Dönem: 22 Yasama Yılı: 4
TBMM (S.
Sayısı: 1085)
10 Kasım 1972, 23 Ekim 1978 ve 19 Mart 1991 Tarihlerinde
Cenevre’de Gözden Geçirilen 2 Aralık 1961 Tarihli Yeni Bitki Çeşitlerinin
Korunması Uluslararası Sözleşmesine Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun
Tasarısı ve Tarım, Orman ve Köyişleri ile Dışişleri Komisyonları Raporları
(1/1135)
T.C.
Başbakanlık
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü 7/11/2005
Sayı: B.02.0.KKG.0.10/101-1094/4868
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı
Bakanlar Kurulunca 21/10/2005 tarihinde kararlaştırılan “10 Kasım 1972, 23 Ekim
1978 ve 19 Mart 1991 Tarihlerinde Cenevre’de Gözden Geçirilen 2 Aralık 1961
Tarihli Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası Sözleşmesine
Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte
gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
GEREKÇE
Yeni bitki çeşitlerinin
ıslah edilmesi, yetenekli işgücü, gerekli materyal, sermaye ve zaman gerektiren
önemli bir yatırımdır. Yeni bitki çeşitlerinin yasal olarak korumaya alınması
ve çeşidi ıslah eden ıslahçılara bu çerçevede bir hak ödenmesi bitki
ıslahçılarına giderlerini karşılama ve daha sonraki çalışmaları için yeterli
desteği bulmalarını sağlayacaktır. Ayrıca, yeni çeşitlerin koruma altına
alınmasıyla korunan çeşitlerin çoğaltım materyallerinin ticareti konusunda
ıslahçılara muhik bir hak ödenecek ve böylece ıslahçıların, üstün vasıflı yeni
çeşitler ıslah etmeleri yeni kaynak ve imkan sağlanarak teşvik edilecektir.
Ülkemizde, son zamanlara
kadar, Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası Sözleşmesi'ne uygun
olarak yapılan yasal bir düzenleme bulunmadığından, ıslahçıların büyük emek ve
zaman harcayarak ıslah ettikleri veya bulup geliştirdikleri çeşitleri için
herhangi bir koruma sağlanamadığı gibi, yasal düzenlemenin olmaması nedeniyle
ülkemizin, Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası Birliği (UPOV)'ne
üyeliği de gerçekleşememiştir.
Ancak, Tarım ve Köyişleri
Bakanlığı tarafından, UPOV'un 1991 tarihinde gözden geçirilmiş Sözleşmesi ile
Avrupa Birliğinin 2100/94 ve 1768/95 sayılı Direktifleri esas alınarak
hazırlanan "Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına
İlişkin Kanun" 15 Ocak 2004 tarihli ve 25347 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu Kanunun yürürlüğe
girmesiyle UPOV'a üyelik konusunda önemli bir adım atılmıştır. Sözkonusu
Kanunun tanımlar maddesindeki UPOV Sözleşmesi tanımında, UPOV'un 1991 yılında
gözden geçirilmiş Sözleşmesi esas alınmış olup, anılan Kanunun bir çok yerinde
hükümlerin uygulanması bakımından, UPOV Sözleşmesine atıf yapılmıştır.
Dolayısıyla UPOV'a üye olmak ve Sözleşmeye taraf olmak bu Kanunun uygulanması
açısından zorunludur. Ülkemiz (UPOV)'a üye olmakla, dünya çapında kabul gören
ve desteklenen prensipler ve kurallarla bitki ıslahçılarının haklarını koruma
isteğini göstermiştir. Bu Kanunun uygulanmaya başlamasıyla kendi bitki
ıslahçılarımızın haklarının diğer üye ülkeler tarafından da korunması imkanı
elde edilecektir. Bunun yanında, yabancı bitki ıslahçılarının hakları koruma
altına alınarak, ülkemizde yeni çeşit ıslah etme ve tohumluk üretimi amaçlı
yatırımlar için ortam hazırlanacak ve bunun neticesinde teknoloji transferi
yapılarak yabancı ıslahçıların ve diğer üye ülkelerin çeşit ıslah etme ve
geliştirme deneyimlerinden yararlanılabilecektir.
Sonuç olarak, 10 Kasım
1972, 23 Ekim 1978 ve 19 Mart 1991 tarihlerinde Cenevre'de gözden geçirilen 2
Aralık 1961 tarihli ''Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası
Sözleşmesi"ne katılımımız ve UPOV'a üyeliğimiz, ülkemiz tarımının daha da
gelişmesi ve ıslahçıların, üstün vasıflı, yüksek verimli ve kaliteli, pazar,
sanayi ve dışsatım isteklerine uygun yeni çeşit geliştirmelerine imkan tanıması
açısından önem arz etmektedir.
Türkiye Büyük
Millet Meclisi
Tarım, Orman ve
Köyişleri Komisyonu
Esas
No: 1/1135 12/12/2005
Karar
No: 51
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınızca
14/11/2005 tarihinde tali komisyon olarak Komisyonumuza havale edilen "10
Kasım 1972, 23 Ekim 1978 ve 19 Mart 1991 Tarihlerinde Cenevre’de Gözden
Geçirilen 2 Aralık 1961 Tarihli Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası
Sözleşmesine Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı"
Komisyonumuzun 8/12/2005 tarihli ve 53 üncü toplantısında Tarım ve Köyişleri
Bakanlığının yetkililerinin de katılımlarıyla görüşülmüştür.
Tasarı ile Yeni Bitki
Çeşitlerinin Korunması Uluslararası Sözleşmesine Katılmamız Yeni Bitki Çeşitlerinin
Korunması Uluslararası Birliğine üye olmamız ve böylece ülke tarımının daha da
gelişmesi, yeni bitki çeşitlerinin ıslah edilmesi yasal olarak ıslahçı
haklarının koruma altına alınması, ıslahçılara bir hak ödenmesi, böylece yeni
çalışmalar için ıslahçıların yeterli desteği bulması amaçlanmaktadır. Bu
alanlarla ilgili olarak İşbirliği Anlaşmasının onaylanmasının uygun bulunması
öngörülmektedir.
Tasarının tümü üzerinde
yapılan görüşmelerin ardından, Tasarı ile gerekçesi Komisyonumuzca uygun bulunarak
oybirliği ile maddelerine geçilmiştir.
Tasarının 1 inci maddesi
ile yürürlüğe ilişkin 2 ve yürütmeye ilişkin 3 üncü maddeleri Komisyonumuzca
benimsenerek aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Dışişleri
Komisyonuna havale edilmek üzere saygıyla arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Vahit
Kirişçi |
Özkan
Öksüz |
Ahmet
Ertürk |
|
|
Adana |
Konya |
Aydın |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Adem
Tatlı |
Osman
Özcan |
Mehmet
Ali Suçin |
|
|
Giresun |
Antalya |
Batman |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ramazan
Kerim Özkan |
Ali İhsan
Merdanoğlu |
İbrahim
Özdoğan |
|
|
Burdur |
Diyarbakır |
Erzurum |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
İsmail
Soylu |
Abdullah
Çetinkaya |
Ali Er |
|
|
Hatay |
Konya |
Mersin |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Zülfikar
İzol |
Abdurrahman
Müfit Yetkin |
Maliki
Ejder Arvas |
|
|
Şanlıurfa |
Şanlıurfa |
Van |
TARIM, ORMAN VE KÖYİŞLERİ
KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN
10 KASIM 1972, 23 EKİM 1978 VE 19 MART 1991 TARİHLERİNDE
CENEVRE’DE GÖZDEN GEÇİRİLEN 2 ARALIK 1961 TARİHLİ YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNİN
KORUNMASI ULUSLARARASI SÖZLEŞMESİNE KATILMAMIZIN UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
TASARISI
MADDE 1.- Tasarının 1
inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2.- Tasarının 2 nci
maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3.- Tasarının 3
üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
Türkiye Büyük
Millet Meclisi
Dışişleri
Komisyonu
Esas
No: 1/1135 7/2/2006
Karar
No: 123
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Dışişleri Bakanlığı
tarafından hazırlanarak Bakanlar Kurulunca 7/11/2005 tarihinde Türkiye Büyük
Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 14/11/2005 tarihinde tali
komisyon olarak Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonuna, esas komisyon olarak da
Komisyonumuza havale edilen ''10 Kasım 1972, 23 Ekim 1978 ve 19 Mart 1991
Tarihlerinde Cenevre’de Gözden Geçirilen 2 Aralık 1961 Tarihli Yeni Bitki Çeşitlerinin
Korunması Uluslararası Sözleşmesine Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun
Tasarısı'', Komisyonumuzun 2/2/2006 tarihli 28 inci toplantısında Dışişleri ile
Tarım Bakanlıkları temsilcilerinin de katılmalarıyla görüşülmüştür.
Ülkemizin, dünya tarımındaki
gelişmeler karşısında hak ettiği yeri alması için ülke tarımının çağdaş
teknolojileri kullanması, yeni teknolojileri üretecek bilgilere kolayca
ulaşması ve uluslararası alanda rekabet gücünü kazanması gerekmektedir. Ülkemiz
tarımının bu imkânlara kavuşabilmesi ise uluslararası uygulamalarla uyumlu bir
fikri ve sınai mülkiyet hakları sisteminin kurulması ve bu konudaki altyapının
oluşturulması ile mümkündür.
Bu amaçla hazırlanan ve
8/1/2004 tarihinde kabul edilen 5042 numaralı ''Yeni Bitki Çeşitlerine Ait
Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanun'' 15 Ocak 2004 tarihli ve 25347
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve bu alanda iç
hukukumuzdaki eksiklik doldurulmuştır.
Bu Kanunun yürürlüğe
girmesi ile Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası Birliğine (UPOV)
üyelik konusunda önemli adımlar atılmıştır. Yine Kanunun bir çok maddesinin
uygulanması bakımından Sözleşmeye atıf yapılmıştır. Bu nedenle de Sözleşmenin
onaylanarak yürürlüğe girmesi, Kanunun uygulanması bakımından da gerekli hale
gelmiştir.
Tasarı ve gerekçesi
incelendiğinde Sözleşme ile;
- Korunacak cins ve
türler,
- Islahçı haklarının
verilmesine ilişkin koşullar,
- Islahçı haklarının
verilmesine ilişkin başvuru işlemleri, başvuruların incelenmesi süreci ve
geçici koruma sağlanması,
- Islahçı haklarının
kapsamı, istisnaları ve hakkın sona ermesi,
- Yeni bitki türlerinin
korunmasına ilişkin birlik kurulması ve statüsü,
konularında
düzenlemelerin öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
Komisyonumuzda Tasarının
tümü üzerinde yapılan görüşmelerde;
- Sözleşmenin düzenleme
yaptığı alanla ilgili bir nevi fikri mülkiyet sözleşmesi olarak
nitelenebileceği,
Sözleşme ile büyük
miktarlarda sermaye ve emek harcanarak üretilen yeni bitki çeşitlerinin, yasal
olarak korunmaya alınmasının amaçlandığı ve bu çerçevede ıslahçılara üstün
vasıflı yeni çeşitler ıslah etmeleri için yeni kaynak ve imkanlar sağlanacağı,
Sözleşmenin uygulamaya
geçmesi ile ıslahçılara sağlanan avantajlar neticesinde ülkemizde de bu alanda
yapılan yatırımların artacağı ve böylece yabancı şirketler tarafından
tedavülden kalkmış ürünlerin piyasaya sürülmesinin önüne geçileceği,
Sözleşmenin genetiği
değiştirilmiş ürünleri kapsamadığı, bu konuda ayrı bir çalışmanın yapıldığı,
ifade edilmiştir.
Tasarının tümü üzerindeki
görüşmelerin ardından Tasarı ve gerekçesi Komisyonumuzca da benimserek
maddelerin görüşülmesine geçilmiştir.
Sözleşmenin ülkemiz
tarafından bir an önce onaylanarak yürürlüğe girebilmesi amacıyla Tasarının
İçtüzüğün 52 nci maddesine göre öncelikle görüşülmesine karar verilmiştir.
Tasarının 1 inci, 2 nci,
3 üncü maddeleri ile tümü aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun
onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Kâtip |
|
|
Mehmet
Dülger |
Eyyüp
Sanay |
Metin
Yılmaz |
|
|
Antalya |
Ankara |
Bolu |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mahmut
Koçak |
Ramazan
Toprak |
Ahmet
Edip Uğur |
|
|
Afyonkarahisar |
Aksaray |
Balıkesir |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Aziz
Akgül |
Abdülbaki
Türkoğlu |
Muzaffer
Gülyurt |
|
|
Diyarbakır |
Elazığ |
Erzurum |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Halil
Akyüz |
Mehmet B.
Denizolgun |
Şükrü
Mustafa Elekdağ |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Hüseyin
Kansu |
Onur
Öymen |
Fikret
Ünlü |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
Karaman |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ufuk
Özkan |
Nihat Eri |
Süleyman
Gündüz |
|
|
Manisa |
Mardin |
Sakarya |
HÜKÜMETİN
TEKLİF ETTİĞİ METİN
10 KASIM 1972, 23 EKİM 1978 VE 19 MART 1991 TARİHLERİNDE
CENEVRE’DE GÖZDEN GEÇİRİLEN 2 ARALIK 1961 TARİHLİ YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNİN
KORUNMASI ULUSLARARASI SÖZLEŞ-MESİNE KATILMAMIZIN UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
TASARISI
MADDE 1.- 10 Kasım 1972,
23 Ekim 1978 ve 19 Mart 1991 tarihlerinde Cenevre'de gözden geçirilen 2 Aralık
1961 tarihli "Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası
Sözleşmesi"ne katılmamız uygun bulunmuştur.
MADDE 2.- Bu Kanun yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3.- Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
DIŞİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
10 KASIM 1972, 23 EKİM 1978 VE 19 MART 1991 TARİHLERİNDE
CENEVRE’DE GÖZDEN GEÇİRİLEN 2 ARALIK 1961 TARİHLİ YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNİN
KORUNMASI ULUSLARARASI SÖZLEŞ-MESİNE KATILMAMIZIN UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
TASARISI
MADDE 1.- Tasarının 1
inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 2.- Tasarının 2 nci
maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3.- Tasarının 3
üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
|
|
Recep Tayyip Erdoğan |
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
Dışişleri Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve Başb. Yrd. |
|
|
A. Gül |
A. Şener |
M. A.
Şahin |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
B. Atalay |
A.
Babacan |
M. Aydın |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Adalet Bakanı |
|
|
N.
Çubukçu |
K. Tüzmen |
C. Çiçek |
|
|
Millî Savunma Bakanı |
İçişleri Bakanı V. |
Maliye Bakanı |
|
|
M. V.
Gönül |
M. V.
Gönül |
K.
Unakıtan |
|
|
Millî Eğitim Bakanı |
Bayındırlık ve İskân Bakanı |
Sağlık Bakanı |
|
|
H. Çelik |
F. N.
Özak |
R. Akdağ |
|
|
Ulaştırma Bakanı V. |
Tarım ve Köyişleri Bakanı |
Çalışma ve Sos. Güv. Bakanı |
|
|
K.
Unakıtan |
M. M.
Eker |
M.
Başesgioğlu |
|
|
Sanayi ve Ticaret Bakanı |
En. ve Tab. Kay. Bakanı V. |
Kültür ve Turizm Bakanı V. |
|
|
A. Coşkun |
O. Pepe |
N.
Çubukçu |
|
|
|
Çevre ve Orman Bakanı |
|
|
|
|
O. Pepe |
|
10 Kasım 1972, 23 Ekim
1978 ve
19 Mart 1991 tarihlerinde
Cenevre'de gözden geçirilen
2 Aralık 1961 tarihli
YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNİN KORUNMASI
ULUSLARARASI SÖZLEŞMESİ
UPOV
Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması
Uluslararası Birliği
CENEVRE 1996
UPOV PUBLICATION
No. 221 (E)
ISBN 92-505-03324
UPOV 1991
Reprint 1992, 1995
2 Aralık 1961 tarihli
Yeni Bitki Çeşitlerinin
Korunması Uluslararası Sözleşmesi
Maddelerin Listesi
Bölüm I :
Tanımlar
Madde 1 : Tanımlar
Bölüm II :
Akit Tarafların Genel Yükümlülükleri
Madde 2 : Akit Tarafların Temel Yükümlülükleri
Madde 3 : Korunacak Cinsler ve Türler
Madde 4 : Ulusal Uygulama
Bölüm III :
Islahçı Haklarının Verilmesine İlişkin Koşullar
Madde 5 : Koruma Koşulları
Madde 6 : Yenilik
Madde 7 : Farklılık
Madde 8 : Yeknesaklık
Madde 9 : Durulmuşluk
Bölüm IV :
Islahçı Haklarının Verilmesine İlişkin Başvuru
Madde 10 : Başvuruların Dosyalanması
Madde 11 : Öncelik Hakkı
Madde 12 : Başvuruların İncelenmesi
Madde 13 : Geçici Koruma
Bölüm V :
Islahçı Hakları
Madde 14 : Islahçı Haklarının Kapsamı
Madde 15 : Islahçı Haklarında İstisnalar
Madde 16 : Islahçı Haklarının Tükenmesi
Madde 17 : Islahçı Haklarının Uygulanmasında Sınırlamalar
Madde 18 : Ticareti Düzenleyen Önlemler
Madde 19 : Islahçı Haklarının Süresi
Bölüm VI :
Çeşidin İsimlendirilmesi
Madde 20 : Çeşidin isimlendirilmesi
Bölüm VII :
Islahçı Haklarının Geçersizliği ve İptali Islahçı
Madde 21 : Islahçı Haklarının Geçersizliği
Madde 22 : Islahçı Haklarının iptali
Bölüm VIII :
Birlik
Madde 23 : Üyeler
Madde 24 : Yasal Statüsü ve Merkezi
Madde 25 : Organlar
Madde 26 : Konsey
Madde 27 : Birlik Merkezi
Madde 28 : Diller
Madde 29 : Mali işler
Bölüm IX :
Sözleşmenin Uygulanması, Diğer Anlaşmalar
Madde 30 : Sözleşmenin Uygulanması
Madde 31 : Akit taraflar ve Önceki Yasalarla Yükümlü
Devletlerin ilişkisi
Madde 32 : Özel Anlaşmalar
Bölüm X :
Son Hükümler
Madde 33 : İmza
Madde 34 : Onaylama, Kabul ya da Tasdik, Katılım
Madde 35 : Çekinceler
Madde 36 : Korunan Tür ve Cinslere ve Mevzuata ilişkin
Bildiriler, Yayınlanacak Bilgiler
Madde 37 : Yürürlüğe Giriş, Önceki Yasaların
Yürürlükten kaldırılması
Madde 38 : Sözleşmenin Gözden Geçirilmesi
Madde 39 : Fesih
Madde 40 : Mevcut Hakların Muhafaza Edilmesi
Madde 41 : Sözleşmenin Asıl ve Resmi Metinleri
Madde 42 : Saklayıcının İşlevleri
BÖLÜM I
TANIMLAR
Madde 1
Tanımlar
Bu Sözleşmede geçen:
(i) "Bu
Sözleşme" Yeni Bitki Türlerinin Korunmasına İlişkin Uluslararası
Sözleşmenin mevcut (1991) Sözleşmesini,
(ii) "1961/1972
Sözleşmesi" 10 Kasım 1972 tarihli Ek Sözleşme ile değiştirilen 2 Aralık
1961 tarihli Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunmasına ilişkin Uluslararası
Sözleşmeyi,
(iii) "1978
Sözleşmesi" Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunmasına İlişkin Uluslararası
Sözleşmenin 23 Ekim 1978 tarihli sözleşmesini,
(iv) "Islahçı",
- Bir bitki çeşidini
ıslah eden ya da keşfeden ve geliştiren kişi,
- Yukarıda bahsedilen
kişinin işvereni olan ya da ilgili Akit Tarafın yasalarının öngördüğü üzere
yukarıda bahsedilen kişiyi yetkilendiren ya da
- Duruma göre yukarıda
bahsedilen ilk ya da ikinci kişinin halefini,
(v) "Islahçı
hakları" bu Sözleşmede ıslahçıya tanınan hakları,
(vi) "Çeşit"
ıslahçı haklarının verilmesine ilişkin şartların tam olarak karşılanıp
karşılanmadığı dikkate alınmaksızın bilinen en düşük botanik sınıflanma
içerisindeki
Verilen bir genotip ya da
genotip kombinasyonundan doğan karakteristiklerin ifadesiyle tanımlanabilen
Söz konusu
karakteristiklerden en az birinin ifadesiyle diğer bitki gruplaşmalarından
ayrılabilen
Değişmeden üretilmeye
uygunluğu nedeniyle bir birim olarak kabul edilebilen bir bitki gruplaşmasını,
(vii) "Akit
Tarafı" bu Sözleşmeye taraf olan bir Devlet ya da hükümetler arası bir
örgütü,
(viii) "Ülke",
Akit Tarafıyla bağlantılı olarak, Akit Tarafı bir devlet olduğunda bu Devletin
sınırlarını, Akit Tarafı bir hükümetler arası örgüt olduğunda ise bu hükümetler
arası örgütün kurucu anlaşmasının uygulandığı sınırları,
(ix) "Yetkili"
Madde 30 (1)'de belirtilen yetkiliyi,
(x) "Birlik"
1961 Sözleşmesiyle kurulan ve daha sonra 1972 ve 1978 sözleşmeleri ile bu
Sözleşmede bahsi geçen Yeni Bitki Türlerinin Korunmasına ilişkin Birliği,
(xi) "Birlik
üyesi" bir Akit Tarafını ya da 1961/1972 ya da 1978 Sözleşmesine taraf
olan bir Devleti ifade etmektedir.
BÖLÜM II
AKİT TARAFLARIN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Madde 2
Akit Tarafların Temel Yükümlülükleri
Her bir Akit Tarafı
ıslahçı haklarını tanıyacak ve koruyacaktır.
Madde 3
Korunacak Cinsler ve Türler
(1) [Birliğe önceden üye olan Devletler] 1961/1972 ya da 1978
Sözleşmesiyle yükümlü her bir Akit Tarafı bu Sözleşmenin hükümlerini,
(i) Bu Sözleşmeyle
yükümlü hale geldiği tarihte 1961/1972 veya 1978 Sözleşmesi hükümlerini
uyguladıkları tüm bitki cins ve türlerine,
(ii) Söylenen tarihten
itibaren en geç beş yılın bitiminden sonra tüm bitki cins ve türlerine uygulayacaktır.
(2) [Birliğin Yeni Üyeleri] 1961/1972 Yasası ve 1978 Yasasıyla yükümlü
olmayan her bir Akit Tarafı bu Sözleşmenin hükümlerini,
(i) Bu Sözleşmeyle
yükümlü hale geldiği tarihte, en az 15 bitki türü ya da cinsine,
(ii) Söz konusu tarihten
itibaren en geç 10 yılın bitiminden sonra, tüm bitki cins ve türlerine
uygulayacaktır.
Madde 4
Ulusal Uygulama
(1) [Muamele] Bu Sözleşmede belirtilen haklar saklı kalmak kaydıyla,
Akit Tarafın vatandaşlarının yanı sıra, Akit Tarafın sınırları içerisinde
yerleşik gerçek kişiler ile bu sınırlar içerisinde kayıtlı büroları olan tüzel
varlıklar, adı geçen diğer Akit Tarafın vatandaşlarına yüklenen şart ve
formalitelere uymaları kaydıyla, her iki Akit tarafın sınırları içerisinde,
ıslahçı haklarının verilmesi ve korunması konusunda, diğer Akit Tarafların
kendi kanunlarıyla vatandaşlarına uyguladığı ya da bundan böyle uygulayacağı
aynı muameleyi görecektir.
(2) [Vatandaşlar] önceki paragrafta geçen "vatandaşlar" Akit
Tarafın bir Devlet olması durumunda bu Devletin vatandaşlarını, Akit Tarafın
hükümetler arası bir örgüt olması durumunda da bu örgüte üye olan Devletlerin
vatandaşlarını ifade etmektedir.
BÖLÜM III
ISLAHÇI HAKLARININ VERİLMESİNE İLİŞKİN KOŞULLAR
Madde 5
Koruma Koşulları
(1) [Uyulacak kriterler] ıslahçı hakları, çeşidin;
(i) Yeni
(ii) Farklı
(iii) Yeknesak ve
(iv) Durulmuş olması
halinde verilecektir.
(2) [Diğer koşullar] ıslahçı haklarının verilmesi, çeşidin Madde 20
hükümlerine uygun şekilde isimlendirilmesi ve başvuru sahibinin, yetkilisine
başvurulan ve başvuru ücretinin ödendiği Akit Tarafın kanunu ile öngörülen
formalitelere uyması şartıyla, daha başka ve farklı koşullara tabi
olmayacaktır.
Madde 6
Yenilik
(1) [Kriterler] ıslahçı hakları için yapılan başvurunun dosyalanma
tarihinde, ıslahçının rızasıyla ya da kendisi tarafından çeşidin çoğaltılmış ya
da hasat edilmiş materyali,
(i) Başvurunun bu
tarihten önce bir yıldan daha evvel bir zamanda dosyalandığı Akit Tarafı
sınırları içerisinde ve
(ii) Başvurunun
bahsedilen tarihten önce dört yıldan daha evvel bir zamanda, ağaçlar ve asmalar
söz konusu olduğunda, altı yıldan evvel dosyalandığı Akit Tarafı sınırlarından
başka sınırlar içerisinde kullanım amacıyla henüz satılmamış ya da diğerlerine
verilmemişse, çeşit yeni olarak addedilir.
(2) [Mevcut kreasyon çeşitleri] Akit Tarafı, bu ya da önceki Sözleşmeyi
daha önce uygulamadığı bir bitki cinsine ya da türüne bu sözleşmeyi uygularken,
paragraf (1)'de belirtilen süre öncesinde satış ya da başkasına devrin
gerçekleşmesi halinde dahi, aynı paragrafta belirtilen yenilik koşulunu
karşılamak üzere koruma kapsamının genişletildiği tarihteki mevcut kreasyon
çeşidini dikkate almalıdır.
(3) [Belli durumlarda "ülke"] paragraf (1)'de, tek ve aynı
hükümetler arası örgüte üye olan
Akit Taraflar bu örgütün üye
Devletlerinin ülkesinde yapılan eylemlerle kendi ülkelerindeki eylemlerin
kaynaşması amacıyla örgüt yönetmeliğinin birlikte hareket etmeyi gerektirdiği
durumlarda birlikte hareket edebilirler. Bu durumda, Genel Sekreteri bu konuda
bilgilendireceklerdir.
Madde 7
Farklılık
Çeşit, başvurunun
dosyalanma zamanında varlığı herkesçe bilinen diğer çeşitlerden açıkça
ayrılabiliyorsa farklı olarak addedilir. Özellikle, ıslahçı hakkının verilmesi
ya da her hangi bir ülkede resmi çeşit kayıtlarına başka bir çeşidin girmesi
için yapılan başvurunun dosyalanması, başvurunun ıslahçı haklarının verilmesini
ya da bahsedilen çeşidin resmi çeşit kayıtlarına girmesini sağlaması şartıyla,
başvuru tarihinden itibaren bu çeşidin herkesçe bilinen bir hale gelmesi olarak
addedilir.
Madde 8
Yeknesaklık
Çeşit, üreme şeklinin
belli özelliklerinden beklenebilecek farklılığa tabi olarak, sahip olduğu
özellikler açısından yeterince Yeknesak ise, Yeknesak olarak addedilir.
Madde 9
Durulmuşluk
Çeşit, ilgili
karakteristikleri tekrarlanan üremelerin ya da belli bir üreme devresinin her
devresi sonrasında değişmeden kalıyorsa durulmuş addedilecektir.
BÖLÜM IV
ISLAHÇI HAKLARININ VERİLMESİNE İLİŞKİN BAŞVURU
Madde 10
Başvuruların Dosyalanması
(1) [ilk başvuru yeri] Islahçı, ıslahçı haklarına ilişkin başvurusunda,
başvurusunu onaylamasını istediği Akit Tarafı seçebilir.
(2) [Sonraki başvuruların süresi] Islahçı ilk başvurusunun yapıldığı
Akit Tarafın yetkilisinin kendisine ıslahçı hakları vermesini beklemeksizin
diğer Akit Tarafların yetkililerine de bu hakların verilmesi için başvuruda
bulunabilir.
(3) [Koruma bağımsızlığı] Hiçbir Akit Taraf aynı çeşide ilişkin
korumanın diğer bir Devlet ya da hükümetler arası örgütte uygulanmadığı,
reddedildiği ya da sona erdiği gerekçesiyle ıslahçı hakkı vermeyi reddedemez ya
da bu hakkın süresini sınırlayamaz.
Madde 11
Öncelik Hakkı
(1) [Hak ve süresi] Akit Taraflardan birinde bir çeşidin korunmasına
ilişkin usulüne uygun olarak dosyalanmış bir başvuruya ("ilk
başvuru") sahip olan herhangi bir ıslahçı, aynı çeşit için diğer bir Akit
Tarafın yetkisiyle ıslahçı hakkı verilmesine ilişkin başvuruda bulunmak
amacıyla 12 ay süreyle öncelik hakkından faydalanır. Bu dönem ilk başvurunun
dosyalanma tarihinden itibaren hesaplanır. Dosyalama günü bu döneme dahil
edilmez.
(2) [Hak talep etme] Öncelik hakkından faydalanabilmek için ıslahçı
sonraki başvurusunda
İlk başvurusunun
önceliğini talep edecektir. Sonraki başvuruyu dosyalayan yetkili ıslahçıdan,
sonraki başvurunun dosyalanma tarihinden itibaren üç aydan az olmayan bir dönem
içerisinde, ilk başvuruyu oluşturan belgelerin suretlerini ve her iki başvuruya
konu olan çeşidin de aynı olduğuna dair numune ya da kanıt sunmasını
isteyebilir.
(3) [Belgeler ve Materyal] Öncelik döneminin bitiminden sonraki iki
yıllık dönemde ya da ilk başvurunun reddedildiği ya da iptal edildiği
durumlarda, reddetme ve iptal sonrasında, ıslahçıya Akit Tarafın kanunları
gereği, Madde 12'ye bağlı olarak yapılacak inceleme için gerekli bilgi, belge
ve materyalleri hazırlaması ve ikinci başvuru yaptığı Akit Tarafa sunması için
uygun bir süre tanınır.
(4) [Bu dönem boyunca meydana gelen olaylar] Paragraf (l)'de bahsedilen
dönem içerisinde başka bir başvurunun dosyalanması ya da ilk başvuruya konu
olan çeşidin kullanımı ya da yayınlanması gibi olaylar sonraki başvurunun
reddedilmesi için temel teşkil etmeyecektir. Bu tip olaylar aynı zamanda her
hangi bir üçüncü şahsa hak tanınmasına da yol açmayacaktır.
Madde 12
Başvurunun İncelenmesi
Islahçı hakkının
verilmesine ilişkin her hangi bir karar, 5'den 9'a kadarki Maddeler
kapsamındaki koşullara uyuma ilişkin bir incelemeyi gerektirmektedir. İnceleme
sırasında, yetkili çeşidi yetiştirebilir ya da diğer gerekli testleri
uygulayabilir, çeşidin yetiştirilmesini ya da gerekli testlerin uygulanmasını
sağlayabilir ya da büyüme testlerinin sonuçlarını ya da daha önce uygulanan
deneyleri dikkate alabilir. İncelemede yetkili, ıslahçının tüm gerekli bilgi,
belge ve materyalleri tedarik etmesini isteyebilir.
Madde 13
Geçici Koruma
Her bir Akit Taraf,
ıslahçı hakkının verilmesine ilişkin başvurunun dosyalanması ya da yayınlanması
ile bu hakkın verilmesi arasındaki dönem boyunca ıslahçının çıkarının korunması
amacıyla önlemler alacaktır. Bu önlemler ıslahçı hakkı sahiplerinin en azından
Madde 14'te belirtildiği üzere, bir kez hak verildikten sonra, bahsedilen dönem
boyunca, ıslahçı yetkisi gerektiren eylemleri yerine getiren herhangi bir
kişiden daha adil ücret almalarını sağlayacaktır. Bir Akit Taraf, bahsedilen
önlemlerin yalnızca ıslahçının dosyalama konusunda bilgilendirdiği kişiler için
geçerli olmasını öngörebilir.
BÖLÜM V
ISLAHÇI HAKLARI
Madde 14
Islahçı Haklarının Kapsamı
(1) [Üreme malzemelerine ilişkin eylemler] (a) 15. ve 16. Maddelere
konu olan, korunan çeşidin üreme materyallerine ilişkin aşağıdaki eylemler
ıslahçıya izin verilmesini gerektirmektedir:
(i) Üretim ya da üreme
(çoğalma)
(ii) Üreme amacı için
şartların yerine getirilmesi
(iii) Satışa sunma
(iv) Satış veya pazarlama
(v) İhracat
(vi) İthalat
(vii) Yukarıda bahsedilen
amaçlar için stoklama
(b) Islahçı, söz konusu
izni belli koşullar ve sınırlamalara tabi alabilir.
(2) [Hasat edilen materyale ilişkin eylemler] ıslahçının bahsedilen
çoğaltma materyaline ilişkin hakkını kullanması için makul bir nedeni
olmadıkça, 15. ve 16. Maddelere tabi olarak, korunan çeşidin üreme malzemesinin
izinsiz kullanımı yoluyla elde edilen bitkilerin tamamı ve kısımları dahil
paragraf (1) (a)'nın (i)'den (vii)'ye kadarki maddelerinde belirtilen hasat
edilen materyale ilişkin eylemler, ıslahçının izin almasını gerektirecektir.
(3) [Belirli ürünlere ilişkin eylemler] Madde 15 ve 16 uyarınca Akit
Taraflar, (l) (a) nolu paragrafın (2) nolu paragraf hükümleri kapsamındaki
korunan türe ait hasat edilmiş materyalin izinsiz kullanılması ile doğrudan
elde edilen ürünler ile ilgili (i) den (vii) ye kadarki maddelerinde anılan
eylemlerin, ıslahçının söz konusu hasat edilmiş materyal üzerindeki hakkını
kullanma imkanına sahip olmaması halinde ıslahçının iznine tabi olmasını
sağlayacaktır.
(4) [Olası ek eylemler] Madde 15 ve 16 uyarınca Akit Taraflar, (l) (a)
nolu paragrafın (i) den (vii) ye kadarki maddelerinde anılan eylemler dışındaki
eylemlerin de ıslahçının iznine tabi olmasını sağlayacaktır.
(5) [Esas olarak
türetilen ve diğer belli çeşitler] (a) (l)'den (4)'e kadarki paragrafların
hükümleri aynı zamanda,
(i) Korunan çeşidin
kendisi zorunluluk sonucu türetilmiş bir çeşit olmadığı durumlarda, korunan
çeşitten zorunluluk sonucu türetilen çeşitler,
(ii) 7. Maddeye göre
korunan çeşitten açıkça ayırt edilemeyen çeşitler ve
(iii) Ürünleri korunan
çeşidin tekrar kullanılmasını gerektiren çeşitler konusunda da uygulanabilir.
(b) (a) (i) alt
paragrafında çeşit aşağıdaki durumlarda başka bir çeşitten zorunluluk sonucu
türetilmiş kabul edilecektir.
(i) Genotip ya da genotip
kombinasyonundan doğan asıl karakteristiklerin ibarelerini korumasına rağmen
çoğunlukla başlangıçta mevcut olan çeşitten ya da kendisi başlangıçta mevcut
olan bu çeşitten gelmiş olan bir çeşitten elde edildiği durumlarda,
(ii) Başlangıçta mevcut
olan çeşitten açıkça ayrılabilir olduğu durumlarda ve
(iii) Türetme eyleminden
kaynaklanan farklılıklar dışında, genotip ya da genotip kombinasyonundan
kaynaklanan asıl karakteristiklerin başlangıçta mevcut olan çeşitle uyum
gösterdiği durumlarda.
(c) Esas olarak türetilen
çeşitler doğal ya da uyarılmış mutasyondan ya da doku kültüründen elde edilen
bir çeşidin seçilmesiyle ya da başlangıçta mevcut olan çeşide ait farklı
bitkilerden seçilmesiyle, geri çaprazlama ile ya da genetik mühendisliği ile
transformasyon yoluyla elde edilebilir.
Madde 15
Islahçı Haklarında İstisnalar
(1) [Zorunlu İstisnalar] Islahçı hakları aşağıdaki hususlara kadar
genişletilmez:
(i) Özel olarak ya da
ticari olmayan amaçlarla gerçekleştirilen eylemler
(ii) Deneysel amaçlı
gerçekleştirilen eylemler ve
(iii) Diğer türlerin
yetiştirilmesi amacıyla gerçekleştirilen eylemler ve 14. (5) Madde hükümlerinin
uygulandığı durumlar dışında, bu tip diğer türler hususundaki 14. (1) Maddede
belirtilen eylemler
(2) [Seçimlik İstisnalar] 14. Maddeye rağmen, her bir Akit Taraf, makul
limitler içinde ve ıslahçının yasal çıkarlarını korumak kaydıyla çiftçilere
kendi arazilerine ekerek elde ettikleri hasat ürününü ve korunan türü ya da 14.
(5) Madde (a) (i) ya da (ii) kapsamındaki bir türü, kendi arazileri üzerinde,
üretim amaçlı kullanmaları için izin vermek amacıyla ıslahçının bir türe
ilişkin haklarını sınırlayabilir.
Madde 16
Islahçı Haklarının Sona Ermesi
(1) [Hakkın sona ermesi] Islahçı hakkı, korunan ya da 14. Madde (5)
kapsamındaki bir çeşidin ıslahçının rızasıyla ya da kendisi tarafından Akit
Taraf sınırları içerisinde satılan ya da pazarlanan herhangi bir materyaline ya
da bahsedilen materyalden türetilen her hangi bir materyale ilişkin eylemlere
kadar genişletilemez. Bu durum, eylemler aşağıdakileri kapsamadıkça geçerlidir;
(i) Söz konusu olan
çeşidin çoğaltılması
(ii) İhraç edilen
materyalin son tüketim amaçlı olduğu durumlar dışında, çeşidin çoğaltılmasını
sağlayan materyalin çeşidin ait olduğu bitki cinsi ya da türlerinin koruma
altında olmadığı bir ülkeye ihraç edilmesi
(2) ["Materyal"in anlamı] Paragraf (1) de geçen
"materyal" çeşit konusunda aşağıdaki anlamları taşır.
(i) Herhangi bir çoğaltma
materyali
(ii) Tüm bitkileri ya da
bitki bölümleri de dahil olmak üzere hasat edilen materyal
(iii) Hasat edilen
malzemeden doğrudan elde edilen herhangi bir ürün
(3) [Belli durumlarda "ülke"] Paragraf (l) de, tek ve aynı
hükümetler arası örgüte üye olan Akit Taraflar bu örgütün üye Devletlerinin
ülkesinde yapılan eylemlerle kendi ülkelerindeki eylemlerin kaynaşması amacıyla
örgüt yönetmeliğinin birlikte hareket etmeyi gerektirdiği durumlarda birlikte
hareket edebilirler. Bu şekilde davranmaları halinde, Genel Sekreteri bu konuda
bilgilendireceklerdir.
Madde 17
Islahçı Haklarının Uygulanmasında Sınırlamalar
(1) [Kamu yararı] Bu Sözleşmede açıkça ön görülenler dışında, hiçbir
Akit Tarafı kamu yararı haricindeki nedenlerle ıslahçı hakkının özgürce
uygulanmasını kısıtlayamaz.
(2) [Adil Ödeme] Bu tip bir kısıtlamanın ıslahçının izin almasını
gerektiren herhangi bir eylemi gerçekleştirmek için üçüncü bir şahsın izin
almasına yol açtığı durumlarda, ilgili Akit Tarafı ıslahçının adil ödeme
almasını sağlamak için gerekli tüm önlemleri alacaktır.
Madde 18
Ticareti Düzenleyen Önlemler
Islahçı hakkı, Akit
Tarafının kendi sınırları içerisinde çeşitlere ait materyalin üretimini,
sertifikasyonunu, pazarlanmasını ya da ithalatını ve ihracatını düzenlemek
amacıyla aldığı önlemlerden bağımsız olacaktır. Yine de bu tip önlemler bu
Sözleşmenin hükümlerinin uygulanmasını etkilemeyecektir.
Madde 19
Islahçı Hakkının Süresi
(I) [Koruma süresi] Islahçı hakkı sabit bir süre için verilecektir.
(2) [Minimum süre] Bahsedilen süre ıslahçı hakkının verildiği tarihten
başlamak suretiyle 20 yıldan kısa olmayacaktır. Ağaçlar ve asmalar söz konusu
olduğunda, bu süre ıslahçı hakkının verildiği tarihten başlayarak 25 yıldan
kısa olmayacaktır.
BÖLÜM VI
ÇEŞİDİN İSİMLENDİRİLMESİ
Madde 20
Çeşidin İsimlendirilmesi
(1) [Çeşitlerin isimlendirmeyle belirtilmesi, isimlendirmenin kullanımı]
(a) Çeşit kendisine ait genel bir isim olacak şekilde adlandırılacaktır.
(b) Her bir Akit Tarafı,
paragraf (4)'e dayanarak çeşidin ismi olarak kaydedilen isimle ilgili hiçbir
hakkın, ıslahçı hakkının süresinin dolmasından sonra bile söz konusu ismin
özgür kullanımını engelleyememesini temin edecektir.
(2) [İsmin Karakteristikleri] İsim, çeşidin tanınabilmesini
sağlamalıdır. Çeşitlerin rakamlarla belirtilmesinin geçerli bir uygulama olduğu
yerler dışında, isim yalnızca rakamlardan oluşamaz. İsim, çeşidin
karakteristikleri, değeri ya da kimliği ya da ıslahçının kimliği bakımından
yanlış anlamaya yol açabilecek ya da karışıklığa neden olabilecek nitelikte
olmamalıdır. Özellikle aynı bitki türünün ya da yakından ilişkili bir türün,
herhangi bir Akit Tarafı sınırları içerisinde, var olan bir çeşidini tanımlayan
tüm isimlendirmelerden farklı olmak zorundadır.
(3) [ismin tescili] Çeşidin ismi ıslahçı tarafından yetkilinin onayına
sunulmalıdır. İsmin paragraf (2)'deki gerekleri karşılamadığı görülürse,
yetkili bu ismi kaydetmeyi reddedecektir ve ıslahçının öngörülen bir dönem
içerisinde yeni bir isim önermesini isteyecektir. İsim yetkili tarafından
ıslahçı hakkının verilmesiyle aynı zamanda kaydedilecektir.
(4) [Üçüncü şahısların önceki hakları] Üçüncü şahısların önceki hakları
etkilenmeyecektir. Önceki haklar nedeniyle, bir çeşidin isminin bunu kullanmaya
mecbur olan şahıs tarafından kullanılması paragraf (7) gereğince yasaklanmışsa,
yetkili ıslahçının çeşit için başka bir isim önermesini isteyecektir.
(5) [Tüm Akit Taraflarda aynı isimlendirme] Bir çeşit tüm Akit
Taraflara aynı isim altında sunulmalıdır. Bir Akit Taraf yetkilisi ismin kendi
sınırları içerisinde uygun olmadığını düşünmedikçe, ismi sunulduğu şekilde
kaydetmek zorundadır. İsmin uygun olmadığını düşünmesi halinde ise, ıslahçıdan
başka bir isim sunmasını isteyecektir.
(6) [Akit Tarafların yetkilileri arasındaki bilgilendirme] Bir Akit
Tarafın yetkilisi başta ismin sunulması, kaydı ve iptali olmak üzere çeşidin
isimlendirilmesine ilişkin konularda diğer Akit Taraf yetkililerinin
bilgilendirilmelerini sağlayacaktır. Herhangi bir yetkili ismin kaydedilmesine
ilişkin gözlemlerini, eğer varsa, söz konusu ismi bildiren yetkiliye,
sunabilir.
(7) [İsmin kullanılması zorunluluğu] Akit Taraflardan birinin sınırları
içerisinde, bahsedilen sınırlar içerisinde korunan bir çeşidin çoğaltma
materyalini satışa sunan ya da pazarlayan kişi, paragraf (4)'teki hükümler
gereğince önceki hakların bu tip kullanımı önlediği durumlar dışında, ıslahçı
hakkı süresinin dolmasından sonra bile bu çeşidin ismini kullanmaya mecbur
olacaktır.
(8) [İsimlere bağlı olarak kullanılan işaretler] Çeşit satışa
sunulduğunda ya da pazarlandığında, tescilli isimle birlikte bir ticari marka,
ticari isim ya da diğer benzer bir ibare kullanılmasına izin verilecektir. Bu
tip bir ibare kullanılsa bile isim kolayca tanınabilir olmalıdır.
BÖLÜM VII
ISLAHÇI HAKLARININ
GEÇERSİZLİĞİ VE İPTALİ
Madde 21
Islahçı Haklarının Geçersizliği
(1) [Geçersizlik nedenleri] Her bir Akit Tarafı, kendisi tarafından
verilen ıslahçı haklarını aşağıdaki durumların meydana gelmesi halinde geçersiz
ya da hükümsüz ilan edecektir.
(i) 6. ve 7. Maddelerde
yer alan koşulların ıslahçı hakkının verilmesi anında henüz yerine getirilmemiş
olması halinde,
(ii) Islahçı haklarının
temel olarak ıslahçı tarafından düzenlenen bilgi ve belgelere dayalı olduğu
durumlarda, 8. ve 9. Maddelerde yer alan koşullara ıslahçı haklarının verilmesi
anında henüz uyulmamış olması halinde, ya da
(iii) Islahçı hakkının bu
hakkı almaya ehliyeti olmayan bir kişiye verilmesi durumunda, bu hakkın ehil
olan bir kişiye transfer edilmemesi halinde.
(2) [Diğer nedenlerin hariç tutulması] Paragraf (1)' de belirtilen
nedenler haricindeki nedenler yüzünden hiçbir ıslahçı hakkı geçersiz ve
hükümsüz ilan edilemez.
Madde 22
Islahçı Haklarının İptali
(1) [İptal için nedenler] Her bir Akit Tarafı, 8. ve 9. Maddelerde
bulunan koşulların artık yerine getirilemediği durumlarda kendisi tarafından
verilen ıslahçı haklarını iptal edebilir.
(b) Ayrıca, her bir Akit
Tarafı talep edildiği takdirde ve öngörülen süre içerisinde aşağıdakilerin
gerçekleşmesi halinde kendisi tarafından verilen ıslahçı haklarını iptal
edebilir.
(i) Islahçı, çeşidin
bakımının onaylanması için gerekli addedilen bilgi, belge ya da materyalleri
yetkiliye sunmamışsa,
(ii) Islahçı, haklarını
yürürlükte tutacak ücretleri ödememişse,
(iii) Hakkın
verilmesinden sonra çeşidin isminin iptal edilmesi halinde, ıslahçı, başka
uygun bir isim sunmamışsa.
(2) [Diğer nedenlerin hariç tutulması] Paragraf (l)'de bahsedilenlerden
farklı nedenler yüzünden hiçbir ıslahçı hakkı iptal edilmeyecektir.
BÖLÜM VIII
BİRLİK
Madde 23
Üyeler
Akit Tarafları Birliğin
üyesi olacaktır.
Madde 24
Yasal Statü ve Merkez
(1) [Tüzel Kişilik] Birlik tüzel kişiliğe sahiptir.
(2) [Yasal kapasite] Birlik, her bir Akit Tarafın sınırları içerisinde,
bu sınırlarda geçerli kanunlarla uyumlu olarak, Birliğin hedeflerini
gerçekleştirmesinde ve işlevlerini yerine getirebilmesinde gerekli olabilecek
hukuki ehliyetini kullanır.
(3) [Merkez] Birliğin ve daimi organlarının merkezi Cenevre'dedir.
(4) [Merkez anlaşması] Birliğin İsviçre Konfederasyonu ile bir merkez
anlaşması vardır.
Madde 25
Organlar
Konsey ve Birlik Merkezi
Birliğin daimi organlarıdır.
Madde 26
Konsey
(1) [Mahiyet] Konsey, Birlik üyelerinin temsilcilerinden oluşacaktır.
Birliğin her üyesi Konseye bir temsilci ve bir vekil atayacaktır. Temsilciler
ve vekiller yanlarında asistanlar ya da danışmanlar bulundurabilirler.
(2) [Memurlar] Konsey, üyeleri arasından Başkan ve birinci Başkan
Yardımcısı seçecektir. Konsey başka Başkan Yardımcıları da seçebilir. Başkanın
resmi görevini yerine getirememesi halinde Birinci Başkan Yardımcısı Başkanın
yerini alacaktır. Başkan görevini üç yıl boyunca sürdürecektir.
(3) [Oturumlar] Konsey, Konsey Başkanının çağrısı üzerine
toplanacaktır. Konseyin olağan oturumları yılda bir kez düzenlenir. Ayrıca,
Başkan kendi takdirine bağlı olarak Konseyi toplayabilir. Birlik üyelerinin
üçte birinin bu yöndeki talepleri karşısında, Başkan, Birliği üç aylık bir
dönem içerisinde toplayacaktır.
(4) [Gözlemciler] Birliğe üye olmayan Devletler Konsey toplantılarına
gözlemci olarak davet edilebilirler. Uzmanların yanı sıra diğer gözlemciler de
bu tip toplantılara davet edilebilirler.
(5) [Görevler] Konseyin görevleri şunlar olacaktır:
(i) Çıkarların korunması
ve Birliğin gelişiminin teşvik edilmesi için uygun önlemler üzerinde çalışmak,
(ii) Birlik usul
kurallarını oluşturmak,
(iii) Genel sekreter ve
uygun görülürse bir Genel Sekreter Yardımcısı atamak ve her ikisinin de
atanmasındaki koşulları belirlemek,
(iv) Birliğin
faaliyetleri hakkındaki yıllık raporu incelemek ve gelecek Birlik çalışmaları
için program hazırlamak,
(v) Genel Sekretere,
Birlik görevlerinin yerine getirilebilmesi için gerekli talimatları vermek,
(vi) Birliğin idari ve
mali düzenlemelerini yapmak,
(vii) Birlik bütçesini
incelemek ve onaylamak, ayrıca her Birlik üyesinin aidatını belirlemek,
(viii) Genel Sekreterinin
sunduğu hesapları incelemek ve onaylamak,
(ix) 38. Maddede
belirtilen konferansların yerlerini ve tarihlerini belirlemek ve bu
konferansların hazırlanması için gerekli tedbirleri almak,
(x) Genel olarak,
Birliğin verimli bir şekilde işlemesi için gerekli tüm kararları almak.
(6) [Oylar] (a) Bir Devlet olan her Birlik üyesinin, Konseyde tek oy
hakkı olacaktır.
(b) Hükümetler arası bir
örgüt olan herhangi bir Akit Taraf, yetki sınırları içerisinde, Birlik üyesi
olan kendi üye Devletlerinin oy haklarını kullanabilir. Örgüt üyesi ülkeler oylama
haklarını kendileri kullanıyorlarsa, bu tip bir hükümetler arası örgüt oylama
hakkını kullanamayacaktır, tam tersi durumda, hükümetler arası örgüt oy hakkını
kullanıyorsa örgüt üyesi Devletler bu haktan yararlanamayacaklardır.
(7)
[Çoğunluklar] (5) (ii), (vi) ve (vii)
paragrafları ve 28. (3), 29. (5) (b) ve 38. (1) Maddeleri kapsamındaki herhangi
bir Konsey kararı için kullanılan oyların dörtte üç çoğunluğu gerekliyken,
herhangi bir Konsey kararı için kullanılan oyların salt çoğunluğu gerekli olacaktır.
Çekimser oylar dikkate alınmayacaktır.
Madde 27
Birlik Merkezi
(1) [Merkezin görevleri ve yönetimi] Birlik Merkezi Konsey tarafından
kendisine verilen tüm görevleri ve vazifeleri yerine getirecektir. Merkez Genel
Sekreterin idaresi altında olacaktır.
(2) [Genel Sekreterin Görevleri] Genel Sekreter, Konseye karşı sorumlu
olacaktır ve Konsey kararlarının uygulanmasından sorumlu olacaktır. Genel
Sekreter, Birlik bütçesini Konseyin onayına sunacaktır ve bütçenin
uygulanmasından sorumlu olacaktır. Kendi yönetimi, Birliğin faaliyetleri ve
mali durumu hakkında Konseye raporlar hazırlayacaktır.
(3) [Personel] 26. (5) (iii) Maddesine dayanarak, Birlik Merkezinin
verimli bir şekilde performansı için gerekli olan personelin atama ve istihdam
koşulları idari ve mali yönetmeliklerde belirlenecektir.
Madde 28
Diller
(1) [Merkezin Dilleri] Görevlerini yerine getirirken Birlik Merkezi
tarafından İngilizce, Fransızca, Almanca ve İspanyolca dilleri kullanılacaktır.
(2) [Belirli toplantılardaki diller] Konsey toplantıları ve revizyon
konferansları dört dilde düzenlenecektir.
(3) [Diğer Diller] Konsey, diğer dillerin kullanımına karar verebilir.
Madde 29
Mali İşler
(1) [Gelir] Birlik masrafları;
(i) Birlik üyesi
Devletlerin yıllık aidatları,
(ii) Sunulan hizmetler
karşılığında alınan ödemeler,
(iii) Çeşitli gelirler
ile karşılanır.
(2) [Aidatlar, birimler] (a) Birlik üyesi her Devletin yıllık
aidatlarının toplam tutardaki payı, Birlik üyesi Devletlerin aidatlarından
karşılanacak toplam gidere ve bu tutara paragraf (3) kapsamında uygulanabilir
aidat birimlerinin sayısına başvurularak belirlenecektir. Bahsedilen pay
paragraf (4)'e göre hesaplanacaktır.
(b) Aidat birimlerinin
sayısı, hiçbir kesir beşte bir oranından küçük olmayacak şekilde, tam sayılar
ya da kesirlerle belirtilecektir.
(3) [Aidatlar: her bir üyenin payı] (a) 1961/1972 ya da 1978
Sözleşmesine bu Sözleşme ile yükümlü olduğu tarihte taraf olan herhangi bir
Birlik üyesine uygulanabilen aidat birimlerinin sayısı bu üyeye bahsedilen
tarihten önce uygulanabilenlerin sayısıyla aynı olacaktır.
(b) Birlik üyesi diğer
bir Ülke, Birliğe katılması üzerine, Genel Sekretere verilecek bir beyannamede
kendisine uygulanabilecek aidat birimlerinin sayısını gösterecektir.
(c) Birlik üyesi bir
Devlet, herhangi bir zamanda, Genel Sekretere verilecek bir beyannamede,
kendisine paragraf (a) ya da (b) kapsamında uygulanabilenlerden farklı olan
aidat birimlerinin sayısını gösterebilir. Bu tip bir beyanname, bir takvim
yılının ilk altı ayında düzenlenirse, bir sonraki takvim yılının başlangıcından
itibaren, ya da beyannamenin düzenlendiği yılı takip eden ikinci takvim yılının
başlangıcından itibaren yürürlüğe girecektir.
(4) [Aidatlar: payların hesaplanması] (a) Her bütçe dönemi için bir
aidat birimi karşılığı tutar, bu dönemde Birlik üyesi Devletlerin katkılarından
karşılanacak toplam harcama tutarının bu Birlik üyesi Devletlere uygulanabilen
birimlerin toplam sayısına bölünerek elde edilecektir.
(b) Birlik üyesi her bir
Devletin aidat tutarı, bir aidat birimi karşılığı tutarın bu Birlik üyesi
Devlete uygulanabilen aidat birimi sayısıyla çarpılarak elde edilir.
(5) [Ödenmemiş Aidatlar] (a) Aidat ödemelerinde ödenmemiş aidatları
bulunan Birlik üyesi bir Devlet, alt paragraf (b)' ye bağlı olarak, ödenmemiş
aidat tutarı bir önceki bütün yılda ödemesi gereken aidatlara eşitse ya da bu
tutarı aşıyorsa Konseyde oy kullanma hakkını kullanamaz. Oylama hakkının
durdurulması, bu Birlik üyesini bu Sözleşme altındaki yükümlülüklerinden
kurtarmayacak ve bu sözleşmeye bağlı diğer haklarından mahrum bırakmayacaktır.
(b) Konsey, ödemenin
gecikmesinin önlenemez ve istisnai durumlar sonucu oluştuğuna ikna edilirse,
söz konusu olan üye Devletin oy kullanma hakkının devam etmesine izin verilir.
(6) [Hesapların incelenmesi] Birlik hesaplarının incelenmesi, idari ve
mali düzenlemelerde öngörüldüğü şekilde Birlik üyesi bir devlet tarafından
yapılacaktır. Birlik üyesi bu Devlet, Konsey tarafından anlaşmayla tayin
edilecektir.
(7) [Hükümetler arası örgütlerin aidatları] Hükümetler arası örgüt olan
herhangi bir Akit Tarafı aidat ödemekle yükümlü kılınmayacaktır. Buna rağmen,
örgüt aidat ödemeyi seçerse, (l)'den (4)'e kadarki paragraf hükümleri benzer
şekilde uygulanacaktır.
BÖLÜM IX
SÖZLEŞMENİN UYGULANMASI,
DİĞER ANLAŞMALAR
Madde 30
Sözleşmenin Uygulanması
(1) [Uygulama Önlemleri] Her bir Akit Tarafı bu sözleşmenin uygulanması
için gerekli tüm önlemleri uygulayacaktır. Özellikle;
(i) Islahçı haklarının
etkin bir şekilde yürürlüğe konması için uygun kanuni çözümler sağlanacak,
(ii) Islahçı haklarının
verilmesiyle görevli bir yetkili bulundurulacak ya da diğer bir Akit Tarafın
sağladığı yetkiliye söz konusu görev verilecek,
(iii) Halkın düzenli
yayınlarla
Islahçı hakları için
başvuru ve bu hakların verilmesi,
Önerilen ve onaylanan
isimler konusunda bilgilendirilmesi sağlanacaktır.
(2) [Yasaların uygunluğu] Onaylama, kabul, tasdik ya da katılım
belgelerine dayanarak, her Devlet ya da hükümetler arası örgüt kendi yasaları
çerçevesinde, duruma göre, bu sözleşmenin hükümlerini yürürlüğe koyabilecek
konumda olmalıdır.
Madde 31
Önceki Yasalarla Yükümlü
Akit Taraflar ve Devletler Arasındaki İlişkiler
(1) [Bu Sözleşmeyle yükümlü Devletler arasındaki ilişkiler] Bu ve
önceki Sözleşme ile yükümlü Birlik üyesi Devletler arasında yalnızca bu
Sözleşmeye başvurulacaktır.
(2) [Bu Sözleşmeyle Yükümlü olmayan Devletlerle olası ilişkiler] Bu
Sözleşmeyle yükümlü olmayan herhangi bir üye Devlet, Genel Sekretere vereceği
bir duyum ile, yalnızca bu Sözleşmeyle yükümlü her bir Birlik üyesiyle
ilişkilerinde, yükümlü olduğu en son Sözleşmeyi uygulayacağını bildirebilir. Bu
tip bir bildiri tarihinden sonraki bir ayın sonundan bildiriyi yapan Birlik
üyesi Devletin bu Sözleşmeyle yükümlü hale geldiği tarihe kadar, söz konusu
Birlik üyesi yalnızca bu Sözleşmeyle yükümlü olan Birlik üyesi Devletlerle olan
ilişkilerinde yükümlü olduğu en son Sözleşmeyi uygularken, yalnızca bu
Sözleşmeyle yükümlü olan ülke diğer ülkeyle olan ilişkilerinde Bu Sözleşmeyi
uygulayacaktır.
Madde 32
Özel Anlaşmalar
Yapılan anlaşmalar bu
Sözleşmenin hükümlerini ihlal etmediği sürece, Birlik üyeleri çeşitlerin
korunması için kendi aralarında özel anlaşmalar yapma hakkına sahiptirler.
BÖLÜM X
SON HÜKÜMLER
Madde 33
İmza
Bu Sözleşme kabul
edildiği tarihte, Birlik üyesi olan her Devletin imzasına açılacaktır. Bu
Sözleşme 31 Mart 1992 tarihine kadar imzaya açık kalacaktır.
Madde 34
Onaylama, Kabul ya da Tasdik; Katılım
(1) [Devletler ve belli hükümetler arası örgütler] (a) Bu Maddede
öngörüldüğü üzere, herhangi bir hükümetler arası örgüt bu Sözleşmeye taraf
olabilir.
(b) Bu maddede
öngörüldüğü üzere, herhangi bir hükümetler arası örgüt aşağıdaki özellikleri
taşıyorsa bu Sözleşmeye taraf olabilir:
(i) Bu Sözleşmede ele
alınan konulara ilişkin yeterliğe sahipse,
(ii) Tüm üye ülkeleri
bağlayan ıslahçı haklarının verilmesini sağlayan mevzuata sahipse,
(iii) Bu Sözleşmeye
katılmak için kendi iç prosedürüne göre gerektiği gibi yetkilendirilmişse.
(2) [Katılım belgesi] Bu Sözleşmeyi imzalayan herhangi bir Devlet, bu
Sözleşmenin onay, kabul ya da tasdik belgesini sunarak bu Sözleşmeye taraf
olacaktır.
Bu
Sözleşmeyi imzalamayan bir Devlet ya da herhangi bir hükümetler arası örgüt
katılım belgesi sunarak bu Sözleşmeye taraf olacaktır. Onay, kabul, tasdik ya
da katılım belgeleri Genel Sekretere verilecektir.
(3) [Konsey Tavsiyesi] Birliğe üye olmayan herhangi bir devlet ya da
hükümetler arası örgüt, katılım belgesini vermeden önce Konseyden, kanunlarının
Sözleşme hükümlerine uygunluğu konusunda kendisini tavsiyede bulunmasını
isteyecektir. Tavsiyeyi teşkil eden karar olumluysa, katılım belgesi verilir.
Madde 35
Çekinceler
(1) [Prensip] Paragraf (2)'ye dayanılarak, bu Sözleşme üzerinde hiçbir
çekinceye izin verilemez.
(2) [Olası İstisna] (a) 3 (1) Maddesine rağmen, bu Sözleşmeye taraf
olduğu tarihte 1978 Sözleşmesine de taraf olan ve eşeysiz üreyen çeşitler söz
konusu olduğunda ıslahçı haklarından ziyade sınai mülkiyet hakları tarafından
koruma sağlayan herhangi bir Devlet, bu sözleşmeyi uygulamaksızın, çeşitlere bu
şekilde koruma sağlamaya devam edebilir.
(b) Söz konusu haklardan
yararlanan herhangi bir Devlet, onay, kabul, tasdik ya da katılım belgesinin
verilmesi anında, duruma göre, Genel sekreteri gereğince bilgilendirecektir.
Aynı devlet, herhangi bir zamanda, söz konusu bildiriyi geri çekebilir.
Madde 36
Korunan Cinslere -Türlere ve Mevzuata
İlişkin Bildiriler, Yayınlanacak Bilgiler
(1) [İlk Bildiri] Herhangi bir Devlet ya da hükümetler arası örgüt bu
Sözleşmeye ilişkin onay, kabul ya da tasdik ya da katılım belgesi verirken,
duruma göre, Genel Sekreteri aşağıdaki konulara ilişkin bilgilendirecektir:
(i) Islahçı haklarını
içeren mevzuat
(ii) Bu Sözleşme ile
yükümlü olacağı tarihte, bu sözleşmenin hükümlerini uygulayacağı bitki türleri
ve cinslerinin listesi
(2) [Değişikliklerin Bildirilmesi] Akit Taraflar Genel Sekreteri
aşağıdaki konularda derhal bilgilendirecektir:
(i) Islahçı haklarını
içeren mevzuattaki değişiklikler
(ii) Bu Sözleşmenin
uygulanmasının ek bitki türleri ve cinslerine genişletilmesi
(3) [Bilgilerin Yayınlanması] Genel Sekreter, her bir Akit Taraftan
gelen bilgilendirmelere dayanarak aşağıdaki konular hakkındaki bilgileri
yayınlayacaktır:
(i) Islahçı haklarını
içeren mevzuat ve bu mevzuata ilişkin değişiklikler,
(ii) Paragraf (1) (ii)'de
belirtilen bitki türleri ve cinslerinin listesi ve paragraf (2) (ii)' de
belirtilen genişlemeler.
Madde 37
Yürürlüğe Giriş,
Önceki Sözleşmelerin Yürürlükten Kaldırılması
(1) [İlk yürürlüğe giriş] Bu sözleşme, duruma göre, söz konusu
belgelerin en az üçünün 1961/1972 ya da 1978 Sözleşmesine taraf Devletlerce
verilmesi şartıyla beş Devletin, onay, kabul, tasdik ya da katılım belgelerini
sunmasından bir ay sonra yürürlüğe girecektir.
(2) [Sonraki yürürlüğe giriş] paragraf (1) kapsamında olmayan herhangi
bir devlet ya da hükümetler arası örgüt, duruma göre, onay, kabul, tasdik ya da
katılım belgesini teslim ettiği tarihten bir ay sonra bu Sözleşmeyle yükümlü
hale gelecektir.
(3) [1978 Sözleşmesinin Yürürlükten Kaldırılması] (1) nolu paragraf
uyarınca 1978 Sözleşmesine katılım ile ilgili hiçbir belge, işbu Sözleşmenin
yürürlüğe girişinden sonra verilemez; ancak, Birleşmiş Milletler Genel
Kurulu'nun geçerli uygulaması uyarınca gelişmekte olan ülke olarak kabul edilen
herhangi bir ülke, işbu Sözleşme daha önce yürürlüğe girmiş olsa dahi, söz
konusu belgeyi 31 Aralık 1995 tarihine kadar, diğer ülkeler ise 31 Aralık 1993
tarihine kadar verecektir.
Madde 38
Sözleşmenin Gözden Geçirilmesi
(1) [Konferans] Bu sözleşme Birlik üyelerinin katılacağı bir
konferansla gözden geçirilebilir. Böylesi bir konferansın düzenlenmesine Konsey
karar verir.
(2) [Yeter Sayı ve Çoğunluk] Bir konferansın yargılama işlevleri,
Birliğe üye devletlerin en azından yarısı o konferansta temsil ediliyorsa
geçerli olacaktır. Herhangi bir revizyonun kabul edilmesi için Birliğe üye
Devletlerin dörtte üç çoğunluğunun konferansta bulunması ve oylamaya katılması
gereklidir.
Madde 39
Fesih
(1)
[Bildiriler] Herhangi bir Akit taraf
Genel Sekretere sunulacak bir bildiriyle bu Sözleşmenin feshini duyuracaktır.
Genel Sekreter derhal tüm Birlik üyelerini bu bildirinin alındığına dair
bilgilendirecektir.
(2) [Önceki Sözleşmeler] Bu Sözleşmenin feshine dair duyuru, duyuruyu
yapan Akit Tarafın yükümlü olduğu önceki Sözleşmeler için de fesih kabul
edilecektir.
(3) [Yürürlüğe Girme Tarihi] Fesih, Genel Sekreter tarafından alındığı
yılı takip eden takvim yılı sonunda yürürlüğe girecektir.
(4) [Kazanılmış Haklar] Fesih, bu Sözleşmeyle ya da Feshin yürürlüğe
girdiği tarihten önceki herhangi bir Sözleşmeyle kazanılan hakları
etkilemeyecektir.
Madde 40
Var Olan Hakların Korunması
Bu Sözleşme, Akit Taraf
kanunları çerçevesinde ya da bu Sözleşmeden başka Birlik üyeleri arasında
yapılan önceki bir Sözleşme ya da anlaşma nedeniyle var olan ıslahçı haklarını
kısıtlamayacaktır.
Madde 41
Sözleşmenin Asıl ve Resmi Metinleri
(1) [Asıl] Bu Sözleşme, İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerinde tek
bir asıl metinde imzalanacaktır ve herhangi bir uyuşmazlık halinde Fransızca
metin esas alınacaktır. Asıl metin Genel Sekreter tarafından saklanacaktır.
(2) [Resmi Metinler] Genel Sekreter ilgili Hükümetlerle fikir alış
verişinde bulunduktan sonra Arapça, Felemenkçe, İtalyanca, Japonca ve
İspanyolca dillerinde ve Konseyin belirleyeceği diğer dillerde bu Sözleşmenin
resmi metinlerini oluşturacaktır.
Madde 42
Saklayıcının İşlevleri
(1) [Suretlerin Gönderilmesi] Genel Sekreter bu Sözleşmenin onaylı
kopyalarını bu Sözleşmenin kabul edildiği Diplomatik Konferansta temsil edilen
tüm Devletlere ve hükümetler arası örgütlere ve istek üzerine diğer Devletlere
ya da hükümetler arası örgütlere gönderecektir.
(2) [Kayıt] Genel Sekreter, bu Sözleşmeyi Birleşmiş Milletler Genel
Sekreterliğiyle birlikte kaydedecektir.
––––––––
Yukarıdaki metnin, 10
Kasım 1972, 23 Ekim 1978 ve 19 Mart 1991 tarihlerinde Cenevre'de gözden
geçirilen ve 4-19 Mart 1991 tarihlerinde Cenevre'de düzenlenen ve 19 Mart 1991
tarihinde Cenevre'de imzaya açılan Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması
Uluslararası Sözleşmesinin gözden geçirilmesine yönelik Diplomatik Konferansta
benimsenen 2 Aralık 1961 tarihli Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Uluslararası
Sözleşmesinin aslına uygun kopyası olduğunu teyit ederim.
UPOV Arpad BOGSCH
Yeni Bitki Çeşitlerinin
Korunması
Uluslararası
Birlik
Genel
Sekreteri
1
Temmuz 1991