Dönem: 22 Yasama Yılı: 4
TBMM (S. Sayısı: 1098)
Erzurum Milletvekili Mustafa Ilıcalı ve 7 Milletvekilinin;
İstanbul Elektrik, Tramvay ve Tünel İdareleri Teşkilat ve Tesisatının İstanbul
Belediyesine Devrine Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi
ve
İçişleri Komisyonu Raporu (2/680)
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
16/06/1939 tarih ve 3645
sayılı İstanbul Elektrik, Tramvay ve Tünel İdareleri Teşkilat ve Tesisatının
İstanbul Belediyesine Devrine Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Teklifimiz ilişikte sunulmuştur.
Gereğini arz ederiz.
|
|
|
|
19/12/2005 |
|
|
Mustafa Ilıcalı |
Gülseren Topuz |
İbrahim R. Özal |
|
|
Erzurum |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
Mustafa Ataş |
Cengiz Kaptanoğlu |
Nusret Bayraktar |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
İstanbul |
|
|
Recep Yıldırım |
Mustafa Baş |
|
|
|
Sakarya |
İstanbul |
|
GENEL GEREKÇE
5216 sayılı Büyükşehir
Belediyesi Kanunun 6. maddesi 3. paragrafı “Büyükşehir belediyesi sınırları
içine katılan ilçe belediyeleri ile nüfusu 50.000 ve üzerinde olan belediyeler,
büyükşehir ilçe veya ilk kademe belediyesine dönüşür. Diğer belediyeler ile
köylerin tüzel kişiliği kalkar. Tüzel kişiliği kalkan belediyelerin katılacağı
ve köylerin mahalle olarak bağlanacağı belediyeler, Bakanlar Kurulu kararında
belirtilir.” şeklindedir.
Bu ifade ve 5216 sayılı
Kanunun ilgili maddeleri ile birlikte Büyükşehir Belediyelerinin sınırları
genişlemekte ve belediyenin hizmet vermesi gereken alan artmaktadır.
Yine aynı Kanunun 7.
maddesi f bendi “Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve
uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu
sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve
toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman
ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak,
meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek,
işlettirmek veya kiraya vermek; Kanunların belediyelere verdiği trafik
düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.” şeklindedir.
Büyükşehir Belediye
Kanununa göre toplu taşıma hizmeti Büyükşehir Belediyesince sağlanmalıdır.
Ülkemizin en büyük
anakenti olan ve dünya anakentleri arasında da büyüklük olarak üst sıralarda
yer alan İstanbul’da toplu taşıma hizmeti 16.06.1939 tarih ve 3645 sayılı
İstanbul Elektrik, Tramvay ve Tünel İdareleri Teşkilat ve Tesisatının İstanbul
Belediyesine Devrine Dair Kanun ile düzenlenen çerçevede İETTtarafından hali
hazırda yürütülmeye devam etmektedir.
3645 sayılı Kanunun bazı
maddelerinde günümüzün hızlı değişen şartları nedeniyle değişiklik yapılması
gerekmektedir. Kent için son derece büyük öneme sahip, taşıtların yerine
insanların taşınmasını sağlayacak, ulaşım ve trafik problemlerinin çözümünde
büyük katkıda bulunacak toplu taşıma hizmetinde, özel sektör vb. diğer bazı
imkânlardan 3645 sayılı yasa kapsamı nedeniyle yararlanılamamaktadır.
Toplu taşıma hizmetinin
daha etkin ve verimli bir şekilde sunulabilmesi için mevcut taşıt filosunun
sayısal olarak arttırılmasının yanında eskiyen filo araçlarının yüksek
standartta yeni araçlarla yenilenmesi gerekmektedir. Taşıt filosunun gerekli
sayıya ve standarda ulaştırılmasında yerel yönetimin imkânlarının yanında özel
teşebbüs imkânlarından da yararlanılması belediyelerin işlerini
kolaylaştıracaktır. Böylece belediyelerin gerek bugün gerek gelecekte taşıt
alımı için harcayacakları özkaynaklarını, ihtiyaç duyulan farklı hizmet
alanlarına aktarmaları mümkün olabilecek ve araç alımı için gerekli olan zaman
da kısalmış olacaktır.
Bu Kanun teklifi ile
toplu taşımada karşılaşılan aksaklıkların giderilmesi ve mevcut problemlerin
aşılarak toplu taşıma arz ve standardının arttırılması sayesinde, gelişecek
toplu ulaşım hizmetlerinden, halkımızın daha konforlu ve verimli bir şekilde
yararlanabilmesi amaçlanmaktadır.
İçişleri Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
İçişleri Komisyonu 24/02/2006
Esas No : 2/680
Karar No: 33
TÜRKİYE
BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Erzurum Milletvekili Mustafa Ilıcalı ve 7 Milletvekili
tarafından hazırlanarak Başkanlığınıza sunulan "İstanbul Elektrik, Tramvay
ve Tünel İdareleri Teşkilat ve Tesisatının İstanbul Belediyesine Devrine Dair
Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi", Başkanlığınızca
31/01/2006 tarihinde esas komisyon olarak
Komisyonumuza havale edilmiş, Komisyonumuz 22/02/2006 tarihli 29 uncu
toplantısında İçişleri ve Adalet Bakanlıkları temsilcilerinin de katılımıyla
Teklifi inceleyip görüşmüştür.
Teklif, İstanbul Büyükşehir Belediyesine, ulaşım sorununu
çözmede katkı sağlaması için özel sektörden araç kiralama yetkisi vermektedir.
Teklifin tümü üzerinde yapılan görüşmelerde lehte ve aleyhte
olmak üzere iki ana grupta özetlenebilecek aşağıdaki görüşler ileri
sürülmüştür:
1. Teklifin Aleyhindeki Görüşler:
- Yerleşim ve ulaşım planlarına karar vermeye Büyükşehir
Belediye Meclisleri yetkilidir ve bu uygulama doğru bir uygulamadır.
- Mevcut uygulamada Büyükşehir Belediyesi, ulaşım hizmetini
özel şahıslar eliyle de yerine getirmeye çalışmaktadır.
- Ulaşım planlarına karar vermeye yetkili olan Büyükşehir
Belediyesinin, ulaşım konusunda tek yetkili kılınması da doğru bir uygulama
olacaktır.
- Ulaşım sorununun çözümü, Büyükşehir Belediyesinin ulaşım
sorununu çözmede tek yetkili kılınmasına ve ulaşımın tek elden planlanmasına
bağlıdır.
- Bütün ulaşım hizmetlerinin tek elden yapılmasına imkân
verecek bir sisteme ihtiyaç duyulmaktadır ve bu konuda Komisyon gündeminde
bulunan kanun teklifinin acilen görüşülmesi gereklidir.
- Sorunun çözümüne yönelik doğru bir kanun teklifi Komisyon
gündeminde beklerken, görüşülmekte olan Teklifin neden görüşülmekte olduğu
anlaşılamamıştır.
- Bekleyen Teklif, sorunu doğru biçimde kökünden çözmeye
yönelik iken, görüşülmekte olan Teklif sorunu kısmen çözmeye yöneliktir ve
çözüm yöntemi de doğru bir yöntem değildir.
- Büyükşehir belediyelerinin ulaşım hizmeti sunmada özel
sektörden yararlanma olanağı var iken, Teklifteki düzenlemenin nedeni açık
değildir.
- Özel şahıslardan alınması öngörülen hizmetin kalite ve
verimlilik açısından denetimi güçtür ve bu nedenle belediyenin kendi
araçlarıyla hizmet sunması tercih edilmelidir.
- Ulaşım hizmetinin sunumunda özel araçların kiralanması,
yapılacak olan ihaleler de belli kişilere çıkar sağlanabilmesi endişelerini
gündeme getirmektedir.
- Özel kişiler satın aldıkları aracın maliyetini 2-3 yıl
gibi kısa bir sürede elde etmekte ve ardından kâra geçmektedirler. Bu durumda
kamu kaynaklarının gereksiz yere özel sektöre aktarılması sözkonusu olmaktadır.
2. Teklifin Lehindeki Görüşler
- İ.E.T.T' nin şu anda 2.760 aracı bulunmaktadır ve bu
araçlarla günün ihtiyaçlarına cevap vermek olanaklı değildir.
- İstanbul'da ulaşım hizmeti veren 2.000 civarında özel halk
otobüsü ve 7.000'e yakın minibüs
bulunmaktadır.
- Amaç, toplu taşıma hizmetlerini yaygınlaştırmak ve özel
araç kullanımını azaltmak ve bu yolla ulaşım ve trafik sorununu çözmektir.
- Toplu taşıma hizmetlerini yaygınlaştırmak bilet, zaman ve
tarife bütünleşmesini sağlamakla olanaklıdır.
- Mevcut özel halk otobüsü sistemiyle bu tür bir
bütünleşmeyi sağlamak olanaksızdır. Çünkü özel halk otobüsleri kârlılık ilkesi
gereğince sadece yoğun olan hatlarda çalışmayı istemekte ve diğer hatlarda
çalışmayı reddetmektedirler.
- Bilet, zaman ve tarife bütünleşmesini sağlamak, kârlılık
ilkesine bakmadan, gerekirse sübvansiyon yoluyla her hatta belirli zaman
dilimlerinde araç çalıştırmakla olanaklıdır.
- Özel sektörün olanaklarından kamu hizmetinin gerektirdiği
biçimde yararlanmak, özel sektörün araçları üzerinde yönetme hakkına sahip
olmayı gerektirir.
- Özel şahıslardan hizmet ve araç sağlamanın sağlayacağı
tasarruflar, metro gibi büyük sermaye gerektiren yatırımlara yönelme olanağı da
doğuracaktır.
- Getirilen düzenleme dünya şehirlerindeki düzenlemelerle
paraleldir. Örneğin Seul'de 12.000 civarında otobüs bulunmaktadır ve bunların
hiçbiri belediyeye ait değildir.
- Özel şirketler kiraladıkları aracın yakıtını, şoförünü,
bakımını ve diğer gereksinimlerini kendileri karşılamakta ve belediye, hizmeti
kendi ürettiğinden çok daha ucuz bir maliyetle üretmektedir.
- Özel şirketler marifetiyle gördürülecek hizmetler ihaleyle
verilecektir ve ihalede hizmet kalitesinin tanımı mutlaka yapılacaktır. Ayrıca
belediyeler gerekli denetimi de sürekli yapacaklar ve denetime tabi
olacaklardır.
Teklifin tümü üzerindeki bu görüşmelerden sonra, Teklif ile
gerekçesi uygun bulunmuş ve maddelerinin görüşülmesine geçilmesi
kararlaştırılmıştır.
Teklifin 1 inci maddesi yukarıda sözü edilen özel araçların
kiralanmasına olanak tanımayı amaçlamaktadır. Ancak yapılan düzenlemenin, bu
amacı gerçekleştirmesi kuşkuludur. Komisyonumuz bu nedenle bu maddeyi kanun
tekniğine uygun olarak yeniden yazmıştır. Madde, Komisyonumuzca yeniden yazılan
haliyle kabul edilmiştir.
Teklifin, yürürlük ve yürütmeye ilişkin 2 ve 3 üncü
maddeleri Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel Kurula sunulmak üzere saygı ile arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Tevfik Ziyaeddin
Akbulut |
Ali Sezal |
Şükrü Önder |
|
|
Tekirdağ |
Kahramanmaraş |
Yalova |
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Sinan Özkan |
Ali Küçükaydın |
Şevket Gürsoy |
|
|
Kastamonu |
Adana |
Adıyaman |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Nur Doğan Topaloğlu |
Şevket Orhan |
Ali Yüksel Kavuştu |
|
|
Ankara |
Bursa |
Çorum |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ali Ayağ |
Muharrem Tozçöken |
Fuat Geçen |
|
|
Edirne |
Eskişehir |
Hatay |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Recep Koral |
Sıdıka Sarıbekir |
Hakkı Ülkü |
|
|
İstanbul |
İstanbul |
İzmir |
|
|
|
(Çekimserim) |
(Çekimser) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ali Oksal |
Nurettin Sözen |
Selami Uzun |
|
|
Mersin |
Sivas |
Sivas |
|
|
(Çekimser) |
(Çekimserim) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Kartal |
Mehmet Çiçek |
Nadir Saraç |
|
|
Van |
Yozgat |
Zonguldak |
|
|
(Çekimser) |
|
(Çekimserim) |
ERZURUM MİLLETVEKİLİ
MUSTAFA ILICALI VE 7 MİLLETVEKİLİNİN TEKLİFİ
İSTANBUL
ELEKTRİK, TRAMVAY VE TÜNEL İDARELERİ TEŞKİLAT VE TE-SİSATININ İSTANBUL
BELEDİYESİNE DEVRİNE DAİR KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1.- 16.06.1939 tarihli ve 3645 sayılı İstanbul
Elektrik, Tramvay ve Tünel İdareleri Teşkilat ve Tesisatının İstanbul
Belediyesine Devrine Dair Kanunun 3 üncü maddesinin (b) bendinin sonunda yer
alan “münakalatı temdit ve takviye etmektir” ifadesinden sonra gelmek üzere
“işletmek veya işlettirmektir.” ifadesi eklenmiştir.
MADDE 2.- Bu Kanun, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3.- Bu Kanun hükümlerini BakanlarKurulu yürütür.
İÇİŞLERİ KOMİSYONUNUN
KABUL
ETTİĞİ METİN
İSTANBUL
ELEKTRİK, TRAMVAY VE TÜNEL İDARELERİ TEŞKİLAT VE TE-SİSATININ İSTANBUL
BELEDİYESİNE DEVRİNE DAİR KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1.- 16/6/1939 tarihli ve 3645 sayılı İstanbul
Elektrik, Tramvay ve Tünel İdareleri Teşkilat ve Tesisatının İstanbul
Belediyesine Devrine Dair Kanunun 3 üncü maddesinin (B) bendi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
"B) İstanbul'un Rumeli ve Anadolu yakaları ile
civarında ve Adalarda elektrik kudreti tevzi etmek üzere elektrik tesisatını ve
elektrikli tramvay şebekesini ve tünel tesisatını ihtiyaca göre tanzim, ıslah,
tadil ve tevsi etmek ve bu işler için muktezi gayrimenkulleri istimlak etmek ve
işletmelerine hadim bütün muameleler ve teşebbüslerde bulunmak ve lüzum
görülürse troleybüs ve otobüs servisleri ihdas etmek, işletmek ve işlettirmek
suretiyle münakalatı temdit ve takviye etmektir."
MADDE 2.- Teklifin 2 nci maddesi aynen kabul edilmiştir.
MADDE 3.- Teklifin 3 üncü maddesi aynen kabul edilmiştir.