Dönem: 22 Yasama Yılı: 5
TBMM
(S. Sayısı: 1253)
26/9/2006 Tarihli ve 5545 Sayılı Özel
Öğretim Kurumları Kanunu ve Anayasanın 89 uncu ve 104 üncü Maddeleri Gereğince Cumhurbaşkanınca Bir Daha
Görüşülmek Üzere Geri Gönderme Tezkeresi ile Millî Eğitim, Kültür,
Gençlik ve Spor Komisyonu Raporu (1/1251)
Not: Kanun, Başkanlıkça Anayasa ile Millî Eğitim, Kültür,
Gençlik ve Spor komisyonlarına havale edilmiştir.
T.C.
Cumhurbaşkanlığı 12/10/2006
Sayı:
B.01.0.KKB.01-18/A-9-2006-721
TÜRKİYE
BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
İLGİ:
27.09.2006 günlü, A.01.0.GNS.0.10.00.02-19786/50164 sayılı yazınız.
Türkiye
Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nca 26.09.2006 gününde
Yasa'nın 12. maddesinin ikinci fıkrasında,
"Bakanlık,
kurumlardan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde
hizmet satın alabilir.",
düzenlemesine yer verilmiştir.
Düzenleme
ile, Milli Eğitim Bakanlığı'na, özel öğretim kurumlarında,
hizmet satın alınması yoluyla öğrenci okutma yetkisi verilmekte
ve böylece özel öğretim kurumlarına Devlet bütçesinden kaynak aktarma
olanağı sağlanmaktadır.
Daha önce, 4967 sayılı Yasa'nın 1. maddesinde öngörülen, maddi olanaklardan yoksun başarılı
öğrencilerin, ücreti Milli Eğitim Bakanlığı'nca karşılanmak üzere
özel öğretim kurumlarında öğrenim görmelerinin sağlanabileceğine
ilişkin kural, Anayasa'ya ve kamu yararına uygun görülmeyerek, yeniden
görüşülmesi için Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne geri gönderilmişti.
Bu kez, 5545 sayılı Yasa'nın 12. maddesinde, daha önce yalnızca maddi olanaklardan yoksun
başarılı öğrenciler için öngörülen Devlet kaynakları kullanılarak
özel okullarda okutulma olanağı, kapsam çok genişletilerek, tüm öğrencileri
içerecek biçimde yeniden getirilmektedir.
a- Çağdaş yönetim anlayışında devletin temel işlevlerine
çekilmesi gerektiği savunulurken, temel görevler adalet, savunma,
eğitim ve sağlık olarak sayılmakta, ülke olanaklarının bu alanlara
özgülenmesiyle başarının yakalanacağı vurgulanmaktadır.
Özellikle eğitim konusunda başarılı olamayan ülkelerin
geleceklerini tehlikeye atacakları kuşkusuzdur. Çünkü eğitim, diğer tüm başarıların temelini, altyapısını
ve kaynağını oluşturmaktadır.
Çocuklarımızın, ülkemizin gerçekleri ve gereksinimleri
yönünde, gelişen ve değişen dünya gereklerine uygun çağdaş bir eğitim
ortamı içinde yetiştirilmesi çağdaş uygarlığı yakalamanın zorunlu
koşuludur.
Anayasa'nın çağdaş bir eğitim ve öğrenimi öngören
42. maddesinde,
- Kimsenin
eğitim ve öğretim hakkından yoksun bırakılamayacağı,
- Eğitim
ve öğretimin, Atatürk ilke ve devrimleri doğrultusunda, çağdaş bilim
ve eğitim esaslarına göre, Devlet'in gözetim ve denetimi altında
yapılacağı,
- Eğitim
ve öğretim özgürlüğünün Anayasa'ya sadakat borcunu ortadan kaldırmayacağı,
- İlköğretimin,
kız ve erkek tüm yurttaşlar için zorunlu ve Devlet okullarında parasız
olacağı,
- Özel
ilk ve orta dereceli okulların bağlı olduğu esasların, Devlet okullarıyla
erişilmek istenen düzeye uygun biçimde yasayla düzenleneceği,
- Devlet'in,
maddi olanaklardan yoksun başarılı öğrencilerin öğrenimlerini
sürdürebilmeleri amacıyla burslar ve başka yollarla gerekli yardımları
yapacağı,
belirtilmiştir.
Anayasa'da, eğitim ve öğretim, birey yönünden hak
olarak tanınırken, Devlet'in de başta gelen ödevlerinden sayılmıştır.
Devlet'in bu ödevleri yerine getirmesinin yolu,
kuşkusuz, Atatürk ilke ve devrimleri doğrultusunda, aklın egemenliğine
dayanan, çağdaş eğitim ve öğretim kurumları oluşturması, varolanları
geliştirmesidir. Eğitim ve öğretim
hizmetlerine Devletçe önemli ağırlık verilmesi, çağın ve Anayasa'nın
gereğidir.
Yasa'nın 12. maddesinin ikinci fıkrasıyla getirilen,
hizmet satın alınması yöntemiyle öğrencilerin, karşılığı Devlet
bütçesinden ödenmek üzere özel eğitim kurumlarında okutulmasına
ilişkin düzenleme, Devlet'in temel görevinin, hizmet satın
Oysa, Anayasa'nın 42. maddesinde, Devlet'in önemli temel görevleri arasında
yer verilen eğitim hizmetini, özel eğitim kurumlarından hizmet
satın alarak yürütmesine olanak sağlayan bir düzenleme bulunmamaktadır.
b- Anayasa'nın
42. maddesinin yedinci fıkrasında, Devlet'in, maddi
olanaktan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri
amacıyla burslar ve başka yollarla gerekli yardımı yapacağı belirtilmiştir.
Bu kuralda
öngörülen yardımlar, öğrencilere yönelik parasız yatılılık,
burs ve kredi gibi yardımlarla sosyal yardımlara ilişkindir. Görüldüğü gibi Anayasa'da, özel eğitim kurumlarına Devlet
bütçesinden kaynak aktarılması öngörülmemiştir.
Oysa, öğrencilerin, hizmet satın alınması yoluyla
özel eğitim kurumlarında okutulması, öğrencilere eğitim olanağı
sunulmasının yanında özel okullara Devlet bütçesinden kaynak aktarılması
sonucunu doğuracaktır.
Ayrıca, özel eğitim kurumlarının kurulma amaçlarından
biri, eğitim hizmetinden yararlananların öğretim giderlerini
üstlenip, Devlet bütçesini rahatlatmaktır ki, özel okullara kaynak
aktarılması bu amaçla da bağdaşmamaktadır.
c- Anayasa'nın
42. maddesinin gerekçesinde, Devlet'e, maddi olanaktan yoksun başarılı
öğrencilere burslar ve başka yollarla gerekli yardımı yapma ödevinin
yüklendiği sekizinci fıkranın amacının, Devlet dışında burs vermeyi
meslek edinmiş çeşitli hukuksal yapıdaki kuruluşların gençler üzerindeki
olumsuz etkilerinin önlenmesi olduğu vurgulanmıştır.
Öğrencilerin, hizmet satın alınması yoluyla özel
eğitim kurumlarında Devlet olanakları ile okutulması, bu amaca da
uygun düşmemektedir.
Ülkemizde eğitim kalitesini ve çağdaşlığını kanıtlamış
kimi özel okullara ilginin büyük olduğu, giriş sınavının ardından
çok kısa sürede kontenjanlarını doldurdukları bilinen bir gerçektir.
Bu
okullarda, hizmet satın
Devlet'in eğitim alanındaki temel ödevi, Devlet okullarının
düzeyini özel okullara örnek oluşturacak biçimde yükseltmek ve bu
okulları tam kapasite ile çalışabilecek duruma getirmektir.
Devlet okullarının fiziki koşullarını ve eğitim
kalitesini iyileştirmek için yeterli ödenek bulunmadığı yönündeki
tartışmalar güncelliğini korurken ve bu okullarda büyük ölçüde kapasite
açığı varken, Devlet'in sınırlı parasal kaynağının kimi özel okulların
desteklenmesi amacıyla bu okullara aktarılması kamu yararı yönünden
de uygun değildir.
Yayımlanması yukarıda açıklanan gerekçelerle uygun
görülmeyen 5545 sayılı "Özel Öğretim Kurumları Kanunu",
12. maddesinin Türkiye Büyük Millet
Meclisi'nce bir kez daha görüşülmesi için, Anayasa'nın değişik 89 ve
104. maddeleri uyarınca ilişikte geri gönderilmiştir.
Ahmet
Necdet SEZER
Cumhurbaşkanı
Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve
Spor Komisyonu Raporu
Türkiye
Büyük Millet Meclisi 2/11/2006
Millî
Eğitim, Kültür, Gençlik ve
Spor
Komisyonu
Esas
No.: 1/1251
Karar
No.: 2
TÜRKİYE
BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Başkanlıkça
13/10/2006 tarihinde tali komisyon olarak Anayasa, esas komisyon olarak
Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonuna havale edilen
26/9/2006 tarihli ve 5545 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu ve
Anayasanın 89 uncu ve 104 üncü Maddeleri Gereğince Cumhurbaşkanınca
Bir Daha Görüşülmek Üzere Geri Gönderme Tezkeresi (1/1251), Komisyonumuzun 17 Ekim ve 2 Kasım 2006 tarihli
toplantılarında görüşülmüştür.
17
Ekim 2006 tarihli toplantımıza Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı
ile Milli Eğitim ve Maliye Bakanlıkları yetkilileri, 2 Kasım 2006
tarihli toplantımıza Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı
ve diğer yetkililer katılmışlardır.
17 Ekim 2006 tarihli toplantımızda
öncelikle Cumhurbaşkanının geri gönderme gerekçeleri incelenmiştir.
Sayın Cumhurbaşkanı 5545 sayılı Kanunun
Komisyonumuzun 17/10/2006 tarihli toplantısında,
Anayasamızın 89 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca sadece
Cumhurbaşkanınca Bir Daha Görüşülmesi istenen 12 nci maddenin görüşülmesi
ve bu maddenin alt komisyonda incelenmesi kararlaştırılmıştır.
Alt Komisyon; başkanlığına
Van Milletvekili Hacı Biner’i seçerek çalışmalarına başlamıştır.
Alt Komisyon, 5545 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 12 nci
maddesinin “ Bakanlık 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde
hizmet satın alabilir” fıkrasının metinden çıkarılmasını kararlaştırmıştır.
Bu düzenlemenin, özünde özel öğretim kurumlarını
teşvik etmek amacıyla getirildiği ancak beklenen faydanın sağlanamayacağının
öngörüldüğü, raporda ifade edilmiştir.
Komisyonumuz, 2/11/2006 tarihli toplantısında Alt
Komisyon raporunu görüşmüştür. Komisyonumuz, Alt Komisyonun
oluşturduğu metni oybirliği ile aynen
Raporumuz, Genel Kurulun onayına sunulmak üzere
Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
|
|
Tayyar Altıkulaç |
Hikmet Özdemir |
Hacı Biner |
|
|
İstanbul |
Çankırı |
Van |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Hüseyin Ekmekçioğlu |
Faruk Anbarcıoğlu |
Mustafa Özyurt |
|
|
|
|
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Mustafa Gazalcı |
Mehmet Yüksektepe |
Ömer Özyılmaz |
|
|
Denizli |
Denizli |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Hasan Aydın |
Temel Yılmaz |
Avni Doğan |
|
|
Giresun |
Gümüşhane |
Kahramanmaraş |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Remzi Çetin |
Mehmet Çerçi |
Mehmet Sarı |
|
|
|
Manisa |
Osmaniye |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
|
Öner Ergenç |
Engin Altay |
Osman Kılıç |
|
|
Siirt |
Sinop |
|
|
|
|
Üye |
|
|
|
|
Muharrem İnce |
|
|
|
|
Yalova |
|
ANAYASANIN 89 UNCU VE 104 ÜNCÜ MADDELERİ GEREĞİNCE
CUMHURBAŞKANINCA
BİR DAHA GÖRÜŞÜLMEK ÜZERE GERİ GÖNDERİLEN KANUN
ÖZEL
ÖĞRETİM KURUMLARI KANUNU
Kanun
No. 5545
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1- Bu Kanunun
amacı, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel hukuk tüzel
kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişiler
tarafından açılacak özel öğretim kurumlarına kurum açma izni verilmesi,
kurumun nakli, devri, personel çalıştırılması, kurumlara yapılacak
malî destek ve bu kurumların eğitim-öğretim, yönetim, denetim ve gözetimi
ile yabancılar tarafından açılmış bulunan özel öğretim kurumlarının;
eğitim-öğretim, yönetim, denetim, gözetim ve personel çalıştırılmasına
ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir.
Bu Kanun,
Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri
veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişilerce açılan
özel öğretim kurumları ile yabancılar tarafından açılmış bulunan
özel öğretim kurumlarını kapsar.
Tanımlar
MADDE 2- Bu Kanunda
geçen;
a) Bakanlık:
Millî Eğitim Bakanlığını,
b) Kurum:
Okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları
ile çeşitli kursları, uzaktan öğretim yapan kuruluşları, dershaneleri,
motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri,
öğrenci etüt eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri
ile benzeri özel öğretim kurumlarını,
c)
Okul: Okul öncesi eğitim, ilköğretim, özel eğitim ve ortaöğretim
özel okullarını,
d) Yabancı
okullar: Yabancılar tarafından açılmış özel okulları,
e)
Azınlık okulları: Rum, Ermeni ve Musevî azınlıklar tarafından kurulmuş,
Lozan Antlaşması ile güvence altına alınmış ve kendi azınlığına
mensup Türkiye Cumhuriyeti uyruklu öğrencilerin devam ettiği
okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim özel okullarını,
f)
Dershane: Öğrencileri; bir üst okulun veya yüksek öğretime giriş
sınavlarına hazırlamak, istedikleri derslerde yetiştirmek ve
bilgi düzeylerini yükseltmek amacıyla faaliyet gösteren özel öğretim
kurumlarını,
g) Çeşitli
kurslar: Kişilerin sosyal, kültürel ve meslekî alanlarda bilgi, beceri,
yetenek ve deneyimlerini geliştirmek veya isteklerine göre serbest zamanlarını değerlendirmek üzere faaliyet
gösteren özel öğretim kurumlarını,
h)
Özel eğitim okulu: Özel eğitim gerektiren bireylere hizmet veren,
özel olarak yetiştirilmiş personelin bulunduğu, geliştirilmiş
eğitim programlarının uygulandığı özel öğretim kurumunu,
i) Motorlu
taşıt sürücüleri kursu: Motorlu taşıt sürücüsü yetiştirerek sınav
sonucu sertifika veren ve trafikle ilgili eğitim-öğretim yaptıran
özel öğretim kurumlarını,
j) Öğrenci
etüt eğitim merkezi: Öğrencilerin, derslerine çalışmalarına,
ödev ve projelerini yapmalarına yardımcı olan, ilgi, istek ve yetenekleri
doğrultusunda çeşitli faaliyetlerin yürütüldüğü özel öğretim kurumlarını,
k)
Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi: Özel eğitim gerektiren bireylerin
konuşma ve dil gelişim güçlüğü, ses bozuklukları, zihinsel, fiziksel,
duyusal, sosyal, duygusal veya davranış problemlerini ortadan kaldırmak
ya da etkilerini en az seviyeye indirmek, yeteneklerini yeniden
en üst seviyeye çıkarmak, temel öz bakım becerilerini ve bağımsız
yaşam becerilerini geliştirmek ve topluma uyumlarını sağlamak
amacıyla faaliyet gösteren özel öğretim kurumlarını,
l) Milletlerarası
özel öğretim kurumları: Yalnız yabancı uyruklu öğrencilerin devam
edebilecekleri özel öğretim kurumlarını,
m) Kurucu:
Kurumun sahibi olan ve adına kurum açma izin belgesi düzenlenen gerçek
veya tüzel kişiyi,
n) Kurucu
temsilcisi: Özel hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine
göre yönetilen tüzel kişiler adına seçilen kişiyi,
o)
Uzaktan öğretim kurumu: Çeşitli nedenlerle öğrenimlerini sürdüremeyenlere
her türlü iletişim araçları ile eğitim-öğretim yapan kurumları,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kurum Açma, Kurucu, Kurum Binaları,
Milletlerarası Özel Öğretim Kurumları,
Yabancı Okullar ve Azınlık Okulları
Kurum açma izni
MADDE 3- Bir kurumda
öğretime başlayabilmek için kurum açma izni alınması zorunludur. İzin başvuruları ilgili millî eğitim müdürlüğüne yapılır.
Valilikçe yapılan inceleme sonucunda açılması uygun
görülen okullar dışındaki kurumlara kurum açma izni verilir.
Valilikçe açılması uygun görülen okullara ilişkin
başvurular ise kurum açma izni verilmek üzere Bakanlığa gönderilir.
Kurum açma izni talebinin valilikçe reddedilmesi
hâlinde, kurucu veya kurucu temsilcisi tarafından taleplerinin
reddine ilişkin işlemin tebliğinden itibaren onbeş iş günü içinde
Bakanlığa itirazda bulunulabilir. İtiraz, Bakanlıkça onbeş iş günü içinde karara bağlanır.
Kurum açma izni alınmadıkça, kuruma öğrenci kaydı
yapılamaz.
Kurum
açma izni verilmesi, binanın kullanılış amaçlarına ve Bakanlıkça
belirlenen standartlara uygun ve yeterli bulunmasıyla birlikte
aşağıdaki şartların yerine getirilmesine bağlıdır:
a)
Ders araç-gerecinin kurumun amaç ve ihtiyaçları için yeterli olduğunun
bir rapor ile tespit edilmesi.
b) Kurumun;
yönetici, öğretmen ve diğer personelinin sayı ve nitelikleri yönünden
uygun bulunması ve bu kurumda çalışacaklarının belgelendirilmesi.
c) Kurumun
yönetmelikleriyle öğretim programının Bakanlıkça incelenip
onanmış olması.
İlköğretim, ortaöğretim ve özel eğitim okulları
için öğretim yılının otuzuncu gününden sonra verilen kurum açma
izinleri, ertesi ders yılından itibaren geçerlidir.
Kurumlara ad verilmesine ilişkin esaslar yönetmelikle
belirlenir.
Gerçek ve tüzel kişiler tarafından; hizmet içi eğitim
kapsamına giren faaliyetler dışında Kanun kapsamında belirtilen
faaliyetler, bu Kanuna göre yetkili makamlardan kurum açma izni
alınmadan yapılamaz.
Askerî okullar, emniyet teşkilâtına bağlı okullar ve
din eğitimi-öğretimi yapan kurumların aynı veya benzeri özel öğretim
kurumları açılamaz.
Kurucu/kurucu temsilcisinin nitelikleri
ve kurum binaları
MADDE 4- Kurum
açacak veya açılmış bir kurumu devralacak olan gerçek kişilerle tüzel
kişilerin temsilcilerinde; affa uğramış olsalar bile yüz kızartıcı
bir suçtan yahut kasdî bir suçtan dolayı altı ay veya daha fazla hapis
cezası ile mahkûm edilmemiş olma şartı aranır.
Kurum binalarının nitelikleri, bu binalarda açılabilecek
kurumlar ile her tür tesis ve donanıma ilişkin standartlar Bakanlıkça
belirlenir.
Meyhane,
kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma
açık yerler ile açık alkollü içki satılan yerlerin, okul binalarından
kapıdan kapıya en az yüz metre uzaklıkta bulunması
zorunludur. Özel eğitime muhtaç bireylerin devam ettikleri
öğretim kurumları ile okullar dışındaki diğer özel öğretim kurumlarında
bu zorunluluk aranmaz. Ancak, söz konusu özel
öğretim kurumlarıyla yukarıda belirtilen türdeki iş yerleri aynı
binada bulunamaz.
Turizmin yoğun olduğu yörelerde bulunan okulların
tatil olduğu dönemlerde, yukarıda belirtilen iş yerleri ile okullar
arasında yüz metre uzaklık şartı aranmaz.
Uzaklıkla ilgili esaslar İçişleri, Millî Eğitim, Sağlık,
Kültür ve Turizm bakanlıklarının müştereken hazırlayacakları yönetmelikle
belirlenir.
Milletlerarası özel öğretim kurumları,
yabancı okullar ve azınlık okulları
MADDE 5- Milletlerarası
özel öğretim kurumları, yabancı okullar ve azınlık okullarına ilişkin
esaslar aşağıda belirtilmiştir.
a) Milletlerarası
özel öğretim kurumları:
1) Yalnız
yabancı uyruklu öğrencilerin devam edebilecekleri yüksek öğretim
dışındaki milletlerarası özel öğretim kurumu; yabancı uyruklu
gerçek ve tüzel kişiler tarafından veya Türk vatandaşlarıyla ortaklık
yolu ile 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu çerçevesinde
Bakanlar Kurulunun izniyle açılabilir. Türkiye
Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri veya
özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişiler de kendi adlarına
aynı amaçla milletlerarası mahiyette özel öğretim kurumu açabilir.
2) Bu
öğretim kurumlarında; Türk Devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez
bütünlüğüne, güvenliğine ve menfaatlerine aykırı, Türk Milletinin
millî, ahlâkî, insanî, manevî ve kültürel değerleri aleyhinde eğitim-öğretim
yapılamaz.
3) Bu
kurumlarda öğretim programları, eğitim-öğretim faaliyetleri ve
diğer hususlarla ilgili işlemler, kurum yönetimince hazırlanan
ve Bakanlıkça onaylanan esaslara göre yürütülür.
4) Bu
konularda Bakanlığın denetim hakkı saklıdır.
b) Yabancı
okullar:
1) Bakanlar
Kurulunun izni ile yeni arazi edinebilir ve kapasitelerini en
fazla beş misline kadar artırabilir.
2) Üzerinde
kuruldukları araziler genişletilmemek şartı ve Bakanlığın izni
ile mevcut arazi üzerindeki bina, öğrenci ve donanım kapasitelerini
en çok bir mislini geçmemek üzere artırabilir veya yenileyebilir.
3) Mevcut
binalarında ihtiyaç halinde valiliğin izni ile tadilat yapabilir.
4) Bu
bentte belirtilenler dışında, yabancı okulların; binaları genişletilemez,
şubeleri açılamaz, mevcut binalarının yerine kaim olmak üzere yeniden
binalar inşa edilemez. Bu amaçla herhangi bir mülk
edinilemez veya kiralanamaz.
5) Yabancı
okulların taşınmaz malları, kurucularının veya yetkililerinin
önerisi ile Bakanlığa ya da kuruluş amaçları eğitim vermek olan 4721
sayılı Türk Medenî Kanununa göre kurulan vakıflara Bakanlar Kurulunun
izni ile devredilebilir. Devredilen bu kurumların
yönetim, eğitim-öğretim özellikleri dikkate alınarak korunması
yararlı görülenler Bakanlıkça tespit edilir.
c)
Azınlık okulları:
1)
23/8/1923 tarihli ve 340 sayılı Kanuna bağlı Antlaşmanın 40 ve 41 inci
maddeleriyle ilgisi bulunan okulların özellik göstermesi gereken
hususları yönetmelikle tespit edilir. Bu yönetmelik,
ilgili ülkelerin bu konulardaki mütekabil mevzuat ve uygulamaları
dikkate alınmak suretiyle hazırlanır. Yönetmelikte
belirtilmeyen hususlarda resmî okullar mevzuatı uygulanır. Bu okullarda yalnız kendi azınlığına mensup Türkiye Cumhuriyeti
vatandaşlarının çocukları okuyabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Eğitim-Öğretim, Yönetim, Kurumun
Kapatılması ve Personel İşlemleri
Eğitim-öğretim ve kurumların yönetimi
MADDE 6- Kurumlarda
eğitim-öğretim ve yönetim, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununda
ifade edilen Türk Milli Eğitiminin genel amaç ve temel ilkelerine
uygun olarak yürütülür.
Kurumlarda uygulanacak öğretim programı ve haftalık
ders çizelgesi, resmî kurumlarda uygulanan usûl ve esaslar çerçevesinde
belirlenir. Bakanlıkça uygun
bulunması durumunda farklı öğretim programları ve haftalık ders
çizelgesi de uygulanabilir.
Kurumun veya yönetimleri birleştirilen kurumların
bir müdür tarafından yönetilmesi esastır. Yönetimleri birleştirilecek kurumlarla ilgili usûl ve
esaslar yönetmelikle belirlenir.
Bir kimse birden fazla kurumun kurucusu olabilir. Gerekli nitelikleri taşıyan kurucu/kurucu temsilcisi,
kurumun müdürü de olabilir. Üzerinde müdürlük
görevi bulunmayan kurucu/kurucu temsilcisi, kurumun eğitim-öğretimine
ve bunlarla ilgili yönetim işlerine karışamaz.
Bünyesinde birden fazla kurum bulunduran kurumlara
genel müdür ve genel müdür yardımcısı atanabilir.
Kurum açma izninin iptali, kurumun
kapatılması, devri ve nakli
MADDE 7- Kurum
açma izni verilen kurumlarda iki yıl içinde öğretime başlamayan
ile amacı dışında kullanıldığı tespit edilen kurumun, kurum açma
izinleri iptal edilir.
Özel
öğretim kurumları, kurum açma şartlarından herhangi birini kaybetmesi
veya izinsiz değişiklik yapması, mevzuatta belirtilen sayıda personel
çalıştırılmaması veya mevzuata aykırı personel çalıştırılması,
reklam ve ilana ilişkin gerekli şartların yerine getirilmemesi halinde,
davranışın ağırlık derecesine göre onbeş günden az olmamak kaydıyla
üç aya kadar geçici olarak, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun
genel ve özel amaçlarıyla temel ilkelerine uymayan, kurumunu mevzuata
uygun kapatmayan, geçici olarak kapatma cezası alan ve aynı fiili
tekrar işleyen kurumlar ise sürekli olarak kurum açma izni veren makam
tarafından kapatılır.
Okul
kurucusu/kurucu temsilcisi; Bakanlığa, yönetici, öğretmen, uzman
öğretici, usta öğretici ve öğrenci/kursiyerlere en az üç ay önce yazılı olarak bildirmek şartıyla ve gerekçesi
Bakanlıkça uygun bulunduğu takdirde öğretim yılı sonunda okulunu
kapatabilir.
Okullar
dışındaki diğer kurumların kurucusu/kurucu temsilcisi valiliğe,
yönetici, öğretmen, uzman öğretici, usta öğretici ve öğrenci/kursiyerlere
en az üç ay önce yazılı olarak bildirmek şartıyla
ve gerekçesi valilikçe uygun bulunduğu takdirde dönem sonunda kurumunu
kapatabilir.
Kapanan veya kapatılan kurum; mühürlerini, yönetici,
öğretmen ve öğrencilerle ilgili bütün defterlerini, dosyalarını
ve diğer evrakını ilgili valiliğe devir ve teslim etmeye mecburdur. Devir ve teslimden kaçınan veya bu görevi savsaklayan kurucu
veya kurucu temsilcisi hakkında 5326 sayılı Kabahatler Kanununun
32 nci maddesi uygulanır.
Kapatılan kurumlarla ilgili olarak öğrenci/kursiyer
veya velilerinin, kurucular aleyhine genel hükümlere göre dava
açma hakları saklıdır.
Kurumların devri ve nakline ilişkin usûl ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
Kurumlarda çalıştırılacak personel
MADDE 8- Kurumların
eğitim-öğretim ve yönetim hizmetlerinin, asıl görevi bu kurumlarda
olan yönetici ve eğitim-öğretim elemanları ile yürütülmesi esastır.
Bir kurumun
öğretime başladığı tarihten itibaren mevcut ders saati sayısının,
kuruluş sırasında üçte birinin, kuruluşundan üç yıl sonra da en az üçte ikisinin asıl görevi bu kurumlarda olan öğretmen,
uzman öğretici veya usta öğreticiler tarafından okutulması zorunludur.
Kurumların
yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmetlerinde, en az
dengi resmî öğretim kurumlarına atanabilmek için gerekli nitelik
ve şartları taşıyanlar, resmî dengi bulunmayan kurumların yöneticilik
ve eğitim-öğretim hizmetlerinde ise yönetmelikle belirtilen nitelik
ve şartları taşıyanlar görevlendirilir.
İhtiyaç
halinde, resmî okullarda görevli öğretmenlere asıl görevlerini aksatmamak
ve aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu haftalık ders saati
sayısını doldurmaları kaydı ve çalıştıkları kurumların izni ile
sadece okullarda, aylık karşılığı okutmakla yükümlü bulunduğu
haftalık ders saati sayısının yarısı kadar ücretli
ders verilebilir. Öğretmenlerin toplam ders saati
sayısı haftada otuz saati geçemez.
Uzman
öğretici, usta öğretici ve öğretmenlik yapma nitelik ve şartlarını
taşıyan diğer Devlet memurlarına, ilgili birimlerin izniyle haftada
on saati geçmemek üzere ücretli ders görevi verilebilir.
Ders saati ücretli olarak görevlendirileceklerle
ilgili diğer hususlar yönetmelikle belirlenir.
Kurumların
müdürleri, kurucu/kurucu temsilcisi tarafından; diğer yönetici
ve öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticileri ise müdürlerince
seçilir ve çalışma izinleri valiliğin iznine sunulur. Valiliğin
izni alınmadan müdür ile diğer yönetici, öğretmen, uzman öğretici
ve usta öğreticiler işe başlatılamaz.
Gerekli
şartları taşıyan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler
için valilikçe çalışma izni düzenlenir. Çalışma izninin
iptali yine valilikçe yapılır.
Bu Kanun
kapsamında çalışacak yabancılar, 4817 sayılı Yabancıların Çalışma
İzinleri Hakkında Kanun hükümleri doğrultusunda görevlendirilir.
Türkçe'den
başka dille öğretim yapan ve yabancılar tarafından açılmış bulunan
okulların kurucuları ile müdürleri, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu,
Türkçe veya Türkçe kültür dersleri öğretmenliği yapma niteliğini
taşıyan ve öğretim dilini bilenlerden birini, Türk müdür başyardımcısı
olarak çalışma izni düzenlenmek üzere valiliğe önerir.
Öğretim
dilini bilen Türkçe veya Türkçe kültür dersleri öğretmeni bulunmaması
hâlinde, okulun öğretim dilinde özel alan eğitimi görmüş, Türkiye Cumhuriyeti
uyruklu öğretmenlere de bu görev verilebilir.
Bu öneriyi, uyarıya rağmen bir ay içinde yapmayan
okulların Türk müdür başyardımcılarını, yukarıdaki şartları taşıyan
öğretmenler arasından valilik seçer ve işe başlatır.
Özlük hakları ve sorumluluklar
MADDE 9- Kurumlarda
çalışan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler
ile kurucu veya kurucu temsilcisi arasında yapılacak iş sözleşmesi,
en az bir takvim yılı süreli olmak üzere yönetmelikle
belirtilen esaslara göre yazılı olarak yapılır. Mazeretleri nedeniyle
kurumdan ayrılan öğretmen ve öğreticilerin yerine alınacak olanlar
ile devredilen kurumların yönetici, öğretmen ve öğreticileri
ile bir yıldan daha az bir süre için de iş sözleşmesi
yapılabilir.
Okullarda
yöneticilik ve eğitim-öğretim hizmeti yapanlara, kıdemlerine göre
(emekliler hariç) dengi resmî okullarda ödenen aylık ile sosyal yardım
kapsamındaki ek ödeme tutarlarından az ücret
verilemez.
Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler, bütçe kanunlarıyla
resmî okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul
öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi
kesilmez.
Kurumlardaki
ek ders ücreti miktarı, resmî okullar için tespit edilen miktardan az olamaz. Ancak, 8 inci madde uyarınca resmî okul ve
kurumlardan ücretli olarak görevlendirilenlere verilecek ek
ders ücreti miktarı,
resmî okullar için tespit edilen ek ders ücretinin iki katını
geçemez.
Kurumlarda
görev yapan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler,
bu Kanun hükümleri saklı kalmak üzere;
a) Sosyal
güvenlik ve özlük hakları yönünden; 506 sayılı Sosyal Sigortalar
Kanunu ile 4857
sayılı İş Kanunu,
b) Yetki,
sorumluluk, ödül ve cezalar ile bunların uygulanması bakımından;
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 1702 sayılı İlk ve Orta Tedrisat
Muallimlerinin Terfi ve Tecziyeleri Hakkında Kanun, 4357 sayılı
Hususi İdarelerden Maaş Alan İlkokul Öğretmenlerinin Kadrolarına
Terfi, Taltif ve Cezalandırılmalarına ve Bu Öğretmenler İçin Teşkil
Edilecek Sağlık ve İçtimaî Yardım Sandığı ile Yapı Sandığına ve Öğretmenlerin
Alacaklarına Dair Kanun ile 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin
Yargılanması Hakkında Kanun,
hükümlerine tâbidir.
Ancak,
657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre kademe ilerlemesinin
durdurulması cezasını gerektiren fiillerin işlenmesi halinde
bu kişilere kademe ilerlemesinin durdurulması cezası yerine
brüt aylığından ¼'ü ile ½'si arasında maaş kesim cezası, çalışma izni
veren makam tarafından verilir. Tekrarı hâlinde ise
göreve son verilir.
1702
sayılı Kanuna göre meslekten çıkarılma veya 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununa göre Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren
fiil ve hâllerin işlenmesi hâlinde, Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle
personelin görevine, izni veren makam tarafından son verilir.
Yetki, sorumluluk, ödül, sicil, disiplin ve cezaların
uygulanmasına ilişkin diğer esas ve usûller çıkarılacak yönetmelikle
belirlenir.
Kurumlarda
görev yapan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler,
görevleri sırasında suç işlemeleri veya görevleri nedeniyle
kendilerine karşı işlenen suçlardan dolayı 5237 sayılı Türk Ceza
Kanununun uygulanması ve ceza kovuşturması bakımından kamu görevlisi
sayılır.
Çalışma izninin iptali ve geçici
görevlendirme
MADDE 10- İki
defa teftiş raporuyla başarısızlığı tespit edilen yönetici, öğretmen,
uzman öğretici ve usta öğreticilerin çalışma izni, izni veren makam
tarafından iptal edilir.
Hizmete
devamında 9 uncu madde hükümlerine göre sakınca görülen yönetici,
öğretmen, uzman öğretici, usta öğretici ve diğer personelin görevine,
izni veren makam tarafından son verilir.
Bu durum, ilgiliye tebliğ edilmek üzere kuruma bildirilir. Tebliğ,
sözleşmenin feshine ve ilgilinin kurumla ilişiğinin kesilmesine
yeter sebep teşkil eder.
Kurumların
teftiş ve denetlenmesi sırasında valilik, lüzum görülen durumlarda
kurumun yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticilerini
görevden uzaklaştırabilir. Bu takdirde valilikçe,
geçici görevlendirme yapılarak gerekli tedbirler alınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Denetim, Reklâm, Malî Hükümler ve
Ücretler
Denetim, reklâm ve ilânlar
MADDE 11- Kurumlar
ve bu kurumlarda görevli personel, Bakanlığın denetimi ve gözetimi
altındadır.
Eğitim-öğretim ve yönetim bakımından yapılan denetimlerde,
kurumun özel yönetmeliği de dikkate alınır.
Kurumlar, ancak amaçlarına uygun tanıtıcı mahiyette
reklâm ve ilân verebilirler. Bu kurumlar reklâm
ve ilânlarında gerçeğe aykırı beyanlarda bulunamazlar ve televizyonda
reklâm ve ilân yapamazlar.
Malî hükümler
MADDE 12- Kurumlar,
faaliyetlerini sadece kazanç sağlamak için düzenleyemezler. Ancak, Türk Millî Eğitiminin amaçları doğrultusunda eğitimin
kalitesini yükseltmek, gelişmelerine fırsat ve imkân verecek yatırımlar
ve hizmetler yapmak üzere gelir sağlayabilirler.
Bakanlık, kurumlardan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu
hükümleri çerçevesinde hizmet satın alabilir.
Okulların su, doğal gaz ve elektrik ücretlendirilmesi,
resmî okullara uygulanan tarife üzerinden uygulanır.
Öğrenim ücreti ve diğer ücretler,
ücretsiz öğrenim ve yabancı uyruklu öğrenciler
MADDE 13- Öğrenim
ücreti ve diğer ücretler, kurumlarca her yıl tespit edilerek ocak
ayından itibaren en geç mayıs ayında ilân edilir.
Ücretlerin hangi esaslara göre tespit, tayin, ilân
ve tahsil edileceği yönetmelikle belirlenir.
Kurumlar,
öğrenim gören öğrenci sayısının yüzde üçünden az
olmamak üzere ücretsiz öğrenci okutmakla yükümlüdür. Bakanlıkça
bu
Ücretsiz
okutulacak öğrencilerin yüzdesi, seçimi ve kurumlara
Kurumlar ayrıca, öğrenim bursu verebilirler. Öğrenim bursu verilmesine ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle
belirlenir.
Bir okula alınabilecek yabancı uyruklu öğrenci sayısı,
o okulda okuyan Türkiye Cumhuriyeti uyruklu öğrenci sayısının
yüzde otuzunu aşamaz.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Geçici ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan kanun, yönetmelikler
ve hüküm bulunmayan haller
MADDE 14- 8/6/1965
tarihli ve 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu yürürlükten
kaldırılmıştır.
Bu Kanunda belirtilmiş olan yönetmelikler, Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yürürlüğe konulur.
Bu Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda, resmî öğretim
kurumlarında uygulanan mevzuat hükümleri uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 1- Bu Kanunda
öngörülen yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar,
mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına
devam olunur.
GEÇİCİ MADDE 2- Bu Kanun
yürürlüğe girmeden önce, resmî okullarda görevli olup kurumlarda
ücretli ders veren öğretmenler, çalışma izni sürelerinin bitimi
tarihine kadar kurumlardaki görevlerine devam
edebilirler.
GEÇİCİ MADDE 3- Bu Kanunun
12 nci maddesi 2006-2007 öğretim yılından itibaren uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 4- 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk
Esirgeme Kurumu Kanunu hükümleri gereği izin almış olan özel eğitim
ve rehabilitasyon merkezleri 31/12/2007 tarihine kadar Millî Eğitim
Bakanlığınca belirlenen şartlara uygun olarak açılış izinlerini
yenilerler.
Yürürlük
MADDE 15- Bu Kanun
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 16- Bu Kanun
hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
MİLLÎ EĞİTİM, KÜLTÜR, GENÇLİK VE SPOR
KOMİSYONUNUN
ÖZEL
ÖĞRETİM KURUMLARI KANUNU
Malî hükümler
MADDE 12- Kurumlar,
faaliyetlerini sadece kazanç sağlamak için düzenleyemezler. Ancak, Türk Millî Eğitiminin amaçları doğrultusunda eğitimin
kalitesini yükseltmek, gelişmelerine fırsat ve imkân verecek yatırımlar
ve hizmetler yapmak üzere gelir sağlayabilirler.
Okulların su, doğal gaz ve elektrik ücretlendirilmesi,
resmî okullara uygulanan tarife üzerinden uygulanır.