Dönem: 22 Yasama Yılı: 3
T.B.M.M. (S. Sayısı: 957)
Ankara Milletvekili Salih Kapusuz’un; Radyo ve Televizyonların
Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi
ve Anayasa Komisyonu
Raporu (2/548)
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Radyo ve Televizyonların
Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Teklifim ilişiktedir.
Gereğini arz ederim.
Salih
Kapusuz
Ankara
GENEL GEREKÇE
3984 sayılı Radyo ve
Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 6 ncı maddesi 15.5.2002
tarihli ve 4756 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle değiştirilerek, Radyo ve
Televizyon Üst Kurulunun oluşumu, üyelerin seçimi ve görev süreleri yeniden
belirlenmiştir.
Ancak, Anayasa
Mahkemesinin 12.6.2002 tarihli ve E.2002/97, K.2002/9 (Yürürlüğü Durdurma)
sayılı Kararıyla 3984 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fikrasının (a)
bendinin yürürlüğünün durdurulması karar verildiği ve daha sonra da aynı hüküm
21.9.2004 tarihli ve E.2002/l00, K.2004/109 sayılı Kararla iptal edildiği için
Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun yeniden oluşturulması imkansız hale
gelmiştir. Söz konusu 6 ncı maddeyi değiştiren 4756 sayılı Kanunun geçici 1
inci maddesinde "Halen görevde bulunan Üst Kurul üyeleri, bu Kanuna göre
seçilecek yeni Üst Kurul üyelerinin seçim sonucunun Resmi Gazetede yayımlanması
tarihine kadar görevlerine devam ederler" hükmüne yer verilmiştir. 6 ncı
maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin yürürlüğünün durdurulması ve iptal
edilmesi sebebiyle, süresi dolan Üst Kurul üyelerinin yerine atama yapılması
mümkün olmamakta ve görev sürelerinin sona ermesine rağmen Kurul göreve devam
etmektedir. Bu durum, Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun işleyişini etkilemekte
ve görevlerini gereği gibi yerine getirmesinde güçlüklere yol açmaktadır.
Bu nedenle, Kurulun
oluşumunun yeniden belirlenmesi amacıyla 3984 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi
değiştirilmekte ve bu suretle Üst Kurulun görevlerini ve işleyişini aksatan
belirsizliğe son verilmesi hedeflenmektedir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1.- 3984 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesi değiştirilerek Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun oluşumu
yeniden belirlenmektedir. Anayasanın 133 üncü maddesinde yapılan Anayasa
değişikliği dikkate alınarak, 3984 sayılı Kanunun ilk halinde olduğu gibi bütün
üyelerin Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilmesi yolunda düzenleme
yapılmaktadır.
Madde 2.- 3984 sayılı
Kanuna eklenen geçici madde ile Üst Kurul üyelerinin seçim sürecinin kısa süre
içinde başlatılarak seçimin sonuçlandırılması ve üyelerin kademeli olarak
değiştirilmesine ilişkin konuların açıklığa kavuşturulması amaçlanmaktadır.
Madde 3.- Yürürlük maddesidir.
Madde 4.- Yürütme
maddesidir.
Anayasa
Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet
Meclisi
Anayasa
Komisyonu 24.6.2005
Esas
No.:2/548
Karar No.: 6
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlıkça 23.6.2005 tarihinde esas
komisyon olarak Anayasa Komisyonuna havale edilen "Ankara Milletvekili
Salih Kapusuz'un Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/548)" Komisyonumuzun
24.6.2005 tarihli toplantısında İçtüzüğümüzün 36 ncı maddesi uyarınca alınan
tavsiye kararı doğrultusunda kırksekiz saatlik süre beklenmeksizin
görüşülmüştür.
Toplantımıza Devlet Bakanı Sayın Beşir
Atalay, RTÜK Başkanı Sayın Fatih Karaca ve diğer yetkililer katılmışlardır.
Teklifle; 3984 sayılı Radyo ve
Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinin
değiştirilmesi öngörülmekte, Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun oluşumu yeniden
belirlenmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 133 üncü Maddesinin
değiştirilmesi hakkında, 21.6.2005 tarihli ve 5370 Sayılı Kanun Uyarınca, RTÜK
üyelerinin Türkiye Büyük Millet Meclisince seçilmesinin usul ve esasları,
üyelerin görev süresi ve nitelikleri bu Teklifle düzenlenmektedir. Ayrıca
Teklifin kanunlaşması halinde yayımından itibaren kısa bir süre içinde Üst
Kurul Üyelerinin seçiminin sağlanması amacıyla bir geçici madde
getirilmektedir.
Komisyon Başkanı açış konuşmasında,
görüşülen Teklifin Anayasamızın 133 üncü maddesinde yapılan değişikliğe uyum
sağlanmasını amaçladığını, Teklifin kanunlaşmasıyla uygulamadaki belirsizliğin
sona ereceğini ve Üst Kurulun görevlerini gereği gibi yerine getirmesinin
kolaylaşacağını belirtmiştir.
Teklifin geneli üzerindeki görüşmelerde
Teklifin aleyhinde; Anayasanın 133 üncü madde değişikliği ile kanuna
uydurulduğu, Teklifin de bu çerçevede öngörüldüğü, radyo ve televizyon alanını
denetleyen, düzenleyici işlemler oluşturan Üst Kurulun bağımsız, özerk ve
yansız olması gerekirken siyasi bir niteliğe büründürüldüğü ve bu durumun kamu
yararının gözetilmesi ilkesine uygun olmayacağı ifade edilmiştir.
Bu eleştirilere cevaben; Teklifle
öngörülen düzenlemenin Anayasa değişikliğinin hayata geçirilmesinden ibaret,
acil ve zorunlu bir düzenleme olduğu belirtilmiştir.
Devlet Bakanı Sayın Beşir Atalay; Anayasa
Mahkemesinin iptali nedeniyle 3984 sayılı Kanunda RTÜK üyelerinin seçimiyle
ilgili doğan boşluğun Anayasa ve kanun değişikliği ile giderilmesinin
amaçlandığını söylemiştir.
Üyelerimiz; temel ya da üst kurulların
tümünün oluşumunda Parlamentonun etkin kılınmasının önemli olduğunu bu kurullara güç katacağını, dünyadaki
uygulamaların da bu yönde olduğunu ifade etmişlerdir. Bu uygulama; halkın
yönetime katılmasının bir yolu
olacaktır.
Teklifin geneli üzerindeki görüşmelerden
sonra maddelerine geçilmiştir.
Teklifin; Üst Kurula üye seçimini
düzenleyen 1, geçici madde getiren 2, yürürlük ve yürütmeyi düzenleyen 3 ve 4
üncü maddeleriyle, tümü oya sunulmuş ve Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun onayına arz
edilmek üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile sunulur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Burhan
Kuzu |
Semiha
Öyüş |
Mehmet
Ali Bulut |
|
|
İstanbul |
Aydın |
Kahramanmaraş |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Ayhan
Sefer Üstün |
Uğur
Aksöz |
Mehmet
Ziya Yergök |
|
|
Sakarya |
Adana |
Adana |
|
|
|
|
(Muhalifim, |
|
|
|
|
muhalefet şerhi ektedir) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
İbrahim
Hakkı Aşkar |
Yılmaz
Kaya |
Mevlüt
Akgün |
|
|
Afyon |
İzmir |
Karaman |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Kerim
Özkul |
Mehmet
Kurt |
Ömer
Kulaksız |
|
|
Konya |
Samsun |
Sivas |
KARŞI OY
Ankara Milletvekili Salih
Kapusuz’un Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunda
Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun Teklifi ile 3984 sayılı Kanunun 6.
maddesi değiştirilerek Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun oluşumu yeniden
belirlenmekte Üst Kurul Üyelerinin Siyasi Parti Gruplarının gösterdiği adaylar
arasından siyasi partilere kontenjan tanınarak seçilmesine olanak
sağlamaktadır.
Ancak Radyo ve televizyon
etkinliklerinin yürütülmesine ilişkin genel düzenleyici işlemler oluşturan bu
alanı denetleyen ve gerektiğinde yaptırım uygulayan Radyo ve Televizyon Üst
Kurulunun statüsünün özerk, bağımsız ve yansız olması gerekmektedir. Zira Radyo
Televizyon Üst Kurulu kamu hizmeti ve kamu yararı anlayışıyla çalışacak olan
bir kamu tüzel kişisidir. Üst Kurul bu nedenle üst kurul üyelerinin siyasi
parti gruplarının gösterdiği adaylar arasından, siyasi partilere kontenjan
tanınarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda seçilmesi Üst Kurulun
özerklik ve yansızlık nitelikleriyle, kamu hizmeti ve kamu yararı anlayışıyla
bağdaşmaz.
Bu konuda Sayıştay
örneğinin verilmesi yanlıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda
Sayıştay'a üye seçimi yapılmaktadır. Ancak, bu üyeler siyasi parti gruplarının
gösterdiği adaylar arasından değil, Sayıştay Genel Kurulunca seçilen adaylar
arasından yapılmaktadır.
Açıkladığım
nedenlerle söz konusu kanun teklifi ile
yapılan düzenleme Hukuk Devleti ilkesiyle bağdaşmadığından yapılan düzenlemeye
karşı olduğumu saygılarımla arz ederim.
24.6.2005
Ziya Yergök
Adana
ANKARA MİLLETVEKİLİ
SALİH KAPUSUZ’UN TEKLİFİ
RADYO VE TELEVİZYONLARIN
KURULUŞ VE YAYINLARI HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1.- 13.4.1994 tarihli ve 3984 sayılı
Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 6 ncı maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 6.- Üst Kurul, en az dört
yıllık yükseköğrenim görmüş, meslekleriyle ilgili konularda kamu veya özel
kuruluşlarda en az on yıl görev yapmış, mesleki açıdan yeterli bilgiye,
deneyime ve Devlet memuru olma niteliğine sahip, otuz yaşını doldurmuş kişiler
arasından Türkiye Büyük Millet Meclisince seçilen dokuz üyeden oluşur.
Seçim için, siyasi parti gruplarının üye
sayısı oranında belirlenecek üye sayısının ikişer katı aday gösterilir ve Üst
Kurul üyeleri bu adaylar arasından her siyasi parti grubuna düşen üye sayısı
esas alınmak suretiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca seçilir.
Ancak, siyasi parti gruplarında, Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılacak
seçimlerde kime oy kullanılacağına dair görüşme yapılamaz ve karar alınamaz.
Üst Kurul üyelerinin seçimi, adayların belirlenerek
ilanından on gün sonra yapılır. Siyasi parti grupları tarafından gösterilen
adaylar için ayrı ayrı listeler halinde birleşik oy pusulası düzenlenir.
Adayların adlarının karşısındaki özel yer işaretlenmek suretiyle oy kullanılır.
Siyasi parti gruplarının ikinci fıkraya göre belirlenen kontenjanlarından Üst
Kurula seçilecek üyelerin tamsayısından az veya fazla verilen oylar geçersiz
sayılır.
Karar yeter sayısı olmak şartıyla seçimde
en çok oyu alan ilk dokuz aday seçilmiş olur. Seçim sonucu Resmi Gazetede
yayımlanır.
Üst Kurul üyelerinin görev süresi altı
yıldır. Üyelerin üçte biri iki yılda bir yenilenir. Üyelerin görev süresinin
bitiminden iki ay önce; üyeliklerde herhangi bir sebeple boşalma olması halinde
ise, boşalma tarihinden veya boşalma tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi
tatilde ise tatilin bitiminden itibaren bir ay içinde aynı usulle seçim
yapılır."
MADDE 2.- 3984 sayılı Kanuna aşağıdaki
geçici madde eklenmiştir.
"Geçİcİ
Madde 11.- Üst Kurul üyelerinin seçimi için, siyasi parti grupları, bu
Kanunun yayımı tarihinden itibaren beş gün içinde adaylarını 6 ncı maddeye
uygun olarak, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına bildirir. Üst Kurul
üyelerinin seçimi adayların bildiriminden itibaren beş gün içinde tamamlanır.
Üst Kurul üyelerinin yenilenmesine ilişkin
6 ncı maddenin son fıkrası hükmünün uygulanmasını sağlamak amacıyla, bunların
seçiminden iki yıl sonra yenilenecek olanları belirlemek üzere, seçimden iki ay
önce adçekmeye başvurulur. Dört yıl sonra yenilenecek olan üyelerin tespiti
için aynı esasa uyularak adçekilir, ancak ikinci yılın sonunda seçilmiş olan
üyeler bu adçekmeye girmez.”
MADDE 3.- Bu Kanun yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
MADDE 4.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar
Kurulu yürütür.
ANAYASA KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN
RADYO VE TELEVİZYONLARIN
KURULUŞ VE YAYINLARI HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1.- Teklifin 1 inci maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2.- Teklifin 2 nci maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3.- Teklifin 3 üncü maddesi
Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 4.- Teklifin 4 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul
edilmiştir.