Dönem: 22 Yasama Yılı: 5
TBMM (S.
Sayısı: 1251)
İstanbul Milletvekili Lokman Ayva’nın; 2828 Sayılı Sosyal Hizmetler
ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun Ek 7 nci Maddesinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile
Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Raporu
(2/855)
Not: Teklif; Başkanlıkça
Plan ve Bütçe ile Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler komisyonlarına
havale edilmiştir.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
2828 Sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk
Esirgeme Kurumu Kanununun Ek 7 nci maddesinde değişiklik yapılmasına
dair kanun teklifim ve gerekçesi ektedir. Gereğini saygılarımla
arz ederim.
13.6.2006
Lokman
Ayva
İstanbul
GENEL GEREKÇE
Avrupa Birliğine giriş sürecinde,
özel gereksinimi olan bireylerin toplumsal yaşama tam katılımı ve
insanca yaşama haklarının hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu
gereksinimler sonucu, Kurumun özürlülük tanısından başlayan süreçte,
aileyi doğru yönlendirme ve özürlünün tüm yaşamsal haklarını koruyacak
yeni bir sosyal yapılanma oluşturulmaktadır.
Özürlü bireylerin mutlu bir hayat sürüp
yaşama bağlanmaları önemlidir. Fiziksel, sosyal ve duygusal gereksinimi
olan ve bakım hizmetinden yararlanmak isteyen bireylere geniş bir
seçme özgürlüğü sunulmalıdır. Burada esas olan özürlü bireyin yetersizliğinin
etkisini azaltarak, en az kısıtlanmış ortamda evde veya özel ve resmi
bakım merkezinde bağımsızlığını sağlayarak destek vermektir. Ancak
özürlülük ve bağımlılık oranı yüksek olan bireylerin Kurum tarafından
değerlendirilmesi, bağımlılık oranı düşük ya da ailesinin bakma
talebinin bulunması halinde evde bakım hizmetinin sunulması gerekmektedir.
5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkındaki
Kanunun 30 uncu maddesi ile 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk
Esirgeme Kurumu Kanununa eklenen ek 7 nci maddesi ile bakıma muhtaç
özürlülerin, bakım hizmetinden faydalanabilmesi için herhangi
bir sosyal güvenlik kurumuna tâbi olmama şartı getirilmiştir. Oysaki
bakıma muhtaç özürlünün ailesinin herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna
tâbi olması, özürlünün temelde
Uygulamada sosyal güvenlik sistemi
içerisinde yer alan özürlü ailelerinin yarısından fazlasının bir
asgari ücret aldığı, geri kalan kesimin de iki asgari ücret ile yaşamını
idame ettirdiği bilinmektedir. 5378 sayılı Kanunun bir ya da iki asgari
ücreti öngördüğü bakım hizmetinden, Sosyal Güvenlik Kurumlarına
tabi olan özürlü ailelerinin belirlenen bakım ücretlerini aldıkları
maaşla karşılayamamaları ve bu hizmetten yararlanamamaları sonucunu
doğuracaktır.
Özürlü olmakla hiç kimsenin, kendi tercihlerini
kullanma hakkı, ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel ve eğitsel alanlarda
yararlanma hakkı, fırsat eşitliği, topluma tam katılım, iyi bir yaşama
ulaşma, kendi sorunlarının çözümüyle ilgili konularda söz ve karar
Özürlülükte, bakım sorumluluğunun aile
yanında toplum tarafından da üstlenilmesi gerekmektedir. Bakıma
gereksinim duyan özürlü bireylerin psikolojik ve sosyo-ekonomik
gereksinimlerinin çağın gereklerine uygun bir şekilde herhangi
bir ayrım yapılmaksızın karşılanması zorunludur.
Bu zorunluluğun bilincinden hareketle,
2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun ek
7 nci maddesinin değiştirilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Özürlü bireylerin mutlu bir hayat
sürüp yaşama bağlanmaları önemlidir. Fiziksel, sosyal ve duygusal
gereksinimi olan ve bakım hizmetinden yararlanmak isteyen bireylere
geniş bir seçme özgürlüğü sunulmalıdır. Burada esas olan özürlü bireyin
yetersizliğinin etkisini azaltarak, en az kısıtlanmış ortamda evde
veya özel ve resmi bakım merkezinde bağımsızlığını sağlayarak destek
vermektir. Ancak özürlülük ve bağımlılık oranı yüksek olan bireylerin
Kurum tarafından değerlendirilmesi, bağımlılık oranı düşük ya da
ailesinin bakma talebinin bulunması halinde evde bakım hizmetinin
sunulması gerekmektedir.
5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkındaki
Kanunun 30 uncu maddesi ile 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk
Esirgeme Kurumu Kanununa eklenen ek 7 nci maddesi ile bakıma muhtaç
özürlülerin, bakım hizmetinden faydalanabilmesi için herhangi
bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olmama şartı getirilmiştir. Oysaki
bakıma muhtaç özürlünün ailesinin herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna
tabi olması, özürlünün temelde
Uygulamada sosyal güvenlik sistemi
içerisinde yer alan özürlü ailelerinin yarısından fazlasının bir
asgari ücret aldığı, geri kalan kesimin de iki asgari ücret ile yaşamını
idame ettirdiği bilinmektedir. 5378 sayılı Kanunun bir ya da iki asgari
ücreti öngördüğü bakım hizmetinden, Sosyal Güvenlik Kurumlarına
tabi olan özürlü ailelerinin belirlenen bakım ücretlerini aldıkları
maaşla karşılayamamaları ve bu hizmetten yararlanamamaları sonucunu
doğuracaktır.
Özürlü olmakla hiç kimsenin, kendi tercilerini
kullanma hakkı, ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel ve eğitsel alanlardan
yararlanma hakkı, fırsat eşitliği, topluma tam katılım, iyi bir yaşama
ulaşma, kendi sorunlarının çözümüyle ilgili konularda söz ve karar
alma hakkı engellenemez. Özürlülerin kendine yeterli, içinde bulundukları
toplumla kaynaşabilen, üretici bireyler olarak yetişmelerini
sağlamak için eğitsel, kültürel, ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının
karşılanması gerekir. Anayasamızda yer alan eşitlikle ilgili hükümlerin
diğer alanlarda olduğu gibi özürlü bireylerin bakımı konusunda
da uyarlanması ve kendisi veya ailesi sosyal güvenlik kurumuna
bağlı olsun ya da olmasın bakım hizmetinden faydalanması gerekmektedir.
Madde ile, yukarıda belirtilen nedenlerle
2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun ek
7 nci maddesinin değiştirilmesi amaçlanmaktadır.
Madde 2- Yürürlük maddesidir.
Madde 3- Yürütme maddesidir.
Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu
Raporu
Türkiye
Büyük Millet Meclisi
Sağlık,
Aile, Çalışma ve 19.10.2006
Sosyal
İşler Komisyonu
Esas No.: 2/855
Karar No.: 45
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
İstanbul Milletvekili Lokman Ayva tarafından
hazırlanarak 13.06.2006 tarihinde başkanlığınıza sunulan “2828 sayılı
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun Ek 7 nci Maddesinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” Başkanlığınızca
25.09.2006 tarihinde tali komisyon olarak Plan ve Bütçe Komisyonuna,
esas komisyon olarak ise Komisyonumuza havale edilmiştir. Komisyonumuz
18.10.2006 tarihli 39 uncu toplantısında Adalet, Maliye, Sağlık Bakanlıkları
ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Başbakanlık
Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Kamu İhale Kurumu, SGK temsilcilerinin
katılımıyla Teklifi inceleyip görüşmüştür.
Teklif ile; bakıma muhtaç özürlülere
bakım hizmeti verilmesi için herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna
tabi olmama şartı kaldırılarak, tüm gelirleri toplamı üzerinden
özürlünün kendisine veya aile birey sayısına göre özürlüye düşen
aylık gelirin bir aylık asgari ücret tutarının 2/3 ünden az olması
halinde bakım hizmeti verilmesi öngörülmektedir.
Teklifin Komisyonumuzda görüşülmesi
sırasında Komisyon toplantısına önerge sahibi olarak katılan İstanbul
Milletvekili Lokman Ayva yaptığı konuşmasında 2828 sayılı Kanunun
ek 7 nci maddesine göre, bakıma muhtaç özürlülerin, bakım hizmetinden
faydalanabilmeleri için herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna
tabi olmamaları şartını hatırlatarak, bakıma muhtaç özürlünün ailesinin, bir
sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmasının, özürlünün kendisinin temelde
alma hakkına sahip olduğu hakkının, verilecek hizmetten faydalanmasına
engel olmaması ve bu nedenle de teklifin bir an önce yasalaşması
gerektiğini belirtmişlerdir.
Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerden
sonra, teklifi ile gerekçesi uygun bulunmuş ve maddelerinin görüşülmesine
geçilmesi kabul edilmiştir.
Teklifin maddelerinin görüşülmesi
sırasında;
Çerçeve 1 inci madde olmak üzere yeni
bir madde ilavesini öngören önergenin kabul edilmesi ile, 2828 sayılı
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun 3 üncü maddesinin
f bendine,
12 nci alt bent olmak üzere yaşlı bireylerin
yaşam kalitesinin artırılması amacıyla gündüzlü bakım ve evde bakım
hizmeti sunmak üzere “Yaşlı Hizmet Merkezi”,
13 üncü alt bent olmak üzere ve suça yöneldikleri
tespit edilen çocukların davranış bozukluklarını gidermek amacıyla
rehabilitasyon süreci tamamlanıncaya kadar geçici süre bakım
ve korunmalarının sağlanması amacıyla “Koruma Bakım ve Rehabilitasyon
Merkezi”,
14 üncü alt bent olmak üzere ve duygusal,
cinsel ve/veya fiziksel istismara uğramış çocukların olumsuz yaşam
deneyimlerinden kaynaklanan travma ve/veya davranış bozukluklarını
giderme amacıyla “Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi”
tanımları eklenmiştir.
Çerçeve 1 inci madde, Çerçeve 2 nci madde
olmak üzere; değiştirilen 2828 sayılı Kanunun Ek 7 nci maddesinin
birinci fıkrasında yer alan “aile bireyi sayısına göre” ibaresi
“bakmakla yükümlü olduğu aile bireyi sayısına göre” şeklinde değiştirilmiştir.
Ayrıca teklifteki fıkra numaraları, değişiklik yapılan 2828 sayılı
Kanun, Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikten
önce yürürlükte olması nedeniyle kaldırılarak kabul edilmiştir.
Teklifin Yürürlüğe ilişkin 2 nci maddesi
3 ve yürütmeye ilişkin 3 üncü maddesi 4 üncü maddeler olmak üzere
aynen kabul edilmiştir.
Teklif başlığı kanun yazım tekniğine
uygun olarak “Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununda
Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” olarak değiştirilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak
üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
Başkan Başkanvekili Sözcü
Cevdet Erdöl Nevzat Doğan Sabri Varan
Trabzon Kocaeli Gümüşhane
Kâtip Üye Üye
Mehmet Kılıç Ahmet Yaşar Bayram Meral
Konya Aksaray Ankara
Üye Üye Üye
Osman Akman Agah Kafkas İrfan
Rıza Yazıcıoğlu
Antalya Çorum Diyarbakır
Üye Üye Üye
Lokman Ayva Enver Öktem Hüseyin Tanrıverdi
İstanbul İzmir Manisa
Üye Üye Üye
Medeni Yılmaz İdris Sami Tandoğdu Feramus
Şahin
Muş Ordu Tokat
Üye
Alim Tunç
Uşak
İSTANBUL MİLLETVEKİLİ LOKMAN
AYVA’NIN TEKLİFİ
2828 SAYILI SOSYAL
HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU KANUNUNUN EK 7 NCİ MADDESİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE
1- 24.5.1983 tarihli
ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun ek
7 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“EK MADDE 7.- (1) Her ne ad altında olursa
olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine
ait veya aile bireyi sayısına göre kendilerine düşen ortalama
aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden
daha az olan bakıma muhtaç özürlülere, resmî veya özel bakım merkezlerinde
ya da ikametgahlarında bakım hizmeti verilmesi sağlanır.
(2) Bakıma muhtaç özürlülere sunulacak
bakım hizmetlerinin kapsamına, bakım hizmetinden yararlanabileceklerin
başvuru şekline ve bu hizmetleri verecek olan gerçek ve tüzel kişilerin
izin, çalışma, denetim, ücretlendirme ile bakım hizmeti karşılığı
yapılacak ödemelere ilişkin usul ve esaslar; Kurumun koordinatörlüğünde,
Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Özürlüler İdaresi Başkanlığınca
müştereken çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
(3) Bakıma muhtaç özürlülere sunulacak
bakım hizmetinin karşılığı olarak belirlenecek kişi başına aylık
bakım ücreti tutarı, iki aylık net asgari ücretten fazla olamaz.
(4) Bakıma muhtaç özürlülerden Kurumca
ve diğer resmi kurumlarca bakılanlar dışında kalanlara ilişkin bakım
ücreti, bu amaçla Kurum bütçesine konulacak ödeneklerden karşılanır.
(5) Bakıma muhtaç özürlülere, ücretleri
Kurum bütçesinden karşılanmak suretiyle sağlanacak bakım hizmetleri
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın temin
edilir.”
MADDE
2- Bu Kanun yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
SAĞLIK, AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL
İŞLER KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU KANUNUNDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA
KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 24/5/1983 tarihli ve
2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun 3
üncü maddesinin f bendine 11 inci alt bendinden sonra gelmek üzere
aşağıdaki alt bentler eklenmiştir.
“12. “Yaşlı Hizmet Merkezi”; Yaşlı bireylerin yaşam
kalitesinin artırılması amacıyla gündüzlü bakım ve evde bakım
hizmeti sunmak üzere açılan ve faaliyet gösteren yaşlı hizmet merkezini,
13. “Koruma Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi”;
Suça yöneldikleri tespit edilen çocukların davranış bozukluklarını
gidermek amacıyla rehabilitasyon süreci tamamlanıncaya kadar
geçici süre bakım ve korunmalarının sağlandığı bu süre içerisinde
aile, yakın çevre ve toplum ile ilişkilerinin düzenlenmesine yönelik
çalışmaların yürütüldüğü, 7-18 yaş kız ve erkek çocuklara yönelik
ayrı ayrı yapılandırılan yatılı sosyal hizmet kuruluşlarını,
14. “Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi”;
Duygusal, cinsel ve/veya fiziksel istismara uğramış çocukların
olumsuz yaşam deneyimlerinden kaynaklanan travma ve/veya davranış
bozukluklarını giderme amacıyla rehabilitasyon süreci tamamlanıncaya
kadar geçici süre bakım ve korunmalarının sağlandığı bu süre içerisinde
aile, yakın çevre ve toplum ile ilişkilerinin düzenlenmesine yönelik
çalışmaların yürütüldüğü kız ve erkek çocuklara yönelik ayrı ayrı
yapılandırılacak yatılı sosyal hizmet kuruluşlarını,
MADDE 2- 2828 sayılı Kanunun
Ek 7 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“EK MADDE 7.- Her ne ad altında olursa olsun her türlü
gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle; kendilerine ait veya
bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendilerine düşen
ortalama aylık gelir tutarı bir aylık net asgari ücret tutarının
2/3’ünden daha az olan bakıma muhtaç özürlülere, resmi veya özel bakım
merkezlerinde ya da ikametgahlarında bakım hizmeti verilmesi sağlanır.
Bakıma muhtaç özürlülere sunulacak bakım hizmetlerinin
kapsamına, bakım hizmetinden yararlanabileceklerin başvuru şekline
ve bu hizmetleri verecek olan gerçek ve tüzel kişilerin izin, çalışma,
denetim, ücretlendirme ile bakım hizmeti karşılığı yapılacak ödemelere
ilişkin usul ve esaslar; Kurumun koordinatörlüğünde, Maliye Bakanlığı,
Sağlık Bakanlığı ve Özürlüler İdaresi Başkanlığınca müştereken
çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Bakıma muhtaç özürlülere sunulacak bakım hizmetinin
karşılığı olarak belirlenecek kişi başına aylık bakım ücreti tutarı,
iki aylık net asgari ücretten fazla olamaz.
Bakıma muhtaç özürlülerden Kurumca ve diğer resmi
kurumlarca bakılanlar dışında kalanlara ilişkin bakım ücreti, bu
amaçla Kurum bütçesine konulacak ödeneklerden karşılanır.
Bakıma muhtaç özürlülere, ücretleri Kurum bütçesinden
karşılanmak suretiyle sağlanacak bakım hizmetleri 4/1/2003 tarihli
ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın temin
edilir.”
MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini
Bakanlar Kurulu yürütür.