 tarihli 32 nci birleşiminde, Teklif, Adalet Bakanlığı temsilcilerinin de katılmalarıyla, Alt Komisyonca hazırlanan rapor ve metin esas alınarak incelenip görüşülmüştür.

Teklifin 1 inci maddesi aynen kabul edilmiştir.

Teklifin 2 nci maddesi; geciken baro keseneklerinin kısa süre içinde tahsili halinde gecikme zammı konusunda belirsizlik yaratacağından bu yönde değişiklik yapılmak suretiyle kabul edilmiştir.

Teklifin 3 üncü ve 4 üncü maddeleri aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere Başkanlığa saygı ile arz olunur.

 

 

Başkan

Başkanvekili

Sözcü

 

Köksal Toptan

Recep Özel

Ramazan Can

 

Zonguldak

Isparta

Kırıkkale

 

Kâtip

Üye

Üye

 

Hasan Kara

Fehmi Hüsrev Kutlu

Halil Ünlütepe

 

Kilis

Adıyaman

Afyonkarahisar

 

Üye

Üye

Üye

 

Halil Özyolcu

Haluk İpek

Feridun Fikret Baloğlu

 

Ağrı

Ankara

Antalya

 

(Toplantıya katılmadı)

 

 

 

Üye

Üye

Üye

 

Yüksel Çorbacıoğlu

Orhan Yıldız

Mehmet Küçükaşık

 

Artvin

Artvin

Bursa

 

(Toplantıya katılmadı)

(Toplantıya katılmadı)

 

 

Üye

Üye

Üye

 

Feridun Ayvazoğlu

Muzaffer Külcü

Mustafa Nuri Akbulut

 

Çorum

Çorum

Erzurum

 

(Toplantıya katılmadı)

 

 

 

Üye

Üye

Üye

 

Mahmut Durdu

Mehmet Yılmazcan

Hakkı Köylü

 

Gaziantep

Kahramanmaraş

Kastamonu

 

Üye

Üye

Üye

 

Muharrem Kılıç

Orhan Eraslan

Enver Yılmaz

 

Malatya

Niğde

Ordu

 

 

(Toplantıya katılmadı)

 

 

Üye

Üye

Üye

 

Mehmet Nuri Saygun

Ahmet Çağlayan

Bekir Bozdağ

 

Tekirdağ

Uşak

Yozgat

KARAMAN MİLLETVEKİLİ MEVLÜT AKGÜN İLE 10 MİLLETVEKİLİNİN TEKLİFİ

 

AVUKATLIK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ

 

MADDE 1.- 19.3.1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 43 üncü maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesi madde metninden çıkartılmıştır.

MADDE 2.- Avukatlık Kanununun 65 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Genel kurulca belirlenen yıllık kesenek, her yılın Ocak ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenir. Süresi içinde ödenmeyen yıllık keseneğe Devlet İstatistik Enstitüsünce yıllık olarak belirlenen Toptan Eşya Fiyatları Endeksi (TEFE) oranında gecikme zammı uygulanır.

 

MADDE 3.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 4.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

ADALET KOMİSYONUNUN

KABUL ETTİĞİ METİN

 

AVUKATLIK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ

 

MADDE 1.- 19.3.1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 43 üncü maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesi madde metninden çıkarılmıştır.

MADDE 2.- Avukatlık Kanununun 65 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Genel kurulca belirlenen yıllık kesenek, her yılın Ocak ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenir. Süresi içinde ödenmeyen yıllık keseneğe bir önceki yılda Devlet İstatistik Enstitüsünce belirlenen yıllık Toptan Eşya Fiyatları Endeksi (TEFE) oranında gecikme zammı uygulanır.”

MADDE 3.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 4.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.