Dönem: 22 Yasama Yılı: 4
TBMM (S. Sayısı: 1230)
Petrol Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Tasarısı ve İçişleri ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonları Raporları (1/1215)
Not: Tasarı;Başkanlıkça
Adalet; İçişleri; Plan ve Bütçe ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar,
Bilgi ve Teknoloji komisyonlarına havale edilmiştir.
T.C.
Başbakanlık
Kanunlar ve Kararlar
Genel Müdürlüğü 26/5/2006
Sayı: B.02.0.KKG.0.10/101-410/2713
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınıza arzı Bakanlar Kurulunca 24/4/2006 tarihinde
kararlaştırılan “Petrol Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Ülkemizde önemli miktarda
petrol kaçakçılığının yapıldığına ilişkin tespitler bulunmaktadır. Türkiye
Büyük Millet Meclisinde, akaryakıt kaçakçılığının ekonomiye, insan ve çevre
sağlığına verdiği zararların araştırılarak alınması gereken önlemlerin
belirlenmesi amacıyla Meclis Araştırma Komisyonu kurulmuş ve Meclis Araştırma
Komisyonu da konuyu ayrıntılı olarak araştırmış ve önerilerde bulunmuştur.
Meclis Araştırma Komisyonu Raporunda, 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele
Kanununun petrol kaçakçılığı ile mücadelede yetersiz olduğu, yakalanan kaçak
petrolün tahlil giderlerinin karşılanmasında ve muhafazasında sorunlar ile
karşılaşıldığı, sanayide kullanılmak amacıyla ithal edilen solvent ve
bazyağlarının ithal amacı dışında kullanıldığı, bunların kaçakçılık suçu
sayılması ve hürriyeti bağlayıcı ceza ile cezalandırılması, yakalanan kaçak
petrolden standarda uygun olanların ve olmayanların mahkeme kararı ve savcılık
izni alınmadan derhal ve doğrudan satılmasına yönelik bir yasal düzenleme
yapılması gerektiği yer almaktadır. Ayrıca bu raporda, iki yılda tespit edilen
7.814.121.888 kg akaryakıtın kaçak olarak yurda girdiği, Devletin 10.7 milyar
YTL vergi kaybına uğradığı yer almıştır. Diğer taraftan; Gümrük
Müsteşarlığından alınan bilgiye göre, 2002 yılında 118 olayda 26.890 ton, 2003
yılında 343 olayda 48.100 ton, 2004 yılında 581 olayda 83.111 ton, 2005 yılında
704 olayda 35.217 ton, 30 Nisan 2006 tarihi itibarıyla 2006 yılının ilk üç ayında
173 olayda 8.235 ton kaçak akaryakıt yakalanmıştır.
Toplam araç sayısı 1990
yılında 3.750.678, 1995 yılında 5.922.859, 2000 yılında 8.320.449, 2005 yılında
11.145.828, 2006 yılı şubat ayı sonu itibarıyla da 11.325.464 adet olmuştur.
1990 yılından 2005 yılına kadar araç sayısı yaklaşık 2 katı artmıştır. Buna
karşılık; Türkiye'nin 1990 yılında ham petrol tüketimi toplam 22.981 bin ton,
1995 yılında 27.039 bin ton, 2000 yılında 24.205 bin ton, 2005 yılında 25.489
bin ton olmuştur. 1990-2005 yıllarındaki ham petrol tüketimindeki artış
yaklaşık yüzde 11 olmuştur. Yıllık akaryakıt satış miktarı 1990 yılında 12.677
bin ton, 1995 yılında 17.335 bin ton, 2000 yılında 18.235 bin ton, 2005 yılında
16.847 bin ton olmuştur. 1990-2005 yıllarında akaryakıt tüketimindeki artış
yaklaşık yüzde 33 olmuştur.2000 yılından itibaren otogazlı araç sayısında
önemli artış olmuştur. 2005 yılı sonu itibarıyla 1.501.000 adet otogazlı araç
bulunmaktadır. Bu araç sayısı toplam araç sayısından düşüldüğünde akaryakıt
kullanan araç sayısının 9.7 milyon olduğu ve otogazlı araçlar dışındaki
araçların sayısının 1990-2006 yıllarında yüzde 157 artış göstermesine karşılık,
toplam akaryakıt satışlarında bu dönemde artış yüzde 33 artış olmuştur. 1990
yılında otomobil sayısı 1.649.879 iken, benzin satış miktarı 2.673 bin ton
olmuştur. 2005 yılında otomobil sayısı 5.772.745 olmasına karşılık benzin satış
miktarı 2.648 bin ton gerçekleşmiştir. 1990 yılında toplam araç sayısı
3.750.678 iken (bunun 1.649.879 adedi otomobil), 2005 yılında sadece benzinli
araç sayısı toplamı 4.175.709 olmasına rağmen, 2005 yılında 1990 yılı sonundaki
benzin satış miktarının altında kalındığı anlaşılmaktadır. Dolayısıyla toplam
araç sayısına bakıldığında 1990-2005 yılları arasında araç sayısındaki artış
ile toplam petrol satış miktarları arasındaki uyumsuzluk bulunduğu
görülmektedir.
Petrol piyasasının
işleyebilmesi için, petrol kaçakçılığından kaynaklanan haksız rekabetin
önlenerek, adil bir rekabet ortamının ve ürün güvenliğinin sağlanması
gerekmektedir. Bu nedenle, petrol kaçakçılığının petrol piyasasını düzenleyen
Petrol Piyasası Kanununda düzenlenmesi öngörülmüştür. Tasarı ile; kaçak
petrolün tanımı yapılarak, petrol kaçakçılığı ile mücadelede karşılaşılan
belirsizlik giderilmiş, dağıtıcı lisans sahiplerinin bayilerini Kurumca
belirlenen esaslara göre teknolojik yöntemleri de içeren denetim sistemi
kurarak denetlemeleri öngörülerek, dağıtıcı lisans sahiplerinin bayilerini
denetlememelerinden Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa göre yapılmasının uygulamada
zorluklara yol açması, tasfiyesinin güç olması, müeyyidelerinin yetersiz
kalması nedeniyle, Tasarıda kaçak petrolün tasfiyesi hızlandırılmış ve kaçak
petrol satanlara ağır yaptırımlar getirilmiştir. Diğer taraftan, kaçak petrol
ile mücadelede ödül önemli bir araç olmakla birlikte, Kaçakçılıkla Mücadele
Kanununda ikramiyelerin kesin mahkeme kararı veya müsadere kararından sonra
verilmesinin hükme bağlanması nedeniyle, etkin olarak uygulanamamaktadır. Bu
sebeple, hâlen Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda uygulanan ikramiye uygulaması
kamu maliyesine yük getirmeyecek şekilde, kaçakçılığın tespitinden hemen sonra
yüzde on ihbar edenlere, yüzde on da doğrudan yakalayan kamu görevlilerine
ikramiye verilmesi düzenlenmekte ve kesin mahkeme kararı veya müsadere
kararından sonra ayrıca yüzde onbeşi ihbar edenlere, yüzde onbeşi de yakalayan
kamu görevlilerine ikramiye verilmesi suretiyle petrol kaçakçılığı ile
mücadelede ödül sistemine etkinlik kazandırılmaktadır.
Bu nedenle, 5015 sayılı
Petrol Piyasası Kanunu kapsamında yurtiçi ve yurtdışından temin edilen petrolün
doğrudan veya işlenerek güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı içerisinde
kullanıcıların sunumuna ilişkin piyasa faaliyetlerinin eşitlikçi, istikrarlı,
sağlıklı ve düzenli biçimde sürdürülebilmesi bakımından; petrol kaçakçılığının
önlenmesi büyük önem taşımaktadır. Tasarı bu amaçla hazırlanmıştır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Madde ile kaçak
petrolün ve teknik düzenlemelerin tanımı yapılmaktadır. Akaryakıt haricinde
kalan solvent, madenî ve baz yağ, asfalt, solvent nafta ve benzeri petrol
ürünlerinden elde edilen akaryakıt ile Kurumca belirlenen seviyede ulusal
marker içermeyen akaryakıt da kaçak petrol kapsamına alınmaktadır. Ulusal
marker uygulamasının amacı; ithal edilen ve ülkemizde üretilen akaryakıtın
kaynağını tespit etmek ve ülkeye hangi yollardan ve nasıl girdiğini izlemektir.
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununda piyasanın denetimi ve kaçak petrol ile
mücadelede en etkin araç olarak ulusal marker sistemi getirilmesine karşın,
ulusal markerin yaptırım aşaması ve marker içermeyen akaryakıtın kaçak
sayılacağı ile ilgili herhangi bir hüküm getirilmeyerek Kanunda boşluk
oluşmuştur. Tasarıda, Kurumca belirlenen seviyede ulusal marker içermeyen
akaryakıt, kaçak petrol tanımı içerisine alınarak marker sistemine etkinlik
kazandırılması ve petrol kaçakçılığı ile mücadele edilmesi amaçlanmıştır.
Yine, maddede kaçak
petrol ile ilgili yapılan düzenlemede yer alan teknik düzenlemenin tanımı
yapılmaktadır.
Madde 2- Madde ile petrol
piyasasının kurumsallaştırılmasına yönelik olarak ürün ve marka güvenliği
kavramının ön plana çıkarılması ve otokontrol sisteminin yaygınlaştırılması
sağlanarak denetimin etkinliğinin ve verimliliğinin artırılması öngörülmüştür.
Bu çerçevede, dağıtıcı lisans sahiplerinin bayilerinde kaçak petrol satışını
önleyen bir denetim sistemi kurmaları ve uygulamaları öngörülmektedir.
Madde 3- Madde ile
akaryakıt kaçakçılığının önlenmesi amacıyla Petrol Piyasası Kanununa ek ve
geçici maddeler eklenmesi öngörülmektedir.
Ek 2 nci madde ile kaçak
petrolün tespiti ve tasfiyesi düzenlenmektedir. Ülkemizde mevcut tasfiye
sistemi hızlı bir şekilde işlememektedir. Gümrük birimlerine ait olan depolar
ve Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TASİŞ)'nün
depoları kaçak eşya ile doludur ve son derece kısıtlıdır. Kaçak petrol
zamanında satılamadığı için bozulmakta ve standardını yitirmektedir. Yapılan
düzenleme ile kaçak petrole ilişkin tasfiye kararlarının süratle çıkartılması
amaçlanmıştır. Maddede kaçak petrolün bu Kanun hükümleri dışında satışa arzedilmesi,
satılması, bulundurulması, bu özelliğini bilerek ticarî amaçla satın alınması,
taşınması veya saklanması yasaklanmakta, kaçak petrolün yakalanması hâlinde
derhal el konulması ve yakalandığı ildeki il özel idaresine teslim edilmesi
düzenlenmektedir. Kaçak petrolün daha hızlı tasfiye edilebilmesi açısından
kaçak petrolün tasfiyesi görevi il özel idarelerine verilmektedir. Kaçak petrol
hakkında tasfiye kararının, soruşturma evresinde hâkim tarafından verilmesi, bu
kararın kaçak petrole el konulduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde verilmesi
düzenlenmektedir. Hâlen uygulamada kaçak petrole ilişkin tetkik ve tahlil
giderlerinin finansmanındaki sorunlar ile karşılaşılmaktadır. Bu nedenle,
Tasarıda bu giderlerin Kurum tarafından karşılanması düzenlenmektedir. Kaçak
petrolden teknik düzenlemelere uygun olanların bir ay içerisinde il özel
idareleri tarafından açık artırma, açık artırma ile satışının mümkün olmaması
hâlinde pazarlık usulü ile teknik düzenlemelere uygun olmayanların da satılmak
üzere TASİŞ'e devri düzenlenmektedir.
Kaçak petrolün satışından
elde edilen gelirden, kaçak petrole ilişkin vergiler yatırıldıktan sonra, kalan
paranın bankada açılacak bir emanet hesaba yatırılması, yargılamanın tasfiye
edilen kaçak petrolün sahiplerinin lehine sonuçlanması hâlinde, toplam satış
bedelinden vergiler düşüldükten sonra kalan tutarın, satış tarihinden kararın
kesinleştiği tarihe kadar geçen süre için kanunî temerrüt faizi hesaplanarak
hak sahibine ödenmesi, emanet hesabındaki paranın yetersiz kalması hâlinde
aradaki farkın genel bütçeden karşılanması, kaçak petrole ilişkin mahkumiyet
hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesinden sonra emanet hesaptaki
tutarın genel bütçeye gelir olarak yatırılması öngörülmektedir.
Maddede ayrıca, kaçak
petrole ilişkin idarî yaptırımlar düzenlenmektedir. Türkiye Büyük Millet
Meclisi Araştırma Komisyon Raporunda da tespit edildiği üzere, kaçak petrol
ikmalinden ötürü lisansı iptal edilen lisans sahiplerine Kurumca tekrar lisans
verilmeyeceği düzenlenmek suretiyle sağlıklı bir piyasa yapısının oluşturulması
amaçlanmıştır.
Ayrıca, kaçak petrolün
hızlı bir şekilde tasfiye edilebilmesi amacıyla, bu kapsamda yapılacak işlemler
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerinden
istisna tutulmuştur.
Ek 3 üncü madde ile kaçak
petrolün yakalanması hâlinde, ihbar edenlere ve yakalayan kamu görevlilerine
ikramiye ödenmesine ilişkin usul ve esaslar düzenlenmektedir.
Ek 4 üncü madde de kaçak
petrole ilişkin ceza hükümleri düzenlenmiştir.
Geçici 4 üncü maddede
yönetmeliklerin ve Kurumca belirlenecek usul ve esaslara ilişkin düzenlemelerin
iki ay içerisinde yürürlüğe konulması düzenlenmiştir.
Geçici 5 inci maddede,
Kanunda yer alan ulusal markere ilişkin hükümlerin, Kurum tarafından ulusal
marker uygulamasının başlatıldığı tarihten itibaren uygulanacağı hükme
bağlanmıştır.
Madde 4- Yürürlük
maddesidir.
Madde 5- Yürütme
maddesidir.
İçişleri Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
İçişleri
Komisyonu
Esas No.: 1/1215 15/6/2006
Karar No.:45
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Bakanlar Kurulunca
hazırlanarak 26/5/2006 tarihinde Başkanlığınıza sunulan, "Petrol Piyasası
Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı", Başkanlığınızca
1/6/2006 tarihinde esas Komisyon olarak Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî
Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonuna; tali komisyon olarak da Komisyonumuz
ile Adalet ve Plan ve Bütçe Komisyonlarına havale edilmiş ve Komisyonumuz,
14/6/2006 tarihli 38 inci toplantısında, İçişleri, Enerji ve Tabiî Kaynaklar ve
Adalet Bakanlıkları ile Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel
Müdürlüğü temsilcilerinin de katılımıyla Tasarıyı inceleyip görüşmüştür.
Tasarı, petrol
kaçakçılığını önlemeye çalışmaktadır.
Tasarının tümü üzerinde
yapılan görüşmeler sırasında petrol kaçakçılığı ile etkin mücadelenin yolunu
açan Tasarının son derece yerinde düzenlemeler içerdiği ifade edilmiştir.
Görüşmeler sırasında
yakalanan kaçak petrolün il özel idarelerine bırakılmasının son derece yerinde
bir adım olduğu, ancak düzenlemeyi içeren 3 üncü maddede öngörülen yöntemin son
derece karmaşık olduğu ve sadeleştirilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Aynı
madde üzerinde Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü
Temsilcileri tarafından yapılan açıklamalarda maddede ikili bir yapının
öngörülmüş olduğu ve bu ikili yapının işlemesinin zor olduğu ifade edilmiştir.
İkili yapıya göre, il özel idaresi kaçak petrolü tasfiye ederken, teknik
düzenlemelere uygun olan petrolü kendisi satmakta, teknik düzenlemelere uygun
olmayan petrolü ise Genel Müdürlüğe devretmektedir. Genel Müdürlük yetkilileri
teknik düzenlemelere uygun olmayan petrolün, TÜPRAŞ'a götürüldüğünü ancak
TÜPRAŞ tarafından kabul edilmediğinden ortada kaldığını ifade etmişlerdir.
Yetkililer, bu nedenle, düzenlemede her iki petrolün de aynı kuruma
devredilmesi gerektiğini ifade etmişlerdir.
Tasarının tümü üzerinde
yapılan bu görüşmelerden sonra, Tasarı ile gerekçesi benimsenmiş, ancak
Komisyonumuz Tasarı üzerinde tali komisyon olarak belirlenmiş olduğundan
İçtüzüğümüzün 23 üncü maddesi uyarınca, Tasarının maddelerine geçilmeden,
uygunluk görüşünün esas komisyona bildirilmesiyle yetinilmesi
kararlaştırılmıştır.
Raporumuz, Sanayi,
Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonuna sunulmak üzere
saygı ile arz olunur.
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
Tevfik
Ziyaeddin Akbulut |
Ali Sezal |
Şükrü
Önder |
|
Tekirdağ |
Kahramanmaraş |
Yalova |
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
Sinan
Özkan |
Ali
Küçükaydın |
Şevket
Gürsoy |
|
Kastamonu |
Adana |
Adıyaman |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Nur Doğan
Topaloğlu |
Şevket
Orhan |
Ali
Yüksel Kavuştu |
|
Ankara |
Bursa |
Çorum |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Ali Ayağ |
Muharrem
Tozçöken |
Recep
Koral |
|
Edirne |
Eskişehir |
İstanbul |
|
(İmzada bulunamadı) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Sıdıka
Sarıbekir |
Hakkı
Ülkü |
Ali Oksal |
|
İstanbul |
İzmir |
Mersin |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Seracettin
Karayağız |
Nurettin
Sözen |
Selami
Uzun |
|
Muş |
Sivas |
Sivas |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Mehmet
Kartal |
Mehmet
Çiçek |
Nadir
Saraç |
|
Van |
Yozgat |
Zonguldak |
Sanayi, Ticaret, Enerji,
Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Sanayi,
Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar,
Bilgi ve Teknoloji
Komisyonu
Esas No.: 1/1215 27/6/2006
Karar No.: 59
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Bakanlar Kurulu
tarafından hazırlanarak 26/5/2006 tarihinde Başkanlığınıza sunulan ve
tarafınızdan 1/6/2006 tarihinde tali komisyon olarak Plan ve Bütçe Komisyonu,
Adalet Komisyonu ve İçişleri Komisyonuna, esas komisyon olarak da Komisyonumuza
havale edilen 1/1215 esas sayılı "Petrol Piyasası Kanununda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" ile birlikte İçişleri Komisyonu
tarafından hazırlanan 15/6/2006 tarih ve 45 Karar sayılı rapor, Komisyonumuzun
19/6/2006 tarihinde yapmış olduğu 41 sayılı birleşiminde Hükümeti temsilen
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullatif ŞENER ile Enerji ve Tabiî
Kaynaklar Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Ulaştırma
Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Gümrük Müsteşarlığı, Denizcilik
Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Devlet Planlama
Teşkilâtı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı,
Jandarma Genel Komutanlığı ve ilgili sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin
katılımıyla incelenip görüşülmüştür.
Akaryakıt kaçakçılığı;
gümrük ve kaçakçılık mevzuatına göre, her türlü petrol ve petrol türevlerinin
ithalat, ihracat ve transit işlemlerinde vergi ödememek veya noksan vergi
ödemek ya da konulan yasaklılık, kısıtlılık, izin, lisans vb. düzenlemelere
aykırı olarak işlem yapmak olarak tanımlanmaktadır. Yurt dışından boya, kimya
ve tekstil sanayinde kullanılmak amacıyla getirilen ve belirtilen sanayi
dallarında kullanılması halinde Özel Tüketim Vergisine tabi olmayan
kimyasalların; ithal edildikten sonra akaryakıta karıştırılmasının akaryakıt
kaçakçılığı olarak kabul edilmesine rağmen, bu kimyasalların iç piyasadan temin
edilerek veya serbest dolaşım hakkını kazanmasından sonra akaryakıta
karıştırılması, ticarete hile karıştırmak suçu kapsamında
değerlendirilmektedir. Ülkemizde akaryakıt kaçakçılığı, genel itibariyle deniz
yoluyla, ihraç amaçlı petrolün iç piyasaya sürülmesi, sınır ticaretinin
suiistimali, redüktör ve dişli yağı ile solventlerin akaryakıta katılması
suretiyle gerçekleşmektedir. Akaryakıt kaçakçılığı; devletin akaryakıt
ürünlerinden aldığı verginin kaybı nedeniyle ülke ekonomisine büyük zararlar verdiği
gibi, kaçak akaryakıtı kullanan vatandaşların araçlarının motor aksamına,
içerdiği yüksek kükürt oranı nedeniyle de çevreye ve insan sağlığına da büyük
zararlar vermektedir.
Ülkemizde otogazlı
araçlar dışındaki araçların sayısının 1990-2006 yıllarında % 157 artış
göstermesine karşılık, toplam akaryakıt satışlarında bu dönemde artış % 33
seviyelerinde kalmıştır. Ayrıca toplam araç sayısı 1990 yılında 3.750.678 iken
2005 yılında sadece benzinli araç sayısı toplamı 4.175.709 olmasına rağmen 2005
yılında, 1990 yılı sonundaki benzin
satış miktarının altında kalındığı dikkatleri çekmiştir. Nitekim 16/02/2005
tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde Akaryakıt Kaçakçılığının
Ekonomiye, İnsan ve Çevre Sağlığına Verdiği Zararların Araştırılarak Alınması
Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu 16/6/2005 tarihinde
raporunu Genel Kurula sunmuş ve 16/11/2005 tarihinde Genel Kurulun 19 uncu
birleşiminde görüşülmüştür. Söz konusu Araştırma Komisyonu Raporundaki öneriler
de dikkate alınarak hazırlanan Tasarı ve gerekçesi incelendiğinde;
- Petrol kaçakçılığından
kaynaklanan haksız rekabetin önlenmesi suretiyle petrol piyasasının sağlıklı
bir şekilde işleyebilmesi, adil bir rekabet ortamının ve ürün güvenliğinin
sağlanması için tasarının hazırlandığı,
- Petrol kaçakçılığı ile
mücadelede karşılaşılan belirsizliğin giderilmesi gayesiyle kaçak petrolün ve
teknik düzenlemenin tanımlandığı,
- Dağıtıcı lisans
sahiplerinin bayilerini denetlememeleri nedeniyle ortaya çıkan kaçak petrol
satışını engellemek için, dağıtıcı lisans sahipleri için, Enerji Piyasası
Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlenen esaslara göre, bayilerinde
teknolojik yöntemleri de içeren denetim sistemini kurma yükümlülüğünün
getirildiği,
- Yakalanan kaçak petrolün
satışındaki sürecin uzaması sonucunda bozulması nedeniyle hızlı bir şekilde
tasfiyesinin sağlanması gayesiyle; tasfiye sürecinde il özel idaresinin
görevlendirildiği, yapılacak işlemlerin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 2886
sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerinden istisna tutulduğu,
- Kaçak petrolün tetkik
ve tahlil giderlerinin EPDK tarafından karşılanması sağlanarak finansman
probleminin çözüldüğü,
- Kaçak petrolün; teknik
düzenlemelere uygun olması halinde il özel idaresi, uygun olmaması halinde ise
Tasfiye İşleri Genel Müdürlüğü tarafından tasfiye edilmesinin öngörüldüğü,
- Kaçak petrolün satışı
sonucunda elde edilen gelir ile ilgili hususların, yargılamanın sonucuna göre
düzenlendiği,
- Kaçak petrolün
yakalanması hâlinde, ihbar edenlere ve yakalayan kamu görevlilerine ikramiye
ödenmesine ilişkin usul ve esasların düzenlendiği, kaçak petrolün satışından
elde edilen gelirin % 25'inin il özel idaresine verilmesinin öngörüldüğü,
- Sağlıklı bir piyasa
yapısının oluşturulması gayesiyle, kaçak petrol ikmali nedeniyle lisansı iptal
edilen lisans sahiplerine EPDK'ca tekrar lisans verilmeyeceğinin düzenlendiği,
anlaşılmaktadır.
Komisyonumuzda Tasarının
geneli üzerindeki görüşmelerde;
- Ülkemizin sosyal durumu
da dikkate alınarak akaryakıt kaçakçılığının önlenmesi için tedbirlerin
alınması gerektiği, petrol ve petrol ürünleri üzerindeki yüksek ÖTV ve KDV'nin
makul bir düzeye çekilmesi gerektiği, görevlilere görevlerini yaptıkları için
ödül verilmesinin uygun olmadığı ve verilecek olan teşviklerin 657 Sayılı
Devlet Memurları Kanununda düzenlenmesinin gerektiği,
-Vatandaşımıza ihbar için
verilecek teşvikin, ihbarı özendirici niteliğe kavuşmamasının ve sadece
mükafatlandırma çerçevesinde kalmasının gerektiği,
- Ulusal marker üç defa
ihale edilmesine rağmen ihalenin halen sonuçlandırılmadığı ve ulusal marker
uygulamasına geçilmeden petrol kaçakçılığının önlenemeyeceği,
- Türkiye'de % 51'e yakın
vergilendirilemeyen kayıtdışı kazancın varolduğu ve bunların içerisinde en
büyük payı da petrolün aldığı,
- Ana dağıtıcıların ve
rafinerilerin depolarının ve çıkışlarının etkin bir şekilde denetlenmesi
gerektiği,
- Petrol üreten bir ülke
olmamıza rağmen tükettiğimiz petrolün ancak % 8'ini üretebildiğimiz ve
dolayısıyla % 92'sini ithal ettiğimiz, bu nedenle de yurda giriş noktalarının
ciddî anlamda denetlenmesi gerektiği,
- Kaçak petrolün
önlenmesi halinde, devletin vergi gelirinin artması nedeniyle akaryakıttan
alınan vergilerin indirilmesi sayesinde, petrol fiyatlarının düşebileceği,
- Yakalanan kaçak petrole
özel idare tarafından marker koyulduğu takdirde Petrol Piyasası Kanunu uyarınca
hiç kimsenin satın alamayacağı,
- Satılan kaçak petrolün
ekonomiye ve işletmelere büyük zararlar verdiği bu zararların en kısa zamanda
tazmini için kanuni düzenleme yapılması gerektiği, kaçak olduğu mahkeme
kararıyla tevsik edilmiş ise ayrıca tahlil yapılmasına gerek olmadığı,
şeklindeki görüş ve
eleştirilerin ardından, Hükümet tarafından yapılan açıklamalarda;
- Akaryakıt kaçakçılığı
ile mücadelede kararlılık gösterildiği, 1 Mayıs 2006 tarihli Başbakanlık
genelgesiyle Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullatif ŞENER'in
başkanlığında Devlet Bakanı Ali Babacan, Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, Adalet
Bakanı Cemil Çiçek, İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan,
Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler,
Sanayi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun ve Başbakanlık Müsteşarı Ömer Dinçer'den
oluşan Akaryakıt Kaçakçılığıyla Mücadele Kurulu'nun kurulduğu ve yine aynı
genelge uyarınca İçişleri Bakanlığını temsilen Emniyet Genel Müdürlüğü,
Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı temsilcileri ile Maliye
Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı,
Gümrük Müsteşarlığı, Denizcilik Müsteşarlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı ve
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu temsilcilerinden oluşan Akaryakıt
Kaçakçılığıyla Mücadele Komisyonunun oluşturulduğu,
- Halen yakalanmış kaçak
petrolün standartlara uygun olan veya olmayanlarının Tasfiye İşleri Döner
Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TASİŞ) tarafından tasfiye edildiği,
standartlara uygun olanların dağıtıcı veya ihrakiye lisansına sahip kişilere
verilebildiği, uygun olmayanların ise Bakanlar Kurulunun 24/11/2000 tarih ve
2000/1724 sayılı Kararı ile çıkarılan ve 3/1/2001 tarihli, 24276 sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanarak yayımı tarihinde yürürlüğe giren Tasfiye Tüzüğünün 22 nci maddesinin (d) bendi uyarınca ham
petrol fiyatı üzerinden rafinerilere verilebileceğinin hükme bağlanmış olmasına
ve bu işlemler sırasında birtakım problemlerle karşılaşılmasına rağmen, özel
sektöre ait birtakım rafineriler için kanuni alım zorunluluğunun getirilmesinin
hukuksal olarak ve uygulamada problemlere yol açacağı,
- Ham petrol boru
hatlarından özellikle Irak-Kerkük-Ceyhan Boru hattından akaryakıt çalındığı ve
bu konuda büyük mücadele verildiği, son yıllarda Bakü - Tiflis - Ceyhan Boru
Hattı gibi uluslararası öneme sahip bir boru hattının işletmesini ülkemizin
üstlendiği ve bu nedenle boru hatlarındaki aksamaların ülkemizin yüksek
meblağlı tazminatları ödemesine sebep olabileceği, dolayısıyla ham petrol boru
hatlarından yapılan hırsızlıkların kaçak petrol kapsamına alınmasının önemli
olduğu,
- Petrol Piyasası
Kanununda hem ulusal markerle ilgili hem de idarî ve teknolojik denetimle
ilgili EPDK'nın yükümlülüklerinin bulunduğu, ulusal marker temini ve teslimiyle
yüklenici seçimine ilişkin ilk ihalenin 29/11/2004 tarihinde Resmî Gazetede
EPDK tarafından ilan edildiği, bu ilan üzerine yapılan yeterlilik
başvurularının değerlendirmesi sonucunda başvuran şirketler yeterli
görülmediğinden ihalenin 416/20 sayılı kurul kararıyla iptal edildiği, 7/1/2005
tarihinde Resmî Gazetede ikinci bir ihale ilanı üzerine bir başvuru sahibi
yeterli görülmüş, ancak, ihalede rekabet sağlanamayacağı gerekçesiyle 31.1.2005
tarih ve 428 sayılı kurul kararıyla ihalenin iptal edildiği, 4/3/2005 tarihinde
çıkılan üçüncü ihale ilanı üzerine üç başvurunun yapıldığı ve üçüncü ihaleyi
bir konsorsiyumun kazandığı ve EPDK ile konsorsiyum arasında ulusal marker temin
ve teslim sözleşmesi imzalandığı ancak sözleşmenin 30.6.2005 tarih ve 506
sayılı kurul kararıyla daha sonra feshedildiği, 22.7.2005 tarih ve 526 sayılı
kurul kararıyla dördüncü defa ihale yapılması kararlaştırıldığı, dördüncü
ihaleye 8 adet başvuru yapıldığı ve bu başvurulardan altısının yeterli
görüldüğü ve en düşük bedeli teklif eden firmanın ihaleyi kazandığı ancak,
kuruma ibraz edilen bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda teknik şartnamede
belirtilen özelliklerden bazılarında eksiklik tespit edildiği için bu ihalenin
iptal edildiği, bunun üzerine, TÜBİTAK'la işbirliği içerisinde ulusal markerin
oluşturulmasına karar verildiği ve yıl sonuna kadar tamamlanması beklenen
çalışmaların halen devam ettiği,
- Kamu finansman
dengelerinin ekonomik istikrar için temel bir öncelik arz etmesi nedeniyle
vergi yüklerinin gelir, gider dengeleri korunmadan indirilmesinin mümkün
olmadığı, dolayısıyla, kaçak akaryakıtın ortadan kaldırılması halinde ilave
kamu geliri ortaya çıkacağından vergi yüklerinin azaltılmasının mümkün olacağı,
- Gümrük denetimi altında
olan antrepoların tümünde ölçü cihazlarının bulunduğu ve gerek bağlı olduğu
gümrük idaresiyle gerek merkezle irtibatı olarak sürekli izlendiği, gümrüklü
alanlardaki depoların da online olarak izlenmesine ilişkin sistemin de en kısa
zamanda kurulacağı
- Kaçak akaryakıt
yakalandığında, tasarıda getirilen düzenlemeler uyarınca ilgili teknik
tahlillerin, masrafları EPDK tarafından karşılanmak kaydıyla belirlenen
akredite laboratuvarlarda yapıldığı,
- Yakalanan kaçak
akaryakıtın satışı sırasında ulusal markerin nasıl ve nerede ilave edileceğinin
EPDK tarafından belirleneceği, dağıtıcı lisans sahiplerinin satın alması
halinde kendi markerlerini ilave ederek bayilerine verebilecekleri,
ifade
edilmiştir.Tasarının geneli üzerindeki görüşmeleri müteakiben Tasarı ve
gerekçesi Komisyonumuzca benimsenerek maddelerin görüşülmesine geçilmesi kabul
edilmiştir.
Tasarının;
- Çerçeve 1 inci maddesi;
gerek ulusal boru hatlarının gerekse ülkemizin Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru
Hattı ile ilgili sorumlulukları da dikkate alınarak yurdumuzdan geçen veya
geçecek transit boru hatlarının daha sağlıklı bir şekilde korunabilmesi için
boru hatlarından kelepçe takılarak ham petrol kaçırılması eyleminin, kaçak
petrol tanımı içerisinde yer almasının gerektiği ifade edilmiş ve kaçak petrol
tanımının içerisine boru hatlarından yasalara aykırı olarak alınan petrol ve
petrol ürünlerinin eklenmesi suretiyle,
- Çerçeve 2 nci maddesi;
aynen,
- Çerçeve 3 üncü maddesi;
ithal edilen veya ülkemizde üretilen akaryakıtın kaynağını tespit etmek ve
ülkeye hangi yollardan nasıl girdiğini izlemek gayesiyle 5015 sayılı Petrol
Piyasası Kanunu ile getirilen ulusal marker sisteminin henüz uygulamaya
geçmemesi nedeniyle Ek 2 nci maddenin altıncı fıkrasında geçen "ulusal
marker ilave edilerek" ibaresinin çıkarılması ve kanun tekniğine uygun
olarak geçici maddelerin, müstakil bir madde içerisinde yer almasını sağlamak
için, madde metninden çıkarılması ve tesis edilen 4 üncü maddeye taşınması
suretiyle,
- 4 üncü maddesi; 5 inci
madde olarak aynen,
- 5 inci maddesi; 6 ncı
madde olarak aynen,
kabul edilmiştir.
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Soner
Aksoy |
Hasan Ali
Çelik |
Hasan
Angı |
|
|
Kütahya |
Sakarya |
Konya |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Fatma
Şahin |
Atilla
Başoğlu |
Tacidar
Seyhan |
|
|
Gaziantep |
Adana |
Adana |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ahmet
Rıza Acar |
Mehmet
Güner |
Fahri
Çakır |
|
|
Aydın |
Bolu |
Düzce |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet
Vedat Yücesan |
İsmail
Katmerci |
Hasan
Ören |
|
|
Eskişehir |
İzmir |
Manisa |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Nuri
Çilingir |
Hüseyin
Özcan |
Mehmet
Özlek |
|
|
Manisa |
Mersin |
Şanlıurfa |
|
|
|
Üye |
|
Üye |
|
|
Yekta
Haydaroğlu |
|
Fazlı
Erdoğan |
|
|
Van |
|
Zonguldak |
HÜKÜMETİN
TEKLİF ETTİĞİ METİN
PETROL PİYASASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
TASARISI
MADDE 1- 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun
2 nci maddesine (20) numaralı bentten sonra gelmek üzere aşağıdaki (21)
numaralı, (40) numaralı bentten sonra gelmek üzere aşağıdaki (41) numaralı
bentler eklenmiş ve mevcut bentler teselsül ettirilmiştir.
"21) Kaçak petrol;
a) Kurumca belirlenen
seviyede ulusal marker içermeyen akaryakıtı,
b) Yasal yollarla
Türkiye'de serbest dolaşıma girdiği belgelendirilemeyen veya menşei belli
olmayan petrolü ve petrol ürünlerini,
c) Kurumdan izin
alınmadan; akaryakıt haricinde kalan solvent, madenî ve baz yağ, asfalt,
solvent nafta ve benzeri petrol ürünlerinden elde edilen akaryakıtı ya da
akaryakıta dönüştürmek maksadıyla kullanılan veya bulundurulan akaryakıt
haricinde kalan solvent, madenî ve baz yağ, asfalt, solvent nafta ve benzeri
petrol ürünlerini,
d) 10/7/2003 tarihli ve
4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa göre kaçak olan petrolü ve petrol
ürünlerini,"
"41) Teknik
düzenleme: Petrolün ve madenî yağın, ilgili idarî hükümler de dâhil olmak
üzere, standartları, ölçüleri, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri,
bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve
uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten
ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi,"
MADDE 2- 5015 sayılı Kanunun 7 nci maddesine beşinci fıkrasından
sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
"Dağıtıcı lisansı
sahipleri, Kurum tarafından belirlenen esaslara uygun olarak bayilerinde kaçak
petrol satışının yapılmasını önleyen teknolojik yöntemleri de içeren bir
denetim sistemi kurar ve uygular."
MADDE 3- 5015 sayılı Kanuna aşağıdaki maddeler eklenmiştir.
"Kaçak petrolün
tespiti ve tasfiyesi
EK MADDE 2- Kaçak
petrolün; bu Kanun hükümleri dışında satışa arzedilmesi, satılması,
bulundurulması, bu özelliğini bilerek ticarî amaçla satın alınması, taşınması
veya saklanması yasaktır.
Kaçak petrol
yakalandığında, kaçak petrole derhal el konulur ve yakalandığı ildeki il özel
idaresine miktarını, cinsini ve özelliklerini gösterir bir tutanakla teslim
edilir.
Kaçak petrol hakkında
tasfiye kararı, soruşturma evresinde hâkim tarafından verilir. Bu karar, kaçak
petrole el konulduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde, eşyadan numune
alınmasının mümkün olduğu durumlarda numune alınarak, mümkün olmaması hâlinde
ise gerekli tespitler yaptırılarak verilir.
Kaçak petrolden alınacak
numunelere ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle
düzenlenir. Kaçak petrolün teknik düzenlemelere uygunluğunun tespiti, Kurum
tarafından belirlenen akredite laboratuvarlar tarafından yapılır. Bu çerçevede
gönderilen numunelerin tetkik ve tahlil giderleri Kurumca karşılanır.
Laboratuvarlar, bunlara ilişkin tetkik ve tahlil işlemlerini öncelikle ve
ivedilikle sonuçlandırır.
Kaçak petrolün tasfiyesi
ilgili il özel idaresi tarafından bu Kanun hükümlerine göre yapılır.
Kaçak petrolden teknik
düzenlemelere uygun olanlar, Kurum tarafından belirlenen usul ve esaslara göre
ulusal marker ilave edilerek ilgili il özel idaresi tarafından, teknik
düzenlemelere uygunluğunun tespiti tarihinden itibaren en geç bir ay içinde
açık artırma suretiyle satışı yapılarak veya yaptırılarak tasfiye edilir. Bir
ay içinde satılamayan kaçak petrol, pazarlık usulü ile satışı yapılarak tasfiye
edilir.
Kaçak petrolden teknik
düzenlemelere uygun olmayanlar, Kurum tarafından belirlenen usul ve esaslara
göre ilgili il özel idaresi tarafından, teknik düzenlemelere uygun olmadığının
tespiti tarihinden itibaren en geç bir ay içinde, satılmak üzere Tasfiye İşleri
Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğüne devredilir ve Tasfiye İşleri Döner
Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından satışa ilişkin masraflar
düşüldükten sonra bakiye bedel ilgili il özel idaresine aktarılır.
İlgili il özel idaresi
tarafından, kaçak petrolün satışından elde edilen gelirden, kaçak petrole
ilişkin vergiler ilgili vergi dairesine yatırıldıktan sonra, kalan para bankada
açılacak bir emanet hesaba yatırılır.
Kaçak petrolün
tasfiyesine ilişkin bu maddede düzenlenmeyen diğer usul ve esaslar Maliye
Bakanlığının ve Gümrük Müsteşarlığının görüşü alınarak Kurumca yürürlüğe
konulacak yönetmelikle düzenlenir.
Yargılamanın, tasfiye
edilen kaçak petrolün sahiplerinin lehine sonuçlanması hâlinde; toplam satış
bedelinden vergiler düşüldükten sonra kalan tutar, satış tarihinden kararın
kesinleştiği tarihe kadar geçen süre için kanunî temerrüt faizi oranında
hesaplanan faiz de ilave edilerek hak sahibine ödenir. Emanet hesabında bulunan
tutarın hak sahibine yapılacak ödemeyi karşılamaması hâlinde, aradaki fark
Maliye Bakanlığınca genel bütçeden karşılanır. Kaçak petrole ilişkin mahkumiyet
hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesinden sonra emanet hesaptaki tutar
genel bütçeye gelir olarak yatırılır.
Kaçak petrole ilişkin
mahkumiyet hükmü veya müsadere kararı kesinleşenler, Kurum tarafından, varsa
lisansları iptal edilerek kamuoyuna ilan edilir, ayrıca bu Kanun kapsamında bu
kişilere hiçbir şekilde yeniden lisans verilmez.
Bu madde kapsamında
teminatla iade hükümleri uygulanmaz.
Kaçak petrole ilişkin
olarak bu Kanunda yer almayan hususlarda, 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele
Kanunu hükümleri uygulanır.
Bu madde kapsamında veya
kaçak petrol ile mücadele konusunda; Kurumca, Tasfiye İşleri Döner Sermaye
İşletmeleri Genel Müdürlüğünce, il özel idarelerince yapılacak her türlü mal,
araç-gereç ve hizmet alımlarında 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale
Kanunu, kaçak petrolün satışında 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale
Kanunu hükümleri uygulanmaz.
İkramiyeler
EK MADDE 3- Kaçak
petrolün yakalanması hâlinde, ihbar edenlere ve yakalayan kamu görevlilerine
aşağıdaki usul ve esaslara göre ikramiye ödenir:
a) Bir ihbar sonucunda
kaçak petrolün sahipli yakalanması hâlinde; kaçak petrolün satışından sonra
vergiler dâhil elde edilen toplam gelirin yüzde onu tutarında ihbar edene,
yüzde onu tutarında kaçak petrolün yakalanması eylemine bizzat ve fiilen
katılan kamu görevlilerine ikramiye ödenir. Kaçak petrole ilişkin mahkumiyet
hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesini takip eden bir ay içerisinde
kaçak petrolün satışından vergiler dâhil elde edilen toplam gelirin yüzde
onbeşi tutarında ihbar edene, yüzde onbeşi tutarında kaçak petrolün yakalanması
eylemine bizzat ve fiilen katılan kamu görevlilerine ilave ikramiye ödenir.
b) Bir ihbar olmadan
kaçak petrolün sahipli yakalanması hâlinde; kaçak petrolün satışından sonra
vergiler dâhil elde edilen toplam gelirin yüzde onu tutarında kaçak petrolün
yakalanması eylemine bizzat ve fiilen katılan kamu görevlilerine ikramiye
ödenir. Kaçak petrole ilişkin mahkumiyet hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesini
takip eden bir ay içerisinde kaçak petrolün satışından vergiler dâhil elde
edilen toplam gelirin yüzde onbeşi tutarında kaçak petrolün yakalanması
eylemine bizzat ve fiilen katılan kamu görevlilerine ilave ikramiye ödenir.
c) Yakalanan kaçak petrolün
sahipli olmaması hâlinde; bu maddede ihbar edenlere ve yakalayan kamu
görevlilerine ödenecek ikramiyeler yüzde elli eksik ödenir.
ç) Bu maddeye göre
yapılacak ikramiye ödemeleri, ilgili il özel idaresi tarafından öncelikle
emanet hesaptan karşılanır, emanet hesaptaki paranın ikramiye ödemelerine
yetmemesi hâlinde aradaki fark derhal Maliye Bakanlığınca ilgili il özel
idaresine aktarılır.
d) Kaçak petrole ilişkin
mahkumiyet hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesini takip eden bir ay
içerisinde kaçak petrolün satışının yüzde yirmibeşi kadar ilgili il özel
idaresi bütçesine gelir kaydedilmek üzere, Maliye Bakanlığınca genel bütçeden
ödeme yapılır.
Bu maddeye göre ödenecek
ikramiyeler damga vergisi hariç vergi, resim ve harca tâbi değildir.
İhbar edenlerin
kimlikleri izinleri olmadıkça veya ihbarın niteliği haklarında suç
oluşturmadıkça açıklanamaz.
Bu madde kapsamında
dağıtılacak ikramiye ödemelerine ilişkin usul ve esaslar ile bu maddenin
uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, Maliye Bakanlığının görüşü alınarak,
İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
Kaçak petrol ile ilgili
ceza hükümleri
EK MADDE 4- Kaçak petrolü
satışa arz eden, satan, bulunduran, bu özelliğini bilerek ticarî amaçla satın
alan, taşıyan veya saklayan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ve
yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Kaçak petrolün
müsaderesine de hükmolunur.
Ulusal markeri yetkisiz
olarak üreten, satışa arzeden, satan, yetkisiz kişilerden satın alan, kabul
eden, bu özelliğini bilerek nakleden veya bulunduran kişi, iki yıldan beş yıla
kadar hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ulusal
markerin kimyasal özelliklerini taşımasa bile, bu madde yerine kullanılmak
amacıyla üretilen kimyasal terkipler hakkında da bu fıkra hükmü uygulanır.
Kanunen daha ağır cezayı
gerektirmeyen hâllerde; Kurum tarafından, ek 2 nci maddenin birinci fıkrasına
aykırı hareket edenlere, tasfiye edilen kaçak petrolün vergiler dâhil satış
bedelinin üç katı tutarında ayrıca idarî para cezası verilir."
"Yönetmeliklerin ve
düzenlemelerin yürürlüğe konulması
GEÇİCİ MADDE 4- Ek 2 nci
ve ek 3 üncü maddelerde belirtilen yönetmelikler ve düzenlemeler bu Kanunun
yayımı tarihinden itibaren iki ay içinde yürürlüğe konulur.
Ulusal marker uygulaması
GEÇİCİ MADDE 5- Bu
Kanunda yer alan ulusal markere ilişkin hükümler, Kurum tarafından ulusal
marker uygulamasının başlatıldığı tarihten itibaren uygulanır."
MADDE 4- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 5- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİÎ KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN
PETROL PİYASASI KANUNUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
TASARISI
MADDE 1- 4/12/2003 tarihli ve
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 2 nci maddesine (20) numaralı bentten
sonra gelmek üzere aşağıdaki (21) numaralı, (40) numaralı bentten sonra gelmek
üzere aşağıdaki (41) numaralı bentler eklenmiş ve mevcut bentler teselsül
ettirilmiştir.
"21) Kaçak petrol;
a) Kurumca belirlenen
seviyede ulusal marker içermeyen akaryakıtı,
b) Yasal yollarla
Türkiye'de serbest dolaşıma girdiği belgelendirilemeyen veya menşei belli
olmayan petrolü ve petrol ürünlerini,
c) Kurumdan izin
alınmadan; akaryakıt haricinde kalan solvent, madenî ve baz yağ, asfalt,
solvent nafta ve benzeri petrol ürünlerinden elde edilen akaryakıtı ya da
akaryakıta dönüştürmek maksadıyla kullanılan veya bulundurulan akaryakıt
haricinde kalan solvent, madenî ve baz yağ, asfalt, solvent nafta ve benzeri
petrol ürünlerini,
d) 10/7/2003 tarihli ve
4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununa göre kaçak olan petrolü ve petrol
ürünlerini,
e) Sıvı veya gaz
halindeki hidrokarbonlarla, hidrokarbon türevi olan yakıtları nakleden boru
hatlarından (her türlü üretim, iletim ve dağıtım hatları dahil) veya bunların
depolarından veya kuyulardan yasalara aykırı şekilde alınan petrolü ve petrol
ürünlerini,"
"41) Teknik
düzenleme: Petrolün ve madenî yağın, ilgili idarî hükümler de dâhil olmak
üzere, standartları, ölçüleri, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri,
bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve
uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten
ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi,"
MADDE 2- 5015 sayılı Petrol Piyasası
Kanununun 7 nci maddesine beşinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki
fıkra eklenmiştir.
"Dağıtıcı lisansı
sahipleri, Kurum tarafından belirlenen esaslara uygun olarak bayilerinde kaçak
petrol satışının yapılmasını önleyen teknolojik yöntemleri de içeren bir
denetim sistemi kurar ve uygular."
MADDE 3- 5015 sayılı Petrol
Piyasası Kanununa aşağıdaki maddeler eklenmiştir.
"Kaçak petrolün
tespiti ve tasfiyesi
EK MADDE 2- Kaçak
petrolün; bu Kanun hükümleri dışında satışa arzedilmesi, satılması, bulundurulması,
bu özelliğini bilerek ticarî amaçla satın alınması, taşınması veya saklanması
yasaktır.
Kaçak petrol
yakalandığında, kaçak petrole derhal el konulur ve yakalandığı ildeki il özel
idaresine miktarını, cinsini ve özelliklerini gösterir bir tutanakla teslim
edilir.
Kaçak petrol hakkında
tasfiye kararı, soruşturma evresinde hâkim tarafından verilir. Bu karar, kaçak
petrole el konulduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde, eşyadan numune
alınmasının mümkün olduğu durumlarda numune alınarak, mümkün olmaması hâlinde
ise gerekli tespitler yaptırılarak verilir.
Kaçak petrolden alınacak
numunelere ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle
düzenlenir. Kaçak petrolün teknik düzenlemelere uygunluğunun tespiti, Kurum
tarafından belirlenen akredite laboratuvarlar tarafından yapılır. Bu çerçevede
gönderilen numunelerin tetkik ve tahlil giderleri Kurumca karşılanır.
Laboratuvarlar, bunlara ilişkin tetkik ve tahlil işlemlerini öncelikle ve
ivedilikle sonuçlandırır.
Kaçak petrolün tasfiyesi
ilgili il özel idaresi tarafından bu Kanun hükümlerine göre yapılır.
Kaçak petrolden teknik
düzenlemelere uygun olanlar, Kurum tarafından belirlenen usul ve esaslara göre
ilgili il özel idaresi tarafından, teknik düzenlemelere uygunluğunun tespiti
tarihinden itibaren en geç bir ay içinde açık artırma suretiyle satışı
yapılarak veya yaptırılarak tasfiye edilir. Bir ay içinde satılamayan kaçak
petrol, pazarlık usulü ile satışı yapılarak tasfiye edilir.
Kaçak petrolden teknik
düzenlemelere uygun olmayanlar, Kurum tarafından belirlenen usul ve esaslara
göre ilgili il özel idaresi tarafından, teknik düzenlemelere uygun olmadığının
tespiti tarihinden itibaren en geç bir ay içinde, satılmak üzere Tasfiye İşleri
Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğüne devredilir ve Tasfiye İşleri Döner
Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından satışa ilişkin masraflar
düşüldükten sonra bakiye bedel ilgili il özel idaresine aktarılır.
İlgili il özel idaresi
tarafından, kaçak petrolün satışından elde edilen gelirden, kaçak petrole
ilişkin vergiler ilgili vergi dairesine yatırıldıktan sonra, kalan para bankada
açılacak bir emanet hesaba yatırılır.
Kaçak petrolün
tasfiyesine ilişkin bu maddede düzenlenmeyen diğer usul ve esaslar Maliye
Bakanlığının ve Gümrük Müsteşarlığının görüşü alınarak Kurumca yürürlüğe
konulacak yönetmelikle düzenlenir.
Yargılamanın, tasfiye
edilen kaçak petrolün sahiplerinin lehine sonuçlanması hâlinde; toplam satış
bedelinden vergiler düşüldükten sonra kalan tutar, satış tarihinden kararın
kesinleştiği tarihe kadar geçen süre için kanunî temerrüt faizi oranında
hesaplanan faiz de ilave edilerek hak sahibine ödenir. Emanet hesabında bulunan
tutarın hak sahibine yapılacak ödemeyi karşılamaması hâlinde, aradaki fark
Maliye Bakanlığınca genel bütçeden karşılanır. Kaçak petrole ilişkin mahkumiyet
hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesinden sonra emanet hesaptaki tutar
genel bütçeye gelir olarak yatırılır.
Kaçak petrole ilişkin
mahkumiyet hükmü veya müsadere kararı kesinleşenler, Kurum tarafından, varsa lisansları
iptal edilerek kamuoyuna ilan edilir, ayrıca bu Kanun kapsamında bu kişilere
hiçbir şekilde yeniden lisans verilmez.
Bu madde kapsamında
teminatla iade hükümleri uygulanmaz.
Kaçak petrole ilişkin
olarak bu Kanunda yer almayan hususlarda, 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele
Kanunu hükümleri uygulanır.
Bu madde kapsamında veya
kaçak petrol ile mücadele konusunda; Kurumca, Tasfiye İşleri Döner Sermaye
İşletmeleri Genel Müdürlüğünce, il özel idarelerince yapılacak her türlü mal,
araç-gereç ve hizmet alımlarında 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale
Kanunu, kaçak petrolün satışında 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale
Kanunu hükümleri uygulanmaz.
İkramiyeler
EK MADDE 3- Kaçak
petrolün yakalanması hâlinde, ihbar edenlere ve yakalayan kamu görevlilerine
aşağıdaki usul ve esaslara göre ikramiye ödenir:
a) Bir ihbar sonucunda
kaçak petrolün sahipli yakalanması hâlinde; kaçak petrolün satışından sonra
vergiler dâhil elde edilen toplam gelirin yüzde onu tutarında ihbar edene,
yüzde onu tutarında kaçak petrolün yakalanması eylemine bizzat ve fiilen
katılan kamu görevlilerine ikramiye ödenir. Kaçak petrole ilişkin mahkumiyet
hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesini takip eden bir ay içerisinde
kaçak petrolün satışından vergiler dâhil elde edilen toplam gelirin yüzde
onbeşi tutarında ihbar edene, yüzde onbeşi tutarında kaçak petrolün yakalanması
eylemine bizzat ve fiilen katılan kamu görevlilerine ilave ikramiye ödenir.
b) Bir ihbar olmadan
kaçak petrolün sahipli yakalanması hâlinde; kaçak petrolün satışından sonra
vergiler dâhil elde edilen toplam gelirin yüzde onu tutarında kaçak petrolün
yakalanması eylemine bizzat ve fiilen katılan kamu görevlilerine ikramiye
ödenir. Kaçak petrole ilişkin mahkumiyet hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesini
takip eden bir ay içerisinde kaçak petrolün satışından vergiler dâhil elde
edilen toplam gelirin yüzde onbeşi tutarında kaçak petrolün yakalanması
eylemine bizzat ve fiilen katılan kamu görevlilerine ilave ikramiye ödenir.
c) Yakalanan kaçak petrolün
sahipli olmaması hâlinde; bu maddede ihbar edenlere ve yakalayan kamu
görevlilerine ödenecek ikramiyeler yüzde elli eksik ödenir.
ç) Bu maddeye göre
yapılacak ikramiye ödemeleri, ilgili il özel idaresi tarafından öncelikle
emanet hesaptan karşılanır, emanet hesaptaki paranın ikramiye ödemelerine
yetmemesi hâlinde aradaki fark derhal Maliye Bakanlığınca ilgili il özel
idaresine aktarılır.
d) Kaçak petrole ilişkin
mahkumiyet hükmünün veya müsadere kararının kesinleşmesini takip eden bir ay
içerisinde kaçak petrolün satışının yüzde yirmibeşi kadar ilgili il özel
idaresi bütçesine gelir kaydedilmek üzere, Maliye Bakanlığınca genel bütçeden
ödeme yapılır.
Bu maddeye göre ödenecek
ikramiyeler damga vergisi hariç vergi, resim ve harca tâbi değildir.
İhbar edenlerin
kimlikleri izinleri olmadıkça veya ihbarın niteliği haklarında suç
oluşturmadıkça açıklanamaz.
Bu madde kapsamında
dağıtılacak ikramiye ödemelerine ilişkin usul ve esaslar ile bu maddenin
uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, Maliye Bakanlığının görüşü alınarak,
İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.
Kaçak petrol ile ilgili
ceza hükümleri
EK MADDE 4- Kaçak petrolü
satışa arz eden, satan, bulunduran, bu özelliğini bilerek ticarî amaçla satın
alan, taşıyan veya saklayan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ve
yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Kaçak petrolün
müsaderesine de hükmolunur.
Ulusal markeri yetkisiz
olarak üreten, satışa arzeden, satan, yetkisiz kişilerden satın alan, kabul
eden, bu özelliğini bilerek nakleden veya bulunduran kişi, iki yıldan beş yıla
kadar hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ulusal
markerin kimyasal özelliklerini taşımasa bile, bu madde yerine kullanılmak
amacıyla üretilen kimyasal terkipler hakkında da bu fıkra hükmü uygulanır.
Kanunen daha ağır cezayı
gerektirmeyen hâllerde; Kurum tarafından, ek 2 nci maddenin birinci fıkrasına
aykırı hareket edenlere, tasfiye edilen kaçak petrolün vergiler dâhil satış
bedelinin üç katı tutarında ayrıca idarî para cezası verilir."
MADDE 4- 5015 sayılı Petrol
Piyasası Kanununa aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.
"Yönetmeliklerin ve
düzenlemelerin yürürlüğe konulması
GEÇİCİ MADDE 4- Ek 2 nci
ve ek 3 üncü maddelerde belirtilen yönetmelikler ve düzenlemeler bu Kanunun
yayımı tarihinden itibaren iki ay içinde yürürlüğe konulur.
Ulusal marker uygulaması
GEÇİCİ MADDE 5- Bu
Kanunda yer alan ulusal markere ilişkin hükümler, Kurum tarafından ulusal
marker uygulamasının başlatıldığı tarihten itibaren uygulanır."
MADDE 5- Bu Kanun yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 6- Bu Kanun hükümlerini
Bakanlar Kurulu yürütür.
|
Recep Tayyip Erdoğan |
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
Dışişleri
Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet
Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet
Bak. ve Başb. Yrd. |
|
A. Gül |
A. Şener |
M. A. Şahin |
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı V. |
Devlet
Bakanı |
|
B. Atalay |
K. Tüzmen |
M. Aydın |
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Adalet
Bakanı |
|
N. Çubukçu |
K. Tüzmen |
C. Çiçek |
|
Millî
Savunma Bakanı V. |
İçişleri
Bakanı |
Maliye
Bakanı |
|
A. Aksu |
A. Aksu |
K. Unakıtan |
|
Millî
Eğitim Bakanı |
Bayındırlık
ve İskân Bakanı |
Sağlık
Bakanı |
|
H. Çelik |
F. N. Özak |
R. Akdağ |
|
Ulaştırma
Bakanı |
Tarım
ve Köyişleri Bakanı V. |
Çalışma
ve Sos. Güv. Bakanı |
|
B. Yıldırım |
N. Çubukçu |
M. Başesgioğlu |
|
Sanayi
ve Ticaret Bakanı |
En.
ve Tab. Kay. Bakanı |
Kültür
ve Turizm Bakanı |
|
A. Coşkun |
M. H. Güler |
A. Koç |
|
|
Çevre
ve Orman Bakanı |
|
|
|
O. Pepe |
|