Dönem: 22 Yasama Yılı: 5
TBMM (S.
Sayısı: 1308)
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşmasının Onaylanmasının
Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı ile Dışişleri Komisyonu
Raporu (1/1235)
Not: Tasarı, Başkanlıkça Plan ve Bütçe; Sanayi, Ticaret, Enerji,
Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji ile Dışişleri komisyonlarına
havale edilmiştir.
|
T.C. |
|
|
|
|
Başbakanlık |
|
|
|
Kanunlar
ve Kararlar |
|
|
|
Genel
Müdürlüğü |
|
|
|
Sayı:
B.02.0.KKG.0.10/101-1264/3773 |
|
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri
Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca
Gereğini
arz ederim.
Recep
Tayyip Erdoğan
Başbakan
GEREKÇE
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Türkiye
ve İran, Pakistan arasında bölgesel ekonomik işbirliğini geliştirmek
amacıyla 1964 yılında kurulmuş olan Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği
Teşkilatının devamı olarak 1985 yılında kurulmuştur. 1976 yılında
İzmir’de toplanan Kalkınma İçin Bölgesel İşbirliği Teşkilatı Zirvesinde
alınan bir karar doğrultusunda 1977 yılında imzalanan ve teşkilatı
kuran temel belge olarak hazırlanan İzmir Andlaşmasının 2 nci maddesinde
kuruluşun amaçlarından biri Ekonomik İşbirliği Teşkilatı bölgesinde
ticarete ilişkin engellerin aşamalı olarak kaldırılması ile bölge
içi ve bölgenin diğer bölgelerle olan ticaretinin artırılmasına
yönelik önlemlerin alınması olarak belirlenmiştir.
Sözkonusu amacın gerçekleştirilebilmesini
teminen 1999 yılında Karaçi’de düzenlenen Tarife ve Tarife Dışı
Engeller Yüksek Düzeyli Uzmanlar Grubu Toplantısında Ekonomik İşbirliği
Teşkilatı Ticari İşbirliği Çerçeve Anlaşması taslağı hazırlanmıştır.
Bu toplantıyı müteakiben, 4-6 Mart 2000 tarihlerinde Tahran’da yapılan
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret Bakanları I. Toplantısında,
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticari İşbirliği Çerçeve Anlaşması
imzalanmıştır. Ticari İşbirliği Çerçeve Anlaşmasının 2 nci maddasine
göre, anlaşmaya taraf ülkeler, makul bir süre içerisinde, tarife-dışı
engellerin aşamalı olarak kaldırılmasını ve tarifelerin giderek
azaltılmasını öngören Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşması
yapmayı kabul etmişlerdir. Bunun üzerine, Tarife ve Tarife Dışı
Engeller Yüksek Düzeyli Uzmanlar Grubu bünyesinde Ekonomik İşbirliği
Teşkilatı Ticaret Anlaşması taslak metni hazırlanmış ve 17 Temmuz
2003 tarihinde Pakistan’ın başkenti İslamabad’da gerçekleştirilen
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Dış Ticaret Bakanları 2. Toplantısında
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşması Türkiye, Afganistan,
İran,
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret
Anlaşması 5 ülkenin onayını müteakip yürürlüğe girecektir. Tacikistan
ve
Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret
Anlaşması, Ekonomik İşbirliği Teşkilatının önemli bölgesel işbirliği
projelerindendir. Gümrük tarifelerinin indirilmesi ve tarife
dışı engellerin giderilmesi yoluyla Ekonomik İşbirliği Teşkilatı
ülkeleri arasında ticaretin artırılmasını amaçlamaktadır. Ekonomik
İşbirliği Teşkilatının kurucu ülkeleri Türkiye, İran ve
Anlaşma, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı
üyesi ülkeler arasında tarife cetvellerinin % 80’inde gümrük oranını
8 yılda % 15’e indirmeyi öngörmektedir. Ülkeler, tarife cetvellerinin
% 20’sini “hassas mallar” olarak niteleyip anlaşma dışı tutabilecektir.
Tarife dışı engellerin giderilmesi ise, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı
Ticaret Anlaşmasının (i) Menşe Kuralları (ii) Anti-damping Önlemleri,
(iii) Devlet Yardımları ve (iv) Fikri Mülkiyet Hakları başlıklı ekleriyle
düzenlenmekte olup, bu konularda taraf ülkelerin ulusal mevzuatları
esas alınmaktadır.
Ülkemiz Avrupa Birliği
ile imzaladığı Gümrük Birliği Anlaşması uyarınca, aralarında Ekonomik
İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkelerin de bulunduğu üçüncü ülkelere
uyguladığı gümrük vergilerini 1996 yılından itibaren önemli oranda
düşürmüştür. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı üyelerinin ülkemize
uyguladığı gümrük vergileri ise oldukça yüksek bulunmaktadır. Anlaşmanın
imzalanarak yürürlüğe girmesi ile bu dengesizlik kısmen giderilebilecek,
üretici ve ihracatçılarımıza yeni pazara giriş olanakları yaratılacaktır.
İç piyasalarını yüksek vergilerle koruyan, özellikle İran ve Orta
Asya ülkelerinin Anlaşma hükümlerine göre gerçekleştirecekleri
tarife indirimlerinin ihracatçılarımızın anılan pazarlara daha
rahat girmesini sağlayacağı, buna ilaveten, Anlaşmaya taraf olmayan
üçüncü ülkeler karşısında bahse konu pazarlarda ihracatçılarımıza
rekabet avantajı kazandıracağı düşünülmektedir. Böylece 2004 yılında
2.2 milyar Dolar olan bölge ülkelerine toplam ihracatımız önümüzdeki
dönem artabilecektir.
Ekonomik İşbirliği
Teşkilatı Ticaret Anlaşması, AB yükümlülüklerimizle çelişmemektedir.
Ülkemizin de uygulamakta olduğu AB ortak gümrük tarifeleri sanayi
ürünlerinde % 4 civarındadır. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret
Anlaşmasında öngörülen hedef ise % 15’tir. Türkiye bu oranın altına
inmeyecek tercihli ticaret düzenlemeleri yapmakta kural olarak
serbesttir. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşmasıyla,
8 yıl boyunca sürecek indirimler sonucunda, diğer ülkelerin tarifeleri
önemli oranda azalacak, Türkiye’nin zaten düşük olan tarifelerinde
ise herhangi bir indirime gidilmeyecektir. Ayrıca, bizim için hassasiyet
arzeden mallar (tarımsal ürünler) % 20’lik negatif listeyle korunacaktır.
Sonuç olarak, Ekonomik
İşbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşmasının bölge ülkelerine ihracatımızın
artırılmasına katkısı olacağı ve Türkiye’ye ilave bir külfet getirmeyeceği,
dolayısıyla ulusal çıkarlarımızla bağdaştığı düşünülmektedir.
Dışişleri
Komisyonu Raporu
|
|
Türkiye Büyük Millet Meclisi |
|
|
|
Dışişleri Komisyonu |
|
|
|
Esas No.: 1/1235 |
|
|
|
Karar No.: 167 |
|
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri Bakanlığı tarafından hazırlanarak
Bakanlar Kurulunca 27/7/2006 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi
Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 5/9/2006 tarihinde tali komisyon
olarak Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji
Komisyonu ile Plan ve Bütçe Komisyonuna esas komisyon olarak da Komisyonumuza
havale edilen “Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşmasının
Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı”, Komisyonumuzun
7/12/2006 tarihli 41 inci toplantısında Dışişleri Bakanlığı ile
Dış Ticaret Müsteşarlığı temsilcilerinin de katılmalarıyla görüşülmüştür.
Tasarı ve gerekçesi
incelendiğinde Anlaşma ile;
- Üye ülkeler arasında
ithal mallara uygulanacak tarifeler,
- İthalatta tarife-dışı
engellere ilişkin alınacak önlemler,
- İhracatta gümrük vergileri
ve eş etkili vergiler,
- Fikri mülkiyet haklarının
korunması,
- Genel korunma önlemleri,
- Anlaşmanın uygulanması sırasında
doğabilecek anlaşmazlıkların çözüm usulü,
- Anlaşmanın düzgün işlemesini sağlamak
ve gözetimde bulunmak amacıyla “İşbirliği Konseyi” kurulması ve
görevleri,
- Taraf ülkelerin anlaşmadan
çekilme usulü,
konularında düzenlemelerin
öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
Komisyonumuzda Tasarının
tümü üzerinde yapılan görüşmelerde;
- Ekonomik İşbirliği
Teşkilatının Türkiye, İran ve Pakistan arasında bölgesel ve ekonomik
işbirliğini geliştirmek amacıyla 1964 yılında kurulmuş olan Kalkınma
İçin Bölgesel İşbirliği Teşkilatının devamı olarak 1985 yılında
kurulduğu ve halen on üyesinin bulunduğu,
- Teşkilatın, üye ülkeler
arasında ticaretin serbest ticaret hükümlerine göre yürütülmesini
sağlamak için çalışmalar yaptığı ve merkezinin Tahran’da olduğu,
- Bu amaç doğrultusunda
hazırlanan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşmasının
17 Temmuz 2003 tarihinde İslamabad’da Türkiye, Afganistan, İran, Pakistan
ve Tacikistan tarafından imzalandığı,
- Anlaşmaya göre tarifelerin
Afganistan için 15, diğer ülkeler için azami 8 yıl içinde en yüksek tarife
dilimi yüzde % 15 olacak şekilde indirileceği,
- Taraf ülkelerin Anlaşma
kapsamında indirim yapacağı ve yapmayacağı ürünleri gösteren pozitif
ve negatif listeler oluşturacağı ve her bir ülkenin indirimden muaf
tuttuğu ürünlerin sayısının toplam ürünler içindeki oranının %
20’yi geçemeyeceği,
- Ülkemizin Avrupa
Birliği ile imzaladığı Gümrük Birliği Anlaşması uyarınca sanayi
ürünlerinde gümrük tarifelerini % 4 olarak belirlediği ve Ekonomik
İşbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşması uyarınca belirlenen tarifelerin
altında olduğu,
- Anlaşmanın bölge ticaretinin dünya
ticaretinden aldığı payın artırılmasına katkı sağlayacağı,
- Anlaşmanın Afganistan,
Pakistan ve Tacikistan parlamentolarında onaylandığı, İran’da ise
onay işlemlerinin devam ettiği,
- Anlaşmanın imzacı
5 ülkenin onay işlemlerini tamamlaması ile birlikte yürürlüğe gireceği,
ifade edilmiştir.
Tasarının tümü üzerindeki
görüşmelerin ardından Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimsenerek
maddelerin görüşülmesine geçilmiştir.
Tasarının 1 inci, 2
nci, 3 üncü maddeleri ile tümü aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun
onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
|
Mehmet Dülger |
Eyyüp Sanay |
Mustafa Dündar |
|
|
Antalya |
Ankara |
Bursa |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ramazan Toprak |
Aziz Akgül |
Muzaffer Gülyurt |
|
|
Aksaray |
Diyarbakır |
Erzurum |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Halil Akyüz |
Mehmet B. Denizolgun |
Şükrü Mustafa Elekdağ |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Hüseyin Kansu |
Onur Öymen |
Fikret Ünlü |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
Karaman |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ufuk Özkan |
Süleyman Gündüz |
Abdullah Veli Seyda |
|
|
Manisa |
Sakarya |
Şırnak |
|
|
|
|
|
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ
METİN
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI TİCARET ANLAŞMASININ ONAYLANMASININ
UYGUN BULUNDUĞUNA
DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1- 17 Temmuz 2003 tarihinde İslamabad’da imzalanan
“Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Ticaret Anlaşması”nın onaylanması
uygun bulunmuştur.
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI TİCARET ANLAŞMASININ ONAYLANMASININ
UYGUN BULUNDUĞUNA
DAİR KANUN TASARISI
MADDE 1- Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen
kabul edilmiştir.
MADDE 2- Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen
kabul edilmiştir.
MADDE 3- Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen
kabul edilmiştir
|
Recep Tayyip Erdoğan |
|
|
|
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
|
|
Dışişleri
Bak. ve Başb. Yrd. V. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve
Başb. Yrd. |
|
|
|
|
B.
Atalay |
A.
Şener |
M.
A. Şahin |
|
|
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
|
|
B.
Atalay |
A.
Babacan |
M.
Aydın |
|
|
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Adalet Bakanı |
|
|
|
|
N.
Çubukçu |
K.
Tüzmen |
C.
Çiçek |
|
|
|
|
Millî Savunma
Bakanı V. |
İçişleri Bakanı |
Maliye Bakanı
V. |
|
|
|
|
A. Aksu |
A. Aksu |
A. Şener |
|
|
|
|
Millî Eğitim
Bakanı |
Bayındırlık
ve İskân Bakanı |
Sağlık Bakanı |
|
|
|
|
H. Çelik |
F. N. Özak |
R. Akdağ |
|
|
|
|
Ulaştırma Bakanı |
Tarım ve Köyişleri
Bakanı |
Çalışma ve
Sos. Güv. Bakanı V. |
|
|
|
|
B. Yıldırım |
M. M. Eker |
C. Çiçek |
|
|
|
|
Sanayi ve Ticaret
Bakanı |
En. ve Tab.
Kay. Bakanı |
Kültür ve Turizm
Bakanı |
|
|
|
|
A. Coşkun |
M. H. Güler |
A. Koç |
|
|
|
|
|
Çevre ve Orman
Bakanı |
|
|
|
|
|
|
O.
Pepe |
|
|
|
EKONOMİK
İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI TİCARET ANLAŞMASI
ÖNSÖZ
1. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (bundan
sonra EİT olarak anılacaktır) üyeleri; Geçici Afganistan İslam Cumhuriyeti,
Azerbaycan Cumhuriyeti, İran İslam Cumhuriyeti, Kazakistan Cumhuriyeti,
Kırgızistan Cumhuriyeti, Pakistan İslam Cumhuriyeti, Tacikistan
Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti, Türkmenistan ve Özbekistan
Cumhuriyeti (bundan sonra Taraf Ülkeler olarak anılacaktır);
2. Tüm Ülkelerin eşit egemenlik, bağımsızlık
ve toprak bütünlüğü ilkelerine saygı göstererek, karşılıklı birliktelik
ruhu içinde, bölgenin refahı ve istikrarı için bölgesel işbirliğinin
artırılması taahhüdünden güç alarak,
3. Tarifelerin kademeli olarak indirilmesi
ve tarife-dışı ticari engellerin ortadan kaldırılması yoluyla
ticaretin serbestleştirilmesi sürecine aktif olarak katılma niyetlerini
hatırda tutarak ve bu sürecin güçlendirilmesi yollarını ve araçlarını
aramak için işbirliğine hazır olduklarını belirterek;
4. EİT'in kendi şartında (İzmir Anlaşması)
belirtilen amaç ve hedefleri, EİT bölgesi için Ekonomik İşbirliği
Stratejisi hükümlerini, özellikle EİT Ticari İşbirliği Çerçeve
Anlaşması'nın Maddelerini göz önünde bulundurarak ve pazar ekonomisi
ilkelerinin öneminin bilincinde olarak, bu anlaşmaların hedeflerine
ulaşabilmek için ekonomi politikalarını gereken ölçüde koordine
etmeye çalışarak;
5. Ekonomik
kalkınmanın hızlandırılması amacıyla, uluslararası
6. DTÖ
üyesi olmayan Taraf Ülkelerin DTÖ'ye katılım süreçlerini sürdürmeye
devam edeceklerinden ve DTÖ üyesi Taraf Ülkelerin de uygun desteği
sağlayarak bu ülkelerin katılım süreçlerini kolaylaştıracağından
emin olarak;
7. Halihazırda EİT üyesi ülkelerin
toplam ticaret hacimlerinde düşük bir yer teşkil
8. Bir
tarafında, üye devletlerden biri veya daha fazlası olan, diğer tarafında
bir veya daha fazla üçüncü ülkenin olduğu başka anlaşmalardan kaynaklanan
hak ve yükümlülüklerin, Anlaşma hükümlerinden etkilenmeyeceğini
dikkate alarak;
9. Anlaşmanın, Taraf Ülkeler arasındaki
ekonomik ilişkilerde ve özellikle ekonomik kalkınma için temel teşkil
aşağıdaki şekilde anlaşmışlardır:
Madde
1
Tanımlar
EİT Ticaret Anlaşmasının, bundan sonra
Anlaşma olarak anılacaktır, amaçları için:
1. "Taraf Ülkeler" anlaşmaya
katılan, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) Üye Ülkeleri anlamındadır.
2. "Kritik Durum" tavizlere tabi
olan mal ve ürünlerin artan ithalatının ciddi zarara neden olması
veya tehdidin oluşması ve karşı önlem alınmasını gerektiren istisnai
bir durumun ortaya çıkması anlamındadır.
3. "Mallar" Armonize Mal Tanım
ve Kodlama Sistemine göre sınıflandırılan, Taraf Ülkelerin sanayi,
tarım ve madencilik sektörleri tarafından üretilen ana ve hammaddeler
ile yarı mamul veya mamul malları içeren madde ve ürünleri kapsar.
4. "En Çok Gözetilen
Ulus Muamelesi" tarifelerin, para-tarifelerin ve tarife-dışı
engellerin ayrımcılık gözetmeden uygulanması anlamındadır.
5. "Tarife-dışı
engel" ithalatı kısıtlama etkisi gösteren veya ticareti önemli
ölçüde bozan, "tarife" ve "para-tarife" dışındaki
herhangi bir önlem, düzenleme veya uygulama anlamındadır.
6. "Para-tarifeler",
"tarifeler" dışındaki; sadece ithalattan alınan, dış ticaret
işlemlerinde tarife etkisi olan ancak,
benzer yerli ürünlerden aynı şekilde tahsil edilen dolaysız vergi
ve harçlardan olmayan, sınır ücret ve harçları anlamındadır. Belirli hizmetlere karşılık olarak
alınan ithalat harçları para-tarife olarak değerlendirilmezler.
7. "Sektörel
esas" tarife, tarife-dışı veya para-tarife engellerin kaldırılması
veya indirilmesi ile alakalı olarak
Taraf Ülkeler arasında yapılan düzenlemeler ile belirli ürün veya
ürün gruplarına ilişkin nihai kullanım veya üretim ile yakından ilgili
ticaretin geliştirilmesine veya işbirliğine yönelik diğer önlemler
anlamındadır.
8. "Hassas Mallar"
bir Taraf Ülkenin bu şekilde tanımladığı mallardır.
9. "Ciddi Zarar"
tercihli ithalatın önemli oranda artması sonucu, aynı veya benzer
ürün üreten yerli sanayinin durumunda kısa dönemde telafi edilemeyecek
büyük kazanç, üretim ve istihdam kaybı olarak ortaya çıkan önemli bozulma
durumu anlamındadır. İlgili yerli sanayi üzerindeki etki araştırması,
aynı ürünün yerli sanayisi üzerinde etkili olabilecek diğer ilgili
ekonomik faktörler ile endeksleri de içerecektir.
10. "Tarife"
bir Taraf Ülkenin ulusal tarife cetvelinde yer alan gümrük vergileri
veya herhangi bir ithalat harcı (1) anlamındadır.
11. "Ciddi Zarar
Tehlikesi" kaçınılmazlığı belli olan ciddi zarar anlamındadır.
Kaçınılmazlığın mevcudiyeti, sadece iddialar, tahmini veya uzak
olasılıklara değil, olgulara dayanılarak belirlenecektir.
Madde 2
Kuruluş ve Amaçlar
1. Anlaşma, aşağıdaki
prensipler doğrultusunda yürütülecektir:
a. Anlaşma, Taraf Ülkelerin
ekonomik ve endüstriyel gelişme düzeyleri, dış ticaret modelleri,
ticaret ve tarife politikaları ve sistemleri göz önünde bulundurularak,
tüm Taraf Ülkelere eşit fayda getirecek şekilde genel mütekabiliyet
ve yararların karşılıklılığı ilkeleri temelinde ve bunlara bağlı
olarak uygulanacaktır; ve
b. Anlaşma zaman içinde müzakere edilecek ve dönemsel değerlendirmeler
doğrultusunda birbirini izleyen
devreler halinde uzatılacaktır.
2. Anlaşma ile Taraf Ülkeler, aralarındaki karşılıklı ticari
ve ekonomik işbirliğini, Anlaşmaya uygun olarak karşılıklı tavizler
aracılığıyla geliştirecek ve sürdürecek bir mekanizma oluşturmaktadır.
3. Anlaşma, işbu belgede
yer alan, hükümler, kurallar, düzenlemeler, kararlar, taahhütler
ve protokollerle yürütülecektir.
4. Anlaşmanın amaçları,
genel prensipler temelinde bölgesel ticaretin teşvik edilmesi,
desteklenmesi ve artırılmasının yanı sıra, tarife-dışı engellerin
kaldırılması, tarifelerin indirilmesi ve karşılıklı tavizler verilmesi
suretiyle EİT Üye ,Ülkeleri arasındaki ekonomik işbirliğinin
güçlendirilmesidir. Özellikle de,
‑
(1) İran İslam Cumhuriyeti'nin Ticari Kazanç Vergisi
gibi
a. Taraf Ülkeler arasındaki
ekonomik ilişkilerin ticaretin büyümesi yoluyla, birbirine
uyumlu olarak gelişmesini sağlamak;
b. Taraf Ülkeler arasındaki
ticarette adil rekabet koşulları sağlamak;
c. Böylece, bölge-içi
ticarete, mal akışının kolaylaşmasına ve dünya ticaretinin büyümesine
katkıda bulunmak; ve
d. Taraf Ülkelerin
topraklarında ticarete bağlı yatırım olanaklarını önemli oranda
artırmaktır.
5. Taraf Ülkeler, Anlaşmanın
hükümlerini, Anlaşma amaçları ışığında ve uluslararası kabul görmüş
ilkelere uygun olarak yorumlayacak ve uygulayacaktır.
Bölüm I
Mallar
Madde 3
Kapsam
1. Bu bölümdeki hükümler,
altı haneli gümrük tarife satırının %1 'ini aşmayacak sayıdaki
hassas mallar hariç olmak üzere, ilgili Taraf Ülkeler menşeli mallar
ile Taraf Ülkelerin özel ve tüzel kişileri arasında imzalanmış bu
mallara ilişkin ticari anlaşmalara yönelik olarak uygulanacaktır.
Taraf Ülkelerce bildirilen hassas mallara ilişkin liste Anlaşmanın
ekinde yer alacak ve Taraf Ülkeler karşılıklı anlaşarak dönemsel olarak
bu listeyi gözden geçirebilecektir.
2. Anlaşma, diğer bir
çok hususun yanı sıra, aşağıdakilere ilişkin düzenlemeleri de içermektedir:
a. Tarife-dışı engeller
b. Para-tarifeler
c. Tarifeler
Madde 4
İthal Mallarda Tarifeler
1. Anlaşmanın yürürlüğe
girmesiyle birlikte, aksi belirtilmediği durumlarda, ithalatta
uygulanan tarife oranları, işbirliği Konseyi'nin onayı olmaksızın
artma etkisi yapacak şekilde değiştirilmeyecektir. Taraf ülkeler
uyguladıkları tarife oranlarını birbirlerine bildirecektir.
2. Her ürün için temel
tarife oranları ve Anlaşmada kabul edilen müteakip indirimler, En
Çok Gözetilen Ulus Kaydı ilkesi gereğince uygulanacaktır.
3. Her Taraf Ülke, DTÖ üyesi bir ülkeye, Anlaşmanın kapsamı
dahilinde yer alan gümrük vergileri, para-tarifeler, tarife dışı
engeller ve fikri mülkiyet haklarının korunması
ile alakalı olarak genişlettiği daha az kayırıcı olmayan bir muameleyi,
DTÖ üyesi olmayan diğer herhangi bir Taraf Ülkeye genişletecektir.
4. Anlaşmanın yürürlüğe
girmesiyle birlikte Taraf Ülkeler mallar üzerindeki tarife oranlarının
aşağıdaki şekilde indirilmesine karar vermişlerdir:
a. Tarifeler, Afganistan
İslam Cumhuriyeti için azami 15, diğer Taraf Ülkeler için azami 8
yıllık sürede, en yüksek tarife dilimi yüzde 15 olacak şekilde indirilecektir.
b. Bir Taraf Ülkece
bildirilerek negatif listeye alınmış mallar dışında kalan, Anlaşmanın
yürürlüğe gireceği tarihe kadar Taraf Ülkeler arasında ticareti
yapılan tüm mallar pozitif listeyi oluşturacaktır. Her Taraf Ülke,pozitif
listede uyguladığı tarifeleri bildirecektir.
c. Mallara ilişkin pozitif
liste, 8 yıllık dönemde eşit oranlarda,tarife satırlarında yer
alan malların en az yüzde 80'ini kapsayacak şekilde tedricen genişletilecektir.
d. Her Taraf Ülke, yapılması
gerekli olan tarife indiriminin kapsamını göz önünde bulundurarak,
8 yıl sonunda her madde için en yüksek tarife dilimini en fazla yüzde
15'e getirmek için uygulanan oranlardan yapacağı tedrici ve sürekli
indirime ilişkin taviz listesini tüm üye ülkelere bildirecek ancak,
bu indirim, mevcut her tarife için yıllık yüzde 10'un altına düşmeyecektir.
Madde 5
İthal Mallarda Para-Tarife Ücretleri
1. Taraf Ülkeler, birbirlerini
para-tarife çeşitleri ve bunların gümrük vergileri eşdeğerleri
hakkında bilgilendirecektir.
2. Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, İşbirliği
Konseyi'nin onayı olmaksızın Taraf Ülkeler arası ticarette yeni para-tarife
harçları uygulanmayacaktır.
3. İthalattaki gümrük
vergisi ile eş etkili tüm para-tarife harçları, Anlaşmanın yürürlüğe
girmesini müteakip iki yıl içinde kaldırılacaktır.
Madde 6
İthalattaki Tarife-Dışı Engellere İlişkin Önlemler
ve Eş Etkili Önlemler
Anlaşmanın yürürlüğe
girmesini müteakip iki yıl içinde, Anlaşma'da açıkça belirtilen durumlar
dışında, herhangi bir Taraf Ülke tarafından, diğer Taraf Ülkelerden
yapılacak ithalatta, kotalar, diğer miktar kısıtlamaları, ithal
lisansları veya diğer kısıtlayıcı önlemler kullanmak suretiyle,
gümrük vergileri dışında, hiçbir yasaklama veya kısıtlama uygulanmayacaktır.
Madde 7
Ulusal Muamele
Bir Taraf Ülkeden,
herhangi bir diğer Taraf Ülkeye ithal edilen ürünlere, bu ürünlerin
satışını, satışa sunumunu, alımını, nakliyesini, dağıtımını
ve kullanımını etkileyen tüm kanunlar, yönetmelikler ve şartlar
bakımından, ulusal menşeli ürünlere tanınan muameleden daha az elverişli
muamele uygulanmayacaktır.
Madde 8
İhracatta Gümrük Vergileri ve Eş Etkili Vergiler
Anlaşmanın yürürlüğe
girmesini müteakip iki yıl içinde Taraf Ülkeler, ihracatta, birbirlerine
uyguladıkları gümrük vergileri ile eş etkili vergileri tedricen
kaldıracaktır.
Madde 9
İhracatta Miktar Kısıtlamaları ve Eş Etkili Önlemler
1. Taraf Ülkeler birbirlerine
yaptıkları ihracatta yeni miktar kısıtlamaları ve eş etkili önlemler
uygulamayacaktır.
2. Anlaşmanın yürürlüğe
girmesini müteakip iki yıl içinde, Taraf Ülke menşeli ürünlerin ihracatında
tüm miktar kısıtlamaları ve eş etkili önlemler kaldırılacaktır.
Madde 10
Tavizlerin Korunması
Anlaşmanın yürürlüğe
girmesini müteakip, hiç bir Taraf Ülke, İşbirliği Konseyinin izni
olmaksızın daha önce verdiği tavizlerini, hali hazırda mevcut
olanlar dışında vergi veya harç ya da ticareti kısıtlayıcı uygulamalar
getirerek kısıtlamayacak veya geri alamayacaktır. Bu maddenin
hükümleri Anti-Damping Önlemlerine (Madde 20), Korunma Önlemlerine
(Madde 21) ve Ödemeler Dengesine İlişkin Önlemlere (madde 25) uygulanmayacaktır.
Madde 11
Şeffaflık
Teknik standartlar,
özellikle, spesifikasyonlar ve belgelemeler gibi genel uygulamalara
ilişkin Anlaşmanın işleyişi ile ilgili olan veya etkileyecek kanunlar,
yönetmelikler ve diğer benzer düzenlemeler, 30 gün içinde yayımlanacak
ya da yayımlanma yapılmayan durumlarda kamu erişimine açık bulundurulacaktır.
Bölüm II
Genel Hükümler
Madde 12
Menşe Kuralları
1. Taraf Ülkeler Anlaşma
hükümleri ile verilen tarife tavizlerinin uygulanması için menşe
kurallarının bir zorunluluk olduğunu kabul eder ve bu amaçla Anlaşmanın
Ekinde yer alan EİT Menşe Kurallarını uygulamayı taahhüt eder.
2. Anlaşmanın eki
olan Ulusal Taviz Listelerinde yer alan ürünler, Anlaşmanın hükümleri
doğrultusunda muamele görecektir.
3. Taraf Ülkeler, EİT
Menşe Kurallarının etkin ve uyumlu olarak uygulanmasını sağlamak,
ticaretin üzerindeki formaliteleri mümkün olduğunca azaltmak
ve bu kuralların uygulamalarından ötürü ortaya çıkacak sorunlara
tarafların, karşılıklı memnuniyetine yönelik çözümler bulmak amacıyla,
işbirliği Konseyi, tarafından gerçekleştirilecek düzenli gözden
geçirmeler ve idari işbirliği düzenlemeleri de dahil olmak üzere
gereken önlemleri alacaktır.
4. Taraf Ülkeler, Menşe
Kurallarına ilişkin kanun ve yönetmeliklerin kabul edilmesi ve
uygulanması sonucu ortaya çıkacak ve ihracatçı ülkenin ticaretine
ve sanayisine zarar verecek güçlüklerin ve sıkıntıların en aza indirilmesini
ve tüketicilerin yanlış veya eksik bilgilendirmeye karşı korunması
gerektiğini kabul eder.
Madde 13
Ulaştırma
1. Taraf Ülkeler, EİT
Transit Ticaret Anlaşması (TTA) ile EİT Transit Ulaştırma Çerçeve Anlaşması
(TUÇA) çerçevesinde ve EİT bölgesi içerisindeki ticaretin artırılmasına
hız kazandırmak üzere, ulaştırma altyapısını ve ulaşım olanaklarını
geliştirmek ve iyileştirmek için gerekli adımları atmayı ve önlemleri
almayı kabul eder.
2. Taraf Ülkeler, denize
kıyısı olmayan üye ülkelerin gereksinimlerini de göz önünde bulundurarak,
serbest geçiş ilkesinin, EİT bölgesinde ticaretin artırılmasında
temel koşul olduğunu kabul eder.
Madde 14
Dahili Vergilerin Geri Ödenmesi
Bir Taraf Ülkenin topraklarına
ihraç edilen malların üzerindeki dahili harç ve vergilerin geri
ödenmesi, bu malların üzerindeki dahili harç ve vergi miktarlarından
daha fazla olamaz.
Madde 15
İstisnalar
A. Genel İstisnalar
1. Anlaşma, milli güvenlik,
dini inanç, kamu ahlakı, kamu güvenliği; insan, hayvan ve bitkilerin
sağlığı ve hayatının korunması veya sağlık ve karantina amaçlı,
veya sanatsal, tarihi veya arkeolojik değer taşıyan ulusal hazinelerin
korunması, fikri mülkiyetin veya altın ya da gümüş veya tükenebilir
doğal kaynakların korunması amacıyla bu malların ithalatı, ihracatı
ve transit geçişi üzerine yasaklama veya kısıtlama getirilmesine,
eğer bu malların üretimi ve tüketimine ilişkin iç piyasada da benzer
kısıtlamalar yürürlükte ise, engel olmayacaktır. Ancak bu tür yasaklama
ve kısıtlamalar, Taraf Ülkeler arasındaki ticarette keyfi ayrımcılığa
ya da gizli bir kısıtlamaya
araç teşkil etmeyecektir.
2. Birinci paragrafa
bağlı olarak, Anlaşmadaki hiçbir hüküm, bir Taraf Ülkenin gerekli
gördüğü herhangi bir kamu düzenlemesi önlemini alma hakkını, söz
konusu önlemlerin,
a. atom çekirdeği
parçalanabilen maddelerin ve radyoaktif madde kaynaklarının teslimi,
radyoaktif atıkların değerlendirilmesi; ve
b. uluslararası barış,
ve güvenliğin korunmasını teminen, BM Sözleşmesi taahhütlerinin
yerine getirilmesine uygun olarak yapılan eylemler ile alakalı
olmaları şartıyla, engel teşkil etmeyecektir.
B. Güvenlik İstisnaları
3. Anlaşmada yer alan
hiç bir hüküm, bir Taraf Ülkenin,
a. asli güvenlik çıkarlarına
aykırı olarak gizli bilgilerin ifşa edilmesini engellemek,
b. asli güvenlik çıkarlarını
korumak veya uluslararası yükümlülüklerini veya ulusal politikalarını uygulamak,
örneğin:
i. sözkonusu önlemlerin
özellikle askeri amaçlı düşünülmemiş ürünlerin rekabet koşullarını
bozmaması şartıyla silah, mühimmat ve savaş gereçleri ile alakalı
trafiğe ve doğrudan veya dolaylı olarak askeri bir tesise tedarik
amacıyla gerçekleştirilen diğer mal, teçhizat ve hizmetlerdeki
benzeri trafiğe ilişkin olanlar; veya
ii. biyolojik, kimyasal
ve nükleer silahlar veya diğer patlayıcı özellikli nükleer cihazların
yayılmasının engellenmesine ilişkin olanlar; veya
iii. savaş veya diğer
ciddi uluslararası gerginlik ortamlarında alınanlar gibi,
üzere gerekli gördüğü
önlemleri almasına engel teşkil etmeyecektir.
Madde 16
Devlet Tekelleri
1. Anlaşmanın yürürlüğe
girmesini müteakip sekizinci yılın sonunda, Taraf Ülkeler, malların
temin edilmesi ve pazarlanmasına yönelik koşullara ilişkin olarak
Taraf Ülkelerin vatandaşları arasında hiç bir ayrım kalmamasını
sağlamayı teminen, ticari karakteri bulunan Devlet Tekellerinde
tedricen ayarlamalar yapacaktır. Bu amaca ulaşabilmek için kabul
edilen önlemler işbirliği Konseyine bildirilecektir.
2. Taraf Ülkeler arasında
ithalat ve ihracatı doğrudan veya dolaylı olarak, yasa sonucu veya
mevcut durum itibariyle, denetleyen, belirleyen veya kayda değer
şekilde etkileyen, tüm Taraf Ülke yetkili organları Anlaşmanın
hükümlerine tabidir. Bir Taraf Ülke tarafından başkalarına tanınan
tekellere de bu hükümler aynen uygulanacaktır.
Madde 17
Ödemeler
1. Taraf Ülkeler arasında
ticareti yapılan mallara ilişkin serbest döviz ödemelerine ve
alacaklının bulunduğu Taraf Ülkeye yapılacak bu tür ödeme transferlerine
herhangi bir kısıtlama getirilmeyecektir.
2. Taraf Ülkeler, kendi
ülkelerinde yerleşik bir kişinin taraf olduğu, mal ticaretinde
kısa veya orta dönemli ticari kredilerinin verilmesi, geri ödenmesi
veya kabul edilmesi sırasında ortaya
çıkabilecek kambiyo ya da idari kısıtlamalardan kaçınacaklardır.
3. 2. paragraftaki
hükümlere halel gelmeksizin, malların hareketi ile ilgili cari
ödemelere ilişkin olarak alınan herhangi bir önlem, Uluslararası
Para Fonu Anlaşmasının VIII. Maddesinde yer alan hükümlerle uyumlu
olacaktır.
Madde 18
Devlet Yardımı
1. Bir Taraf Ülke veya
bu ülkenin kaynakları aracılığıyla herhangi bir şekilde yapılan
bir mali yardım, belli ürünleri kayırarak rekabeti bozuyor ya da
bozma ihtimali yaratıyorsa, bu durumun Anlaşmaya taraf o ülke
ile diğer Taraf Ülkeler arasında yapılacak ticareti etkileme olasılığı
bulunduğundan, Anlaşmanın düzgün işleyişiyle bağdaşmaz kabul edilecektir.
2. 1. paragrafta yer
alan hükümler tarım ürünleri için geçerli olmayacaktır.
3. 1. paragrafın hükümlerine
ters düşecek uygulamaların değerlendirileceği temele ait kriterler
ve bunların uygulanmasına ilişkin kurallar Anlaşmanın ekinde yer
alacaktır.
4. Taraf Ülkeler, diğerlerinin
yanı sıra, verilen toplam yardım miktarını ve dağıtımını işbirliği
Konseyine yılda bir kere rapor ederek ve istendiği takdirde yardım
programları ve belli özel devlet yardımlarına ilişkin diğer Taraf Ülkelere
bilgi vererek, devlet yardımı alanında şeffaflığı sağlayacaktır.
5. Eğer Taraf Ülkelerden
biri belirli bir uygulamanın:
a. 1. paragrafın hükümleri
ile çeliştiğine ve 3. paragrafta belirtilen uygulama kuralları altında yeterli biçimde incelenmediğine;
veya
b. bu kurallar olmadığı
durumlarda, ve eğer bu tür bir uygulamanın o Taraf Ülkenin çıkarlarına
zarar vereceğine veya ciddi zarar tehlikesine neden olacağına veya
yerli sanayide maddi zarar yaratacağına inanırsa, 21. Madde'de belirtilen
hükümlere bağlı ve uygun olarak gereken tedbirleri alabilir.
Madde 19
Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması
1. Taraf Ülkeler, ayrımcılık
gözetmeksizin, bu hakların sağlanması ve yaptırım içeren önlemler
de dahil olmak üzere, fikri mülkiyet haklarının korunmasını sağlayacak
ve garanti altına alacaktır.
2. Anlaşmanın amacı
bakımından, "fikri mülkiyet hakları"nın korunması, özellikle,
bilgisayar programları, veri tabanları ve ilgili hakları içeren telif
haklarının korunmasını, arkeolojik mirası, ticari markaları,
coğrafi işaretleri, endüstriyel tasarımları, patentleri, bitki
çeşitliliğini ve geleneksel bilgiyi, gizli bilgiyi ve teknik
bilgiyi kapsar.
3. Koruma giderek artırılacak
ve Anlaşmanın yürürlüğe girmesini müteakip sekizinci yıl sona ermeden,
Anlaşmanın Eklerinde yansıtılan uluslararası anlaşmaların önemli
standartları ile uyumlu bir seviyeye gelmiş olacaktır.
4. Taraf Ülkeler fikri
mülkiyet hakları konularında işbirliği yapacaklardır. Taraf Ülkelerden
herhangi birinin talebi üzerine, özellikle fikri mülkiyetin uyumlaştırılması,
yürütülmesi ve uygulanmasına ilişkin mevcut veya ileride olabilecek
uluslararası konvansiyonlarla ilgili faaliyetler ve DTÖ ile WIPO
gibi uluslararası kuruluşlardaki faaliyetler, ayrıca fikri mülkiyet
ile ilgili konularda Taraf Ülkelerin üçüncü ülkelerle ilişkileri
hususlarında uzman danışmaları düzenleyeceklerdir.
Madde 20
Damping ve Anti-Damping Önlemleri
Taraf Ülkeler, damping
ve haksız ticari uygulamalara karşı tedbir almak veya bu uygulamaları
önlemek amacıyla, Anlaşmanın yürürlüğe girmesini müteakip bir
yıl içinde, anti-damping önlemlerinin uygulanmasında izlenecek
anti-damping kurallarını hazırlayacaklardır. Anti-damping önlemlerini
düzenleyen bu kurallar belirlenecek ve Anlaşmaya eklenecektir.
Madde 21
Genel Korunma Önlemleri
1. Eğer Anlaşma ile,
bir tercih doğrultusunda tavize konu her hangi bir mal, ithalatçı
bir Taraf Ülkeye ciddi zarar verecek veya zarar verme tehdidi yaratacak
şekilde veya miktarlarda ithal edilirse, ilgili ithalatçı Taraf
Ülke, kritik durumlar hariç, ön istişarelerde bulunarak, ayrım
yapmaksızın, geçici olarak Anlaşma ile tanınan tavizi askıya alabilir.
Böyle bir eylemde bulunulduğunda, eylemi başlatan Taraf Ülke, ilgili
diğer Taraf Ülkeyi haberdar edecek,
EİT Sekretaryasını bilgilendirecek ve ilgili Taraf Ülke ile müzakerelere
başlayarak ihtilafı çözmek için karşılıklı olarak kabul edilebilir
bir anlaşmaya varmaya çalışacaktır.
2. Özellikle, böyle
yüksek miktarlarda ve bu şartlarda ithal edilen ürünler,
a. ithalatçı Taraf
Ülke'de benzer veya doğrudan rakip ürünlerin yerli üreticilerinin
ciddi zarar görmesine, veya
b. ekonominin ilgili
her hangi bir sektöründe ciddi bozulmalara veya bir bölgenin ekonomik
durumunda ciddi, gerilemelere neden olan zorluklara sebep oluyor
veya sebep olma tehdidi varsa ilgili Taraf Ülke Madde 24'te belirtilen
usullere uygun ve uyumlu olarak gerekli önlemleri alabilir. Bu önlemler:
i. Anlaşmanın amaçları
ile uyumlu olmalıdır;
ii. tüm Taraf Ülkelerden
olan ithalata ayırım yapılmaksızın uygulanmalıdır; ve
iii. yalnızca zararın
önlenmesi için gerekli olabilecek süre ve derecede uygulanmalıdır.
3. Taraf Ülkeler, bu
maddenin bir sonraki paragrafında belirtilen korunma önlemleri
uygulamasına ilişkin usulleri başlatmadan önce, aralarındaki anlaşmazlığı
doğrudan danışmalarda bulunarak çözmeye çalışacaklardır. Korunma önlemleri
uygulamak isteyen herhangi bir Taraf Ülke diğer Taraf Ülkeleri
EİT Sekretaryası aracılığıyla en fazla 30 gün içerisinde haberdar
edecektir.
4. Korunma önlemleri
diğer Taraf Ülkelerle danışmalarda bulunularak uygulanacak
olup, yalnızca kritik durumlarda bir Taraf Ülke ön danışmada bulunmadan,
bu önlemlerin uygulamasını müteakip derhal danışmalara girmek
şartıyla, geçici önlemler alabilecektir.
5. Taraf Ülkeler, ilk
bildirinin alınmasını müteakip 90 gün içinde korunma önlemlerinin
mahiyeti ve kapsamı konusunda bir anlaşmaya varmak amacıyla danışmalarda
bulunacaklardır. Eğer bu süre içerisinde bir anlaşmaya varılamazsa,
konu aşağıda, Madde 27’ de belirtildiği üzere anlaşmazlıkların
halli merciine taşınacaktır. Eğer söz konusu merci başvuru gününden
itibaren dört hafta içerisinde anlaşmazlığı çözemezse, etkilenen
Taraf Ülkeler ilgili tavizlerini veya diğer taahhütlerini geri
çekme hakkına sahip olacaklardır.
6. Alınan korunma önlemleri
diğer Taraf Ülkelere ve İşbirliği Konseyi'ne derhal bildirilecektir.
Korunma önlemlerinin kapsamı ve süresi, sadece uygulanmasına
sebebiyet veren durumun düzelmesi için gereken kadarıyla sınırlı
olacak ve uygulamayla oluşan zarardan veya söz konusu güçlükten daha fazla
olmayacaktır. Öncelik Anlaşmanın işleyişini en az etkileyecek önlemlere
verilecektir. Diğer bir Taraf Ülkenin bir ihmaline veya bir eylemine karşı bir
Taraf Ülkece alınan önlemler sadece o Taraf Ülke ile olan ticareti etkileyebilir.
7. Alınan korunma önlemleri,
bir an önce hafifletilmeleri veya artık şartlar devam ettirilmelerini
gerektirmediğinde kaldırılmalarını teminen, İşbirliği Konseyinde
dönemsel danışmalara konu olacaktır.
Madde 22
Reeksport ve Ciddi Kıtlık
Anlaşmanın 8. ve 9. Maddelerinin
hükümlerine uyulması aşağıdakilere yol açtığında:
a. bir ürün için ihracat
miktar kısıtlamaları, ihracat vergileri veya önlemleri veya eş
etkili vergileri devam ettiren ihracatçı Taraf Ülkenin bir üçüncü
ülkeye yaptığı reeksport durumunda, veya
b. ihracatçı Taraf
Ülke için önemli olan bir ürünün ciddi kıtlığı veya böyle bir tehdit
durumunda; ve
c. yukarıda ifade
edilen şartların ihracatçı Taraf Ülke için büyük zorluklar yaratacağı
veya yaratma ihtimali olduğu durumlarda ilgili Taraf Ülke Madde
24'te belirtilen şartlara uygun ve uyumlu olarak gerekli tedbirleri
alabilir.
Madde 23
Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi
1. Taraf Ülkeler, Anlaşmanın
amaçlarına ulaşılmasını sağlamak üzere şart olan ve Anlaşma çerçevesindeki
yükümlülüklerini yerine getirmek üzere gerekli tüm tedbirleri
alacaklardır.
2. Eğer bir Taraf Ülke
diğer bir Taraf Ülkenin Anlaşmadan kaynaklanan bir yükümlülüğünü
yerine getirmediğini düşünürse, ilgili Taraf Ülke Madde 24'te belirtilen
yöntemle uyumlu şartlara göre uygun tedbirleri alabilir veya konuyu
İşbirliği Konseyi'ne götürebilir.
Madde 24
Diğer Önlemlerin Uygulanma Usulleri
1. Madde 17 kapsamındaki
bir tedbir için ilgili Taraf Ülkeler İşbirliği Konseyine durumu
inceleyebilmesi için gerekli her türlü yardımda bulunacak ve uygun
olması halinde karşı çıkılan uygulamaya son vereceklerdir. Söz
konusu Taraf Ülke karşı çıkılan uygulamaya İşbirliği Konseyince
belirlenen sürede son vermezse veya İşbirliği Konseyi konunun intikalini
müteakip 30 iş günü içerisinde bir anlaşmaya ulaşamazsa, ilgili
Taraf Ülke bahse konu uygulamadan kaynaklanan sorunlarla ilgili
olarak uygun tedbirleri alabilir.
2. 20. ve 22 Maddelerle
ilgili olarak İşbirliği Konseyi, ilgili Taraf Ülkece bildirilen güçlüklere son
vermek amacıyla davayı veya durumu inceleyecek ve gereken kararı
verebilecektir. Konunun İşbirliği Konseyi’ne intikalini müteakip otuz gün
içinde böyle bir kararın çıkmamış olması durumunda, ilgili Taraf Ülke sorunu
çözmek için gereken tedbirleri alabilir.
3. Madde 23 ile ilgili
olarak, ilgili Taraf Ülke danışmaların tamamlanmasını müteakip
veya bildirimden sonra 90 günlük bir sürenin geçmesi halinde gerekli
tedbirleri alabilecektir.
Madde 25
Ödemeler Dengesi Güçlükleri
1. Taraf Ülkeler, ödemeler
dengesinin iyileştirilmesi amacıyla ithalatla ilgili önlemler
dahil, kısıtlayıcı tedbir uygulamaktan mümkün olduğunca kaçınmaya
çalışacaklardır.
2. Bir Taraf Ülkenin
ciddi ödemeler dengesi sıkıntısı içerisinde veya yakın tehlikesi
altında olduğu durumda, o Taraf Ülke, İşbirliği Konseyince onaylanan
üzerinde anlaşma sağlanmış hükümler doğrultusunda, ithalatla ilgili
tedbirler dahil, sınırlı bir süresi olan ve ödemeler dengesi durumunu
iyileştirmek için gerekli olanın daha ötesine gitmeyen kısıtlayıcı
önlemler alabilir. Bu önlemler, ödemeler dengesi durumu iyileştikçe
aşamalı olarak hafifletilecek ve şartlar artık devamını gerektirmediğinde
kaldırılacaktır. Bir Taraf Ülke diğer Taraf Ülkeyi önlemlerin
alınması durumunda derhal bilgilendirecek ve mümkün olduğu durumlarda
önlemlerin kaldırılmasına ilişkin takvimden de haberdar edecektir.
3. Bu tür önlemler
Anlaşmanın uygulanmasının gözetiminden sorumlu merciye derhal
bildirilecektir.
4. Taraf Ülkeler, Anlaşma
hükümleri altında tanınan tavizleri devam ettirmek amacıyla
danışmalarda bulunmaya yönelik uygun şartları ortaya çıkarmak üzere
her türlü çabayı göstereceklerdir.
5. Bu Maddenin 2. Paragrafı
uyarınca tedbir alan herhangi bir Taraf Ülke, herhangi bir diğer Taraf
Ülkenin talebi üzerine, Anlaşma çerçevesinde müzakere edilen
tavizlerin kalıcılığını korumak amacıyla danışmalarda bulunmak
için yeterli fırsatlar tanımaya gayret gösterecektir. Bu tür bir
bildirimi müteakip 90 gün içinde ilgili Taraf Ülkeler arasında tatmin
edici bir düzenleme sonuçlandırılamazsa, konu gözden geçirilmesi
amacıyla İşbirliği Konseyine intikal ettirilebilecektir.
Madde 26
Geliştirici Hüküm
1. Bir Taraf Ülke, Anlaşma
ile kurulan ilişkileri, Anlaşmanın kapsamadığı alanlara yaymak
suretiyle geliştirmenin ve derinleştirmenin, Anlaşmaya Taraf Ülkelerin
ekonomilerinin çıkarları bakımından yararlı olacağı görüşünü
taşıdığı takdirde, diğer Taraf Ülkelere gerekçeli bir talep sunacaktır.
Taraf Ülkeler, İşbirliği Konseyi'nden, bu talebi incelemesini
ve uygun bulması halinde, özellikle müzakerelerin başlatılmasına
yönelik tavsiyelerde bulunmasını isteyebilirler.
2. Taraf Ülkeler, bir
Taraf Ülkenin talebi üzerine, Anlaşmanın yorumu ve uygulanması
ve Taraf Ülkeler arasındaki ilişkinin diğer ilgili yönleri hakkındaki
herhangi bir konuyu görüşmek üzere, uygun kanallar yoluyla derhal
danışmalarda bulunmayı kabul ederler.
3. 1. Paragrafta atıfta
bulunulan yöntemle yapılacak Anlaşmalar, Taraf Ülkelerin iç hukuk usullerine
uygun olarak onaylanacak ya da uygun bulunacaktır.
4. Bu Madde kapsamında
kararlar tüm Taraf Ülkelerin oy birliği ile alınacaktır.
Madde 27
Anlaşmazlıkların Halli
1. Anlaşmanın yorumu
ve/veya uygulanmasından kaynaklanan herhangi bir anlaşmazlık öncelikle
dostane olarak ikili danışmalar yoluyla 90 gün içinde çözülecektir.
2. Anlaşmazlık dostane
yollardan çözülemezse, herhangi bir Taraf Ülke işbirliği Konseyi'ne
başvurabilir.
3. İşbirliği Konseyi
Anlaşmazlıkların Halli Organı olarak görev yapacak ve hukuk ve ticaret
uzmanlarından yardım isteyebilecektir.
4. Taraf Ülkeler davayı
incelemesi ve çözmesi için İşbirliği Konseyi'ne istenen her türlü
yardımı gösterecektir.
5. İşbirliği Konseyi
anlaşmazlığı bir karara bağlayarak çözecek ve ilgili Taraf Ülkeler
İşbirliği Konseyi'nin kararlarının uygulanması için gereken önlemleri
almakla yükümlü olacaklardır. Herhangi bir Taraf Ülke, İşbirliği
Konseyi'nin kararlarını uygulamazsa, diğer ilgili Taraf Ülkeler
sorunu gidermek için gerekli önlemleri alma hakkına sahip olacaktır.
Madde 28
Depoziter
EİT Genel Sekreteri
Anlaşmanın depoziteri olacaktır. EİT Sekretaryası Anlaşmayı
imzalayan tüm Taraf Ülkeleri onaylama, kabul etme veya uygun bulmaya
ilişkin belgelerin depozit edilmesi, Anlaşmanın yürürlüğe girmesi,
Anlaşma ile ilgili herhangi başka bir eylem veya bildirim ya da geçerliliği
konusunda haberdar edecektir.
Madde 29
İşbirliği Konseyi
1. Taraf Ülkeler, işbirliği
Konseyini Taraf Ülkelerin konu ile ilgili uzmanlığa sahip tercihen
üst düzey kamu görevlilerinden oluşturmaya karar vermişlerdir.
2. Anlaşmanın düzgün
işleyişi amacıyla, Taraf Ülkeler bilgi değişimi yapacaklar ve
bir Taraf Ülkenin talebi durumunda, İşbirliği Konseyi bünyesinde
danışmalarda bulunacaklardır. İşbirliği Konseyi, Taraf Ülkeler
arasındaki ticaretteki engellerin tedricen kaldırılması olanaklarını
sürekli gözden geçirecektir.
3. İşbirliği Konseyi
Anlaşmada belirtilen durumlarda kararlar alabilir. Diğer konularda
ise tavsiyelerde bulunabilir.
Madde 30
İşbirliği Konseyi'nin İşleyiş Usulleri
1. EİT Sekretaryası
İşbirliği Konseyi ve onun bağlı organlarının Sekretaryası olarak
hareket edecektir.
2. Anlaşmanın düzgün
işleyişinin sağlanması için İşbirliği Konseyi, yılda en az iki kere
olmak üzere gerekli her durumda toplanacaktır. Herhangi bir Taraf
Ülke gerektiği durumda ve zamanda olağanüstü bir toplantı yapılması
için talepte bulunabilir.
3. İşbirliği Konseyi'nin
her üyesinin bir oyu olacaktır.
4. İşbirliği Konseyi'nin
kararları ve tavsiyeleri mümkün olduğunca oy birliği ile alınacaktır.
Oy birliği sağlanamaması durumunda, İşbirliği Konseyi tüm oyların
üçte iki çoğunluğu ile karar verecektir.
5. Anlaşmaya Taraf
bir Ülkenin İşbirliği Konseyi'ndeki temsilcisi anayasal zorunlulukların
yerine getirilmesine bağlı olan bir kararı kabul etmişse, karar,
daha ileri bir tarihi öngörmemesi halinde, çekincenin kaldırıldığının
bildirildiği gün yürürlüğe girecektir.
6. Anlaşmanın amacı
uyarınca İşbirliği Konseyi, diğer hususların yanı sıra, toplantıların
yapılması ve Başkan ve onun görev süresinin tayini için gereken
hükümleri de içeren, kendi usul kurallarını belirleyecektir.
7. İşbirliği Konseyi
Başkanlık görevi, alfabetik sırayla, bir Taraf Ülke Temsilciliğince
rotasyon usulü ile bir yıllık süre için yürütülecektir.
Madde 31
Uygulamada Destek Birimler
1. İşbirliği Konseyi
Anlaşmanın işleyişini ve uygulanmasını ve özellikle Taraf Ülkelerin
Anlaşma çerçevesindeki yükümlülüklerine uyumlarını; eşgüdümleyecek,
irtibatlandıracak, izleyecek, idare edecek ve denetleyecektir.
2. İşbirliği Konseyi,
görevlerini yerine getirmek amacıyla, gerekli gördüğü takdirde,
anlaşmazlıkların halli, gözetim ve Anlaşmanın etkin olarak uygulanmasına
ilişkin her hangi bir konuda, birimler, komiteler veya gruplar kurmaya
karar verebilir.
Madde 32
Uluslararası ve Bölgesel Kuruluşlar ve Gruplar
ile İşbirliği
1. Taraf Ülkeler, EİT
Ticaretini artırmak amacıyla Birleşmiş Milletler ve onun uzmanlaşmış
organları ve diğer uluslararası ve bölgesel ticari ve ekonomik kuruluşlar
ve gruplarla uygun işbirliği için gereken her türlü düzenlemeyi
yapmayı kararlaştırmıştır.
2. Taraf Ülkeler katılımcı
olmayan ülkelerle dış ekonomik ilişkilerine ait rejimlerini bağımsız
olarak belirleme hakkını saklı tutacaklardır.
Madde 33
Bu Anlaşma ve Diğer Anlaşmalarla Yürütülen Ticari
İlişkiler
1. EİT ticaret rejimini
ve özellikle Anlaşmada yer alan Menşe Kuralları ile ilgili hükümleri
olumsuz etkilemedikçe, gümrük birlikleri, serbest ticaret alanları
veya sınır ticareti için yapılan düzenlemelerin devamı veya kurulması
Anlaşma tarafından engellenmeyecektir.
2. Madde 4'te belirtilen
önlemlere halel gelmeksizin, Anlaşma hükümleri, herhangi bir Taraf
Ülke tarafından ikili, çoklu ve çok taraflı ticaret düzenlemeleri
ve benzeri anlaşmalar yoluyla üçüncü ülkelere ve Anlaşma çerçevesi
haricinde diğer Taraf Ülkelere tanınmış veya tanınacak olan tercihleri
kapsayan tercihli ticaret düzenlemeleri ile ilgili olarak uygulanmaz.
Taraf Ülkeler, Anlaşmada, sözkonusu diğer anlaşmalarla vermiş oldukları
tavizleri bozacak tercihleri tanımak zorunda olmayacaklardır.
3. Taraf Ülkeler Madde
2'de çerçevesi çizilen amaçları engelleyecek ve Anlaşmanın hükümleriyle
çelişecek eylemlerden kaçınacaklardır. Bu hüküm, özellikle Taraf
Ülkelerin diğer bölgesel ekonomik gruplaşmalara katılımına ilişkin
şartlar ve bu gruplaşmalardaki ilişkilerinin düzenlenmesine ilişkin
diğer konularla ilgilidir.
Madde 34
Çekilme ve Geçerlilik
1. Bir Taraf Ülke, Anlaşmanın
yürürlüğe girmesini müteakip herhangi bir zaman Anlaşmadan çekilebilir.
Böyle bir geri çekilme Anlaşmanın depoziteri olan EİT Sekretaryası'nın
yazılı bir bildirim aldığı günden itibaren altı ay, sonra geçerli
olacaktır. EİT Sekretaryası böyle bir bildirim almasını müteakip
diğer Taraf Ülkeleri bu konuda bilgilendirecektir.
2. Anlaşmadan çekilen
bir Taraf Ülke'nin hak ve yükümlülüklerinin uygulanması, çekilmenin
geçerli olduğu gün sona erecektir.
3. Herhangi bir Taraf
Ülkenin çekilmesinden itibaren 30 gün içinde İşbirliği Konseyi
alınabilecek müteakip tedbirleri kararlaştırmak amacıyla toplanacaktır.
4. Her Taraf Ülke, Anlaşmaya
Taraf Ülke olma durumunu bitiren bir Taraf Ülke ile önceden müzakere
ettiğini belirlediği taviz listesinde yer alan bir maddeyi, herhangi
bir zamanda tamamen veya kısmen, geri çekme veya dondurma konusunda
serbest olacaktır. Böyle bir eylemde bulunan Taraf Ülke İşbirliği
Konseyi'ni haberdar edecek ve talep olması durumunda, bahse konu
üründe önemli çıkarı bulunan Taraf Ülkelerle danışmalarda bulunacaktır.
5. Eğer Taraf Ülkelerden
biri çekilirse, Anlaşma diğer Taraf ülkeler için yürürlükte kalacaktır.
Madde 35
Ekler ve Protokoller
Anlaşmaya Ekler ve
Protokoller Anlaşmanın ayrılmaz parçalarıdır ve Anlaşmaya yapılan
atıflar aynı zamanda eklerine de yapılmış addedilir.
Madde 36
Uygulanma Bölgesi
Anlaşma, Anlaşmaya
Taraf Ülkelerin ulusal kanunlarında tanımlanan topraklarında uygulanacaktır.
Madde 37
Çekinceler
Anlaşma çekince koyularak
imzalanamaz ve formalitelerin tamamlanmasını müteakip EİT Sekretaryasına
yapılan bildirim sırasında çekince kabul edilemez.
Madde 38
Tadilatlar
Anlaşma karşılıklı uzlaşma
ile değiştirilebilir veya tadil edilebilir. Tadilatlar Madde 39'da yer
alan usuller doğrultusunda yürürlüğe girecektir:
Madde 39
Yürürlüğe Giriş
1. Anlaşma beş Taraf
Ülkenin hükümetlerinin onaylama, kabul etme veya uygun bulmaya
ilişkin belgelerinin depoziter tarafından alınmasını müteakip
otuzuncu günde yürürlüğe girecektir.
2. Anlaşma 1. paragraf
hükümleri doğrultusunda yürürlüğe girmemiş ise, onay belgelerini
depozit eden Tarafların temsilcileri bir yıl içinde toplanacak ve
Anlaşmanın sözkonusu Taraf Ülkeler için yürürlüğe gireceği zamanı
kararlaştırabileceklerdir.
39 Madde ve ilgili Eklerden
oluşan Anlaşma ilk on yıllık bir dönem için geçerli olacaktır. Anlaşma
sona ermeden altı ay önce herhangi bir tarafın diğer taraflara fesih
ihtarı vermemesi koşuluyla Anlaşma otomatik olarak her yıl yenilenecektir.
Bunun kanıtı olarak,
tam yetkili kılınan Bakanlar/Heyet Başkanları Anlaşmayı imzalamışlardır.
İslamabad'ta 17 Temmuz
2003 tarihinde İngilizce ve Rusça dillerinde iki orijinal nüsha olmak
üzere yapılan Anlaşma, EİT Sekretaryası Genel Sekreterine depozit
edilecektir. İngilizce ve Rusça nüshalar arasında bir çelişki olması
durumunda İngilizce nüsha geçerli olacaktır. Depoziter onaylanmış
kopyaları tüm Taraf Ülkelere iletecektir.
Geçici Afganistan
İslam Devleti Adına
Azerbaycan Cumhuriyeti
Adına
İran İslam Cumhuriyeti
Adına
Kazakistan Cumhuriyeti
Adına
Kırgız Cumhuriyeti
Adına
Pakistan İslam Cumhuriyeti
Adına
Tacikistan Cumhuriyeti
Adına
Türkiye Cumhuriyeti
Adına
Türkmenistan Adına
Özbekistan Cumhuriyeti
Adına
EİT TİCARET ANLAŞMASININ (ECOTA) EKLERİ METİNLERİN
İMZALANMASINA
İLİŞKİN PROTOKOL
Taraf Ülkeler, 17 Temmuz
2003'te İslamabad'da EİT Ticaret Anlaşmasını imzalamalarının ardından
aşağıdaki Ekleri kabul ederler.
EK-I
EİT MENŞE KURALLARI
EK-II
DEVLET YARDIMI
EK-III
FİKRİ MÜLKİYET HAKLARININ KORUNMASI
EK-IV
ANTİ-DAMPİNG ÖNLEMLERİ
Bunun kanıtı olarak, Hükümetlerince tam
yetkili kılınan aşağıdaki imza sahipleri bu protokolü 7 Temmuz 2005’te
İstanbul, Türkiye Cumhuriyetinde imzalamışlardır.
Afganistan İslam Cumhuriyeti Adına
Azerbaycan Cumhuriyeti Adına
İran İslam Cumhuriyeti Adına
Kazakistan Cumhuriyeti Adına
Kırgız Cumhuriyeti Adına
Pakistan İslam Cumhuriyeti Adına
Tacikistan Cumhuriyeti Adına
Türkiye Cumhuriyeti Adına
Türkmenistan Adına
Özbekistan Cumhuriyeti Adına
Ek-I
EİT
MENŞE KURALLARI
İÇİNDEKİLER
BAŞLIK I GENEL HÜKÜMLER
- Madde 1 Kapsam
- Madde 2 Tanımlar
BAŞLIK II MENŞELİ ÜRÜNLER
- Madde 3 Genel
koşullar
- Madde 4 Tamamen
üretilmiş veya elde edilmiş ürünler
- Madde 5 Yeterli
işçilik veya işlem görmüş ürünler
- Madde 6 Menşe
kümülasyonu
- Madde 7 Yetersiz
işçilik veya işlem
- Madde 8 Nitelendirme
birimi
- Madde 9 Aksesuarlar,
yedek parçalar ve aksamlar
- Madde 10 Setler
- Madde 11 Etkisiz
elemanlar
- Madde 12 Yasaklama
BAŞLIK III ÜLKESEL GEREKLİLİKLER
- Madde 13 Doğrudan
nakliyat
- Madde 14 Sergiler
BAŞLIK IV ECO MENŞE İSPAT
BELGESİ
- Madde 15 Genel
koşullar
- Madde 16 ECO
menşe ispat belgesinin düzenlenme işlemleri
- Madde 17 Sonradan
düzenlenen ECO menşe ispat belgeleri
- Madde 18 İkinci
nüsha ECO menşe ispat belgesinin düzenlenmesi
- Madde 19 Önceden
düzenlenmiş veya hazırlanmış bir ECO menşe ispat belgesine
istinaden
ECO menşe ispat belgesi düzenlenmesi
- Madde 20 ECO
menşe ispat belgesinin geçerliliği
-
Madde21 ECO menşe ispat
belgesinin ibrazı
-
Madde 22 Parçalar halinde ithalat
-
Madde 23 Destekleyici belgeler
-
Madde 24 ECO menşe ispat belgesi
ve destekleyici belgelerin muhafazası
-
Madde 25 Farklılıklar ve şekli
hatalar
BAŞLIK V İDARİ İŞBİRLİĞİ DÜZENLEMELERİ
-
Madde 26 Karşılıklı yardım
-
Madde 27 Menşe ispat belgelerinin
kontrolü
-
Madde 28 Anlaşmazlıkların çözümü
-
Madde 29 Cezalar
-
Madde 30 Serbest bölgeler
BAŞLIK VI SON HÜKÜMLER
-
Madde 31 Gümrük ve menşe konuları
Alt Komitesi
-
Madde 32 Ek
-
Madde 33 Transit durumdaki veya
antrepodaki eşyalar
-
Madde 34 Protokolde yapılacak
değişiklikler
EK:
ECO menşe ispat belgesi için müracaat
BAŞLIK I
GENEL HÜKÜMLER
Madde 1
Kapsam
1. Bu hükümler “EİT menşe kuralları” olarak
adlandırılabilir.
2. EİT menşe kuralları EİT (Ekonomik İşbirliği Teşkilatı)
Ticaret Anlaşması (ECOTA) kapsamında tanınan tercihli tavizlerden yararlanmaya
ehil ürünlerin menşeinin belirlenmesi amacıyla uygulanacaktır.
Madde 2
Tanımlar
Bu Protokol’ün uygulanmasında:
(a) “fasıllar” ve “pozisyonlar”, işbu Protokol’de
“Armonize Sistem” veya “AS” olarak geçen Armonize Mal Tanım ve Kodlama
Sistemi’ni oluşturan nomanklatürde kullanılan fasıllar ve pozisyonlar (dört
haneli kodlar);
(b) “sınıflandırılmış” tabiri, ürün veya maddelerin
belirli bir pozisyon altında sınıflandırılması;
(c) “sevkiyat”, ya bir ihracatçıdan bir alıcıya aynı anda
gönderilen, ya da ihracatçıdan alıcıya sevkinde tek bir sevk evrakı kapsamında
yer alan, veya böyle bir evrakın olmaması halinde tek bir fatura kapsamına
giren ürünler;
(d) “gümrük kıymeti”, ithalat ülkesine ihraç amaçlı
satışlarda diğer tahsil edilebilir vergiler ve ödenen miktarlar da dahil olmak
üzere eşya için gerçekte ödenen veya ödenebilir ücret olan ithal eşyasının
satış bedelidir. Eşyanın satış bedeline göre belinlenemediği hallerde, gümrük
kıymeti, aşağıdaki yöntemlerden biri kullanılarak belirlenecektir.
i. Aynı eşyanın
satış bedeli;
ii. Benzer eşyanın
satış bedeli;
iii. İndirgenmiş kıymet yöntemi;
iv. Hesaplanmış
kıymet yöntemi;
v. Geri dönüş
yöntemi
(e) “eşyalar”, EİT Ticaret Anlaşması’nın I. Maddesi
(paragraf no.3)’nde tanımlandığı şekilde eşyalar;
(f) “imalat”, montaj veya özel işlemler de dahil olmak
üzere sanayi ve tarım ürünlerinde her türlü yeterli işçilik veya işleme tabi
tutma;
(g) “madde”, ürünün imalatında kullanılan herhangi bir
girdi, hammadde, parça veya aksamlar vb.;
(h) “ürün”, başka bir imalatta bilahare kullanılması
sözkonusu olsa bile, imal edilmiş ürün;
(i) “ülkeler”, Taraf Ülkelerin karasularını içerecek
şekilde ülkeler;
(j) “maddelerin kıymeti”, kullanılan menşeli olmayan
maddelerin ithalatı esnasındaki gümrük kıymeti, veya bunun bilinmemesi veya
tespit edilememesi halinde, bir Taraf Ülkede menşeli olmayan maddeler için
ödendiği tespit edilebilen ilk fiyat;
(k) “menşeli madde kıymeti”, (j)’de tanımlandığı şekilde,
gerekli değişiklikler yapılarak uygulanan, bu tür maddenin kıymeti;
(l) “katma değer”, FOB (veya FCA) fiyatından, eşyaya
dahil edilen diğer Taraf Ülkeler menşeli her bir maddenin gümrük kıymetinin,
veya bu kıymetin bilinmemesi veya tespit edilememesi halinde bir Taraf Ülkede
madde için ödendiği doğrulanabilir ilk fiyatın çıkarılması ile bulunan değer
anlamına gelir.
BAŞLIK II
MENŞELİ ÜRÜNLER
Madde 3
Genel Koşullar
EİT Tercihli Ticaret Anlaşması (ECOTA) çerçevesinde
tercihli ticaret düzenlemeleri kapsamında bir Taraf Ülkeden diğer Taraf Ülkeye
Madde 13 hükümlerine uygun şekilde doğrudan sevkiyatı yapılarak ihraç edilmiş
eşyalar, aşağıda belirtilen menşe koşullarından herhangi birini karşılamaları
halinde tercihli tavizlerden yararlanabileceklerdir:
(a) Madde 4’te belirtildiği şekilde, tamamen ihracatçı
Taraf Ülkede üretilen veya elde edilen ürünler veya
(b) Söz konusu ürünlerin Madde 5 ve Madde 6 hükümlerine
uygun olmaları kaydıyla ihracatçı Taraf Ülkede tamamen üretilmemiş veya elde
edilmemiş ürünler.
Madde 4
Tamamen üretilmiş veya elde edilmiş ürünler
1. Aşağıda belirtilen ürünler ihracatçı Taraf Ülkede
tamamen üretilmiş veya elde edilmiş kabul edilirler:
(a) kendi topraklarından, sularından veya deniz
yataklarından çıkartılan işlenmemiş veya mineral ürünler1;
(b) o ülkede hasat edilen bitkisel ürünler2;
(c) o ülkede doğmuş ve yetiştirilmiş hayvanlar;
(d) yukarıdaki paragraf (c)’de belirtilen hayvanlardan
elde edilen ürünler;
(e) o ülkede avcılık veya balıkçılıkla elde edilen
ürünler;
(f) açık deniz gemilerinden elde edilen balıkçılık
ürünleri ve diğer deniz ürünleri; 3-4
(g) münhasıran yukarıdaki alt paragraf (f)’de belirtilen
ürünlerden kendi fabrika gemile-rinin5-6 bordasında işlenen ve/veya üretilen
ürünler;
1 Mineral veya maden
cevherlerinin yanı sıra mineral yakıtlar, katı yağlar veya ilgili maddeler
dahil
2 Ormancılık ürünleri
dahil
3 “Gemiler” Taraf Ülkede
kayıtlı ve Taraf Ülkenin bir vatandaşı veya vatandaşları veya hükümeti
tarafından işletilen; veya ortaklık, şirket veya birlik olması halinde
tamamıyla söz konusu Taraf Ülkede kayıtlı olan, ilgili Taraf Ülkenin bir
vatandaşı veya vatandaşları ve/veya hükümeti tarafından en az % 60’ına, veya
Taraf Ülkenin vatandaşları ve/veya hükümetleri tarafından en az % 75’ine sahip
olunan ticari balıkçılıkla uğraşan balıkçılık gemilerini ifade eder. Öte
yandan, bu tür gemilerin kiralanmasına (chartering/leasing) ve/veya Taraf
Ülkeler arasında, yakalanan avın paylaşımına imkan tanıyan iki taraflı
anlaşmalar çerçevesinde ticari balıkçılıkla uğraşan gemilerden elde edilen
ürünler tercihli tavizlerden yararlanmaya hak kazanırlar.
4 Kamu teşekkülleri
tarafından işletilen gemiler veya fabrika gemileri olması halinde, Taraf
Ülkenin bayrağını çekme şartı aranmaz.
5 Kamu teşekkülleri
tarafından işletilen gemiler veya fabrika gemileri olması halinde, Taraf
Ülkenin bayrağını çekme şartı aranmaz.
6 Bu anlaşma kapsamında “fabrika gemileri”
terimi, münhasıran yukarıdaki alt paragraf (f)’de belirtilen ürünlerden geminin
bordasında yer alan ürünlerin işlenmesi ve/veya üretilmesi amacıyla kullanılan
herhangi bir gemiyi ifade eder.
(h) yalnızca hammaddelerin geri kazanılmasına müsait o
ülkede toplanan, kullanılmış maddeler;
(i) o ülkede yapılan imalat işlemleri sonucu ortaya çıkan
atık ve hurdalar;
(j) münhasıran yukarıdaki paragraf (a) ve (i)’de
tanımlanan ürünlerden üretilen eşya.
Madde 5
Yeterli işçilik veya işlem görmüş ürünler
1. Madde 3(b)’de belirtildiği şekilde, kullanılan menşeli
olmayan girdilerin, parçaların veya ürünün, üretilen veya elde edilen ürün
kıymetinin FOB (veya FCA) kıymetinin % 60’ını aşmaması ve imalatın nihai
aşamasının ihracatçı Taraf Ülkede gerçekleştirilmiş olması kaydıyla işçilik
veya işleme tabi tutulan ürünler, yeterli işçilik veya işleme tabi tutulmuş ve
Madde 5(3) ve Madde 6 hükümlerine tabi olarak tercihli tavizlerden yararlanmaya
hak kazanmış kabul edilecektir.
2. EİT Ticaret Anlaşması’nın 1. Maddesi’nin 7.
Paragrafında tanımlanan sektör bazında müzakere edilen ürünler.1
3. Menşeli olmayan girdilerin, parçaların veya ürünün
kıymeti;
(i) ispatlanması koşuluyla girdilerin, parçaların veya
ürünün ithalatı esnasındaki CIF (veya CIP) kıymeti veya,
(ii) işçilik veya işlemin yapıldığı Taraf Ülkede menşei
belli olmayan girdiler, parçalar veya ürün için ödenen ilk tahmin edilebilir
fiyat olacaktır.
Madde 6
Menşe kümülasyonu
Madde 3’te belirtilen menşe koşullarını karşılayan ve
başka bir Taraf Ülkece sağlanan tercihli muameleden yararlanmaya müsait nihai
ürünün imalatında girdi olarak Taraf Ülkece kullanılan ürünler, nihai ürünün
işçilik veya işleme tabi tutulduğu Taraf Ülke menşeli bir ürün olarak kabul
edilecektir.
Tercihli muameleden yararlanmak üzere, muhteviyatın
bütününün Taraf Ülke menşeli olarak kabul edilebilmesi için ürünün FOB (veya
FCA) kıymetinin % 60’ından az olmayacaktır.2
Madde 7
Yetersiz işçilik veya işlem
Aşağıda belirtilen işlem veya muamelelerden biri veya iki
veya daha fazlasının birleşimi, kendi başlarına imalatın nihai aşamasını teşkil
etmeyecektir:
a) paketleme
b) basit karıştırma
c) şişeleme
d) etiketleme
e) parçalara ayırma
f) tasnifleme veya sınıflandırma
g) işaretleme
h) setler oluşturma
i) basit montaj
1 EİT Ticaret Anlaşması
kapsamında müzakere edilen sektörel anlaşmalar çerçevesinde ticareti yapılan
ürünler ile ilgili olarak uygulanacak özel kriterleri uygulamak üzere gerekli
önlemler alınabilir. Sektörel anlaşmalar müzakere edildiğinde bu kriterler dikkate
alınabilir.
2 Kısmi kümülasyon Madde
6’da belirtildiği üzere sadece Taraf Ülke sınırları içinde menşe statüsü
kazanmış ürünlerin diğer Taraf Ülkede Tanınan tercihli rejimden yararlanmaya
müsait nihai ürünün imalatında girdi olarak kullanılması halinde hesaba
katılabileceğini ifade eder.
Madde 8
Nitelendirme birimi
Eşyalar, girdiler ve ürünler, bu kuralların amaçları
bakımından, Armonize Sistemin genel yorumlama kuralları uyarınca
sınıflandırılacaktır.
Madde 9
Aksesuarlar, yedek parçalar ve aksamlar
Bir makine, teçhizat, alet, veya araç beraberinde teslim
edilen aksesuarlar, yedek parçalar veya aksamlar, söz konusu makine, alet, veya
araç ile birlikte bir set halinde ve normalde teslim edilen miktarlarda ithal
edilmesi ve satılması koşuluyla makine, teçhizat, alet veya araçla aynı menşeli
olarak kabul edilecektir.
Madde 10
Setler
Armonize Sistem’in 3. Genel Kuralı’nda tanımlanan setler,
tüm bileşenleri menşeli olduğunda menşeli olarak kabul edilir. Ancak, bir set
menşeli ve menşeli olmayan ürünlerden oluştuğunda, 5 ve 6. Madde’de belirtilen
şartlara uygun olarak set bir bütün olarak menşeli olarak kabul edilecektir.
Madde 11
Etkisiz elemanlar
Bir ürünün menşeli olup olmadığını belirleyebilmek için,
imalatında kullanılabilecek;
(a)
enerji ve yakıt;
(b)
tesis ve teçhizat;
(c)
makine ve aletler;
(d)
ürünün nihai bileşimine girmeyen ve girmesi amaçlanmayan eşyaların
menşeini
belirlemek gerekmeyecektir.
Madde 12
Yasaklama
Taraf
Ülkeler, bir Taraf Ülkece üretilen veya imal edilen ve bu kurallar uyarınca
ihraç edilen eşyalarla ilintili girdilerin ithal edilebilirliği açısından kendi
ulusal mevzuatına başvurabilir.
BAŞLIK III
ÜLKESEL GEREKLİLİKLER
Madde 13
Doğrudan nakliyat
Aşağıda yer alanlar ihracatçı Taraf Ülkeden ithalatçı
Taraf Ülkeye doğrudan nakledilmiş sayılacaktır:
(a) Eğer ürünler herhangi bir Taraf olmayan Ülke
üzerinden geçmeksizin nakledilmişlerse:
(b) Aşağıda belirtilen koşullara bağlı olarak, Taraf
olmayan Ülkelerde geçici olarak depolanıp depolanmadığı veya aktarılıp
aktarılmadığına bakılmaksızın aracı niteliğinde bir veya daha fazla Taraf
olmayan Ülkeler üzerinden nakliyatı gerçekleştirilen ürünler;
(i) Transit girişin coğrafi nedenlerle veya münhasıran
nakil koşulları sebebiyle haklı görülmesi halinde;
(ii) Ürünler, söz konusu ülkelere ticaret veya tüketime
konu olmamışsa ve
(iii) Ürünlerin yükleme, boşaltma veya iyi koşullarda
muhafaza edilmeleri için gerekli olanların dışında herhangi bir işleme tabi
tutulmamaları halinde;
(iv) Yukarıda (ii) ve (iii) alt paragraflardaki hükümlere
uyulduğunun bir kanıtı olarak transit ülke yetkili makamlarınca düzenlenmiş
uygun belgenin sunulması halinde.
Madde 14
Sergiler
1. Taraf Ülkeler dışında bir ülkeye sergilenmek üzere
gönderilen ve sergiden sonra bir Taraf Ülkeye ithal edilmek üzere satılan
menşeli ürünler, aşağıdaki durumlar hakkında gümrük idarelerinin tatmin
edilmesi kaydıyla, ithalatta Anlaşma hükümlerinden yararlanırlar:
(a) bir ihracatçının bu ürünleri bir Taraf Ülkeden
serginin yapıldığı ülkeye nakletmesi ve orada sergilemesi;
(b) ürünlerin bu ihracatçı tarafından Taraf Ülkedeki bir
kişiye satılması veya Taraf Ülkedeki bir kişinin tasarrufuna verilmesi;
(c) ürünlerin sergi süresi içinde veya sergiden hemen
sonra, sergilenmek üzere gönderildikleri durumda sevkedilmesi ve
(d) ürünlerin sergilenmek üzere gönderildikleri andan
itibaren, bu sergide teşhir edilmek dışında herhangi bir amaçla kullanılmaması.
2. Başlık IV hükümleri uyarınca bir ECO menşe ispat
belgesi hazırlanmalı veya düzenlenmeli ve ithalatçı ülkenin gümrük idaresine
normal yolla ibraz edilmelidir. Serginin adı ve adresi bu belgede
gösterilmelidir. Gerektiğinde, ürünlerin sergilendikleri koşullara dair ek
kanıtlayıcı belgeler istenebilir.
3. Paragraf 1, mağaza ve yabancı ürün satmak üzere
kurulmuş işyerlerinde özel amaçla düzenlenmemiş her türlü ticaret, sanayi,
tarım veya el sanatları sergisi, fuar veya benzeri umumi gösterilere ve ürünün
gümrük denetimi altında kaldığı süre boyunca uygulanacaktır.
BAŞLIK IV
ECO MENŞE İSPAT BELGESİ
Madde 15
Genel Koşullar
Bir Taraf Ülke menşeli ürünler, diğer Taraf Ülkeye ithal
edilirken, bir örneği ekte yer alan ECO menşe ispat belgesinin ibrazı üzerine
işbu Anlaşma’dan yararlanabilecektir.
Madde 16
ECO menşe ispat belgesinin düzenlenme işlemleri
1. ECO menşe ispat belgesi, ihracatçının veya
ihracatçının sorumluluğunda yetkili temcilcisinin yazılı müracaatına binaen,
ihracatçı ülkenin yetkili kılınmış makamları tarafından düzenlenecektir.
2. Bu amaçla, ihracatçı veya yetkili temsilcisi,
örnekleri ekte yer alan ECO menşe ispat belgesi ve müracaat formunu
dolduracaktır. Bu formlar Taraf Ülkelerin resmi dillerden birinde veya
İngilizce olarak ve ihracatçı ülkenin iç mevzuat hükümleri çerçevesinde
doldurulacaktır. Eğer el yazısı kullanılırsa matbaa harfleriyle ve mürekkeple
doldurulacaktır. Eşyanın tanımı, bu amaçla ayrılmış ekli formların 8 no.lu
kutucuğu içine boş satır bırakılmaksızın yapılmalıdır. Eğer kutunun tamamı
dolmaz ise, tanımın son satırının altına bir yatay çizgi çekilerek, boş alan
çapraz bir çizgi ile kapatılır.
3. ECO menşe ispat belgesi düzenlenmesi için müracaatta
bulunan ihracatçı, ECO menşe ispat belgesini verecek ihracatçı ülkenin yetkili
kılınmış makamlarının talep edebileceği, sözkonusu eşyanın menşe statüsü ile
işbu Protokol’ün diğer koşullarının yerine getirilmiş olduğunu tevsik eden tüm
ilgili vesaiki herhangi bir zamanda ibraz etmeye hazırlıklı olacaktır.
4. ECO menşe ispat belgesi, söz konusu ürünlerin Taraf
Ülkelerden biri menşeli olduğunun kabulü ve işbu Protokol’ün diğer koşullarını
yerine getirmesi durumunda bir Taraf Ülkenin yetkili kılınmış makamları
tarafından düzenlenecektir.
5. ECO menşe ispat belgesini düzenleyen yetkili kılınmış
makamlar, ürünlerin menşe statüsünün ve işbu Protokol’ün diğer koşullarının
yerine getirildiğinin kontrolü için gereken her tedbiri alacaktır. Bu amaçla,
her türlü delil talebinde bulunma ve ihracatçının hesaplarında denetleme yapma
veya gerekli görülen başka herhangi bir kontrol hakkına sahip olacaklardır. Düzenlemekle
yetkili kılınmış makamlar Paragraf 2’de atıfta bulunulan formların usulünce
doldurulmasını da sağlarlar. Özellikle, ürünün tanımı için ayrılmış bulunan 8
no.lu kutucuğun, her türlü sahte ilaveler yapılması olasılığını ortadan
kaldırılacak şekilde doldurulmuş olduğunu kontrol edeceklerdir.
6. ECO menşe ispat belgesi’nin düzenlendiği yer ve tarih,
sertifika üzerindeki 11 numaralı kutuda gösterilecektir.
7. ECO menşe ispat belgesi, yetkili kılınmış makamlarca
düzenlenerek fiili ihracatın gerçekleştiği veya kesinleştiği anda, ihracatçının
kullanımına verilecektir.
Madde 17
Sonradan düzenlenen ECO menşe ispat belgeleri
1. Madde 16 (paragraph 7)’ya rağmen, aşağıdaki
durumlarda, ECO menşe ispat belgesi istisnai olarak, ait olduğu eşyanın
ihracatından sonra düzenlenebilir:
(a) hatalar, istenmeyerek yapılan ihmaller veya özel
durumlar nedeniyle, ihracat esnasında düzenlenmemiş ise; veya
(b) yetkili kılınmış makamlar, bir ECO menşe ispat
belgesinin düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatta kabul edilmemiş
olduğu hususunda ikna edilirlerse.
2. Paragraf 1’in uygulanması için, ihracatçı,
müracaatında ECO menşe ispat belgesi’nin ait olduğu ürünlerin ihracat yer ve
tarihini ve talebinin gerekçelerini belirtmek zorundadır.
3. Yetkili kılınmış makamlar, ancak ihracatçının
müracaatındaki bilgilerin mütekabil dosya ile uyumlu olduğunu doğruladıktan
sonra, sonradan ECO menşe ispat belgesi düzenleyebilirler.
4. Sonradan verilen ECO menşe ispat belgesi, aşağıdaki
ibarelerden birini taşımalıdır.
- “ISSUED RETROSPECTIVELY”
- “Diğer Uyarlamalar” (Taraf Ülkenin resmi dillerinde
yukarıda bahsedilen ifadenin
uyarlamaları uygulanacaktır.)
5. Paragraf 4’te belirtilen ibare, ECO menşe ispat
belgesinin 7 nolu (Gözlemler) kutusuna konulur.
Madde 18
İkinci nüsha ECO menşe ispat belgesinin düzenlenmesi
1. ECO menşe ispat belgesinin çalınması, kaybolması veya
hasargörmesi halinde ihracatçı, belgeyi düzenleyen yetkili kılınmış makama,
elindeki ihracat belgelerine dayanarak ikinci bir nüsha tanzim etmesi için
müracaat edebilir.
2. Bu şekilde düzenlenen ikinci nüsha, aşağıdaki
ibarelerden birini taşımalıdır.
- “DUPLICATE”
- “Diğer uyarlamalar” (Taraf Ülkenin resmi dillerinde
yukarıda bahsedilen ifadenin uyarlamaları uygulanacaktır.
3. Paragraf 2’de belirtilen ibare, ikinci nüsha ECO menşe
ispat belgesinin 7 nolu kutusuna (Gözlemler) konulur.
4. Orijinal ECO menşe ispat belgesinin veriliş tarihini
taşıması gereken ikinci nüsha bu tarihten itibaren hüküm ifade edecektir.
Madde 19
Önceden düzenlenmiş veya hazırlanmış bir ECO menşe ispat belgesine
istinaden
ECO menşe ispat belgesi düzenlenmesi
Menşeli ürünler bir Taraf Ülkenin gümrük idaresinin
kontrolü altında iken, sözkonusu ürünlerin tamamı veya bir bölümünü bir Taraf
Ülke içinde başka bir yere göndermek amacıyla, orijinal menşe ispat belgesinin
bir veya daha fazla ECO menşe ispat belgesi ile değiştirilmesi mümkündür. Değiştirilen
menşe ispat belgesi/belgeleri, ürünleri kontrolü altında bulunduran yetkili
makam tarafından düzenlenir.
Madde 20
ECO menşe ispat belgesinin geçerliliği
1. Bir ECO menşe ispat belgesi, ihracatçı ülkede
düzenleniş tarihinden itibaren altı ay süreyle geçerli olacaktır ve bu süre
zarfında ithalatçı ülkenin gümrük idarelerine ibraz edilmek zorundadır.
2. Paragraf 1’de belirtilen son ibraz tarihinden sonra
ithalatçı ülkenin gümrük idaresine ibraz edilen menşe ispat belgeleri, bu
belgelerin belirlenmiş son tarihe kadar ibraz edilememesinin istisnai
durumlardan kaynaklanması halinde tercihli muamele uygulanmak üzere kabul edilebilir.
3. Diğer geç ibraz hallerinde ithalatçı ülkenin gümrük
idaresi, ürünlerin belirtilen son tarihten önce sunulmuş olması kaydıyla menşe
ispat belgelerini kabul edebilir.
Madde 21
ECO menşe ispat
belgesinin ibrazı
ECO
menşe ispat belgeleri, ithalatçı ülkedeki usullere uygun olarak bu ülkenin
gümrük idaresine ibraz edilir. Anılan idare, menşe ispat belgesinin çevirisini,
ve ayrıca, ürünlerin Anlaşma’nın uygulanmasının gerektirdiği koşulları
sağladığına ilişkin ithalatçının beyanı ile birlikte ithalat beyannamesini de
talep edebilir.
Madde 22
Parçalar halinde
ithalat
İthalatçının
talebi üzerine ve ithalatçı ülkenin gümrük idaresince belirlenen şartlara
binaen, Armonize Sistem’in 2(a) Genel Kuralı anlamındaki birleştirilmemiş veya
monte edilmemiş halde olan ve Armonize Sistem’in XVI ve XVII. bölümlerinde veya
7308 ve 9406 pozisyonlarında yer alan ürünlerin, parçalar halinde ithal
edilmesi halinde, bu tür ürünler için tek bir menşe ispat belgesi, ilk parçanın
ithalatı sırasında gümrük idaresine ibraz edilecektir.
Madde 23
Destekleyici
belgeler
Madde
16(3)’de belirtilen, bir ECO menşe ispat belgesi kapsamındaki ürünlerin Taraf
Ülkelerden biri menşeli olduğunu ve işbu Protokol’ün, diğer koşullarını yerine
getirdiğini tevsik etmek amacıyla kullanılan belgeler, bunların yanında aşağıda
belirtilenleri de içerebilir:
(a)
ihracatçı veya tedarikçi tarafından, sözkonusu eşyanın elde edilmesi için
gerçekleştirilen işlemleri belgeleyici nitelikte, örneğin hesaplarında veya iç
muhasebesinde yer alan doğrudan deliller;
(b)
Taraf Ülkelerin birinde düzenlenmiş veya hazırlanmış, imalatta kullanılan
maddelerin menşe statüsünü tevsik eden, iç mevzuat uyarınca kullanılan
belgeler;
(c)
Taraf Ülkelerin birinde düzenlenmiş veya hazırlanmış, söz konusu Taraf Ülkede
maddeler üzerinde yapılan işçilik veya işlemi tevsik eden, iç mevzuat uyarınca
kullanılan belgeler;
(d)
Bir Taraf Ülkede işbu Protokol uyarınca düzenlenmiş, kullanılmış maddelerin
menşe statüsünü tevsik eden ECO menşe ispat belgesi.
Madde 24
ECO menşe ispat
belgesi ve destekleyici belgelerin muhafazası
1.
ECO menşe ispat belgesi düzenlenmesi için müracaatta bulunan ihracatçı, Madde
16 (paragraf 3)’da belirtilen vesaiki en az üç yıl muhafaza edecektir.
2.
ECO menşe ispat belgesi düzenleyen ihracatçı ülkenin yetkili kılınmış
makamları, Madde 16 (paragraf 2)’da belirtilen başvuru formunu en az üç yıl
muhafaza edecektir.
3.
İthalatçı ülkenin gümrük idaresi, kendisine ibraz edilen ECO menşe ispat
belgelerini en az üç yıl muhafaza eder.
Madde 25
Farklılıklar ve
şekli hatalar
1.
ECO menşe ispat belgesi üzerindeki ibareler ile ürünlerin ithalat işlemlerini
yerine getirmek amacıyla gümrük idarelerine ibraz edilen belgeler üzerindeki
ibareler arasında bulunabilecek küçük tutarsızlıklar, sunulan ürünlere karşılık
geldiğinin usulünce tespit edilmesi kaydıyla, ECO menşe ispat belgesini
kendiliğinden geçersiz kılmayacaktır.
2.
ECO menşe ispat belgesi üzerindeki ifadelerin doğruluğu üzerinde şüphe
yaratması sözkonusu olmayan, daktilo hatası gibi bariz şekli hatalar, menşe
ispat belgesinin reddedilmesini gerektirmez.
BAŞLIK V
İDARİ İŞBİRLİĞİ
DÜZENLEMELERİ
Madde 26
Karşılıklı yardım
1.
Taraf Ülkelerin yetkili gümrük idareleri birbirlerine, kendi gümrük
idarelerinde ECO menşe ispat belgesinin düzenlenmesinde kullanılan mühürlerin
örnek baskılarını ve söz konusu belgelerin sonradan kontrolünden sorumlu gümrük
idarelerinin adreslerini sağlayacaklardır.
2.
Bu Protokol’ün düzgün uygulanmasını teminen, Taraf Ülkeler yetkili gümrük
idareleri ve yetkili kılınmış makamları vasıtasıyla, birbirlerine menşe ispat
belgelerinin geçerliliklerinin ve bu vesaikte yer alan bilgilerin doğruluğunun
kontrolünde yardımcı olacaklardır.
Madde 27
Menşe ispat
belgelerinin kontrolü
1.
Menşe ispat belgelerinin sonradan kontrolü, sondaj usulü ile veya ithalatçı
ülke gümrük idaresinin bu belgelerin geçerliliğine, sözkonusu ürünlerin menşe
statüsüne veya işbu Protokol’ün diğer koşullarının yerine getirilişine ilişkin
makul şüphesi olduğu her an yapılacaktır.
2.
Paragraf 1 hükümlerini yerine getirmek amacıyla, ithalatçı ülkenin gümrük
idaresi, ECO menşe ispat belgesi ve fatura veya bu vesaiklerin birer kopyasını,
gerektiğinde araştırmanın gerekçelerini de belirterek ihracatçı ülkenin gümrük
idaresine geri gönderecektir. ECO menşe ispat belgesinde yer alan bilgilerin
doğru olmadığı kanaatini uyandıran elde edilmiş tüm belge ve bilgi, kontrol
talebini desteklemek üzere gönderilecektir.
3.
Kontrol, ihracatçı ülkenin yetkili kılınmış makamları tarafından yapılacaktır.
Bu amaçla, ihracatçı ülkenin gümrük idaresi, her türlü delil talep etme ve
ihracatçının hesaplarını denetleme veya uygun gördüğü diğer kontrolleri
yapabilme yetkisine sahip olacaktır.
4.
Eğer ithalatçı ülkenin gümrük idaresi, kontrol sonucunun beklenmesi süresinde
sözkonusu ürünlere tercihli muamele tanınmasını askıya almaya karar verirse,
ürünlerin gerekli görülen ihtiyati tedbirlere bağlı olarak serbest bırakılması
ithalatçıya önerilecektir.
5.
Kontrol talebinde bulunan gümrük idaresi, bu kontrolün sonuçlarından mümkün
olan en kısa zamanda haberdar edilecektir. Bu sonuçlar, belgelerin gerçek olup
olmadığını, sözkonusu ürünlerin Taraf Ülkelerden biri menşeli olarak kabul
edilip edilemeyeceğini ve Protokol’ün diğer gerekliliklerini taşıyıp
taşımadığını açıkça göstermelidir.
İşbu
Protokol’ün 6. maddesine göre kümülasyon hükümlerinin madde 16 (4)’e göre
uygulanması halinde cevap tabi olunan belgenin bir örneğini de içerir.
6.
Makul şüphe olması halinde, kontrol talebine on ay içinde cevap alınamaz veya
cevap sözkonusu belgenin gerçekliğinin veya ürünlerin gerçek menşeinin
tespitine imkan verecek ölçüde yeterli bilgi içermiyorsa, talepte bulunan
gümrük idaresi, istisnai durumlar haricinde, tercih tanınmasını reddedecektir.
7.
Bu Anlaşma kapsamında ihracatçı ülkenin yetkili kılınmış makamları deyimi
buraya eklenecektir. Taraf Ülkelerde yetkili kılınmış makamların isimleri
örneğin Türkiye’de “Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı,
Republic of Turkey Prime Ministry Undersecretariat of Customs”dır.
Madde 28
Anlaşmazlıkların
çözümü
Madde
27’deki kontrol usulleriyle ilgili olarak, kontrol talebinde bulunan gümrük
idaresi ile bu kontrolün yapılmasından sorumlu olarak yetkili kılınmış makamlar
arasında çözümlenemeyen bir anlaşmazlık veya işbu Protokol’ün yorumlanmasına
ilişkin bir soru İşbirliği Konseyi’ne arz edilecektir. İthalatçı ile, ithalatçı
ülkenin gümrük idaresi arasında çıkabilecek her türlü anlaşmazlık, anılan
ülkenin mevzuatı çerçevesinde çözülecektir.
Madde 29
Cezalar
İthalatçı
ülkenin ulusal mevzuatına uygun olarak, ürünler için tercihli muamele hakkı
elde etmek amacıyla, yanlış bilgi içeren bir belgeyi hazırlayan veya
hazırlattıran şahıslara ceza uygulanacaktır.
Madde 30
Serbest Bölgeler
1.
Taraf Ülkeler, nakliye esnasında, kendi ülkelerinde bulunan bir serbest bölgeyi
kullanan, bir ECO menşe ispat belgesi kapsamında ticarete konu ürünlerin başka
ürünlerle değiştirilmelerini veya bozulmalarını önleyici normal işlemler dışındaki
herhangi bir işleme tabi tutulmamalarının temini konusundaki gerekli bütün
tedbirleri alacaklardır.
2.
Paragraf 1 hükümlerine istisna olarak, Taraf Ülkelerden biri menşeli ürünler
bir menşe ispat belgesi kapsamında bir serbest bölgeye ithal olunur ve bir
işlem veya muameleden geçilirse, ilgili idare, uygulanan işlem veya muamelenin
işbu protokol hükümlerine uygun olması koşuluyla, ihracatçının talebi üzerine
yeni bir ECO menşe ispat belgesi düzenleyecektir.
BAŞLIK VI
SON HÜKÜMLER
Madde 31
Gümrük ve menşe konuları Alt Komitesi
İşbirliği Konseyi’ne bağlı, görevlerinin ifasında
yardımcı olmak ve uzmanlar arasında işleyen sürekli bir bilgi ve danışma işlevi
sağlamak için gümrük ve menşe konularında bir Alt Komite oluşturulur. Bahse
konu Alt Komite, her iki tarafın gümrük ve menşe konularıyla ilgili hususlardan
sorumlu uzmanlarından oluşur.
Madde 32
Ek
Protokol’ün eki, Protokol’ün ayrılmaz bir parçasını
oluşturacaktır.
Madde 33
Transit durumdaki veya antrepodaki eşyalar
Başlık II hükümlerine uygun olan ve Anlaşma’nın yürürlüğe
girdiği tarihte transit durumdaki ya da bir Taraf Ülkede antrepolarda veya
serbest bölgelerde geçici depolanan eşyaya, ithalatçı ülkenin gümrük idaresine
sözkonusu tarihten itibaren dört ay içinde, sonradan verilmiş bir ECO menşe
ispat belgesi ve nakliye koşullarına ilişkin tevsik edici her türlü belgenin
sunulması kaydıyla, Anlaşma hükümleri tatbik edilebilir.
Madde 34
Protokol’de yapılacak değişiklikler
İşbirliği Konseyi, işbu Protokol hükümlerinde değişiklik
yapmaya karar verebilir. Bu hükümler Taraf Ülkelerin üçte birinin talebi
üzerine gerektiğinde gözden geçirilebilir ve uzlaşılmak kaydıyla bu tür
değişikliklere açık olabilir.
EK-I
ECO MENŞE İSPAT
BELGESİ VE
ECO MENŞE İSPAT
BELGESİ İÇİN MÜRACAAT
BASIM TALİMATI
1.
Her bir form 210x297 mm. ebadında olmalıdır; uzunlukta eksi 5 mm. veya artı 8
mm.lik bir toleransa izin verilebilir. Kullanılan kağıt beyaz ve yazım
boyutunda olmalı, mekanik kağıt hamuru içermemeli ve ağırlığı 25 gr/m2’den az
olmamalıdır. Söz konusu form, mekanik ve kimyasal araçlarla yapılabilecek
tahrifatı gözle görünür hale getiren yeşil meneviş desenli baskılı zemine sahip
olmalıdır.
2.
Tarafların yetkili mercileri, formları bizzat basmak veya onaylanmış
basımevlerine bastırtmak hakkını saklı tutabilirler. İkinci durumda her bir
form, Akit Taraf’ın onay işaretini havi isminin başlangıcını içeren (örneğin
Türkiye için TR) referans numarası taşımalıdır. Her bir form basımevinin isim
ve adresini veya basımevini tanıtıcı bir işareti taşımalıdır. Form ayrıca
kendisini tanıtıcı mahiyette baskılı veya baskısız bir seri numarası
taşımalıdır.
İHRACATÇI BEYANI
Ben
aşağıda imzası bulunan arka sayfada tanımlanan eşyaların ihracatçısı;
Eşyanın,
ekli sertifikanın düzenlenmesi için gerekli koşullara uygun olduğunu BEYAN;
Eşyanın
yukarıda belirtilen koşullara uygunluğunu sağlayan şartların aşağıda
belirtildiği gibi geliştiğini İZAH;
................................................................................................
................................................................................................
................................................................................................
Aşağıdaki
destekleyici belgeleri İBRAZ (1):
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
Yetkili
mercilerin isteği üzerine, ekli sertifikanın düzenlenmesi için gerekli
gördükleri her türlü destekleyici belgeyi ibraz edeceğimi ve gerektiğinde, bu
merciler tarafından hesaplarımın kontrolünü ve yukarıdaki eşyaların imalat
işlemlerinin denetlenmesini
Bu
eşya için ekli sertifikanın düzenlenmesi hususunda gereğini ARZ ederim.
.........................................
(Yer ve tarih)
.........................................
(İmza)
(1) Örneğin: imalatta kullanılan ürünlere
veya aynen reeksport edilen eşyalara ilişkin ithal evrakı, dolaşım
sertifikaları, faturalar, imalatçı beyanları, vs.
Ek- II
DEVLET YARDIMI
(ECOTA’nın 18.
Maddesine Atfen)
i.
ECOTA’nın Devlet Yardımına ilişkin 18. Maddesinin 3. paragrafında belirtilen
uygulamaların değerlendirme kriterleri ve yürütülmelerine ilişkin kurallar,
ilgili Taraf Ülkelerin ulusal kanun ve/veya kural ve uygulamalarına
dayanacaktır.
ii.
Her Taraf Ülke, devlet yardımına ilişkin ulusal kanun ve/veya kural ve
uygulamalarının birer örneğini diğer Taraf Ülkelerin inceleyebilmelerini
teminen EİT Sekretaryası’na iletecektir.
Ek-III
FİKRİ MÜLKİYET
HAKLARININ KORUNMASI
(ECOTA’nın 19.
Maddesine Atfen)
1.
Taraf Ülkeler, ECOTA’nın 19. Maddesinin 1. ve 2. paragraflarını dikkate alarak,
Fikri Mülkiyet Haklarının korunmasını zaman içinde iyileştirmeyi ve Anlaşmanın
yürürlüğe girmesini müteakip sekizinci yıl sona ermeden, aşağıda belirtilen çok
taraflı uluslararası anlaşmalarla belirlenen önemli standartlara uyum sağlamayı
kabul etmişlerdir.
Ticaretle
Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS)
veya
Paris
Konvansiyonu
veya
Roma
Konvansiyonu
veya
Madrid
Konvansiyonu
veya
Bern
Konvansiyonu
ii.
Yukarıda belirtilen Anlaşmalara uyum sağlama, Taraf Ülkelerin söz konusu
Anlaşmalara katılmış olmalarını gerektirmemektedir.
Ek-IV
ANTİ-DAMPİNG
ÖNLEMLERİ
(ECOTA’nın 20.
Maddesine Atfen)
i.
Taraf Ülkeler, dampinge karşı tedbir almak ve dampingi önlemek üzere ulusal
kanun ve/veya kural ve uygulamalarına başvurma hakkına sahiptir.
ii.
Her Taraf Ülke anti-dampinge ilişkin ulusal kanun ve/veya kural ve
uygulamalarının birer örneğini diğer Taraf Ülkelerin inceleyebilmelerini
teminen EİT Sekretaryası’na iletecektir.
iii.
Söz konusu kanun ve/veya kural ve uygulamalara ilişkin herhangi bir
anlaşmazlık, çözümü için İşbirliği Konseyi’ne intikal ettirilecektir.