Dönem: 22 Yasama Yılı: 5
TBMM (S.
Sayısı: 1392)
Bursa Milletvekili Mehmet Emin Tutan
ve 2 Milletvekilinin; Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye
Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi
Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
Teklifi ile Plan
ve Bütçe Komisyonu Raporu (2/988)
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye
Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi
Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifimiz
ve gerekçesi ilişikte sunulmuştur.
Gereğini arz ederiz.
|
Mehmet Emin Tutan |
Orhan Seyfi Terzibaşıoğlu |
Faruk Çelik |
|
|
Muğla |
|
GEREKÇE
4603
sayılı Kanunun 2 nci maddesinin (3) numaralı fıkrasına göre, yeniden
yapılandırma sürecinde bankalarca özel hukuk hükümlerine göre
istihdam edilecek personele ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi
Bakanlar Kurulu’na aittir. Ancak, 4603 sayılı Kanuna tâbi bankalar,
anonim şirket statüsünde olup, Bankacılık Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu
hükümlerine göre faaliyet göstermektedir.
Bankaların sektördeki misyonuna uygun hizmetlerin
aksatılmadan yürütülmesini sağlamak ve personel istihdamında
sorunlar yaşanmasını engellemek amacıyla, diğer bankalarda olduğu
gibi personel istihdamı konusunda yönetim kurullarının yetkili
kılınması 4603 sayılı Kanunun amacına uygun olacaktır.
Nitekim, 4603 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin
3 üncü fıkrasının Anayasaya aykırılığı savıyla iptali ve yürürlüğünün
durdurulması istemi ile açılan davaya ilişkin Anayasa Mahkemesinin
14.03.2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 25.06.2002 tarihli kararı
ile; Ziraat Bankası ve Halk Bankasının 4603 sayılı Kanun uyarınca
KİT statüsünden çıkarılarak, özel hukuk kurallarına tâbi anonim
şirket konumuna geçirildiği, bankaların yürüttüğü hizmetlerin
kamu hizmeti olmaktan çıkarıldığı, bu bankalarda çalışan personelin
memur veya diğer kamu görevlisi olarak nitelenmesinin mümkün olmadığı,
dolayısıyla özel hukuk kurallarına göre faaliyet gösteren bankaların
personelinin özel hukuk hükümlerine göre çalıştırılmasının Anayasaya
aykırı olmadığı kararı verilmiştir.
Diğer taraftan, kanun kapsamında bulunan T. Halk
Bankası A.Ş.’nin kapsam ve programa alınmasına ve hisselerinin %
25’inin halka arzına Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından karar
verilmiştir. Sermaye Piyasası
Kurulu mevzuatı ve tebliğleri uyarınca halka arz edilen hisse senedi
sahiplerinin haklarının korunması, bu bankaların emin bir şekilde
çalışması ve diğer özel bankalarla rekabet edebilmesi için personel
alımı hususunda getirilen kısıtlamaların da kaldırılması zorunludur.
Ayrıca, son yıllarda bankacılık sektöründe yaşanan
hacimsel büyümenin, organizasyonel büyümeyi beraberinde getirmesi
ile sektörün genelinde, çalışan sayısında artış yaşanmaktadır. Bankacılık sektöründe çalışan sayısındaki artışa rağmen,
bu bankaların personel alamaması, yürütülen işlemlerdeki operasyonel
risk derecesinin artmasına yol açabilecektir.
Anayasa
Mahkemesi tarafından da teyit edilen, kamu tüzelkişiliği konumundan
çıkarılıp, özel hukuk hükümlerine tâbi anonim şirket statüsüne geçirilmek
suretiyle ekonominin gereklerine uygun olarak yeniden yapılandırılan
bankaların personelinin, özel hukuk hükümlerine tâbi olarak çalışması
ve yeni personel alımlarında yönetim kurullarınca belirlenen
usul ve esasların uygulanması, hukuken zorunluluk arzetmekte
olup, bunu teminen bu madde düzenlenmiştir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Genel gerekçede sunulmuştur.
Madde 2- Yürürlük maddesidir.
Madde 3- Yürütme maddesidir.
Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu
Türkiye Büyük Millet Meclisi
Plan ve Bütçe Komisyonu
Esas
No.: 2/988
Karar
No.: 133
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Bursa Milletvekili Mehmet Emin Tutan
ve 2 Milletvekili tarafından hazırlanarak Türkiye Büyük Millet
Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça 27/3/2007 tarihinde
Komisyonumuza havale edilen 2/988 esas numaralı “Türkiye Cumhuriyeti
Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak
Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanun Teklifi”, Komisyonumuzun 3/4/2007 ve 4/4/2007 tarihlerinde yapmış olduğu 47 ve 48 inci birleşimlerinde
Hükümeti temsilen Devlet Bakanı Ali Babacan ile Maliye Bakanlığı,
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı,
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, T.C. Ziraat Bankası
Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi
Genel Müdürlüğü temsilcilerinin katılımlarıyla incelenip, görüşülmüştür.
Bilindiği gibi, 4603 sayılı Türkiye
Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi
ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanunun öngördüğü yeniden yapılandırma sürecinde söz
konusu bankalarca özel hukuk hükümlerine göre istihdam edilecek
personele ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi Bakanlar Kuruluna
ait bulunmaktadır. Bu bankaların
Ayrıca, 4603 sayılı Kanunun geçici
1 inci maddesinin (3) numaralı fıkrasının Anayasaya aykırılığı
savıyla iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemi ile açılan davaya
ilişkin Anayasa Mahkemesi’nin 14/3/2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan
25/6/2002 tarihli kararı ile; Ziraat Bankası ve Halk Bankasının 4603
sayılı Kanun uyarınca KİT statüsünden çıkarılarak, özel hukuk kurallarına
tabi anonim şirket konumuna geçirildiği, bu bankaların yürüttüğü
hizmetlerin kamu hizmeti olmaktan çıkarıldığı, anılan bankalarda
çalışan personelin memur veya diğer kamu görevlisi olarak nitelenmesinin
mümkün olmadığı, dolayısıyla özel hukuk kurallarına göre faaliyet
gösteren bankaların personelinin özel hukuk hükümlerine göre çalıştırılmasının
Anayasaya aykırı olmadığına hükmedilmiştir. Diğer
taraftan, Kanun kapsamında bulunan Halk Bankasının özelleştirme
kapsam ve programına alınmasına ve hisselerinin % 25’inin halka arzına
Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından karar verilmiştir. Sermaye Piyasası Kurulu mevzuatı ve tebliğleri uyarınca,
halka arz edilen hisse senetlerinin sahiplerinin korunması, söz
konusu bankaların emin bir şekilde çalışması ve diğer özel bankalarla
rekabet edilebilmesi, söz konusu bankalara personel alımı hususunda
getirilen kısıtlamaların kaldırılmasını zorunlu kılmaktadır.
(2/988)
esas numaralı Kanun Teklifi ve gerekçesi incelendiğinde; özel hukuk
kurallarına göre faaliyet gösteren bankaların personelinin özel
hukuk hükümlerine göre istihdamı hususunda, Bakanlar Kurulu yerine
bankaların yönetim kurullarının yetkili kılınmasının öngörüldüğü
anlaşılmaktadır.
Komisyonumuzda, Kanun Teklifinin
geneli üzerine yapılan müzakerelerde;
- Kanun Teklifi’nin genel olarak
olumlu karşılandığı,
- Yeniden yapılandırma sürecinde
kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilen personelin büyük bir kısmının
şef, şef yardımcısı, veznedar, koruma ve güvenlik görevlisi gibi
bankacılık hizmetlerini yürüten esas kadroları oluşturduğu, bu
personelin büyük çoğunluğunun bankacılık mesleği ile ilgisi olmayan
Milli Eğitim, Sağlık, Tarım ve Köyişleri, Çevre ve Orman, İçişleri,
Kültür ve Turizm Bakanlıkları ile üniversitelere aktarıldığı,
- 2001 krizi ve sonrası döneme
ilişkin yeniden yapılandırma sürecinde diğer kamu kuruluşlarına
geçen personele, gerekli şartları taşımaları ve istekleri halinde
sözkonusu bankaların personel alımlarında öncelik verilmesi gerektiği,
- Özelleştirmenin bir araç olarak
görülmesi ve stratejik sektörlerin öncelikle belirlenmesi gerektiği,
bu yaklaşımın gelişmiş ülkeler tarafından da benimsendiği,
- 4603 sayılı Kanuna tabi bankaların
- Bu dönemde, yapılan özelleştirmeler
sonucu personelin herhangi bir mağduriyet yaşamaması amacıyla
yeni birtakım düzenlemelerin getirildiği,
şeklindeki görüş ve eleştirileri
müteakip, Hükümet tarafından yapılan tamamlayıcı açıklamalarda
ise;
- 4603, 4684 ve 4743 sayılı Kanunlar
ile kamu bankalarının yeniden yapılandırılması ve özelleştirmeye
hazırlanmasının amaçlandığı,
- 4603 sayılı Kanuna tabi kamu
bankalarının kârlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda hareket
eden sektördeki diğer özel bankalardan farklı olmadığı, bu bankaların
KİT statüsünden çıkarıldığı, bunların Bankacılık Kanunu ve Türk
Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren anonim şirket
statüsünde bankalar oldukları,
- 4603 sayılı Kanun gereğince yeniden
yapılandırma sürecindeki bankalarca özel hukuk hükümlerine göre
yeni istihdam edilecek personele ilişkin usul ve esasların Bakanlar
Kurulunca belirlendiği, bu çerçevede yeni istihdam edilecek personel
sayısının bankaların mevcut personel sayısının % 1’ini geçemeyeceğine
ilişkin bir düzenlemenin getirildiği, ancak ortaya çıkan ihtiyaçlar
sonucu Bakanlar Kurulu kararı ile personel alımına ilişkin usul ve
esasların yeniden düzenlendiği, bu kapsamda Halkbanka 950 banko görevlisinin,
Ziraat Bankasına ise 1353 servis görevlisi alımının yapıldığı; bu
arada, diğer kurum ve kuruluşlara nakledilmiş birkısım personel
tarafından ilgili Bakanlar Kurulu kararının 2 nci maddesinin iptali
talebiyle Başbakanlık aleyhine dava açıldığı ve Danıştay İdari Dava
Daireleri Kurulu tarafından yürütmeyi durdurma kararının verildiği,
yeni düzenleme yapılamaması nedeniyle personel alımının fiilen
durmuş olduğu,
- 4603 sayılı Kanunun amir hükmü
gereğince tüm personele iş sözleşmesinin sunulduğu, Halkbankta
kendilerine iş sözleşmesi sunulmasına rağmen kişisel tasarrufları
doğrultusunda kabul etmeyen 6205 personel ile yaş, hizmet ve disiplin
durumu gibi sebeplerle iş sözleşmesi sunulmayan 444 personel olmak
üzere toplam 6649 personelin diğer kamu kurumlarına nakledildiği,
bununla birlikte 5629 personelin emeklilik, istifa, vefat gibi nedenlerle
bankadan ayrıldığı, aynı dönemde 3785’i Pamukbanktan devir olmak
üzere atanan personel sayısının 5175 olduğu, atama ve devir yoluyla
gelen personele rağmen, personel sayısındaki azalmanın dönem başına
göre 7103’e ulaştığı, Ziraat Bankasında ise kendilerine iş sözleşmesi
sunulmasına rağmen kişisel tasarrufları doğrultusunda kabul etmeyen
6700 personel ile yaş, hizmet ve disiplin durumu gibi sebeplerle iş
sözleşmesi sunulmayan 2443 personel olmak üzere toplam 9143 personelin
diğer kamu kurumlarına nakledildiği, bunun yanı sıra 19425 personelin emeklilik, istifa, vefat gibi nedenlerle
Bankadan ayrıldığı,
- Söz konusu bankalardaki personel
yapısı analiz edildiğinde; Halkbankta personel yaş ortalamasının
39, hizmet ortalamasının 16 yıl; Ziraat Bankası’nda yaş ortalamasının
40, hizmet ortalamasının 18 yıl olduğu; sektörde aynı büyüklükteki
bankalarda yaş ortalamasının 33, hizmet ortalamasının 9 yıl olduğu,
ifade
edilmiştir.
Teklifin
tümü üzerindeki görüşmelerin ardından Kanun Teklifi ve gerekçesi
Komisyonumuzca da benimsenerek maddelerinin görüşülmesine geçilmiştir.
Kanun Teklifinin;
n Çerçeve 1 inci
maddesi;
- 4603 sayılı Kanunun
2 nci maddesinin (3) numaralı fıkrasının beşinci cümlesi, “kadro”
ibaresinin kamu personel hukukuna özgü bir terim olması nedeniyle
çıkarılmasını ve imla kurallarına uygun hale getirilmesini teminen
redaksiyona tabi tutulmasını öngören bir düzenlemenin ilave
edilmesi,
- 4603 sayılı Kanunun
2 nci maddesinin (3) numaralı fıkrasının altıncı cümlesinin Teklifte
değiştirilmesini öngören düzenlemenin genel kurulların personel
istihdamı ile ilgili yetkilerini yönetim kurullarına devredilebilecekleri
şeklinde değiştirilmesi,
- (3) numaralı
fıkranın sonuna personel istihdamına ilişkin diğer hususların belirlenmesinde
yönetim kurullarının yetkili olmasına imkan veren bir hükmün ilave
edilmesi,
- Madde çerçevesinin
yapılan düzenlemeler doğrultusunda değiştirilmesi ve kanun tekniğine
uygunluğunun sağlanması amacıyla redaksiyona tabi tutulması,
suretiyle,
n Yürürlüğe ilişkin
2 nci maddesi; “kanun” ibaresinin “Kanun” olarak redaksiyona tabi
tutulması suretiyle,
n Yürütmeye ilişkin
3 üncü maddesi; aynen,
kabul edilmiştir.
Raporumuz, Genel
Kurulun onayına sunulmak üzere Yüksek Başkanlığa saygı ile arz olunur.
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
Sait Açba |
M. Altan Karapaşaoğlu |
Sabahattin Yıldız |
|
Afyonkarahisar |
Bursa |
Muş |
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
Mehmet Sekmen |
Halil Aydoğan |
Mehmet Zekai Özcan |
|
İstanbul |
Afyonkarahisar |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Mehmet Mesut Özakcan |
A. Kemal Deveciler |
Ali Osman Sali |
|
Aydın |
Balıkesir |
Balıkesir |
|
(Ayrışık oy yazımız ektedir) |
(Muhalefet şerhim ektedir) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Ahmet İnal |
Osman Nuri Filiz |
Alaattin Büyükkaya |
|
Batman |
Denizli |
İstanbul |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
A. Kemal Kumkumoğlu |
Birgen Keleş |
Kemal Kılıçdaroğlu |
|
İstanbul |
İstanbul |
İstanbul |
|
(Ayrışık oy yazısı eklidir) |
(Karşı oy yazım ektedir) |
(Ayrışık oy ektedir) |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Bülent Baratalı |
Fazıl Karaman |
Y. Selahattin Beyribey |
|
İzmir |
İzmir |
|
|
(Karşı oy yazımız eklidir) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Mustafa Elitaş |
Taner Yıldız |
Mikail Arslan |
|
Kayseri |
Kayseri |
Kırşehir |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Muzaffer Baştopçu |
Mustafa Ünaldı |
Hasan Fehmi Kinay |
|
Kocaeli |
Konya |
Kütahya |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Gürol Ergin |
O. Seyfi Terzibaşıoğlu |
Osman Seyfi |
|
Muğla |
Muğla |
Nevşehir |
|
(Karşı oy yazımız
ekte) |
|
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Cemal Uysal |
Kazım Türkmen |
İmdat Sütlüoğlu |
|
Ordu |
Ordu |
Rize |
|
|
(Karşı oy ekli) |
|
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Sabahattin Cevheri |
Enis Tütüncü |
M. Ergun Dağcıoğlu |
|
Şanlıurfa |
Tekirdağ |
Tokat |
|
|
(Ayrışık oy ektedir) |
|
|
|
Üye |
|
|
|
M. Akif Hamzaçebi |
|
|
|
Trabzon |
|
|
|
(Ayrışık oy yazısı
ektedir) |
|
AYRIŞIK OY
KAMU BANKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN
YASAMA SÜRECİ
1- Ziraat, Halk ve Emlak Bankalarının özelleştirilmesi
amacıyla 15 Kasım 2000 tarihinde 4603 sayılı Yasa kabul edilmiştir.
Bu yasa ile;
. Üç bankanın özelleştirilmesi için üç yıllık bir
süre öngörülmüştür. Bu sürenin bir defaya mahsus olmak üzere yarısına
kadar uzatılabilmesi amacıyla da Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.
. Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte bankalarda
kamu personel rejimine göre görev yapan personelden isteyenlere
mevcut statüsü ile çalışma hakkı, istekleri halinde ve yönetim kurulunca
uygun görülenlere özel hukuk hükümlerine göre çalışma hakkı, isteyenlere
de diğer kamu kurumlarına nakil hakkı verilmiştir.
. Emekliliğini hak edenlere ise emekli olmaları
halinde kıdem tazminatlarının yüzde 20 fazlasıyla ödenmesi kararlaştırılmıştır.
2- Daha sonra, 20 Haziran 2001 tarihli ve 4684 sayılı
yasa ile Bankaların Yönetim Kurullarına, personelin rızası aranmaksızın
dilediği personeli diğer kamu kurumlarına nakletme yetkisi verilmiştir.
3- 30 Ocak 2002 tarihli ve 4743 sayılı Yasa ile ise
kamu personel rejimi çerçevesinde çalışan personelden yönetim
kurulunca özel hukuk hükümlerine göre çalışması uygun görülmeyenlerin
veya çalışmak istemeyenlerin 31.12.2002 tarihinden sonra anılan
bankalarda çalışamayacağı hükmü getirilmiştir.
4- 4603 sayılı Yasa ile özelleştirme için verilen
üç yıllık sürenin 25 Kasım 2003 tarihinde dolmuş ancak Bakanlar Kurulunca
süre uzatımına gidilmemiştir. 16 Temmuz 2004 tarihli ve 5230 sayılı
Yasa ile anılan süre ‘üç’ yıldan ‘beş’ yıla çıkarılmıştır.
5- 5230 sayılı Yasa ile de Pamukbank’ın 3000 civarında
personeli Halk Bankasına aktarılmıştır.
6- Anılan bankaların özelleştirilmesine ilişkin
“beş” yıllık süre 10 Ocak 2007 tarihli ve 5572 sayılı Yasa ile “on” yıla
çıkarılmıştır.
UYGULAMA
Yasama sürecinden de görüleceği üzere öncelikle
personelin rızasına dayalı olan uygulamalar, yapılan değişikliklerle
yönetimin takdirine bırakılmıştır. Yasanın esas amacı olan özelleştirmeye
yönelik norm kadroların oluşturulması için tüm yasal değişiklikler
eksiksiz olarak yapılmıştır. Bu süreçte:
. Emlak Bankası
kapatılarak, 10 bin civarındaki personeli Ziraat ve Halk Bankalarına
aktarılmıştır.
. 2001-2002 yılları arasındaki dönemde her iki bankadan
yaklaşık olarak 18 bin kişi emekliye sevk edilmiştir. Bunların bir
kısmı kendi isteği ile emekli olurken büyük bir kısmı da bir başka illere
yapılan tayinler nedeniyle emekli olmak zorunda kalmıştır.
. 2001-2002 yılları arasında her iki bankadan yaklaşık
15 bini aşkın personel bankaların yönetim kurullarınca verilen
yetkiye dayanılarak istihdam fazlası personel olarak belirlenmiştir.
Bu çerçevede Ziraat Bankasından toplam 9143,
Halk Bankasından ise 6649 kişi ihtiyaç fazlası olarak diğer kamu kurumlarına
gönderilmiştir. İstihdam fazlası olarak belirlenen 15 bini aşkın
personelin isminin Devlet Personel Başkanlığına bildirilmesi sonucu
söz konusu personel 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarına ilişkin
Yasanın 22 nci maddesi uyarınca bankacılık mesleği ile ilgisi bulunmayan
diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilmiştir.
. Nakledilen personelin büyük bir kısmı Şef, Şef
Yardımcısı, Memur, Veznedar, Koruma ve Güvenlik Görevlisi gibi
bankacılık hizmetlerini yürüten esas kadrolardaki personeldir.
. Diğer kamu kurumlarına nakledilen personelin
büyük çoğunluğu bankacılık mesleği ile uzaktan yakından ilgisi bulunmayan
Millî Eğitim, Sağlık, Tarım, Orman, İçişleri, Kültür ve Turizm Bakanlıkları
ve Üniversitelere atanmıştır.
. Nakledilen personelden Müdür ve Müdür Yardımcısı
konumundaki yaklaşık 400 kişi alt unvan olan Araştırmacı kadrolarına,
Bankalarda memur iken görevde yükselme sınavı sonucu Şef Yardımcısı
olan 2.000’e yakın kişi de memur kadrolarına atanmıştır. Diğer atamalarda
da unvan kayıpları meydana gelmiştir.
.Yapılan atamalar sonucu 4046 sayılı Yasanın 22
nci maddesine göre atanılan kadronun ücreti, bankadaki en son aldığı
ücrete eşitleninceye kadar maaşlar dondurulmuştur. Bu nedenle
söz konusu personel dört yıldan beri kamu görevlilerine yapılan
yasal maaş artışlarından mahrum edilmiş durumdadır. 2002 yılından
itibaren memurlara yapılan yasal maaş artışları dikkate alındığında
personelin kaybı yüzde 60 civarındadır.
. Atanan personel yeni kurumlarında herhangi bir
hizmet içi eğitim ve uyum programına tabi tutulmamış, ihtiyaç fazlası
(adeta işe yaramaz personel) olarak bakılması nedeniyle dışlanmış,
kariyeri ve bilgi birikimi gözardı edilerek önemli bir işgücü potansiyeli
israf edilmiştir.
ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR
Kamu Bankalarındaki 62 bin personelden yaklaşık
32 bininin yoğunluğu 2002 yılında olmak üzere, iki yıl içerisinde
gerek emekliye sevk edilmesi gerekse diğer kamu kurumlarına nakledilmesi
nedeniyle ortaya bazı hukuki sorunlar çıkmıştır. Bu sorunları şu
şekilde sıralayabiliriz:
. İstihdam fazlası personelin belirlenmesi yetkisi
yasa ile bankaların yönetim kurullarına verilmesine rağmen bu
yetki yönetim kurullarının kararı ile yönetim kurulu murahhas
üyesine devredilmiştir. İstihdam fazlası personelin belirlenmesi,
yetki devrine dayanarak murahhas üye tarafından yapılmıştır. Söz
konusu yetki devrine ilişkin yönetim kurulu kararının ilgili maddeleri
Danıştay 5. Dairesince iptal edilmiştir.
. Danıştayın iptal kararı nedeniyle 2002 yılında
açılan ve idare mahkemelerinde devam etmekte olan 1500 civarında
dava personelin lehine sonuçlanmıştır. Söz konusu personel bankadaki
eski görevine iade edilmiş ancak özel hukuk hükümlerine göre çalışma
istekleri kabul edilmeyerek ikinci defa istihdam fazlası olarak
diğer kamu kurumlarına nakledilmiştir. Söz konusu personel tekrar
yargıya başvurmuş ve bu davalar da personelin lehine sonuçlanmaya
başlamıştır.
. İlk atandıkları tarihte dava açmayan personelden
yaklaşık 2500 kişi ise Danıştayın verdiği iptal kararından sonra
eski görevlerine iade istemiyle dava açmıştır. Bu davaların yargı
süreci devam etmektedir.
. Halen herhangi bir şekilde yargı yoluna başvurmayan
personelin büyük bir bölümü ise diğer davaların sonucunu beklemektedir.
. Diğer taraftan, 2002 yılında çıkarılan Bakanlar
Kurulu kararı ile özelleştirme sürecindeki kamu bankalarına yazılı
sınav ile ancak mevcut personelinin yüzde 1’i kadar açıktan atama yoluyla
personel alınması kararlaştırılmıştır. Karar uyarınca da personel
alımı daha önceden yapılmıştır. Ancak 2004 yılında çıkarılan Bakanlar
Kurulu Kararı ile söz konusu sınırlama kaldırılmıştır. Bu sınırlamayı
kaldıran Bakanlar Kurulu kararının iptali için açılan davada Danıştay
5. Dairesi yürütmenin durdurulması istemini reddetmiş, ancak karar
İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz edilmiştir. İdari Dava Daireleri
Kurulu 22/12/2005 tarihinde personel alımına izin veren Bakanlar Kurulu
kararının yürütmesini durdurmuştur.
Görüldüğü gibi kamu bankalarının yeniden yapılandırılması
ve özelleştirilmesine ilişkin süreç bir dizi hukuki sorunla doludur.
ÖNERİ
Kamu bankalarının özelleştirilmesine ilişkin
uygulamalar sonucu ortaya çıkan sorunlar halen devam etmektedir.
Kamu bankalarının nihai aşamada özelleştirilmesi amacıyla çıkarılan
4603 sayılı Yasada özelleştirmeye ilişkin öngörülen süreler aşılmış
ve hedefler değiştirilmiştir. Ancak personelin rızasını öngören
hükümler tamamen ortadan kaldırılarak idarenin tek yanlı kararı
esas alınmıştır.
Konu bu çerçevede ele alındığında Teklifin belirtilen
süreçte yaşananlardan kaynaklanan sorunları çözecek bir niteliğe
sahip olmadığı ortaya çıkmaktadır. 4603 sayılı Kanunun yayımı tarihinde
bankalarda çalışan ancak istihdam fazlası personel olarak diğer
kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilen personelden halen çalışmaya
devam edenlere gerekli şartları taşımaları ve istekleri halinde
öncelik verilir yönünde bir hükmün olmaması Teklifin en önemli eksiğidir.
|
M. Akif Hamzaçebi |
Mehmet Mesut Özakcan |
A. Kemal Deveciler |
|
Trabzon |
Aydın |
Balıkesir |
|
A. Kemal Kumkumoğlu |
Birgen Keleş |
Kemal Kılıçdaroğlu |
|
İstanbul |
İstanbul |
İstanbul |
|
Bülent Baratalı |
Gürol Ergin |
Kazım Türkmen |
|
İzmir |
Muğla |
Ordu |
|
|
Enis Tütüncü |
|
|
|
Tekirdağ |
|
BURSA MİLLETVEKİLİ
MEHMET EMİN TUTAN VE 2 MİLLETVEKİLİNİN TEKLİFİ
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ZİRAAT BANKASI, TÜRKİYE HALK BANKASI ANONİM ŞİRKETİ VE TÜRKİYE EMLAK
BANKASI ANONİM ŞİRKETİ HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR
KANUN TEKLİFİ
MADDE 1.-15/11/2000 tarihli
ve 4603 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk
Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi Hakkında
Kanunun 2 nci maddesinin (3) numaralı fıkrasının son cümlesi madde
metninden çıkarılmış ve aynı fıkranın sonuna aşağıdaki cümleler
eklenmiştir.
“Modern bankacılık
anlayışı ile karlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda ihtiyaç
duyacağı niteliklere sahip personeli, bankaların insan kaynakları
hakkındaki usul ve esaslarına ilişkin düzenlemeler kapsamında,
her bir pozisyonun görev tanımı ve pozisyonlarda çalıştırılacaklarda
aranacak nitelikler ile gerekli pozisyon sayısı esas alınarak belirlenen
veya belirlenecek norm kadro dahilinde istihdam etmeye bankaların
yönetim kurulları yetkilidir.”
MADDE 2.- Bu Kanun yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3.- Bu Kanun hükümlerini
Bakanlar Kurulu yürütür.
PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONUNUN
KABUL ETTİĞİ METİN
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ZİRAAT BANKASI, TÜRKİYE HALK BANKASI ANONİM ŞİRKETİ VE TÜRKİYE EMLAK
BANKASI ANONİM ŞİRKETİ HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
DAİR KANUN TEKLİFİ
MADDE 1.-15/11/2000 tarihli
ve 4603 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk
Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi Hakkında
Kanunun 2 nci maddesinin (3) numaralı fıkrasının beşinci ve altıncı
cümleleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı fıkranın sonuna
aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Özel hukuk hükümlerine
göre çalıştırılacak personelin sayısı, unvanı, ücret ve sair mali
hakları bankaların genel kurullarınca tespit olunur. Genel kurullar,
bu yetkilerini yönetim kurullarına devredebilir. Personel istihdamına
ilişkin diğer hususlarda yönetim kurulları yetkilidir.”
MADDE 2.- Bu Kanun yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3.- Bu Kanun hükümlerini
Bakanlar Kurulu yürütür.