Dö­nem: 22                                                                           Ya­sa­ma Yı­lı: 5

 

TBMM                                                        (S. Sa­yı­sı: 1360)

 

Nük­le­er Güç San­tral­le­ri­nin Ku­rul­ma­sı ve İş­le­til­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Çev­re ile Ener­ji, Ta­biî Kay­nak­lar, Bil­gi ve Tek­no­lo­ji Ko­mis­yon­la­rı Ra­por­la­rı (1/1260)

 

                                   T.C.

                             Baş­ba­kan­lık                                                                                  

                     Ka­nun­lar ve Ka­rar­lar

                         Ge­nel Mü­dür­lü­ğü                                                                     31/10/2006

        Sa­yı: B.02.0.KKG.0.10/101-1313/5007

 

TÜR­Kİ­YE BÜ­YÜK MİL­LET MEC­Lİ­Sİ BAŞ­KAN­LI­ĞI­NA

Baş­kan­lı­ğı­nı­za ar­zı Ba­kan­lar Ku­ru­lun­ca 25/9/2006 ta­ri­hin­de ka­rar­laş­tı­rı­lan “Nük­le­er Güç San­tral­le­ri­nin Ku­rul­ma­sı ve İş­le­til­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı” ile ge­rek­çe­si ili­şik­te gön­de­ril­miş­tir.

Ge­re­ği­ni arz ede­rim.

                                                                                                         Re­cep Tay­yip Er­do­ğan

                                                                                                                   Baş­ba­kan

GE­NEL GE­REK­ÇE

1974'te or­ta­ya çı­kan pet­rol kri­zin­den son­ra Dün­ya­da ener­ji­nin pa­ha­lı ola­rak el­de edil­me­si, elek­trik üre­ti­min­de kul­la­nı­lan ya­kıt­lar ara­sın­da ilk sı­ra­da yer alan fo­sil ya­kıt­la­rın za­man­la tü­ke­ne­cek ol­ma­sı ve CO2 ga­zı emis­yo­nu­na bağ­lı ola­rak at­mos­fer üze­rin­de se­ra et­ki­si oluş­ma­sı, bu­nun ya­nın­da elek­trik ener­ji­si üre­ti­min­de kar­şı­la­şı­lan kay­nak kı­sıt­lı­lı­ğı ve mev­cut tek­no­lo­ji­le­rin gü­nü­müz­de ulaş­tı­ğı nok­ta, ener­ji ih­ti­ya­cı­nın kar­şı­lan­ma­sı ve sü­rek­li­li­ğin sağ­lan­ma­sı için doğ­ru ve et­kin bir ener­ji po­li­ti­ka­sı­nın oluş­tu­rul­ma­sı ve ida­re­si­ni ge­rek­li kıl­mak­ta­dır.

Nük­le­er tek­no­lo­ji, dün­ya­nın elek­trik ge­rek­si­ni­mi­nin %17’si­ni kar­şı­la­ma­sı­nın ya­nı sı­ra, tıp­ta, as­ke­ri alan­da, AR-GE ça­lış­ma­la­rın­da ve en­düs­tri­de kul­la­nı­lan bir­çok izo­to­pun üre­til­me­sin­de baş­vu­ru­lan bir tek­no­lo­ji­dir. Ni­te­kim ül­ke­miz­de de, elek­trik ener­ji­si üre­ti­mi dı­şın­da bir­çok alan­da nük­le­er tek­no­lo­ji­den yay­gın ola­rak fay­da­la­nıl­mak­ta­dır.

Gü­nü­müz­de ge­liş­miş ve ge­liş­mek­te olan ül­ke­ler­de nük­le­er ener­ji kay­nak­la­rı, elek­trik ener­ji­si üre­ti­min­de yay­gın ola­rak kul­la­nıl­mak­ta­dır. Ha­li­ha­zır­da 30 ül­ke­de 441 adet nük­le­er te­sis bu­lun­mak­ta­dır ve Dün­ya nük­le­er ener­ji üre­ti­mi­nin % 80’i OECD ül­ke­le­rin­de ger­çek­leş­mek­te­dir. Bu­nun ya­nı­sı­ra, 12 ül­ke­de 27 te­si­sin in­şa­sı da de­vam et­mek­te­dir.

Ül­ke­miz elek­trik ener­ji­si tü­ke­tim ta­le­bi son yıl­lar­da yak­la­şık ola­rak % 6-7 ci­va­rın­da bü­yü­me gös­ter­mek­te­dir. 2006 yı­lı so­nu iti­ba­rıy­la 172 TWh ola­rak ger­çek­leş­me­si ön­gö­rü­len Tür­ki­ye top­lam elek­trik tü­ke­ti­mi, ha­li­ha­zır­da­ki tü­ke­tim eği­li­mi­nin de­vam et­me­si du­ru­mun­da 2015 yı­lın­da 300 TWe dü­ze­yi­ni bu­la­bi­le­cek­tir. Ül­ke­miz; hid­ro­lik, rüz­gar, gü­neş ve jeo­ter­mal kay­nak­lar gi­bi ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji kay­nak­la­rı­nın ya­nın­da kö­mür açı­sın­dan elek­trik üre­ti­mi­ne ve do­la­yı­sıy­la ül­ke­miz eko­no­mi­si­ne ka­zan­dı­rıl­ma­yı bek­le­yen zen­gin yer­li kay­nak­la­ra sa­hip­tir. Bu­nun­la bir­lik­te, söz ko­nu­su kay­nak­la­rın ta­ma­mı ener­ji üre­ti­mi ama­cıy­la de­ğer­len­di­ril­se bi­le, mev­cut yer­li kay­nak­lar­la or­ta ve uzun dö­nem­de ar­tan elek­trik ener­ji­si ta­le­bi­ni kar­şı­la­mak zor­la­şa­cak­tır. Ter­mik san­tral­le­rin çev­re üze­rin­de­ki et­ki­le­ri­ne kar­şı Dün­ya­da gi­de­rek ar­tan has­sa­si­yet dik­ka­te alın­dı­ğın­da, elek­trik üre­tim ve­rim­li­li­ği yük­sek, se­ra ga­zı emis­yo­nu ol­duk­ça dü­şük nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin ku­rul­ma­sı bir zo­run­lu­luk ha­li­ne ge­le­cek­tir.

Bu ne­den­le, ül­ke­miz­de da­ha ön­ce ya­pıl­ma­sı bir­çok kez gün­de­me gel­mek­le bir­lik­te çe­şit­li ne­den­ler­le uy­gu­la­ma­ya ge­çi­ri­le­me­yen nük­le­er güç san­tral­le­rin­den elek­trik üre­ti­mi­nin bir an ön­ce ar­zu­la­nan se­vi­ye­de ger­çek­leş­ti­ril­me­si için ge­rek­li ka­nu­ni dü­zen­le­me­le­rin ya­pıl­ma­sı zo­run­lu­luk arz et­mek­te­dir.

Dü­zen­le­me ile ül­ke­miz ener­ji plan ve po­li­ti­ka­la­rı­na uy­gun bi­çim­de or­ta ve uzun va­de­de arz gü­ven­li­ği­nin sağ­lan­ma­sı, nük­le­er tek­no­lo­ji­nin ül­ke­miz­de yay­gın­laş­tı­rıl­ma­sı ve bu bağ­lam­da ül­ke­mi­zin nük­le­er tek­no­lo­ji­yi yay­gın ola­rak kul­la­nan ül­ke­ler ko­nu­mu­na gel­me­si, ener­ji­de dı­şa ba­ğım­lı­lı­ğın azal­tıl­ma­sı ve bu­na bağ­lı ola­rak fi­yat dal­ga­la­rın­dan ko­run­ma­nın sağ­lan­ma­sı, uran­yum ve tor­yum gi­bi ül­ke­miz­de yay­gın ola­rak bu­lu­nan ve nük­le­er güç san­tral­le­rin­de ha­li­ha­zır­da ya­kıt ola­rak kul­la­nı­lan ve/ve­ya önü­müz­de­ki yıl­lar­da ge­li­şen tek­no­lo­ji­le­re bağ­lı ola­rak ya­kıt ola­rak kul­la­nı­la­bi­le­cek ma­den­le­rin ül­ke­miz eko­no­mi­si­ne ka­zan­dı­rıl­ma­sı ve se­ra gaz­la­rı ve kir­len­me­ye mey­dan ver­me­den Dün­ya eko­no­mik re­fa­hı­na kat­kı­da bu­lu­nul­ma­sı sağ­la­na­bi­le­cek­tir.

Dü­zen­le­me ay­rı­ca, elek­trik ener­ji­si üre­ti­mi ger­çek­leş­ti­re­cek nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin bir ya­rış­ma so­nu­cun­da se­çil­me­si­ni ve nük­le­er güç san­tral­le­rin­den üre­ti­le­cek elek­trik ener­ji­si­nin be­lir­li bir sü­re için tek­lif edi­len fi­yat­tan pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­le­re alım yü­küm­lü­lü­ğü ge­ti­ri­le­rek des­tek­len­me­si hu­su­su­nu kap­sa­mak­ta­dır.

MAD­DE GE­REK­ÇE­LE­Rİ

Mad­de 1- Mad­de ile, Ka­nu­nun ama­cı­nın, ener­ji plan ve po­li­ti­ka­la­rı­na uy­gun bi­çim­de, elek­trik ener­ji­si üre­ti­mi ger­çek­leş­ti­re­cek nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin ku­rul­ma­sı, iş­le­til­me­si ve ener­ji sa­tı­şı­na iliş­kin usul ve esas­la­rı be­lir­le­mek ol­du­ğu be­lir­til­mek­te­dir.

Mad­de 2- Mad­de ile Ka­nun­da ge­çen kı­salt­ma ve te­rim­le­rin ta­nım­la­rı ve­ri­le­rek bu ta­nım­la­ra ge­ti­ril­miş sı­nır­la­ma ve açık­la­ma­lar or­ta­ya ko­nul­mak­ta­dır.

Mad­de 3- Mad­de­nin bi­rin­ci fık­ra­sı ile il­gi­li ba­kan­lık ve ku­rum­la­rın gö­rüş­le­ri alın­dık­tan son­ra baş­la­tı­la­cak  nük­le­er güç san­tra­li ya­tı­rı­mı­nı ger­çek­leş­ti­re­cek şir­ket­le­rin be­lir­len­me­si sü­re­ci­nin Ba­kan­lık ta­ra­fın­dan ger­çek­leş­ti­ri­le­ce­ği hük­me bağ­lan­mak­ta­dır.

Mad­de­nin ikin­ci fık­ra­sı ile Ka­nun kap­sa­mın­da ger­çek­leş­ti­ri­le­cek nük­le­er güç san­tra­li ya­tı­rı­mı­nı ger­çek­leş­ti­re­cek şir­ke­tin be­lir­len­me­si sü­re­ci­ne Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu ta­ra­fın­dan be­lir­le­ne­cek tek­no­lo­jik kri­ter­le­ri sağ­la­ya­cak şir­ket­le­rin ka­tı­la­ca­ğı hük­me bağ­lan­mak­ta­dır. 

Mad­de­nin üçün­cü fık­ra­sı ile Ka­nun kap­sa­mın­da ger­çek­leş­ti­ri­le­cek nük­le­er güç san­tra­li ya­tı­rı­mı­nı ger­çek­leş­ti­re­cek şir­ke­tin ya­pı­la­cak se­çim so­nu­cun­da be­lir­le­ne­ce­ği hü­küm al­tı­na alın­mak­ta­dır.

Mad­de­nin dör­dün­cü fık­ra­sı ile Ka­nu­na gö­re ku­ru­la­cak san­tra­lin me­ga­vat-elek­trik (MWe) cin­sin­den top­lam ku­ru­lu gü­cü, ku­ru­la­ca­ğı ye­rin tah­si­si, in­şa­sı ve iş­let­me­ye geç­me­si için tah­sil edi­le­cek li­sans be­de­li ve alt­ya­pı­ya yö­ne­lik ve­ri­le­cek teş­vik­ler ile san­tra­lin ku­rul­ma­sı­na iliş­kin ya­pı­la­cak tek­lif­le­rin se­çi­mi­ne iliş­kin usul ve esas­la­rın, hiz­me­tin ge­rek­le­ri­ne gö­re Ba­kan­lar Ku­ru­lun­ca be­lir­le­ne­ce­ği hük­me bağ­lan­mak­ta­dır.

Mad­de­nin be­şin­ci fık­ra­sı ile be­lir­li bir sü­re bo­yun­ca şir­ket­ler ta­ra­fın­dan yıl­la­ra yay­gın ola­rak tek­lif edi­le­cek elek­trik ener­ji­si alım mik­tar­la­rı ile şir­ket­ler­ce tek­lif edi­le­cek yıl­la­ra sa­ri bi­rim elek­trik ener­ji­si sa­tış fi­yat­la­rı­nın çar­pı­mı so­nu­cu olu­şa­cak alım be­del­le­ri­nin ön­ce­den be­lir­len­miş be­lir­li bir is­kon­to ora­nı üze­rin­den ya­rış­ma­nın ya­pıl­dı­ğı ta­ri­he in­dir­gen­miş de­ğer­le­ri top­la­mı ola­rak en dü­şük tek­li­fi ve­ren şir­ke­te bu Ka­nun­da ön­gö­rü­len hü­küm­ler­den ya­rar­lan­ma im­ka­nı ge­ti­ril­mek­te­dir.

Mad­de­nin al­tın­cı fık­ra­sı ile şir­ket­ler­ce tek­lif edi­le­cek yıl­lık bi­rim elek­trik ener­ji­si sa­tış fi­yat­la­rı­nın, her bir yıl için se­çim ya­pı­lan yıl­dan bir ön­ce­ki yı­la ait EPDK ta­ra­fın­dan ilan edi­len Tür­ki­ye or­ta­la­ma top­tan elek­trik ener­ji­si sa­tış fi­ya­tı­nı aşa­ma­ya­ca­ğı hü­küm al­tı­na alın­mak­ta­dır.

Mad­de 4- Mad­de­nin bi­rin­ci fık­ra­sı ile nük­le­er güç san­tral­le­rin­den üre­ti­le­cek elek­tri­ğin kul­la­nı­mı­nın yay­gın­laş­tı­rıl­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak des­tek me­ka­niz­ma­la­rıy­la il­gi­li hu­sus­lar dü­zen­len­mek­te­dir.

Mad­de­nin (a) ben­di ile nük­le­er güç san­tral­le­rin­den üre­ti­len elek­trik ener­ji­si­nin, pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­ler ta­ra­fın­dan mad­de­de be­lir­ti­len şart­lar­da te­sis edi­len iki­li an­laş­ma­lar­la sa­tın alı­na­ca­ğı ve üst­le­ni­le­cek elek­trik ener­ji­si alı­mı­na iliş­kin hü­küm­le­rin  pe­ra­ken­de sa­tış li­sans­la­rı­na derç edi­le­ce­ği hük­me bağ­lan­mak­ta­dır. 

Mad­de­nin (b) ben­di ile nük­le­er güç san­tral­le­rin­den üre­ti­len elek­trik ener­ji­si­nin tü­ke­ti­mi­nin sağ­lan­ma­sı için pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­le­rin al­mak­la yü­küm­lü ol­du­ğu mik­tar oran­sal ola­rak be­lir­len­mek­te­dir.

Mad­de 5- Mad­de­nin bi­rin­ci fık­ra­sı ile Ka­nun hü­küm­le­rin­den ya­rar­la­na­cak şir­ke­te,  il­gi­li mev­zu­atı çer­çe­ve­sin­de ge­rek­li olan her tür­lü izin, ruh­sat ve li­san­sı al­ma yü­küm­lü­lü­ğü ge­ti­ril­mek­te­dir.

Mad­de­nin ikin­ci fık­ra­sı ile bu Ka­nun hü­küm­le­rin­den ya­rar­la­na­cak şir­ke­te, san­tra­lin ku­rul­ma­sı aşa­ma­sın­da olu­şa­bi­le­cek her­han­gi bir za­ra­rın taz­mi­ni­ne yö­ne­lik ola­rak oluş­tu­ru­la­cak zo­run­lu ya­tı­rım si­gor­ta­sı yap­tır­ma, san­tra­lın fa­ali­ye­ti sü­re­sin­ce olu­şa­cak atık­la­rın ta­şın­ma­sı, de­po­lan­ma­sı ve/ve­ya ber­ta­raf edil­me­si ile il­gi­li her tür­lü fi­nan­sal ma­li­yet­le­rin ve san­tra­lin iş­let­me sü­re­si­nin so­nun­da iş­let­me­den çı­kar­ma mas­raf­la­rı­nın kar­şı­lan­ma­sı için oluş­tu­ru­la­cak fon­la­ra kat­kı­ya yö­ne­lik yü­küm­lü­lük ge­ti­ril­mek­te­dir.

Mad­de­nin üçün­cü fık­ra­sı ile atık yö­ne­ti­mi ve nük­le­er güç san­tra­li­nin sö­kü­mün­den do­la­yı olu­şa­cak ma­li­yet­le­rin şir­ket ta­ra­fın­dan kar­şı­lan­ma­sı ama­cıy­la şir­ke­tin kat­kı­da bu­lu­na­ca­ğı özel he­sap oluş­tu­rul­ma­sı ile bu he­sa­bın oluş­tu­rul­ma­sı ve ida­re­si­ne iliş­kin usul ve esas­la­rın Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu ve Ha­zi­ne Müs­te­şar­lı­ğı­nın gö­rü­şü alı­na­rak Ener­ji ve Ta­biî Kay­nak­lar Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan be­lir­le­ne­ce­ği hü­küm al­tı­na alın­mak­ta­dır.

Mad­de­nin dör­dün­cü fık­ra­sı ile nük­le­er ya­kıt, rad­yo­ak­tif mad­de ve­ya rad­yo­ak­tif atık ta­şı­nır­ken ve­ya san­tral­de bir ka­za ol­ma­sı du­ru­mun­da, nük­le­er ener­ji ala­nın­da üçün­cü ki­şi­le­re kar­şı so­rum­lu­lu­ğa iliş­kin ola­rak Pa­ris Söz­leş­me­si ve di­ğer ulu­sal ve ulus­la­ra­ra­sı mev­zu­at hü­küm­le­ri­nin uy­gu­la­na­ca­ğı hük­mü ge­ti­ril­mek­te­dir.

Mad­de 6- Mad­de ile nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin ku­rul­ma­sı ve iş­le­til­me­sin­de ter­cih edil­me­si ha­lin­de ka­mu-özel sek­tör iş­bir­li­ği­ni sağ­la­mak ama­cıy­la, nük­le­er güç san­tral­le­ri­ni ku­ra­cak ve/ve­ya iş­le­te­cek şir­ke­te ik­ti­sa­di dev­let te­şek­kül­le­ri­nin iş­ti­rak et­me­si sağ­lan­mak­ta­dır.

Mad­de 7- Mad­de­nin bi­rin­ci fık­ra­sı ile ku­ru­la­cak san­tra­le iliş­kin tek­no­lo­ji edin­me­ye ve nük­le­er ya­kıt üre­ti­mi­ne yö­ne­lik ya­tı­rım­lar ile iş­let­me per­so­ne­li­nin eği­ti­mi­ne yö­ne­lik  Ba­kan­lar Ku­ru­lun­ca sağ­la­na­cak teş­vik me­ka­niz­ma­la­rın­dan ya­rar­lan­ma im­ka­nı ge­ti­ril­mek­te­dir.

Mad­de­nin ikin­ci fık­ra­sı ile ya­tı­rım­cı­la­rın nük­le­er güç san­tral­le­ri­ne yö­ne­lik ya­tı­rım­la­rı­nı bir an ön­ce ger­çek­leş­tir­me­le­ri­ni sağ­la­mak ama­cıy­la, söz ko­nu­su ya­tı­rım­la­rın Ha­zi­ne­nin özel mül­ki­ye­tin­de­ki ve­ya Dev­le­tin hü­küm ve ta­sar­ru­fu al­tın­da­ki ara­zi­le­ri kap­sa­ma­sı du­ru­mun­da bir yan­dan ya­tı­rım dö­ne­mi için fi­nan­sal ma­li­ye­tin in­di­ril­me­si sağ­la­nır­ken di­ğer yan­dan ka­mu­nun uzun sü­re­li ge­lir­le­ri­nin or­ta­dan kal­dı­rıl­ma­ma­sı ama­cıy­la bu tür ya­tı­rım­la­rı ger­çek­leş­ti­ren ya­tı­rım­cı­la­ra ka­mu ara­zi­le­ri için bel­li bir be­del öde­me yü­küm­lü­lü­ğü ge­ti­ril­mek­te­dir. Ay­rı­ca, şir­ket­le­re, ta­şın­maz­la­ra iliş­kin söz­leş­me­le­rin sü­re­le­ri­nin so­nun­da, ma­li­ye­ti Ka­nu­nun 5 in­ci mad­de­si­nin üçün­cü fık­ra­sı kap­sa­mın­da kar­şı­lan­mak üze­re nük­le­er güç san­tra­li­nin sö­kül­me­si ve  ta­şın­ma­zın es­ki ha­li­ne ge­ti­ri­le­rek Ha­zi­ne­ye ia­de­si yü­küm­lü­lü­ğü ge­ti­ril­mek­te­dir.

Mad­de 8- Mad­de ile Ka­nun­da be­lir­ti­len ko­or­di­nas­yo­nun Ener­ji ve Ta­biî Kay­nak­lar Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan yü­rü­tü­le­ce­ği hük­me bağ­lan­mak­ta­dır. 

Mad­de 9- Mad­de­de, 4 ün­cü mad­de ile nük­le­er güç san­tral­le­rin­den üre­ti­len elek­trik ener­ji­si kul­la­nı­mı­nın yay­gın­laş­tı­rıl­ma­sı­na yö­ne­lik ola­rak pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­le­re ge­ti­ril­miş olan yü­küm­lü­lük­le­rin ye­ri­ne ge­ti­ril­me­me­si ha­lin­de uy­gu­la­na­cak yap­tı­rım­la­ra iliş­kin dü­zen­le­me yer al­mak­ta­dır.

 Ge­çi­ci Mad­de 1- Mad­de ile, nük­le­er fa­ali­yet­le­rin dü­zen­len­me­si için bir ku­rum ku­ru­la­na ka­dar dü­zen­le­me ve de­net­le­me iş­lem­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­mek için TA­EK’in ge­rek­li ön­lem­le­ri al­ma­sı ön­gö­rül­mek­te­dir.

Ay­rı­ca, nük­le­er ko­nu­sun­da de­ne­yim sa­hi­bi Türk bi­lim adam­la­rı­nın ve nük­le­er alan­da ulus­la­ra­ra­sı dü­zey­de ta­nın­mış ya­ban­cı uy­ruk­lu bi­lim adam­la­rı­nın hiz­me­ti­ne Ku­rum bün­ye­sin­de ih­ti­yaç du­yul­du­ğun­dan, mad­de­de bu yön­de de dü­zen­le­me ya­pıl­mış­tır.

Mad­de 10- Yü­rür­lük mad­de­si­dir.

Mad­de 11- Yü­rüt­me mad­de­si­dir.

 

Çevre Komisyonu Raporu

         Türkiye Büyük Millet Meclisi                                                                     

                 Çevre Komisyonu

                  Esas No: 1/1260                                                                      22/01/2007

                     Karar No: 1

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Bakanlar Kurulunca 31/10/2006 tarihinde Başkanlığınıza sunulan “Nükleer Güç Santrallerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun Tasarısı”, Başkanlığınızca 08/11/2007 tarihinde esas komisyon olarak Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonuna, tali komisyon olarak Komisyonumuza havale edilmiş ve Komisyonumuz 17/01/2007 tarihli 1 inci toplantısında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Hilmi Güler ile Çevre ve Orman, Maliye Bakanlıkları ile sivil toplum örgütleri temsilcilerinin de katılımıyla Tasarıyı inceleyip görüşmüştür.

Tasarı, enerji plan ve politikalarına uygun biçimde, elektrik enerjisi üretimi gerçekleştirecek nükleer güç santrallerinin kurulması, işletilmesi ve enerji satışına ilişkin usul ve esasları düzenlemeyi amaçlamaktadır.

Tasarının tümü üzerinde Komisyonumuzda yapılan görüşmeler sırasında;

* Çevre insan ilişkisinin son derece anlamlı ve kutsal olduğu,

* Nükleer güç santrallerinin kurulması konusunda bu derece hassas olunduğu,

* Uygulanacak nükleer teknoloji programı ile elektrik enerjisinde dışa bağımlılığın azaltılacağı,

* Bu programın çevreye rağmen değil; çevre için yapıldığı,

* Türkiye’de nükleer teknolojinin tıp alanında uzun bir süredir kullanıldığı,

* Bu alanda halen 286 tesisin var olduğu,

* Hem yurt içinden hem yurt dışından insanların nükleer tıbbın faydalarından yararlanmak için sıraya girdiği,

* Nükleer teknolojinin sadece tıp alanında değil; tarım, veterinerlik, mühendislik alanlarında da kullanıldığı ve bu kullanmalar sonucunda çevre ve insan sağlığına etkilerinin hep olunlu yönde olduğu,

* Nükleer teknolojinin, dünyanın elektrik gereksiniminin % 17’sini karşılamasının yanı sıra, tıpta, askeri alanda, AR-GE çalışmalarında ve endüstride kullanılan birçok izotopun üretilmesinde başvurulan bir teknoloji olduğu,

* Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde nükleer enerji kaynakları, elektrik enerjisi üretiminde yaygın olarak kullanıldığı,

* Halen 30 ülkede 442 adet nükleer tesis bulunmaktadır ve dünya nükleer enerji üretiminin
% 80’inin OECD ülkelerinde gerçekleştiği,

* Ülkemizin; hidrolik, rüzgar, güneş ve jeotermal kaynaklar gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının yanında kömür açısından elektrik üretimine ve dolayısıyla ülkemiz ekonomisine kazandırılmayı bekleyen zenğin yerli kaynaklara sahip olduğu,

* Söz konusu kaynakların tamamı enerji üretimi amacıyla kullanılsa bile, mevcut yerli kaynaklarla orta ve uzun dönemde artan elektrik enerjisi talebini karşılamakta zorlaşacağı,

* Termik santrallerin çevre üzerinde etkilerine karşı dünyada giderek artan hassasiyet dikkate alındığında, elektrik üretim verimliliği yüksek, sera gazı emisyonu oldukça düşük nükleer santrallerinin kurulması bir zorunluluk haline geldiği,

ifade edilmiştir.

Tasarının tümü üzerindeki bu görüşmelerden sonra, Tasarı ile gerekçesi Komisyonumuzca benimsenmiş ve maddelerinin görüşülmesine geçilmesi kabul edilmiştir.

Tasarının söz konusu alanda düzenlemeler öngören biri geçici olmak üzere on maddesi ile yürürlük ve yürütmeye ilişkin 10 ve 11 inci maddeleri Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

Raporumuz, havalesi gereği Esas Komisyon olan Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonuna sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.

 

Başkan

Başkanvekili

Sözcü

 

 

A. Münir Erkal

Mustafa Çakır

İbrahim Köşdere

 

 

Malatya

Samsun

Çanakkale

 

 

Kâtip

Üye

Üye

 

 

Fatih Arıkan

Mehmet Boztaş

Mehmet Alp

 

 

Kahramanmaraş

Aydın

Burdur

 

 

 

(İmzada bulunamadı)

 

 

 

Üye

Üye

Üye

 

 

Sedat Kızılcıklı

Tevfik Akbak

Şemsettin Murat

 

 

Bursa

Çankırı

Elazığ

 

 

(İmzada bulunamadı)

 

 

 

 

Üye

Üye

Üye

 

 

Nurettin Aktaş

Abdulaziz Yazar

Mehmet Emin Murat Bilgiç

 

 

Gaziantep

Hatay

Isparta

 

 

 

(İmzada bulunamadı)

(İmzada bulunamadı)

 

 

Üye

Üye

Üye

 

 

Gürsoy Erol

Canan Arıtman

Salih Gün

 

 

İstanbul

İzmir

Kocaeli

 

 

 

(İmzada bulunamadı)

(İmzada bulunamadı)

 

 

Üye

Üye

 

 

 

Şefik Zengin

Hüseyin Güler

 

 

 

Mersin

Mersin

 

 

 

(İmzada bulunamadı)

(İmzada bulunamadı)

 

 

 

ÇEVRE KOMİSYONUNUN KABUL ETTİĞİ METİN

NÜKLEER GÜÇ SANTRALLERİNİN KURULMASI VE İŞLETİLMESİ İLE

ENERJİ SATIŞINA İLİŞKİN KANUN TASARISI

MADDE 1- Tasarının 1 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 2- Tasarının 2 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 3- Tasarının 3 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 4- Tasarının 4 üncü maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 5- Tasarının 5 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 6- Tasarının 6 ncı maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 7- Tasarının 7 nci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 8- Tasarının 8 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 9- Tasarının 9 uncu maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

GEÇİCİ MADDE 1- Tasarının 1 inci maddesi maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 10- Tasarının 10 uncu maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

MADDE 11- Tasarının 11 inci maddesi Komisyonumuzca aynen kabul edilmiştir.

 

 

Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu

        Türkiye Büyük Millet Meclisi

Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar,

       Bilgi ve Teknoloji Komisyonu

                Esas No.: 1/1260                                                                 07/03/2007

                   Ka­rar No.: 68

TÜR­Kİ­YE BÜ­YÜK MİL­LET MEC­Lİ­Sİ BAŞ­KAN­LI­ĞI­NA

Baş­kan­lı­ğı­nız ta­ra­fın­dan 08/11/2006 ta­ri­hin­de esas ko­mis­yon ola­rak Ko­mis­yo­nu­mu­za ha­va­le edil­mek­le bir­lik­te ta­li ko­mis­yon ola­rak Plan ve Büt­çe Ko­mis­yo­nu ile Çev­re Ko­mis­yo­nu­na ha­va­le edil­miş bu­lu­nan 1/1260 esas sa­yı­lı “Nük­le­er Güç San­tral­le­ri­nin Ku­rul­ma­sı ve İş­le­til­me­si ile Ener­ji Sa­tı­şı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı” ile Çev­re Ko­mis­yo­nu ta­ra­fın­dan söz ko­nu­su Ta­sa­rı üze­rin­de ya­pı­lan gö­rüş­me­ler son­ra­sın­da ha­zır­la­nan 22/01/2007 ta­rih­li Ra­por ve bü­tün mad­de­le­rin ay­nen ka­bul edil­di­ği Çev­re Ko­mis­yo­nu­nun Ka­bul Et­ti­ği Me­tin, Ko­mis­yo­nu­mu­zun 22/02/2007 ta­ri­hin­de Hü­kü­me­ti tem­si­len Ener­ji ve Ta­bii Kay­nak­lar Ba­ka­nı Sa­yın M. Hil­mi GÜ­LER ile be­ra­be­rin­de­ki Ada­let Ba­kan­lı­ğı, Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı, Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı, Çev­re ve Or­man Ba­kan­lı­ğı, Ha­zi­ne Müs­te­şar­lı­ğı, Dev­let Plan­la­ma Teş­ki­la­tı Müs­te­şar­lı­ğı, Ener­ji Pi­ya­sa­sı Dü­zen­le­me Ku­ru­mu, Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu, Ma­den Tet­kik Ara­ma Ge­nel Mü­dür­lü­ğü ve il­gi­li si­vil top­lum ku­ru­luş­la­rı tem­sil­ci­le­ri­nin ka­tı­lım­la­rıy­la yap­tı­ğı 49 un­cu bir­le­şim­de in­ce­le­nip gö­rü­şül­müş­tür.

Nük­le­er ener­ji atom çe­kir­de­ğin­de­ki ta­ne­cik et­ki­le­şi­mi so­nu­cu açı­ğa çık­tı­ğı için atom ener­ji­si ola­rak da ad­lan­dı­rı­lır. Nük­le­er ener­ji­nin or­ta­ya çık­tı­ğı nük­le­er tep­ki­me­ler te­mel ola­rak iki çe­şit­tir. Atom çe­kir­de­ği­nin ser­best bir nöt­ron­la çar­pış­ma­sı so­nu­cu çe­şit­li par­ça­cık­la­ra ay­rıl­ma­sı­na “Fis­yon (Çe­kir­dek Bö­lün­me­si)”, ha­fif atom­la­rın çe­kir­dek­le­ri­nin bir ara­ya ge­ti­ri­le­rek kay­naş­tı­rıl­ma­sı­na ise “Füz­yon (Çe­kir­dek Kay­naş­tır­ma­sı)” de­nil­mek­te­dir. 1938’de Ot­to Hahn ve Fritz Strass­mann ta­ra­fın­dan nöt­ron­lar­la dö­vü­le­rek uran­yum ato­mu­nun bö­lün­me­si ile bir­lik­te nük­le­er ener­ji­nin ilk adım­la­rı atıl­mış­tır. Bir sü­re son­ra bir grup Fran­sız bi­li­ma­da­mı ta­ra­fın­dan çe­kir­dek bö­lün­me­si so­nu­cun­da ser­best nöt­ron­la­rın da or­ta­ya çık­tı­ğı keş­fe­dil­di. Bu nöt­ron­la­rın çev­re­de­ki di­ğer uran­yum atom­la­rın­da fis­yo­na yol aça­bi­le­ce­ği, böy­le­ce or­ta­ya çı­kan ye­ni nöt­ron­la­rın bü­tün uran­yum atom­la­rı­na ya­yı­la­rak oluş­tu­ra­cak­la­rı zin­cir­le­me tep­ki­ler so­nu­cun­da çok bü­yük bir ener­ji­nin or­ta­ya çı­ka­ca­ğı an­la­şıl­dı.

Zin­cir­le­me nük­le­er re­ak­si­yon­lar­dan sü­rek­li, kon­trol­lü ve gü­ven­li bir şe­kil­de ısı ener­ji­si üre­ten sis­tem­le­re “Nük­le­er Re­ak­tör” adı ve­ril­mek­te­dir. 1942’de En­ri­co Fer­mi ta­ra­fın­dan Chi­ca­go Üni­ver­si­te­si’nde ku­ru­lan re­ak­tör­de, ilk de­fa ya­pay kon­trol­lü zin­cir­le­me tep­ki­me ger­çek­leş­ti­ril­miş­tir. Gü­nü­mü­ze dek nük­le­er re­ak­tör­ler­de ener­ji üre­ti­mi fis­yon tep­ki­me­le­ri ile ger­çek­leş­ti­ril­miş ol­mak­la bir­lik­te füz­yon tep­ki­me­si yo­luy­la ener­ji üre­ti­mi­ne yö­ne­lik ça­lış­ma­lar­da he­nüz ba­şa­rı el­de edi­le­me­miş­tir. Nük­le­er re­ak­tör­de zin­cir­le­me tep­ki­me­nin dik­kat­le de­ne­tim al­tın­da tu­tul­ma­sı so­nu­cun­da ışı­nım (rad­yas­yon) ve yük­sek hız­la ha­re­ket eden çe­kir­dek bö­lün­me­si ürün­le­ri­nin ki­ne­tik ener­ji­si or­ta­ya çı­kar. Bö­lün­me ürün­le­ri­nin hız­la­rı­nı kay­bet­me­le­riy­le ki­ne­tik ener­ji ısı ener­ji­si­ne, ısı ener­ji­si üre­ti­len yük­sek ba­sınç­lı bu­ha­rın tür­bin­ler­de kul­la­nı­mıy­la me­ka­nik ener­ji­ye, me­ka­nik ener­ji de üre­teç­ler ara­cı­lı­ğı ile elek­trik ener­ji­si­ne dö­nü­şür. Ay­rı­ca nük­le­er re­ak­tör­ler; bi­lim­sel araş­tır­ma­lar­da, tıb­bi te­da­vi­de ve sa­na­yi­de yay­gın ola­rak kul­la­nı­lan, rad­yo­ak­tif ol­ma­yan (ka­rar­lı) izo­top­la­rın re­ak­tör­de çe­kir­dek bö­lün­me­si sı­ra­sın­da or­ta­ya çı­kan nöt­ron­lar­la tep­ki­me­ye gir­me­si so­nu­cun­da or­ta­ya çı­kan rad­yo­ak­tif izo­top­la­rın üre­ti­min­de de kul­la­nıl­mak­ta­dır. Çe­kir­dek bö­lün­me­si tep­ki­me­si­ne ko­lay­ca so­ku­la­bi­len ve bu tep­ki­me­yi zin­cir­le­me bir sü­reç ha­lin­de de­vam et­ti­re­bi­len tek do­ğal mad­de Uran­yum-235 (U-235) izo­to­pu­dur. Ba­zı re­ak­tör­ler­de do­ğal uran­yum (U-235 mik­ta­rı % 0,7) kul­la­nı­lır­ken ba­zı­la­rın­da da zen­gin­leş­ti­ril­miş uran­yum (U-235 mik­ta­rı % 0,7’den bü­yük) kul­la­nıl­mak­ta­dır. Nük­le­er re­ak­tör­ler çe­şit­li açı­lar­dan sı­nıf­lan­dı­rıl­mak­ta­dır:

A) Te­mel Nük­le­er Ola­ya Gö­re Sı­nıf­lan­dır­ma

        1) Fis­yon Re­ak­tö­rü

        2) Füz­yon Re­ak­tö­rü

        3) Kar­ma Re­ak­tör

B) Nöt­ron Ener­ji­si­ne Gö­re Sı­nıf­lan­dır­ma

        1) Ter­mal Re­ak­tör

        2) Epi­ter­mal Re­ak­tör

        3) Hız­lı Üret­ken Re­ak­tör

C) Nöt­ron Ya­vaş­la­tı­cı­sı­na(So­ğu­tu­cu­su­na) Gö­re Sı­nıf­lan­dır­ma

        1) Ha­fif Su Re­ak­tö­rü

                        a) Ba­sınç­lı Su Re­ak­tö­rü

                        b) Kay­nar Su Re­ak­tö­rü

        2) Ağır Su Re­ak­tö­rü

                        a) Do­ğal Uran­yum-Ağır Su So­ğu­tu­cu­lu ve Ya­vaş­la­tı­cı­lı Re­ak­tör

                        b) Zen­gin Uran­yum-Ağır Su Ya­vaş­la­tı­cı­lı ve Ha­fif Su So­ğu­tu­cu­lu Re­ak­tör

        3) Gra­fit Re­ak­tö­rü

                        a) Do­ğal Uran­yum Gaz Gra­fit Re­ak­tö­rü

                        b) Zen­gin Uran­yum Gaz Gra­fit Re­ak­tö­rü

                        c) Zen­gin Uran­yum Ha­fif Su Gra­fit Re­ak­tö­rü

1956’da İn­gil­te­re’de Cal­der Hall’de ilk tam öl­çek­li nük­le­er ener­ji san­tra­li ku­rul­du. 1970’ler­de ge­liş­miş ül­ke­le­rin ço­ğun­da nük­le­er ener­ji san­tra­li ku­rul­muş ol­mak­la bir­lik­te son­ra­sın­da elek­trik ta­le­bi ar­tı­şın­da azal­ma­nın ön­gö­rül­me­si, nük­le­er san­tral ya­pım ma­li­yet­le­ri­nin art­ma­sı ve nük­le­er ener­ji­nin teh­li­ke­le­riy­le il­gi­li kor­ku­la­rın yay­gın­laş­ma­sı ne­de­niy­le nük­le­er san­tral ya­pı­mın­da bir ya­vaş­la­ma göz­lem­len­miş­tir. 1979’da ABD’nin Penns­ylva­nia eya­le­tin­de­ki Har­ris­burg’ta ku­ru­lu bu­lu­nan Three Mi­le Is­land re­ak­tö­rün­de aşı­rı ısın­ma­dan kay­nak­la­nan kıs­mı kalp eri­me­si ne­de­niy­le rad­yo­ak­tif gaz­lar at­mos­fe­re kaç­tı. 26 Ni­san 1986 ta­ri­hin­de S.S.C.B.’de Ki­ev şeh­ri­nin 130 km ku­ze­yin­de Ki­ev Ba­raj Gö­lü­nün kı­yı­sın­da­ki Çer­no­bil yer­le­şim böl­ge­sin­de bu­lu­nan “Ke­mo Bris­ka­ya Nük­le­er   San­tra­li­nin” dör­dün­cü üni­te­sin­de mey­da­na ge­len re­ak­tör ka­za­sı ne­ti­ce­sin­de re­ak­tör­den ka­çan rad­yo­ak­tif par­ça­cık­la­rın oluş­tur­du­ğu dev bu­lut Av­ru­pa’nın iç­le­ri­ne doğ­ru ya­yıl­dı. Bu pat­la­ma ne­de­niy­le SSCB’de 31 ki­şi­nin öl­dü­ğü ve 200 bin ka­dar ki­şi­nin ev­le­ri­ni terk et­mek zo­run­da kal­dı­ğı bil­di­ril­di. Ya­şa­nan bu ka­za­lar nük­le­er teh­li­ke ko­nu­sun­da­ki kor­ku­la­rı pe­kiş­tir­miş­tir. An­cak mev­cut re­ak­tör tip­le­ri­nin ge­liş­ti­ril­me­si ve ye­ni tek­no­lo­ji­ler üre­til­me­si için ge­rek ulu­sal ge­rek­se ulus­la­ra­ra­sı dü­zey­de ça­lış­ma­lar de­vam et­miş ve ye­ni sis­tem­le­rin ta­sa­rı­mın­da gü­ven­lik ile bir­lik­te di­ğer ener­ji kay­nak­la­rın­da kul­la­nı­lan tek­no­lo­ji­ler­le re­ka­bet ede­bi­lir­lik önem ka­zan­mış­tır.

Gü­nü­müz­de pet­rol fi­yat­la­rın­da­ki aşı­rı yük­sel­me ne­de­niy­le al­ter­na­tif ener­ji kay­nak­la­rı­na yö­ne­lim baş­la­mış ve nük­le­er ener­ji rö­ne­sans dev­ri­ni ya­şa­ma­ya baş­la­mış­tır. Ay­rı­ca ye­ni ne­sil re­ak­tör­ler­de; sis­tem­ler­de­ki ye­ter­siz­lik­le­rin ve arı­za­la­rın ka­za­la­ra yol aç­ma­sı­nı ön­le­mek ve ba­zı önem­li ka­za du­rum­la­rı­nı kon­trol al­tın­da tu­ta­bil­mek için, ak­tif kon­trol ve­ya ope­ra­tör mü­da­ha­le­si ge­rek­tir­me­yen pa­sif kon­trol sis­tem­le­ri ge­liş­ti­ril­miş­tir.

Bir­leş­miş Mil­let­ler bün­ye­sin­de atom ener­ji­si­nin tüm dün­ya­da ba­rı­şa, sağ­lı­ğa ve re­fa­ha kat­kı­la­rı­nı ça­buk­laş­tır­mak ve art­tır­mak ga­ye­siy­le 1957 yı­lın­da mer­ke­zi Vi­ya­na olan Ulus­la­ra­ra­sı Atom Ener­ji­si Ajan­sı ku­rul­muş­tur. Ay­rı­ca Ajans, 5 Mart 1970`de yü­rür­lü­ğe gi­ren Nük­le­er Si­lah­la­rın Ya­yıl­ma­sı­nın Ön­len­me­si Ant­laş­ma­sı kap­sa­mın­da atom ener­ji­si­nin ba­rış­çıl amaç­lar­la kul­la­nıl­ma­sı­nın nük­le­er si­lah üre­ti­mi­ne yol aç­ma­ma­sı için ça­lış­ma­lar yap­mak­la gö­rev­len­di­ril­miş­tir. Ül­ke­miz 14 Ha­zi­ran 1957 ta­rih­li ve 7015 sa­yı­lı Ka­nun uya­rın­ca Ajan­sa üye­dir.

Dün­ya’da­ki pet­rol kay­nak­la­rı­nın % 65’inin Or­ta Do­ğu’da, do­ğal gaz kay­nak­la­rı­nın ise % 73’ünün Or­ta­do­ğu ve baş­ta Rus­ya Fe­de­ras­yo­nu ol­mak üze­re es­ki Sov­yet­ler Bir­li­ği coğ­raf­ya­sın­da yo­ğun­laş­ma­sı­na kar­şın uran­yum kay­nak­la­rı den­ge­li bir şe­kil­de da­ğıl­mış­tır. Dün­ya uran­yum kay­nak­la­rı­nın % 30’u Avus­tral­ya’da, % 17’si Ka­za­kis­tan’da, % 12’si Ka­na­da’da, % 8’i Gü­ney Af­ri­ka’da, % 6’sı Nam­bi­ya’da, % 4’ü Bre­zil­ya’da, % 4’ü Rus­ya Fe­de­ras­yo­nu’nda, % 3’ü ABD’de ve % 3’ü Öz­be­kis­tan’da bu­lun­mak­ta­dır. Gü­nü­müz­de, iş­le­til­mek­te olan 435 adet nük­le­er san­tra­lin (Tab­lo-1) üret­ti­ği top­lam 368.827 MW elek­trik ile, Dün­ya’nın elek­trik ih­ti­ya­cı­nın % 16’sı nük­le­er ener­ji­den sağ­lan­mak­la bir­lik­te ha­len 29 adet san­tra­lin (Tab­lo-2) ya­pı­mı da de­vam et­mek­te­dir. Top­lam 125.000 MW ka­pa­si­te­de 158 nük­le­er san­tral ise plan­la­ma aşa­ma­sın­da­dır.

 

TAB­LO-1

(Ocak 2007 İti­ba­riy­le Dün­ya’da­ki Nük­le­er San­tral­lar)

 

NÜK­LE­ER

İŞ­LE­Tİ­LEN

 

 

 

 

 

 

 

 

ÜL­KE     

ELEK­TRİK ÜRE­Tİ­Mİ

  RE­AK­TÖR­LER 

        TEK­NO­LO­Jİ      

 

 

 

 

 

 

 

 

TW-sa­at

Pay (%)

Sa­yı

MWe

PWR / WWER: Ba­sınç­lı Ha­fif

 

 

 

 

Su­lu Re­ak­tör­ler

 

 

 

 

 

BWR / RBMK: Kay­nar Ha­fif

 

 

 

 

Su­lu Re­ak­tör­ler

 

 

 

 

 

GCR:Gaz So­ğut­ma­lı Re­ak­tör­ler

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

HWR: Ağır Su­lu Re­ak­tör­ler    

 

 

 

 

 

ABD

780,5

19

103

98254

PWR, BWR

 

 

 

 

 

Al­man­ya

154,6

31

17

20303

PWR, BWR

 

 

 

 

 

Ar­jan­tin

6,4

6,9

2

935

HWR

 

 

 

 

 

Bel­çi­ka

45,3

56

7

5728

PWR

 

 

 

 

 

Bre­zil­ya

9,9

2,5

2

1901

PWR

 

 

 

 

 

Bul­ga­ris­tan

17,3

44

2

1906

WWER

 

 

 

 

 

Çek Cumh.

23,3

31

6

3472

WWER

 

 

 

 

 

Çin

50,3

2,0

10

7587

PWR, HWR, WWER

 

 

 

 

 

Er­me­nis­tan

2,5

43

1

376

WWER

 

 

 

 

 

Fin­lan­di­ya

22,3

33

4

2696

WWER, BWR, PWR

 

 

 

 

 

Fran­sa

430,9

79

59

63473

PWR

 

 

 

 

 

Gü­ney Af­ri­ka

12,2

5,5

2

1842

PWR

 

 

 

 

 

Hin­dis­tan

15,7

2,8

16

3577

HWR, FBR, WWER

 

 

 

 

 

Hol­lan­da

3,8

3,9

1

452

PWR

 

 

 

 

 

İn­gil­te­re

75,2

20

19

10982

GCR, PWR

 

 

 

 

 

İs­pan­ya

54,7

20

8

7442

PWR, BWR 

 

 

 

 

 

İs­veç

69,5

45

10

8975

PWR, BWR 

 

 

 

 

 

İs­viç­re

22,1

32

5

3220

PWR, BWR 

 

 

 

 

 

Ja­pon­ya

280,7

29

55

47700

BWR, PWR 

 

 

 

 

 

Ka­na­da

86,8

15

18

12595

HWR 

 

 

 

 

 

Ko­re (Gü­ney)

139,3

45

20

17533

PWR, HWR 

 

 

 

 

 

Lit­van­ya

10,3

70

1

1185

RBMK

 

 

 

 

 

Ma­ca­ris­tan

13,0

37

4

1773

WWER

 

 

 

 

 

Mek­si­ka

10,8

5,0

2

1310

BWR

 

 

 

 

 

Pa­kis­tan

1,9

2,8

2

400

HWR, PWR

 

 

 

 

 

Ro­man­ya

5,1

8,6

1

655

HWR

 

 

 

 

 

Rus­ya

137,3

16

31

21743

WWER, RBMK

 

 

 

 

 

Slo­vak­ya

16,3

56

5

2064

WWER

 

 

 

 

 

Slo­ven­ya

5,6

42

1

696

PWR

 

 

 

 

 

Uk­ray­na

83,3

49

15

13168

WWER

 

 

 

 

 

TOP­LAM

2.625

16,0

435

368.827

 

 

 

 

 

 

TAB­LO-2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Ocak 2007 İti­ba­riy­le Ya­pı­mı De­vam Eden Nük­le­er San­tral­lar)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

GÜÇ

İŞ­LET­ME­YE

 

 

 

 

 

ÜL­KE      

SA­HA  

TİP    

TE­DA­RİK­Çİ

(MWe)

AL­MA              

 

 

 

 

 

Ar­jan­tin

Atuc­ha 2

PHWR 

 

692

2010  

 

 

 

 

 

Bul­ga­ris­tan

Be­le­ne 1

WWER

Sko­da

953

?  

 

 

 

 

 

Bul­ga­ris­tan

Be­le­ne 1

WWER

Sko­da

953

?  

 

 

 

 

 

Çin

Ti­an­wan 2

WWER

Rus­ya Fed.

1000

2006

 

 

 

 

 

Çin

Lin­gao 3

PWR

Çin

1000

2010

 

 

 

 

 

Çin

Lin­gao 4

PWR

Çin

1000

?

 

 

 

 

 

Çin

Qins­han 2-3

PWR

Çin

600

2010

 

 

 

 

 

Fin­lan­di­ya

Ol­ki­lu­oto 3

PWR

Fra­ma­to­me

1600

2009

 

 

 

 

 

G. Ko­re

Shi-Ko­ri 1

PWR

KO­PEC

960

?

 

 

 

 

 

Hin­dis­tan

Ka­iga 3

HWR

Hin­dis­tan

202

2007

 

 

 

 

 

Hin­dis­tan

Ka­iga 4

HWR

Hin­dis­tan

202

2007

 

 

 

 

 

Hin­dis­tan

Ku­dan­ku­lam 1

WWER

Rus­ya Fed.

917

2008

 

 

 

 

 

Hin­dis­tan

Ku­dan­ku­lam 2

WWER

Rus­ya Fed.

917

2008

 

 

 

 

 

Hin­dis­tan

PFBR

FBR

Hin­dis­tan

470

?

 

 

 

 

 

Hin­dis­tan

Ra­jast­han 5

HWR

Hin­dis­tan

202

2007

 

 

 

 

 

Hin­dis­tan

Ra­jast­han 6

HWR

Hin­dis­tan

202

2007

 

 

 

 

 

İran

Bus­hehr

WWER

Rus­ya Fed.

915

2006  

 

 

 

 

 

Ja­pon­ya

To­ma­ri 3

PWR

Mit­su­bis­hi

866

2009  

 

 

 

 

 

Pa­kis­tan

Chas­nupp 2

PWR

Çin

300

2011  

 

 

 

 

 

Ro­man­ya

Cer­na­vo­da 2

CAN­DU

AECL

655

2007  

 

 

 

 

 

Rus­ya Fed.

Ba­la­ko­vo 5

WWER

Rus­ya Fed.

950

2010  

 

 

 

 

 

Rus­ya Fed.

Kursk 5

RBMK

Rus­ya Fed.

925

2006  

 

 

 

 

 

Rus­ya Fed.

Ka­li­nin 4

WWER

Rus­ya Fed.

950

?

 

 

 

 

 

Rus­ya Fed.

Vol­go­donsk 2

WWER

Rus­ya Fed.

950

?

 

 

 

 

 

Rus­ya Fed.

Be­lo­yarsk 4

FBR

Rus­ya Fed.

800

2010

 

 

 

 

 

Tay­van

Lung­men 1

ABWR

GE

1300

2009

 

 

 

 

 

Tay­van

Lung­men 2

ABWR

GE

1300

2010

 

 

 

 

 

Uk­ray­na

Khmelnt­ski 3

WWER

Rus­ya Fed.

950

2015

 

 

 

 

 

Uk­ray­na

Khmelnt­ski 4

WWER

Rus­ya Fed.

950

2015

 

 

 

 

 

TOPLAM

 

 

 

22.989

 

 

 

 

 

 

 

Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu; 1956 yı­lın­da 6821 sa­yı­lı Ka­nun ile ku­ru­lan Atom Ener­ji­si Ko­mis­yo­nu Ge­nel Sek­re­ter­li­ği­nin 9/7/1982 ta­rih­li ve 2690 sa­yı­lı Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu Ka­nu­nu ile ye­ni­den ya­pı­lan­dı­rıl­ma­sıy­la bu­gün­kü adı­nı al­mış­tır. Ku­rum bün­ye­sin­de Çek­me­ce Nük­le­er Araş­tır­ma ve Eği­tim Mer­ke­zi 27 Ma­yıs 1962’de iş­let­me­ye açıl­mış, An­ka­ra Nük­le­er Araş­tır­ma Mer­ke­zi(ANA­EM) 1967 yı­lın­da fa­ali­ye­te geç­miş­tir. Ay­rı­ca Nük­le­er Ta­rım Mer­ke­zi 1979’da ANA­EM bün­ye­sin­de ku­rul­muş ve La­la­han Hay­van Sağ­lı­ğı Nük­le­er Araş­tır­ma Ens­ti­tü­sü ise 1981 yı­lın­da ku­rul­muş ol­mak­la bir­lik­te her iki bi­rim de 1999 yı­lın­da ye­ni­den ya­pı­lan­dı­rı­la­rak Sa­ray­köy’de­ki An­ka­ra Nük­le­er Ta­rım ve Hay­van­cı­lık Araş­tır­ma Mer­ke­zi (ANT­HAM) bün­ye­si­ne ta­şın­mış, da­ha son­ra 1/07/2005 ta­ri­hin­de hem ANA­EM hem de ANT­HAM bir­leş­ti­ri­le­rek ye­ni ku­ru­lan Sa­ray­köy Nük­le­er Araş­tır­ma ve Eği­tim Mer­ke­zi (SA­NA­EM) bün­ye­sin­de fa­ali­yet­le­ri­ne de­vam et­me­le­ri sağ­lan­mış­tır.

Ül­ke­miz­de 1968 yı­lın­da nük­le­er san­tral için ilk yer be­lir­le­me ça­lış­ma­la­rı Elek­trik İş­le­ri Etüd İda­re­si (E.İ.E.İ.) ile Ener­ji ve Ta­bii Kay­nak­lar Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan baş­la­tıl­dı ve Hü­kü­met ta­ra­fın­dan İs­tan­bul Tek­nik Üni­ver­si­te­si ile ya­ban­cı bir mü­hen­dis­lik kon­sor­si­yu­mu­na fi­zi­bi­li­te etüt­le­ri yap­tı­rıl­dı. An­cak ça­lış­ma­lar so­nuç­suz kal­dı ve 1971 yı­lın­da ku­ru­lan Tür­ki­ye Elek­trik Ku­ru­mu (TEK) bu ça­lış­ma­la­rı 1972 – 1974 yıl­la­rı ara­sın­da re­vi­ze et­ti. TEK’in ça­lış­ma­la­rı so­nu­cun­da ilk kez 1976 yı­lın­da Si­lif­ke’nin 45 km ba­tı­sın­da­ki Ak­ku­yu mev­kii ilk nük­le­er san­tral ye­ri ola­rak se­çil­di ve Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mun­dan (TA­EK) bu­ra­ya nük­le­er san­tral ku­ru­la­bil­me­si için yer li­san­sı sağ­la­dı. Ak­ku­yu’da ilk nük­le­er san­tral için 1977 yı­lın­da üç İs­viç­re­li ve bir Fran­sız fir­ma­sı­nın mü­şa­vir­li­ğin­de ulus­la­ra­ra­sı iha­le­ye çı­kıl­dı ve İs­veç ASEA-ATOM, STAL-LA­VAL fir­ma­la­rı iha­le­de ilk sı­ra­yı al­dı­lar. An­cak fir­ma­la­rın kre­di sağ­la­ma ko­nu­sun­da ba­şa­rı­sız ol­ma­la­rı üze­ri­ne iha­le so­nuç­suz kal­dı. Bu­nun üze­ri­ne 1983 yı­lın­da tek­rar ulus­la­ra­ra­sı iha­le­ye çı­kı­la­rak 7 fir­ma­dan tek­lif alın­dı. Bu tek­lif­le­rin de­ğer­len­di­ril­me­si so­nu­cun­da Ka­na­da fir­ma­sı AECL fir­ma­sı ile 665 MW, Al­man KWU fir­ma­sı ile 986 MW ku­ru­lu gü­ce sa­hip nük­le­er güç san­tra­lı ya­pı­mı için gö­rüş­me­le­re baş­lan­dı. Bu dö­nem­de ilk kez gün­de­me ge­len Si­nop için de ABD fir­ma­sı GE’den 1085 MW ku­ru­lu gü­ce sa­hip nük­le­er güç san­tra­lı için pa­zar­lık­lar baş­la­tıl­dı. An­cak da­ha son­ra Si­nop’un yer tes­pi­ti ve li­sans­la­ma so­run­la­rı çö­zü­le­me­di­ği için GE fir­ma­sıy­la gö­rüş­me­ler ke­sil­di ve ay­nı za­man­da di­ğer fir­ma­lar­la ya­pı­lan pa­zar­lık­lar da ba­şa­rı­sız­lık­la so­nuç­lan­dı. Ey­lül 1984’de hü­kü­me­tin gün­de­me ge­tir­di­ği yap-iş­let-dev­ret mo­de­li ne­de­niy­le KWU gö­rüş­me­ler­den çe­ki­lir­ken AECL fir­ma­sı ile 1985 yı­lın­da ön pro­to­kol im­za­lan­dı. An­cak bu ta­sa­rım da kre­di so­ru­nu ne­de­niy­le ger­çek­leş­me­di ve 1986’da ça­lış­ma­lar dur­du­rul­du. 26 Ni­san 1986 ta­ri­hin­de mey­da­na ge­len Çer­no­bil fa­ci­ası­nın ar­dın­dan uzun bir bek­le­me dö­ne­mi­ne ge­çil­di. 1994 yı­lın­da ye­ni bir iha­le sü­re­ci baş­la­tıl­dı, 1997 yı­lın­da tek­lif­ler alın­dı ve 1999 yı­lın­da ka­za­nan fir­ma ile söz­leş­me im­za­lan­ma­sı ka­rar­laş­tı­rıl­dı. Bu­na gö­re san­tra­lin 2006’da iş­let­me­ye açıl­ma­sı plan­la­nı­yor­du an­cak bu iha­le ip­tal edil­di.

Ül­ke­miz­de­ki nük­le­er ener­ji san­tral­le­rin­de kul­la­nı­la­bi­le­cek uran­yum mik­ta­rı 9129 ton iken tor­yum mik­ta­rı 380.000 ton­dur. Ay­rı­ca ha­len iş­le­til­mek­te olan İs­tan­bul Tek­nik Üni­ver­si­te­si bün­ye­sin­de bir adet, Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu bün­ye­sin­de bi­ri ka­pa­lı di­ğe­ri ise sı­nır­lı iz­ne ta­bi ül­ke­miz­de top­lam 3 adet araş­tır­ma re­ak­tö­rü bu­lun­mak­ta­dır. Ay­rı­ca Ha­cet­te­pe Üni­ver­si­te­si Mü­hen­dis­lik Fa­kül­te­si bün­ye­sin­de 1982 yı­lın­dan be­ri li­sans se­vi­ye­sin­de eği­tim ve­ri­len Nük­le­er Ener­ji Mü­hen­dis­li­ği Bö­lü­mü­nün ya­nı sı­ra bir çok üni­ver­si­te­miz bün­ye­sin­de nük­le­er bi­lim­ler ko­nu­sun­da yük­sek li­sans ya­pıl­ma­sı­na ola­nak sağ­la­yan ens­ti­tü­ler bu­lun­mak­ta­dır.

26 Ni­san 1986 ta­ri­hin­de­ki Çer­no­bil ka­za­sı­nın ar­dın­dan 03-07-09 Ma­yıs 1986 ta­rih­le­rin­de ül­ke­miz­de ya­ğan sa­ğa­nak yağ­mur­lar ile bir­lik­te Trak­ya Böl­ge­si ve Do­ğu Ka­ra­de­niz Böl­ge­si rad­yas­yon et­ki­si­ne ma­ruz kal­mış­tır. Bu ka­za­yı ta­ki­ben ya­pı­lan öl­çüm­ler­de Trak­ya ve Do­ğu Ka­ra­de­niz Böl­ge­le­rin­de ya­şa­yan in­san­la­rı­mı­zın rad­yas­yon do­zu 59 mi­li­rem, di­ğer yö­re­ler­de ya­şa­yan in­san­la­rı­mı­zın rad­yas­yon do­zu ise 50 mi­li­rem ola­rak öl­çül­müş­tür. Ulu­sal Kan­ser Da­nış­ma Ku­ru­lu­nun 4/8/2005 ta­rih­li ka­ra­rın­da Çer­no­bil ka­za­sın­dan gü­nü­mü­ze dek ge­rek söz­ko­nu­su böl­ge­ler­de ge­rek­se ül­ke­nin tü­mün­de ya­şa­nan te­dir­gin­li­ğin bi­lim­sel ve­ri­le­re da­ya­na­rak araş­tı­rıl­ma­sı­nın tav­si­ye edil­me­si üze­ri­ne Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı­nın 16/9/2005 ta­rih­li ve 1369 sa­yı­lı ona­yı ile dört bö­lüm­den olu­şan “Ka­ra­de­niz Böl­ge­si Kan­ser ve Kan­ser Risk Fak­tör­le­ri Araş­tır­ma­la­rı Pro­je­si” baş­la­tıl­mış­tır. “Kan­ser Sık­lı­ğı Ka­yıt Ça­lış­ma­sı” kap­sa­mın­da böl­ge has­ta­ne­le­ri­nin ar­şiv­le­ri ta­ran­mak su­re­tiy­le son on yı­la ait kan­ser ve­ri­le­ri top­la­na­rak bu ve­ri­ler MECC (Or­ta­do­ğu Kan­ser Kon­sor­si­yu­mu) ka­yıt mer­ke­zi­nin ve­ri­le­ri ile kar­şı­laş­tı­rıl­mış ve Ka­ra­de­niz böl­ge­sin­de­ki kan­ser has­ta­lı­ğı­nın di­ğer böl­ge­le­ri­miz­den fark­lı bir ar­tış ve da­ğı­lım gös­ter­me­di­ği gö­rül­müş­tür. “Ha­ne Hal­kı Ça­lış­ma­sı” kap­sa­mın­da 73.470 ki­şi­nin ya­şa­dı­ğı 19.211 ha­ne üze­rin­de ya­pı­lan ça­lış­ma ne­ti­ce­sin­de Edir­ne – Ri­ze il­le­ri ile kon­trol gru­bu olan Is­par­ta il­le­ri ara­sın­da kan­ser gö­rül­me sık­lı­ğı ve da­ğı­lı­mı ba­kı­mın­dan fark­lı­lık ol­ma­dı­ğı gö­rül­müş­tür. “Ti­ro­id Kan­ser­le­rin­de Mo­le­kü­ler Ge­ne­tik Araş­tır­ma” kap­sa­mın­da 328 ti­ro­id kan­se­ri ör­ne­ği üze­rin­de ya­pı­lan ça­lış­ma ne­ti­ce­sin­de böl­ge­ler ara­sın­da bu kan­se­rin ge­li­şi­min­de­ki et­ken­le­rin fark­lı­lık gös­ter­di­ği­ne işa­ret eden ge­ne­tik bul­gu­la­ra rast­lan­ma­mış­tır.”Rad­yas­yon Yü­kü Öl­çü­mü (Bi­yo­lo­jik Doz Ta­yi­ni) Araş­tır­ma­sı” kap­sa­mın­da 80 ki­şi­den alı­nan kan ör­nek­le­ri­nin in­ce­len­me­si ne­ti­ce­sin­de kro­mo­zom ha­sar­la­rın­da rad­yas­yo­na ma­ruz ka­lın­ma et­ki­si­ne rast­lan­ma­mış­tır. 

Ta­sa­rı ve ge­rek­çe­si in­ce­len­di­ğin­de;

v Dün­ya­da fo­sil ya­kıt­la­rın ener­ji­nin pa­ha­lı ola­rak el­de edil­me­si­ne yol aç­ma­la­rı, za­man­la tü­ke­ne­cek ol­ma­la­rı ve CO2 ga­zı emis­yo­nu­na bağ­lı ola­rak at­mos­fer üze­rin­de se­ra et­ki­si oluş­tur­ma­la­rı ne­de­niy­le tek­no­lo­ji ala­nın­da­ki ge­liş­me­ler ile bir­lik­te al­ter­na­tif ya­kıt tür­le­ri­nin kul­la­nı­mı­nın art­tı­ğı,

v Nük­le­er tek­no­lo­ji­nin; dün­ya­da ve ül­ke­miz­de tıb­bi, en­düs­tri­yel ve as­ke­ri alan­lar ile AR-GE ça­lış­ma­la­rın­da kul­la­nı­lan bir­çok izo­to­pun üre­til­me­sin­de kul­la­nıl­ma­sı­na ve dün­ya elek­trik ge­rek­si­ni­mi­nin % 17’si­ni kar­şı­la­ma­sı­na rağ­men ül­ke­miz­de elek­trik üre­ti­min­de kul­la­nıl­ma­dı­ğı,

v Ül­ke­mi­zin hid­ro­lik, rüz­gar, gü­neş ve jeo­ter­mal gi­bi ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji kay­nak­la­rı­nın ya­nı sı­ra kö­mür re­zerv­le­ri ile elek­trik üre­ti­mi için el­ve­riş­li zen­gin yer­li kay­nak­la­ra sa­hip ol­du­ğu an­cak bu kay­nak­la­rın ta­ma­mı de­ğer­len­di­ril­se bi­le or­ta ve uzun dö­nem­de ar­tan elek­trik ener­ji­si ta­le­bi­nin kar­şı­la­na­maz ol­du­ğu,

v Ül­ke­miz­de da­ha ön­ce ya­pıl­ma­sı bir­çok kez gün­de­me gel­mek­le bir­lik­te çe­şit­li ne­den­ler­le uy­gu­la­ma­ya ge­çi­ri­le­me­yen nük­le­er güç san­tral­le­rin­den elek­trik üre­ti­mi­nin bir an ön­ce ar­zu­la­nan se­vi­ye­de ger­çek­leş­ti­ri­le­bil­me­si için ka­nu­ni dü­zen­le­me ya­pıl­ma­sı­nın zo­run­lu ha­le gel­di­ği,

v Ül­ke­miz­de or­ta ve uzun va­de­de ener­ji arz gü­ven­li­ği­nin sağ­lan­ma­sı, ener­ji­de dı­şa ba­ğım­lı­lı­ğın ve bu­na bağ­lı fi­yat dal­ga­lan­ma­la­rı­nın azal­tıl­ma­sı, nük­le­er tek­no­lo­ji­nin ül­ke­miz­de yay­gın­laş­tı­rıl­ma­sı, uran­yum ve tor­yum gi­bi ül­ke­miz­de yay­gın ola­rak bu­lu­nan ve nük­le­er güç san­tral­le­rin­de ya­kıt ola­rak kul­la­nı­la­bi­len ma­den­le­rin ül­ke­miz eko­no­mi­si­ne ka­zan­dı­rıl­ma­sı ve çev­re kir­li­li­ği­ne yol aç­ma­dan ener­ji üre­ti­mi­nin sağ­lan­ma­sı ga­ye­siy­le nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin ku­rul­ma­sı için Ta­sa­rı­nın ha­zır­lan­dı­ğı,

v Elek­trik ener­ji­si üre­ti­mi­ni ger­çek­leş­ti­re­cek nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin bir ya­rış­ma so­nu­cun­da se­çi­le­ce­ği, bu ya­rış­ma­ya TA­EK’in be­lir­le­ye­ce­ği öl­çüt­le­re uyan şir­ket­le­rin ka­tı­la­bi­le­ce­ği,

v Nük­le­er san­tra­lin ka­pa­si­te­si, tah­sis edi­le­cek yer, li­sans be­de­li, teş­vik­ler ile se­çi­min usul ve esas­la­rı­nın Ba­kan­lar Ku­ru­lun­ca be­lir­le­ne­ce­ği,

v EPDK’nın ilan et­ti­ği Tür­ki­ye or­ta­la­ma top­tan elek­trik ener­ji­si sa­tış fi­ya­tı­nı aş­ma­mak kay­dıy­la be­lir­le­ne­cek elek­trik bi­rim sa­tış fi­ya­tı ile alı­na­cak elek­trik mik­ta­rı­nın çar­pı­mı so­nu­cu bu­lu­nan alım be­de­lin­den en yük­sek is­kon­to­yu ya­pan şir­ke­tin ya­rış­ma­yı ka­za­na­ca­ğı,  

v Nük­le­er güç san­tral­le­rin­den üre­ti­le­cek elek­trik ener­ji­si­nin be­lir­li bir sü­re için tek­lif edi­len fi­yat­tan pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­ler­ce alı­mı zo­run­lu ha­le ge­ti­ri­le­rek üre­ti­ci şir­ket­le­rin des­tek­len­di­ği,

v Nük­le­er güç san­tra­lin­den elek­trik üre­ti­mi ya­pan şir­ke­tin; zo­run­lu ya­tı­rım si­gor­ta­sı­nın yap­tı­rıl­ma­sın­dan, atık­la­rın ta­şın­ma­sı, de­po­lan­ma­sı ve ber­ta­raf edil­me­si ile san­tra­lin iş­let­me­den çı­ka­rıl­ma­sı mas­raf­la­rı için oluş­tu­ru­la­cak fon­la­ra (ÖZEL HE­SAP) öde­ne­cek kat­kı pay­la­rın­dan ve ay­rı­ca san­tra­lin sö­kü­mün­den ve ta­şın­ma­zın Özel He­sap­tan kar­şı­la­na­rak es­ki ha­li­ne ge­ti­ril­me­sin­den so­rum­lu ol­du­ğu,

v Nük­le­er ya­kıt, rad­yo­ak­tif mad­de ve­ya rad­yo­ak­tif atık ta­şı­nır­ken ve­ya san­tral­de bir ka­za ol­ma­sı du­ru­mun­da, nük­le­er ener­ji ala­nın­da üçün­cü ki­şi­le­re kar­şı so­rum­lu­lu­ğa iliş­kin ola­rak Pa­ris Söz­leş­me­si ile di­ğer ulu­sal ve ulus­la­ra­ra­sı mev­zu­at hü­küm­le­ri­nin uy­gu­la­na­ca­ğı,

v Nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sı için ik­ti­sa­di dev­let te­şek­kül­le­ri ile or­tak­lık ku­ru­la­bi­le­ce­ği,

v Tek­no­lo­ji edi­ni­mi ve nük­le­er ya­kıt üre­ti­mi için ya­pı­lan ya­tı­rım­lar ile per­so­nel eği­ti­mi için ya­pı­lan har­ca­ma­lar­da Ba­kan­lar Ku­ru­lu ka­ra­rı ile teş­vik sağ­la­na­bi­le­ce­ği,

v Dev­let ara­zi­le­rin­de be­del­siz ön izin, be­de­li kar­şı­lı­ğın­da kul­lan­ma iz­ni ve­ya ki­ra­la­ma ya­pı­la­bi­le­ce­ği,

an­la­şıl­mak­ta­dır. Ko­mis­yon Baş­ka­nı Kü­tah­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın So­ner AK­SOY ta­ra­fın­dan Ta­sa­rı ile il­gi­li ola­rak;

l Ko­mis­yo­nun gün­de­mi­ne ala­rak üze­rin­de gö­rüş­me yap­tı­ğı bir çok Tek­lif ve Ta­sa­rı­da ol­du­ğu gi­bi bu Ta­sa­rı için de Ko­mis­yon üye­le­ri­nin ay­rın­tı­lı bir şe­kil­de bil­gi­len­di­ril­me­si­ne yö­ne­lik ola­rak ön ça­lış­ma­lar ya­pıl­dı­ğı­nın,

l Dün­ya­da özel­lik­le ik­lim de­ği­şik­li­ği ne­de­niy­le son za­man­da nük­le­er ener­ji­ye yö­ne­li­min art­tı­ğı, ve­ri­len nük­le­er ener­ji ya­pım si­pa­riş­le­ri­nin 125 ade­ti bul­du­ğu ve bu du­ru­mun nük­le­er rö­ne­sans ola­rak ad­lan­dı­rıl­dı­ğı­nın,

l Gü­nü­mü­ze ka­dar hu­ku­ki alt­ya­pı­dan yok­sun­luk ne­de­niy­le nük­le­er güç san­tra­li ya­pı­mı­na iliş­kin gi­ri­şim­le­rin ta­ma­mı­nın aka­me­te uğ­ra­dı­ğı ve bu ne­den­le ge­li­şen ve bü­yü­yen ül­ke­miz için Ta­sa­rı­nın bir an ev­vel ka­nun­laş­ma­sı­nın önem arz et­ti­ği­nin,

l Ener­ji­de arz gü­ven­li­ği­nin sağ­lan­ma­sı açı­sın­dan bir al­ter­na­tif ola­rak nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sı ha­lin­de, ön­ce­lik­le özel sek­tö­rün önü­nü açan ve özel sek­tör ile ka­mu ara­sın­da­ki iliş­ki­le­ri dü­zen­le­yen bir ka­nu­nun bu­lun­ma­sı­nın zo­run­lu­luk ol­du­ğu­nun,

l Çev­re ko­nu­sun­da yü­rü­tü­len ça­lış­ma­lar ne­ti­ce­sin­de nük­le­er ener­ji san­tral­le­ri­nin çev­re­ye za­rar ver­me­di­ği­nin tes­pit edil­di­ği, Çer­no­bil’de ya­şa­nan ola­yın ül­ke­mi­ze et­ki­le­ri­ni araş­tır­mak için Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan 73 bin in­san üze­rin­de yü­rü­tü­len ça­lış­ma­lar so­nu­cun­da ül­ke­mi­ze her­han­gi bir et­ki­si­nin ol­ma­dı­ğı­nın an­la­şıl­dı­ğı­nın,

ifa­de edil­me­si­nin ar­dın­dan Ener­ji ve Ta­bii Kay­nak­lar Ba­ka­nı Sa­yın M. Hil­mi GÜ­LER ta­ra­fın­dan ül­ke­miz için ge­cik­miş bir pres­tij ya­tı­rı­mın ger­çek­leş­ti­ril­me­si ko­nu­sun­da ka­rar­lı olun­du­ğu­nun be­lir­til­me­si üze­ri­ne Ko­mis­yon üye­le­ri­miz ve di­ğer ka­tı­lım­cı­lar ta­ra­fın­dan;

n Nük­le­er güç san­tral­le­ri in­ce­len­di­ğin­de ya­kıt ve atık tek­no­lo­ji­si dı­şın­da­ki di­ğer bö­lüm­ler­de kul­la­nı­lan tek­no­lo­ji­le­rin ter­mik san­tral­ler­le ay­nı ni­te­lik­te ol­du­ğu, bu ne­den­le nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sı ile ül­ke­miz­de nük­le­er tek­no­lo­ji­nin ge­li­şi­mi­nin sağ­lan­ma­sı ara­sın­da pa­ra­lel­lik kur­ma­nın yan­lış ol­du­ğu,

n Ül­ke­miz­de nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sı ye­ri­ne mev­cut araş­tır­ma mer­kez­le­ri­nin ge­liş­ti­ril­me­si sa­ye­sin­de nük­le­er tek­no­lo­ji­de ge­li­şi­min sağ­la­na­bi­le­ce­ği,

n Ül­ke­miz­de ener­ji ko­nu­sun­da arz gü­ven­li­ği­nin ve bu­nun için de kay­nak çe­şit­li­li­ği ile yer­li ve it­hal kay­nak­lar ara­sın­da­ki den­ge­nin sağ­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği,

n Ta­sa­rı­nın ge­rek­çe­sin­de id­dia edil­di­ği gi­bi ül­ke­mi­zin or­ta va­de­de­ki ener­ji ih­ti­ya­cı­nın kar­şı­lan­ma­sı­nı sağ­la­ya­ma­ya­ca­ğı, zi­ra nük­le­er san­tral ya­pı­mı­nın bü­rok­ra­tik iş­lem­ler de da­hil edil­di­ği tak­tir­de 2020 yı­lı­na ka­dar sü­re­ce­ği,

n Elek­trik ener­ji­si kul­la­nı­mın­da ve­rim­li­li­ğin sağ­lan­ma­sı su­re­tiy­le ener­ji ge­rek­si­ni­min azal­tıl­ma­sı, ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji kay­nak­la­rı­nın dev­re­ye so­kul­ma­sı, ül­ke­miz­de­ki fo­sil ya­kıt­lı çev­rim san­tral­le­ri­nin ve hid­ro­lik san­tral­le­rin re­ha­bi­li­te edil­me­si ile ül­ke­mi­zin or­ta va­de­de­ki ener­ji ih­ti­ya­cı­nın kar­şı­la­na­bi­le­ce­ği,

n Yü­rü­tü­len ça­lış­ma­lar­la ül­ke­mi­zin ener­ji ih­ti­ya­cı­nın or­ta va­de­de kar­şı­la­na­bi­lir ol­ma­sı­na ve ha­len elek­trik ih­raç eden bir ül­ke ol­ma­mı­za rağ­men nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sı­nın ne­de­ni­nin an­la­şı­la­ma­dı­ğı,

n Ku­ru­la­cak nük­le­er güç san­tra­li­nin ül­ke­mi­zin elek­trik ener­ji­si ge­rek­si­ni­mi­nin an­cak % 5’ini kar­şı­la­ya­ca­ğı dik­ka­te alın­dı­ğı tak­tir­de ka­yıp ve ka­çak­la­rın gi­de­ril­me­si­ne, ener­ji­nin et­kin kul­la­nıl­ma­sı­na, ener­ji ve­rim­li­li­ği­ne ve ta­sar­ru­fu­na ön­ce­lik ve­ril­me­si ge­rek­ti­ği,

n Rad­yo­ak­tif atık so­ru­nu­nu or­ta­dan kal­dı­ran, uran­yu­mu ve­ya tor­yu­mu kul­la­na­bi­len, gü­ve­ni­lir­li­ği yük­sek, atık so­ru­nu­nun çö­zül­dü­ğü ve­ya azal­tıl­dı­ğı, çev­re­yi da­ha az kir­le­ten ve bu ne­den­ler­le bü­yük bir ih­ti­mal­le ka­mu­oyu­nun ona­yı­nı da ala­cak olan dör­dün­cü ne­sil re­ak­tör­le­rin üre­ti­le­bi­le­ce­ği 2020 yı­lın­da ül­ke­mi­zin ya­pı­mı­na baş­la­nan san­tra­li an­cak bi­ti­re­ce­ği, bu ne­den­le de es­ki tek­no­lo­ji­ye sa­hip bir san­tra­lin ül­ke­miz­de in­şa­sı­nın sa­vu­nu­la­maz ol­du­ğu,

n Ül­ke­mi­zin sa­hip ol­du­ğu uran­yum re­zer­vi­nin an­cak bin me­ga­vat­lık bir san­tra­lin iş­le­til­me­si­ne im­kan ver­di­ği, çok zen­gin tor­yum kay­nak­la­rı­mı­za rağ­men he­nüz tek­no­lo­jik ge­liş­me­le­rin sa­de­ce tor­yu­mun kul­la­nı­mı­na im­kan ver­me­di­ği, bu ne­den­le tor­yum zen­gin­li­ği­mi­zin san­tral­le­rin ya­kıt ih­ti­ya­cı­nın te­mi­na­tı ola­rak gö­rü­le­me­ye­ce­ği,

n Nük­le­er san­tral­le­ri ca­zip hâle ge­tir­mek için atık ve sök­me ma­li­yet­le­ri­nin baş­lan­gıç­ta he­sa­ba ka­tıl­ma­dı­ğı, an­cak za­man­la bu ma­li­yet­le­rin dik­ka­te alın­ma­sı üze­ri­ne ma­li­yet­le­rin 2-3 cent/kw-h den 7-8 cent/kw-h’ye yük­sel­di­ği,

n 4628 sa­yı­lı Elek­trik Pi­ya­sa­sı Ka­nu­na gö­re san­tral ku­rul­ma­sı dü­şü­nü­len ara­zi­nin ka­mu­laş­tı­rıl­ma­sı EPDK ta­ra­fın­dan ya­pı­lıp ka­mu­laş­tır­ma be­de­li­nin ya­pım­cı fir­ma ta­ra­fın­dan öden­di­ği,

n Üze­rin­de san­tral ku­ru­la­cak ta­şın­ma­zın Ha­zi­ne­ye ait ol­ma­sı hâlin­de be­del­siz ola­rak ya­tı­rım­cı­ya tah­sis edil­me­si­ne ve özel sek­tör ile ka­mu­nun or­tak­lık ku­ra­bil­me­si­ne iliş­kin hü­küm­ler ne­de­niy­le, Ta­sa­rı­nın 4628 sa­yı­lı Ka­nun hü­küm­le­ri ve do­la­yı­sıy­la oluş­tu­ru­lan ser­best pi­ya­sa dü­ze­ni ile çe­liş­ti­ği,

n Yer li­san­sı alın­ma­dan iha­le­ye çı­kıl­ma­ya­ca­ğı­na iliş­kin dü­zen­le­me­nin ek­len­me­si ge­rek­ti­ği,

n Ül­ke­mi­zin kal­kın­ma­sı, sa­na­yi­leş­me­si ve in­sa­nı­mı­zın ge­çim stan­dar­dı­nın yük­sel­til­me­si için ke­sin­ti­siz, ucuz ve sü­rek­li ener­ji­ye ih­ti­ya­cı­mı­zın ol­du­ğu,

n Ya­pı­lan tah­min­ler­de ül­ke­mi­zin yıl­lık ener­ji ta­le­bi­nin % 7 ve­ya % 8 ora­nın­da ya­ni 8 ile 10 mil­yar kw-h ar­ta­ca­ğı­nın be­lir­til­di­ği, bu ne­den­le ku­ru­lu gü­cü­mü­ze her yıl 4 bin-5 bin me­ga­vat ila­ve ya­pıl­ma­sı ge­rek­ti­ği, mev­cut kay­nak­la­rı­mız ile bu ih­ti­ya­cı kar­şı­la­ya­ma­ya­cak­sak Dün­ya’da bir çok ge­liş­miş ül­ke ta­ra­fın­dan kul­la­nı­lan yön­tem­le­rin ül­ke­miz­de de kul­la­nıl­ma­sı ge­rek­ti­ği,

n Ulus­la­ra­ra­sı Atom Ener­ji­si ku­ru­cu üye­le­rin­den bi­ri ol­ma­mı­za rağ­men ül­ke­miz­de nük­le­er güç san­tra­li­nin bu­lun­ma­ma­sı­nın bir yö­nüy­le Dün­ya’da ya­şa­nan ge­liş­me­le­ri 30 yıl ge­ri­den ta­kip et­ti­ği­mi­zin gös­ter­ge­si ol­du­ğu,

n Ül­ke­miz­de nük­le­er ko­nu­sun­da yak­la­şık el­li yıl­dır yü­rü­tü­len ça­lış­ma­lar sa­ye­sin­de bi­lim dün­ya­sı­na pek çok in­san ka­zan­dı­rıl­ma­sı­na rağ­men uy­gu­la­ma alan­la­rın­dan yok­sun­luk ne­de­niy­le ye­tiş­miş iş gü­cü­nün yurt dı­şı­na git­mek zo­run­da kal­dı­ğı, bu ne­den­le çı­ka­cak ye­ni ne­sil san­tral­le­rin bek­len­me­si­nin ak­si­ne bu gü­ne ka­dar geç kal­mış ya­tı­rı­mın bi­ran ev­vel ya­pıl­ma­sı ge­rek­ti­ği,

n Nük­le­er güç san­tral­le­rin ma­li­yet­le­ri­nin üçün­cü ne­sil için ki­lo­vat/sa­at ba­şı­na 1.200 ila 1.500 do­lar ara­sın­da de­ğiş­ti­ği, ay­rı­ca bu san­tral­le­rin %60’ının yer­li kay­nak­la­rı­mız­dan üre­ti­le­bi­le­ce­ği,

n Tek­nik ola­rak çok hak­lı ge­rek­çe­le­ri ol­ma­sı­na kar­şın de­mok­ra­tik bir ül­ke­de hal­ka rağ­men bir şey­ler yap­ma­nın im­kan­sız ol­du­ğu, bu ne­den­le hal­kı­mı­zın ik­na edil­me­si ve gü­ve­ni­lir­lik ko­nu­sun­da­ki şüp­he­ler­den kur­ta­rıl­ma­sı ge­rek­ti­ği, ay­rı­ca nük­le­er güç san­tral­le­ri ku­rul­mak­sı­zın ül­ke­mi­zin     elek­trik ih­ti­ya­cı­nın kar­şı­la­nıp kar­şı­la­na­ma­ya­ca­ğı­nın açık­lı­ğa ka­vuş­tu­rul­ma­sı ge­rek­ti­ği,

n Sa­de­ce ka­mu ku­rum­la­rı ta­ra­fın­dan de­net­len­me­si­nin san­tral­le­rin halk nez­din­de gü­ve­ni­lir­li­ği­nin sağ­lan­ma­sın­da ye­ter­li ol­ma­ya­ca­ğı, san­tral­le­rin ku­rul­ma­sı ve iş­le­til­me­sin­de ya­rı­dan faz­la ka­mu or­tak­lı­ğı­nın ol­ma­sı ge­rek­ti­ği, 

n Ka­ra­de­niz’e kı­yı­sı olan 6 ül­ke­de ya­pı­lan ta­ra­ma­lar­da Çer­no­bil’de­ki pat­la­ma­nın et­ki­le­ri­nin araş­tı­rıl­dı­ğı ve ya­pı­lan araş­tır­ma­lar so­nu­cun­da çev­re ile in­san­lar üze­rin­de olum­suz hiç­bir et­ki­si­nin göz­len­me­di­ği­nin be­lir­len­di­ği,

n Fran­sa’nın 59 nük­le­er güç san­tra­li ile ener­ji ih­ti­ya­cı­nın % 78’ini kar­şı­la­dı­ğı, Ame­ri­ka’nın 104 nük­le­er güç san­tra­li ile ener­ji ih­ti­ya­cı­nın % 20’si­ni kar­şı­la­dı­ğı, Bel­çi­ka’nın 7 nük­le­er güç      san­tra­li ile ener­ji ih­ti­ya­cı­nın % 55’ini kar­şı­la­dı­ğı,

n Nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin; ya­pım ve sö­küm ma­li­yet­le­ri­nin id­dia edi­len­le­rin ak­si­ne faz­la yük­sek ol­ma­dı­ğı, çev­re kir­li­li­ği­ne yol aç­ma­dı­ğı, elek­trik üre­tim ma­li­ye­ti­nin en dü­şük se­vi­ye­de ger­çek­leş­ti­ği, sa­yı­la­rı­nın git­tik­çe art­tı­ğı, pat­la­ma­sı ih­ti­ma­li­ne kar­şı en ge­liş­miş tek­no­lo­ji­ler­le ön­lem­le­rin alın­dı­ğı ve bu ih­ti­ma­lin mi­ni­mi­ze edil­di­ği,

n Dün­ya’da­ki 443 nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin coğ­ra­fi ola­rak da­ğı­lı­mı­na ba­kıl­dı­ğın­da; ge­liş­miş bir çok ül­ke­de bu­lun­ma­sı­na rağ­men ge­liş­mek­te olan Or­ta­do­ğu, As­ya ve Af­ri­ka’da­ki ül­ke­ler­de bu­lun­ma­ma­sı­nın dik­kat çek­ti­ği,

n Di­ğer ya­kıt tür­le­ri­nin at­mos­fe­ri kir­let­me oran­la­rı dik­ka­te alın­dı­ğın­da çev­re­ci bir çok ör­gü­tün nük­le­er güç san­tral­le­ri ko­nu­sun­da­ki di­ren­ci­nin azal­dı­ğı,

n Nük­le­er san­tral­ler­de­ki ka­za­la­rın bir ço­ğu­nun ne­de­ni­nin in­san ol­du­ğu,

n ABD ta­ra­fın­dan Yuc­ca Da­ğı­’nın al­tı­na nük­le­er atık­lar için me­zar­lık ya­pıl­ma­sı­na rağ­men bu­ra­ya her­han­gi bir şey ko­nul­ma­dı­ğı, do­la­yı­sıy­la nük­le­er atık so­ru­nu­nun ha­len çö­zül­me­di­ği,

n Ris­kin bi­lin­me­si­nin kon­trol edi­le­bil­me­si­ni sağ­la­dı­ğı, Dün­ya’da elek­trik üre­ti­min­den baş­ka ula­şım ve tıp gi­bi bir çok alan­da nük­le­er ya­kı­tın kul­la­nıl­dı­ğı,

n Özel sek­tö­rün ama­cı­nın kâr mak­si­mi­zas­yo­nu ol­ma­sı ne­de­niy­le tek­no­lo­jik ge­liş­me­yi sağ­la­mak için ya­pıl­ma­sı ge­re­ken ar-ge ya­tı­rım­la­rı­nı göz ar­dı ede­bi­le­ce­ği id­dia edil­me­si­ne kar­şın ar­tık gü­nü­müz­de kâ­rı mak­si­mi­ze et­me­nin ile­ri tek­no­lo­ji kul­lan­mak­la sağ­lan­dı­ğı,

n ABD’de nük­le­er atık yö­ne­ti­mi için ya­pı­lan ya­tı­rım­la­rın top­lam ma­li­ye­ti­nin 60 mil­yar do­la­ra va­ra­ca­ğı­nın tah­min edil­di­ği, bu du­rum­da top­la­nan pa­ra­la­rın yet­me­ye­ce­ği dü­şü­nü­le­rek as­ke­ri kay­nak­lar­dan ak­ta­rım ya­pıl­ma­sı­nın gün­de­me gel­di­ği, hat­ta Yuc­ca Da­ğı’nda ge­li­nen çö­züm­süz­lük ne­de­niy­le Ame­ri­ka’da ha­vuz­lar­da top­la­nan atık­la­rın baş­ka ül­ke­le­re nak­li­nin dü­şü­nül­dü­ğü,

n ABD’de Car­ter dö­ne­min­de ye­ni­den iş­le­me tek­no­lo­ji­si­nin göz önü­ne alın­ma­ma­sı ne­de­niy­le tüm atık­la­rın, bel­li bir sü­re bek­le­til­dik­ten son­ra ka­lı­cı de­po­lan­ma­sı­na gi­dil­di­ği, oy­sa gü­nü­müz­de ye­ni­den iş­le­me tek­no­lo­ji­si sa­ye­sin­de atık ha­cim­le­ri­nin yak­la­şık % 90 ora­nın­da azal­tıl­dı­ğı,

n ABD’nin ve Dün­ya­nın ener­ji gü­ven­li­ği­nin art­tı­rıl­ma­sı, te­miz bir eko­no­mik bü­yü­me­nin sağ­lan­ma­sı, çev­re­nin iyi­leş­ti­ril­me­si ve nük­le­er si­lah­la­rın ya­yıl­ma­sı­nın en­gel­len­me­si ga­ye­siy­le ABD’de Baş­kan Bush ta­ra­fın­dan 2006 yı­lı Ocak ayın­da açık­la­nan Ge­liş­miş Ener­ji Gi­ri­şi­mi (Ad­van­ced Energy Ini­ti­ati­ve) bün­ye­sin­de oluş­tu­ru­lan Glo­bal Nük­le­er Ener­ji Or­tak­lı­ğı (GNEP) ile, nük­le­er ya­kıt sağ­la­yı­cı­la­rı­nın, atık­la­rın ge­ri ve­ril­me­si kay­dıy­la alı­cı ül­ke­le­rin ay­rı­ca zen­gin­leş­tir­me yap­ma­la­rı­na ge­rek kal­ma­yan nük­le­er ya­kı­tı ga­ran­ti et­me­le­ri­nin sağ­lan­ma­sı­nın amaç­lan­dı­ğı an­cak bu pro­je­nin hem si­ya­si hem eko­no­mik yön­le­ri­nin bu­lun­du­ğu,

n Çer­no­bil ka­za­sı hak­kın­da ya­yım­la­nan ra­por­lar­da 4.000 ile 9.000 ki­şi­nin, hat­ta ki­mi ra­por­lar­da 24.000 ki­şi­nin öl­me­si­nin tah­min edil­di­ği, do­la­yı­sıy­la bu ka­za­nın çev­re­ye hiç­bir et­ki­si­nin ol­ma­dı­ğı­nın söy­le­ne­me­ye­ce­ği, nük­le­er san­tra­lin pat­la­ma­sı­nın kü­çük gö­rül­me­me­si ge­rek­ti­ği,

n Çer­no­bil re­ak­tö­rü­nün; ön­ce­lik­le si­lah ya­pı­mı ama­cıy­la ku­rul­du­ğu, ener­ji ge­rek­si­ni­mi ne­de­niy­le her­han­gi bir ko­ru­ma ön­le­mi­ne sa­hip ol­ma­yan san­tra­le dö­nüş­tü­rül­dü­ğü, gü­nü­müz re­ak­tör tek­no­lo­ji­si­nin çok ge­ri­sin­de kal­dı­ğı, pat­la­ma­sı­nın nük­le­er de­ğil kim­ya­sal ni­te­li­ğe sa­hip ol­ma­sı­na rağ­men so­nuç­la­rı­nın çok kö­tü ol­du­ğu,

ifa­de edil­miş­tir. Bu­nun üze­ri­ne Hü­kü­met ta­ra­fın­dan ya­pı­lan ce­va­bi ni­te­lik­te­ki ta­mam­la­yı­cı açık­la­ma­lar­da;

* Yer se­çi­mi, sis­mik de­ğer­len­dir­me, dep­rem araş­tır­ma­sı, çev­re araş­tır­ma­sı, tek­no­lo­ji se­çi­mi gi­bi ko­nu­lar­da ya­pı­lan ça­lış­ma­lar­la nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sı­na yö­ne­lik ha­zır­lık ça­lış­ma­la­rı­nın ta­mam­lan­dı­ğı, an­cak geç­miş­te­ki ba­şa­rı­sız­lık­la­rın kay­na­ğı olan hu­ku­ki alt­ya­pı­dan yok­sun­luk prob­le­mi­nin çö­zül­me­si için Ta­sa­rı­nın ha­zır­lan­dı­ğı,

* 1956 yı­lın­da ku­ru­lan TA­EK’in; 1957 yı­lın­da ku­ru­lan Ulus­la­ra­ra­sı Atom Ener­ji­si Ajan­sı­nın ku­ru­cu üye­si ol­ma­sı­nın ül­ke­miz için bir if­ti­har ve­si­le­si ol­du­ğu, ül­ke­miz­de çe­şit­li alan­lar­da kul­la­nı­lan rad­yo­ak­tif mad­de­le­rin kul­la­nı­mın­da li­sans­la­ma ve de­ne­tim fa­ali­yet­le­ri­ni yü­rüt­tü­ğü ve do­la­yı­sıy­la nük­le­er atık ko­nu­sun­da yıl­la­rın ge­tir­di­ği bir de­ne­yi­me sa­hip ol­du­ğu,

* Ül­ke­miz­de ge­rek çev­re açı­sın­dan ge­rek­se tek­nik açı­dan va­ro­lan nük­le­er bi­lin­cin nük­le­er ko­nu­sun­da ya­pı­la­cak ya­tı­rım­la­rın da­ha cid­di ola­rak in­ce­len­me­si­ni sağ­la­dı­ğı ve bu du­ru­mun mem­nu­ni­yet ve­ri­ci ol­du­ğu,

* Ja­pon­ya gi­bi dep­rem böl­ge­sin­de­ki bir ül­ke­de ya­pı­lan nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin sa­yı­sı dik­ka­te alın­dı­ğın­da ris­kin, ya­tı­rı­mın ya­pıl­ma­sı­na en­gel ol­ma­dı­ğı­nın an­la­şıl­dı­ğı,

* Tek­no­lo­jik ge­liş­me bek­len­ti­si ile bu gü­nün ih­ti­yaç­la­rı­nı kar­şı­la­ma­nın ya­rı­na er­te­len­me­si­nin an­lam­sız ol­du­ğu, tek­no­lo­jik ge­liş­me­ler­de ta­kip eden de­ğil ta­kip edi­len bir ül­ke ol­ma­mız ge­rek­ti­ği,

* Tor­yum ve uran­yum ko­nu­sun­da re­zerv­le­ri­mi­zin tah­min­le­rin üze­rin­de ol­du­ğu, san­tral­ler ya­pı­la­na ka­dar bir ço­ğu­nun çı­ka­ra­bi­le­ce­ği,

* TA­EK ta­ra­fın­dan açık­la­nan nük­le­er tek­no­lo­jiy­le il­gi­li prog­ram kap­sa­mın­da san­tral­le­rin sa­de­ce bir alt grup teş­kil et­ti­ği, ül­ke­miz­de nük­le­er tek­no­lo­ji­nin ge­li­şi­mi­nin ye­tiş­miş iş gü­cü­müz sa­ye­sin­de kı­sa sü­re­de ger­çek­le­şe­bi­le­ce­ği,

* Ge­rek fo­sil ya­kıt­lar­da ge­rek­se ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji kay­nak­la­rın­da Ba­kan­lık ta­ra­fın­dan eş za­man­lı ola­rak ça­lış­ma­la­rın yü­rü­tül­dü­ğü, ül­ke­mi­zin dı­şa ba­ğım­lı­lı­ğı­nı azalt­mak, kay­nak çe­şit­li­li­ği­ni sağ­la­mak, ucuz elek­tri­ği oluş­tur­mak ve baz yük prob­le­mi­ni çöz­mek ga­ye­siy­le nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin ku­rul­ma­sı­nın he­def­len­di­ği,

* Ha­zır­la­nan ener­ji pro­jek­si­yon­la­rın­da ül­ke­miz­de­ki bü­tün yer­li ener­ji kay­nak­la­rı kul­la­nıl­sa bi­le 2020 ve­ya 2030 yıl­la­rın­da­ki ener­ji açı­ğı­nın ka­pa­tı­la­ma­ya­ca­ğı­nın or­ta­ya çık­tı­ğı, ay­rı­ca baz yük prob­le­mi­nin çö­zü­mün­de su, rüz­gar gi­bi do­ğal kay­nak­lar­dan bes­le­nen elek­trik san­tral­le­ri­nin em­re­ama­de­lik so­run­la­rı ne­de­niy­le nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin ön pla­na çık­tı­ğı,

* Uk­ray­na’da Çer­no­bil ka­za­sın­dan son­ra 9 üni­te san­tral ya­pıl­dı­ğı ve ha­len 6 üni­te­nin ya­pı­mı­nın de­vam et­ti­ği,

* Nük­le­er­de tek­no­lo­ji ve ener­ji ay­rı­mı­nın ka­bul edi­le­mez ol­du­ğu, ül­ke­miz­de bir çok alan­da kul­la­nı­lan rad­yo­ak­tif mad­de­le­rin elek­trik üre­ti­min­de de kul­la­nıl­ma­sı­na ne­den kar­şı çı­kıl­dı­ğı­nın an­la­şı­la­ma­dı­ğı,

* Dün­ya’da 450 ci­va­rın­da nük­le­er san­tral fa­ali­yet­te iken ve 2.000 ci­va­rın­da nük­le­er re­ak­tör ile ça­lı­şan de­ni­zal­tı de­niz­ler­de do­la­şır­ken nük­le­er tek­no­lo­ji­nin ve gü­ven­li­ği­nin tar­tı­şıl­ma­sı­nın ge­rek­siz ol­du­ğu,

* Bu Ta­sa­rı­da sa­de­ce nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sı ile il­gi­li dü­zen­le­me­le­rin yer al­dı­ğı, an­cak ha­zır­la­nan baş­ka bir ta­sa­rı ile Tür­ki­ye Nük­le­er Dü­zen­le­me Ku­ru­mu­nun ku­ru­lu­şu ve TA­EK’in bir tek­no­lo­ji ku­ru­mu ola­rak ye­ni­den ya­pı­lan­dı­rıl­ma­sı­nın amaç­lan­dı­ğı,

* Özel sek­tör ta­ra­fın­dan ku­ru­la­cak san­tral­ler ile tek­no­lo­ji trans­fe­ri­nin ger­çek­leş­me­si­nin bek­len­me­di­ği, G.Ko­re’de dör­dün­cü üni­te­nin ya­pı­mın­da yer­li kay­nak kul­la­nı­mı­nın % 80 se­vi­ye­le­ri­ne ta­şın­dı­ğı dik­ka­te alı­na­rak ku­ru­la­cak san­tral­le­rin ha­zır­lık ça­lış­ma­la­rı­nın ya­pıl­dı­ğı,

* Yuc­ca Da­ğı’n­da ya­pı­lan te­sis­te hiç de­po­la­ma ya­pıl­ma­ma­sı­nın ne­de­ni­nin, ha­li­ha­zır­da yü­rü­tül­mek­te olan nük­le­er atık iş­le­me te­si­si pro­je­si ol­du­ğu,

* Nük­le­er san­tral­ler­de ilk atı­ğın ça­lış­ma­ya baş­la­ma­sın­dan iti­ba­ren yir­mi­dört ay son­ra or­ta­ya çık­tı­ğı ve ya­kı­tın üç­te bi­ri­ni teş­kil et­ti­ği, bu atık­la­rın beş ila on beş yıl sü­rey­le re­ak­tö­rün için­de so­ğu­tul­ma­sı ge­rek­ti­ği, bu bek­le­me sü­re­si­nin ta­mam­lan­ma­sı­nın ar­dın­dan tüm Dün­ya­da ka­bul gör­müş ve gü­ve­ni­lir­lik­le­ri ka­nıt­lan­mış ku­ru de­po­la­ma ku­tu­la­rın­da bek­le­ti­le­bil­dik­le­ri, ni­te­kim ABD’de el­li yıl­dır ça­lış­mak­la bir­lik­te hiç­bir ye­re atık ver­me­miş te­sis­le­rin bu­lun­du­ğu,

* Nük­le­er san­tral­le­rin re­ak­tör­le­rin­de­ki ya­kı­tın an­cak % 3’ünün kul­la­nıl­dı­ğı ve ar­ta ka­lan nük­le­er atık­la­rın içe­ri­sin­de­ki mad­de­le­rin tek­rar kul­la­nı­mı­na yö­ne­lik tek­no­lo­jik ge­liş­me­ler ne­de­niy­le alım sa­tım­la­rı­nın ya­pıl­dı­ğı ve fi­yat­la­rı­nın yük­sel­di­ği,

* Atı­ğı tek­rar yak­mak su­re­tiy­le da­ha za­rar­sız rad­yo­nük­lit­le­re çe­vi­re­cek tek­no­lo­ji­ler üze­rin­de ça­lış­ma­la­rın de­vam et­ti­ği ve bun­la­rın 2030 ci­va­rın­da dev­re­ye gi­re­ce­ği­nin tah­min edil­di­ği, ül­ke­mi­zin de la­bo­ra­tu­var test­le­ri­ni ya­pa­rak bu tek­no­lo­jik ge­liş­me­le­ri ta­kip ede­bi­le­ce­ği an­cak bu du­ru­mun san­tral ya­pıl­ma­ma­sı için bir ge­rek­çe teş­kil ede­me­ye­ce­ği,

* Yer­li kay­nak­la­rı­mı­zı de­ğer­len­dir­mek ga­ye­siy­le 1.000 me­ga­va­tın üze­rin­de yer­li kö­mür kul­la­nan kö­mür san­tral­le­ri­nin de Ta­sa­rı­nın dü­zen­le­di­ği alım ga­ran­ti­si teş­vi­kin­den ya­rar­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği, bu im­kan­dan ha­len iha­le­si ya­pıl­mış bu­lu­nan El­bis­tan (C) ve (D) kö­mür san­tral­le­ri­nin is­ti­fa­de ede­ce­ği, hem yer­li kay­nak­la­rı­mı­zın de­ğer­len­di­ril­me­si hem de ya­tı­rım­la­rın ar­tı­rıl­ma­sı için bel­li bir sü­rey­le bu teş­vi­kin de­vam et­me­si­nin çok fay­da­lı ola­ca­ğı,

ifa­de edil­me­si­nin ar­dın­dan, Çev­re Ko­mis­yo­nu ta­ra­fın­dan Ta­sa­rı Met­ni­nin ay­nen ka­bul edil­di­ği dik­ka­te alı­na­rak, Ta­sa­rı üze­rin­den mad­de­le­re ge­çil­me­si ka­bul edil­miş ve ta­ma­mı için ve­ri­len re­dak­si­yon yet­ki­si ile bir­lik­te Ta­sa­rı­nın;

c 1 in­ci mad­de­si; redaksiyona tabi tutulmak suretiyle ay­nen,

c 2 nci mad­de­si; pe­ra­ken­de li­sans sa­hi­bi tü­zel ki­şi­le­rin ya­nı sı­ra top­tan li­sans sa­hi­bi tü­zel ki­şi­le­rin de ka­nun kap­sa­mın­da elek­trik alı­mı ya­pa­bil­me­le­ri için ta­nım­lar bö­lü­mü­ne EÜ­AŞ, TE­TAŞ ve pe­ra­ken­de li­sans sa­hi­bi tü­zel ki­şi­le­rin ya­nı­na top­tan ifa­de­si ek­len­miş, san­tral kav­ra­mı­nın kap­sa­mı ge­niş­le­til­mek ga­ye­siy­le ta­nı­mı de­ğiş­ti­ril­miş, alı­na­cak gü­ven­lik ted­bir­le­ri için oluş­tu­ru­la­cak he­sap­la­rın ta­nım­la­rı ek­len­miş ve kav­ram­lar ka­nun tek­ni­ği­ne uy­gun ola­rak harf sı­ra­sı­na gö­re sı­ra­lan­dı­rıl­mış ola­rak de­ğiş­ti­ril­mek su­re­tiy­le,

c 3 ün­cü mad­de­si; san­tral için ya­pı­la­cak yer tah­si­si ile bir­lik­te me­ga­vat-elek­trik (MWe) cin­sin­den top­lam san­tral ka­pa­si­te­si­nin, li­sans be­de­li­nin, alt­ya­pı­ya yö­ne­lik teş­vik­le­rin, tek­lif­le­rin ya­pıl­ma­sı­na ve de­ğer­len­di­ril­me­si­ne iliş­kin usul ve esas­la­rın be­lir­len­me­si yet­ki­si Ba­kan­lar Ku­ru­lun­dan alı­na­rak Ba­kan­lı­ğa dev­re­dil­mek, Ba­kan­lar Ku­ru­lu­na onay­la­ma yet­ki­si ve­ril­mek, bu Ka­nun hü­küm­le­rin­den is­ti­fa­de ede­cek olan tü­zel ki­şi­le­rin ya­pı­la­cak ya­rış­ma so­nu­cun­da be­lir­len­me­si­ni sağ­la­mak ga­ye­siy­le üçün­cü ve dör­dün­cü fık­ra bir­leş­ti­ri­le­rek ye­ni­den dü­zen­len­miş; be­şin­ci fık­ra top­tan sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­ler ek­len­mek ve ifa­de şek­li dü­zel­til­mek su­re­tiy­le dör­dün­cü fık­ra ola­rak; ta­ban fi­yat uy­gu­la­ma­sı­nın ya­tı­rım­cı­lar üze­rin­de­ki olum­suz­luk­la­rı­nın ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji kay­nak­la­rın­da gö­rül­me­si ne­de­niy­le al­tın­cı fık­ra mad­de met­nin­den çı­ka­rıl­mış ola­rak,

c 4 ün­cü mad­de­si bi­rin­ci fık­ra­sı­nın; (a) ben­din­de top­tan li­sans sa­hi­bi tü­zel ki­şi­ler ve ya­pı­la­cak iki­li an­laş­ma­la­rın sü­re­si 15 yıl ola­rak ek­len­miş, (b) ben­di­ne ya­pı­lan atıf çı­ka­rıl­mış; (b) ben­di üre­ti­ci­ler ile sa­tış li­san­sı sa­hip­le­ri ara­sın­da ya­pı­la­cak 15 yıl sü­re­li iki­li an­laş­ma­la­rın ya­pı­lan ya­rış­ma ne­ti­ce­sin­de tan­zim edi­le­ce­ği dik­ka­te alı­na­rak üre­ti­ci şir­ket­le­rin ya­rış­ma sı­ra­sın­da ile­ri sü­re­cek­le­ri tek­lif­le­re sı­nır­la­ma ge­tir­me­mek ga­ye­siy­le alım ga­ran­ti­si­nin mik­ta­rı­na iliş­kin dü­zen­le­me­nin çı­ka­rıl­ma­sı ve kon­tra­ta bağ­la­na­ma­yan bir üre­tim faz­la­sı­nın oluş­ma­sı ha­lin­de bu faz­la­nın TE­TAŞ ta­ra­fın­dan sa­tın alın­ma­sı­nın sağ­lan­ma­sı ga­ye­siy­le de­ğiş­ti­ri­le­rek,

c 5 in­ci mad­de­si; ikin­ci fık­ra­da ifa­de şek­li de­ğiş­ti­ril­miş; şir­ke­tin ya­kıt te­mi­nin­den so­rum­lu­lu­ğu üçün­cü fık­ra ola­rak ek­len­miş ve di­ğer fık­ra­lar te­sel­sül et­ti­ril­miş; üçün­cü fık­ra atık yö­ne­ti­mi kap­sa­mın­da yü­rü­tü­le­cek fa­ali­yet­le­re ve gü­ven­lik ga­ye­siy­le oluş­tu­ru­la­cak he­sap­la­ra açık­lık ka­zan­dı­rıl­ma­sı, oluş­tu­ru­lan URAH ve İÇH ile il­gi­li iş­lem­ler için ver­gi mu­afi­ye­ti ge­ti­ril­me­si, bu he­sap­la­ra öde­ne­cek pay­la­rın tah­si­lin­de 6183 sa­yı­lı Ka­nun hü­küm­le­ri­nin uy­gu­lan­ma­sı­nın sağ­lan­ma­sı ve bu he­sap­la­rın ge­lir­le­ri­nin amaç­la­rı dı­şın­da kul­la­nıl­ma­sı­nın ya­sak­lan­ma­sı ga­ye­siy­le dör­dün­cü fık­ra ola­rak de­ğiş­ti­ril­mek su­re­tiy­le,

c 6 ncı mad­de­si; Ba­kan­lar Ku­ru­lu ta­ra­fın­dan ku­ru­la­cak 233 sa­yı­lı KHK’ya ta­bi ol­mak­sı­zın özel hu­kuk hü­küm­le­ri­ne ta­bi ka­mu şir­ket­le­ri ta­ra­fın­dan san­tral ya­pıl­ma­sı­na ve bu ka­mu şir­ket­le­ri­ne özel hu­kuk tü­zel ki­şi­le­ri­nin or­tak ol­ma­sı­na im­kan sağ­la­yan ikin­ci fık­ra­nın ek­len­me­si su­re­tiy­le,

c 7 nci mad­de­si; ikin­ci fık­ra­sı Ha­zi­ne­nin ta­şın­maz­la­rın­da be­de­li kar­şı­lı­ğın­da kul­lan­ma iz­ni ve­ril­me­si, ir­ti­fak hak­kı te­si­si ve ki­ra­la­ma ya­pıl­ma­sı iş­lem­le­rin­den kul­lan­ma iz­ni ve­ril­me­si ile ir­ti­fak hak­kı te­si­si­nin be­del­siz ha­le ge­ti­ril­me­si ve ki­ra­la­ma ya­pıl­ma­sı ile uy­gu­la­ma­da za­ten be­del­siz ve­ril­dik­le­ri­nin be­lir­til­me­si üze­ri­ne be­del­siz ön izin ve­ril­me­si­nin çı­ka­rıl­ma­sı, ay­rı­ca söz­leş­me sü­re­le­ri­nin so­na er­me­si ha­lin­de bu ta­şın­maz­lar üze­rin­de­ki nük­le­er san­tral­le­rin sö­kü­mü için ya­pı­la­cak mas­raf­la­rın 5 in­ci mad­de­de be­lir­ti­len fon­lar­dan, fon kay­nak­la­rı­nın ye­ter­siz kal­ma­sı ha­lin­de Ha­zi­ne ta­ra­fın­dan kar­şı­lan­ma­sı sağ­lan­mak ga­ye­siy­le de­ğiş­ti­ril­mek su­re­tiy­le,

c 8 in­ci mad­de­si; ay­nen,

c 9 un­cu mad­de­si; yap­tı­rım­la­rın uy­gu­lan­ma­sı ha­lin­de açı­ğa çı­ka­cak elek­trik ener­ji­si­nin       TE­TAŞ ta­ra­fın­dan sa­tın alın­ma­sı­nı sağ­la­mak ga­ye­siy­le bir cüm­le ek­len­me­si su­re­tiy­le,

c Ge­çi­ci 1 in­ci mad­de­si; ay­nen,

c Ül­ke­mi­zin 8,3 Mil­yar ton kö­mür re­zer­vi­ne sa­hip ol­ma­sı­na rağ­men bu re­zer­vin yük­sek kül, kü­kürt ve nem ne­de­niy­le % 57’si­nin 1500 Kcal/kg. ısıl de­ğe­rin al­tın­da ol­du­ğu ve bu ne­den­le ter­mik san­tral ya­kı­tı dı­şın­da sa­na­yi­de kul­la­nım im­ka­nı­nın ol­ma­dı­ğı, ih­ti­ya­cı­mız olan elek­trik ener­ji­si mik­ta­rı­nın yük­sek­li­ği ne­de­niy­le yer­li kay­na­ğı­mız olan bu kö­mür­le­rin ive­di­lik­le ter­mik san­tral ya­kı­tı ola­rak kul­la­nıl­ma­sı ge­rek­ti­ği, ile­ri tek­no­lo­ji ve yük­sek mad­di kay­nak ge­rek­ti­ren ter­mik san­tral pro­je­le­ri­nin en kı­sa sü­re­de ger­çek­leş­ti­ril­me­si için ka­mu ku­rum­la­rı­nın elin­de­ki kö­mür re­zerv­le­ri­nin ya­pı­la­cak iha­le­ler­le özel sek­tö­re açıl­ma­sı ge­rek­ti­ği ve yük­sek ma­li­yet­li bu pro­je­le­rin fi­nans­ma­nı için kre­di bu­lu­na­bil­me­si­ni ko­lay­laş­tır­mak için alım ga­ran­ti­si ve­ril­me­si­nin ge­rek­ti­ği­nin be­lir­til­me­si üze­ri­ne EÜ­AŞ ta­ra­fın­dan kö­mür tah­sis (rö­dö­vans) iha­le­si so­nu­cun­da kö­mür kul­la­nım hak­kı el­de ede­cek şir­ket­ler ta­ra­fın­dan ya­pı­la­cak 1000 MW üze­ri güç­te yer­li kö­mür ya­kıt­lı elek­trik san­tral­le­rin­den 2014 yı­lı so­nu­na ka­dar iş­let­me­ye gi­ren­le­rin üret­ti­ği elek­trik için alım ga­ran­ti­si sağ­la­yan ge­çi­ci mad­de­nin ek­len­me­si su­re­tiy­le,

c 10 un­cu mad­de­si, ay­nen,

c 11 in­ci mad­de­si; ay­nen,

ka­bul edil­miş­tir.

 

Ra­po­ru­muz, Ge­nel Ku­ru­la su­nul­mak üze­re Yü­ce Baş­kan­lı­ğı­nı­za arz olu­nur.

 

 

Başkan

Başkanvekili

Sözcü

 

Soner Aksoy

Hasan Ali Çelik

Hasan Angı

 

Kütahya

Sakarya

Konya

 

Kâtip

Üye

Üye

 

Fatma Şahin

Atilla Başoğlu

Tacidar Seyhan

 

Gaziantep

Adana

Adana

 

 

 

(Muhalefet şerhimiz vardır)

 

Üye

Üye

Üye

 

Ahmet Rıza Acar

Mehmet Güner

Fahri Çakır

 

Aydın

Bolu

Düzce

 

Üye

Üye

Üye

 

Mehmet Vedat Yücesan

Ahmet Uzer

Sedat Uzunbay

 

Eskişehir

Gaziantep

İzmir

 

(Muhalefet şerhimiz vardır)

 

(Muhalefet şerhimiz vardır)

 

Üye

Üye

Üye

 

Nuri Çilingir

Hüseyin Özcan

Şükrü Ünal

 

Manisa

Mersin

Osmaniye

 

(Muhalefet şerhim ektedir)

 

 

 

Üye

Üye

Üye

 

Mustafa Öztürk

Mehmet Özlek

Yekta Haydaroğlu

 

Sinop

Şanlıurfa

Van

 

 

Üye

 

 

 

Fazlı Erdoğan

 

 

 

Zonguldak

 

NÜK­LE­ER ENER­Jİ SAN­TRAL­LE­Rİ YA­SA TA­SA­RI­SI HAK­KIN­DA

 MU­HA­LE­FET ŞER­Hİ

 

Sür­dü­rü­le­bi­lir bir ge­liş­me­nin sağ­lan­ma­sı­na iliş­kin ola­rak yü­rü­tü­len tar­tış­ma­lar­da fi­kir bir­li­ği­ne va­rı­lan en önem­li hu­sus, ge­liş­mey­le il­gi­li so­run­la­ra eko­no­mik, sos­yal ve çev­re­sel ol­mak üze­re bi­rin­cil öne­me sa­hip tüm bo­yut­la­rıy­la bü­tün­sel bir yak­la­şı­mın ge­rek­li­li­ği­dir. Sür­dü­rü­le­bi­lir bir ge­liş­me, ge­ze­ge­nin ta­şı­ma ka­pa­si­te­si için­de ka­lın­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak, eko­lo­jik, her­ke­sin ye­ter­li dü­zey­de ya­şam stan­dar­dı­na ka­vuş­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak eko­no­mik ve in­san­lı­ğın ge­li­şi­mi için sağ­la­na­cak sos­yal zo­run­lu­luk­la­rın en­teg­ras­yo­nu ola­rak ka­bul edil­me­li­dir.

Ener­ji, sür­dü­rü­le­bi­lir ge­liş­me­nin eko­no­mik, sos­yal ve çev­re­sel bo­yut­la­rı­nın tü­müy­le ya­kın­dan il­gi­li­dir. Bu ne­den­le ener­ji arz gü­ven­li­ği­nin sağ­lan­ma­sı, ulus­la­ra­ra­sı po­li­ti­ka­da ha­ya­ti il­gi alan­la­rın­dan bi­ri­dir. An­cak gü­nü­müz­de ener­ji üre­tim ve tü­ke­tim sü­reç­le­ri­nin çev­re üze­rin­de­ki olum­suz et­ki­le­ri de yad­sı­na­maz bo­yut­la­ra eriş­miş­tir. Bu­gün in­san et­kin­lik­le­ri ile yıl­da 29 mil­yar ton CO2, at­mos­fe­re sa­lın­mak­ta ve bu­nun 23 mil­yar to­nu fo­sil ya­kıt­lı yan­ma ve sa­na­yi­den kay­nak­lan­mak­ta­dır. Nük­le­er san­tral­ler­den kay­nak­la­nan kul­la­nıl­mış ya­kıt­la­rın hız­la art­ma­sı­na kar­şın atık­la­rın ka­lı­cı de­po­lan­ma­sı­na iliş­kin bir çö­züm ha­la bu­lu­na­ma­mış­tır. Teh­li­ke­nin ger­çek bo­yu­tu­nu or­ta­ya ko­yan Çer­no­bil fe­la­ke­tin­den son­ra, iş­let­me gü­ven­li­ği­ne iliş­kin kri­ter­le­rin ye­ni­den göz­den ge­çi­ril­me­si zo­run­lu­lu­ğu doğ­muş­tur. Kü­re­sel ısın­ma ile ik­lim de­ği­şik­li­ği teh­li­ke­si ve rad­yo­lo­jik risk­ler hız­la bü­yü­müş ve eko­lo­jik sis­tem­de ya­ra­tı­lan per­tür­bas­yon her ge­çen gün art­mış­tır. Bu ne­den­le sür­dü­rü­le­bi­lir ge­liş­me gün­de­min­de ener­ji po­li­ti­ka­la­rı­nın be­lir­len­me­sin­de çev­re­sel fak­tör­ler ol­duk­ça bas­kın ha­le gel­miş­tir.

Çağ­daş ener­ji po­li­ti­ka­la­rı­nın be­lir­len­me­si 3 aşa­ma­da ele alın­mak­ta­dır. İlk aşa­ma­da çev­re gü­ven­li­ği­ni ze­de­le­me­den dü­şük ma­li­yet­te ener­ji ar­zı­nın ve risk da­ğı­lı­mı­nı sağ­la­ya­rak, ar­zın sü­rek­li­li­ği­ni te­mi­nat al­tı­na ala­cak te­mel he­def­ler be­lir­len­mek­te­dir. İkin­ci aşa­ma­da bu he­def­le­re ula­şı­la­bi­le­cek po­li­ti­ka­lar sap­tan­mak­ta, yer­li ve it­hal ener­ji kay­nak­la­rı ile fark­lı tek­no­lo­ji­le­rin uy­gun ka­rı­şı­mı­nın eko­no­mik, çev­re­sel ve je­opo­li­tik et­ken­ler ara­sın­da den­ge­yi sağ­la­ya­cak şe­kil­de ge­liş­ti­ril­me­si sağ­lan­mak­ta­dır. Son aşa­ma­da ise be­lir­le­nen ener­ji po­li­ti­ka­la­rı­nı des­tek­le­ye­cek ver­gi­len­dir­me, teş­vik­ler ve ya­sal dü­zen­le­me­le­rin ger­çek­leş­me­si sağ­lan­mak­ta­dır. Nük­le­er ener­ji­nin te­miz bir tek­no­lo­ji ol­ma­sın­dan kay­nak­la­nan avan­taj­la­rı­na rağ­men ka­za ris­ki­nin yük­sek ol­ma­sı, rad­yo­ak­tif atık ve iş­let­me gü­ven­li­ği­ne da­ir so­run­la­rın çö­zü­le­me­miş ol­ma­sı, nük­le­er si­lah­la­rın yay­gın­laş­ma­sı­nın önü­ne ge­çi­le­me­miş ol­ma­sı, atık­la­rın­dan on­bin­ler­ce yı­lı kap­sa­yan uzun dö­nem­ler­de kur­tul­ma­nın müm­kün ol­ma­ma­sı, et­ki­le­ri­nin kü­re­sel ol­ma­sı ne­de­niy­le has­sas ola­rak de­ğer­len­di­ril­me­si ge­re­ken bir hu­sus ha­li­ne gel­miş­tir. Nük­le­er ener­ji­nin risk­le­rin­den ül­ke­miz­de­ki kay­nak­la­rı ve­rim­li kul­la­na­rak kur­tul­mak müm­kün­dür. Ay­rı­ca yer­li kay­nak­la­rı­mı­zın doğ­ru ve ger­çek­çi ted­bir­ler alı­na­rak, çev­re­ci bir yak­la­şım­la dev­re­ye so­kul­ma­sı da müm­kün­dür. Ön­ce­lik sı­ra­sı­na gö­re;

i) Ener­ji­de ve­rim­li­li­ğin sağ­lan­ma­sı,

ii) Ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji kay­nak­la­rı­nın kul­la­nı­mı­nın art­tı­rıl­ma­sı,

iii) Fo­sil ya­kıt­lı ener­ji kay­nak­la­rı için te­miz ve bir­le­şik çev­rim­li ener­ji tek­no­lo­ji­le­ri­nin dev­re­ye ko­nul­ma­sı,

iv) Sı­nır­lı olan do­ğal kay­nak­la­rın da­ha ya­vaş tü­ke­til­me­si­ni sağ­la­ya­rak, ye­ni tek­no­lo­ji­le­rin ge­liş­ti­ril­me­si için za­man ka­za­nıl­ma­sı,

v) Çev­re­yi ve ge­le­cek ku­şak­la­rın ya­şam ka­li­te­si­nin ko­run­ma­sı­nı sağ­la­ya­cak tek­no­lo­jik ted­bir­le­rin alın­ma­sı,

vi) Ener­ji ve­rim­li­li­ği­ni ve ener­ji­nin ras­yo­nel kul­la­nı­mı­nı sağ­la­ya­rak, ener­ji ta­sar­ru­fu po­tan­si­ye­li­nin de­ğer­len­di­ril­me­si,

vii) Ka­lan hid­ro­elek­trik po­tan­si­ye­li­nin de­ğer­len­di­ril­me­si­ni ve ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji­nin pa­yı­nın art­tı­rı­la­rak fo­sil ya­kıt­lı ener­ji üre­ti­min­de te­miz ener­ji tek­no­lo­ji­le­ri­nin dev­re­ye so­kul­ma­sı,

sağ­lan­ma­lı ve ül­ke­miz nük­le­er ener­jiy­le il­gi­li,

i) Nük­le­er atık ida­re­si­ne iliş­kin so­run­la­rın çö­züm­len­me­si­ni,

ii) Ye­ni ku­şak nük­le­er re­ak­tör­le­rin eko­no­mik ola­rak sür­dü­rü­le­bi­lir­li­ği­ni, re­ak­tör­le­rin gü­ve­ni­lir­li­ği­ni sağ­la­yın­ca­ya ka­dar de­po­la­ma sü­re­le­ri­nin je­olo­jik de­ği­şim­le­ri­nin ve bun­lar­dan do­ğan je­olo­jik risk­le­rin he­sa­ba ka­tı­la­rak, rad­yo­nük­lid­le­rin di­füz­yo­nun­dan do­ğan sı­zın­tı ris­ki de dik­ka­te alı­na­rak ve ya­şa­nan nük­le­er ka­za­la­rın ço­ğu­nun in­san kay­nak­lı ol­du­ğu ger­çe­ği­nin far­kın­da ola­rak,

i) Rad­yo­ak­tif atık so­ru­nu­nu or­ta­dan kal­dı­ran,

ii) Gü­ve­ni­lir­li­ği çok yük­sek olan,

iii) Si­lah­lan­ma­ya kar­şı di­renç­li,

iv) Eko­no­mik re­ka­bet gü­cü yük­sek olan,

v) Ka­mu­oyu­nun ona­yı­nı bü­yük öl­çü­de sağ­la­ya­cak,

ye­ni ne­sil nük­le­er re­ak­tör­le­rin dev­re­ye so­ku­la­ca­ğı ana ka­dar ül­ke­miz, nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sın­dan uzak dur­ma­lı­dır.

Ka­nu­nun ge­rek­çe­sin­de;

a) Or­ta ve uzun va­de­de arz gü­veni­lir­li­ği­nin sağ­lan­ma­sı,

b) Nük­le­er tek­no­lo­ji­nin ül­ke­miz­de yay­gın­laş­tı­rıl­ma­sı,

c) Bu bağ­lam­da ül­ke­mi­zin nük­le­er tek­no­lo­ji­yi yay­gın ola­rak kul­la­nan ül­ke­ler ko­nu­mu­na gel­me­si,

d) Ener­ji­de dı­şa ba­ğım­lı­lı­ğın azal­tıl­ma­sı,

e) Fi­yat dal­ga­lan­ma­la­rın­dan ko­run­ma­nın sağ­lan­ma­sı,

f) Uran­yum ve tor­yum gi­bi ül­ke­miz­de yay­gın ola­rak bu­lu­nan ve güç san­tral­le­rin­de ha­li­ha­zır­da ya­kıt ola­rak kul­la­nı­lan ve/ve­ya önü­müz­de­ki yıl­lar­da ge­li­şen tek­no­lo­ji­le­re bağ­lı ola­rak ya­kıt ola­rak kul­la­nı­la­bi­le­cek ma­den­le­rin ül­ke­miz eko­no­mi­si­ne ka­zan­dı­rıl­ma­sı.

Bun­la­rı sı­ra­sıy­la in­ce­le­ye­cek olur­sak;

a) Nük­le­er san­tral ya­pı­mı ge­liş­miş ül­ke­ler­de 6-8 yıl sür­mek­te de­ni­li­yor­sa da hiç­bir san­tral bu sü­re için­de bit­me­di­ği gi­bi, baş­lan­gıç­ta be­lir­le­nen fi­yat­la­rın da çok üze­rin­de ger­çek­leş­miş­tir. Yer etü­dü, sis­mik araş­tır­ma­lar, so­ğut­ma su­yu ile il­gi­li ana­liz­ler ve öl­çüm­ler ile şe­be­ke­ye bağ­lan­tı­sı ile il­gi­li etüt­le­rin ya­pıl­ma­sı yak­la­şık 1-1.5 yıl sür­mek­te, üre­tim li­san­sı­nın alın­ma­sı, iha­le­ye çı­kıl­ma­sı, şart­na­me ha­zır­lan­ma­sı için 1 yıl sü­re ge­rek­mek­te, tek­lif­le­rin alın­ma­sı ve de­ğer­len­di­ril­me­si 1 yı­lı al­mak­ta, iha­le ka­ra­rı­nın ona­yı ve söz­leş­me­nin im­za­lan­ma­sı ile ge­çe­cek sü­re gö­rül­dü­ğü gi­bi en az 2 yıl ola­cak­tır. İn­şa­ata baş­la­mak için as­ga­ri sü­re 3 yıl ol­mak­ta­dır. Bu­nun üze­ri­ne 8 yıl in­şa­at sü­re­si de ek­len­di­ğin­de san­tra­lin bi­ti­mi 11 yı­lı bu­la­cak­tır. Bu ne­den­ler­le ya­pı­la­cak bu san­tral, or­ta dö­nem­de­ki arz gü­ven­li­ği­ne bir kat­kı­da bu­lu­na­ma­ya­cak­tır.

b) Bu san­tra­lin bi­ti­mi 2019’la­rı bu­la­cak, oy­sa 2020’le­rin ba­şın­da dör­dün­cü ne­sil san­tral­ler ola­rak ad­lan­dı­rı­lan da­ha gü­ven­li, da­ha eko­no­mik, atık so­ru­nu bü­yük öl­çü­de çö­zül­müş san­tral­ler dev­re­ye gi­re­cek, biz ise o ta­rih­te es­ki bir tek­no­lo­ji­yi hiz­me­te aç­mış ola­ca­ğız.

c) Ül­ke­mi­zin nük­le­er ener­ji­yi yay­gın ola­rak kul­la­nan ül­ke­ler ara­sı­na gir­me­si iha­le ile ola­maz. Nük­le­er tek­no­lo­ji­ye ger­çek­ten sa­hip olun­mak is­te­ni­yor­sa, Çek­me­ce Nük­le­er Araş­tır­ma Mer­ke­zin­de ve yurt­dı­şın­da ça­lış­ma­la­ra ka­tıl­mak üze­re ele­man ye­tiş­ti­ri­le­bi­lir. Bu­nun için san­tral kur­ma­ya ge­rek

yok­tur. Ya­kıt hüc­re­si dı­şın­da san­tra­lin ta­ma­mı za­ten ter­mik bir san­tral­dir.

d) Nük­le­er san­tral ku­rul­ma­sı ile ener­ji­de dı­şa ba­ğım­lı­lı­ğın azal­tıl­ma­sı müm­kün de­ğil­dir. Ül­ke­miz­de bi­li­nen uran­yum re­zer­vi 9.129 ton­dur. Bu mik­tar en faz­la 1000 me­ga­watt gü­cün­de bir ener­ji san­tra­li­nin eko­no­mik öm­rü bo­yun­ca iş­le­til­me­si­ne yet­mek­te­dir. 380.000 ton tor­yum re­zer­vi­miz var­dır. An­cak tor­yum tek ba­şı­na bir ya­kıt ola­rak kul­la­nı­la­ma­mak­ta­dır. An­cak tor­yu­mun uran­yum­la bir­lik­te kul­la­nıl­ma­sı 2020’ler­de müm­kün ola­cak­tır ve bu­nun zen­gin­leş­tir­me ame­li­ye­si an­cak bir­kaç ül­ke­de ya­pıl­mak­ta­dır. Bu ne­den­le tor­yum­dan ku­ra­ca­ğı­mız nük­le­er san­tral­den ya­rar­la­na­bil­me­miz müm­kün gö­rül­me­mek­te­dir.

e) Nük­le­er üre­tim ma­li­ye­ti, söy­len­di­ği gi­bi 2-3 cent de­ğil, en az 5-6 cent ci­va­rın­da­dır. Nük­le­eri ca­zip gös­ter­mek için atık ko­run­ma gi­der­le­ri ma­li­ye­tin için­de gös­te­ril­me­mek­te­dir. 1000 me­ga­watt­lık bir nük­le­er san­tra­lin ma­li­ye­ti 3 mil­yar do­lar ci­va­rın­da­dır. Tüm bun­lar­la bir­lik­te Av­ru­pa Bir­li­ği’nin nük­le­er ener­ji ko­nu­sun­da gö­rüş ay­rı­lı­ğı­na düş­tü­ğü, bir­çok ül­ke­nin ye­ni ne­sil nük­le­er san­tral­ler ku­ru­lun­ca­ya ka­dar nük­le­er ener­ji san­tral­le­ri­nin ya­tı­rım­la­rı­nı as­kı­ya al­dı­ğı dü­şü­nü­lür­se, ül­ke­mi­zin bu me­se­le­ye tem­kin­li yak­laş­ma­sı ge­re­ği or­ta­ya çık­mak­ta­dır.

Bu ta­sa­rı 4628 sa­yı­lı ya­sa­da ön­gö­rü­len pi­ya­sa dü­ze­ni­ni de bü­yük öl­çü­de ze­de­le­mek­te, bu ya­tı­rı­mın ka­mu des­te­ği ol­ma­dan ya­pı­la­ma­ya­ca­ğı­nı doğ­ru­la­mak­ta­dır. Bu­gün için ül­ke­nin ener­ji kay­nak­la­rı­nın doğ­ru kul­la­nıl­ma­sı ile or­ta va­de­de ener­ji açı­ğı­nı or­ta­dan kal­dır­mak müm­kün­dür. Ka­çak­la­rın ön­len­me­si, ter­mik ve hid­ro­lik san­tral­le­rin re­ha­bi­li­tas­yo­nu­nun ya­pıl­ma­sı, ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji kay­nak­la­rı­nın hız­la dev­re­ye so­kul­ma­sı sa­ye­sin­de ül­ke­nin ener­ji ih­ti­ya­cı­nı kar­şı­la­mak müm­kün gö­rün­mek­te­dir. Bu ne­den­le nük­le­er ener­ji san­tral­le­ri­nin ül­ke gün­de­mi­ne ta­şı­na­rak tek çö­züm ola­rak gös­te­ril­me­si­ni doğ­ru bul­mu­yor, bu ya­sa ta­sa­rı­sı­na mu­ha­le­fet edi­yo­ruz.

                               

 

Ta­ci­dar Sey­han

Se­dat Uzun­bay

Nu­ri Çi­lin­gir

 

Ada­na

İz­mir

Ma­ni­sa

 

 

M. Ve­dat Yü­ce­san

 

 

 

Es­ki­şe­hir

 

 

HÜ­KÜ­ME­TİN TEK­LİF ET­Tİ­Ğİ ME­TİN

 

NÜK­LE­ER GÜÇ SAN­TRAL­LE­Rİ­NİN KU­RUL­MA­SI VE İŞ­LE­TİL­ME­Sİ İLE  ENER­Jİ

SA­TI­ŞI­NA İLİŞ­KİN KA­NUN TA­SA­RI­SI

 

Bİ­RİN­Cİ BÖ­LÜM

Amaç, Kap­sam, Ta­nım­lar ve Kı­salt­ma­lar

Amaç ve kap­sam

MAD­DE 1 – (1) Bu Ka­nu­nun ama­cı; ener­ji plan ve po­li­ti­ka­la­rı­na uy­gun bi­çim­de, elek­trik ener­ji­si üre­ti­mi ger­çek­leş­ti­re­cek nük­le­er güç san­tral­le­ri­nin ku­rul­ma­sı, iş­le­til­me­si ve ener­ji sa­tı­şı­na iliş­kin usul ve esas­la­rı be­lir­le­mek­tir.

Ta­nım­lar ve kı­salt­ma­lar

MAD­DE 2 – (1) Bu Ka­nun­da ge­çen;

a) Ba­kan­lık: Ener­ji ve Ta­bii Kay­nak­lar Ba­kan­lı­ğı­nı,

b) EPDK: Ener­ji Pi­ya­sa­sı Dü­zen­le­me Ku­ru­mu­nu,

c) Pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı: Elek­trik ener­ji­si­nin tü­ke­ti­ci­le­re sa­tı­şı­nı ger­çek­leş­tir­mek üze­re EPDK’dan alı­nan li­san­sı,

ç) San­tral: Nük­le­er fis­yon tep­ki­me­sin­den elek­trik ener­ji­si üre­ti­len nük­le­er güç san­tral­le­ri­ni,

d) Şir­ket: San­tral­den elek­trik ener­ji­si üre­ti­mi yap­mak ama­cıy­la EPDK’dan li­sans al­mış üre­tim şir­ke­ti­ni,

e) TA­EK: Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu­nu,

ifa­de eder.

 

İKİN­Cİ BÖ­LÜM

San­tral­ler­de Elek­trik Ener­ji­si Üre­ti­min­de Uy­gu­la­na­cak Usul ve Esas­lar

San­tral ku­ra­cak şir­ke­tin be­lir­len­me­si

MAD­DE 3 – (1) Ya­pı­la­cak san­tra­le iliş­kin ola­rak il­gi­li ba­kan­lık ve ku­rum­la­rın gö­rüş­le­ri alın­dık­tan son­ra Ba­kan­lık ta­ra­fın­dan bu Ka­nun kap­sa­mın­da san­tral ku­ra­cak ve/ve­ya iş­le­te­cek şir­ket ve/ve­ya şir­ket­le­rin se­çil­me­si sü­re­ci baş­la­tı­lır.

(2) Bu sü­re­ce TA­EK’in be­lir­le­di­ği tek­no­lo­jik öl­çüt­le­ri kar­şı­la­yan şir­ket­ler ka­tı­la­bi­lir.

(3) Bu Ka­nun­dan ya­rar­lan­dı­rı­la­cak şir­ket ya­pı­la­cak se­çim so­nu­cun­da be­lir­le­nir.

(4) Bu Ka­nun­dan ya­rar­lan­dı­rı­la­cak me­ga­vat-elek­trik (MWe) cin­sin­den top­lam san­tral ka­pa­si­te­si, san­tra­le yö­ne­lik yer tah­si­si, li­sans be­de­li ve alt­ya­pı­ya yö­ne­lik teş­vik­ler ile tek­lif­le­rin ya­pıl­ma­sı­na ve se­çi­me iliş­kin usul ve esas­lar, hiz­me­tin ge­rek­le­ri­ne gö­re Ba­kan­lar Ku­ru­lun­ca be­lir­le­nir.

(5) Bu Ka­nun kap­sa­mın­da, on­beş yıl­lık sü­re bo­yun­ca şir­ket­ler ta­ra­fın­dan yıl­la­ra sa­ri ola­rak tek­lif edi­le­cek elek­trik ener­ji­si alım mik­tar­la­rı ile tek­lif edi­le­cek yıl­lık bi­rim elek­trik ener­ji­si sa­tış fi­yat­la­rı­nın çar­pı­mı so­nu­cu olu­şa­cak alım be­del­le­ri­nin ön­ce­den sap­tan­mış be­lir­li bir is­kon­to had­di üze­rin­den ya­rış­ma­nın ya­pıl­dı­ğı ta­ri­he in­dir­gen­miş de­ğer­le­ri­nin top­la­mı ola­rak en dü­şük tek­li­fi ve­ren şir­ket bu Ka­nun hü­küm­le­rin­den ya­rar­lan­ma­ya hak ka­za­nır.

(6) Tek­lif edi­le­cek yıl­lık bi­rim elek­trik ener­ji­si sa­tış fi­yat­la­rı, her bir yıl için se­çim ya­pı­lan yıl­dan bir ön­ce­ki yı­la ait EPDK ta­ra­fın­dan ilan edi­len Tür­ki­ye or­ta­la­ma top­tan elek­trik ener­ji­si sa­tış fi­ya­tı­nı aşa­maz.

Uy­gu­la­ma esas­la­rı

MAD­DE 4 – (1) Bu Ka­nun kap­sa­mın­da üre­ti­len elek­trik ener­ji­si­nin sa­tı­şın­da aşa­ğı­da yer alan esas­lar uy­gu­la­nır:

a) Pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­ler san­tral­den üre­ti­len elek­trik ener­ji­si­ni, bu mad­de­nin (b) ben­din­de­ki hü­küm­le­re gö­re, te­sis edi­len iki­li an­laş­ma­lar çer­çe­ve­sin­de sa­tın alır. Bu Ka­nun kap­sa­mın­da pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­ler ta­ra­fın­dan üst­le­ni­le­cek elek­trik ener­ji­si alı­mı­na iliş­kin hü­küm­ler  pe­ra­ken­de sa­tış li­sans­la­rı­na derç edi­lir.

b) Bu Ka­nun kap­sa­mın­da her bir pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi ta­ra­fın­dan sa­tın alı­na­cak elek­trik ener­ji­si mik­ta­rı, söz ko­nu­su tü­zel ki­şi­nin bir ön­ce­ki tak­vim yı­lın­da sa­tı­şı­nı ger­çek­leş­tir­di­ği elek­trik ener­ji­si mik­ta­rı­nın, o yıl­da Tür­ki­ye’de pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­ler ta­ra­fın­dan sa­tı­şı ger­çek­leş­ti­ri­len top­lam elek­trik ener­ji­si­ne ora­nı­na gö­re be­lir­le­nir ve EPDK ta­ra­fın­dan her yıl ya­yım­la­nır. Her bir pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi, 3 ün­cü mad­de­ye gö­re ger­çek­leş­ti­ri­len se­çim so­nu­cun­da olu­şan alım mik­ta­rı­na kar­şı­lık ge­len elek­trik ener­ji­si­ni, ken­di pa­yı ora­nın­da sa­tın alır.

Li­sans, izin ve yü­küm­lü­lük­ler

MAD­DE 5 – (1) Şir­ket, bu Ka­nun ve di­ğer mev­zu­atın ge­rek­tir­di­ği her tür­lü izin, ruh­sat ve li­san­sı al­mak­la yü­küm­lü­dür.

(2) San­tra­lin ku­rul­ma­sı aşa­ma­sın­da olu­şa­bi­le­cek her­han­gi bir za­ra­rın taz­mi­ni­ne yö­ne­lik ola­rak oluş­tu­ru­la­cak zo­run­lu ya­tı­rım si­gor­ta­sı­nın yap­tı­rıl­ma­sın­dan, san­tra­lin fa­ali­ye­ti sü­re­sin­ce olu­şa­cak atık­la­rın ta­şın­ma­sı, de­po­lan­ma­sı ve/ve­ya ber­ta­raf edil­me­si ile il­gi­li her tür­lü fi­nan­sal ma­li­yet­le­rin ve san­tra­lin iş­let­me sü­re­si­nin so­nun­da iş­let­me­den çı­kar­ma mas­raf­la­rı­nın kar­şı­lan­ma­sı için oluş­tu­ru­la­cak fon­la­ra kat­kı­dan şir­ket so­rum­lu­dur.

(3) Atık yö­ne­ti­mi ve nük­le­er güç san­tra­li­nin sö­kü­mün­den do­la­yı olu­şa­cak ma­li­yet­le­rin şir­ket ta­ra­fın­dan kar­şı­lan­ma­sı ama­cıy­la şir­ket­le­rin kat­kı­da bu­lu­na­ca­ğı özel he­sap oluş­tu­ru­lur. Bu he­sa­bın oluş­tu­rul­ma­sı ve ida­re­si­ne iliş­kin usul ve esas­lar, tek­lif­le­rin alın­ma­sın­dan ön­ce TA­EK’in ve Ha­zi­ne Müs­te­şar­lı­ğı­nın gö­rü­şü alı­na­rak Ba­kan­lık ta­ra­fın­dan be­lir­le­nir.

(4) Nük­le­er ya­kıt, rad­yo­ak­tif mad­de ve­ya rad­yo­ak­tif atık ta­şı­nır­ken ve­ya san­tral­de bir ka­za ol­ma­sı du­ru­mun­da, nük­le­er ener­ji ala­nın­da üçün­cü ki­şi­le­re kar­şı so­rum­lu­lu­ğa iliş­kin ola­rak Pa­ris Söz­leş­me­si ve di­ğer ulu­sal ve ulus­la­ra­ra­sı mev­zu­at hü­küm­le­ri uy­gu­la­nır.

Ka­mu iş­ti­ra­ki

MAD­DE 6 – (1) Bu Ka­nun­dan ya­rar­lan­ma­ya hak ka­za­nan şir­ket ile bir ik­ti­sa­di dev­let te­şek­kü­lü 8/6/1984 ta­rih­li ve 233 sa­yı­lı Ka­mu İk­ti­sa­di Te­şeb­büs­le­ri Hak­kın­da Ka­nun Hük­mün­de Ka­rar­na­me çer­çe­ve­sin­de iş­ti­rak iliş­ki­si ku­ra­bi­lir.

ÜÇÜN­CÜ BÖ­LÜM

Çe­şit­li Hü­küm­ler

Teş­vik­ler

MAD­DE 7 – (1) Ba­kan­lar Ku­ru­lu, ku­ru­la­cak san­tra­le iliş­kin tek­no­lo­ji edin­me­ye ve nük­le­er ya­kıt üre­ti­mi­ne yö­ne­lik ya­tı­rım­lar ile iş­let­me per­so­ne­li­nin eği­ti­mi­ni teş­vik­ler­den ya­rar­lan­dı­ra­bi­lir.

(2) Bu Ka­nun kap­sa­mın­da üze­rin­de san­tral ku­ru­la­cak ta­şın­maz­la­rın Ha­zi­ne­nin özel mül­ki­ye­tin­de ve­ya Dev­le­tin hü­küm ve ta­sar­ru­fu al­tın­da bu­lun­ma­sı ha­lin­de, bu ta­şın­maz­lar üze­rin­de şir­ket le­hi­ne Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan be­del­siz ola­rak ön izin ve­ya be­de­li kar­şı­lı­ğın­da kul­lan­ma iz­ni ve­ri­lir, ir­ti­fak hak­kı te­sis edi­lir ve­ya ki­ra­la­ma ya­pı­lır. Bu ta­şın­maz­la­ra iliş­kin söz­leş­me­le­rin sü­re­le­ri­nin so­nun­da, ma­li­ye­ti 5 in­ci mad­de­nin üçün­cü fık­ra­sı kap­sa­mın­da kar­şı­lan­mak üze­re nük­le­er güç san­tra­lı­nın sö­kül­me­si zo­run­lu­dur; sö­küm­den ve ta­şın­ma­zın es­ki ha­le ge­ti­ri­le­rek Ha­zi­ne­ye ia­de­sin­den şir­ket so­rum­lu­dur.

Uy­gu­la­ma­la­rın ko­or­di­nas­yo­nu

MAD­DE 8 – (1) Bu Ka­nu­nun uy­gu­lan­ma­sın­da ge­rek­li ko­or­di­nas­yon Ba­kan­lık ta­ra­fın­dan sağ­la­nır.

Yap­tı­rım­lar

MAD­DE 9 – (1) Bu Ka­nun hü­küm­le­ri­ne ay­kı­rı ha­re­ket eden pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­ler hak­kın­da EPDK ta­ra­fın­dan 20/2/2001 ta­rih­li ve 4628 sa­yı­lı Elek­trik Pi­ya­sa­sı Ka­nu­nu­nun 11 in­ci mad­de­si hü­küm­le­ri çer­çe­ve­sin­de iş­lem ya­pı­lır.

Dü­zen­le­yi­ci ku­rum

GE­Çİ­Cİ MAD­DE 1- Nük­le­er fa­ali­yet­le­rin dü­zen­len­me­si için bir ku­rum ku­ru­la­na ka­dar dü­zen­le­me ve de­net­le­me iş­lem­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­mek için TA­EK ge­rek­li ön­lem­le­ri alır. TA­EK özel bil­gi ve ih­ti­sas ge­rek­ti­ren iş­ler­de kad­ro aran­mak­sı­zın uy­gun ni­te­lik­li yer­li ve ya­ban­cı uy­ruk­lu söz­leş­me­li per­so­nel ça­lış­tı­ra­bi­lir. Bun­la­ra öde­ne­cek üc­ret ve di­ğer ma­li hak­lar Baş­ba­kan ta­ra­fın­dan be­lir­le­nir. 

Yü­rür­lük

MAD­DE 10 – (1) Bu Ka­nun ya­yı­mı ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gi­rer.

Yü­rüt­me

MAD­DE 11- (1) Bu Ka­nun hü­küm­le­ri­ni Ba­kan­lar Ku­ru­lu yü­rü­tür.

          Re­cep Tay­yip Er­do­ğan

                     Baş­ba­kan

    Dı­şiş­le­ri Bak. ve Başb. Yrd. V.        Dev­let Bak. ve Başb. Yrd.         Dev­let Bak. ve Başb. Yrd.

                   K. Una­kı­tan                                     A. Şe­ner                                  M. A. Şa­hin

                 Dev­let Ba­ka­nı                               Dev­let Ba­ka­nı                            Dev­let Ba­ka­nı

                     B. Ata­lay                                     A. Ba­ba­can                                  M. Ay­dın

                 Dev­let Ba­ka­nı                             Dev­let Ba­ka­nı V.                          Ada­let Ba­ka­nı                               

                   N. Çu­buk­çu                                    A. Coş­kun                                   C. Çi­çek

           Millî Sa­vun­ma Ba­ka­nı                         İçiş­le­ri Ba­ka­nı                            Ma­li­ye Ba­ka­nı               

                   M. V. Gö­nül                                      A. Ak­su                                   K. Una­kı­tan

             Millî Eği­tim Ba­ka­nı                Ba­yın­dır­lık ve İskân Ba­ka­nı                 Sağ­lık Ba­ka­nı

                      H. Çe­lik                                      F. N. Özak                                   R. Ak­dağ

               Ulaş­tır­ma Ba­ka­nı                   Ta­rım ve Kö­yiş­le­ri Ba­ka­nı      Ça­lış­ma ve Sos. Güv. Ba­ka­nı

                    B. Yıl­dı­rım                                    M. M. Eker                             M. Ba­şes­gi­oğ­lu

         Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­ka­nı               En. ve Tab. Kay. Ba­ka­nı           Kül­tür ve Tu­rizm Ba­ka­nı

                    A. Coş­kun                                    M. H. Gü­ler                                   A. Koç

                                                               Çev­re ve Or­man Ba­ka­nı

                                                                            O. Pe­pe

SA­NA­Yİ, Tİ­CA­RET, ENER­Jİ, TA­BİÎ KAYNAK­LAR, BİL­Gİ VE TEK­NO­LO­Jİ

KO­MİS­YONU­NUN KA­BUL ET­Tİ­Ğİ ME­TİN

NÜK­LE­ER GÜÇ SAN­TRAL­LA­RI­NIN KU­RUL­MA­SI VE İŞ­LE­TİL­ME­Sİ İLE  ENER­Jİ

SA­TI­ŞI­NA İLİŞ­KİN KA­NUN TA­SA­RI­SI 

 

Bİ­RİN­Cİ BÖ­LÜM

Amaç, Kap­sam, Ta­nım­lar ve Kı­salt­ma­lar

Amaç ve kap­sam

MAD­DE 1- (1) Bu Ka­nu­nun ama­cı; ener­ji plan ve po­li­ti­ka­la­rı­na uy­gun bi­çim­de, elek­trik ener­ji­si üre­ti­mi ger­çek­leş­ti­re­cek nük­le­er güç san­tral­la­rı­nın ku­rul­ma­sı, iş­le­til­me­si ve ener­ji sa­tı­şı­na iliş­kin usul ve esas­la­rı be­lir­le­mek­tir.

Ta­nım­lar ve kı­salt­ma­lar

MAD­DE 2- (1) Bu Ka­nun­da ge­çen;

a) Ba­kan­lık: Ener­ji ve Ta­bii Kay­nak­lar Ba­kan­lı­ğı­nı,

b) EPDK: Ener­ji Pi­ya­sa­sı Dü­zen­le­me Ku­ru­mu­nu,

c) EÜ­AŞ: Elek­trik Üre­tim Ano­nim Şir­ke­ti­ni,

ç) İÇH: İş­let­me­den çı­kar­ma he­sap­la­rı­nı,

d) Pe­ra­ken­de ve top­tan sa­tış li­san­sı: Elek­trik ener­ji­si­nin tü­ke­ti­ci­le­re sa­tı­şı­nı ger­çek­leş­tir­mek üze­re EPDK'dan alı­nan li­sans­la­rı,

e) San­tral: Elek­trik ener­ji­si üre­ti­len nük­le­er güç san­tral­la­rı­nı,

f) Şir­ket: San­tral­dan elek­trik ener­ji­si üre­ti­mi yap­mak ama­cıy­la EPDK'dan li­sans al­mış üre­tim şir­ke­ti­ni,

g) TA­EK: Tür­ki­ye Atom Ener­ji­si Ku­ru­mu­nu,

ğ) TE­TAŞ: Tür­ki­ye Elek­trik Ti­ca­ret ve Ta­ah­hüt Ano­nim Şir­ke­ti­ni,

h) URAH: Ulu­sal rad­yo­ak­tif atık he­sa­bı­nı,

ifa­de eder.

İKİN­Cİ BÖ­LÜM

San­tral­lar­da Elek­trik Ener­ji­si Üre­ti­min­de

Uy­gu­la­na­cak Usul ve Esas­lar

San­tral ku­ra­cak şir­ke­tin be­lir­len­me­si

MAD­DE 3- (1) Ya­pı­la­cak nük­le­er güç san­tral­la­rı­na iliş­kin ola­rak il­gi­li ba­kan­lık ve ku­rum­la­rın gö­rüş­le­ri alın­dık­tan son­ra Ba­kan­lık ta­ra­fın­dan, bu Ka­nun kap­sa­mın­da san­tral ku­ra­cak ve iş­le­te­cek şir­ket ve/ve­ya şir­ket­le­rin se­çil­me­si sü­re­ci baş­la­tı­lır.

(2) Bu sü­re­ce, TA­EK'in be­lir­le­di­ği öl­çüt­le­ri kar­şı­la­yan şir­ket­ler ka­tı­la­bi­lir.

(3) Ka­nun­dan ya­rar­lan­dı­rı­la­cak şir­ket ve­ya şir­ket­ler, Ba­kan­lık ta­ra­fın­dan me­ga­vat-elek­trik (MWe) cin­sin­den top­lam san­tral ka­pa­si­te­si, san­tra­la yö­ne­lik yer tah­si­si, li­sans be­de­li ve alt­ya­pı­ya yö­ne­lik teş­vik­ler ile tek­lif­le­rin ya­pıl­ma­sı­na ve de­ğer­len­di­ril­me­si­ne iliş­kin usul ve esas­la­rın be­lir­len­me­si ve Ba­kan­lar Ku­ru­lun­ca onay­lan­ma­sı­nı ta­ki­ben ya­pı­la­cak ya­rış­ma so­nu­cu se­çim ile be­lir­le­nir.

(4) Bu Ka­nun kap­sa­mın­da, iş­let­me­ye gir­dik­ten son­ra­ki on­beş yıl­lık sü­re bo­yun­ca şir­ket­ler ta­ra­fın­dan yıl­la­ra sa­ri ola­rak tek­lif edi­le­cek elek­trik ener­ji­si üre­tim mik­tar­la­rı ile yi­ne şir­ket­ler ta­ra­fın­dan pe­ra­ken­de ve top­tan sa­tış li­san­sı sa­hi­bi şir­ket­le­re tek­lif edi­le­cek yıl­lık bi­rim elek­trik ener­ji­si sa­tış fi­yat­la­rı­nın çar­pı­mı so­nu­cu olu­şa­cak elek­trik alım be­del­le­ri­nin ön­ce­den sap­tan­mış be­lir­li bir is­kon­to had­di üze­rin­den ya­rış­ma­nın ya­pıl­dı­ğı ta­ri­he in­dir­gen­miş de­ğer­le­ri­nin top­la­mı ola­rak en dü­şük tek­li­fi ve­ren şir­ket ve­ya şir­ket­ler bu Ka­nun hü­küm­le­rin­den ya­rar­lan­ma­ya hak ka­za­nır.

 

Uy­gu­la­ma esas­la­rı

MAD­DE 4- (1) Bu Ka­nun kap­sa­mın­da üre­ti­len elek­trik ener­ji­si­nin sa­tı­şın­da aşa­ğı­da yer alan esas­lar uy­gu­la­nır:

a) Pe­ra­ken­de ve top­tan sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­ler san­tral­dan üre­ti­len elek­trik ener­ji­si­ni 15 yıl­lık iki­li an­laş­ma­lar çer­çe­ve­sin­de sa­tın alır. Bu Ka­nun kap­sa­mın­da top­tan ve pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­ler ta­ra­fın­dan üst­le­ni­le­cek elek­trik ener­ji­si alı­mı­na iliş­kin hü­küm­ler li­sans­la­rı­na derç edi­lir.

b) Top­tan ve pe­ra­ken­de sa­tış şir­ket­le­ri­ne sa­tı­şı ya­pı­la­cak mik­tar­la san­tra­lın üre­te­ce­ği elek­trik mik­ta­rı ara­sın­da kon­tra­ta bağ­la­na­ma­yan bir üre­tim faz­la­sı olu­şur­sa, bu mik­tar için TE­TAŞ alım an­laş­ma­sı ya­par.

Li­sans, izin ve yü­küm­lü­lük­ler

MAD­DE 5- (1) Şir­ket, bu Ka­nun ve di­ğer mev­zu­atın ge­rek­tir­di­ği her tür­lü izin, ruh­sat ve li­san­sı al­mak­la yü­küm­lü­dür.

(2) Şir­ket san­tra­lın ku­rul­ma­sı aşa­ma­sın­da olu­şa­bi­le­cek her­han­gi bir za­ra­rın taz­mi­ni­ne yö­ne­lik, zo­run­lu ya­tı­rım si­gor­ta­sı yap­tır­mak­la ve san­tra­lın fa­ali­ye­ti sü­re­sin­ce olu­şa­cak atık­la­rın ta­şın­ma­sı, de­po­lan­ma­sı ve/ve­ya ber­ta­raf edil­me­si ile il­gi­li her tür­lü fi­nan­sal ma­li­yet­le­rin ve san­tra­lın iş­let­me sü­re­si­nin so­nun­da iş­let­me­den çı­kar­ma mas­raf­la­rı­nın kar­şı­lan­ma­sı için oluş­tu­ru­la­cak fon­la­ra kat­kı ile yü­küm­lü­dür.

(3) Şir­ket, TA­EK'in be­lir­le­ye­ce­ği ku­ral­lar çer­çe­ve­sin­de ya­kıt te­mi­nin­den so­rum­lu­dur.

(4) Atık yö­ne­ti­mi kap­sa­mın­da ge­çi­ci de­po­la­ma ve­ya ni­hai de­po­la­ma ye­ri­nin be­lir­len­me­si­ne, de­po­la­ma te­si­si­nin in­şa­sı­na, li­sans­lan­ma­sı­na, iş­le­til­me­si­ne ve iş­let­me­den çı­ka­rıl­ma­sı­na, ge­çi­ci de­po­la­ma ye­rin­de mu­ha­fa­za edi­le­cek ve­ya ni­hai de­po­la­ma ye­rin­de ber­ta­raf edi­le­cek kul­la­nıl­mış ya­kıt ya da yük­sek se­vi­ye­li atık­la­rın ta­şın­ma­sı­na ve iş­len­me­si­ne, rad­yo­ak­tif atık­la­rın yö­ne­ti­mi­ni sağ­la­ya­cak araş­tır­ma, ge­liş­tir­me fa­ali­yet­le­ri­nin yü­rü­tül­me­si­ne iliş­kin ma­li­yet­le­ri ve nük­le­er güç san­tra­lı­nın sö­kü­mün­den do­la­yı olu­şa­cak ma­li­yet­le­ri kar­şı­la­mak ama­cıy­la şir­ke­tin kat­kı­da bu­lu­na­ca­ğı URAH ile İÇH oluş­tu­ru­lur. Şir­ket, TA­EK ta­ra­fın­dan ya­yın­la­nan usul ve esas­la­ra gö­re URAH ve İÇH’ye öde­me yap­mak­la yü­küm­lü­dür. URAH ve İÇH’ye iliş­kin iş­lem­ler tüm ver­gi­ler­den mu­af­tır. Bu he­sap­la­rın oluş­tu­rul­ma­sı ve ida­re­si­ne iliş­kin usul ve esas­lar, TA­EK'in ve Ha­zi­ne Müs­te­şar­lı­ğı­nın gö­rü­şü alı­na­rak Ba­kan­lık ta­ra­fın­dan be­lir­le­nir. Öde­ne­cek pay­la­rı za­ma­nın­da ya­tır­ma­yan­lar için 21/7/1953 ta­rih­li ve 6183 sa­yı­lı Am­me Ala­cak­la­rı­nı Tah­sil Usu­lü Hak­kın­da Ka­nun hü­küm­le­ri uy­gu­la­nır. URAH ve İÇH adı­na tah­sil edi­len ge­lir­ler ama­cı dı­şın­da kul­la­nı­la­maz.

(5) Nük­le­er ya­kıt, rad­yo­ak­tif mad­de ve­ya rad­yo­ak­tif atık ta­şı­nır­ken ve­ya san­tral­da bir ka­za ol­ma­sı du­ru­mun­da, nük­le­er ener­ji ala­nın­da üçün­cü ki­şi­le­re kar­şı so­rum­lu­lu­ğa iliş­kin ola­rak Pa­ris Söz­leş­me­si ve di­ğer ulu­sal ve ulus­la­ra­ra­sı mev­zu­at hü­küm­le­ri uy­gu­la­nır.

Ka­mu iş­ti­ra­ki ve ya­tı­rı­mı

MAD­DE 6- (1) Bu Ka­nun­dan ya­rar­lan­ma­ya hak ka­za­nan şir­ket ile bir ik­ti­sa­di dev­let te­şek­kü­lü, 8/6/1984 ta­rih­li ve 233 sa­yı­lı Ka­mu İk­ti­sa­di Te­şeb­büs­le­ri Hak­kın­da Ka­nun Hük­mün­de Ka­rar­na­me çer­çe­ve­sin­de iş­ti­rak iliş­ki­si ku­ra­bi­lir.

(2) Ka­mu şir­ket­le­ri bu Ka­nun kap­sa­mın­da­ki san­tral­la­rı ya­pa­bi­lir. Bu amaç­la Ba­kan­lar Ku­ru­lun­ca, san­tral kur­mak, kur­dur­mak ve/ve­ya iş­let­mek, iş­let­tir­mek ve üre­ti­len elek­tri­ğin sa­tı­şı­nı yap­mak üze­re 233 sa­yı­lı KHK’ya ta­bi ol­mak­sı­zın özel hu­kuk hü­küm­le­ri­ne ta­bi şir­ket ku­rul­ma­sı­na ka­rar ve­ri­le­bi­lir. Bu kap­sam­da ku­ru­la­cak şir­ke­te özel sek­tör şir­ket­le­ri ta­lep et­tik­le­ri oran­da or­tak ola­bi­lir­ler.

ÜÇÜN­CÜ BÖ­LÜM

Çe­şit­li Hü­küm­ler

Teş­vik­ler

MAD­DE 7- (1) Ba­kan­lar Ku­ru­lu, ku­ru­la­cak san­tra­la iliş­kin tek­no­lo­ji edin­me­ye yö­ne­lik ya­tı­rım­lar ile iş­let­me per­so­ne­li­nin eği­ti­mi­ni teş­vik­ler­den ya­rar­lan­dı­ra­bi­lir.

(2) Bu Ka­nun kap­sa­mın­da üze­rin­de san­tral ku­ru­la­cak ta­şın­maz­la­rın Ha­zi­ne’nin özel mül­ki­ye­tin­de ve­ya Dev­le­tin hü­küm ve ta­sar­ru­fu al­tın­da bu­lun­ma­sı ha­lin­de, bu ta­şın­maz­lar üze­rin­de şir­ket le­hi­ne, Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan be­del­siz ola­rak kul­lan­ma iz­ni, ir­ti­fak hak­kı te­sis edi­lir. Bu ta­şın­maz­la­ra iliş­kin söz­leş­me­le­rin sü­re­le­ri­nin so­nun­da, ma­li­ye­ti 5 in­ci mad­de­nin dör­dün­cü fık­ra­sı kap­sa­mın­da oluş­tu­ru­lan fon­lar­dan kar­şı­lan­mak üze­re nük­le­er güç san­tra­lı­nın sö­kül­me­si zo­run­lu­dur. Sö­küm işin­den ve ta­şın­ma­zın çev­re ku­ral­la­rı kap­sa­mın­da ka­bul edi­le­bi­lir ha­le ge­ti­ri­le­rek Ha­zi­ne'ye ia­de­sin­den şir­ket so­rum­lu­dur. Bu iş­lem­ler için fon kay­nak­la­rı­nın ye­ter­siz kal­ma­sı du­ru­mun­da ma­li­yet­ler Ha­zi­ne ta­ra­fın­dan kar­şı­la­nır.

Uy­gu­la­ma­la­rın ko­or­di­nas­yo­nu

MAD­DE 8- (1) Bu Ka­nu­nun uy­gu­lan­ma­sın­da ge­rek­li ko­or­di­nas­yon Ba­kan­lık ta­ra­fın­dan sağ­la­nır.

Yap­tı­rım­lar

MAD­DE 9- (1) Bu Ka­nu­nun hü­küm­le­ri­ne ay­kı­rı ha­re­ket eden top­tan ve pe­ra­ken­de sa­tış li­san­sı sa­hi­bi tü­zel ki­şi­ler hak­kın­da EPDK ta­ra­fın­dan 20/2/2001 ta­rih­li ve 4628 sa­yı­lı Elek­trik Pi­ya­sa­sı Ka­nu­nu­nun 11 in­ci mad­de­si hü­küm­le­ri çer­çe­ve­sin­de iş­lem ya­pı­lır. Bu iş­lem­le­rin se­bep ola­ca­ğı söz­leş­me ip­tal­le­ri so­nu­cu açı­ğa çı­ka­cak elek­trik ener­ji­si TE­TAŞ ta­ra­fın­dan alı­na­cak­tır.

Dü­zen­le­yi­ci ku­rum

GE­Çİ­Cİ MAD­DE 1- (1) Nük­le­er fa­ali­yet­le­rin dü­zen­len­me­si için bir ku­rum ku­ru­la­na ka­dar dü­zen­le­me ve de­net­le­me iş­lem­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­mek için TA­EK ge­rek­li ön­lem­le­ri alır. TA­EK özel bil­gi ve ih­ti­sas ge­rek­ti­ren iş­ler­de kad­ro aran­mak­sı­zın uy­gun ni­te­lik­li yer­li ve ya­ban­cı uy­ruk­lu söz­leş­me­li per­so­nel ça­lış­tı­ra­bi­lir. Bun­la­ra öde­ne­cek üc­ret ve di­ğer ma­li hak­lar Baş­ba­kan ta­ra­fın­dan be­lir­le­nir.

GE­Çİ­Cİ MAD­DE 2- (1) EÜ­AŞ ta­ra­fın­dan kö­mür tah­sis (rö­dö­vans) iha­le­si so­nu­cun­da kö­mür kul­la­nım hak­kı el­de ede­cek şir­ket­ler ta­ra­fın­dan ya­pı­la­cak 1000 MW üze­ri güç­te yer­li kö­mür ya­kıt­lı elek­trik san­tral­la­rın­dan 2014 yı­lı so­nu­na ka­dar iş­let­me­ye gi­ren­le­rin üret­ti­ği elek­trik, pe­ra­ken­de ve top­tan sa­tış li­san­sı sa­hi­bi şir­ket­ler­ce bu Ka­nu­nun 4 ün­cü mad­de­si hü­küm­le­ri­ne gö­re alı­nır.

(2) EÜ­AŞ ta­ra­fın­dan ya­pı­la­cak kö­mür tah­sis (rö­dö­vans) iha­le­sin­de is­tek­li­ler­ce, yıl­la­ra sa­ri ola­rak rö­dö­vans be­de­li ile on­beş yıl­lık sü­re için yıl­la­ra sa­ri ola­rak elek­trik ener­ji­si alım mik­tar­la­rı ve yıl­lık bi­rim elek­trik ener­ji­si sa­tış fi­yat­la­rı tek­lif edi­le­cek­tir.

(3) Bu iha­le­de se­çim, şart­na­me­de be­lir­le­ne­cek esas­lar da­hi­lin­de, tek­lif edi­le­cek yıl­lık üre­tim mik­tar­la­rı ile yıl­lık bi­rim elek­trik ener­ji­si sa­tış fi­yat­la­rı­nın çar­pı­mı so­nu­cu olu­şa­cak elek­trik alım be­del­le­ri­nin ön­ce­den sap­tan­mış be­lir­li bir is­kon­to had­di üze­rin­den iha­le­nin ya­pıl­dı­ğı ta­ri­he in­dir­gen­miş de­ğer­le­ri top­la­mı ile rö­dö­vans be­de­li­nin de­ğer­len­di­ril­me­si so­nu­cun­da ya­pı­lır.

Yü­rür­lük

MAD­DE 10- (1) Bu Ka­nun ya­yı­mı ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gi­rer.

Yü­rüt­me

MAD­DE 11- (1) Bu Ka­nun hü­küm­le­ri­ni Ba­kan­lar Ku­ru­lu yü­rü­tür.