Dönem: 22 Yasama Yılı: 5
TBMM (S.
Sayısı: 1326)
Enerji Verimliliği Kanunu Tasarısı
ile Kütahya Milletvekili Soner Aksoy ve 6 Milletvekilinin; Yenilenebilir
Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına
İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ve Sanayi,
Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu
(1/1261, 2/854)
Not: Tasarı, Başkanlıkça; Adalet,
Çevre, Plan ve Bütçe, Avrupa Birliği Uyum ile Sanayi, Ticaret, Enerji,
Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji komisyonlarına; Teklif, Plan
ve Bütçe ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji
komisyonlarına havale edilmiştir.
T.C.
Başbakanlık
Kanunlar
ve Kararlar
Genel
Müdürlüğü 31/10/2006
Sayı:
B.02.0.KKG.0.10/101-1139/5008
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Enerji ve Tabiî
Kaynaklar Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza arzı Bakanlar
Kurulunca 28/8/2006 tarihinde kararlaştırılan “Enerji Verimliliği
Kanunu Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte gönderilmiştir.
Gereğini arz
ederim.
Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Enerjinin verimli kullanımı kalite ve performansı
düşürmeden bir mal veya hizmeti elde etmek için gerekli olan enerji
miktarının azaltılmasıdır ve enerjinin verimli kullanımı sonucunda
sağlanacak enerji tasarrufunun, en hızlı ve en ucuz elde edilen bir
enerji kaynağı olduğu bugün bütün dünyada kabul edilmektedir.
Petrol krizlerinden sonra artan enerji fiyatlarının
kontrol altına alınması, sürdürülebilir enerjinin sağlanması ve
enerjide dışa bağımlılığın azaltılması çalışmalarının sonucunda
enerjinin verimli kullanımı önem kazanmaya başlamıştır. Enerji verimliliğinin
önemini artıran bir başka gelişme 1990'lı yıllarda ortaya çıkan çevre
bilincidir. Bu bilinç, geleneksel enerji üretim ve tüketiminin çevre
ve doğal kaynaklar üzerinde yerel, bölgesel ve küresel seviyede
doğrudan olumsuz etkilere neden olduğunun anlaşılmasına ve enerjinin
verimli kullanımı ve enerji tasarrufu konularının destek görmesine
yol açmıştır. Böylece başlangıçta sadece sanayileşmiş ülkelerin
gündeminde yer alan enerjinin verimli kullanımı kavramı, tüm dünya
ülkelerinin enerji politikalarındaki ortak prensiplerden biri
haline gelmiştir. Enerji verimliliği, ülkenin enerji kaynaklarının
daha verimli kullanımı ile enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki
baskısının azaltılmasında ve enerji kullanımının çevreye olan
olumsuz etkilerinin en aza indirilmesinde, stratejik önem taşımaktadır.
Hızlı kalkınma aşamasında olan ülkemizde sanayileşme
faaliyetleri, yeni teknolojilere ulaşma çabaları, hayat standartlarının
yükselmesi ve artan nüfus, her yıl daha fazla enerji kullanmamıza
neden olmaktadır. 2004 yılı birincil enerji tüketimimiz 87,5 milyon
ton petrol eşdeğerine ulaşmış ve toplam enerji arzımızın ancak yüzde
yirmisekizi yerli üretim ile karşılanabilmiştir. Gerekli tedbirlerin
alınmaması halinde, 2020 yılında toplam enerji arzının ancak yüzde
yirmiikisinin yerli üretim ile karşılanabileceği beklenmektedir.
Enerji kaynakları açısından kısıtlı kaynaklara sahip ve dışa bağımlı
olan ülkemiz için enerji ihtiyacının yeterli, güvenilir ve ekonomik
olarak sağlanması temel hedef olup enerjinin verimli kullanımı bu
hedefin gerçekleştirilmesinde kullanılacak en önemli araçlardan
birisidir. Hızla artan enerji talebine karşın enerjinin etkin ve
verimli kullanımı, ithalata bağımlı bu gelişimin ülkemiz menfaatine
çevrilmesinde önemli katkılar sağlayacağından, üretiminden tüketimine
tüm safhalarda enerjinin verimli kullanımı konularında yapılan
çalışmalara gerekli destek sağlanmalıdır.
Bugüne kadar yapılan çalışmalar, sanayide yüzde
yirmi, ulaşımda yüzde onbeş ve bina ve hizmet sektöründe yüzde otuzun
üzerinde olmak üzere, Keban Barajına yapılan yatırımın yaklaşık
1,7’sine eşdeğer olan, dörtmilyar Yeni Türk Lirası civarında bir tasarruf
potansiyelinin olduğunu göstermektedir. Öte taraftan, çevremizi,
enerjiyi hem üretirken hem de tüketirken kirletmekteyiz. Ayrıca,
her yıl ortalama yetmiş milyon metrekare civarında yeni konut inşaatının
ve yeni sanayi yatırımlarının benzer potansiyelleri taşıması
durumunda toplam tasarruf potansiyelimizin giderek artacağı da
bir başka gerçektir.
Enerjinin verimli kullanılıp kullanılmadığının
göstergelerinden birisi, gayri safi yurt içi hasıla başına tüketilen
enerji miktarı olarak ifade edilen enerji yoğunluğudur. Ülkemizde
kişi başına enerji tüketimi OECD ülkeleri ortalamasının yaklaşık
beşte biri civarındayken, enerji yoğunluğu OECD ortalamasının
yaklaşık iki katıdır. Bugüne kadar yürütülen çalışmalara rağmen,
enerji yoğunluğu değeri düşme eğilimine girmemiştir. Uluslararası
Enerji Ajansı verilerine göre, Japonya için 0,09 ve OECD ortalaması
olarak 0,19 olan bu değerin ülkemiz için 0,38 olması, her 1000 Dolarlık
milli gelir için 0,38 ton petrol eşdeğerinde enerji tükettiğimiz anlamına
gelmektedir. Ayrıca, bu değerin yıllardır azalma eğilimi göstermemesi,
konunun daha ciddi olarak ele alınmasını ve enerji verimliliğinin
artırılmasına yönelik, malî, idarî, kurumsal ve yasal yapıların geliştirilmesi,
güçlendirilmesi gibi önlemleri içeren adımların hızla atılması
gereğini ortaya koymaktadır. Bu konuda uygulanacak politikaların,
ekonomik gelişmeyi engellemeyecek, ancak enerji kullanımı konusunda
disiplinler arası bir yaklaşımı ortaya koyacak nitelikte olması
gerekmektedir. Enerji verimliliği alanında yapılan çalışmaların
başarıya ulaşması, ülkemizdeki ekonomik sektörlerin dünya piyasalarında
rekabet şansını artıracak, tüketiciye daha ucuz mal ve hizmet sunma
olanağı sağlayacaktır. Ayrıca, tasarruf edilen her bir Yeni Türk Lirası
tutarındaki elektrik enerjisi üç-dört Yeni Türk Lirası tutarında
yeni santral yatırımını da önleyebilmektedir.
1980'li yılların sonlarından başlayarak insanın
iklim sistemi üzerindeki olumsuz etki ve baskısını azaltmak için
Birleşmiş Milletler öncülüğünde uluslararası düzeyde çeşitli çalışmalar
yapılmaktadır. Bu çalışmalar sonucunda Birleşmiş Milletler tarafından
geniş bir katılımla "İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi"
1992 yılında Rio'da düzenlenen Çevre ve Kalkınma Konferansı'nda üye
ülkelerin imzasına açılmış olup bu sözleşme ile gelişmiş ülkelere,
2000 yılında sera gazı emisyonlarını 1990 düzeylerine indirme yükümlülüğü
getirilmiştir. 1997 yılında, İDÇS çerçevesinde Kyoto'da yapılan taraflar
konferansında hazırlanan Kyoto Protokolü ile de imza sahibi ülkelere
2008-2012 yılları arasındaki dönem için sera gazı salımlarını 1990
seviyelerine göre en az %5 azaltma yükümlülüğü getirilmiştir. Bu
doğrultuda, Avrupa Birliği hem birlik olarak hem de üye ülkeler açısından
%8'lik bir azaltma sağlayacağını taahhüt etmiştir.
16/10/2003 tarihli ve 4990 sayılı Birleşmiş Milletler
İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine Katılmamızın Uygun Bulunduğuna
Dair Kanunun kabulü ile Ülkemiz İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine
taraf olmuş durumdadır. Ayrıca, 4519 sayılı Avrupa Enerji Şartı
Konferansı Nihai Senedi, Enerji Şartı Antlaşması ve Ekini Teşkil
Eden Kararlar ile Enerji Verimliliğine ve İlgili Çevresel Hususlara
İlişkin Enerji Şartı Protokolünün Onaylanmasının Uygun Bulunduğu
Hakkında Kanun, 6/2/2000 tarihli ve 23956 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Protokolün hedefi; enerji aktivitelerinin,
üretimden nihai tüketime kadar olan tüm safhalarında enerji verimliliğini
artırmak ve çevresel tahribatı en az düzeye indirmektir. Sözleşmeyi
imzalayan ülkelerden, kendi özel durumlarına uygun enerji verimliliği
strateji ve politikalarını belirlemeleri, plan ve programları
geliştirmeleri ve yasal ve kurumsal yapılarını oluşturmaları gibi
önlemleri almaları beklenmektedir. Bunlara ilave olarak,
24/7/2003 tarihli ve 25178 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
23/6/2003 tarihli ve 2003/5930 sayılı Avrupa Birliği Müktesabatının
Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programında "Enerji Verimliliği
ile İlgili Mevzuat Uyumunun Sağlanması" kısa vadeli hedefler
arasında yer almaktadır. Söz konusu Programda yer alan mevzuat uyum
takviminde de “Avrupa Topluluğunda enerji verimliliğine ilişkin
7 Aralık 1998 tarihli Konsey Teklifi”ne karşılık gelen “Enerji Verimliliği
Kanun Tasarısı”nın, 2004 yılının dördüncü çeyreğinde Türkiye Büyük
Millet Meclisinde kabul edilerek yürürlüğe girmesi öngörülmüştür.
Bu Kanun ile; enerjinin ve enerji kaynaklarının
rasyonel ve verimli bir şekilde değerlendirilmesi, enerji verimliliği
stratejisi çerçevesinde etkin programların geliştirilmesi ve uygulanması,
enerji verimliliği konusunda bilinç oluşturulması ve geliştirilmesi,
enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi,
yaklaşık değeri yılda 4 milyar Yeni Türk Lirası civarında olduğu
tahmin edilen enerji tasarrufu potansiyelinin ülke ekonomisine
kazandırılması, artan enerji talebinden dolayı yeni enerji yatırımlarında
azalma sağlanması, enerji kullanımından kaynaklanan çevre kirliliğinin
azaltılması ve yeni iş ve istihdam olanakları geliştirilmesi gibi
çok yönlü faydalar sağlanacaktır. Ayrıca
uluslararası yükümlülüklerimiz de yerine getirilmiş olacaktır.
Bu Kanun;
enerji verimliliği çalışmalarının etkin olarak yürütülmesi, izlenmesi
ve koordinasyonu konusunda oluşturulan idarî yapı, enerji verimliliği
hizmetlerinin yürütülmesi konusunda yapılacak yetkilendirmeler,
görev ve sorumluluklar, eğitim ve bilinçlendirme, yenilenebilir
enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması gibi temel stratejilerin
gerçekleştirilmesine yönelik olarak sektörel uygulamalar, çeşitli
destekleme mekanizmaları, teşvikler ve yaptırımlar ile ilgili hususları
kapsamaktadır.
Bu Kanun ile on yıl içerisinde;
a) Türkiye genelindeki enerji yoğunluğunun
OECD ülkelerinin bu günkü ortalamasına yaklaştırılması için en
az yüzde otuz mertebesine indirilmesi ve bu suretle üretim, iletim
ve dağıtım aşamalarında yeni tesis yatırımı ihtiyacının, fosil
kaynak ithalatının ve seragazı emisyonlarının azaltılması,
b) Küçük ölçekli yenilenebilir enerji kaynaklarının
kullanımının yaygınlaştırılması,
c) Toplum genelindeki verimlilik ve tasarruf bilincinin
geliştirilerek bu Kanunda yer alan yükümlülük ve teşvik unsurlarının
zaman içinde azaltılması,
hedeflenmiştir.
MADDE
GEREKÇELERİ
Madde 1- Maddede, Kanunun amacı; enerji maliyetlerinin
ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunmasını
sağlamak için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin
artırılması olarak tanımlanmaktadır.
Madde
2- Maddede, Kanunun kapsamının endüstriyel işletmelerde, binalarda,
elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım şebekelerinde
ve ulaşımda enerji verimliliğinin artırılması, toplum genelinde
enerji bilincinin geliştirilmesi ve yenilenebilir enerji kaynaklarından
yararlanılmasına yönelik uygulanacak usul ve esaslardan ibaret
olduğu ifade edilmektedir.
Maddede,
ayrıca kullanım amaçları ve özellikleri dikkate alındığında, enerji
verimliliğinin iyileştirilmesine yönelik önlemlerin uygulanmasında
fayda maliyet analizi yapıldığında, kullanım alanları büyük olmasına
karşın kullanımları sırasında enerji tüketimi olmayan veya çok
az olan binalar ile özel durumu haiz olan binalar Kanun ve Kanun kapsamında
yürürlüğe konulacak yönetmeliklerle getirilecek yükümlülükler
de düşünülerek, Kanunun uygulamalarının kapsamı dışında tutulmuştur.
Madde 3- Madde ile Kanunda geçen kısaltma ve terimlerin
tanımları verilerek bu tanımlara getirilmiş sınırlama ve açıklamalar
ortaya konulmaktadır.
Madde 4- Madde ile enerji verimliliği ile ilgili
politikaların oluşturulması, çalışmaların ülke genelinde ve
tüm ilgili kuruluşlar nezdinde etkin olarak yürütülmesi ve sonuçlarının
izlenmesi amacıyla üye kuruluşların üst düzey birer temsilcisinden
oluşan, Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu adı altında bir yapı
oluşturulmaktadır.
Kanunun temel stratejilerinden biri, enerji verimliliği
hizmetlerinin etkinliğinin artırılması ve yaygınlaştırılması
için uygun bir yapının oluşturulmasıdır. Yapının ilk ve en önemli
halkasını oluşturan Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun
oluşturulmasına ihtiyaç duyulmasının temel nedeni; ülkenin enerji
politikasını doğrudan etkileyecek bir karakteristiğe sahip
olan enerji verimliliği konusunun hem Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının
hem de bu konuda yapılacak faaliyetlerin, uygulamaları açısından
farklı bakanlıkların çalışma alanlarına girmesidir. Örneğin,
elektrikli ev aletleri ile ilgili olarak enerji verimliliğinin artırılması
için tedbir alınması ve gerekli mevzuat düzenlemelerinin ve uygulamalarının
yapılması Sanayi ve Ticaret Bakanlığının sorumluluğunda olmasına
rağmen, konu ülkenin elektrik tüketimi üzerinde etkilidir ve bu da
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının sorumluluğu altındadır. Benzer
olarak enerji kullanımında verimliliği artırmak üzere bina özelliklerinin
değiştirilmesi Bayındırlık ve İskan Bakanlığının mevzuat uygulamaları
ile sağlanabilirken, sonuç ülkemizin özellikle doğalgaz ve petrol
ithalatı üzerinde etkili olduğu için yine bir enerji politikasıdır.
Öte taraftan, özellikle imalat sektörü için başarıya ulaşmada özel
sektörün konuyu sahiplenmesi de ayrı bir önem arz etmektedir. Bu nedenle,
çok taraflı bir konu olan enerji verimliliği ile ilgili politikalarla
birlikte idarî ve malî mekanizmaların geliştirilmesine ve entegre
bir yaklaşımla uygulanmasına imkan tanıyacak, ilgili bakanlıkların,
kamu kuruluşlarının ve özel sektörün temsilcilerinden oluşan bir
koordinasyon kuruluna ihtiyaç duyulmaktadır.
Enerji Verimliliği
Koordinasyon Kurulunun, ulusal düzeydeki enerji verimliliği
stratejisinin ve planlarının uygulanmasında koordinasyonun sağlanması,
en üst düzeyde izleme faaliyetlerinin yürütülmesi, üniversitelere
ve meslek odalarına verilecek yetki belgelerinin ve Kanun kapsamında
desteklerden yararlanacak enerji verimliliği uygulama projelerinin
ve gönüllü anlaşmaların onaylanması, gerektiğinde Kurulun görev
alanı ile ilgili ve geçici olarak oluşturulabilecek ihtisas komisyonları
marifeti ile özel ihtisas gerektiren çalışmaların yaptırılabilmesi,
danışma kurulu toplantılarının gündeminin belirlenmesi ve ilgili
toplum kesimlerinin görüşlerinin alınmasının sağlanması ve 5 inci
madde kapsamındaki yetkilendirme prosedürleri kapsamında verilecek
yetki belgeleri için ve 7 nci maddenin (a) bendi kapsamında verilecek
enerji yöneticisi sertifikaları için alınacak bedellerin belirlenmesi
gibi görevleri yerine getirmesi öngörülmektedir.
Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun her
yıl Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında olmak üzere yılda dört
kez olağan olarak toplanması ile çalışmaların aktif olarak yürütülmesi
ve daha yakından takip edilmesi amaçlanmaktadır. Olağan dışı durumlarda
Kurul Başkanının gerek görmesi halinde Kurulun olağanüstü toplanması da mümkündür. Kararların
uygulanmasında etkinliği artırmak amacıyla toplantı yeter sayısı
nitelikli çoğunluk olarak tanımlanmıştır. Bu durumda; asgarî şartlarda,
toplantı için on kişinin katılımı ve karar için altı kişinin oyu gerekmektedir.
Kurul çalışmaları kişilerin aslî görevlerinin yanısıra yapacakları
ilave bir iş olarak değerlendirildiğinden, bir huzur hakkı ödenmesi
de madde kapsamında hükme bağlanmıştır.
Madde 5- Madde ile enerji verimliliği hizmetlerinin
ülke genelinde yaygınlaştırılması amacıyla üniversitelerin,
meslek odalarının ve özel şirketlerin yetkilendirilmelerine ilişkin
usul ve esaslar düzenlenmektedir.
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ile
birlikte üniversite, meslek odaları ve enerji verimliliği danışmanlık
şirketlerinden oluşacak hizmet ağının geliştirilmesi ile enerji
verimliliği hizmetlerinin ülke sathında yaygınlaştırılması hedeflenmiştir.
Enerji verimliliği danışmanlık şirketlerine benzer uygulamalar
ABD, Japonya ve birçok Avrupa ülkesinde başarıyla yürütülmekte
ve hatta verimlilik artırıcı uygulamaların finansmanına bu şirketler
iştirak edebilmektedir. Bu yolla yeni iş ve istihdam imkanlarının
ortaya çıkarılması da sağlanmış olacaktır.
Ayrıca enerji verimliliği danışmanlık şirketleri
tarafından özellikle endüstriyel işletmelerde yürütülen enerji
verimliliği hizmetleri kapsamında, hizmetin gereği olarak elde
edilen ve çıkar amaçlı kullanılması halinde söz konusu endüstriyel
işletmeyi özellikle ekonomik açıdan olumsuz etkileyebilecek ticarî
sırların gizli tutulacağı, gerekli yaptırımla birlikte Kanun kapsamında
hükme bağlanmaktadır. Böylece endüstriyel işletmeler açısından
bir güvence getirilmektedir.
Madde kapsamında, Elektrik İşleri Etüt İdaresi
Genel Müdürlüğü ve yetkilendirilmiş kurumlar tarafından yürütülecek
faaliyetler ve enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin görevleri
de tanımlanmaktadır.
Bu kapsamda, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel
Müdürlüğü ve yetkilendirilmiş kurumlar eğitim, sertifikalandırma
ve yetkilendirme çalışmalarını, enerji verimliliği danışmanlık
şirketleri ise her türlü enerji verimliliği hizmetlerini yürütebileceklerdir.
Madde kapsamında ülke genelinde yürütülen çalışmaların izlenmesine
yönelik olarak yetkilendirme zinciri çerçevesinde rapor sunulması
şeklinde bir izleme mekanizması da kurulmaktadır.
Enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin
enerji verimliliği önlemleri ile ilgili yatırımların gerçekleştirilmesine
yönelik müşterileri ile uygulama anlaşmaları yapabilmeleri ve
bu kapsamda yatırımı projeye uygun olarak gerçekleştirmeleri,
eğitim, geçici süreli işletme ve bakım desteği sağlamaları, projede
öngörülen enerji tasarruf miktarını garanti etmeleri gibi uygulamalar
ile enerji verimliliği yatırımlarının en azından bir kısmının bu
yolla gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.
Madde 6- Davranışların değiştirilmesi ile %10’a
varan tasarruf sağlanabilmektedir. Bu madde ile Kanunun temel stratejilerinden
biri olan eğitim ve bilinçlendirmeye yönelik olarak, enerji verimliliği
hizmetlerindeki etkinliğin ve toplum genelindeki enerji bilincinin
artırılması amacıyla yürütülecek eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri
tanımlanmaktadır.
Eğitim faaliyetleri kapsamında Elektrik İşleri
Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ve/veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından
enerji verimliliği danışmanlık şirketleri için uygulamalı eğitim,
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü, yetkilendirilmiş kurumlar
ve enerji verimliliği danışmanlık şirketleri tarafından enerji
yöneticileri için uygulamalı eğitim programlarının düzenlenmesi
amaçlanmaktadır. Enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin
önemli miktarlarda malî kaynak gerektiren laboratuvar yatırımı
yapmadaki ekonomik güçlükleri dikkate alınarak, bu şirketlerin
enerji yöneticileri için düzenleyecekleri eğitim programlarının
uygulama kısmında Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü veya
yetkilendirilmiş kurumların sahip oldukları laboratuvar imkanlarını,
bedeli karşılığında kullanmalarına imkan tanınmaktadır. Ayrıca,
enerjinin verimli kullanımı konusunda bilincin artırılması amacıyla,
Milli Savunma Bakanlığı tarafından askeri liseler ile er-erbaş
eğitim merkezlerinde ders ve eğitim programlarının yürütülmesi,
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından örgün ve yaygın eğitim kurumlarının
ders programlarında ve özellikle örnek ve önder olması açısından kamu
kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitim programlarında gerekli
düzenlemelerin yapılması hükme bağlanmaktadır.
Enerjinin
verimli kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik kamuoyunun
bilinçlendirilmesi amacıyla; ulusal ve/veya bölgesel yayın yapan
televizyon ve radyo kanallarına konu ile ilgili yayın yapma, elektrik
ve/veya doğal gaz dağıtımı yapan tüzel kişilere müşterilerinin
geriye dönük en az bir yıllık periyot için, enerji tüketim miktarı
ve bedelini içeren aylık bilgileri internet üzerinden müşterilerine
sunma, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından tespit ve ilan edilen
Türkçe kullanım ve tanıtma kılavuzu ile satılmak zorunda olan malların
kullanım kılavuzlarında söz konusu ürünün enerji tüketimi açısından
verimli kullanımı ile ilgili ayrı bir bölüm hazırlanması gibi yükümlülükler
getirilmektedir. Bu uygulamalar ile kamuoyunun bilgilendirilmesi
ve bilinçlendirilmesi sonucu enerji verimliliğinde yatırım yapmaksızın
davranış alışkanlıklarına dayalı olarak %10 civarında bir iyileşmenin
sağlanması beklenmektedir. Ayrıca nitelikleri Enerji Verimliliği
Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenerek Milli Eğitim Bakanlığı,
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ve Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliği işbirliği ile Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel
Müdürlüğü tarafından her yıl Ocak ayının ikinci haftasında düzenlenecek
olan Enerji Verimliliği Haftası etkinlikleri kapsamında, resim
öykü ve proje yarışmaları gibi etkinliklerin düzenlenmesi ve bu
yolla da bilgilerin paylaşımı ve yaygınlaştırılması sonucu bir
iyileşme sağlanması beklenmektedir.
Madde
7- Yıllık toplam enerji tüketimi bin TEP ve üzerinde olan endüstriyel
işletmelerde ve toplam inşaat alanı yirmibin metrekare ve üzeri
veya yıllık toplam enerji tüketimi beşyüz TEP ve üzeri olan binalarda
enerji yönetimi uygulamalarını gerçekleştirmek üzere enerji yöneticisi
görevlendirilmesi, kamu kesimi dışında kalan ve yıllık toplam
enerji tüketimleri ellibin TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerde
ve organize sanayi bölgelerinde ise enerji yöneticisinin sorumluluğunda
enerji yönetim birimi kurulması ile enerji verimliliğinin artırılmasına
yönelik çalışmaların kurulacak bir enerji yönetim sistemi ile yaygınlaştırılması
ve daha etkin olarak yürütülmesi amaçlanmaktadır. 11/11/1995 tarihli
ve 22460 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Sanayi Kuruluşlarının
Enerji Tüketiminde Verimliliğin Artırılması İçin Alacakları Önlemler
Hakkında Yönetmelik” gereği, yıllık toplam enerji tüketimleri ikibin
TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmeler tarafından enerji yöneticisi
atanmasına ilişkin hususlar halen uygulanmakta ve atanan enerji yöneticileri
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü veya Elektrik İşleri
Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş olan kurum
veya kuruluşlarca düzenlenen sertifikalı enerji yöneticisi kurslarına
katılmaktadırlar. Bu çerçevede bugüne kadar
sekizyüzün üzerinde enerji yöneticisi eğitilmiş ve altıyüzden
fazlasına Enerji Yöneticisi Sertifikası verilmiştir. Sertifikalı
enerji yöneticisi atayan endüstriyel işletme sayısında ise bugüne
kadar dörtyüz rakamı henüz aşılabilmiştir. Madde kapsamındaki düzenleme ile en az bin civarında
endüstriyel tesisin kapsama gireceği tahmin edilmektedir. Binalara
yönelik enerji yöneticisi görevlendirilmesi ise yeni getirilen
bir düzenleme olup yaklaşık beşyüz binanın uygulamadan etkileneceği
tahmin edilmektedir. Uygulama kapsamında, maddede belirtilen rakamsal
sınır değerlerin üzerinde olan, aynı merkezden ısı enerjisi temin
eden ve bağımsız bölümlerden oluşan ve mesken amaçlı kullanılan binalar
ile konaklama tesisleri, eğitim tesisleri, hastane, hizmet binaları,
alışveriş merkezleri gibi ticarî ve hizmet amaçlı kullanılan binalar,
enerji yönetimi uygulamalarını gerçekleştirmek üzere enerji yöneticisi
görevlendirecek veya enerji yöneticilerinden hizmet alabilecektir.
Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelik kapsamında,
binalarda enerji yöneticisi görevlendirilmesi uygulamalarında
enerji yöneticilerinin tam zaman çalışacak kişiler olmalarında
bir zorunluluk getirilmemesine, bir enerji yöneticisinin birden
fazla bina için bu görevi yerine getirebilmesine ve enerji yöneticiliği
görevinin kat maliklerinden birisi tarafından da yerine getirilebilmesine
imkan tanıyacak düzenlemeler yapılacaktır. Aksi takdirde söz konusu
yükümlülükten muaf olabilmek için merkezî ısınma sistemlerine sahip
site ve benzeri toplu konutlarda kat maliklerinin münferit ısınma
sistemlerine geçişleri özendirilmiş olur. Bu da enerji verimliliğinin
artırılması ilkesi ile çelişki yaratır. Enerji yöneticisi görevlendirilmesine
ilişkin rakamsal sınır değerlerinin tespitinde, eğitime yönelik
ülkemizdeki mevcut altyapı ve kapasite imkanları, endüstriyel
işletmelerin büyüklükleri ve uygulamanın getireceği fayda ve
maliyetler dikkate alınmıştır. Dünya uygulamalarından elde edilen
tecrübeler, enerji yönetim sistemlerinin uygulanması ile yaklaşık
yüzde on civarında tasarrufların sağlanabildiğini göstermektedir.
Enerji verimliliği çalışmalarının hedefli
programlara dayalı olarak yürütülmesi amacıyla, enerji verimliliğinin
gelişimini ortaya koyan envanter ve geleceğe yönelik projeksiyonların
hazırlanmasına yönelik bilgilerin toplanması suretiyle bir veri
tabanının oluşturulması amaçlanmaktadır. Geleceğe yönelik yapılacak
projeksiyon çalışmalarına ve sektörel enerji verimliliği göstergelerine
göre izlemelerin yapılması ve hedeflerin tayin edilmesi, enerji
verimliliğindeki artışın gelecek yıllarda ülkemiz birincil enerji
arzına etkisinin belirlenmesi, projeksiyonların ve göstergelerin
sektör içindeki benzerleri ile ve Dünya, OECD ve Avrupa Birliği ülkeleri
ortalamalarının yanısıra bazı gelişmiş ülkelerdeki benzer sektörler
ile mukayese edilebilmesi, bu çerçevede belirli bir süreç içerisinde,
belirlenen hedeflere ulaşmak için gerekli önlemlerin alınmasının
sağlanması hedeflenmektedir. Madde kapsamında, enerji yöneticisi
çalıştırmakla yükümlü olan endüstriyel işletmelere ve binalara
düzenli bilgi sağlama yükümlülüğü getirilmektedir. Ayrıca, kamu
kesiminde enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak,
kamu kurum ve kuruluşlarının yıllık raporlar hazırlaması ve bu raporlara
dayalı olarak Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün de
kamu kesiminin geneline ilişkin kendi tespit ve değerlendirmelerini
içeren yıllık raporlar hazırlaması hükme bağlanmaktadır.
Isı enerjisinin yeterince, yerli ve yerinde kullanılmasını
sağlayan kontrol cihazlarının verimlilik üzerinde olumlu etkileri
bulunmaktadır. Bu madde ile kontrol cihazlarının zorunlu olarak
kullanılması hedeflenmiştir. Bu kapsamda, sıvı veya gaz yakıtlı
merkezî ısıtma sistemine sahip binaların tesisat projelerinde
merkezi veya lokal ısı/sıcaklık kontrol cihazlarına ve ısınma maliyetlerinin
ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemlere
yer verilmesi zorunlu kılınmaktadır. Çok sayıda bağımsız bölüme
sahip apartmanlarda veya sitelerde merkezî ısınma sistemleri gerek
konfor şartları gerekse ekonomik açıdan daha fazla avantajlara sahip
olmakla birlikte, ülkemizde özellikle doğal gazın yaygınlaşması
sırasında münferit ısınma sistemlerinin tercih edildiği görülmektedir.
Bu durum bir yandan binanın ısı dengesini olumsuz yönde etkilenmekte
bir yandan da bir yerine çok sayıda ısıtma ekipmanı gerektiğinden,
ekonomik açıdan kısıtlı imkanlara sahip ülkemizde gerekenin üzerinde
ilk yatırım maliyetlerine sebep olmaktadır. Münferit sistemlerin
tercih edilmesindeki en önemli etkenlerden biri, kullanılan enerji
miktarı kadar ödeme imkanının sunulmasıdır. Oysa, merkezî ısınma
sistemine sahip binalarda da, kullanıcıların tükettiği kadar
ödeme yapmasına olanak sağlayan sistemlerin kullanılması ile kullanıcılara
adaletli bir şekilde tükettikleri kadar ödeme yapabilme olanağı
sunulabilmektedir. Isınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına
bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemlerin kullanımı ile hem
ülkemizin ekonomik kaynakları daha rasyonel kullanılacak hem de
merkezî ısınma sistemlerinde enerjinin gerektiği kadar kullanımı
sağlanarak, çok pahalı ve kısıtlı olan enerji kaynaklarının verimli
kullanımına katkı sağlanmış olacaktır. Isı/sıcaklık kontrol cihazlarının
kullanımı ise, iç ve dış hava sıcaklıklarına bağlı olarak bir yandan
iç ortamlardaki gerekli konfor şartlarını sağlarken bir yandan da
enerji tüketimini kontrol etme imkanını sağlayacaktır. Isı/sıcaklık
kontrol sistemlerinin kullanımı ile iç ortam sıcaklığının kontrolu
sonucu yirmi derecenin üzerindeki iç ortam sıcaklıklarında sağlanabilecek
her bir derece sıcaklık düşümü, ısıtma sisteminin enerji tüketiminde
yüzde yedi civarında bir enerji tasarrufu sağlayacaktır.
Ülkemiz nihai enerji tüketimi içinde bina ve hizmet
sektörünün payı 2004 yılı itibarı ile yüzde otuzbir olarak gerçekleşmiş
olup, bu sektörde tüketilen enerji miktarının her geçen yıl artış
eğiliminde olduğu görülmektedir. Bu sektörde enerjinin verimli
kullanımı; binanın tasarımına, kullanılan malzemelerin niteliklerine,
mekanın iklim koşullarına ve kullanım amacına bağlıdır. Bu sebeple,
madde kapsamındaki düzenlemeler ile binalar için enerji verimliliği
yapı kodunun hazırlanması suretiyle enerji verimliliği açısından
daha kaliteli binaların üretilmesi amaçlanmaktadır. Ülkemizde
2000 yılından bu yana binaların yalıtımına yönelik zorunlu standart
ve yönetmelik bulunmasına rağmen uygulama yeterince yaygın ve etkin
olmadığından madde kapsamında yaptırım hükmü de yer almaktadır. Binalarda
enerji verimliliğinin ikincil mevzuatı niteliğindeki enerji verimliliği
yapı kodları Avustralya, Avusturya, Belçika, Kanada, Danimarka,
Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda ve Japonya tarafından
uygulanmaktadır. Hatta bazı ülkeler, binalar için, enerji verimliliği
dışındaki konuları da içine alan ulusal yapı kodlarına sahiptir. Ülkemizdeki
binalarda yüzde otuzun üzerinde bir tasarruf potansiyeli olduğu
dikkate alındığında, bu uygulamadan önemli katkılar beklenmektedir.
Bir binanın maliyeti satınalma ve işletme maliyetlerinden
oluşmaktadır. İşletme maliyetlerinde en büyük pay ise enerjiye aittir.
Bu sebeple bilinçli bir tüketici tarafından satınalma veya kiralama
aşamasında binanın, satınalma bedelinin veya kira bedelinin yanısıra
işletme bedelinin de dikkate alınması gerekmektedir. Bu amaca yönelik
getirilen enerji kimlik belgesi uygulamaları ile hem bina sahiplerinin
veya kullanıcılarının, satınalma veya kiralama aşamasında binalarının
enerji kullanımı konusunda bilgilendirilmeleri ve bilinçlendirilmeleri
hem de ülkemizdeki bina karakteristiğinin belirlenmesi ile envanter
oluşumunun sağlanması hedeflenmektedir. Bunun sonucunda enerji
verimli binaların değerinde meydana gelecek artışlar, bina sektöründe
enerji verimliliği önlemlerinin uygulanmasının belirli oranda
kendiliğinden yaygınlaşmasına yol açacaktır. Toplumun bilinçlendirmesine
katkıda bulunmak üzere, enerji kimlik belgesinin Avrupa Birliği
direktifleri doğrultusunda ve enerji verimliliği unsurlarını
içine alacak şekilde düzenlenmesi düşünülmüştür. Benzeri uygulamalar,
Avusturya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan,
İrlanda ve İtalya’da mevcuttur. Bu çerçevede, Kanunun yayımı tarihinden
itibaren yeni yapılan binalar için enerji kimlik belgesi düzenlenmesi
öngörülmektedir. Enerji kimlik belgesi mücavir alan içindeki tüm
yeni binalar, mücavir alan dışında ise uygulama zorluğundan dolayı
özellikle ticarî binaları kapsayacak şekilde, 5.000 metrekare ve
üzerinde toplam inşaat alanı olan binalar için düzenlenecektir. Avrupa
Birliği mevzuatı ile uyum sağlanması açısından, geçici maddede yapılan
düzenleme çerçevesinde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından
yapılacak düzenlemeler ile belirli bir geçiş sürecinden sonra uygulama
mevcut binalara da yaygınlaştırılabilecektir.
Elektrik enerjisi üretim tesislerinde enerji verimliliğinin
artırılmasına yönelik olarak alınacak önlemlerle sistemlerdeki
mevcut kayıpların azaltılması ve üretimin artırılması mümkün olabilecektir. Farklı
zaman dilimleri için belirlenen tarife uygulamaları, bilinçlendirmek,
bilgilendirmek ve gerektiğinde teşvik etmek suretiyle tüketicilerin
daha verimli ekipman kullanımlarının sağlanması ve benzeri şekildeki
uygulamalarla yapılan talep tarafı yönetimi ile yük yönetimi ve
yükün kaydırılması sağlanmış olacak ve iletim ve dağıtım şebekelerinde
kapasite artırmaya yönelik pahalı yatırımlar yapılmayacak veya
ertelenebilecektir. Deneyimler iletim ve dağıtım sistemi içinde
enerji verimliliği konusunda yapılacak yatırımların iletim, dağıtım
sistemlerinin altyapısına yapılacak yatırımlardan daha ucuz ve
Ülkemiz
nihai enerji tüketiminde yüzde yirmi gibi önemli bir paya sahip
olan ulaşım sektöründe yüzde onbeşin üzerinde olduğu tahmin edilen
enerji tasarruf potansiyelini kazanmak üzere enerji verimliliğinin
artırılmasına yönelik bazı düzenlemelerin, Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı ile birlikte hazırlanarak Ulaştırma Bakanlığı tarafından
çıkarılacak yönetmelik kapsamında yapılacağı hükme bağlanmaktadır.
Enerji verimliliği etüt çalışmalarında güvenilirliğin
sağlanması için, akredite olmuş ulusal veya uluslararası kuruluşlar
tarafından kalibrasyonu yapılmış ve etiketlenmiş cihazların kullanılması
gerektiği ayrıca bu madde kapsamında hükme bağlanmaktadır.
Yakma tesisleri birincil enerjiden yararlı enerji
elde edilmesinde yaygın olarak kullanılan sistemlerdir. Özellikle
binaların ısınma sistemlerinde kullanılan yakma sistemlerinde
bu çevrim sırasında önemli kayıplar olduğu değerlendirilmektedir.
Binaların ısınma sistemlerinde kullanılan kazanlarda yılda en az
onbeşmilyon Ton Eşdeğer Petrol enerji tüketildiği de dikkate alındığında
bu kayıpların önemi daha da artmaktadır. Bu madde kapsamında yakma
tesislerinde kullanılan verimsiz ekipmanlardan kaynaklanan enerji
kayıplarının azaltılması amaçlanmaktadır.
Elektrik enerjisinin üretim, iletim ve dağıtım kayıpları
dikkate alındığında, tüketilen her bir birim elektrik enerjisi neredeyse
dört birim birincil enerji kaynağı anlamına gelmektedir. Bu sebeple
elektrik enerjisinin verimli kullanımı hem ülkemiz açısından hem
de pahalı bir enerji olmasından dolayı kullanıcıları açısından
önem arz etmektedir. 2004 yılı itibarı ile elektrik enerjisi tüketiminin
yüzde kırksekizi konut ve hizmetler sektöründe tüketilmekte olup
bunun önemli bir kısmı da ev tipi elektrikli ev aletleri tarafından
tüketilmektedir. Bu itibarla enerji verimli ürünlerin kullanımı
ile konut ve hizmetler sektörü için gerekli elektrik enerjisi talebinin
düşürülmesi mümkün görülmektedir. Ayrıca sanayi sektöründeki
elektrik tüketiminin en az yüzde yetmişi elektrik motorları üzerinden
gerçekleşmektedir. Madde kapsamında, elektrik motorlarının yanısıra,
ev tipi olanlardan, ampullerin, çamaşır makinelerinin, bulaşık
makinelerinin, çamaşır kurutma makinelerinin, kurutmalı çamaşır
makinelerinin ve soğutucuların etiketlenmesine dayalı olarak,
enerji verimliliği açısından kullanılabilecek asgarî sınır değerlerin
belirlenmesine yönelik hususlar tanımlanmaktadır. Bu çerçevede,
asgarî şartları sağlamayan cihaz ve ekipmanların satışlarının engellenmesine
ilişkin hususlar da hükme bağlanmaktadır.
Madde 8- Endüstriyel işletmelerdeki enerji tasarrufunun
en az yüzde onluk bir bölümü eğitim, alışkanlıkların değiştirilmesi
ve düşük maliyetli iç düzenlemeler ile sağlanabilmekte iken geriye
kalan yüzde doksanlık bölümünde tevsî yatırımları gerekmektedir.
Bu madde ile yatırım geri ödeme süreleri en fazla beş yıl olan verimlilik
artırıcı uygulama projesi yatırımlarının özendirilmesi, enerji
yoğunluğunun düşürülmesi ve araştırma ve geliştirme projelerinin
desteklenmesi amaçlanmıştır. Danimarka, Çek Cumhuriyeti, Fransa,
Almanya, İspanya, İsveç, Romanya, Malezya, Tayland ve Meksika gibi
ülkelerde de enerji verimliliği projelerini desteklemek üzere
belli oranda kaynaklar tahsis edilmektedir. Maddenin (a) bendi kapsamındaki
desteğin, proje uygulamasının gerçekleştirilmesi sonrasında verilmesi
hedeflenmekte olup desteklenen projelerin, destekleme miktarlarının
ve desteklenen projelerde sağlanan gelişmelerin Elektrik İşleri
Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün internet sayfasında yayınlanması
ile de şeffaflık sağlanması amaçlanmaktadır.
1981 yılından bugüne kadar, çoğu zaman uluslararası
kuruluşların ve uzmanların da desteği ile özellikle sanayi sektöründe
yapılan etüt, eğitim ve bilinçlendirme çalışmaları kapsamında,
yaklaşık yıllık 1,5 milyar YTL ve %20 civarında tasarruf potansiyelinin
olduğu ve bu potansiyelin ülkemiz ekonomisine kazandırılabilmesi
için gerekli toplam yatırım miktarının ise yaklaşık 3 milyar YTL civarında
olabileceği tespit edilmiştir. Buna karşılık, 2000-2005 döneminde
sanayi sektörüne yönelik olarak yürütülen enerji verimliliği
etüt çalışmaları ile belirlenen hiç yatırımsız veya çok az yatırımlı
önlemler ile sektörde yaklaşık yüzde on civarında bir enerji tasarruf
potansiyelinin olduğu ve belirlenen bu önlemlerden sadece yüzde
onluk bir kısmının sektör tarafından bugüne kadar uygulandığı belirlenmiştir.
Sektördeki uygulamaların ve yatırımların gerçekleştirilmesindeki
bu isteksizlik, sektörün özellikle malî açıdan tetiklenmesi gerektiğini
ortaya koymaktadır. Ayrıca ülke menfaatleri açısından da konu
makro düzeyde değerlendirildiğinde; söz konusu tasarruf potansiyelinin
değerlendirilmesi sonucu sanayi sektörünün enerji giderlerinde
sağlanan azalmanın yanısıra gerekli enerji tesis yatırımlarında
da bir azalma olması söz konusu olacaktır. Belirtilen sebeplerle,
söz konusu tasarruf potansiyelinin ülke ekonomisine kazandırılabilmesi
amacıyla yapılması gerekli yatırımların tetiklenmesinde katalizör
görevi yapabilecek düzeyde bir malî kaynağa ihtiyaç bulunmaktadır.
Bu çerçevede verimlilik artırıcı projeleri desteklemek ve sanayideki
enerji yoğunluğunun azaltılmasını teşvik etmek üzere yılda en az
30 milyon YTL tutarında bir kaynağa ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kaynağın
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesine konacak
ödenek ile karşılanması öngörülmektedir. Söz konusu ödeneğin sağlanması
ile sanayi sektöründe yapılacak yaklaşık 100 milyon YTL civarındaki
yatırım ile imalat sanayi enerji tüketiminde her yıl yüzde bir civarında
bir iyileşme söz konusu olabilecektir. Madde kapsamındaki desteklerden
yararlanılabilmesi için, hem enerji verimliliği uygulama projelerinin
hem de enerji yoğunluğunu düşürmek üzere yapılan gönüllü anlaşmaların
Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu tarafından onaylanması
gerekmektedir.
Birim gelir başına tüketilen enerjiyi ifade
eden enerji yoğunluğu, gelişmiş ülkelerde ve dünyada kullanılan
enerji verimliliği göstergelerinden birisidir. Yaklaşık 0,38
olan bu gösterge ile Türkiye bir birim gelir elde edebilmek için, enerji
yoğunluğu 0,19 olan OECD ülkelerine göre iki ve 0,09 olan Japonya’ya
göre dört katı enerji tüketmektedir. Maddenin (b) bendi kapsamında,
endüstriyel işletmelerin enerji yoğunluklarının belirli bir hedefin
üzerinde azaltılmasına yönelik, rekabet bozucu etki yaratmayacak
büyüklükte destek sağlanması düşünülmüştür. Gönüllü anlaşmaların
iki temel amacından birincisi enerjiyi yoğun kullanan şirketlerde
enerji verimliliğini artırmak, diğeri enerji yoğun şirketlerin
uluslararası piyasada rekabetini sağlamaktır. Gönüllü anlaşmalar
yöntemi Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Almanya ve Yunanistan
gibi ülkelerde enerji tüketiminin ve karbondioksit emisyonlarının
azaltılması amacıyla uygulanmaktadır. Uygulama ile gönüllülük
esasına dayalı olarak enerji yoğunluğunun düşürülmesine yönelik
önlemlerin hızla uygulanması hedeflenmektedir. Bunu sağlamak
üzere enerji verimliliğinin artırılması, katma değeri daha yüksek
üretimlerin gerçekleştirilmesi ile satış hasılatlarının artırılması,
veya atıkların yakıt olarak kullanımı, yenilenebilir enerji kaynaklarına
dayalı veya yurt içinde imal edilen yüksek verimli kojenerasyon tesis
yatırımları gibi önlemler entegre bir yaklaşımla desteklenmiş olmaktadır.
Araştırma ve geliştirme çalışmaları; diğer alanlarda
olduğu gibi enerji verimli ürünlerin, proseslerin ve sistemlerin
geliştirilmesinde ve benimsenmesinde de temel hareket noktasıdır.
Bu amaca yönelik olarak enerji verimli yeni teknolojilerin geliştirilmesi
ile yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına
yönelik araştırma ve geliştirme projelerinin Türkiye Bilimsel ve
Teknolojik Araştırma Kurumu tarafından öncelikle desteklenmesi,
eldeki bilgiler çerçevesinde öncelikli önlemlerin dikkate alınması
açısından bu projelerin yönlendirilmesi ve değerlendirilmesinde
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün görüşünün alınması
hükme bağlanmaktadır.
Madde 9- Madde ile endüstriyel işletmelerin mevcut
sistemlerinde enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak
hazırlanan ve yatırım büyüklükleri her yıl Bakanlar Kurulu tarafından
belirlenen projelerin Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu
tarafından onaylanması koşulu ile ve kullandıkları yakıt türüne
ve teknolojilerine bağlı olarak Bakanlık tarafından belirlenen
verim değerinin üzerindeki kojenerasyon uygulamalarının Hazine
Müsteşarlığı tarafından desteklenmesi hükme bağlanmaktadır. Atıkların
sisteme geri kazandırılması temel düşüncesinden hareketle ve ülkemiz
açısından makro düzeyde enerji verimliliğinin artırılmasını sağlamak
amacıyla, bitkisel artıkları, hayvansal atıkları veya organik şehir
atıklarını modern yakma teknikleri ile ısı ve/veya elektrik enerjisine
dönüştüren kojenerasyon tesislerinin desteklenmesi ile hem yenilenebilir
kaynaklardan olan biyokütlenin kullanımı hem de kojenerasyon sistemlerinin
desteklenmesi amaçlanmaktadır. Diğer taraftan, küçük ve orta ölçekli
işletme kapsamına girmeyen büyük işletmelerin enerji verimliliğini
artırmak maksadıyla uygulayacakları küçük ölçekli yatırımlarının
ve küçük kapasiteliler de dâhil olmak üzere kojenerasyon sistemlerinin
özendirilmesi ülke genelindeki verimlilik artışına önemli katkılar
sağlayacaktır.
İmalat sanayii içinde, özellikle elektrik enerjisi
kullanımında önemli paya sahip olan küçük ve orta ölçekli işletmeler
için enerji verimliliği bilincinin artırılmasına yönelik eğitim,
etüt ve danışmanlık çalışmalarının etkili sonuçlar vereceği değerlendirilmektedir.
Bu itibarla ekonomik açıdan daha sınırlı kaynaklara sahip bu işletmeler
için enerji verimliliğine ilişkin eğitim, etüt ve danışmanlık hizmetlerinin
Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığının
destekleme mekanizmaları çerçevesinde desteklenmesi, enerji verimliliği
çalışmalarının küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik olarak
genişletilmesinde önemli katkılar sağlayacaktır.
Vakıflar tarafından kurulan enerji verimliliği
danışmanlık şirketlerinden yetki belgesi ve enerji yöneticisi
sertifikasına ilişkin herhangi bir bedel alınmayacağı da madde
kapsamında hükme bağlanmaktadır.
Madde 10- Madde ile bu Kanunun uygulamada etkili
olabilmesi için Kanunun verdiği yetkilere dayalı olarak bu Kanun
ve yönetmelik hükümlerine uymayanlara uygulanacak yaptırımlar
tanımlanmakta ve uygulamaya ilişkin usul ve esaslar açıklanmaktadır.
Madde 11- Madde ile Kanunun uygulanması bakımından
diğer maddelerde sayılanların dışındaki Bakanlığın yetkileri
sayılmaktadır. Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun başkanlığını
yürütmesinden dolayı enerji verimliliği çalışmalarında, yükümlülüklerin
uygulanması, yönlendirilmesi, izlenmesi, değerlendirilmesi,
alınacak tedbirlerin planlanması ve uygulanması gibi konularda
koordinasyonun sağlanmasında Bakanlığın yetkili ve sorumlu olmasında
yarar görülmektedir.
7 nci maddenin (a) bendi kapsamında başlangıçta
enerji tüketimi yüksek olan endüstriyel işletmelerde ve binalarda
enerji yönetiminin uygulanması amaçlanmaktadır. Bununla birlikte,
konuya ilişkin altyapının ve uygulamanın gelişimine ve başarısına
bağlı olarak ve kademeli bir şekilde kapsamın genişletilmesi suretiyle
uygulamanın etkinliğinin daha da artırılması da hedeflenmektedir.
Ancak bina sektöründe enerji yönetimi konusunda yükümlü olacak
bina sayısı tahmin edilemediğinden ve halen binalara yönelik bu
konuda yeterli altyapı bulunmadığından, yükümlü olanlar için sertifikalı
enerji yöneticisi sağlanmasında belirli bir süre sıkıntı yaşanabileceği
dikkate alındığında gerektiğinde kapsamın daraltılması yönünde
de Bakanlığa yetki tanınmasında yarar görülmektedir. Ayrıca, Maliye
Bakanlığınca verilecek bütçe miktarı ile desteklenmesi istenen
projelere ilişkin talep arasında dengeyi sağlayabilmek için desteklenecek
proje bedeli miktarını ve projelere verilebilecek destekleme
oranını yarısına kadar azaltmak ve iki katına kadar artırmak üzere
Bakanlığa yetki verilmektedir.
Halen ülkemiz sanayi sektöründe enerji yoğunluğunun
azaltılmasında önemli bir potansiyel bulunmaktadır. Ancak, zaman
içinde sağlanan iyileşmelerle bu potansiyelin miktarı giderek
azalacaktır. Buna karşılık azalan potansiyelin kazanılması için
harcanması gereken çabaların ise artması gerekmektedir.
Kanun kapsamındaki bazı uygulamaların dinamik
bir yapıya sahip olmasından dolayı ve bu dinamik yapının bazı durumlarda
kullanılacak bütçe ile de ilişkilendirilmesi gerektiğinden, uygulamaların
etkin bir şekilde yönetimi için madde kapsamında yer alan hususlarda
Bakanlığa yetki verilmesi gerekli görülmektedir.
Madde 12- Maddede savunma ve güvenlik açısından
doğabilecek sıkıntılar dikkate alınarak, Milli Savunma Bakanlığı,
Türk Silahlı Kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı
gibi kurum ve kuruluşlar özellikle bilgi vermeye ilişkin hükümlerden
muaf tutulmuştur. Madde kapsamında bu kurum ve kuruluşlara ait endüstriyel
tesislerde ve binalarda enerji yöneticisi görevlendirilmesine
ilişkin usul ve esasların bu kurum ve kuruluşlarca belirlenmesine
ve buna göre yürütülmesine de imkan tanınmıştır.
Madde 13- 1954 yılında 6200 sayılı Devlet Su İşleri
Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun, 1970 yılında
1312 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Kanunu, 1994 yılında Türkiye
Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Anastatüsü, 2001 yılında Elektrik
Üretim Anonim Şirketi Anastatüsü ve Türkiye Elektrik İletim Anonim
Şirketi Anastatüsü gibi yürürlüğe konulan düzenlemeler 1935 yılında
kurulmuş olan Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün görevlerinden
bir kısmının işlevini yitirmesine neden olmuştur.
Ancak, işlevini yitirdiği görevlerine karşın
bugüne kadar 14/6/1935 tarihli ve 2819 sayılı Elektrik İşleri Etüd
İdaresi Teşkiline Dair Kanunun ilgili bölümlerinde herhangi bir
düzenleme yapılmamıştır. Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü,
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Olur’u ile “Alışılmamış enerji kaynakları
(güneş, jeotermal, biyomas, biyogaz, hidrojen, rüzgar, deniz akıntıları,
dalga, med-cezir gibi) ile ilgili çalışmalar yapmak; enerji kaynaklarının
geliştirilmesi, muhafazası ve rasyonel kullanımı ile enerji tüketiminde
tasarruf için her türlü etütleri yapmak” şeklinde tanımlanan görevleri,
1981 yılından beri yürütmektedir. Fosil yakıtların çevre ve insan
sağlığı açısından zararlı, kaynağının sınırlı ve yenilenemeyen
olduğunun bilincine varan bir çok ülkenin bugün su, güneş, rüzgar,
jeotermal gibi yenilenebilir ve temiz enerji özelliği taşıyan doğal
kaynaklar ile yeni bir enerji kaynağı olarak nitelenen ve yeni santraller
kurmak yerine daha az enerjiyle daha fazla iş yapmayı sağlayan enerji
verimliliğine yönelmesi Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğüne
verilen bu görevlerin önemini daha da artırmaktadır.
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün
bu Kanun kapsamındaki faaliyetlerini etkin olarak yürütebilmesi
için 14/6/1935 tarihli ve 2819 sayılı Elektrik İşleri Etüd İdaresi Teşkiline
Dair Kanunun 2 nci maddesinin yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.
Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında Elektrik
İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğüne doğrudan verilen görevlere
ve söz konusu görevlerin yerine getirilmesinde yapılması gerekli
görülen diğer hususlara ilişkin hükümlerin yanısıra Bakanlık tarafından
verilen talimatlar çerçevesinde Genel Müdürlüğün halen yürütmekte
olduğu görevlerine ilişkin hükümler de madde kapsamında yer almaktadır.
Toplum genelinde enerji ve enerji verimliliği konularında bilgi
ve bilinç düzeyinin geliştirilmesine ve yeni enerji teknolojilerinden
yararlanılmasına yönelik olarak, enerji parkı kurulması ve işletilmesi,
Genel Müdürlük kampüsü içerisinde eğitim ve uygulama tesisleri inşa
edilmesi gibi faaliyetler halen Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel
Müdürlüğü tarafından yürütülmekte olan bu tür faaliyetlerdendir.
Madde kapsamında yapılan düzenleme ile söz konusu faaliyetlerin
üniversiteler, araştırma kurumları ve sivil toplum kuruluşları
ile işbirliği içerisinde daha etkin olarak yürütülmesi hedeflenmektedir.
2819 sayılı Kanunun
mevcut 2 nci maddesinin (K) bendinde Elektrik İşleri Etüt İdaresi
Genel Müdürlüğünün “.. su
ölçme istasyonları kurmak ve sondaj yaptırmak.” şeklinde görevleri
yer almaktadır. Buna göre de şu anda Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel
Müdürlüğünün Ankara dışında hidrometrik ölçümlerde bulunmak üzere
hidrometrik etüt merkezleri, rüzgar ve güneş enerjisi araştırma merkezleri
ile sondaj kampları bulunmaktadır. Madde kapsamında halen kurulu
olan etüt merkezlerinin devamı ve sondaj kamplarının kurulmasının
sağlanması amaçlanmaktadır.
Madde 14- Madde ile, şebeke kayıplarını ve emisyonları
azaltarak birincil enerji kaynağı tasarrufuna katkı sağlamak gibi
temel üstünlüklere sahip, bileşik ısı ve elektrik üretimini yaygınlaştırmak
üzere, 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununa
ilave edilecek uygulama hükümlerinden dolayı, kojenerasyon ve
mikro kojenerasyon tanımlarının eklenmesi gerekli görülmektedir.
Uygulama ile, fosil yakıt kullanmak suretiyle gerçekleştirilen
elektrik enerjisi üretiminde elde edilebilen yüzde otuz civarındaki
çevrim veriminin, kojeneresyon sistemlerinin kullanılması ve
yaygınlaştırılması ile yüzde seksenler mertebesine çıkarılması
hedeflenmektedir.
Madde 15- Madde ile 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı
Elektrik Piyasası Kanununa yapılan ilaveler ile kendi ihtiyacını
karşılamak amacıyla asgarî verim değerinin üzerinde değere sahip,
kojenerasyon veya mikro kojenerasyon tesisi kuranlara, Enerji
Piyasası Düzenleme Kurumunu ve bölgesindeki elektrik dağıtım lisansı
sahibi tüzel kişiyi bilgilendirmek koşulu ile şirket kurma ve lisans
alma muafiyetleri getirilmektedir. Söz konusu desteklemeler ile
tüketim noktasına en yakın yerde üretimin gerçekleştirilmesi sonucu
iletim ve dağıtım kayıplarının azaltılması, sürdürülebilir, kesintisiz
ve kaliteli enerji sağlanması gibi faydaların sağlanması amaçlanmaktadır.
Anonim ve limited şirket kurma imkanı bulunmayan özellikle toplu
konutların, üniversitelerin ve hastanelerin gerek ısı gerekse kesintisiz
ve güvenilir elektrik enerjisi ihtiyacını verimi yüksek kojenerasyon
tesisi kurarak sağlayabilmelerine imkan tanıyabilmek amacıyla
madde kapsamında destekler sağlanmaktadır.
Madde 16- 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir
Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına
İlişkin Kanuna hüküm eklenmesini öngören bu madde ile, yenilenebilir
enerji kaynaklarını kullanarak yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak
amacıyla kurulu gücü azami yüz kilovatlık elektrik üretim tesislerinin desteklenmesi ile ülkemiz küçük boyutlu
yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesi hedeflenmektedir.
Bu madde kapsamında, apartman, site ve kırsal kesim gibi yerleşim birimlerinin
kendi ihtiyaçları olan elektrik enerjisini karşılamalarına ve
ürettikleri ihtiyaç fazlası enerjiyi dağıtım şebekesi üzerinden
satabilmelerine imkan tanıyan düzenleme ile söz konusu kişilerin
yatırım yapmalarının özendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaca yönelik
olarak, kurulu gücü yüz kilovata kadar olan yenilenebilir enerji
kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisi kuran gerçek
ve tüzel kişilerin şirket kurma ve lisans alma yükümlülüğünden
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 2 nci maddesinde yer alan
6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusunda anonim ve
limited şirket kurma zorunluluğundan muaf tutulması imkanı getirilmektedir.
Geçici Madde 1- Madde ile Kanun kapsamında yürürlüğe
konulması öngörülen yönetmeliklerin hazırlanması belirli bir
süre alacağından söz konusu hazırlıklar için bir yıllık süre verilmektedir.
Ayrıca, yeni yönetmelikler yürürlüğe girinceye mevcut yönetmeliklerin
Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağı belirtilmektedir.
Geçici Madde 2- Madde ile 11/11/1995 tarihli ve 22460
sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Sanayi Kuruluşlarının Enerji
Tüketiminde Verimliliğin Artırılması İçin Alacakları Önlemler
Hakkında Yönetmelik” kapsamında halen Elektrik İşleri Etüt İdaresi
Genel Müdürlüğü tarafından verilmiş olan enerji yöneticisi sertifikalarına
ve yetki belgelerinin geçerliliğine ilişkin bir düzenleme yapılmaktadır.
Geçici Madde 3- Madde ile Kanunun yürürlüğe girmesi
ile, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün denetim hakkı
saklı kalmak koşulu ile, yükümlülük altına girecek olan bina ve işletmelerin,
kendi beyanları doğrultusunda tespit edilmesi amacıyla, endüstriyel
işletmelere ve binaların sahiplerine veya yönetimlerine, Elektrik
İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından istenen bilgileri
üç ay içerisinde gönderme yükümlülüğü getirilmektedir.
Geçici Madde 4- Madde ile, bu Kanun kapsamında, Elektrik
İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünün şirketleri yetkilendirme
faaliyetinin, yetkilendirilmiş kurum sayısının belirli bir sayıyı
aşması halinde sona ereceği hükme bağlanmaktadır.
Geçici Madde 5- Madde ile, eğitim ve bilinçlendirme
konusunda geçiş süreçleri öngörülmektedir.
Geçici Madde 6- Madde ile Kanunun yayımı tarihinden
önce mevcut olan ve inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni alınmamış
olan sıvı veya gaz yakıtlı merkezî ısınma sistemine sahip binalara,
merkezî veya lokal ısı/sıcaklık kontrol cihazlarının ve ısınma maliyetlerinin
ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemlerin
kullanımı konusundaki hükmün uygulanmayacağı ifade edilmektedir.
Bu Kanunun yayımı tarihinde mevcut olan ve yapı kullanım
izni alınmış binalar hakkında enerji kimlik belgesine ilişkin uygulamaların
bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren on yıl süreyle uygulanmayacağı
hükme bağlanarak mevcut binalar için bir geçiş süreci öngörülmektedir.
Ayrıca,
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ile müştereken hazırlanarak
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle
belirlenen enerji verimliliği ile ilgili asgarî sınır değerlerin
altında kalan elektrik motorlarının, klimaların, elektrikli ev
aletlerinin, ampullerin, yakma tesislerinde yer alan kazanların,
brülörlerin, kat kaloriferi ve kombilerin satışlarının engellenmesi
konusunda üç yıllık bir geçiş süreci hükme bağlanmaktadır.
Madde 17- Yürürlük maddesidir. Kanunun 7 nci maddesinin (a) bendi kapsamında görevlendirilecek
enerji yöneticilerinin belirli bir eğitim programı sonrası sertifikalandırılması
öngörüldüğünden ve bina sektöründe sertifikalı enerji yöneticisi
ve eğitim altyapısı henüz hazır olmadığından bu konudaki yaptırımların
uygulanmasına ilişkin olarak iki yıllık bir geçiş süreci tanımlanmaktadır.
Madde 18- Yürütme maddesidir.
TÜRKİYE
BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
18.5.2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji
Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin
Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifimiz, gerekçesi
ile birlikte ilişikte sunulmuştur.
Gereğini arz ederiz.
|
|
Dr. Soner Aksoy |
Ali Rıza Acar |
Ahmet Büyükakkaşlar |
|
|
Kütahya |
Aydın |
|
|
|
Yekta Haydaroğlu |
Ahmet Uzer |
Hasan Ali Çelik |
|
|
Van |
Gaziantep |
Sakarya |
|
|
|
Fatma Şahin |
|
|
|
|
Gaziantep |
|
GENEL GEREKÇE
Yerli ve yabancı yatırımcılar, bankalar ve kredi
kuruluşları nezdinde enerji satış fiyatında bir alt sınır belirtilmesi;
proje kredilendirilmesinde ve dış finansman temini bakımından
çok önemli bir unsurdur. Uzun dönemli yatırımlarda kur riskinin ortadan
kaldırılması, hem kredi vadelerinin daha uzun olmasını sağlamak,
hem de proje tutarlarının % 90 hatta % 100’üne varan kredilendirilme
imkanı vermektedir. 5346 Sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının
Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunun yürürlüğe girmesinden
bu yana, yerli ve uluslararası kredi kuruluşlarının tamamı, yapılan
kredi başvurularını olumsuz bir şekilde yanıtlarken, yenilenebilir
enerjilerin alımından kur riskini ortadan kaldıran bir alt limitin
olmayışını gerekçe göstermektedirler. Yatırımcılar böyle bir
maddenin olmayışı sebebiyle uygun şartlarda kredi tedarik edememektedirler.
Böylece projelerin gerçekleşmesi mümkün olmamakta ve bahsi geçen
YEK Kanunu amacına ulaşamamaktadır. 2011 yılı sonuna kadar kanunun
yürürlük tarihi olan 2005 yılından itibaren yedi yıl süreyli öngörülen
destek fiyat uygulamasının, 2015 yılına kadar on yıl süreyle olması
sektörün önünün açılması ve yatırımların artırılması için daha uygun
olacaktır. Özellikle ilk yatırım maliyetleri içerisinde makine-ekipman
tutarı yüksek olan yenilenebilir, çevreci, yerli enerji yatırımlarının
gerçekleştirilmeleri ve yerli potansiyelin ticarileştirilmesi
suretiyle ekonomiye katkı sağlanması için bu teklifin verilmesi
zorunluluğu hasıl olmuştur.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Genel gerekçede de açıklandığı üzere kur
riskinin ortadan kaldırılması için alt limitin tesisi ve destek fiyat
uygulamasının yedi yıldan on yıla çıkarılması öngörülmektedir.
Madde 2- Yürürlük maddesidir.
Madde 3- Yürütme maddesidir.
KÜTAHYA MİLLETVEKİLİ SONER AKSOY VE 6 MİLLETVEKİLİNİN
TEKLİFİ
YENİLENEBİLİR
ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA
İLİŞKİN KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının
Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunun 6 ncı
maddesinin (c) ve (d) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“c) 2015 yılı sonuna kadar bir takvim yılı içerisinde
bu Kanun kapsamında satın alınacak elektrik enerjisi için uygulanacak
fiyat; EPDK’nın belirlediği bir önceki yıla ait Türkiye ortalama
elektrik toptan satış fiyatıdır. Bu fiyatı her yılın başında en fazla
% 20 oranında artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Ancak havzası
on beş kilometrekareden küçük veya havzasız küçük hidrolik, jeotermal,
biyogaz, rüzgar ve güneş kaynaklı enerjiler için bu fiyat, enflasyondan
arındırıldıktan sonra, 5.5 Euro centten aşağı olamaz.
d) 2015 yılı sonundan itibaren bu fiyat uygulaması
işletmede on yılını tamamlamış olan YEK Belgeli elektrik enerjisi
üreten tesisler için sona erer. Perakende satış şirketleri, bu Kanun
kapsamında almakla yükümlü oldukları YEK Belgeli elektrik enerjisini,
öncelikle işletmede on yılını doldurmamış olanlardan (c) bendinde
belirlenen fiyat uygulamasına göre satın alır ve aldıkları elektrik
enerjisi miktarı (b) bendinde belirtilen oranın altında kaldığı
takdirde bu orana ulaşmak için kalan gerekli miktarı, ikili anlaşmalar
çerçevesinde Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatından
yüksek olmamak üzere piyasa koşullarında satın alırlar.”
MADDE 2- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Sanayi, Ticaret,
Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar,
Bilgi ve Teknoloji Komisyonu
Esas
No.: 1/1261 24/1/2007
Karar
No.: 63
TÜRKİYE
BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlığınız
tarafından 8/11/2006 tarihinde esas komisyon olarak Komisyonumuza,
tali komisyon olarak da Plan ve Bütçe Komisyonuna, Adalet Komisyonuna,
Çevre Komisyonuna ve Avrupa Birliği Uyum Komisyonuna havale edilmiş
bulunan 1/1261 esas sayılı “Enerji Verimliliği Kanun Tasarısı”,
20/9/2006 tarihinde yine esas komisyon olarak Komisyonumuza, tali
komisyon olarak da Plan ve Bütçe Komisyonuna havale edilmiş bulunan
2/854 esas sayılı “Kütahya Milletvekili Soner AKSOY ve altı Milletvekilinin;
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi
Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun Teklifi” ile birlikte Komisyonumuzun
10/1/2007 ve 16/1/2007 tarihlerinde Hükümeti temsilen Enerji ve Tabiî
Kaynaklar Bakanı Sayın Hilmi GÜLER ile beraberinde Adalet Bakanlığı,
İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Bayındırlık
ve İskân Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,
Çevre ve Orman Bakanlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Türkiye
Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Hazine Müsteşarlığı, Devlet
Planlama Müsteşarlığı, Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Elektrik
İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü
ve ilgili sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin katılımlarıyla
yaptığı, 46 ncı ve 47 nci birleşimlerinde incelenip görüşülmüştür.
Ülkelerin gelişmişlik düzeyi, enerji açısından
iki temel göstergeyle izlenebilir. Bunlardan biri kişi başına enerji tüketimi, diğeri ise
enerji yoğunluğudur. Kişi başına enerji tüketiminin yüksek
olması, hem ülkedeki ekonomik faaliyetlerin canlılığını, hem de refah düzeyinin
yüksekliğini gösterir. Ülkedeki enerji verimliliğinin önemli
göstergelerinden birisi olan ve GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla)
başına tüketilen birincil enerji miktarını temsil
Kişi Başı Enerji
Tüketimi
(TEP) 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Avustralya 5,49 5,52 5,64 5,69 5,54 5,66 5,63 5,67
Avusturya 3,61 3,66 3,65 3,61 3,82 3,87 4,10 4,05
Belçika 5,59 5,70 5,71 5,75 5,70 5,47 5,70 5,53
Kanada 8,02 7,90 8,07 8,21 8,01 7,95 8,24 8,19
Çek Cumhuriyeti 4,12 3,99 3,72 3,93 4,05 4,09 4,32 4,37
Danimarka 3,99 3,92 3,76 3,64 3,73 3,67 3,85 3,73
Finlandiya 6,43 6,49 6,46 6,37 6,52 6,85 7,20 7,20
Fransa 4,12 4,24 4,23 4,25 4,37 4,34 4,41 4,47
Almanya 4,28 4,26 4,16 4,18 4,29 4,20 4,21 4,22
Yunanistan 2,33 2,44 2,45 2,55 2,62 2,65 2,72 2,76
Macaristan 2,49 2,47 2,48 2,45 2,50 2,54 2,60 2,57
İzlanda 9,34 9,85 11,15 11,55 11,80 11,79 11,72 12,08
İrlanda 3,39 3,56 3,71 3,77 3,94 3,90 3,78 3,81
İtalya 2,83 2,91 2,96 2,99 3,00 2,99 3,12 3,20
Japonya 4,12 4,07 4,12 4,16 4,09 4,09 4,05 4,21
Kore 3,84 3,51 3,83 4,06 4,09 4,22 4,28 4,37
Lüksemburg 8,09 7,78 8,06 8,39 8,68 9,06 9,47 10,46
Meksika 1,51 1,54 1,54 1,52 1,52 1,54 1,56 1,57
Hollanda 4,75 4,74 4,66 4,76 4,85 4,87 4,98 5,03
Yeni Zelanda 4,52 4,41 4,54 4,50 4,51 4,49 4,30 4,31
Norveç 5,58 5,76 6,02 5,74 5,86 6,35 5,11 5,84
Polonya 2,67 2,51 2,41 2,31 2,35 2,33 2,45 2,46
Portekiz 2,14 2,30 2,46 2,47 2,47 2,55 2,47 2,55
Slovakya 3,35 3,26 3,28 3,29 3,42 3,44 3,44 3,34
İspanya 2,74 2,87 3,00 3,12 3,18 3,25 3,34 3,48
İsveç 5,75 5,86 5,80 5,46 5,79 5,92 5,75 5,91
İsviçre 3,70 3,74 3,72 3,67 3,85 3,70 3,66 3,65
Türkiye 1,11 1,12 1,08 1,15 1,04 1,09 1,12 1,15
İngiltere 3,91 3,95 3,96 3,97 3,97 3,86 3,91 3,92
ABD 7,93 7,90 8,02 8,16 7,92 7,94 7,84 7,91
AB-25 3,65 3,68 3,66 3,68 3,75 3,73 3,80 ..
OECD toplam 4,61 4,60 4,65 4,71 4,66 4,67 4,67 4,74
Brezilya 1,05 1,07 1,08 1,09 1,08 1,09 1,09 ..
Hindistan 0,49 0,49 0,50 0,51 0,51 0,51 0,52 ..
Çin 0,91 0,89 0,89 0,90 0,89 0,96 1,09 ..
Rusya 4,04 3,96 4,12 4,22 4,29 4,29 4,46 ..
Güney Afrika 2,64 2,61 2,55 2,48 2,47 2,44 2,59 ..
Dünya 1,64 1,62 1,63 1,65 1,64 1,65 1,69 ..
Enerji Yoğunluğu
(TEP/$) 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Avustralya 0,22 0,22 0,22 0,22 0,21 0,21 0,20 0,20
Avusturya 0,14 0,14 0,13 0,13 0,13 0,13 0,14 0,14
Belçika 0,23 0,23 0,23 0,22 0,22 0,21 0,21 0,20
Kanada 0,32 0,31 0,30 0,29 0,28 0,28 0,28 0,27
Çek Cumhuriyeti 0,30 0,29 0,27 0,27 0,27 0,27 0,27 0,27
Danimarka 0,15 0,14 0,14 0,13 0,13 0,13 0,13 0,13
Finlandiya 0,28 0,27 0,26 0,25 0,25 0,26 0,27 0,26
Fransa 0,18 0,18 0,17 0,17 0,17 0,17 0,17 0,17
Almanya 0,18 0,18 0,17 0,17 0,17 0,17 0,17 0,16
Yunanistan
0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,15 0,15 0,14
Bulgaristan 0,24 0,23 0,22 0,20 0,20 0,20 0,19 0,18
İzlanda 0,37 0,37 0,41 0,41 0,41 0,42 0,40 0,39
İrlanda 0,15 0,15 0,14 0,13 0,13 0,13 0,12 0,12
İtalya 0,12 0,12 0,12 0,12 0,12 0,12 0,12 0,12
Japonya 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,16 0,15 0,15
Kore 0,25 0,25 0,25 0,25 0,24 0,24 0,23 0,23
Lüksemburg 0,20 0,18 0,18 0,17 0,18 0,18 0,19 0,20
Meksika 0,18 0,18 0,18 0,17 0,17 0,17 0,18 0,17
Hollanda 0,19 0,18 0,18 0,17 0,18 0,18 0,18 0,18
Yeni Zelenda 0,23 0,23 0,23 0,22 0,22 0,21 0,20 0,19
Norveç 0,16 0,17 0,17 0,16 0,16 0,17 0,14 0,15
Polonya 0,30 0,26 0,24 0,23 0,22 0,22 0,22 0,21
Portekiz 0,14 0,14 0,15 0,14 0,14 0,15 0,14 0,15
Slovak Cumhuriyeti 0,34 0,31 0,31 0,31 0,31 0,29 0,28 0,26
İspanya 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,16
İsveç 0,24 0,24 0,23 0,20 0,21 0,22 0,21 0,21
İsviçre 0,13 0,13 0,13 0,12 0,13 0,12 0,12 0,12
Türkiye 0,16 0,16 0,17 0,17 0,17 0,17 0,16 0,16
İngiltere 0,17 0,16 0,16 0,16 0,15 0,15 0,15 0,14
ABD 0,25 0,24 0,24 0,24 0,23 0,23 0,22 0,22
AB-25 0,18 0,17 0,17 0,16 0,16 0,16 0,16 ..
OECD toplam 0,21 0,20 0,20 0,20 0,19 0,19 0,19 0,19
Brezilya 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 ..
Hindistan 0,23 0,22 0,21 0,21 0,20 0,20 0,19 ..
Çin 0,29 0,27 0,25 0,24 0,22 0,22 0,23 ..
Rusya Federasyonu 0,63 0,63 0,62 0,58 0,57 0,54 0,51 ..
Güney Afrika 0,28 0,28 0,27 0,26 0,26 0,25 0,27 ..
Dünya 0,24 0,23 0,23 0,22 0,22 0,22 0,22 ..
Enerji verimliliği geliştirme konusunda pek
çok çalışma bulunmaktadır; ancak enerji verimliliğinin yaygınlaştırılması
için gereken yatırımlar, söz konusu çalışmaların en önemli kısıtlarından
birisidir. Dünyadaki yaygın eğilim, enerji verimliliği için yatırımlar
yaparak olabilecek enerji arz yatırımlarını azaltmak yerine, doğrudan
enerji arzına yönelik yatırımlara ağırlık vermek şeklinde tezahür
etmektedir. Ülkemizin de aralarında bulunduğu gelişmekte olan ülkelerde
ise enerji yatırımları için ayrılabilen kaynakların sınırlı olmasının
yanı sıra enerji talebinin hızla büyümesi, enerji verimliliği
stratejilerinin önemini bir kat daha artırmaktadır. Ayrıca Uluslararası
Enerji Ajansı tarafından yoğun çalışmalar sonucunda 2006 yılı sonunda
yayımlanan World Energy Outlook 2006’nın alternatif enerji senaryolarında;
enerji üretiminden kaynaklanan global karbondioksit emisyonu artışının
enerji verimliliği tekniklerinin geliştirilmesi ile % 80 oranında
azaltılabileceği, enerji yönetiminde enerji verimliliğine yönelik
olarak geliştirilecek yeni teknikler ile yatırımlarda önemli bir
azalma ve kazanç sağlanabileceği, bu azalma ve kazancın enerji yönetiminde
enerji verimliliğine yönelik olarak geliştirilecek yeni teknikler
için yapılacak yatırımlardan çok daha fazla olacağı tahmin edilmektedir.
Enerji verimliliği çalışmaları; bina mimarisi,
dış yapı elemanları, cam ve ısıtma/aydınlatma sistemleri ekseninde
yürütülen ısı yalıtım çalışmalarından akıllı bina uygulamalarına,
belli limitlerin altında yakıt tüketen araçların üretimi için getirilen
zorunluluklardan gelişmiş toplu taşıma sistemlerine, buzdolabı,
çamaşır makinesi, televizyon, fırın gibi ev aletlerinde uygulanan
etiketleme yaklaşımlarından yüksek verimli sanayi süreç dönüşümlerine,
talep tarafı yönetimi ışığında puant yükün tasarruf yoluyla yataylaştırılmasından
yeni tip santral teknolojilerine, elektrik üretim, iletim ve dağıtım
süreçlerindeki kayıpların azaltılıp performans standartlarının
yükseltilmesinden bütünleşik enerji arz ve talep yönetimlerine
kadar bir dizi uygulamayı içermektedir. Ancak enerji verimliliğinin
geliştirilmesi açısından farklı tedbirlerin bir kombinasyonundan
oluşan stratejik bir yaklaşımın sergilenmesi de bir zorunluluktur.
Zira tek başına tüketimde yeterli azalmayı sağlayabilecek hiçbir
tedbir yoktur.
Dünyada enerji verimliliği; 1973 ve 1979 petrol
krizleri ve bunları izleyen enerji fiyatlarındaki artışla birlikte
ortaya çıkan enerji kaynaklarının sürekliliğinin sağlanması sorunu
ile ilk defa gündeme gelmiş, 1980’li yıllarda çevrenin korunmasının
önem kazanmasıyla enerji üretim ve tüketiminin iklim değişikliği,
eko-sistem ve insan sağlığına olumsuz etkilerinin azaltılması kapsamında
enerji ve kalkınma politikalarının vazgeçilmez bir bileşeni olarak
gündemdeki yerini artırarak korumaya devam etmiştir. Birleşmiş
Milletler tarafından oluşturulan Dünya Çevre ve Gelişim Komisyonunun
hazırladığı 1987 yılında yayımlanan Brundtland Raporunda (Ortak
Geleceğimiz) sürdürülebilir kalkınma, bu günün ihtiyaçlarını
gelecek kuşakların da kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından
ödün vermeksizin kalkınmak olarak tanımlanmıştır. 1992 yılında
Rio’da yapılan Çevre ve Kalkınma Konferansında kabul edilip 21 Mart
1994’de yürürlüğe giren İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ile
atmosferde tehlikeli bir boyuta varan insan kaynaklı sera gazı
emisyonlarının iklim sistemi üzerindeki olumsuz etkisini önlemek
ve belli bir seviyede durdurmak amaçlanmış ancak bu sözleşmedeki
yükümlülüklerin yetersiz görülmesi üzerine 16 Şubat 2005’te yürürlüğe
giren Kyoto Protokolü hazırlanmıştır. Kyoto Protokolü ile üye ülkelerin
sera gazı toplam emisyonlarını 2008-2012 döneminde 1990 yılı seviyesinin
en az %5 altına indirmeleri ve bu yükümlülüğün yerine getirilebilmesi
için emisyon ticareti, ortak uygulama ve temiz kalkınma mekanizması
gibi esneklik mekanizmaları öngörülmüştür. Avrupa Birliği ise
hem birlik hem de üye ülkeler için %8’lik azaltma sağlayacağını taahhüt
etmiştir.
Kuruluşunun temellerinde enerji politikaları
yer alan ve katılacak yeni üye ülkeleri ile birlikte 2030 yılında
%70 oranında enerjide ithalata bağımlı olacağı tahmin edilen Avrupa
Birliğinde(AB); çevrenin korunması, sürdürülebilir kalkınma, arz
güvenliği ile rekabetin sağlanmasından oluşan enerji politikalarının
araçları haline gelen talep yönetimi, yerel enerji kaynaklarının
geliştirilmesi ve kaynak çeşitliliğinin sağlanması kapsamında
enerji verimliliği, 1970’lerden günümüze dek önemini korumuştur.
1970’li yıllarda Avrupa Konseyi tarafından Topluluğun enerji tüketiminin
azaltılmasına yönelik alınan Kararlar ile başlayan çalışmalar,
1980’li yıllarda uygulanacak enerji verimliliği programları ile
karbondioksit emisyonlarının azaltılmasını amaçlayan SAVE Direktifi
(93/76/EEC) ile devam etmiştir. 1990’lı yılların sonunda taşıtlarda
yakıt tüketiminin azaltılmasını amaçlayan Direktifin (1999/94/EC)
kabul edilmesinin ardından, 2000 yılında Avrupa Komisyonu tarafından
arz güvenliğinin sağlanmasına yönelik Yeşil Kitabın yayınlanmasının
yanı sıra elektrik tüketimindeki payı dikkate alınarak floresan
lambalarının uyumlaştırılmasına ilişkin Direktif (2000/55/EC) kabul
edilmiştir. AB’de yayınlanan mevzuata ek olarak stratejiler, aksiyon
planları ve çerçeve programlar da kabul edilmiştir. Bu programlar
arasında 1998-2002 yılları arasında yürürlükte olan SAVE Programının
sona ermesinin ardından enerji verimliliğinin ve yenilenebilir
enerji kaynaklarının kullanımının artırılmasına yönelik teknolojik
olmayan çalışmaları destekleyen “Avrupa için Akıllı Enerji” programının
2003-2006 dönemi tamamlanmış ve 2007-2013 dönemi için enerji verimliliği(SAVE),
yenilenebilir enerji(ALTENER) ve ulaşımda karbondioksit emisyonlarının
azaltılmasını(STEER) kapsayacak şekilde ikinci dönemi başlatılmıştır.
Ülkemizde 3 Kasım
1977 tarih ve 16102 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Isıtma ve Buhar
Tesislerinin Yakıt Tüketiminde Ekonomi Sağlanması ve Hava Kirliliğinin
Azaltılması Yönetmeliği” ile mevzuattaki yerini alan enerji verimliliği
çalışmaları ilk defa 30/10/1981 tarih ve 17499 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan ve yapılan revizyon çalışmaları sonrasında 08/05/2000
tarih ve 24043 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Binalarda Isı Yalıtım
Yönetmeliği” ile devam etmiştir. 11/11/1995 tarih ve 22460 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan “Sanayi Kuruluşlarının Enerji Tüketiminde
Verimliliğinin Artırılması İçin Alacakları Önlemler Hakkında Yönetmelik”
hükümleri uyarınca Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü
bünyesinde enerji verimliliği ile ilgili ulusal ve uluslararası
faaliyetleri yürütmek üzere Ulusal Enerji Tasarruf Merkezi kurulmuştur.
Tasarı ve gerekçesi
incelendiğinde;
• Ülkemizdeki ekonomik sektörlerin dünya piyasalarında
rekabet olanaklarının artırılmasının ve tüketiciye daha ucuz
mal ve hizmet sunulmasının, enerji verimliliği alanında yapılan
çalışmalar ile gerçekleştirilmesinin amaçlandığı,
• Enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün
hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının
ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasının amaçlandığı,
• Endüstriyel işletmeler, binalar, elektrik enerjisi
üretim tesisleri, elektrik iletim-dağıtım şebekeleri ile ulaşım sektöründe enerji verimliliğinin
artırılması, toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesi
ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelimin artırılması gayesiyle
gerekli düzenlemelerin yapıldığı
• Enerji verimliliği ile ilgili politikaların
oluşturulması, çalışmaların ülke genelinde koordineli bir şekilde
yürütülmesi ve bunların sonuçlarının izlenmesi amacıyla üst düzey
yöneticilerden müteşekkil Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun
oluşturulduğu ve bu Kurulun görev, yetki ve sorumluluklarının belirlendiği,
• Enerji verimliliği hizmetlerinin ülke
genelinde yaygınlaştırılması amacıyla faaliyet gösterecek Elektrik
İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ile birlikte üniversiteler,
meslek odaları, basın-yayın organları ve enerji verimliliği danışmanlık
şirketlerine ilişkin yetki, görev ve sorumlulukların düzenlendiği,
• Endüstriyel işletmeler ve binalar için
yapılan hizmet anlaşmaları çerçevesinde eğitim, sertifikalandırma,
etüt ve danışmanlık faaliyetlerini yürütmek, yürütülen enerji verimliliği
etüt çalışmaları sonucunda belirlenen önlemlerin uygulanmasına
yönelik projeler hazırlamak ve bu projeleri finanse edip, enerji tasarruf miktarını garanti edecek
şekilde uygulama anlaşması yapmakla yetkili enerji verimliliği
danışmanlık şirketlerinin(EVD) kurulduğu,
• Enerji verimliliği hizmetlerindeki
etkinliğin ve enerji bilincinin artırılması gayesiyle gerçekleştirilecek
eğitim ve bilinçlendirme faaliyetlerinde Elektrik İşleri Etüt İdaresi
Genel Müdürlüğü, üniversiteler, meslek odaları, kamu kurumları,
basın ve yayın organları, elektrik ve doğal gaz satışı yapan tüzel
kişiler, üreticiler ve ithalatçıların üstleneceği görevlerin
belirlendiği,
• Enerji verimliliğinin artırılması
amacıyla yürütülecek enerji yönetimi ile izleme, analiz ve projeksiyon
çalışmalarına ilişkin faaliyetlerin ve yapılacak diğer uygulamaların
esaslarının belirlendiği,
• Binalarda; merkezi ısıtma sisteminin
verimliliğini artıracak sistemlerin kullanılması, enerji performansının
belirlenmesi, enerji kimlik belgesinin verilmesi ile ilgili hususların
düzenlendiği,
• Ulaşım sektöründe,
elektrik enerjisi üretim tesisleri ve iletim-dağıtım şebekelerinde,
yakma tesislerinde enerji verimliliğinin sağlanması ile elektrik
motorları, klimalar, elektrikli ev aletleri ve ampullerin sınıflandırılmasına
ve asgarî verimlerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esasların belirleneceği yönetmeliklerin çıkarılmasının düzenlendiği,
• Enerji verimliliği uygulama projelerinin
desteklenmesi, enerji yoğunluğunun azaltılması ve bunlarla ilgili
araştırma ve geliştirme projelerine yönelik uygulamaların esaslarının
belirlendiği,
• Küçük ve orta ölçekli işletmelerin Küçük
ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
tarafından, belli nitelikleri haiz kojenerasyon tesislerinin
ise Hazine Müsteşarlığınca desteklendiği, yetki belgesi ve enerji
yöneticisi sertifikası için alınan bedellerde vakıflar tarafından
kurulan şirketlere muafiyet tanındığı,
• E.İ.E. İdaresinin
görevlerinin ve bu görevlerin yerine getirilmesine ilişkin esasların
günün şartlarıyla uyumlu bir şekilde yeniden düzenlendiği,
• 20/2/2001 tarihli
ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununda yapılan değişiklikler
ile; kojenerasyonun ve mikro kojenerasyon tesisinin tanımlandığı,
yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak gayesiyle kojenerasyon
tesisi ile kurulu gücü azami yüz kilovatlık yenilenebilir enerji
kaynaklarından elektrik enerjisi üretim tesisi kuranlar için şirket
kurma ve lisans alma yükümlülüklerinden muafiyet sağlandığı,
• Yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak
gayesiyle kurulu gücü azami yüz kilovatlık yenilenebilir enerji
kaynaklarından elektrik enerjisi üretim tesisi kuranlar için şirket
kurma ve lisans alma muafiyetinin getirildiği ve bu sayede yenilenebilir
enerji kaynaklarından yararlanılmasının özendirildiği,
anlaşılmaktadır. Teklif ve gerekçesi incelendiğinde ise;
- Yenilenebilir
enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretmek gayesiyle kurulacak
tesislerin finansmanında, elektrik fiyatlarının döviz cinsinden asgari
fiyat garantisinden yoksunluğu nedeniyle ciddi problemlerinin
söz konusu olduğu,
- Ülkemizdeki
doğal enerji kaynaklarının ticarileştirilmesi suretiyle ekonomimize
katkı sağlanacağı,
- Yerli yenilenebilir
enerji kaynakları için yapılacak yatırımlarda makine-ekipman maliyetlerinin
yüksek olması nedeniyle Kanunda öngörülen teşvik süresinin yedi
yıldan on yıla çıkarıldığı,
anlaşılmaktadır. Gündemin ilk sırasında yer alması nedeniyle
Teklifin geneli üzerine yapılan görüşmeler sırasında teklif sahipleri
adına Kütahya Milletvekili Soner AKSOY tarafından yapılan açıklamalarda;
• 10 Mayıs 2005 tarihinde, Komisyonun kabul
ettiği metinde değişiklikler yapılarak, Türkiye Büyük Millet Meclisi
Genel Kurulunda kabul edilen 5346 sayılı Kanunun, uygulamadaki
bazı problemler nedeniyle ülkemizin yenilenebilir enerji kaynaklarının
hayata geçirilmesinde etkin rol üstlenemediği ve bu problemlerin
kur riski ile teşvik süresi olduğu,
• Fiyat desteğinin döviz cinsinden olması
sayesinde yatırımların geri ödeme süresi ile ilgili olarak yapılan
hesaplama ve fizibilite çalışmalarına kolaylığın sağlanacağı,
yatırımcı için kur riskinin minimize edileceği; teşvik süresinin
10 yıla çıkarılmasıyla Dünya’daki diğer uygulamalarla paralelliğin
sağlanacağı,
• Yenilenebilir enerji konusunda dünyada
çok önemli gelişmelerin söz konusu olduğu, özellikle rüzgarda Almanya’da
ülkemizden daha az potansiyele sahip olunmasına rağmen 20 bin megavatın
üzerinde yatırımın gerçekleştiği,İspanya’da
ise 10 bin megavatın üzerinde yatırım yapıldığı,
•Pakistan’ın rüzgar
için 9,5 dolar cent fiyat ve 20 yıl süreli teşvik verdiği, santralin
yapıldığı yer ve iletim hatlarıyla ilgili sahalar için bedel talep
etmediği, bu nedenle de ülkemizdeki bazı şirketlerin yatırım yapmak
için Pakistan’a yöneldiği,
• Enerji Bakanı tarafından yapılan basın
toplantısı ile halka duyurulan ve EİE tarafından hazırlanan ülkemizin
rüzgar haritası sayesinde ülkemizde yapılabilir nitelikte 40
bin megavat rüzgar kaynaklı enerjinin var olduğunun ortaya çıktığı,
• Açıklanan rüzgar haritasının iş dünyasında
olumlu bir havanın oluşmasını sağladığı gibi yabancı yatırımcıların
da dikkatini çektiği,
ifade edilmiştir. Bunun üzerine hükümet adına Bakan
tarafından;
- Yenilenebilir enerji kaynaklarının, çevre
dostu ve ucuz olmalarının yanı sıra artan petrol ve doğal gaz fiyatları
ile birlikte konjektürel olarak değerlendirildiklerinde dışa bağımlılığımızın
azaltılmasına sağlayacakları katkı nedeniyle gittikçe önem kazandıkları,
- Rüzgar konusunda;
ülkedeki kurulu gücün 22 megavattan 67 megavata çıkarıldığı ve
bu ayın sonunda 110 megavata ulaşacağı ve inşa halinde 400 megavatlık
santralin bulunduğu,
- EİE tarafından
10 bin data değerlendirilerek Kanada ve Amerika’da gerçekleştirilenlerden
daha modern bir şekilde yürütülen çalışmalar sonucunda, yaklaşık
200 metre hassasiyete haiz ülkemizin potansiyel rüzgâr enerjisi
atlasının çıkarıldığı, bu sayede yatırımcılara büyük kolaylık
sağlandığı,
- Rüzgarın 6,5 m/s hızında olması ekonomiklik
şartı olmakla birlikte ülkemizde 7,5 m/s üzerinin incelemeye tabi
tutulduğu, bu incelemeler sonucunda ülkemizde 7,5 m/s ve üzeri
48.000 megavat, 9-9,5 m/s ise 4800 megavat potansiyelin varolduğunun
anlaşıldığı, ancak potansiyel ile uygulanabilir arasındaki farkın
ayırt edilmesinin ve emreamedeliğin göz ardı edilmemesinin gerektiği,
- Yenilenebilir
enerji kaynaklarının birer alternatif olarak düşünülmediği, ülkemizin
enerji politikasının kömür, su, yenilenebilir enerji, doğalgaz,
nükleer enerji gibi beş sütun üzerine kurulacağı ve hepsinin birlikte
yönetileceği,
- Ülkemizde 2020
yılına kadar rüzgarda 3 bin megavatın öngörüler dahilinde olduğu,
EİE tarafından yürütülen hibrid uygulamaları ile akarsuların altında
kurulacak rüzgâr santralleri sayesinde suyun tekrar baraja aktarılması
suretiyle, su birkaç kere kullanılarak rüzgârdaki dalgalanmaların,
frekans ve voltaj değişimlerinin düzenlenebileceği,
- Su konusunda; göreve gelinmesine kadar ülkemizde
gerçekleşen projelerin toplam gücü 12.750 megavat olmasına rağmen
ele alınan 13.000 megavat gücündeki 815 projeden 4.800 megavat gücündeki
170 projenin sonuçlandırıldığı,
- Güneş konusunda;
ülkemizin 2.640 saatlik güneşli süre ile günlük 3,6 kilovat saat/metre
kare ortalamaya sahip olmasına rağmen bu kaynağın çoğunlukla su
ısıtmasında kullanıldığı, elektrik enerjisi üretimi için çalışmalar
devam etmekle birlikte elektrik fiyatlarının düşük olması nedeniyle
klima satışlarında meydana gelen artış dikkate alınarak güneşin
soğutmada kullanılması için EİE bünyesinde çalışmaların yürütüldüğü,
- Jeotermalde 14
yerin ihalesinin yapıldığı ve jeotermalden de elektrik üretimi
için çalışmaların yürütüldüğü,
- Yenilenebilir
enerji kaynaklarından elektrik üretimi için yapılan yatırımlarda
kullanılan makine ve teçhizatın yerli olmasının çok önemli olduğu,
ülkemizde gelişecek bu sektörün ekonomimize çok büyük katkılar
sağlayacağı, nitekim Türkiye Elektromekanik Sanayii A.Ş.(TEMSAN) tarafından yedi çeşit türbin üretiminin
gerçekleştirildiği,
- Enerji fiyatlarının
kalkınmanın önündeki engellerden biri olmaması için verilecek
teşvikler için çok yönlü hesaplamaların yapılması gerektiği, aksi
taktirde geçmişte yaşananların tekrarlanabileceği ve bizden sonraki
nesillerin sıkıntılarla karşı karşıya kalacağı,
açıklanmıştır. Bunun üzerine Komisyon üyeleri tarafından;
- Bazı üst düzey
bürokratların da katılımıyla gerçekleşen kimi toplantılarda dile
getirilen yenilenebilir enerji kaynaklarıyla ilgili sorunlara
çözüm sağlamak amacıyla Teklifin verildiği,
- Ülkemizdeki
enerji kaynaklarının tümünün dengeli ve verimli bir şekilde kullanılması
gerektiği ancak değerlendirme yapılırken proje sayısına değil
de gerçekleşen yatırımlara bakılması gerektiği,
- Yatırımcıların
önünün açılması için kanuni boyutta yapılması gerekenlerin ivedilikle
yapılması gerektiği, bunun mevcut kaynaklarımızın israf olmaması
için önemli olduğu,
- İlgili kamu kurumları
tarafından hazırlanacak yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin
projeksiyonların kanuna yansıtılmasının uzun vadeli öngörülebilirliği
sağlayacağı,
- Rüzgarda yatırım
yapanların karşılaştıkları sorunlardan biri de Çevre ve Orman Bakanlığınca
alınan fonlar olduğu,
- Yıllardır yenilenebilir
enerji kaynaklarındaki potansiyelimizin varlığının bilinmesine
rağmen bunların yatırıma dönüştürülemediği, alım garantisi ile
sağlanan teşviklerin yapılan yatırımlar sayesinde ülkemiz ekonomisine
büyük katkılar sağlayacağı,
- Alım garantisi
için getirilecek sınırın yüksek olmaması gerektiği, aksi taktirde
yükselen enerji maliyetleri nedeniyle yerli sanayimizin uluslar
arası piyasalarda rekabet kabiliyetini yitirmesine neden olabileceği,
ifade edilmiş ve Komisyonumuz tarafından, Tasarının
16 ncı maddesi ile 5346 sayılı Kanuna bir ek madde eklenmesi nedeniyle
görülen ilgi üzerine, İçtüzüğün 35 inci maddesinin birinci fıkrası
uyarınca Teklif ile Tasarının birleştirilerek görüşülmesinin kabul
edilmesinin ardından Tasarı esas alınarak görüşmelere geçilmiştir.
Tasarının geneli üzerindeki görüşmeler sırasında gerek hükümet
adına yapılan açıklamalarda gerekse üyeler tarafından, Tasarının
önemine ve ivedilikle kanunlaşması gereğine değinilmiştir.
Tasarının maddeleri üzerindeki görüşmeler sırasında;
- Tanımlarda meslek odalarının tanımının genişletilmesi
gereği ifade edilmesine karşıt teknik olarak hazırlanan Tasarıda
meslek taassubuna yer verilemeyeceği ve konu ile ilgili yoğun
bir şekilde çalışan elektrik ve makine mühendisleri odalarının tanımda
kalmasının uygun olacağı,
- Yenilenebilir enerji tanımına Tasarıda yer
verilmesinin 5346 sayılı Kanunda yer aldığı için gereksiz olacağı
ifade edilmiş, kojenarasyon tanımı içerisine soğutma kavramının
konulmasının teklif edilmesi üzerine ısı kavramının hem ısıtma hem
de soğutma kavramlarını kapsadığı ve Avrupa Birliği mevzuatındaki
tanımın Tasarıdaki tanımla paralel olduğu,
- Tasarıda binaların yalıtım özelliklerine
ilişkin daha ayrıntılı düzenleme yapılmasının Avrupa Birliğindeki
örnekleri ile uyumu sağlayacağının ileri sürülmesi üzerine bu konunun
zaten yönetmeliklerle düzenleneceği,
- Enerji verimliliği ile ilgili basın ve yayın
organlarında yayımlanmak üzere hazırlanacak programların bedelsiz
olarak yayımlanacağı,
- Tasarının 7 nci maddesinin birinci fıkrasının
(e) bendinde Bakanlığın yönetmelik çıkarmakla görevlendirildiği
alanlardan; elektrik iletim ve dağıtım şebekelerinde EPDK tarafından
uygulanan tarifelerin bunların verimli kullanılmasını zorunlu
hale getirdiği, açık alan aydınlatmaları ile ilgili olarak Elektrik
Piyasası Dağıtım Yönetmeliğinde gerekli düzenlemenin yapılmış
olmasına rağmen dağıtım şirketleri ile belediyeler arasındaki
anlaşmazlıklar nedeniyle aksaklıkların devam ettiği, termik santrallerin
atık ısılarından yararlanılması konusunda EÜAŞ bünyesindeki termik
santrallerin lisanslarında zaten ısı ve kül satış faaliyetlerine
elektrik piyasası faaliyeti dışında yürütebilecek faaliyetler
kapsamında yer verildiği, talep tarafı yönetiminin elektrik dağıtımına
ilişkin çalışmaların tamamlanmasının ardından kendiliğinden gerçekleşeceği,
ifade edilmiş ve Komisyonca Tasarının tümü için verilen
redaksiyon yetkisi gereğince gerekli düzeltmeler yapılmakla birlikte
Tasarı;
• 1 inci maddesi aynen,
• 2 nci maddesi aynen,
• 3 üncü maddesi; birinci fıkranın (a) bendinde
geçen “Atık” tanımı Çevre ve Orman Bakanlığının mevzuatı ile uyum
sağlanması gayesiyle gerekli düzeltme yapılarak, “Enerji kimlik
belgesi” tanımının Tasarının 7 nci maddesinin (d) bendi ile paralellik
sağlayacak şekilde düzeltilmesi ve maddenin sistematiği öncelikle
kurumsal yapılar ile öncelikli tanımlar, ardından da harf sırasına
göre diğer tanımlar gelecek şekilde maddenin yeniden düzenlenmesi
suretiyle,
• 4 üncü maddesi; il bazında yapılacak enerji verimliliğine
ilişkin çalışmaların etkinliğini sağlamak gayesiyle Enerji Verimliliği
Koordinasyon Kuruluna İçişleri Bakanlığının eklenmesi suretiyle,
• 5 inci maddesi aynen,
• 6 ncı maddesi;
birinci fıkrasının (a) bendinin bir ve iki numaralı alt bentlerinin
birleştirilmesi suretiyle,
• 7 nci maddesi;
birinci fıkrasının (c) bendinin yakıt ayrımı yapılmaksızın bütün
merkezi ısıtma sistemlerinin ve mevcut binaların tamamının kapsama
alınması gayesiyle değiştirilerek, (d) bendinin ise mücavir alan
sınırları dışındaki binalardan toplam inşaat alanı 5000 metrekare
olanların enerji kimlik belgesi almaktan istisna tutulmasının bir
çok otel, site ve villayı kapsam dışına çıkardığı düşüncesiyle söz
konusu istisnanın toplam inşaat alanı 1000 metrekareden az olan binalarda
korunması karalaştırılarak,
• 8 inci maddesi aynen,
• 9 uncu maddesi;
birinci fıkrasının (a) bendinde öngörülen kojenerasyon yatırımlarına
sağlanacak desteğin netleştirilmesi suretiyle,
• 10 uncu maddesi aynen,
• 11 inci maddesi aynen,
• 12 nci maddesi aynen,
• 13 üncü maddesi aynen,
• 14 üncü maddesi;
eklenecek elliikinci bendin tesis tanımı yaptığı dikkate alınarak
“52.Mikro Kojenerasyon” ifadesinin “52.Mikro kojenerasyon tesisi”
olarak değiştirilmesi suretiyle,
• 15 inci maddesi;
4628 sayılı Kanun kapsamında lisans alma ve şirket kurma muafiyeti
tanınanların tadadi olarak belirtilmesi yerine yönetmelikle belirlenmelerini
sağlamak gayesiyle madde yeniden düzenlenerek,
• 16 ncı maddesi;
lisans alma ve şirket kurma muafiyetinden faydalanacak, gerçek veya
tüzel kişiler tarafından yalnızca kendi ihtiyaçlarının karşılanması
gayesiyle kurulacak yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik
üretim tesisleri için kurulu güç sınırlaması yüzden ikiyüze çıkarılmak
ve ihtiyaç fazlasının takas edilebilmesi imkanı tanınmak gayesiyle
maddenin yeniden düzenlenmesi suretiyle,
• Ferdi ısıtma
sistemlerinde kullanılan cihazların genelde yarı kapasite ile
çalıştırılarak enerjinin verimsiz kullanımına neden olmaları,
ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarlarına göre paylaşımını
sağlayan modern ısı/sıcaklık kontrol cihazlarının ve sistemlerinin
kullanılması sayesinde merkezi ısıtma sistemlerinde de ferdi
ısıtma sistemlerinin avantajlarının sağlanabilmesi nedeniyle;
halen ferdi ısıtma sisteminden merkezi ısıtma sitemine geçişlerde
aranan oybirliğinin oyçokluğuna çevrilmesi, ayrıca toplam inşaat
alanı ikibin metrekare ve üzeri olanlar için ferdi ısıtma sistemlerine
geçişte oybirliğinin aranması, merkezi ısıtma sistemlerinde binaların
ısı dengesini korumak gayesiyle kat maliklerinin
asgari katılım oranlarının belirlenmesine ilişkin Bayındırlık
ve İskan Bakanlığınca yönetmelik çıkarılması gayesiyle 23/6/1965
tarih ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 42 nci maddesinde değişiklik
yapan 17 nci maddenin eklenmesi suretiyle,
• Yatırım fizibiliteleri
dikkate alınarak yapılan miktar-fiyat analizleri sonucunda 5-5,5
Euro Cent fiyat aralığının on yıl boyunca uygulanmasının yatırımcı
için uygun ortam yaratacağının belirlendiği, günümüzde Türkiye’de
ortalama elektrik satış fiyatının 4,85 Euro Cent olmasına rağmen yenilenebilir
enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisinin asgari 5 Euro
Cent’ten alınacağı ve bu alım yükümlülüğünün alıcılara yönelik olduğu,
enerji fiyatlarındaki yükselmelere karşı önlem almak gayesiyle
tavan fiyatın 5,5 Euro Cent olarak belirlendiği, teşvikin 2012 yılından
önce devreye giren yatırımlara uygulanması suretiyle arz güvenliği
açısından önem arz eden yatırımların ivedilikle yapılmasının sağlanacağı,
ayrıca Bakanlar Kuruluna verilen söz konusu on yıllık süreyi iki
yıl daha uzatma yetkisinin sektör için öngörülebilir şekilde kullanımının
sağlandığı, 5346 sayılı Kanunun
mevcut 6 ncı maddesinde öngörülen Bakanlığın projeksiyon belirleme
görevinin Kanunun sistematiği ile çeliştiği için çıkarılması gerektiği
ifade edilmiş ve bunun üzerine Teklifteki ilgili hükümlerle de paralellik
arz eder nitelikteki 5346 sayılı Kanunun 6 ncı maddesini yeniden
düzenleyen 18 inci maddenin eklenmesi suretiyle,
• Yenilenebilir
enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretim santrallerinin yaygınlaştırılması
gayesiyle 5346 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinde belirlenen teşvik
süresince izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izni bedellerinden
%85 indirim yapılmasını sağlayan 5346 sayılı Kanunun ilgili 8 inci
maddesinde değişiklik yapan 19 uncu maddenin eklenmesi suretiyle,
• 4628 sayılı
Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında elektrik üretim faaliyetinde
bulunmak üzere üretim lisansı alan yatırımcıların yatırımları belirlenen
süre içerisinde tamamlamalarını sağlamak gayesiyle teminat
alınması ve alınacak bu teminata ilişkin hususların yönetmelikle
düzenlenmesi için 4628 sayılı Kanuna paragraf eklenmesini sağlayan
20 nci maddenin eklenmesi suretiyle,
• Geçici 1 inci maddesi aynen,
• Geçici 2 nci maddesi aynen,
• Geçici 3 üncü maddesi aynen,
• Geçici 4 üncü maddesi aynen,
• Geçici 5 inci maddesi aynen,
• Geçici 6 ncı
maddesi; ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarlarına göre
paylaşımını sağlayan modern ısı/sıcaklık kontrol cihazları ve sistemlerinin,
projelendirme aşamasını tamamlamamış binalarda kullanımının
beş yıllık geçiş sürecine tabi tutulmasını sağlamak gayesiyle birinci
fıkrada değişiklik yapılarak,
• Ülkemizde halen
kullanılmakta olan para birimini ifade etmek için kullanılan Yeni
Türk Lirasının 2006 yılından sonraki bir tarihte Türk Lirası olarak
değiştirilmesi halinde kanunda değişikliğe gidilmeksizin uyumun
sağlanması gayesiyle, Tasarıda geçen “Yeni Türk Lirası” ibarelerinin
“Türk Lirası” olarak değiştirilmesi ve Geçici 7 nci maddenin eklenmesi
suretiyle,
• 17 nci maddesi;
21 inci madde olarak aynen,
• 18 inci maddesi;
22 nci madde olarak aynen,
kabul edilmiştir.
Raporumuz Genel Kurula sunulmak üzere Başkanlığınıza
saygıyla arz olunur.
|
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
Soner
Aksoy |
Hasan
Ali Çelik |
Hasan
Angı |
|
|
Kütahya |
Sakarya |
|
|
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
|
Fatma Şahin |
Atilla Başoğlu |
Tacidar Seyhan |
|
|
Gaziantep |
Adana |
Adana |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Ahmet Rıza Acar |
Mehmet Güner |
Fahri Çakır |
|
|
Aydın |
Bolu |
Düzce |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Nejat Gencan |
Mehmet Vedat Yücesan |
Ahmet Uzer |
|
|
Edirne |
Eskişehir |
Gaziantep |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Sedat Uzunbay |
Ahmet Büyükakkaşlar |
Hasan Ören |
|
|
İzmir |
Konya |
Manisa |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Nuri Çilingir |
Hüseyin Özcan |
Mustafa Öztürk |
|
|
Manisa |
Mersin |
Sinop |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mehmet Özlek |
Yekta Haydaroğlu |
Fazlı Erdoğan |
|
|
Şanlıurfa |
Van |
Zonguldak |
HÜKÜMETİN TEKLİF ETTİĞİ METİN
ENERJİ VERİMLİLİĞİ
KANUNU TASARISI
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve
Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; enerjinin etkin kullanılması,
israfın önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün
hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının
ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasıdır.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Kanun; enerjinin üretim, iletim, dağıtım
ve tüketim aşamalarında, endüstriyel işletmelerde, binalarda,
elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım şebekelerinde
ve ulaşımda enerji verimliliğinin artırılmasına, desteklenmesine,
toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesine, yenilenebilir
enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik uygulanacak
usul ve esasları kapsar.
(2) Bu Kanunun uygulanması
sonucunda enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik önlemlerin
uygulanması ile özellik veya görünümleri kabul edilemez derecede
değişecek olan binalar, koruma altındaki bina veya anıtlar, ibadet
yeri olarak kullanılan binalar, planlanan kullanım süresi iki yıldan
az olan geçici binalar, sanayi alanlarında işletme ve üretim faaliyetlerinin
yürütüldüğü binalar, atölyeler, tarımsal binalar, yılın dört ayından
daha az kullanılan binalar ve toplam kullanım alanı elli metrekarenin
altında olan binalar bu Kanun kapsamı dışındadır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Atık: Kullanılmış
lastikler, boya çamurları, solventler, plastikler, atık yağlar ve
Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yakıt olarak kullanılması uygun
görülen diğer atıkları,
b) Bakanlık: Enerji
ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
c) Bina sahibi:
Binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, ikisi de yoksa binaya
malik gibi tasarruf eden,
ç) Endüstriyel
işletme: Elektrik üretim faaliyeti gösteren lisans sahibi tüzel kişiler
dışındaki yıllık toplam enerji tüketimleri bin ton eşdeğer petrol
ve üzerinde olan, ticaret ve sanayi odası, ticaret odası veya sanayi
odasına bağlı olarak faaliyet gösteren ve her türlü mal üretimi yapan
işletmeleri,
d) Enerji kimlik
belgesi: Asgarî olarak binanın enerji ihtiyacı, yalıtım özellikleri
ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri
içeren belgeyi,
e) Enerji verimliliği:
Binalarda yaşam standardında ve hizmet kalitesinde, endüstriyel
işletmelerde ise üretim kalitesinde ve miktarında düşüşe yol açmadan
enerji tüketiminin azaltılmasını,
f) Enerji verimliliği
hizmetleri: Enerji verimliliği konusunda danışmanlık, eğitim,
etüt ve uygulama hizmetlerini,
g) Enerji yoğunluğu:
Bir birim hasıla üretebilmek için tüketilen enerji miktarını,
ğ) Enerji yöneticisi
ve sertifikası: Bu Kanun kapsamına giren endüstriyel işletmelerde
ve binalarda enerji yönetimi ile ilgili faaliyetleri yerine getirmekle
sorumlu ve enerji yöneticisi sertifikasına sahip kişi ile Genel
Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar veya enerji verimliliği danışmanlık
şirketleri tarafından enerji yöneticileri için düzenlenen belgeyi,
h) Enerji yönetimi:
Enerji kaynaklarının ve enerjinin verimli kullanılmasını sağlamak
üzere yürütülen eğitim, etüt, ölçüm, izleme, planlama ve uygulama
faaliyetlerini,
ı) Etüt: Enerji verimliliğinin
artırılmasına yönelik imkanların ortaya çıkarılması için yapılan
ve bilgi toplama, ölçüm, değerlendirme ve raporlama aşamalarından
oluşan çalışmaları,
i) Genel Müdürlük:
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünü,
j) Geri ödeme süresi:
Endüstriyel işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji verimliliğinin
artırılması amacıyla hazırladıkları veya şirketlere hazırlattıkları
projelerde ihtiyaç duyulan yatırım harcamalarının projede öngörülen
tasarruflarla geri kazanılmasını sağlayan süreyi,
k) Kamu kesimi:
Kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
üniversiteler ve mahallî idareleri,
l) Kojenerasyon:
Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı
olarak üretimini,
m) Kurul: Enerji
Verimliliği Koordinasyon Kurulunu,
n) Meslek odaları:
Elektrik ve makina mühendisleri odalarını,
o) Şirket: Genel
Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar ile yaptıkları yetkilendirme
anlaşması çerçevesinde, enerji verimliliği hizmetlerini yürütmek
üzere yetki belgesi verilen enerji verimliliği danışmanlık şirketlerini,
ö) TEP: Ton Eşdeğer Petrolü,
p) Uygulama anlaşması:
Şirketlerin, etüt çalışması ile belirledikleri önlemlerin uygulanmasını
gerçekleştirmek için müşterileri ile yaptıkları anlaşmayı,
r) Yakma tesisleri:
Yakıtın yandığı yer ile bu yere bağlı parçalar ve atık gaz tertibatlarının
dâhil olduğu ısı elde edilen tesisleri,
s) Yetki belgesi:
Düzenlenen yetkilendirme anlaşması çerçevesinde Genel Müdürlük
tarafından Kurul onayı ile üniversitelere ve meslek odalarına eğitim,
yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere ve Genel
Müdürlük, meslek odaları veya üniversiteler tarafından eğitim,
etüt, danışmanlık ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere şirketlere
verilen belgeyi,
ş) Yetkilendirilmiş
kurumlar: Düzenlenen yetkilendirme anlaşması çerçevesinde, eğitim,
yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük
tarafından, Kurul onayı ile yetkilendirilen meslek odaları ve üniversiteleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kurul ve Yetkilendirmeler
Enerji Verimliliği
Koordinasyon Kurulu
MADDE 4- (1) Enerji verimliliği çalışmalarının ülke genelinde
tüm ilgili kuruluşlar nezdinde etkin olarak yürütülmesi, sonuçlarının
izlenmesi ve koordinasyonu amacıyla Enerji Verimliliği Koordinasyon
Kurulu oluşturulur. Kurulca alınan kararların uygulanmasının takibi
ve sekreterlik hizmetleri Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
(2) Kurul; Bakanlığın Genel Müdürlüğün ilgilendirildiği
müsteşar yardımcısı başkanlığında, Maliye Bakanlığı, Milli Eğitim
Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı,
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Bakanlık, Çevre ve Orman Bakanlığı,
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı,
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Türk Standartları Enstitüsü,
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliği, Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve
Türkiye Belediyeler Birliğinin birer üst düzey temsilcisinden
oluşur.
(3) Kurulun görev,
yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Ulusal düzeyde
enerji verimliliği stratejisi, plan ve programlarını hazırlamak,
etkinliğini değerlendirmek, gerektiğinde revize edilmesini, yeni
önlemlerin alınmasını ve uygulanmasını koordine etmek.
b) Genel Müdürlük
tarafından yürütülen enerji verimliliği çalışmalarını yönlendirmek
ve enerji verimliliği hizmetlerinin yaygınlaştırılmasında, Genel
Müdürlük tarafından meslek odalarına ve üniversitelere verilen
yetki belgelerini onaylamak.
c) 8 inci maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi ve 9 uncu maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamındaki uygulamalardan yararlanmak isteyen endüstriyel
işletmelerin yaptıkları veya şirketlere hazırlattıkları uygulama
projeleri ile 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki
gönüllü anlaşmaları onaylamak ve uygulamanın sonuçlarını izlemek.
ç) Kurula verilen
görevler kapsamında ve gerekli gördüğü hallerde, giderleri Genel
Müdürlük bütçesinden karşılanmak üzere, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının,
üniversitelerin, özel sektörün ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı
ile geçici ihtisas komisyonları oluşturmak.
d) Yetkilendirilmiş
kurumların, şirketlerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının
ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı ile her yıl Kasım ayında Genel
Müdürlük tarafından düzenlenecek danışma kurulu toplantılarının
gündemini ve toplantıya katılacak kuruluşları belirlemek ve toplantı
sonuç değerlendirmelerini ve önlem önerilerini onaylamak.
e) Her yıl Ocak ayı
içinde yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifika bedellerini
belirlemek ve yayımlamak.
(4) Kurul her yıl
Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında olmak üzere, dört kez olağan
olarak toplanır. Ayrıca, Kurul Başkanının gerekli görmesi halinde,
yapılan çağrı üzerine olağanüstü olarak da toplanır. Toplantı yeter
sayısı için üçte iki çoğunluk aranır ve kararlar toplantıya katılanların
oy çokluğu ile alınır. Oyların eşit olması halinde Başkanın oyu iki
oy sayılır.
(5) Genel Müdürlük
bütçesinden karşılanmak üzere, her toplantı günü için, Kurul Başkanı
ve üyelerine, yılda dörtten fazla olmamak üzere uhdesinde kamu görevi
bulunanlara (2.000), uhdesinde herhangi bir kamu görevi bulunmayanlara
ise (3.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda
bulunacak miktarda huzur hakkı ödenir.
Yetkilendirmeler
MADDE 5- (1) Enerji verimliliği hizmetlerinin yürütülmesine
yönelik yetkilendirmeler ve bu kapsamdaki faaliyetler aşağıdaki
esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir.
a) Yetkilendirmeler
ve yetki belgesine ilişkin işlemler şunlardır:
1) Genel Müdürlük
tarafından meslek odalarına ve üniversitelere, uygulamalı eğitim
yapabilmeleri ve şirketleri yetkilendirebilmeleri için Kurul
onayı ile yetki belgesi verilir ve bu belgeler bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerde
tanımlanan usul ve esaslara aykırı bir durum olmadıkça her beş yılda
bir yenilenir.Yetki belgesi yenilenmeyen kurumların şirketlere
verdikleri yetki belgeleri ile ilgili işlemler, süreleri doluncaya
kadar Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
2) Şirketlere,
Genel Müdürlük ve/veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından eğitim,
etüt, danışmanlık ve uygulama faaliyetlerini yürütmek üzere yetki
belgesi verilir. Bu belgeler bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerde
tanımlanan usul ve esaslara aykırı bir durum olmadıkça her üç yılda
bir yenilenir. Yetkilendirilen şirketler, yetki belgesi bedelini
ve enerji yöneticisi sertifika bedellerine ilişkin gelirlerin
yüzde onundan fazla olmamak üzere Kurul tarafından belirlenen bölümünü,
yetkilendirme anlaşması yaptıkları kurum veya kuruluşa öder.
b) Yetkilendirilmiş
kurumlar ve şirketler, Genel Müdürlük tarafından kamuoyuna duyurulur.
c) Genel Müdürlük,
yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler ile bunlar adına hareket
eden görevlileri, enerji verimliliği ile ilgili çalışmaları sırasında
elde ettikleri ve müşterilerinin ticarî ilişkilerine zarar verecek
ticarî sırları gizli tutmakla yükümlüdür. Bu sırları gizli tutmakla
yükümlü olanlar, görevlerinden ayrılmış olsalar dahi bu sırları
kendi menfaatlerine ve başkalarının lehine kullanamaz.
ç) Genel Müdürlük
ve yetkilendirilmiş kurumlar tarafından yürütülecek faaliyetler
şunlardır:
1) Genel Müdürlük
veya yetkilendirilmiş kurumlar, şirketlere yetki belgesi verir,
enerji yöneticisi eğitimi ve sertifikalandırma faaliyetlerini
yürütür.
2) Yetkilendirilmiş
kurumlar yetki belgesi verdikleri şirketlerin faaliyetlerini izler,
bu Kanun ve bu Kanunun uygulanmasına yönelik olarak Bakanlık tarafından
yürürlüğe konulacak yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil
eden hususları otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir.
3) Genel Müdürlük,
televizyon ve radyo kanallarında yayınlanmak üzere bilinçlendirme
ve bilgilendirme amaçlı eğitim programları, yarışma, kısa süreli
film ve/veya çizgi filmler hazırlar veya hazırlattırır.
4) Yetkilendirilmiş
kurumlar Genel Müdürlüğe her yıl faaliyet raporu sunar.
d) Şirketlerin
görevleri şunlardır:
1) Eğitim ve sertifikalandırma,
endüstriyel işletmeler ve binaların sahipleri veya yönetimleri
arasında yapılan hizmet anlaşmaları çerçevesinde, etüt ve danışmanlık
faaliyetlerini yürütmek.
2) Enerji verimliliği
etüt çalışması ile belirledikleri önlemlerin uygulanmasına yönelik
projeyi hazırlamak.
3) Uygulama anlaşması
kapsamındaki tadilatı proje doğrultusunda gerçekleştirmek ve
enerji tasarruf miktarını garanti etmek.
4) Yetki aldıkları
kuruma her yıl faaliyet raporu sunmak.
e) Uygulama anlaşması
kapsamında, enerji tasarruf miktarı ile ilgili olarak garanti altına
aldığı taahhüdünü, uygulama öncesi ve sonrası yapacağı ölçümlerle,
endüstriyel işletmenin ve yetkilendirildiği kurumun temsilcileri
huzurunda kanıtlayamayan şirket, yetkilendirildiği kurum tarafından
internet üzerinden yayınlanır. En fazla üç uygulama anlaşmasında
taahhüdünü yerine getiremeyen şirketin yetki belgesi, bir yıl
sonra yenilenebilmek üzere iptal edilir.
f) Şirketlerin,
uygulama anlaşmaları kapsamında, ölçümlerle kanıtladıkları tasarruf
miktarları yetkilendirildikleri kurumlar tarafından internet
üzerinden yayınlanır.
(2) Yetki belgesinin
verilmesinde, yetkilendirilecek kurumlarda ve şirketlerde aranacak
nitelikler, yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikasına
ilişkin hususlar ile bu madde kapsamındaki yetkilendirmelere, faaliyetlere
ve görevlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe
konulacak yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim, Bilinçlendirme
ve Uygulamalar
Eğitim ve bilinçlendirme
MADDE 6- (1) Enerji verimliliği hizmetlerindeki etkinliği
ve enerji bilincini artırmak üzere aşağıdaki esaslar çerçevesinde
eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri gerçekleştirilir.
a) Bakanlık tarafından
yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan usul ve esaslar çerçevesinde;
1) Genel Müdürlük
ve/veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından şirketler için,
2) Genel Müdürlük,
yetkilendirilmiş kurumlar ve şirketler tarafından enerji yöneticileri
için,
teorik ve uygulamalı eğitim programları düzenlenir.
3) Genel müdürlük
veya yetkilendirilmiş kurumlar, yetkilendirme anlaşması yaptıkları
şirketlerin eğitim programlarına laboratuvar kullanım desteği
sağlar.
b) Enerji ve enerji
verimliliği ile ilgili temel kavramlar, Türkiye’nin genel enerji
durumu, enerji kaynakları, enerji üretim teknikleri, günlük hayatta
enerjinin verimli kullanımı ve iklim değişikliği ve çevrenin korunmasında
enerji verimliliğinin önemi konularında teorik ve pratik bilgiler
verilmek üzere, Milli Savunma Bakanlığı tarafından, askeri liseler
ile er-erbaş eğitim merkezlerinde ders ve eğitim programları yürütülür;
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından örgün ve yaygın eğitim kurumlarının
ders programlarında; kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitimlerinde
bu kurum ve kuruluşlar tarafından gerekli düzenlemeler yapılır.
c) Enerjinin verimli
kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik kamuoyunun bilinçlendirilmesi
kapsamında yapılacak faaliyetler şunlardır:
1) 13/4/1994 tarihli
ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında
Kanunun 31 inci maddesi gereğince, ulusal ve/veya bölgesel yayın
yapan televizyon ve radyo kanalları bilinçlendirme ve bilgilendirme
amaçlı eğitim programları kapsamında; enerjinin verimli kullanılmasına
yönelik olarak, Genel Müdürlük tarafından hazırlanan veya hazırlattırılan,
yarışma, kısa süreli film ve/veya çizgi filmleri toplam yayın süresi
ayda asgarî otuz dakikadan az olmamak üzere, 07:00 ila 23:00 saatleri
arasında yayınlar.
2) Lisansları
kapsamında elektrik veya doğal gaz satışı yapan tüzel kişiler bir
önceki malî yıla ait tüketim miktarı ve bu miktara karşılık gelen
tüketim bedelini içeren aylık bazdaki bilgileri internet ortamında
müşterilerinin bilgisine sunar.
3) Üreticiler ve
ithalatçılar Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından tespit ve
ilan edilen Türkçe kullanım ve tanıtma kılavuzu ile satılmak zorunda
olan enerji tüketen malların kullanım kılavuzlarında, söz konusu
ürünün enerji tüketimi açısından verimli kullanımı ile ilgili bilgilere
ayrı bir bölümde yer verir. Bu hükmün uygulanması Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı tarafından denetlenir.
4) Milli Eğitim
Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ve Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliği işbirliği ile Genel Müdürlük tarafından
her yıl Ocak ayının ikinci haftasında Enerji Verimliliği Haftası etkinlikleri
düzenlenir. Bu kapsamdaki etkinliklerin nitelikleri Kurul tarafından
belirlenir.
Uygulamalar
MADDE 7- (1) Enerji verimliliğinin artırılması amacıyla
aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir.
a) Enerji yönetimi
ile ilgili olarak yürütülecek faaliyetler şunlardır:
1) Endüstriyel
işletmeler çalışanları arasından enerji yöneticisi görevlendirir.
Organize sanayi bölgelerinde, bölgedeki bin TEP’ten daha az enerji
tüketimi bulunan endüstriyel işletmelere hizmet vermek üzere
enerji yönetim birimi kurulur.
2) Toplam inşaat
alanı en az yirmibin metrekare veya yıllık enerji tüketimi beşyüz
TEP ve üzerinde olan; ticari binaların, hizmet binalarının ve kamu
kesimi binalarının yönetimleri, yönetimlerin bulunmadığı hallerde
bina sahipleri enerji yöneticisi görevlendirir veya enerji yöneticilerinden
hizmet alır.
3) Kamu kesimi
dışında kalan ve yıllık toplam enerji tüketimleri ellibin TEP ve
üzeri olan endüstriyel işletmelerde enerji yöneticisinin sorumluluğunda
enerji yönetim birimi kurulur. Organizasyonlarında kalite yönetim
birimi bulunan endüstriyel işletmeler bu birimlerini enerji yönetiminde
de görevlendirebilir.
4) Enerji yöneticilerinin
veya enerji yönetim birimlerinin görev ve sorumluluklarına ilişkin
usul ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle,
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda enerji yöneticisi görevlendirilmesine
ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Milli
Eğitim Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle
düzenlenir.
b) İzleme, analiz
ve projeksiyon çalışmalarına yönelik olarak aşağıdaki faaliyetler
yürütülür:
1) Ülke genelinde,
endüstriyel işletmelerde ve binalardaki enerji verimliliğinin
gelişimini bölge ve sektör bazında ortaya koyan envanter ve geleceğe
yönelik projeksiyonlar, yetkilendirilmiş kurumların işbirliği
ile Genel Müdürlük tarafından, kamu kesimi ile ilgili olarak kendi
tespit ve değerlendirmelerini içeren yıllık raporlar ise Genel Müdürlük
tarafından hazırlanır ve yayımlanır.
2) Endüstriyel işletmeler ve enerji yöneticisi
çalıştırmakla yükümlü olan bina sahipleri ve/veya yönetimleri istenen
bilgileri, kamu kesiminde enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü
olan kurum ve kuruluşlar ise enerji tüketim bilgilerini ve kendi
tespitlerini içeren ve formatı Genel Müdürlük tarafından belirlenen
raporları her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe verir. Endüstriyel
işletmeler, Genel Müdürlüğün yerinde yapacağı incelemelere imkan
tanır.
c) Sıvı veya gaz
yakıtlı merkezî ısıtma sistemine sahip binaların tesisat projelerinde,
merkezî veya lokal ısı veya sıcaklık kontrol cihazlarına ve ısınma
maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını
sağlayan sistemlere yer verilir. Buna aykırı olarak hazırlanan
projeler ilgili mercilerce onaylanmaz.
ç) Toplam inşaat alanı yönetmelikte belirlenen
mesken amaçlı kullanılan binalarda, ticari binalarda ve hizmet binalarında
uygulanmak üzere, binalarda mimarî tasarım, ısıtma, soğutma, ısı
yalıtımı, sıcak su, elektrik tesisatı ve aydınlatma konularındaki
normları, standartları, asgarî performans kriterlerini, bilgi toplama
ve kontrol prosedürlerini kapsayan binalarda enerji performansı,
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü ve Genel
Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
tarafından yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir. Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket
edilmesi halinde ilgili idare tarafından yapı kullanma izni verilmez.
d) Bayındırlık
ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmeliğe
göre, hazırlanan yapı projeleri kapsamında enerji kimlik belgesi
düzenlenir. Enerji kimlik belgesinde binanın enerji ihtiyacı, yalıtım
özellikleri, ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ve binanın
enerji tüketim sınıflandırması ile ilgili bilgiler asgarî olarak
bulundurulur. Belgede bulundurulması gereken diğer bilgiler ile
belgenin yenilenmesine ve mevcut binalar da dâhil olmak üzere uygulamaya
ilişkin usul ve esaslar Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ve Bakanlık
ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yürürlüğe
konulacak yönetmelikle belirlenir. Mücavir alan dışında kalan ve
toplam inşaat alanı beşbin metrekareden az olan binalar için enerji
kimlik belgesi düzenlenmesi zorunlu değildir.
e) Elektrik enerjisi
üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım şebekelerinde enerji verimliliğinin
artırılmasına, talep tarafı yönetimine, termik santrallerin
atık ısılarından yararlanılmasına, açık alan aydınlatmalarına,
biyoyakıt ve hidrojen gibi alternatif yakıt kullanımının özendirilmesine
yönelik usul ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak
yönetmelikle belirlenir.
f) Ulaşımda enerji
verimliliğinin artırılmasına yönelik olarak yurt içinde üretilen
araçların birim yakıt tüketimlerinin düşürülmesine, araçlarda
verimlilik standartlarının yükseltilmesine; toplu taşımacılığın
yaygınlaştırılmasına, gelişmiş trafik sinyalizasyon sistemlerinin
kurulmasına yönelik usul ve esaslar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
ile müştereken hazırlanarak Ulaştırma Bakanlığı tarafından yürürlüğe
konulacak yönetmelikle düzenlenir.
g) Endüstriyel
işletmelerde ve binalarda yapılan etüt çalışmalarında, akredite
olmuş ulusal veya uluslararası kuruluşlar tarafından kalibrasyonu
yapılmış ve etiketlenmiş cihazlar kullanılması zorunludur.
ğ) Yakma tesislerinde yer alan kazanların, brülörlerin,
kat kaloriferi ve kombilerden Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte
belirlenen asgarî verimlilik değerlerini sağlamayanların satışına
izin verilmez.
h) Elektrik motorlarının,
klimaların, elektrikli ev aletlerinin ve ampullerin sınıflandırılmasına
ve asgarî verimlerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Genel
Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir ve asgarî
sınırları sağlamayanların satışına izin verilmez.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Destekler ve Diğer
Uygulamalar
Destekler
MADDE 8- (1) Enerji verimliliği uygulama projelerinin
desteklenmesine, enerji yoğunluğunun azaltılmasına ve araştırma
ve geliştirme projelerine yönelik uygulamalar, aşağıdaki usul
ve esaslara göre yürütülür.
a) Enerji verimliliği
uygulama projeleri aşağıdaki esaslara göre desteklenir:
1) Endüstriyel
işletmeler tarafından Genel Müdürlüğe sunulan, Genel Müdürlüğün
uygun görüşü ile Kurul tarafından onaylanan, geri ödeme süresi en
fazla beş yıl ve projesinde belirlenmiş bedelleri en fazla beşyüzbin
Yeni Türk Lirası olan uygulama projeleri, bedellerinin en fazla
yüzde yirmisi oranında desteklenir.
2) Verimlilik artırıcı
projeleri desteklenen tüzel kişiler, bu projelerini işletmelerinde
iki yıl içinde uygular. Bu süreyi aşan veya projesinden farklı yapılan
uygulamalar desteklenmez. Uygulama
öncesi ve sonrası bilgi ve görüntüleri ihtiva eden uygulama raporları
Genel Müdürlüğe gönderilir. Uygulama sonuçları Genel Müdürlük
tarafından yerinde kontrol edilir.
3) Enerji verimliliğini
artırıcı uygulama projelerinin desteklenmesi ile ilgili usul ve
esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
b) Enerji yoğunluğunun
azaltılmasına yönelik aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir:
1) Üç yıl içerisinde
enerji yoğunluğunu, herhangi bir endüstriyel işletmesi için ortalama
olarak en az yüzde on oranında azaltmayı taahhüt etmek amacıyla, Genel
Müdürlük ile gönüllü anlaşma yapan ve taahhüdünü yerine getiren
gerçek ve tüzel kişilerin ilgili endüstriyel işletmesinin anlaşmanın
yapıldığı yıla ait enerji giderinin yüzde yirmisi, yüzbin Yeni
Türk Lirasını geçmemek üzere, ödenek imkanları gözönüne alınarak
karşılanır.
2) Bu fıkranın
(b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında taahhütlerini yerine
getirdikleri endüstriyel işletmelerde daha sonraki yıllarda
enerji yoğunluklarını artıran gerçek ve tüzel kişiler, Genel Müdürlük
ile ikinci defa anlaşma yapamaz.
3) Gönüllü anlaşma
yapan gerçek ve tüzel kişilerin hidrolik, rüzgar, jeotermal, güneş
ve biyokütle kaynakları, atıkları modern yakma teknikleri ile ısı
ve elektrik enerjisine dönüştüren tesisleri veya 9 uncu maddenin
birinci fıkrasının (a) bendinde tanımlanan ve yurt içinde imal edilen
kojenerasyon tesislerini kurarak ürettikleri ve endüstriyel işletme
içinde tükettikleri enerji, enerji yoğunluğu hesabına dâhil edilmez.
4) Bünyesinde
birden fazla endüstriyel işletme bulunan gerçek ve tüzel kişilerin
gönüllü anlaşma yapmadıkları endüstriyel işletmelerindeki enerji
yoğunluğu değişimleri Genel Müdürlük tarafından ayrıca incelenir.
5) Gönüllü anlaşma
yapılacak endüstriyel işletmelerde aranacak kriterler, enerji yoğunluğu
hesaplama yöntemi ve mücbir sebep halleri de dâhil olmak üzere gönüllü
anlaşmalarda bulunması gereken esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe
konulacak yönetmelikle belirlenir.
c) Enerji verimliliği
uygulama projelerinin desteklenmesine ve enerji yoğunluğunun
azaltılması uygulamalarına yönelik olarak Genel Müdürlük bütçesine
gerekli ödenek konulur. Destekler için ayrılan ve kullanılan ödenekler,
desteklenen projeler, gönüllü anlaşmalar, enerji yoğunluklarını
azaltan ve artıran endüstriyel işletmeler, eğitim ve bilinçlendirme
etkinlikleri Genel Müdürlüğün internet sayfasında yayınlanır.
ç) Türkiye Bilimsel
ve Teknolojik Araştırma Kurumu, enerji verimliliğinin artırılmasına,
yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına
yönelik araştırma ve geliştirme projelerini öncelikle destekler;
bu projelerin yönlendirilmesinde ve değerlendirilmesinde Genel
Müdürlüğün görüşünü alır.
Diğer uygulamalar
MADDE 9- (1) Enerji verimliliğinin artırılması amacıyla
aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir:
a) Endüstriyel
işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji verimliliğinin artırılmasına
yönelik olarak hazırlanan, Kurul tarafından onaylanan ve asgarî yatırım
büyüklükleri Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen miktarın üzerinde
olan projeler ile kullandıkları yakıt türleri ve teknolojilerine
bağlı olarak Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte
tanımlanan yıllık ortalama verim değerlerinin üzerindeki kojenerasyon
tesisleri, Hazine Müsteşarlığınca desteklenir.
b) Küçük ve orta
ölçekli işletmelere yönelik olarak, 12/4/1990 tarihli ve 3624 sayılı
Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
Kurulması Hakkında Kanunda tanımlanan işletmelerin enerji verimliliğine
yönelik alacakları eğitim, etüt ve danışmanlık hizmetleri, Küçük
ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
tarafından desteklenir. Bu uygulama ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık
ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından
yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
c) Vakıflar tarafından
kurulan şirketlerden yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikasına
ilişkin herhangi bir bedel alınmaz.
BEŞİNCİ BÖLÜM
İdarî Yaptırımlar
ve Çeşitli Hükümler
İdarî yaptırımlar
ve uygulama
MADDE 10- (1) Bu Kanun kapsamında, idarî para cezası vermeye
yetkili olanlar tarafından yapılan
tespit ve/veya denetimler sonucu gerçek veya tüzel kişilere aşağıdaki
esaslar çerçevesinde idarî yaptırımlar uygulanır.
a) İdarî yaptırım
gerektiren haller şunlardır:
1) 5 inci madde
kapsamında yetkilendirmelerle ilgili yürürlüğe konulacak yönetmelik
hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde, yetkilendirme anlaşmalarında
tanımlanan usul ve esaslara göre yetkilendirilmiş kurumların yetki
belgesi Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından, şirketlerin yetki
belgeleri ise anlaşma yaptıkları kurum tarafından iptal edilir. Yetki
belgesi iptal edilen yetkilendirilmiş kurumlara veya şirketlere
en az beş yıl süre ile yetki belgesi verilmez. Yetki belgesi iptal
edilen yetkilendirilmiş kurumlar tarafından şirketler ile yapılan
yetkilendirme anlaşmaları Genel Müdürlük tarafından incelemeye
alınır ve yönetmelikte tanımlanan şartları haiz olmayanlar iptal
edilir. Gerekli şartları haiz olanların anlaşmaları Genel Müdürlük
tarafından yenilenir.
2) 5 inci, 7 nci,
8 inci ve 9 uncu maddeler kapsamında istenen bilgilerin ve inceleme
yapma imkanının verilmemesi halinde istenen bilgi ve/veya iznin
verilmesi için otuz günlük süre tanınır. Verilen süre sonunda istenen
bilgilerin yanlış veya noksan verilmesi halinde onbin Yeni Türk Lirası,
hiçbir bilgi verilmemesi ve/veya yerinde inceleme imkanının tanınmaması
halinde ellibin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
3) (a) bendinin
(2) numaralı alt bendi dışında bu Kanun ve ilgili yönetmelikler
kapsamında istenen gerekli diğer bilgilerin otuz gün içinde, doğru
olarak ve gerektiği şekilde verilmemesi halinde beşyüz Yeni Türk
Lirası idarî para cezası verilir.
4) 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (c) bendindeki ticarî sırları kendilerinin veya
başkalarının yararına kullananların bu Kanun kapsamına giren kuruluşlarda
görev yapmaları iki yıldan aşağı olmamak üzere yasaklanır.
5) 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (ç) bendinin (2) numaralı alt bendi kapsamında
şirketlerden bu Kanun ve çıkarılan yönetmelik hükümlerine aykırı
hareket ettiği tespit edilerek Genel Müdürlüğe bildirilenlere
bu bendin (1) numaralı alt bendi hükümleri uygulanır.
6) 6 ncı maddenin
birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan
yayın yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında 3984 sayılı
Kanun hükümleri uygulanır.
7) 6 ncı maddenin
birinci fıkrasının (c) bendinin (2) numaralı alt bendi ile ilgili
hükümlerin yerine getirilmemesi halinde, ilgili tüzel kişilere
beşbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
8) Endüstriyel
işletmeler ve binaların sahipleri veya yönetimleri tarafından
7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ve ilgili yönetmelik
hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde aykırılığın giderilmesi
için ihtar edilir. Aykırılığın otuz gün içerisinde giderilmemesi
halinde; endüstriyel işletmelere, bina sahibine veya bina yönetimine
yirmibin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
9) 7 nci maddenin
birinci fıkrasının (ğ) ve (h) bentlerine aykırı olarak satış yapan
gerçek ve tüzel kişilere, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından
yirmibin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.
b) Bu fıkranın
(a) bendinin (9) numaralı alt bendi hariç olmak üzere, idarî para cezası
uygulanmasını takip eden bir yıl içinde aynı fiilin tekrarlanması
halinde idarî para cezaları iki kat artırılarak uygulanır.
c) Bu fıkranın
(a) bendinin (2), (3) ve (8) numaralı alt bentleri gereğince endüstriyel
işletmelere, bina sahibine veya bina yönetimine verilmiş olan
ceza miktarlarının, cezaya muhatap gerçek veya tüzel kişinin bir
önceki malî yıla ilişkin toplam enerji harcamalarının yüzde yirmisini
veya tüzel kişinin bir önceki malî yılına ilişkin bilançosunda yer
alan gelirlerinin yüzde beşini geçmesi halinde, otuz gün içerisinde
bilanço ve enerji harcamalarına ilişkin belgelerin ibraz edilmesi
şartıyla, her iki sınıra göre hesaplanan tutarlardan düşük olanı
ceza miktarı olarak hesaplanır.
ç) Bu Kanuna göre,
bir başka kamu kurum veya kuruluşu tarafından uygulanması öngörülmeyen
idarî yaptırımlar Genel Müdürlük tarafından uygulanır.
d) İdarî para cezalarında
tüzel kişilerin sorumluluğu, 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk
Ticaret Kanununun 65 inci maddesine göre tayin olunur.
Bakanlığın yetkileri
MADDE 11- (1) Bakanlık, diğer maddelerde sayılan yetkilerinin
dışında:
a) Kurul vasıtası
ile bu Kanun kapsamındaki yükümlülüklerin uygulanması, yönlendirilmesi,
izlenmesi, değerlendirilmesi, alınacak tedbirlerin planlanması
ve uygulanmasında koordinasyonu sağlar.
b) 7 nci maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında enerji yöneticisi görevlendirilmesine
ve enerji yönetim birimi kurulmasına ilişkin olarak tanımlanan rakamsal
sınır değerlerini yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar artırmaya
yetkilidir.
c) 8 inci maddenin
birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında
belirtilen proje bedeli miktarını ve projelere verilebilecek
destekleme oranını yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar
artırmaya, 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı
alt bendi kapsamında belirtilen enerji yoğunluğu azaltma oranını
ve destekleme miktarını yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar
artırmaya yetkilidir.
İstisnalar
MADDE 12- (1) Türk Silahlı Kuvvetleri, Millî Savunma Bakanlığı
ve bağlı kuruluşları ile Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı,
7 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi
ve (d) bendi hükümlerinden muaftır. Aynı maddenin (a) bendi kapsamındaki
hükümlere ilişkin uygulama usul ve esasları ise bu kurumlar tarafından
belirlenir.
MADDE 13- 14/6/1935 tarihli ve 2819 sayılı Elektrik İşleri
Etüd İdaresi Teşkiline Dair Kanunun 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“MADDE 2- E.İ.E. İdaresinin görevleri şunlardır:
a) Ülkenin hidrolik,
rüzgar, jeotermal, güneş, biyokütle ve diğer yenilenebilir enerji
kaynakları öncelikli olmak üzere tüm enerji kaynaklarının değerlendirilmesine
yönelik, ölçümler yapmak, fizibilite ve örnek uygulama projeleri
hazırlamak; araştırma kurumları, yerel yönetimler ve sivil toplum
kuruluşları ile işbirliği yaparak pilot sistemler geliştirmek,
tanıtım ve danışmanlık faaliyetleri yürütmek.
b) Sanayide ve
binalarda enerjinin rasyonel kullanımı ile ilgili olarak, bilinçlendirme
ve eğitim hizmetleri vermek, üniversiteleri, meslek odalarını ve
tüzel kişileri aynı hizmetleri verebilmeleri için yetkilendirmek
ve denetlemek, Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun sekreteryasını
yürütmek.
c) Ulaşımda, elektrik
enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım sistemlerinde
enerjinin etkin ve verimli kullanılması yönünde ilgili bakanlık
ve kuruluşlar tarafından yürütülen çalışmaları izlemek, değerlendirmek,
önlem ve/veya proje önerileri geliştirmek.
ç) Enerji Verimliliği
Koordinasyon Kurulu tarafından onaylanan enerji verimliliği uygulama
projelerini ve araştırma ve geliştirme projelerini izlemek ve denetlemek.
d) Enerji tüketim
noktalarında çevreyi ilgilendiren zararlı atık ve emisyonların
gelişimini izlemek, değerlendirmek, projeksiyonlar üretmek ve önlem
önerileri hazırlamak.
e) Ülkede ve dünyada
enerji alanındaki çalışmaları ve gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek,
ülkenin ihtiyaç ve şartlarına uygun olarak araştırma ve geliştirme
hedef ve önceliklerini belirlemek, bu doğrultuda araştırma ve geliştirme
çalışmaları yapmak, yaptırmak, çalışma sonuçlarını ekonomik analizleri
ile birlikte kamuoyuna sunmak.
f) Enerji ile ilgili
tüm paydaşların, doğru ve güncel bilgiye hızla erişebilmelerini
sağlamak; ulusal enerji envanterini oluşturmak ve güncel tutmak;
planlama, projeksiyon, izleme ve değerlendirme çalışmalarına
destek vermek üzere ulusal enerji bilgi yönetim merkezi kurmak ve işletmek.
g) Yerli ve yenilenebilir
enerji kaynaklarının değerlendirilmesine ve enerji verimliliğinin
artırılmasına yönelik projeksiyonlar ve öneriler geliştirmek.
ğ) Toplum genelinde
enerji bilincinin geliştirilmesi ve yeni enerji teknolojilerinden
yararlanılması amacıyla faaliyette bulunmak.
h) Enerji verimliliği
ile ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, özel
sektör ve sivil toplum örgütleri arasında etkili ve verimli işbirliğinin
geliştirilmesi yönünde koordinasyonu sağlamak.
ı) Enerji ile ilgili
konularda kamuoyunu bilgilendirmek ve bilinçlendirmek amacıyla
faaliyetlerde bulunmak.
i) Diğer ülkelerdeki
benzer ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmak ve
bilgi alışverişinde bulunmak.
E.İ.E. İdaresinin görevleri aşağıdaki esaslar
çerçevesinde yerine getirilir:
a) E.İ.E. İdaresi
görevleri kapsamında, gerekli gördüğü her türlü bilgiyi gerçek ve
tüzel kişilerden istemeye yetkilidir. Bilgi istenen gerçek ve tüzel
kişiler gereken bilgileri vermekle yükümlüdürler. E.İ.E. İdaresi,
sağladığı bilgilerden ülkenin emniyetine, güvenliğine ve ekonomik
çıkarlarına, gerçek ve tüzel kişilerin ticarî ilişkilerine zarar
verecek bilgi ve belgelerin gizliliğine riayet eder.
b) E.İ.E. İdaresinde
projelerin hazırlanması faaliyetleri ile İdarenin görev alanına
giren konularda ve uzmanlık isteyen işlerde, bakanlıklar ile bağlı
ve ilgili kuruluşlardan, üniversitelerden ve diğer kamu kurum ve
kuruluşlarından proje ve araştırmaların gerektirdiği niteliklere
sahip yeterli sayıda personel, süre ve çalışma konusu belirtilmek
şartıyla geçici olarak kurumlarının ve ilgili personelin muvafakati
ve Bakan onayı ile görevlendirilebilir. Ancak bu şekilde görevlendirilen
personelin çalışma süresi iki yılı ve her halde proje süresini aşamaz.
Proje süresinin iki yılı aşması halinde, ilgili kurumun ve personelin
muvafakati kaydıyla çalışma süresi Bakan onayı ile bir katına kadar
uzatılabilir. Bu şekilde görevlendirilen personel kurumlarından
izinli sayılır ve görevlendirilen personelin aylık, ödenek, her
türlü zam ve tazminatları ile diğer malî ve sosyal hak ve yardımları
kurumlarınca ödenir.
c) E.İ.E. İdaresi
bu görevlerini yerine getirirken hidrometrik ölçüm istasyonları
kurar, işletir ve sondajlar yapar.
ç) E.İ.E. İdaresine
ait mallar ile her çeşit mevcutları aleyhine işlenen suçlara
26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 247 ila 266 ncı
maddelerinde yer alan cezalar uygulanır.”
MADDE 14- 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası
Kanununun 1 inci maddesinin üçüncü fıkrasına aşağıdaki bentler
eklenmiştir.
“51. Kojenerasyon: Isı ve elektrik ve/veya mekanik
enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak üretimini,
52. Mikro Kojenerasyon:
Elektrik enerjisine dayalı kurulu gücü 50 kilovat ve altında olan
kojenerasyon tesisini,”
MADDE 15- 4628 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine aşağıdaki
bentler eklenmiştir.
“e) Yalnızca kendi
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, Bakanlık tarafından yürürlüğe
konulacak yönetmelikte tanımlanan değerin üzerinde verimi olan
kojenerasyon tesisi kuran üniversiteler, hastaneler, toplu konutlar,
tatil köyleri, on daireden fazla blok apartmanlar, oteller, spor tesisleri,
kütüphaneler, müzeler, kongre merkezleri, öğrenci yurtları, depolar,
huzurevleri, doğumevleri, yuva ve kreşler, konaklama tesisleri
ile alışveriş merkezlerinin yetkili yönetimlerine lisans verilmesinde
anonim veya limited şirket olma şartı aranmaz.
f) Yalnızca kendi
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, Bakanlık tarafından yürürlüğe
konulacak yönetmelikte tanımlanan değerin üzerinde verime sahip
mikro kojenerasyon tesislerini kuran gerçek veya tüzel kişiler,
bölgedeki dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiyi ve Kurumu bilgilendirmek
koşulu ile anonim veya limited şirket kurma ve lisans alma yükümlülüklerinden
muaftır.”
MADDE 16- 10/5/2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir
Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına
İlişkin Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.
“Küçük ölçekli yenilenebilir enerji kaynaklarına
yönelik uygulamalar
EK MADDE 1- Yenilenebilir enerji kaynaklarını
kullanarak yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla
ürettikleri ihtiyaç fazlası enerjiyi dağıtım şebekesi üzerinden
satmak üzere, kurulu gücü azami yüz kilovatlık üretim tesisi kuran
gerçek veya tüzel kişiler, bölgedeki dağıtım lisansı sahibi tüzel
kişiyi ve EPDK’yı bilgilendirmek koşulu ile anonim veya limited şirket
kurma ve lisans alma yükümlülüklerinden muaftır.”
Yönetmeliklerin
düzenlenmesi
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunda yürürlüğe konulması öngörülen
yönetmelikler, bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl, 7
nci maddenin (ç) ve (d) bentleri kapsamında Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
tarafından yürürlüğe konulması öngörülen yönetmelikler ise iki
yıl içinde yayımlanır. Anılan yönetmelikler yürürlüğe girinceye
kadar, mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin
uygulanmasına devam edilir.
Mevcut yetki belgeleri
ve enerji yöneticisi sertifikalarının geçerliliği
GEÇİCİ MADDE 2- (1) Genel Müdürlük tarafından verilmiş olan mevcut
yetki belgeleri, süreleri doluncaya kadar geçerliliklerini korur.
Bu Kanunun yayımı tarihinde mevcut olan enerji yöneticisi sertifikaları
bir yıl içerisinde ücretsiz olarak yenilenir.
Yükümlülüklere
ilişkin ilk bilgilerin verilmesi
GEÇİCİ MADDE 3- (1) Endüstriyel alanda faaliyet gösteren tüm işletmeler
ve yapım aşamasında hazırlanmış uygulama projelerinde veya tadilat
projelerinde toplam inşaat alanı onbin metrekare ve üzeri olan binaların
sahipleri veya yönetimleri, Genel Müdürlük tarafından bu Kanunun
yayımı tarihinden itibaren iki ay içerisinde Genel Müdürlüğün internet
sayfasında yayınlanan formatta istenen bilgileri bu Kanunun yayımı
tarihinden itibaren üç ay içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir.
Genel Müdürlüğün
yetkilendirme görevi
GEÇİCİ MADDE 4- (1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin
(2) numaralı alt bendi kapsamında, Genel Müdürlüğün şirketleri
yetkilendirme faaliyeti, bu Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren
iki yıl sonra yetkilendirilmiş kurum sayısının onu aşması halinde
sona erer. İki yıl içinde yetkilendirilmiş kurum sayısı onu bulmazsa,
Genel Müdürlüğün yetkilendirme faaliyeti toplam sayı on olana kadar
devam eder.
Eğitim ve bilinçlendirme
uygulamaları
GEÇİCİ MADDE 5- (1) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde
öngörülen gerekli düzenlemeler bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren
iki yıl içinde ilgili kurumlar tarafından yapılır.
(2) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin
(2) ve (3) numaralı alt bentlerinde yer alan hükümler bu Kanunun yayımı
tarihini takip eden birinci yılın sonundan itibaren uygulanır.
Mevcut binalar
ve endüstriyel işletmeler, inşaatı devam eden binalar ve asgarî sınırları
sağlama
GEÇİCİ MADDE 6- (1) Bu Kanunun yayımı tarihinden önce mevcut
olan binalar ile inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni alınmamış
olan binalar hakkında 7 nci maddenin birinci fıkrasının (c) bendi
hükmü uygulanmaz.
(2) Bu Kanunun yayımı
tarihinde mevcut olan veya yapı ruhsatı alınmış binalar hakkında 7
nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi hükmü, bu Kanunun yayımı
tarihinden itibaren on yıl süreyle uygulanmaz.
(3) Bu Kanunun yayımı
tarihinden itibaren üç yıl süreyle 7 nci maddenin birinci fıkrasının
(ğ) ve (h) bentlerinde yer alan asgarî sınırları sağlama şartı aranmaz.
Yürürlük
MADDE 17- (1) Bu Kanunun;
a) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin
(8) numaralı alt bendi yayımı tarihinden iki yıl sonra,
b) Diğer hükümleri
yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİÎ KAYNAKLAR, BİLGİ
VE TEKNOLOJİ KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU
TASARISI
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Kanunun
amacı; enerjinin etkin kullanılması, israfının önlenmesi, enerji
maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve
çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında
verimliliğin artırılmasıdır.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Kanun;
enerjinin üretim, iletim, dağıtım ve tüketim aşamalarında, endüstriyel
işletmelerde, binalarda, elektrik enerjisi üretim tesislerinde,
iletim ve dağıtım şebekeleri ile ulaşımda enerji verimliliğinin
artırılmasına ve desteklenmesine, toplum genelinde enerji bilincinin
geliştirilmesine, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına
yönelik uygulanacak usul ve esasları kapsar.
(2) Enerji verimliliğinin
artırılmasına yönelik önlemlerin uygulanması ile özellik veya
görünümleri kabul edilemez derecede değişecek olan, sanayi alanlarında
işletme ve üretim faaliyetleri yürütülen, ibadet yeri olarak kullanılan,
planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan, yılın dört ayından daha
az kullanılan, toplam kullanım alanı elli metrekarenin altında
olan binalar, koruma altındaki bina veya anıtlar, tarımsal binalar ve atölyeler, bu Kanun
kapsamı dışındadır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Kanunun
uygulanmasında;
a) Bakanlık:
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
b) Genel Müdürlük:
Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğünü,
c) Kurul: Enerji
Verimliliği Koordinasyon Kurulunu,
ç) Kamu kesimi:
Kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
üniversiteler ve mahallî idareleri,
d) Meslek odaları:
Elektrik ve makina mühendisleri odalarını,
e) Şirket: Genel
Müdürlük veya yetkilendirilmiş kurumlar ile yaptıkları yetkilendirme
anlaşması çerçevesinde, enerji verimliliği hizmetlerini yürütmek
üzere yetki belgesi verilen enerji verimliliği danışmanlık şirketlerini,
f) Yetkilendirilmiş
kurumlar: Düzenlenen yetkilendirme anlaşması çerçevesinde, eğitim,
yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük
tarafından, Kurul onayı ile yetkilendirilen meslek odaları ve üniversiteleri,
g) TEP: Ton Eşdeğer
Petrolü,
ğ) Atık: Kullanılmış
lastikler, boya çamurları, solventler, plastikler, Çevre ve Orman
Bakanlığı tarafından yakıt olarak kullanılması uygun görülen
atık yağlar ve diğer atıkları,
h) Bina sahibi:
Binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, ikisi de yoksa binaya
malik gibi tasarruf eden,
ı) Endüstriyel
işletme: Elektrik üretim faaliyeti gösteren lisans sahibi tüzel kişiler
dışındaki yıllık toplam enerji tüketimleri bin TEP ve üzeri olan, ticaret
ve sanayi odası, ticaret odası veya sanayi odasına bağlı olarak faaliyet
gösteren ve her türlü mal üretimi yapan işletmeleri,
i) Enerji kimlik
belgesi: Asgarî olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim
sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya soğutma
sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri içeren belgeyi,
j) Enerji verimliliği:
Binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin, endüstriyel işletmelerde
ise üretim kalitesi ve miktarının düşüşüne yol açmadan enerji tüketiminin
azaltılmasını,
k) Etüt: Enerji
verimliliğinin artırılmasına yönelik imkanların ortaya çıkarılması
için yapılan ve bilgi toplama, ölçüm, değerlendirme ve raporlama
aşamalarından oluşan çalışmaları,
l) Enerji verimliliği
hizmetleri: Enerji verimliliği konusunda danışmanlık, eğitim,
etüt ve uygulama hizmetlerini,
m) Enerji yoğunluğu:
Bir birim hasıla üretebilmek için tüketilen enerji miktarını,
n) Enerji yöneticisi
ve sertifikası: Bu Kanun kapsamına giren endüstriyel işletmelerde
ve binalarda enerji yönetimi ile ilgili faaliyetleri yerine getirmekle
sorumlu ve enerji yöneticisi sertifikasına sahip kişi ile Genel
Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar veya enerji verimliliği danışmanlık
şirketleri tarafından enerji yöneticileri için düzenlenen belgeyi,
o) Enerji yönetimi:
Enerji kaynaklarının ve enerjinin verimli kullanılmasını sağlamak
üzere yürütülen eğitim, etüt, ölçüm, izleme, planlama ve uygulama
faaliyetlerini,
ö) Geri ödeme süresi:
Endüstriyel işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji verimliliğinin
artırılması amacıyla hazırladıkları veya şirketlere hazırlattıkları
projelerde ihtiyaç duyulan yatırım harcamalarının projede öngörülen
tasarruflarla geri kazanılmasını sağlayan süreyi,
p) Kojenerasyon:
Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı
olarak üretimini,
r) Uygulama anlaşması:
Etüt çalışmaları ile belirlenen önlemlerin uygulanmasını gerçekleştirmek
amacıyla şirketlerin yaptıkları anlaşmayı,
s) Yakma tesisleri:
Yakıtın yandığı yer ile bu yere bağlı parçalar ve atık gaz tertibatlarının
dâhil olduğu ısı elde edilen tesisleri,
ş) Yetki belgesi:
Düzenlenen yetkilendirme anlaşmaları çerçevesinde, üniversitelere
ve meslek odalarına eğitim, yetkilendirme ve izleme faaliyetlerini
yürütmek üzere Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından, şirketlere
ise eğitim, etüt, danışmanlık ve uygulama faaliyetlerini yürütmek
üzere Genel Müdürlük, meslek odaları veya üniversiteler tarafından
verilen belgeyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kurul ve Yetkilendirmeler
Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu
MADDE 4- (1) Enerji verimliliği
çalışmalarının ülke genelinde tüm ilgili kuruluşlar nezdinde etkin
olarak yürütülmesi, sonuçlarının izlenmesi ve koordinasyonu
amacıyla Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu oluşturulur. Kurulca
alınan kararların uygulanmasının takibi ve sekreterlik hizmetleri
Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
(2) Kurul; Bakanlığın
Genel Müdürlüğün ilgilendirildiği müsteşar yardımcısı başkanlığında,
İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Bayındırlık
ve İskan Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,
Bakanlık, Çevre ve Orman Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı,
Hazine Müsteşarlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Türk Standartları
Enstitüsü, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği
ve Türkiye Belediyeler Birliğinin birer üst düzey temsilcisinden
oluşur.
(3) Kurulun görev,
yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Ulusal düzeyde
enerji verimliliği stratejileri, planları ve programları hazırlamak,
bunların etkinliğini değerlendirmek, gerektiğinde revize edilmelerini,
yeni önlemlerin alınmasını ve uygulanmasını koordine etmek.
b) Genel Müdürlük tarafından yürütülen enerji verimliliği
çalışmalarını yönlendirmek ve enerji verimliliği hizmetlerinin
yaygınlaştırılmasında, Genel Müdürlük tarafından meslek odalarına
ve üniversitelere verilen yetki belgelerini onaylamak.
c) 8 inci maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi ve 9 uncu maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamındaki uygulamalardan yararlanmak isteyen endüstriyel
işletmelerin yaptıkları veya şirketlere hazırlattıkları uygulama
projelerini, 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki
gönüllü anlaşmaları onaylamak ve uygulamanın sonuçlarını izlemek.
ç) Kurula verilen
görevler kapsamında ve gerekli gördüğü hallerde, giderleri Genel
Müdürlük bütçesinden karşılanmak üzere, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının,
üniversitelerin, özel sektörün ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı
ile geçici ihtisas komisyonları oluşturmak.
d) Yetkilendirilmiş
kurumların, şirketlerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının
ve sivil toplum kuruluşlarının katılımı ile her yıl Kasım ayında Genel
Müdürlük tarafından düzenlenecek danışma kurulu toplantılarının
gündemini ve toplantıya katılacak kuruluşları belirlemek, toplantı
sonuç değerlendirmelerini ve önlem önerilerini onaylamak.
e) Her yıl Ocak
ayı içinde yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikası bedellerini
belirlemek ve yayımlamak.
(4) Kurul her yıl
Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında olmak üzere, dört kez olağan
olarak toplanır. Ayrıca, Kurul Başkanının gerekli görmesi halinde,
yapılan çağrı üzerine olağanüstü olarak da toplanır. Toplantı yeter
sayısı için üçte iki çoğunluk aranır ve kararlar toplantıya katılanların
oy çokluğu ile alınır. Oyların eşit olması halinde Başkanın oyu iki
oy sayılır.
(5) Genel Müdürlük
bütçesinden karşılanmak üzere, her toplantı günü için, Kurul Başkanı
ve üyelerine, yılda dörtten fazla olmamak üzere uhdesinde kamu görevi
bulunanlara (2.000), uhdesinde herhangi bir kamu görevi bulunmayanlara
ise (3.000) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda
bulunacak miktarda huzur hakkı ödenir.
Yetkilendirmeler
MADDE 5- (1) Enerji verimliliği
hizmetlerinin yürütülmesine yönelik yetkilendirmeler ve bu kapsamdaki
faaliyetler aşağıdaki esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir.
a) Yetkilendirmeler
ve yetki belgesine ilişkin işlemler şunlardır:
1) Üniversitelere
ve meslek odalarına uygulamalı eğitim yapabilmeleri ve şirketleri
yetkilendirebilmeleri için Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından
yetki belgesi verilir. Bu belgeler bu Kanun ve ilgili yönetmeliklerde
belirlenen usul ve esaslara aykırı bir durum olmadıkça her beş yılda
bir yenilenir.Yetki belgesi yenilenmeyen kurumların şirketlere
verdikleri yetki belgeleri ile ilgili işlemler, süreleri doluncaya
kadar Genel Müdürlük tarafından yürütülür.
2) Şirketlere eğitim, etüt, danışmanlık ve uygulama
faaliyetlerini yürütmek üzere Genel Müdürlük ve/veya yetkilendirilmiş
kurumlar tarafından yetki belgesi verilir. Bu belgeler bu Kanun ve
ilgili yönetmeliklerde belirlenen usul ve esaslara aykırı bir durum
olmadıkça her üç yılda bir yenilenir. Şirketler, yetki belgesi bedelinin
tamamını ve enerji yöneticisi sertifikası bedelinin yüzde onundan
fazla olmamak kaydıyla Kurul tarafından belirlenen bölümünü yetkilendirme
anlaşması yaptıkları kurum veya kuruluşa öder.
b) Yetkilendirilmiş
kurumlar ve şirketler, Genel Müdürlük tarafından kamuoyuna duyurulur.
c) Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar ve
şirketler ile bunlar adına hareket eden görevlileri, enerji verimliliği
ile ilgili çalışmaları sırasında elde ettikleri ve müşterilerinin
ticarî ilişkilerine zarar verecek ticarî sırları gizli tutmakla
yükümlüdür. Bu sırları gizli tutmakla yükümlü olanlar, görevlerinden
ayrılmış olsalar dahi bu sırları kendi menfaatlerine ve başkalarının
lehine kullanamaz.
ç) Genel Müdürlük ve yetkilendirilmiş kurumlar
tarafından yürütülecek faaliyetler şunlardır:
1) Genel Müdürlük
veya yetkilendirilmiş kurumlar, şirketlere yetki belgesi verir,
enerji yöneticisi eğitimi ve sertifikalandırma faaliyetlerini
yürütür.
2) Yetkilendirilmiş
kurumlar yetki belgesi verdikleri şirketlerin faaliyetlerini izler,
bu Kanun ve bu Kanunun uygulanmasına yönelik olarak Bakanlık tarafından
yürürlüğe konulacak yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil
eden hususları otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir.
3) Genel Müdürlük,
televizyon ve radyo kanallarında yayınlanmak üzere bilinçlendirme
ve bilgilendirme amaçlı eğitim programları, yarışmalar, kısa süreli
film ve/veya çizgi filmler hazırlar veya hazırlattırır.
4) Yetkilendirilmiş
kurumlar Genel Müdürlüğe her yıl faaliyet raporu sunar.
d) Şirketlerin
görevleri şunlardır:
1) Eğitim, sertifikalandırma,
endüstriyel işletmeler, bina sahipleri veya yönetimleri ile aralarında yapılan hizmet anlaşmaları
çerçevesinde, etüt ve danışmanlık faaliyetleri yürütmek.
2) Enerji verimliliği
etüt çalışması ile belirledikleri önlemlerin uygulanmasına yönelik
projeyi hazırlamak.
3) Uygulama anlaşması
kapsamındaki tadilatları proje doğrultusunda gerçekleştirmek
ve enerji tasarruf miktarını garanti etmek.
4) Yetki aldıkları
kuruma her yıl faaliyet raporu sunmak.
e) Enerji tasarruf
miktarı ile ilgili olarak yapılan uygulama anlaşması kapsamında
garanti ettiği taahhüdünü, uygulama öncesi ve sonrası yapacağı
ölçümlerle endüstriyel işletmenin ve yetkilendirildiği kurumun
temsilcileri huzurunda kanıtlayamayan şirket, yetkilendirildiği
kurum tarafından internet üzerinden ilan edilir. En fazla üç uygulama
anlaşmasındaki taahhüdünü yerine getiremeyen şirketin yetki
belgesi, bir yıl sonra yenilenebilmek üzere iptal edilir.
f) Şirketlerin
uygulama anlaşmaları kapsamında ölçümlerle kanıtladıkları tasarruf
miktarları, yetkilendirildikleri kurumlar tarafından internet
üzerinden ilan edilir.
(2) Yetki belgesinin
verilmesine, yetkilendirilecek kurumlarda ve şirketlerde aranacak
niteliklere, yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikasına
ilişkin hususlar ile bu madde kapsamındaki yetkilendirmelere, faaliyetlere
ve görevlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe
konulacak yönetmelikle düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim, Bilinçlendirme ve Uygulamalar
Eğitim ve bilinçlendirme
MADDE 6- (1) Enerji verimliliği
hizmetlerinin etkinliğini ve enerji bilincini artırmak amacıyla
aşağıdaki esaslar çerçevesinde eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri
gerçekleştirilir.
a) Bakanlık tarafından
yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan usul ve esaslar çerçevesinde;
1) Şirketler
için Genel Müdürlük ve/veya yetkilendirilmiş kurumlar tarafından,
enerji yöneticileri için Genel Müdürlük, yetkilendirilmiş kurumlar
ve şirketler tarafından teorik ve uygulamalı eğitim programları
düzenlenir.
2) Genel Müdürlük
veya yetkilendirilmiş kurumlar, yetkilendirme anlaşması yaptıkları
şirketlerin eğitim programlarına laboratuvar kullanım desteği
sağlar.
b) Enerji ve enerji
verimliliği ile ilgili temel kavramlar, Türkiye’nin genel enerji
durumu, enerji kaynakları, enerji üretim teknikleri, günlük hayatta
enerjinin verimli kullanımı ile iklim değişikliği ve çevrenin korunmasında
enerji verimliliğinin önemi konularında teorik ve pratik bilgiler
verilmek üzere, Milli Savunma Bakanlığı tarafından, askeri liseler
ile er-erbaş eğitim merkezlerinde ders ve eğitim programları yürütülür;
örgün ve yaygın eğitim kurumlarının ders programlarında Milli Eğitim
Bakanlığı tarafından, kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitimlerinde
ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından gerekli düzenlemeler yapılır.
c) Enerjinin verimli
kullanımının yaygınlaştırılması amacıyla kamuoyunun bilinçlendirilmesine
yönelik yapılacak faaliyetler şunlardır:
1) Ulusal ve/veya
bölgesel yayın yapan televizyon ve radyo kanalları, Genel Müdürlük
tarafından hazırlanan veya hazırlattırılan enerjinin verimli
kullanılması ile ilgili eğitim programlarını, yarışmaları, kısa
süreli film ve/veya çizgi filmleri,
13/4/1994 tarihli ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş
ve Yayınları Hakkında Kanunun 31 inci maddesi gereğince bilinçlendirme
ve bilgilendirme amaçlı eğitim programları kapsamında, toplam yayın
süresi ayda asgarî otuz dakikadan az olmamak üzere 07:00 ila 23:00 saatleri
arasında yayınlar.
2) Lisansları
kapsamında elektrik ve/veya doğal gaz satışı yapan tüzel kişiler
bir önceki malî yıla ait tüketim miktarı ve bu miktara karşılık gelen
tüketim bedelini içeren aylık bazdaki bilgileri internet ortamında
müşterilerinin bilgisine sunar.
3) Üreticiler
ve ithalatçılar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından tespit
ve ilan edilen Türkçe kullanım ve tanıtma kılavuzu ile satılmak zorunda
olan enerji tüketen malların kullanım kılavuzlarında, malın enerji
tüketimi açısından verimli kullanımı ile ilgili bilgilere ayrı
bir bölümde yer verir. Bu hükmün uygulanması Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
tarafından denetlenir.
4) Milli Eğitim
Bakanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, meslek
odaları ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği işbirliği ile Genel
Müdürlük tarafından her yıl Ocak ayının ikinci haftasında Enerji Verimliliği
Haftası etkinlikleri düzenlenir. Bu kapsamdaki etkinliklerin nitelikleri
Kurul tarafından belirlenir.
Uygulamalar
MADDE 7- (1) Enerji verimliliğinin
artırılması amacıyla aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir.
a) Enerji yönetimi
ile ilgili olarak yürütülecek faaliyetler şunlardır:
1) Endüstriyel
işletmeler, çalışanları arasından enerji yöneticisi görevlendirir.
Organize sanayi bölgelerinde, bölgedeki bin TEP’ten daha az enerji
tüketimi bulunan endüstriyel işletmelere hizmet vermek üzere
enerji yönetim birimi kurulur.
2) Toplam inşaat
alanı en az yirmibin metrekare veya yıllık enerji tüketimi beşyüz
TEP ve üzeri olan ticari binaların, hizmet binalarının ve kamu kesimi
binalarının yönetimleri, yönetimlerin bulunmadığı hallerde bina
sahipleri, enerji yöneticisi görevlendirir veya enerji yöneticilerinden
hizmet alır.
3) Kamu kesimi
dışında kalan ve yıllık toplam enerji tüketimleri ellibin TEP ve
üzeri olan endüstriyel işletmelerde, enerji yöneticisinin sorumluluğunda
enerji yönetim birimi kurulur. Organizasyonlarında kalite yönetim
birimi bulunan endüstriyel işletmeler, bu birimlerini enerji yönetim
birimi olarak da görevlendirebilir.
4) Enerji yöneticileri
ile enerji yönetim birimlerinin
görev ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık tarafından
yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir. Milli Eğitim Bakanlığına
bağlı okullarda ise enerji yöneticisi görevlendirilmesine ilişkin
usul ve esaslar, Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Milli Eğitim
Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir.
b) İzleme, analiz
ve projeksiyon çalışmalarına yönelik olarak aşağıdaki faaliyetler
yürütülür:
1) Ülke genelinde,
endüstriyel işletmelerde ve binalardaki enerji verimliliğinin
gelişimini bölge ve sektör bazında ortaya koyan envanter ve geleceğe
yönelik projeksiyonlar yetkilendirilmiş kurumların işbirliği
ile Genel Müdürlük tarafından, kamu kesimi ile ilgili olarak kendi
tespit ve değerlendirmelerini içeren yıllık raporlar ise Genel Müdürlük
tarafından hazırlanır ve yayımlanır.
2) Endüstriyel
işletmeler ve enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü olan bina
sahipleri ve/veya yönetimleri istenen bilgileri, kamu kesiminde
enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü olan kurum ve kuruluşlar
ise formatı Genel Müdürlük tarafından belirlenen enerji tüketim
bilgileri ve kendi tespitlerini içeren
raporları her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe verir.
Endüstriyel işletmeler, Genel Müdürlüğün yerinde yapacağı incelemelere
imkan tanır.
c) Merkezî ısıtma
sistemine sahip binalarda, merkezî veya lokal ısı veya sıcaklık
kontrol cihazları ile ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına
bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemler kullanılır. Buna aykırı
olarak hazırlanan projeler ilgili mercilerce onaylanmaz.
ç) Toplam inşaat
alanı yönetmelikte belirlenen mesken amaçlı kullanılan binalarda,
ticari binalarda ve hizmet binalarında uygulanmak üzere mimarî
tasarım, ısıtma, soğutma, ısı yalıtımı, sıcak su, elektrik tesisatı
ve aydınlatma konularındaki normları, standartları, asgarî performans
kriterlerini, bilgi toplama ve kontrol prosedürlerini kapsayan
binalarda enerji performansına ilişkin usul ve esaslar, Türk Standartları Enstitüsü ve Genel
Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
tarafından yürürlüğe konulacak bir yönetmelikle düzenlenir. Yönetmelik
hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde ilgili idare tarafından
yapı kullanma izni verilmez.
d) Bayındırlık
ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmeliğe
göre hazırlanan yapı projeleri kapsamında enerji kimlik belgesi
düzenlenir. Enerji kimlik belgesinde binanın enerji ihtiyacı, yalıtım
özellikleri, ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ve binanın
enerji tüketim sınıflandırması ile ilgili bilgiler asgarî olarak
bulundurulur. Belgede bulundurulması gereken diğer bilgiler ile
belgenin yenilenmesine ve mevcut binalar da dâhil olmak üzere uygulamaya
ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık ile müştereken hazırlanarak Bayındırlık
ve İskan Bakanlığınca yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
Mücavir alan dışında kalan ve toplam inşaat alanı bin metrekareden
az olan binalar için enerji kimlik belgesi düzenlenmesi zorunlu değildir.
e) Elektrik enerjisi
üretim tesisleri ile iletim ve dağıtım şebekelerinde enerji verimliliğinin
artırılmasına, talep tarafı yönetimine, termik santrallerin
atık ısılarından yararlanılmasına, açık alan aydınlatmalarına,
biyoyakıt ve hidrojen gibi alternatif yakıt kullanımının özendirilmesine
ilişkin usul ve esaslar, Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak
yönetmelikle belirlenir.
f) Ulaşımda enerji
verimliliğinin artırılması ile ilgili olarak; yurt içinde üretilen
araçların birim yakıt tüketimlerinin düşürülmesine, araçlarda
verimlilik standartlarının yükseltilmesine, toplu taşımacılığın
yaygınlaştırılmasına, gelişmiş trafik sinyalizasyon sistemlerinin
kurulmasına ilişkin usul ve esaslar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
ile müştereken hazırlanarak Ulaştırma Bakanlığı tarafından yürürlüğe
konulacak yönetmelikle düzenlenir.
g) Endüstriyel
işletmelerde ve binalarda yapılan etüt çalışmaları sırasında,
akredite olmuş ulusal veya uluslararası kuruluşlar tarafından
kalibrasyonu yapılmış ve etiketlenmiş cihazların kullanılması
zorunludur.
ğ) Yakma tesislerinde
yer alan kazanlardan, brülörlerden, kat kaloriferi ve kombilerden
Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte belirlenen asgarî
verimlilik değerlerini sağlamayanların satışına izin verilmez.
h) Elektrik motorlarının,
klimaların, elektrikli ev aletlerinin ve ampullerin sınıflandırılmasına
ve asgarî verimlerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Genel
Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir ve asgarî
sınırları sağlamayanların satışına izin verilmez.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Destekler ve Diğer Uygulamalar
Destekler
MADDE 8- (1) Enerji verimliliği
uygulama projelerinin desteklenmesi, enerji yoğunluğunun azaltılması,
araştırma ve geliştirme projeleri ile ilgili uygulamalar aşağıdaki
usul ve esaslara göre yürütülür.
a) Enerji verimliliği
uygulama projeleri aşağıdaki esaslara göre desteklenir:
1) Endüstriyel
işletmeler tarafından Genel Müdürlüğe sunulan, Genel Müdürlüğün
uygun görüşü ile Kurul tarafından onaylanan, geri ödeme süresi en
fazla beş yıl ve projesinde belirlenmiş bedelleri en fazla beşyüzbin
Türk Lirası olan uygulama projeleri bedellerinin en fazla yüzde
yirmisi oranında desteklenir.
2) Verimlilik
artırıcı projeleri desteklenen tüzel kişiler, bu projelerini işletmelerinde
iki yıl içinde uygular. Bu süreyi aşan veya projesinden farklı yapılan
uygulamalar desteklenmez.Uygulama öncesi ve sonrası bilgi ve görüntüleri
ihtiva eden uygulama raporları Genel Müdürlüğe gönderilir. Uygulama
sonuçları Genel Müdürlük tarafından yerinde kontrol edilir.
3) Enerji verimliliğini
artırıcı uygulama projelerinin desteklenmesi ile ilgili usul ve
esaslar Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
b) Enerji yoğunluğunun
azaltılmasına yönelik aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir:
1) Herhangi bir
endüstriyel işletmesi için üç yıl içerisinde enerji yoğunluğunu
ortalama olarak en az yüzde on oranında azaltmayı taahhüt ederek Genel
Müdürlük ile gönüllü anlaşma yapan ve taahhüdünü yerine getiren
gerçek veya tüzel kişilerin ilgili endüstriyel işletmesinin, ödenek
imkanları gözönüne alınmak ve yüzbin Türk Lirasını geçmemek kaydıyla,
anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin yüzde yirmisi karşılanır.
2) Bu bendin (1)
numaralı alt bendi kapsamında taahhütlerin yerine getirildiği
endüstriyel işletmelerde, daha sonraki yıllarda enerji yoğunluklarını
artıran gerçek veya tüzel kişiler Genel Müdürlük ile ikinci defa anlaşma
yapamaz.
3) Gönüllü anlaşma
yapan gerçek veya tüzel kişilerin endüstriyel işletme içinde tükettikleri
enerjiden; atıkları modern yakma teknikleri ile ısı ve elektrik enerjisine
dönüştüren tesislerinde, 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a)
bendinde tanımlanan ve yurt içinde imal edilen kojenerasyon tesislerinde
veya hidrolik, rüzgar, jeotermal, güneş ve biyokütle kaynaklarını
kullanarak ürettikleri enerji, enerji yoğunluğu hesabına dâhil
edilmez.
4) Bünyesinde
birden fazla endüstriyel işletme bulunan gerçek veya tüzel kişilerin
gönüllü anlaşma yapmadıkları endüstriyel işletmelerindeki enerji
yoğunluğu değişimleri, Genel Müdürlük tarafından ayrıca incelenir.
5) Gönüllü anlaşma
yapılacak endüstriyel işletmelerde aranacak nitelikler, enerji
yoğunluğu hesaplama yöntemleri ve mücbir sebep halleri de dâhil olmak
üzere gönüllü anlaşmalarda bulunması gereken diğer esaslar Bakanlık
tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle belirlenir.
c) Enerji verimliliği
uygulama projelerinin desteklenmesi ve enerji yoğunluğunun azaltılması
uygulamalarına yönelik olarak Genel Müdürlük bütçesine gerekli
ödenek konulur. Destekler için ayrılan ve kullanılan ödenekler, desteklenen
projeler, gönüllü anlaşmalar, enerji yoğunluklarını azaltan ve artıran
endüstriyel işletmeler, eğitim ve bilinçlendirme etkinlikleri Genel
Müdürlüğün internet sayfasında ilan edilir.
ç) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu,
enerji verimliliğinin artırılması ile yeni ve yenilenebilir
enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik araştırma ve geliştirme
projelerini öncelikle destekler; bu projelerin yönlendirilmesinde
ve değerlendirilmesinde Genel Müdürlüğün görüşünü alır.
Diğer uygulamalar
MADDE 9- (1) Enerji verimliliğinin
artırılması amacıyla aşağıdaki uygulamalar gerçekleştirilir:
a) Endüstriyel
işletmelerin mevcut sistemlerinde enerji verimliliğinin artırılmasına
yönelik olarak hazırlanan, Kurul tarafından onaylanan ve asgarî yatırım
büyüklükleri Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen miktarın üzerinde
olan projeler ile kullandıkları yakıt türleri ve teknolojilerine
bağlı olarak Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte
tanımlanan yıllık ortalama verim değerlerini sağlayan kojenerasyon
yatırımları, Hazine Müsteşarlığınca yatırım teşviklerinden yararlandırılır.
b) Küçük ve orta
ölçekli işletmelere yönelik olarak, 12/4/1990 tarihli ve 3624 sayılı
Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
Kurulması Hakkında Kanunda tanımlanan işletmelerin enerji verimliliğine
yönelik alacakları eğitim, etüt ve danışmanlık hizmetleri, Küçük
ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı
tarafından desteklenir. Bu uygulama ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık
ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından
yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
c) Vakıflar tarafından
kurulan şirketlerden yetki belgesi ve enerji yöneticisi sertifikasına
ilişkin herhangi bir bedel alınmaz.
BEŞİNCİ BÖLÜM
İdarî Yaptırımlar ve Çeşitli Hükümler
İdarî yaptırımlar ve uygulama
MADDE 10- (1) Bu Kanun kapsamında,
idarî para cezası vermeye yetkili olanlar tarafından yapılan tespit
ve/veya denetimler sonucu gerçek veya tüzel kişilere aşağıdaki
esaslar çerçevesinde idarî yaptırımlar uygulanır.
a) İdarî yaptırım
gerektiren haller şunlardır:
1) 5 inci madde
kapsamında yetkilendirmelerle ilgili yürürlüğe konulacak yönetmelik
hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde, yetkilendirme anlaşmalarında
tanımlanan usul ve esaslara göre yetkilendirilmiş kurumların yetki
belgesi Kurul onayı ile Genel Müdürlük tarafından, şirketlerin yetki
belgeleri ise anlaşma yaptıkları kurum tarafından iptal edilir. Yetki
belgesi iptal edilen yetkilendirilmiş kurumlara veya şirketlere
en az beş yıl süre ile yetki belgesi verilmez. Yetki belgesi iptal
edilen yetkilendirilmiş kurumlar tarafından şirketler ile yapılan
yetkilendirme anlaşmaları Genel Müdürlük tarafından incelemeye
alınır ve yönetmelikte tanımlanan şartları haiz olmayanlar iptal
edilir. Gerekli şartları haiz olanların anlaşmaları Genel Müdürlük
tarafından yenilenir.
2) 5 inci, 7 nci,
8 inci ve 9 uncu maddeler kapsamında istenen bilgilerin ve inceleme
yapma imkanının verilmemesi halinde istenen bilgi ve/veya iznin
verilmesi için otuz günlük süre tanınır. Verilen süre sonunda istenen
bilgilerin yanlış veya noksan verilmesi halinde onbin Türk Lirası,
hiçbir bilgi verilmemesi ve/veya yerinde inceleme imkanının tanınmaması
halinde ellibin Türk Lirası idarî para cezası verilir.
3) Bu bendin (2)
numaralı alt bendi dışında bu Kanun ve ilgili yönetmelikler kapsamında
istenen gerekli diğer bilgilerin otuz gün içinde, doğru olarak ve gerektiği
şekilde verilmemesi halinde beşyüz Türk Lirası idarî para cezası
verilir.
4) 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (c) bendindeki ticarî sırları kendilerinin veya
başkalarının yararına kullananların bu Kanun kapsamına giren kuruluşlarda
görev yapmaları iki yıldan aşağı olmamak üzere yasaklanır.
5) 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (ç) bendinin (2) numaralı alt bendi kapsamında
bu Kanun ve çıkarılan yönetmelik hükümlerine aykırı hareket ettiği
tespit edilerek Genel Müdürlüğe bildirilen şirketlere bu bendin
(1) numaralı alt bendi hükümleri uygulanır.
6) 6 ncı maddenin
birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan
yayın yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında 3984 sayılı
Kanun hükümleri uygulanır.
7) 6 ncı maddenin
birinci fıkrasının (c) bendinin (2) numaralı alt bendi ile ilgili
hükümlerin yerine getirilmemesi halinde, ilgili tüzel kişilere
beşbin Türk Lirası idarî para cezası verilir.
8) Endüstriyel
işletmeler ve binaların sahipleri veya yönetimleri, 7 nci maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi ve ilgili yönetmelik hükümlerine aykırı
hareket edilmesi halinde, aykırılığın giderilmesi için ihtar edilir.
Aykırılığın otuz gün içerisinde giderilmemesi halinde; endüstriyel
işletmeye, bina sahibine veya bina yönetimine yirmibin Türk Lirası
idarî para cezası verilir.
9) 7 nci maddenin
birinci fıkrasının (ğ) ve (h) bentlerine aykırı olarak satış yapan
gerçek ve tüzel kişilere, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından
yirmibin Türk Lirası idarî para cezası verilir.
b) Bu fıkranın
(a) bendinin (9) numaralı alt bendi hariç olmak üzere, idarî para cezası
uygulanmasını takip eden bir yıl içinde aynı fiilin tekrarlanması
halinde idarî para cezaları iki kat artırılarak uygulanır.
c) Bu fıkranın
(a) bendinin (2), (3) ve (8) numaralı alt bentleri gereğince endüstriyel
işletmelere, bina sahibine veya bina yönetimine verilmiş olan
ceza miktarlarının, cezaya muhatap gerçek veya tüzel kişinin bir
önceki malî yıla ilişkin toplam enerji harcamalarının yüzde yirmisini
veya tüzel kişinin bir önceki malî yılına ilişkin bilançosunda yer
alan gelirlerinin yüzde beşini geçmesi halinde, otuz gün içerisinde
bilanço ve enerji harcamalarına ilişkin belgelerin ibraz edilmesi
şartıyla, her iki sınıra göre hesaplanan tutarlardan düşük olanı
ceza miktarı olarak hesaplanır.
ç) Bu Kanuna göre, bir başka kamu kurum veya kuruluşu
tarafından uygulanması öngörülmeyen idarî yaptırımlar Genel Müdürlük
tarafından uygulanır.
d) İdarî para cezalarında
tüzel kişilerin sorumluluğu, 29/6/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk
Ticaret Kanununun 65 inci maddesine göre tayin olunur.
Bakanlığın yetkileri
MADDE 11- (1) Bakanlık,
diğer maddelerde sayılan yetkilerinin dışında:
a) Kurul vasıtası
ile bu Kanun kapsamındaki yükümlülüklerin uygulanmasını, yönlendirilmesini,
izlenmesini, değerlendirilmesini, alınacak tedbirlerin planlanmasını
ve uygulanmasında koordinasyonu sağlar.
b) 7 nci maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında enerji yöneticisi görevlendirilmesine
ve enerji yönetim birimi kurulmasına ilişkin olarak tanımlanan rakamsal
sınır değerlerini yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar artırmaya
yetkilidir.
c) 8 inci maddenin
birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında
belirtilen proje bedeli miktarını ve projelere verilebilecek
destekleme oranını yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar
artırmaya, 8 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı
alt bendi kapsamında belirtilen enerji yoğunluğu azaltma oranını
ve destekleme miktarını yarısına kadar azaltmaya ve iki katına kadar
artırmaya yetkilidir.
İstisnalar
MADDE 12- (1) Türk Silahlı
Kuvvetleri, Millî Savunma Bakanlığı ve bağlı kuruluşları ile Millî
İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, 7 nci maddenin birinci fıkrasının
(b) bendinin (2) numaralı alt bendi ve (d) bendi hükümlerinden muaftır.
Aynı maddenin (a) bendi kapsamındaki hükümlere ilişkin uygulama
usul ve esasları ise bu kurumlar tarafından belirlenir.
MADDE 13- 14/6/1935 tarihli
ve 2819 sayılı Elektrik İşleri Etüd İdaresi Teşkiline Dair Kanunun
2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 2- E.İ.E.
İdaresinin görevleri şunlardır:
a) Ülkenin hidrolik,
rüzgar, jeotermal, güneş, biyokütle ve diğer yenilenebilir enerji
kaynakları öncelikli olmak üzere tüm enerji kaynaklarının değerlendirilmesine
yönelik, ölçümler yapmak, fizibilite ve örnek uygulama projeleri
hazırlamak; araştırma kurumları, yerel yönetimler ve sivil toplum
kuruluşları ile işbirliği yaparak pilot sistemler geliştirmek,
tanıtım ve danışmanlık faaliyetleri yürütmek.
b) Sanayide ve
binalarda enerjinin rasyonel kullanımı ile ilgili olarak, bilinçlendirme
ve eğitim hizmetleri vermek, üniversiteleri, meslek odalarını ve
tüzel kişileri aynı hizmetleri verebilmeleri için yetkilendirmek
ve denetlemek, Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun sekreteryasını
yürütmek.
c) Ulaşımda,
elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım sistemlerinde
enerjinin etkin ve verimli kullanılması yönünde ilgili bakanlık
ve kuruluşlar tarafından yürütülen çalışmaları izlemek, değerlendirmek,
önlem ve/veya proje önerileri geliştirmek.
ç) Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu tarafından
onaylanan enerji verimliliği uygulama projelerini ve araştırma
ve geliştirme projelerini izlemek ve denetlemek.
d) Enerji tüketim
noktalarında çevreyi ilgilendiren zararlı atık ve emisyonların
gelişimini izlemek, değerlendirmek, projeksiyonlar üretmek ve önlem
önerileri hazırlamak.
e) Ülkede ve dünyada
enerji alanındaki çalışmaları ve gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek,
ülkenin ihtiyaç ve şartlarına uygun olarak araştırma ve geliştirme
hedef ve önceliklerini belirlemek, bu doğrultuda araştırma ve geliştirme
çalışmaları yapmak, yaptırmak, çalışma sonuçlarını ekonomik analizleri
ile birlikte kamuoyuna sunmak.
f) Enerji ile ilgili
tüm paydaşların, doğru ve güncel bilgiye hızla erişebilmelerini
sağlamak; ulusal enerji envanterini oluşturmak ve güncel tutmak;
planlama, projeksiyon, izleme ve değerlendirme çalışmalarına
destek vermek üzere ulusal enerji bilgi yönetim merkezi kurmak ve işletmek.
g) Yerli ve yenilenebilir
enerji kaynaklarının değerlendirilmesine ve enerji verimliliğinin
artırılmasına yönelik projeksiyonlar ve öneriler geliştirmek.
ğ) Toplum genelinde
enerji bilincinin geliştirilmesi ve yeni enerji teknolojilerinden
yararlanılması amacıyla faaliyette bulunmak.
h) Enerji verimliliği
ile ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, özel
sektör ve sivil toplum örgütleri arasında etkili ve verimli işbirliğinin
geliştirilmesi yönünde koordinasyonu sağlamak.
ı) Enerji ile ilgili
konularda kamuoyunu bilgilendirmek ve bilinçlendirmek amacıyla
faaliyetlerde bulunmak.
i) Diğer ülkelerdeki
benzer ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmak ve
bilgi alışverişinde bulunmak.
E.İ.E. İdaresinin
görevleri aşağıdaki esaslar çerçevesinde yerine getirilir:
a) E.İ.E. İdaresi
görevleri kapsamında, gerekli gördüğü her türlü bilgiyi gerçek ve
tüzel kişilerden istemeye yetkilidir. Bilgi istenen gerçek ve tüzel
kişiler gereken bilgileri vermekle yükümlüdürler. E.İ.E. İdaresi,
sağladığı bilgilerden ülkenin emniyetine, güvenliğine ve ekonomik
çıkarlarına, gerçek ve tüzel kişilerin ticarî ilişkilerine zarar
verecek bilgi ve belgelerin gizliliğine riayet eder.
b) E.İ.E. İdaresinde
projelerin hazırlanması faaliyetleri ile İdarenin görev alanına
giren konularda ve uzmanlık isteyen işlerde, bakanlıklar ile bağlı
ve ilgili kuruluşlardan, üniversitelerden ve diğer kamu kurum ve
kuruluşlarından proje ve araştırmaların gerektirdiği niteliklere
sahip yeterli sayıda personel, süre ve çalışma konusu belirtilmek
şartıyla geçici olarak kurumlarının ve ilgili personelin muvafakati
ve Bakan onayı ile görevlendirilebilir. Ancak bu şekilde görevlendirilen
personelin çalışma süresi iki yılı ve her halde proje süresini aşamaz.
Proje süresinin iki yılı aşması halinde, ilgili kurumun ve personelin
muvafakati kaydıyla çalışma süresi Bakan onayı ile bir katına kadar
uzatılabilir. Bu şekilde görevlendirilen personel kurumlarından
izinli sayılır ve görevlendirilen personelin aylık, ödenek, her
türlü zam ve tazminatları ile diğer malî ve sosyal hak ve yardımları
kurumlarınca ödenir.
c) E.İ.E. İdaresi
bu görevlerini yerine getirirken hidrometrik ölçüm istasyonları
kurar, işletir ve sondajlar yapar.
ç) E.İ.E. İdaresine
ait mallar ile her çeşit mevcutları aleyhine işlenen suçlara
26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 247 ila 266 ncı maddelerinde
yer alan cezalar uygulanır.”
MADDE 14- 20/2/2001 tarihli
ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 1 inci maddesinin üçüncü
fıkrasına aşağıdaki bentler eklenmiştir.
“51. Kojenerasyon:
Isı ve elektrik ve/veya mekanik enerjinin aynı tesiste eş zamanlı olarak
üretimini,
52. Mikro kojenerasyon
tesisi: Elektrik enerjisine dayalı kurulu gücü 50 kilovat ve altında
olan kojenerasyon tesisini,”
MADDE 15- 4628 sayılı Kanunun
3 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
“e) Yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla,
Bakanlık tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte tanımlanan
değerin üzerinde verimi olan kojenerasyon ile mikro kojenerasyon
tesisi kuran gerçek ve tüzel kişilerden lisans alma ve şirket kurma
yükümlülüğünden muaf tutulacaklar, ilgili yönetmelikte düzenlenir.”
MADDE 16- 10/5/2005 tarihli
ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi
Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.
"Küçük ölçekli
yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik uygulamalar
EK MADDE 1- Yenilenebilir
enerji kaynaklarını kullanarak yalnızca kendi ihtiyaçlarını karşılamak
amacıyla kurulu gücü azami ikiyüz kilovatlık üretim tesisi kuran
gerçek veya tüzel kişiler, bölgedeki dağıtım lisansı sahibi tüzel
kişiyi ve EPDK'yı bilgilendirmek kaydıyla anonim veya limited şirket
kurma ve lisans alma yükümlülüklerinden muaftır. Ancak bu kişiler
aldıkları enerjiden mahsup edilmek kaydıyla, ürettikleri ihtiyaç
fazlası enerjiyi dağıtım şebekesine verebilirler.”
MADDE
17- 23/6/1965 tarih ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 42 nci
maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Kat maliklerinden
birinin isteği üzerine ısı yalıtımı, ısıtma sisteminin yakıt dönüşümü
ve ısıtma sisteminin merkezi sistemden ferdi sisteme veya ferdi
sistemden merkezi sisteme dönüştürülmesi, kat maliklerinin sayı
ve arsa payı çoğunluğu ile verecekleri karar üzerine yapılır. Ancak
toplam inşaat alanı ikibin metrekare ve üzeri olan binalarda merkezi
ısıtma sisteminin ferdi ısıtma sistemine dönüştürülmesi, kat maliklerinin
sayı ve arsa payı olarak oybirliği ile verecekleri karar üzerine
yapılır. Bu konuda yapılacak ortak işlerin giderleri arsa payı
oranına göre ödenir. Merkezi ısıtma sistemlerinde ısınma giderlerinin
paylaştırılmasına ilişkin usul ve esaslar Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir.
Isıtma sisteminin
merkezi sistemden ferdi sisteme veya ferdi sistemden merkezi sisteme
dönüştürülmesine karar verilmesi halinde, yönetim planının bu
karara aykırı hükümleri değiştirilmiş sayılır.”
MADDE 18- 5346 sayılı Kanunun
6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"MADDE 6- Bu
Kanun kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik
enerjisi üretim ve ticaretinde, lisans sahibi tüzel kişiler aşağıdaki
uygulama esaslarına tabidirler:
a) Perakende satış
lisansı sahibi tüzel kişiler, bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir
enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten YEK Belgeli tesislerin
işletmede on yılını tamamlamamış olanlarından, bu maddenin (c)
bendinde belirlenen esaslara göre elektrik enerjisi satın alırlar.
b) Bu Kanun kapsamındaki uygulamalardan yararlanabilecek
YEK Belgeli elektrik enerjisi miktarına ilişkin bilgiler her yıl
EPDK tarafından yayınlanır. Perakende satış lisansı sahibi tüzel
kişilerin her biri, bir önceki takvim yılında sattıkları elektrik
enerjisi miktarının ülkede satılan toplam elektrik enerjisi miktarına
oranı kadar, YEK Belgeli elektrik enerjisinden satın alırlar.
c) Bu Kanun kapsamında satın alınacak elektrik
enerjisi için uygulanacak fiyat; her yıl için, EPDK'nın belirlediği
bir önceki yıla ait Türkiye ortalama elektrik toptan satış fiyatıdır.
Ancak uygulanacak bu fiyat 5 Euro Cent/ kWh karşılığı Türk Lirasından
az, 5,5 Euro Cent/ kWh karşılığı Türk Lirasından fazla olamaz.
Bu madde kapsamındaki
uygulamalar 31.12.2011 tarihinden önce işletmeye giren tesisleri
kapsar. Ancak Bakanlar Kurulu uygulamanın sona ereceği tarihi,
31.12.2009 tarihine kadar Resmî Gazete' de yayınlanmak şartıyla, en
fazla 2 yıl süreyle uzatabilir.
MADDE 19- 5346 Sayılı Kanunun
8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 8- Orman
veya Hazinenin özel mülkiyetinde ya da Devletin hüküm ve tasarrufu
altında bulunan her türlü taşınmazın bu Kanun kapsamındaki yenilenebilir
enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üretimi yapmak amacıyla
kullanılması halinde, tesis, ulaşım yolları ve şebekeye bağlantı
noktasına kadarki enerji nakil hattı için kullanılacak arazilere
ilişkin olarak Çevre ve Orman Bakanlığı veya Maliye Bakanlığı tarafından
bedeli karşılığında izin verilir, kiralama yapılır, irtifak hakkı
tesis edilir veya kullanma izni verilir. 2011 yılı sonuna kadar devreye
alınacak YEK Belgeli bu tesislerden ulaşım yollarından ve şebekeye
bağlantı noktasına kadarki enerji nakil hatlarından yatırım ve işletme
dönemlerinin ilk on yılında izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma
izni bedellerine yüzde seksen beş indirim uygulanır. Orman arazilerinde
ORKÖY ve Ağaçlandırma Özel Ödenek Gelirleri alınmaz.”
MADDE 20- 4628 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendine aşağıdaki
paragraf eklenmiştir.
“Kurum, mevcut
üretim lisanslarında ve lisans başvurularında teminat ister. Teminat
alınması ve irat kaydedilmesine ilişkin hususlar ilgili yönetmelikle
düzenlenir.”
Yönetmeliklerin düzenlenmesi
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunda
yürürlüğe konulması öngörülen yönetmelikler, bu Kanunun yayımı
tarihinden itibaren bir yıl, 7 nci maddenin (ç) ve (d) bentleri kapsamında
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulması
öngörülen yönetmelikler ise iki yıl içinde çıkarılır. Anılan yönetmelikler
yürürlüğe girinceye kadar, mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı
olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
Mevcut yetki belgeleri ve enerji yöneticisi sertifikalarının
geçerliliği
GEÇİCİ MADDE 2- (1) Genel Müdürlük
tarafından verilmiş olan mevcut yetki belgeleri, süreleri doluncaya
kadar geçerliliklerini korur. Bu Kanunun yayımı tarihinde mevcut
olan enerji yöneticisi sertifikaları bir yıl içerisinde ücretsiz
olarak yenilenir.
Yükümlülüklere ilişkin ilk bilgilerin verilmesi
GEÇİCİ MADDE 3- (1) Endüstriyel
alanda faaliyet gösteren tüm işletmeler ve yapım aşamasında hazırlanmış
uygulama projelerinde veya tadilat projelerinde toplam inşaat
alanı onbin metrekare ve üzeri olan binaların sahipleri veya yönetimleri,
Genel Müdürlük tarafından bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren
iki ay içerisinde Genel Müdürlüğün internet sayfasında yayınlanan
formatta istenen bilgileri bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren
üç ay içerisinde Genel Müdürlüğe bildirir.
Genel Müdürlüğün yetkilendirme görevi
GEÇİCİ MADDE 4- (1) 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi kapsamında,
Genel Müdürlüğün şirketleri yetkilendirme faaliyeti, bu Kanunun
yayımlandığı tarihten itibaren iki yıl sonra yetkilendirilmiş kurum
sayısının onu aşması halinde sona erer. İki yıl içinde yetkilendirilmiş
kurum sayısı onu bulmazsa, Genel Müdürlüğün yetkilendirme faaliyeti
toplam sayı on olana kadar devam eder.
Eğitim ve bilinçlendirme uygulamaları
GEÇİCİ MADDE 5- (1) 6 ncı maddenin
birinci fıkrasının (b) bendinde öngörülen gerekli düzenlemeler
bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren iki yıl içinde ilgili kurumlar
tarafından yapılır.
(2) 6 ncı maddenin
birinci fıkrasının (c) bendinin (2) ve (3) numaralı alt bentlerinde
yer alan hükümler bu Kanunun yayımı tarihini takip eden birinci yılın
sonundan itibaren uygulanır.
Mevcut binalar ve endüstriyel işletmeler, inşaatı
devam eden binalar ve asgarî sınırları sağlama
GEÇİCİ MADDE 6- (1) Bu Kanunun
yayımı tarihinden önce mevcut olan binalar ile inşaatı devam edip
henüz yapı kullanım izni alınmamış olan binalar için, bu Kanunun 7
nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi, bu Kanunun yayımı tarihinden
itibaren beş yıl süreyle uygulanmaz.
(2) Bu Kanunun
yayımı tarihinde mevcut olan veya yapı ruhsatı alınmış binalar hakkında
7 nci maddenin birinci fıkrasının (d) bendi hükmü, bu Kanunun yayımı
tarihinden itibaren on yıl süreyle uygulanmaz.
(3) Bu Kanunun
yayımı tarihinden itibaren üç yıl süreyle 7 nci maddenin birinci
fıkrasının (ğ) ve (h) bentlerinde yer alan asgarî sınırları sağlama
şartı aranmaz.
GEÇİCİ MADDE 7- (1) Bu Kanunda
geçen Türk Lirası ibaresi karşılığında, uygulamada 28/01/2004 tarihli
ve 5083 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında
Kanun hükümleri gereğince ülkede tedavülde bulunan para Yeni
Türk Lirası olarak adlandırıldığı sürece bu ibare kullanılır.
Yürürlük
MADDE 21- (1) Bu Kanunun;
a) 10 uncu maddesinin
birinci fıkrasının (a) bendinin (8) numaralı alt bendi yayımı tarihinden
iki yıl sonra,
b) Diğer hükümleri
yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 22- (1) Bu Kanun hükümlerini
Bakanlar Kurulu yürütür.
|
|
Recep Tayyip Erdoğan |
|
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
|
Dışişleri Bak.
ve Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve
Başb. Yrd. |
Devlet Bak. ve
Başb. Yrd. |
|
|
A. Gül |
A. Şener |
M. A. Şahin |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
|
|
B.
Atalay |
A.
Babacan |
M.
Aydın |
|
|
Devlet Bakanı |
Devlet Bakanı |
Adalet Bakanı |
|
|
N.
Çubukçu |
K.
Tüzmen |
C.
Çiçek |
|
|
Millî Savunma Bakanı |
İçişleri Bakanı V. |
Maliye Bakanı |
|
|
M. V. Gönül |
M. V. Gönül |
K. Unakıtan |
|
|
Millî Eğitim
Bakanı |
Bayındırlık ve
İskân Bakanı |
Sağlık Bakanı |
|
|
H. Çelik |
F. N. Özak |
R. Akdağ |
|
|
Ulaştırma
Bakanı |
Tarım ve Köyişleri
Bakanı |
Çalışma ve Sos.
Güv. Bakanı |
|
|
B. Yıldırım |
M. M. Eker |
M. Başesgioğlu |
|
|
Sanayi ve
Ticaret Bakanı |
En. ve Tab. Kay.
Bakanı |
Kültür ve
Turizm Bakanı |
|
|
A. Coşkun |
M. H. Güler |
A. Koç |
|
|
|
Çevre ve Orman Bakanı |
|
|
|
|
O. Pepe |
|