Dö­nem: 22                                                                           Ya­sa­ma Yı­lı: 5

 

TBMM                                                        (S. Sa­yı­sı: 1349)

 

Kon­ya Mil­let­ve­ki­li Öz­kan Ök­süz’ün; Tü­ke­ti­ci­nin Ko­run­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ve İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Gül­se­ren To­puz’un; 4077 Sa­yı­lı Tü­ke­ti­ci­nin Ko­run­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi ile Sa­na­yi, Ti­ca­ret, Ener­ji, Ta­biî

Kay­nak­lar, Bil­gi ve Tek­no­lo­ji Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (2/917, 2/865)

 

                             

Not: Tek­lif­ler, Baş­kan­lık­ça Ada­let ile Sa­na­yi, Ti­ca­ret, Ener­ji, Ta­biî Kay­nak­lar, Bil­gi ve Tek­no­lo­ji ko­mis­yon­la­rı­na ha­va­le edil­miş­tir.

 

 

TÜR­Kİ­YE BÜ­YÜK MİL­LET MEC­Lİ­Sİ BAŞ­KAN­LI­ĞI­NA

Tü­ke­ti­ci­nin Ko­run­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fim ve ge­rek­çe­si ili­şik­te sunulmuştur.

Ge­re­ği­ni arz ede­rim.

Saygılarımla,

                                                                                                                 Öz­kan Ök­süz

                                                                                                                      Kon­ya

 

GE­NEL GE­REK­ÇE

Ana­ya­sa­nın 172 nci mad­de­sin­de yer alan “Dev­let tü­ke­ti­ci­le­ri ko­ru­yu­cu ve ay­dın­la­tı­cı ted­bir­le­ri alır, tü­ke­ti­ci­le­rin ken­di­le­ri­ni ko­ru­yu­cu gi­ri­şim­le­ri­ni teş­vik eder.” hük­mü doğ­rul­tu­sun­da tü­ke­ti­ci­le­rin da­ha et­kin bir şe­kil­de ko­run­ma­sı­nı ve ka­nun­la­rın uy­gu­lan­ma­sı­nı sağ­la­mak ama­cıy­la Tü­ke­ti­ci Hu­ku­ku Mev­zu­atı oluş­tu­rul­muş­tur. Bu çer­çe­ve­de 1995 yı­lın­da 4077 sa­yı­lı Tü­ke­ti­ci­nin Ko­run­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun yü­rür­lü­ğe ko­nul­muş­tur. Da­ha son­ra da 4822 sa­yı­lı Ya­sa ile ya­pı­lan de­ği­şik­lik­le tü­ke­ti­ci­ler ko­ru­ma al­tı­na alın­mış­tır.

Av­ru­pa Bir­li­ği ile mü­za­ke­re­le­rin de­vam et­ti­ği bu sü­reç­te Av­ru­pa Bir­li­ği’nin “Tü­ke­ti­ci Ko­ru­ma Po­li­ti­ka­sı­nın” so­nu­cu olan, 13 adet di­rek­ti­fin ön­gö­rü­len de­ği­şik­lik­ler­le bir­lik­te “Türk Ti­ca­ret Hu­ku­ku” ile tam uyum­lu ha­le ge­ti­ril­me­si ge­re­ği or­ta­ya çık­mış bu­lun­mak­ta­dır.

An­cak ik­ti­sa­di ve sos­yal alan­da­ki ön­gö­rül­me­yen ge­liş­me­ler ile ser­best pi­ya­sa eko­no­mi­si şart­la­rı ne­de­niy­le tü­ke­ti­ci­ler ba­zı alan­lar­da so­run­lar ya­şa­ma­ya de­vam et­mek­te­dir. Ser­best pi­ya­sa eko­no­mi­si çer­çe­ve­sin­de var olan re­ka­bet ko­şul­la­rı çer­çe­ve­sin­de fir­ma­lar, re­ka­bet güç­le­ri­ni ve pa­zar pay­la­rı­nı ar­tır­mak için sa­tış ar­tı­rı­cı po­li­ti­ka­la­ra baş­vur­mak­ta­dır­lar. Bu po­li­ti­ka­lar için­de en yay­gın ola­nı ise in­di­rim­li sa­tış uy­gu­la­ma­la­rı­dır.

Tü­ke­ti­ci­yi ko­ru­ma­ya yö­ne­lik Ka­nun­lar çı­ka­rıl­mış ol­sa da in­di­rim­li ve tas­fi­ye sa­tış­la­rıy­la il­gi­li halâ ya­sal boş­luk­lar bu­lun­mak­ta­dır. Bu­nun bi­lin­cin­de olan ba­zı fir­ma sa­hip­le­ri is­te­dik­le­ri şe­kil­de ve is­te­dik­le­ri za­man in­di­rim­li sa­tış ya­pa­bil­mek­te­dir­ler. Hal­bu­ki Av­ru­pa Bir­li­ği ül­ke­le­rin­de in­di­rim­li ve tas­fi­ye sa­tış­la­rı be­lir­li dö­nem­ler­de ve be­lir­li bir sü­re­de ya­pıl­mak­ta­dır. Ör­ne­ğin Fran­sa’da se­zon so­nu sa­tış­lar her tak­vim yı­lın­da iki dö­nem­de, al­tı haf­ta­yı geç­me­ye­cek şe­ki­de sı­nır­lan­dı­rıl­mış­tır. Fran­sa’da­ki kış in­di­rim dö­ne­mi ocak ba­şı ile şu­bat or­ta­sı ara­sın­da ger­çek­le­şir­ken, yaz in­di­rim dö­ne­mi ise tem­muz ba­şı ile ağus­tos or­ta­sı ara­sın­da ya­pıl­mak­ta­dır. Bu hü­küm­le­re uy­ma­yan­la­ra ağır pa­ra ce­za­la­rı ve­ril­mek­te­dir. Ör­ne­ğin Yu­na­nis­tan’da ak­si dav­ra­nış­lar­da bu­lu­nan iş­let­me­le­re ih­la­lin ağır­lı­ğı­na, tek­rar­la­ma sık­lı­ğı­na gö­re ye­rel yö­ne­ti­min va­li­si ta­ra­fın­dan 1.000-100.000 Eu­ro ara­sın­da pa­ra ce­za­sı ve­ril­mek­te­dir.

Ül­ke­miz­de­ki in­di­rim­li ve tas­fi­ye sa­tış­la­rı­nın be­lir­li bir dö­ne­mi ve sü­re­si ol­ma­dı­ğın­dan pi­ya­sa­lar­da bir dü­zen­siz­lik oluş­mak­ta, tü­ke­ti­ci­ler ya­nıl­tıl­mak­ta ve tü­ke­ti­ci­ler üze­rin­de olum­suz tü­ke­tim eği­lim­leri oluş­tu­ru­la­bil­mek­te­dir. Bü­tün bu du­rum­lar kar­şı­sın­da tü­ke­ti­ci­yi ya­nıl­tan, hak­sız re­ka­bet oluş­tu­ran fir­ma­la­ra kar­şı uy­gu­la­nan ida­ri ve mad­di yap­tı­rım­lar ye­ter­siz kal­mak­ta­dır.

İn­di­rim­li sa­tış ilan ve rek­lam­la­rın­da “% 70-80 in­di­rim”, “za­ra­rı­na sa­tış­lar” şek­lin­de du­yu­ru­lar­la sa­tış ya­pan bir kı­sım fir­ma­lar, in­di­rim­li sa­tış­la­rı­nı tüm yı­la ya­ya­bil­dik­le­ri gi­bi yap­mış ol­duk­la­rı % 15-20’lik in­di­ri­mi, çe­şit­li yön­tem­ler­le % 70-80 ora­nın­da in­di­rim ya­pıl­mış gi­bi gös­ter­mek­te­dir­ler. Böy­le­ce tü­ke­ti­ci­ler hem al­da­tıl­mak­ta hem de psi­ko­lo­jik et­ki al­tı­na alı­na­rak aşı­rı tü­ke­tim teş­vik edil­mek­te­dir. Ay­rı­ca, aşı­rı dü­şük fi­yat­lar­la sa­tış ya da in­di­rim ya­pan fir­ma­lar, ti­ca­ri alan­da re­ka­bet ko­şul­la­rı­nı olum­suz et­ki­le­mek­te­dir.

Bir­leş­miş Mil­let­ler Teş­ki­la­tı­nın Ev­ren­sel Tü­ke­ti­ci Hak­la­rı Be­yan­na­me­si’nden Ulus­la­ra­ra­sı Tü­ke­ti­ci Bir­lik­le­ri Ör­gü­tü’nün te­mel tü­ke­ti­ci hak­la­rı çer­çe­ve­sin­de be­nim­se­nen ve ev­ren­sel ka­bul gö­ren tü­ke­ti­ci hak­la­rı göz önü­ne alı­na­rak ül­ke­miz­de in­di­rim­li ve tas­fi­ye sa­tış­la­rıy­la il­gi­li ya­sal boş­luk­la­rın dol­du­rul­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Ge­ti­ri­len bu ya­sal dü­zen­le­mey­le, sos­yal ve ik­ti­sa­di ha­yat­ta­ki ge­liş­me­ler kar­şı­sın­da tü­ke­ti­ci­le­rin da­ha et­kin bir şe­kil­de ko­run­ma­sı, mev­cut olan in­di­rim­li ve tas­fi­ye sa­tış­la­rı­nın so­nuç­la­rı­nın or­ta­dan kal­dı­rıl­ma­sı, in­di­rim­li sa­tış­la­rın di­sip­lin al­tı­na alın­ma­sı, fir­ma­lar ara­sı hak­sız re­ka­be­tin ön­len­me­si amaç­lan­mış­tır.

 

 

MAD­DE GE­REK­ÇE­LE­Rİ

Mad­de 1- İn­di­rim­li ve tas­fi­ye sa­tış­la­rı­nın ta­ri­fi ya­pıl­mış­tır.

Mad­de 2- Mev­sim de­ğiş­me­le­ri ne­de­niy­le ya­pı­la­cak in­di­rim­li sa­tış­la­rın ve tas­fi­ye sa­tış­la­rı­nın dö­nem­le­ri ve sü­re­le­ri be­lir­len­miş­tir. İn­di­rim­li sa­tış es­na­sın­da in­di­rim­den ön­ce­ki fi­yat ile in­di­rim­li fi­ya­tın eti­ket, fi­yat ve ta­ri­fe lis­te­le­rin­de bir­lik­te gös­te­ril­me­si mec­bu­ri­ye­ti ge­ti­ri­le­rek yüz­de ola­rak ne ka­dar in­di­rim ya­pıl­dı­ğı­nın tü­ke­ti­ci­ler ta­ra­fın­dan gö­rül­me­si te­min edi­le­cek­tir. Ay­rı­ca, in­di­rim­li ve tas­fi­ye sa­tış­la­rı­na iliş­kin ti­ca­ri rek­lam ve ilan­lar­da in­di­rim dö­ne­mi­nin baş­lan­gıç ve bi­tiş ta­ri­hi­nin  be­lir­til­me­si mec­bu­ri­ye­ti ge­ti­ri­le­rek tü­ke­ti­ci­le­rin bil­gi edin­me hak­kı­nın te­sis edil­me­si, ti­ca­ri fir­ma­lar ara­sın­da hak­sız re­ka­be­tin ön­len­me­si amaç­lan­mış­tır.

Mad­de 3- Ya­sal dü­zen­le­me­ye ay­kı­rı dav­ra­nan­lar hak­kın­da ya­sal bü­tün­lük sağ­la­mak üzere ida­ri pa­ra ce­za­sı dü­zen­len­miş­tir.

Mad­de 4- Yü­rür­lük mad­de­si­dir.

Mad­de 5- Yü­rüt­me mad­de­si­dir.

 

TÜR­Kİ­YE BÜ­YÜK MİL­LET MEC­Lİ­Sİ BAŞ­KAN­LI­ĞI­NA

Tü­ke­ti­ci­nin Ko­run­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fim ve ge­rek­çe­si ili­şik­te su­nul­muş­tur.

Ge­re­ği­ni arz ede­rim.

Say­gı­la­rım­la,

                                                                                                           Dr. Gül­se­ren To­puz

                                                                                                                     İs­tan­bul

 

GE­NEL GE­REK­ÇE

Çe­tin re­ka­bet ko­şul­la­rı içe­ri­sin­de fir­ma­la­rın re­ka­bet güç­le­ri­ni ve pa­zar pay­la­rı­nı ar­tır­mak için sa­tış ar­tı­rı­cı po­li­ti­ka ola­rak baş­vur­duk­la­rı en yay­gın yön­tem in­di­rim­li sa­tış uy­gu­la­ma­la­rı­dır. Ül­ke­miz­de in­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li ya­sal bir dü­zen­le­me bu­lun­ma­mak­ta­dır. Bu ne­den­le iş­ye­ri sa­hip­le­ri dü­zen­siz bir bi­çim­de se­ne­nin 12 ayı in­di­rim­li sa­tış ya­pa­bil­mek­te, bu du­rum hem pi­ya­sa­lar­da bir dü­zen­siz­lik oluş­tur­mak­la be­ra­ber ço­ğu za­man da tü­ke­ti­ci­le­ri ya­nıl­tı­cı ve tü­ke­ti­ci­ler üze­rin­de olum­suz tü­ke­tim eği­lim­le­ri oluş­tu­ru­cu et­ki­ler mey­da­na ge­tir­mek­te­dir.

Sa­tı­cı­lar ilan ve rek­lam­lar­da; % 70-80 gi­bi yük­sek oran­la­ra va­ran in­di­rim kam­pan­ya­la­rı uy­gu­la­dık­la­rı­nı ilan et­mek­te­dir­ler. Bu kam­pan­ya­lar, sa­de­ce be­lir­li dö­nem­ler için de­ğil he­men he­men yı­lın her mev­si­min­de uy­gu­lan­mak­ta­dır. Bu tür kam­pan­ya­la­rın ço­ğun­da, ön­ce ürün­le­rin nor­mal fi­yat­la­rı ar­tı­rıl­mak­ta son­ra da % 50-70 ora­nın­da in­di­rim ya­pıl­dı­ğı id­dia edil­mek­te­dir ki as­lın­da ya­pı­lan in­di­rim­ler ger­çek­te % 20 ci­va­rın­da­dır. Bu du­rum tü­ke­ti­ci­le­rin yan­lış yön­len­di­ril­me­si­ne ve hat­ta al­da­tıl­ma­sı­na yol aç­mak­ta­dır. Bu tarz kam­pan­ya­lar­la, tü­ke­ti­ci­ler üze­rin­de çok bü­yük in­di­rim ya­pıl­dı­ğı et­ki­si ya­ra­tı­la­rak, tü­ke­ti­ci­ler­de ih­ti­yaç duy­ma­dı­ğı ürün­le­ri de sa­tın al­ma dür­tü­sü uyan­dırıl­mak­ta ve böy­le­ce ge­rek­siz tü­ke­tim ar­tı­rıl­mak­ta­dır. Ay­rı­ca ya­pı­lan bu söz­de yük­sek oran­lı in­di­rim­ler, bir çok tü­ke­ti­ci­de, bu ürün­le­rin in­di­rim­li sa­tış kam­pan­ya­la­rı dı­şın­da çok yük­sek kâr mar­jıy­la sa­tıl­dı­ğı iz­le­ni­mi­ni do­ğur­mak­ta­dır.

Di­ğer ta­raf­tan bir çok iş­ye­ri tas­fi­ye ya da iş de­ği­şik­li­ği ne­de­niy­le yük­sek oran­lı in­di­rim­li sa­tış­la­ra baş­la­dı­ğı­nı du­yur­mak­ta­dır. Ara­dan yıl­lar geç­me­si­ne rağ­men, bu ko­nu­da bir ya­sal sı­nır­la­ma ol­ma­dı­ğın­dan, ay­nı iş ye­ri ay­nı fa­ali­ye­ti­ni sür­dür­mek­te ve ay­nı du­yu­ru­la­rın yer al­dı­ğı afiş­le­ri kul­la­na­bil­mek­te­dir­ler. Bü­tün bu dav­ra­nış­lar da tü­ke­ti­ci­le­ri al­da­tı­cı ni­te­lik­te­dir.

Ge­ti­ri­len bu ya­sal dü­zen­le­me­ler­le, in­di­rim­li sa­tış fa­ali­yet­le­ri­ne çe­ki dü­zen ve­re­rek, yu­ka­rı­da be­lir­ti­len sa­kın­ca­la­rın ber­ta­raf edil­me­si ve böy­le­ce hem tü­ke­ti­ci­le­ri­mi­zin al­da­tıl­ma­sı­nın ve yan­lış yön­len­di­ril­me­si­nin ön­len­me­si hem de fir­ma­lar ara­sı hak­sız re­ka­be­tin ön­len­me­si, bü­yük fir­ma­la­rın hâkim du­rum­la­rı­nı kü­çük fir­ma­lar aley­hi­ne kul­lan­ma­la­rı­nın ber­ta­raf edil­me­si sağ­la­na­rak ti­ca­ri ha­ya­tın dü­zen­li bi­çim­de sey­ret­me­si amaç­lan­mış­tır.

 

MAD­DE GE­REK­ÇE­LE­Rİ

Mad­de 1- İn­di­rim­li sa­tış­la­rın ta­ri­fi ya­pıl­mış­tır.

Mad­de 2- Mev­sim de­ğiş­me­le­ri ne­de­niy­le ya­pı­la­cak in­di­rim­li sa­tış­la­rın dö­nem­le­ri be­lir­len­miş­tir. İn­di­rim­li sa­tış es­na­sın­da in­di­rim­den ön­ce­ki fi­yat ile in­di­rim­li fi­ya­tın eti­ket, fi­yat ve ta­ri­fe lis­te­le­rin­de bir­lik­te gös­te­ril­me­si mec­bu­ri­ye­ti ge­ti­ri­le­rek yüz­de kaç ora­nın­da in­di­rim ya­pıl­dı­ğı­nın tü­ke­ti­ci­ler ta­ra­fın­dan gö­rül­me­si te­min edi­le­cek­tir. Ay­rı­ca, in­di­rim­li sa­tış­la­ra iliş­kin ti­ca­ri rek­lam ve ilan­lar­da in­di­rim dö­ne­mi­nin baş­lan­gıç ve bi­tiş ta­ri­hi­nin be­lir­til­me­si mec­bu­ri­ye­ti ge­ti­ri­le­rek tü­ke­ti­ci­le­rin bil­gi edin­me hak­kı­nın te­sis edil­me­si amaç­lan­mış­tır.

Mad­de 3- Ya­sal dü­zen­le­me­ye ay­kı­rı dav­ra­nan­lar hak­kın­da ya­sal bü­tün­lük sağ­la­mak üze­re ida­ri pa­ra ce­za­sı dü­zen­len­miş­tir.

Mad­de 4- Yü­rür­lük mad­de­si­dir.

Mad­de 5- Yü­rüt­me mad­de­si­dir.

 

 

 

 

 

 

İS­TAN­BUL MİL­LET­VE­Kİ­Lİ GÜL­SE­REN TO­PUZ’UN TEK­Lİ­Fİ

 

4077 SA­YI­LI TÜ­KE­Tİ­Cİ­NİN KO­RUN­MA­SI HAK­KIN­DA KA­NUN­DA DE­Ğİ­ŞİK­LİK

YA­PIL­MA­SI­NA DA­İR KA­NUN TEK­Lİ­Fİ

MAD­DE 1- 23/2/1995 ta­rih­li ve 4077 sa­yı­lı Tü­ke­ti­ci­nin Ko­run­ma­sı Hak­kın­da Ka­nu­nun 6/3/2003 ta­rih ve 4822 sa­yı­lı Ka­nun ile de­ği­şik 3 ün­cü mad­de­si­ne aşa­ğı­da­ki (r) ben­di ila­ve edil­miş­tir.

“r) İn­di­rim­li sa­tış­lar: Pera­ken­de sa­tış­lar­da ge­çer­li ol­mak üze­re, mev­sim de­ğiş­me­le­ri, ti­ca­ri fa­ali­yet­le­rin tas­fi­ye­si, iş­ye­ri de­ği­şik­li­ği ya da ben­zer ne­den­ler­le in­di­rim mik­ta­rı ve­ya ora­nı ile ya­pı­lan sa­tış­lar,”

MAD­DE 2- 4077 sa­yı­lı Ka­nu­na aşa­ğı­da­ki 12/A mad­de­si ek­len­miş­tir.

“İn­di­rim­li Sa­tış­lar

MADDE 12/A- Mev­sim de­ğiş­me­si ne­de­niy­le ön­gö­rü­len in­di­rim­ler, kış in­di­ri­mi için 1 Şu­bat-31 Mart, yaz in­di­ri­mi için 1 Tem­muz-31 Ağus­tos ta­rih­le­ri ara­sın­da ge­çer­li­dir. Di­ğer in­di­rim­ler­de bu sü­re bir ayı ge­çe­mez.

İn­di­rim­li sa­tı­şa ko­nu edi­len mal ve hiz­met­le­rin in­di­rim­li sa­tış fi­ya­tı, eti­ket, fi­yat ve ta­ri­fe lis­te­le­rin­de in­di­rim­den ön­ce­ki fi­ya­tı ve in­di­rim ona­yıy­la bir­lik­te gös­te­ri­lir.

İn­di­rim­li sa­tış­la­ra iliş­kin ti­ca­ri rek­lam ve ilan­lar­da in­di­rim dö­ne­mi­nin baş­lan­gıç ve bi­tiş ta­ri­hi­nin be­lir­til­me­si zo­run­lu­dur.”

MAD­DE 3- 4077 sa­yı­lı Ka­nu­nun 6/3/2003 ta­rih­li ve 4822 sa­yı­lı Ka­nun ile de­ği­şik 25 in­ci mad­de­si­nin üçün­cü fık­ra­sı aşa­ğı­da­ki şe­kil­de de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

“7 nci mad­de­nin dör­dün­cü ve al­tın­cı fık­ra­la­rı ile 8 ve 12/A mad­de­le­rin­de be­lir­ti­len yü­küm­lü­lük­le­re ay­kı­rı ha­re­ket eden­ler hak­kın­da 500 li­ra pa­ra ce­za­sı uy­gu­la­nır.”

MAD­DE 4- Bu Ka­nun 1/1/2007 ta­ri­hin­den ge­çer­li ol­mak üze­re ya­yı­mı ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gi­rer.

MAD­DE 5- Bu Ka­nun Hü­küm­le­ri­ni Ba­kan­lar Ku­ru­lu yü­rü­tür.

Sa­na­yi, Ti­ca­ret, Ener­ji, Ta­biî Kay­nak­lar, Bil­gi ve Tek­no­lo­ji Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru

 

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si

 

 

Sa­na­yi, Ti­ca­ret, Ener­ji, Ta­biî Kay­nak­lar,

 

 

Bil­gi ve Tek­no­lo­ji­ Ko­mis­yo­nu

19/02/2007

 

Esas No.: 2/865, 2/917

 

 

Ka­rar No.: 63

 

TÜR­Kİ­YE BÜ­YÜK MİL­LET MEC­Lİ­Sİ BAŞ­KAN­LI­ĞI­NA

 

Baş­kan­lı­ğı­nız ta­ra­fın­dan 28/09/2006 ta­ri­hin­de esas ko­mis­yon ola­rak Ko­mis­yo­nu­mu­za ha­va­le edil­mek­le bir­lik­te ta­li ko­mis­yon ola­rak Ada­let Ko­mis­yo­nu­na  ha­va­le edil­miş bu­lu­nan 2/865 esas sa­yı­lı “İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Gül­se­ren TO­PUZ’un; 4077 Sa­yı­lı Tü­ke­ti­ci­nin Ko­run­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi”nin, Ko­mis­yo­nu­mu­zun 24/12/2006 ta­ri­hin­de Hü­kü­me­ti tem­si­len Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­ka­nı Ali ÇOŞ­KUN ile be­ra­be­rin­de­ki Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı, Ada­let Ba­kan­lı­ğı, Re­ka­bet Ku­ru­mu ve il­gi­li si­vil top­lum ku­ru­luş­la­rı tem­sil­ci­le­ri­nin ka­tı­lım­la­rıy­la yap­tı­ğı 45 in­ci bir­le­şi­min­de in­ce­le­nip gö­rü­şül­me­si sı­ra­sın­da 23/12/2004 ta­ri­hin­de yi­ne esas ko­mis­yon ola­rak Ko­mis­yo­nu­mu­za ha­va­le edil­mek­le bir­lik­te ta­li ko­mis­yon ola­rak Ada­let Ko­mis­yo­nu­na  ha­va­le edil­miş bu­lu­nan 2/917 esas sa­yı­lı “Kon­ya Mil­let­ve­ki­li Öz­kan Ök­süz’ün; Tü­ke­ti­ci­nin Ko­run­ma­sı Hak­kın­da Ka­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Tek­li­fi”nin İç­tü­zü­ğün 26 ncı mad­de­si ge­re­ğin­ce doğ­ru­dan gün­de­me alın­ma­sı ka­bul edil­miş ve Tek­lif­ler ara­sın­da gö­rü­len il­gi­ye is­ti­na­den İç­tü­zü­ğün 35 in­ci mad­de­si uya­rın­ca bir­leş­ti­ri­le­rek gö­rü­şül­me­le­ri ka­rar­laş­tı­rıl­mış­tır.

Ta­rih­sel ge­li­şim sü­re­ci için­de tü­ke­ti­ci­nin ko­run­ma­sı ey­le­mi çok es­ki­le­re da­yan­mak­la bir­lik­te, çağ­daş an­lam­da tü­ke­ti­ci­nin ko­run­ma­sı ha­re­ke­ti özel­lik­le 20. yüz­yı­lın ikin­ci ya­rı­sın­da gö­rü­len sos­yal, eko­no­mik ve tek­no­lo­jik ge­liş­me­le­rin so­nu­cun­da or­ta­ya çık­mış­tır. Tü­ke­ti­ci hak­la­rı, 1960’lı yıl­lar­dan iti­ba­ren in­san hak­la­rı ara­sı­na ka­tıl­mış ve ilk ola­rak ABD Baş­ka­nı Ken­nedy ta­ra­fın­dan 15 Mart 1962 ta­ri­hin­de Ame­ri­kan Kon­gre­si­ne su­nu­lan bir me­saj­da ifa­de edil­miş, bu ne­den­le de her yıl 15 Mart gü­nü tüm dün­ya­da “Tü­ke­ti­ci Hak­la­rı Gü­nü” ola­rak kut­la­nır ha­le gel­miş­tir. Tü­ke­ti­ci hak­la­rı da­ha son­ra Av­ru­pa Bir­li­ği’nin 1975 ta­rih­li 1. Tü­ke­ti­ci­yi Ko­ru­ma Prog­ra­mı’nda ele alın­mış­tır. 1981 ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gi­ren 2. Tü­ke­ti­ci­yi Ko­ru­ma Prog­ra­mı da, 1. Prog­ra­mın or­ta­ya koy­du­ğu te­mel tü­ke­ti­ci hak­la­rı­nı, bun­lar­la il­gi­li il­ke ve amaç­la­rı be­nim­se­miş ve bun­la­rı ger­çek­leş­tir­me­yi he­def al­mış­tır. An­cak 1986 yı­lın­da yü­rür­lü­ğe gi­ren 3. Prog­ram­da tü­ke­ti­ci hak­la­rı ye­ni­den göz­den ge­çi­ril­miş ve te­mel ih­ti­yaç­la­rın gi­de­ril­me­si hak­kı, gü­ven­lik ve gü­ven duy­ma hak­kı, mal ve hiz­met­le­rin ser­best­çe se­çil­me­si hak­kı, bil­gi edin­me hak­kı, eği­til­me hak­kı, za­ra­rın kar­şı­lan­ma­sı (taz­min edil­me) hak­kı, se­si­ni du­yur­ma (tem­sil edil­me) hak­kı, sağ­lık­lı bir çev­re­ye sa­hip ol­ma hak­kın­dan olu­şan Ulus­la­ra­ra­sı Tü­ke­ti­ci Bir­lik­le­ri Ör­gü­tü ta­ra­fın­dan ilan edil­miş, 8 te­mel tü­ke­ti­ci hak­kı be­nim­sen­miş­tir.

Sa­tış özen­dir­me fa­ali­yet­le­ri; he­men he­men tüm sek­tör­ler­de fark­lı şe­kil­ler­de uy­gu­la­nan, kı­sa dö­nem­li ve sa­tış üze­rin­de doğ­ru­dan et­ki­si olan ve pa­zar­la­ma­nın tu­tun­dur­ma bi­le­şe­ni içe­ri­sin­de yer alan fa­ali­yet­ler­dir. Sa­tış özen­dir­me­nin ama­cı, sa­tın al­ma ka­ra­rı­nı yön­len­dir­mek su­re­tiy­le bu sü­re­ce hız kat­mak ve böy­le­ce sa­tış­lar­da ge­çi­ci bir ar­tış ya­rat­mak­tır. Fir­ma­lar pi­ya­sa­ya gir­mek, müş­te­ri sa­da­ka­ti­ni güç­len­dir­mek, kı­sa dö­nem­de re­ka­bet­çi avan­taj­lar el­de et­mek, sa­tış­lar­da­ki dü­şüş eği­li­mi­ne hız­lı bir şe­kil­de mü­da­ha­le et­mek ve stok­la­rı ve­rim­li bir şe­kil­de yö­net­mek gi­bi amaç­lar­la sa­tış özen­dir­me tek­nik­le­ri­ni uy­gu­la­ma­ya yö­nel­mek­te­dir. Sa­tış özen­dir­me fa­ali­yet­le­ri tü­ke­ti­ci­le­ri, da­ğı­tım ka­na­lı üye­le­ri­ni ve fir­ma­nın sa­tış ele­man­la­rı­nı kap­sa­mak­la bir­lik­te kı­sa dö­nem­li kâr­la­ra odak­lan­mak­ta­dır­lar.

Sa­tış özen­dir­me fa­ali­yet­le­ri kul­la­nı­lan tek­nik­le­rin tür­le­ri iti­ba­riy­le tü­ke­ti­ci ve ti­ca­ri yön­lü ola­rak iki ana grup­ta sı­nıf­lan­dı­rı­la­bi­lir. Tü­ke­ti­ci yön­lü sa­tış özen­dir­me tek­nik­le­ri; ör­nek (eşan­ti­yon) ver­me, ku­pon­lar, he­di­ye­ler, fi­yat in­di­rim­le­ri, pa­ra ia­de­le­ri, sık kul­la­nı­cı prog­ram­la­rı, çe­ki­liş­ler, ya­rış­ma­lar şek­lin­de grup­la­nır­ken, ti­ca­ri yön­lü sa­tış özen­dir­me tek­nik­le­ri ise; in­di­rim­ler, P.O.P. (po­int of purc­ha­se-sa­tış nok­ta­sı rek­la­mı)  mal­ze­me des­te­ği, eği­tim prog­ram­la­rı, ti­ca­ri teş­hir ola­nak­la­rı, ya­rış­ma­lar, ba­yi-sa­tış top­lan­tı­la­rı, or­tak­la­şa rek­lam şek­lin­de sı­nıf­la­na­bil­mek­te­dir.

Tü­ke­ti­ci yön­lü sa­tış özen­dir­me tek­nik­le­ri ara­sın­da yer alan fi­yat in­di­rim­le­ri, bir mar­ka­nın fi­ya­tın­da­ki ek­silt­me­ye da­yan­mak­ta­dır. Bu in­di­rim yüz­de­lik (%10) ola­bi­le­ce­ği gi­bi pa­ra bi­ri­mi (5.000.000 TL) şek­lin­de de ifa­de edi­le­bi­lir. Ürü­nün mik­ta­rı ar­tı­rı­la­rak ay­nı sa­tış fi­ya­tın­da pa­za­ra su­nul­ma­sı da in­di­rim ola­rak de­ğer­len­di­ril­mek­te­dir. Sa­tış özen­dir­me fa­ali­yet­le­ri için­de tü­ke­ti­ci­yi en çok mem­nun ede­ni ve fir­ma­lar açı­sın­dan da uy­gu­lan­ma­sı da­ha ko­lay ola­nı ve ka­rı­şık ol­ma­ya­nı fi­yat in­di­rim­le­ri­dir. Ni­te­kim ya­pı­lan araş­tır­ma­lar fi­yat in­di­rim­le­ri ile ku­pon­la­rın fir­ma­lar ta­ra­fın­dan en çok ter­cih edi­len sa­tış özen­dir­me tek­nik­le­ri ol­du­ğu­nu gös­ter­di­ği gi­bi İn­gil­te­re’de ya­pı­lan 2002 yı­lı ta­rih­li bir araş­tır­ma­nın so­nuç­la­rı da tü­ke­ti­ci ta­ra­fın­dan en faz­la önem­se­nen özen­dir­me tek­ni­ği­nin fi­yat in­di­ri­mi ol­du­ğu­nu bü­yük oran­da ka­nıt­la­mış­tır.

Fi­yat in­di­rim­le­ri fark­lı şe­kil­ler­de uy­gu­la­na­bil­mek­te­dir. Düz fi­yat in­di­ri­mi (bir ürü­nün fi­ya­tın­da tu­tar “1.000.000 TL gi­bi” ya da yüz­de “% 30 gi­bi” ola­rak uy­gu­la­nan ek­silt­me), ex­tra ürün ya da mik­tar in­di­ri­mi (bir ta­ne­si­ni bir ala­na di­ğe­ri be­da­va ya da bir ala­na di­ğer bir ürün be­da­va şek­lin­de ya­pı­lan­lar), kar­ma in­di­rim (bir ala­na ikin­ci­si %50 in­di­rim­li ya da baş­ka bir ürün %50 in­di­rim­li şek­lin­de ya­pı­lan­lar) şek­lin­de üç tip fi­yat in­di­ri­min­den bah­se­di­le­bi­lir. Fi­yat in­di­rim­le­ri­nin be­lir­len­me­sin­de sek­tör ve fir­ma­nın özel­lik­le­ri ile re­ka­bet­sel ve ta­lep­sel özel­lik­ler bü­yük rol oy­na­mak­ta­dır.

Av­ru­pa Bir­li­ği sı­nır­la­rı içe­ri­sin­de 1 mil­yo­nun üze­rin­de is­tih­dam ya­rat­tı­ğı ve 40 Mil­yar Eu­ro’yu aş­kın ya­tı­rı­ma yol aç­tı­ğı dü­şü­nü­len sa­tış özen­dir­me fa­ali­yet­le­ri için AB Ko­mis­yo­nu ta­ra­fın­dan üye ül­ke­ler ta­ra­fın­dan uy­gu­la­nan dü­zen­le­me­le­ri uyum­lu ha­le ge­tir­mek ama­cıy­la bir Bil­di­ri ile bir Tü­zük Tas­la­ğı ha­zır­la­mış ve söz ko­nu­su Tü­zük Tas­la­ğı 2002 yı­lın­da re­vi­ze edil­miş­tir. Ko­mis­yon yap­mış ol­du­ğu in­ce­le­me­ler­de, sa­tış özen­dir­me fa­ali­yet­le­ri içe­ri­sin­de en faz­la ter­cih edi­len in­di­ri­me da­ya­lı sa­tış kam­pan­ya­la­rı ile il­gi­li ola­rak, üye ül­ke­ler­de fark­lı­lık arz eden dü­zen­le­me­le­re gi­dil­di­ği­ni ve bun­la­rın esas ola­rak bir di­zi kı­sıt­la­ma­yı içer­di­ği­ni tes­pit et­miş­tir. Kı­sıt­la­ma­lar içe­ren söz ko­nu­su dü­zen­le­me­le­rin esas ama­cı­nın, tü­ke­ti­ci­nin yan­lış bil­gi­ye da­ya­lı hak­sız re­ka­bet uy­gu­la­ma­la­rın­dan ko­run­ma­sı ol­du­ğu­nu be­lir­le­miş­tir. Ay­rı­ca tü­ke­ti­ci­nin ko­run­ma­sı ge­rek­çe­siy­le ha­ya­ta ge­çi­ri­len bu kı­sıt­la­ma­la­rın uy­gu­la­ma­da, hem AB üye­si ül­ke­ler ara­sın­da­ki ti­ca­re­ti olum­suz et­ki­le­di­ği ve bir an­lam­da gi­riş en­ge­li ni­te­li­ği ta­şı­dı­ğı hem de tü­ke­ti­ci­yi ko­ru­ma ama­cı­nın öte­si­ne gi­den ve so­nuç­ta tü­ke­ti­ci­ye za­rar ve­ren bir du­ru­mun or­ta­ya çık­ma­sı­na ne­den ol­duk­la­rı tes­pit edil­miş­tir. Bu ne­den­le ba­zı kı­sıt­la­ma­la­rın kal­dı­rıl­ma­sı ge­re­ği­ne de­ği­nil­miş­tir. Bun­la­rın ara­sın­da sa­tış pro­mos­yon­la­rı­na ge­ti­ri­len ya­sak­lar (ödül esa­sı­na da­ya­lı pro­mos­yon­la­rın ya­sak­lan­ma­sı, ma­li­yet al­tı sa­tı­şın ya­sak­lan­ma­sı, sa­tın al­ma ko­şu­lu­na bağ­lı pro­mos­yon amaç­lı ya­rış­ma dü­zen­le­me ya­sa­ğı), sa­tış pro­mos­yo­nu­nun de­ğe­ri­ne ge­ti­ri­len sı­nır­lan­dır­ma­lar (in­di­rim­le­rin se­vi­ye­si­ne iliş­kin sı­nır­la­ma­lar, be­da­va ödül uy­gu­la­ma­sı­nın de­ğe­ri­ne iliş­kin sı­nır­la­ma­lar, ya­rış­ma­lar­da ve­ri­len ödül­le­rin de­ğe­ri­ne iliş­kin sı­nır­la­ma­lar), in­di­rim kam­pan­ya­la­rı­nın iz­ne tâbi ol­ma­sı­na iliş­kin hü­küm­ler ile se­zon dı­şı in­di­rim ya­pıl­ma­sı­na iliş­kin ya­sak­la­ma­lar yer al­mak­ta­dır.

Tek­lif­ler ve ge­rek­çe­le­ri in­ce­len­di­ğin­de;

- İn­di­rim­li sa­tış kav­ra­mı­nın ta­nım­lan­dı­ğı,

- Mev­sim so­nu ne­de­niy­le ya­pı­la­cak in­di­rim­li sa­tış­la­rın dö­nem­le­ri­nin be­lir­len­di­ği,

- Tas­fi­ye ne­de­niy­le ya­pı­la­cak in­di­rim­li sa­tış­lar­da uyul­ma­sı ge­re­ken ku­ral­la­rın be­lir­len­di­ği,

- Ya­pı­lan dü­zen­le­me­le­re ay­kı­rı ha­re­ket edil­me­si ha­lin­de ve­ri­le­cek ida­ri pa­ra ce­za­sı­nın be­lir­len­di­ği,

an­la­şıl­mak­ta­dır. Tek­lif­le­rin ge­ne­li üze­rin­de­ki gö­rüş­me­ler sı­ra­sın­da hü­kü­met adı­na Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­ka­nı Sa­yın Ali Coş­kun ta­ra­fın­dan ya­pı­lan açık­la­ma­lar­da;

• Bü­yük Ma­ğa­za­lar Ka­nun Ta­sa­rı­sı Tas­la­ğı içe­ri­sin­de de in­di­rim­li sa­tış­la­ra iliş­kin dü­zen­le­me­le­re yer ve­ril­di­ği an­cak ta­sa­rı tas­la­ğı  üze­rin­de­ki ça­lış­ma­la­rın ha­len de­vam et­me­si ne­de­niy­le bu ko­nu­da­ki dü­zen­le­me­le­rin he­nüz Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­ne in­ti­kal et­ti­ri­le­me­di­ği,

• Tü­ke­ti­ci­nin al­da­tıl­ma­sı­nın önü­ne geç­me­nin önem­li ol­du­ğu, an­cak in­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li ola­rak di­ğer ül­ke­ler­de­ki uy­gu­la­ma­la­rın ve edi­ni­len tec­rü­be­le­rin de dik­ka­te alın­ma­sı ge­rek­ti­ği,

• Se­zon so­nu ol­ma­sı ne­de­niy­le ya­pı­la­cak in­di­rim­li sa­tış­lar­da yaz ve kış ol­mak üze­re iki kez in­di­rim ya­pıl­ma­sı, in­di­rim ya­pa­cak fir­ma­nın bağ­lı ol­du­ğu oda­ya bil­gi ver­me­si ve in­di­rim­li sa­tış sü­re­si­nin kı­sa ve be­lir­gin ol­ma­sı ge­rek­ti­ği,

• Tas­fi­ye, ka­pat­ma, ta­şın­ma, mes­le­ği terk gi­bi ne­den­ler­le ya­pı­la­cak in­di­rim­li sa­tış­lar­da fir­ma­la­rın bağ­lı ol­duk­la­rı oda­dan in­di­rim sü­re­si ve in­di­rim ora­nı ile il­gi­li ola­rak izin al­ma­sı ve izin bel­ge­si­ni gö­rü­nür bir ye­re as­ma­sı ge­rek­ti­ği,

• Ba­zı güç­lü fir­ma­la­rın za­ra­rı­na sa­tış ya­pa­rak ra­kip­le­ri­nin pi­ya­sa­dan çe­kil­me­si­ni sağ­la­dık­tan son­ra is­te­dik­le­ri fi­yat­tan sa­tış im­kâ­nı el­de et­me­le­ri ne­de­niy­le za­ra­rı­na sa­tış yap­ma­nın ya da ma­li­ye­tin al­tın­da sa­tış yap­ma­nın ya­sak­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği,

• İn­di­rim lev­ha­la­rın­da nor­mal fi­ya­tın ve in­di­rim­li fi­ya­tın be­lir­til­me­si­nin zo­run­lu ha­le ge­ti­ril­me­si ge­rek­ti­ği,

ifa­de edil­me­si­nin ar­dın­dan söz alan Tek­lif sa­hip­le­ri ta­ra­fın­dan;

• İn­di­rim­li sa­tış­la­rın, ser­best re­ka­bet ko­şul­la­rı içe­ri­sin­de fir­ma­la­rın re­ka­bet güç­le­ri­ni ve pa­zar pay­la­rı­nı ar­tır­mak için baş­vur­duk­la­rı, son yıl­lar­da da ül­ke­miz­de çok yo­ğun bir şe­kil­de uy­gu­la­ma ala­nı bu­lan ve ya­pı­sı iti­ba­riy­le tü­ke­ti­ci­le­rin al­dan­ma­la­rı­na yol aça­bi­le­cek ni­te­lik­te bir sa­tış yön­te­mi ol­du­ğu,

• Ül­ke­miz­de in­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li ya­sal dü­zen­le­me bu­lun­ma­ma­sı ne­de­niy­le; iş­ye­ri sa­hip­le­ri­nin dü­zen­siz bir bi­çim­de se­ne­nin on iki ayı in­di­rim­li sa­tış ya­pa­bil­di­ği, eti­ket­ler­de fi­yat­la­rın şi­şi­ril­di­ği, ger­çek fi­yat­la­rın eti­ket­le­re yan­sı­tıl­ma­dı­ğı, tü­ke­ti­ci­ler ya­nıl­tı­la­rak olum­suz tü­ke­tim eği­lim­le­ri­nin or­ta­ya çık­ma­sı­nın sağ­lan­dı­ğı, ay­rı­ca bu uy­gu­la­ma­la­rın re­ka­be­ti bo­zu­cu ni­te­lik­le­ri ne­de­niy­le pi­ya­sa­lar­da cid­di bir dü­zen­siz­li­ğin or­ta­ya çık­tı­ğı ve hak­sız re­ka­be­tin ya­şan­dı­ğı,

• Sa­tı­cı­la­rın ön­ce­lik­le ürün­le­rin ilk sa­tış fi­yat­la­rı­nı ar­tır­dık­la­rı, ar­dın­dan dü­zen­le­dik­le­ri yük­sek oran­lar­da­ki in­di­rim kam­pan­ya­la­rı­nı ilan­lar ve­ya rek­lam­lar yo­luy­la ka­mu­oyu­na du­yur­duk­la­rı ve böy­le­lik­le tü­ke­ti­ci­le­rin ya­nıl­tıl­dı­ğı,

• Fir­ma­la­rın tas­fi­ye sü­re­ci­ne gir­dik­le­ri­ni ve­ya iş de­ği­şik­li­ği yap­tık­la­rı­nı ilan ede­rek in­di­rim­li sa­tış ilan­la­rı yap­tık­la­rı ve böy­le­ce tü­ke­ti­ci­le­rin in­di­rim­le­rin mik­ta­rı­nı ve ya­pıl­ma ne­den­le­ri­ni sor­gu­la­mak­sı­zın alış­ve­riş yap­ma­la­rı­nı sağ­la­dık­la­rı, ay­rı­ca bu tür ilan­lar­la in­di­ri­me git­tik­le­ri gö­rü­len fir­ma­la­rın bir­ço­ğu­nun yıl­lar­ca ay­nı yer­de ve ay­nı isim­le fa­ali­yet­le­ri­ne de­vam et­tik­le­ri­nin gö­rül­dü­ğü,

• Ya­pı­la­cak ka­nu­ni dü­zen­le­me sa­ye­sin­de hem fir­ma­la­rın fa­ali­yet­le­ri­nin dü­ze­ne gi­re­ce­ği hem de tü­ke­ti­ci­nin ya­nıl­tıl­ma­sı­nın önü­ne ge­çi­le­ce­ği,

• Ak­si­ne ha­re­ket eden­le­re ve­ri­le­cek ce­za­la­rın cay­dı­rı­cı ni­te­lik­te ol­ma­sı ge­rek­ti­ği,

• Tas­fi­ye ila­nı ya­pan fir­ma­la­rın tas­fi­ye ne­de­niy­le ya­pa­cak­la­rı in­di­rim­li sa­tış­lar için bel­li bir sü­re­nin ön­gö­rül­me­si ve ay­nı za­man­da in­di­rim­li sa­tış kap­sa­mın­da­ki ürün­le­rin en­van­te­ri­nin il­gi­li ma­kam­la­ra ve­ril­me­si ge­rek­ti­ği,

ifa­de edil­miş ve Tek­lif­le­rin ge­ne­li üze­rin­de­ki gö­rüş­me­ler sı­ra­sın­da;

- Tek­lif­le­rin bi­rin­de par­ça ba­şı ce­za ön­gö­rül­müş iken, di­ğe­rin­de ma­ğa­za için ce­za­nın dü­zen­len­di­ği ve 1 YTL’lik bir ürün için 250 YTL ce­za ve­ril­me­si­nin hak­ka­ni­ye­te uy­gun düş­me­ye­ce­ği bu ne­den­le de ürün üze­rin­den nis­pi ni­te­lik­te ce­za ön­gö­rül­me­si­nin da­ha ada­let­li ola­ca­ğı,

- İn­di­rim­li sa­tış­lar ko­nu­sun­da An­ka­ra Ti­ca­ret Oda­sı ta­ra­fın­dan ya­pı­lan baş­vu­ru üze­ri­ne Re­ka­bet Ku­ru­mun­ca ve­ri­len ka­ra­rın ya­pı­la­cak ka­nu­ni dü­zen­le­me­de dik­ka­te alın­ma­sı ge­rek­ti­ği,

- İn­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li ya­pı­la­cak dü­zen­le­me­ler için tü­ke­ti­ci ve sa­tı­cı­nın ya­nı sı­ra üre­ti­ci­le­rin de göz önün­de bu­lun­du­rul­ma­sı ge­rek­ti­ği, zi­ra sa­tı­cı­la­rın in­di­rim se­zon­la­rı ne­de­niy­le üre­ti­ci­den mal alı­mı ya­par­ken fi­yat in­di­ri­mi ta­lep et­tik­le­ri ve hat­ta bu du­ru­mun su­iis­ti­mal­le­ri­nin de or­ta­ya çık­tı­ğı,

- Geç­miş­te ti­ca­ret ve sa­na­yi oda­la­rı­nın de­ne­ti­min­de in­di­rim­li sa­tış­la­rın ya­pıl­dı­ğı an­cak ül­ke­miz­de­ki ge­liş­me­ler­le ve pa­za­rın bü­yü­me­si ne­de­niy­le de­ne­ti­min güç­leş­ti­ği, ay­rı­ca ya­pı­la­cak dü­zen­le­me ile ser­best pi­ya­sa eko­no­mi­si­nin esas alın­dı­ğı ül­ke­mi­zin şart­la­rı­nın da dik­ka­te alın­ma­sı ge­rek­ti­ği,

ifa­de edil­miş ve in­di­rim­li sa­tış­lar ko­nu­sun­da da­ha ay­rın­tı­lı bir şe­kil­de ça­lı­şı­la­bil­me­si için alt ko­mis­yon ku­rul­ma­sı ka­rar­laş­tı­rı­la­rak Ga­zi­an­tep Mil­let­ve­ki­li Fat­ma Şa­hin, Ay­dın Mil­let­ve­ki­li Ah­met Rı­za ACAR, Bo­lu Mil­let­ve­ki­li Meh­met GÜ­NER, İz­mir Mil­let­ve­ki­li Meh­met Se­dat UZUN­BAY ve Ma­ni­sa Mil­let­ve­ki­li Nu­ri Çİ­LİN­GİR alt ko­mis­yon üye­le­ri ola­rak be­lir­len­miş­ler­dir. Tek­lif­ler, 11/01/2007 ta­ri­hin­de ya­pı­lan alt ko­mis­yon top­lan­tı­sın­da, Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­kan­lı­ğı, Tü­ke­ti­ci ve Re­ka­be­tin Ko­run­ma­sı Ge­nel Mü­dür­lü­ğü, Re­ka­bet Ku­ru­mu, Tür­ki­ye Oda­lar ve Bor­sa­lar Bir­li­ği, An­ka­ra Ti­ca­ret Oda­sı, An­ka­ra Gi­yim Sa­na­yi­ci­le­ri Der­ne­ği, Tü­ke­ti­ci Der­nek­le­ri Fe­de­ras­yo­nu, Tü­ke­ti­ci­ler Der­ne­ği ile Tü­ke­ti­ci Hak­la­rı Der­ne­ği tem­sil­ci­le­ri­nin ka­tı­lım­la­rı ile in­ce­le­nip gö­rü­şül­müş­tür.

Alt ko­mis­yon ça­lış­ma­la­rın­da Tek­lif­le­rin ge­ne­li üze­rin­de ya­pı­lan gö­rüş­me­ler sı­ra­sın­da;

- Sa­tı­cı­lar ta­ra­fın­dan ya­pı­lan in­di­rim­li sa­tış­la­rın, dük­kan­lar­da­ki afiş ve ilan­lar­dan an­la­şı­la­ca­ğı üze­re sü­rek­li­lik arz et­me­ye baş­la­dı­ğı,

- Ürün­le­rin, eti­ket fi­yat­la­rı­nın ar­tı­rıl­ma­sı­nın ar­dın­dan ya­pı­lan in­di­rim­ler­le, nor­mal eti­ket fi­yat­la­rın­dan da­ha yük­sek ra­kam­lar­la sa­tı­şa su­nul­du­ğu,

- Yı­lın on iki ayın­da 365 gün sü­ren in­di­rim­li sa­tış­la­rın söz ko­nu­su ol­du­ğu,

- İn­di­rim­li sa­tış ifa­de­si­nin tü­ke­ti­ci­le­ri ya­nılt­mak ga­ye­siy­le kul­la­nı­lan bir araç ha­li­ne gel­di­ği, Tür­ki­ye Oda­lar ve Bor­sa­lar Bir­li­ği ta­ra­fın­dan çı­ka­rı­lan müş­te­rek yö­net­me­lik­ler ara­sın­da yer alan Ten­zi­lat­lı Sa­tış­lar Ko­nu­sun­da­ki Ri­aye­ti Mec­bu­ri Mes­le­ki Ka­rar’da­ki in­di­rim­li sa­tış­la­ra iliş­kin dü­zen­le­me­le­rin pi­ya­sa­da­ki so­run­la­rın çö­züm­len­me­sin­de ye­ter­siz kal­dı­ğı,

- Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan çı­ka­rı­lan 13/6/2003 ta­rih ve 25137 sa­yı­lı Res­mi Ga­ze­te’de ya­yım­la­nan “Eti­ket, Ta­ri­fe ve Fi­yat Lis­te­le­ri Yö­net­me­li­ği” nin in­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li hü­küm­ler içer­me­si­ne rağ­men söz ko­nu­su yö­net­me­lik­te­ki hü­küm­le­rin sa­de­ce  eti­ket, ta­ri­fe ve fi­yat lis­te­le­ri­ne yö­ne­lik ol­du­ğu,

- Av­ru­pa Bir­li­ği ül­ke­le­rin­den Fran­sa, İtal­ya, İs­pan­ya ve Yu­na­nis­tan’da in­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li dü­zen­le­yi­ci ku­ral­lar bu­lun­ma­sı­na rağ­men Al­man­ya, İn­gil­te­re ve Po­lon­ya’da doğ­ru­dan her­han­gi bir dü­zen­le­me­nin bu­lun­ma­dı­ğı ve yi­ne Ame­ri­ka ile Rus­ya’da hiç­bir dü­zen­le­me­nin ya­pıl­ma­dı­ğı,

- Fran­sa’da in­di­rim dö­nem­le­rin­de sa­de­ce in­di­rim dö­ne­mi­nin baş­la­ma­sın­dan en az bir ay ön­ce sa­tı­şa su­nul­muş ve öde­me­si ya­pıl­mış mal­la­rın in­di­ri­me tâbi tu­tu­la­bil­di­ği, tas­fi­ye ne­de­niy­le in­di­rim­li sa­tış­lar­da ise, sa­de­ce en­van­te­ri ön­ce­den su­nul­muş ürün­ler sa­tı­şa su­nul­mak kay­dıy­la, iş­let­me­le­rin bu­lun­duk­la­rı böl­ge­de­ki ida­ri ma­kam­lar­dan izin al­ma­la­rı­nın ge­rek­ti­ği,

- Fran­sa, İtal­ya ve Yu­na­nis­tan’da yıl­da iki kez al­tı haf­ta sü­rey­le mev­sim so­nu ne­de­niy­le in­di­rim­li sa­tış­la­rın ya­pıl­dı­ğı, İs­pan­ya’da ise yi­ne yıl­da iki kez ol­mak­la bir­lik­te in­di­rim dö­ne­mi­nin bir ila se­kiz haf­ta ara­sın­da de­ğiş­ti­ği,

- İs­pan­ya’da in­di­rim­li sa­tı­şa su­nu­lan ürün­le­rin, en az bir ay ön­ce­den nor­mal sa­tış fi­yat­la­rıy­la sa­tı­şa su­nul­muş ol­ma­sı ge­re­kir­ken İn­gil­te­re’de in­di­rim­li fi­ya­tın mu­ka­ye­se edil­di­ği yük­sek fi­ya­tın, ay­nı ma­ğa­za­da ön­ce­ki 6 ay için­de mi­ni­mum 28 gün bo­yun­ca ge­çer­li ol­ma­sı­nın ge­rek­ti­ği,

- İn­di­rim­li sa­tış­la­rın ta­nım­lan­ma­sı­nın, in­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li ola­rak pi­ya­sa­yı dü­zen­le­ye­cek ku­ral­la­rın te­sis edil­me­si­nin hem tü­ke­ti­ci­ler hem üre­ti­ci­ler için bü­yük önem arz et­ti­ği, bu ne­den­le de Tek­lif­le­rin bir an ev­vel ka­nun­laş­ma­sı ge­rek­ti­ği,

- Re­ka­bet hu­ku­kun­da kar­tel an­laş­ma­la­rı ya­sak­lan­mış ol­ma­sı­na rağ­men mal­la­rın üre­ti­mi ve­ya da­ğı­tı­mın­da iyi­leş­me sağ­lan­ma­sı­na ve­ya tek­nik ya da eko­no­mik ge­liş­me­ye kat­kı­da bu­lun­ma­ya yö­ne­lik ya­rar­lı et­ki­ler sağ­la­yan, tü­ke­ti­ci fay­da­sı­nı ar­tı­ran an­laş­ma­la­ra mu­afi­yet ta­nın­dı­ğı ve bu du­ru­mun 7/12/1994 ta­rih ve 4054 sa­yı­lı Re­ka­be­tin Ko­run­ma­sı Hak­kın­da Ka­nu­nun 5. mad­de­sin­de dü­zen­len­di­ği,

- İn­di­rim­le­re yö­ne­lik sü­re sı­nır­la­ma­sı­nın, re­ka­bet­ten bek­le­nen en önem­li fay­da olan “fi­yat re­ka­be­ti­ni” or­ta­dan kal­dır­ma ris­ki­ni ba­rın­dır­dı­ğı gi­bi özel sek­tö­rün ayı­rı­cı ni­te­li­ği olan di­na­miz­mi­ne de za­rar ve­re­bi­le­ce­ği,

- Re­ka­bet­çi dü­zen içe­ri­sin­de te­şeb­büs­le­rin ayak­ta ka­la­bil­mek için fi­yat­la­rı­nı dü­şür­dük­le­ri ve/ve­ya ürün/hiz­met ka­li­te­le­ri­ni ar­tır­dık­la­rı ve bu sa­ye­de eko­no­mik kay­nak­la­rın en ve­rim­li bi­çim­de da­ğı­lı­mı­nın sağ­lan­dı­ğı,

- İn­di­rim­li sa­tış­lar­da ge­ti­ri­le­cek sü­re sı­nır­la­ma­sı­nın ha­zır gi­yim sek­tö­rü ile sı­nır­lan­ma­sı­nın, di­ğer sek­tör­ler­de sa­tı­lan ürün­le­rin ni­te­lik­le­ri ve sa­tış­la­rın­da kul­la­nı­lan tek­nik­ler dik­ka­te alın­dı­ğı takdir­de, da­ha ye­rin­de ola­ca­ğı,

- Pe­şin fi­ya­tı­na tak­sit­le ya­pı­lan sa­tış­la­rın in­di­rim­li sa­tış­lar ara­sın­da de­ğer­len­di­ri­le­me­ye­ce­ği,

- İn­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li ola­rak ge­ti­ri­le­cek ma­li­yet en­deks­li fi­yat sı­nır­la­ma­sı­nın, Ka­nun hü­küm­le­ri­nin uy­gu­la­na­bi­lir­li­ği­ni sar­sa­ca­ğı ve ben­zer bir prob­le­min TOBB’un Mes­lek Ka­ra­rın­da ya­şan­mak­ta ol­du­ğu,

ifa­de edil­miş­tir. Tek­lif­le­rin ge­ne­li üze­rin­de­ki gö­rüş­me­le­rin ta­mam­lan­ma­sı­nın ar­dın­dan da­ha kap­sam­lı ol­du­ğu an­la­şı­lan 2/917 esas sa­yı­lı Tek­lif esas alın­mak kay­dıy­la mad­de­le­re ge­çil­me­si ka­bul edil­miş­tir.

Tek­li­fin;

- Çer­çe­ve 1 in­ci mad­de­si; tek­nik açı­dan ti­ca­ri fa­ali­yet­le­rin de­ğil ti­ca­ri iş­let­me­nin tas­fi­ye­si­nin müm­kün ola­bi­le­ce­ği ve 29/6/1956 ta­rih ve 6762 sa­yı­lı Türk Ti­ca­ret Ka­nu­nu ile pa­ra­lel­li­ğin sağ­lan­ma­sı ga­ye­siy­le “ti­ca­ri fa­ali­yet­le­rin tas­fi­ye­si” iba­re­si­nin “ti­ca­ri iş­let­me­nin tas­fi­ye­si” şek­lin­de de­ğiş­ti­ril­me­si, tas­fi­ye ne­de­niy­le ya­pı­lan in­di­rim­li sa­tış­la­rın, in­di­rim­li sa­tış­la­rın çe­şit­le­rin­den bi­ri ol­ma­sı ne­de­niy­le ay­rı­ca ta­nım­lan­ma­sı­nın ge­rek­siz ol­ma­sı ve  “İn­di­rim­li sa­tış­la­rın” ta­nı­mı­nın içe­ri­sin­de tas­fi­ye ne­de­niy­le ya­pı­lan in­di­rim­li sa­tış­la­ra da yer ve­ril­me­si ne­de­niy­le ek­len­me­si tek­lif edi­len (s) ben­di­nin mad­de met­nin­den çı­ka­rıl­ma­sı su­re­tiy­le,

- Çer­çe­ve 2 nci mad­de­si; mev­sim de­ği­şik­li­ği ne­de­niy­le ya­pı­la­cak in­di­rim­li sa­tış­la­rın kış mev­si­mi bi­ti­min­de 15 Ocak – 1 Mart, yaz mev­si­mi bi­ti­min­de 15 Tem­muz - 1 Ey­lül ta­rih­le­ri ara­sın­da ya­pıl­ma­sı dü­zen­len­mek su­re­tiy­le al­tı haf­ta sü­rey­le ka­nu­ni in­di­rim­li sa­tış dö­nem­le­ri be­lir­len­miş, tas­fi­ye ne­de­niy­le ya­pı­la­cak in­di­rim­li sa­tış­la­ra iliş­kin hü­küm­ler, dör­dün­cü fık­ra­da dü­zen­len­miş ve bu ne­den­le ek­len­me­si tek­lif edi­len “Tas­fi­ye Sa­tış­la­rı” baş­lık­lı 12/B mad­de­si mad­de met­nin­den çı­ka­rıl­mış, 18/5/2004 ta­rih ve 5174 sa­yı­lı Tür­ki­ye Oda­lar ve Bor­sa­lar Bir­li­ği ile Oda­lar ve Bor­sa­lar Ka­nu­nu ile 7/6/2005 ta­rih ve 5362 sa­yı­lı Es­naf ve Sa­natkârlar Mes­lek Ku­ru­luş­la­rı Ka­nu­nun­da ta­nım­la­nan kav­ram­lar­la pa­ra­lel­lik sağ­lan­mış, in­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li yö­net­me­lik çı­ka­rıl­ma­sı için Ba­kan­lık gö­rev­len­di­ril­mek­le bir­lik­te 4077 sa­yı­lı Ka­nu­nun 12 nci mad­de­sin­de­ki mev­cut dü­zen­le­me­ye pa­ra­lel ni­te­lik­te hem Ba­kan­lık hem de il­gi­li oda­lar in­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li ge­rek­li iş­lem­le­rin ta­ki­biy­le gö­rev­len­di­ril­miş ola­rak,

- Çer­çe­ve 3 ün­cü mad­de­si; in­di­rim­li sa­tış­la­ra iliş­kin hü­küm­le­rin ih­la­li ha­lin­de ve­ri­le­cek ce­za­nın 10.000 YTL ol­ma­sı ka­bul edil­miş ve 2006 yı­lın­dan son­ra Ba­kan­lar Ku­ru­lu Ka­ra­rı ile “Türk Li­ra­sı” iba­re­si­nin ba­şı­na ko­nu­lan “Ye­ni” iba­re­si kal­dı­rı­la­rak tek­rar TL’ye dö­nü­le­cek ol­ma­sı dik­ka­te alı­na­rak “10.000.000.000 li­ra” iba­re­si­nin kul­la­nıl­ma­sı ka­rar­laş­tı­rıl­mış, hem 4077 sa­yı­lı Ka­nu­nun 25 in­ci mad­de­si­nin sis­te­ma­ti­ği hem de ve­ri­le­cek ce­za­nın ağır­lı­ğı dik­ka­te alı­na­rak 25 in­ci mad­de­nin üçün­cü fık­ra­sı ye­ri­ne al­tın­cı fık­ra­sın­da de­ği­şik­lik ya­pıl­ma­sı ka­rar­laş­tı­rıl­mış ola­rak,  

- 4 ün­cü mad­de­si; ay­nen,

- 5 in­ci mad­de­si; ay­nen,

ka­bul edil­miş­tir.

Ko­mis­yo­nu­mu­zun 14/02/2007 ta­ri­hin­de­ki 48 in­ci bir­le­şi­min­de; alt ko­mis­yon ta­ra­fın­dan yü­rü­tü­len ça­lış­ma­lar so­nu­cun­da ha­zır­la­nan Alt Ko­mis­yon Ra­po­ru ve Met­ni, Hü­kü­me­ti tem­si­len Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­kan­lı­ğı Müs­te­şa­rı ile Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı, Ada­let Ba­kan­lı­ğı, Re­ka­bet Ku­ru­mu ile il­gi­li si­vil top­lum ku­ru­luş­la­rı tem­sil­ci­le­ri­nin ka­tı­lım­la­rıy­la in­ce­le­nip gö­rü­şül­müş­tür.

Tek­lif­le­rin ge­ne­li üze­rin­de­ki gö­rüş­me­ler sı­ra­sın­da;

- Bir ala­na di­ğe­ri be­da­va şek­lin­de­ki pro­mos­yon sa­tış­la­rı­na iliş­kin dü­zen­le­me ya­pıl­ma­sı ge­rek­ti­ği,

- Ba­zı fir­ma­la­rın ön­ce ürü­nün fi­ya­tı­nı yük­sel­tip da­ha son­ra in­dir­mek su­re­tiy­le tü­ke­ti­ci­yi al­dat­tık­la­rı, bu ko­nu­da dü­zen­le­me ya­pıl­ma­sı ge­rek­ti­ği,

- Mev­sim so­nu ne­de­niy­le ya­pı­la­cak in­di­rim­li sa­tış­la­rın sü­re­si­nin bi­raz da­ha uza­tıl­ma­sı­nın tü­ke­ti­ci­ler açı­sın­dan olum­lu so­nuç­lar do­ğu­ra­ca­ğı, ay­rı­ca ön­gö­rü­len sü­re­nin Av­ru­pa Bir­li­ği üye ül­ke­le­ri ile uyum­lu ol­ma­sı­na rağ­men ül­ke­mi­zin ör­nek alı­nan ül­ke­le­rin ge­lir se­vi­ye­le­ri ile denk­li­ği­nin de dik­ka­te alın­ma­sı ge­rek­ti­ği,

- Tü­ke­ti­ci­nin ko­run­ma­sı için dü­zen­le­me­ler ya­pı­lır­ken pi­ya­sa­nın iş­ler­li­ği­ne za­rar ve­re­cek dü­zen­le­me­ler­den ka­çı­nıl­ma­sı ge­rek­ti­ği,

- Mev­sim so­nu ne­de­niy­le ya­pı­la­cak in­di­rim­li sa­tış­la­rın sü­re­si­nin, al­tı haf­ta in­di­rim­ler ilan edi­le­rek, dört haf­ta ise ilan edil­mek­si­zin top­lam on haf­ta ol­ma­sı­nın da­ha uy­gun ola­ca­ğı,

- İn­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li dü­zen­le­me­le­rin kap­sa­mı­na ka­ta­log, in­ter­net sa­tış gi­bi sa­tış tür­le­ri­nin de da­hil edil­me­si, ay­rı­ca ma­yo, ka­yak mal­ze­me­le­ri gi­bi mev­si­me bağ­lı ve en faz­la mev­si­min­de sa­tı­la­bi­len ürün­le­rin in­di­rim­li sa­tış­lar­la il­gi­li dü­zen­le­me­le­rin kap­sa­mı dı­şı­na çı­ka­rıl­ma­sı ge­rek­ti­ği,

- Sa­tı­lan hiç­bir ürü­nün ma­li­ye­tin­den da­ha dü­şük fi­ya­ta sa­tıl­ma­ma­sı, in­di­rim kap­sa­mın­da­ki ürün­le­rin lis­te­le­ri­nin ma­li­yet fi­yat­la­rı ve se­zon sa­tış fi­yat­la­rı ile bir­lik­te il­gi­li oda­ya ve­ril­me­si ge­rek­ti­ği,

- İn­di­rim kap­sa­mın­da­ki ürün­le­rin oda­la­ra ve­ril­me­si­nin yüz­ler­ce say­fa­dan olu­şan lis­te­le­rin oda­la­ra yı­ğıl­ma­sı­na yol aça­ca­ğı,

- İn­di­rim fu­arı or­ga­ni­zas­yon­la­rı­nın se­zo­nun­da di­ğer fir­ma­la­rın sa­tış­la­rı­nı çok faz­la et­ki­le­me­si ne­de­niy­le ya­sak­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği,

- Ya­sak­la­rın ih­la­lin­de ma­ğa­za ba­şı ce­za ya­nın­da, zin­cir ma­ğa­za­la­rı olan şir­ket­ler için ay­rı­ca ce­za ön­gö­rül­me­si ve şir­ket mer­ke­zi­nin ba­yi­si­nin iş­lem ve ey­lem­le­rin­den so­rum­lu­lu­ğu­nun dü­zen­len­me­si ge­rek­ti­ği,

- Ma­li­yet al­tı sa­tış­la­rın ge­nel­lik­le el­de kal­mış sü­rü­mü güç mal­la­rın sa­tıl­ma­sı için ya­pıl­dı­ğı, bu ne­den­le ma­li­yet al­tı sa­tış ya­sa­ğı­nın ge­ti­ril­me­si­nin sa­tı­cı­la­ra za­rar ve­re­bi­le­ce­ği ve bu du­rum­dan tü­ke­ti­ci­le­rin de za­rar gö­re­ce­ği,

- İn­di­rim­li sa­tış­la­ra iliş­kin dü­zen­le­me ya­pıl­ma­sı­nın te­mel iki ga­ye­si­nin bu­lun­du­ğu ve bun­la­rın ucuz sa­tış ya­pıl­mak ga­ye­siy­le ka­li­te­den fe­ra­gat edil­me­si­nin önü­ne geç­mek ve ger­çek­ten in­di­rim ya­pı­lıp ya­pıl­ma­dı­ğı­nı be­lir­le­ye­rek de­net­le­mek ol­du­ğu,

ifa­de edil­me­si­nin ar­dın­dan Hü­kü­met tem­sil­ci­si ta­ra­fın­dan ya­pı­lan ta­mam­la­yı­cı ma­hi­yet­te­ki açık­la­ma­lar­da;

- Mev­sim so­nu ne­de­niy­le ya­pı­la­cak in­di­rim­li sa­tış­lar­da sü­re­nin ve ta­rih­le­rin be­lir­len­di­ği, bir çok al­ter­na­ti­fin de­ğer­len­dir­me­ye alın­dı­ğı ve ara­la­rın­da en uy­gun ola­nın se­çil­di­ği, ilan edi­len ve edil­me­yen şek­lin­de­ki dü­zen­le­me­nin su­iis­ti­mal­le­re yol aça­bi­le­ce­ği ve bu ne­den­le uy­gun ol­ma­ya­ca­ğı,

- Ma­lın in­di­rim­li sa­tış fi­ya­tı­nın o ma­lın sa­tı­cı ta­ra­fın­dan te­da­rik edi­len fa­tu­ra be­de­li­nin al­tın­da ol­ma­ma­sı ge­rek­ti­ği, ak­si takdir­de in­di­rim­li sa­tış­la­rın de­ne­ti­mi­nin ol­duk­ça güç ola­ca­ğı,

- İn­di­rim­li sa­tış­la­ra iliş­kin dü­zen­le­me­le­rin bü­tün sa­tış tür­le­ri­ni kap­sa­ma­sı ge­rek­ti­ği,

- Pro­mos­yo­nun bir sa­tış tek­ni­ği ol­du­ğu ve bu ko­nu­da ge­ti­ri­le­cek dü­zen­le­me­le­rin pi­ya­sa­ya cid­di bir mü­da­ha­le ni­te­li­ği ta­şı­ya­ca­ğı, sa­tı­cı­la­rın pro­mos­yon uy­gu­la­ma­sı­na gi­der­ken he­sap­la­rı­nı ken­di­le­ri­nin yap­ma­sı­nın da­ha uy­gun ola­ca­ğı,

- Eti­ket­ler­de sa­tış fi­ya­tı­nın ya­nı sı­ra, alış fi­ya­tı­nın gös­te­ril­me­si­nin cid­di sa­kın­ca­lar do­ğu­ra­ca­ğı,

be­lir­til­miş ve Alt Ko­mis­yon Met­ni üze­rin­den mad­de­le­rin gö­rü­şül­me­si­ne ge­çil­me­si ka­bul edil­miş­tir.

Alt ko­mis­yon ça­lış­ma­sı so­nu­cun­da oluş­tu­ru­lan Tek­lif Met­ni­nin ta­ma­mı için ve­ri­len re­dak­si­yon yet­ki­si ile bir­lik­te;

- Çer­çe­ve 1 in­ci mad­de­si; ay­nen,

- Çer­çe­ve 2 nci mad­de­si; in­di­rim­li sa­tış­la­ra iliş­kin dü­zen­le­me­le­rin bü­tün sa­tış tür­le­ri­ni kap­sa­ma­sı­nı sağ­la­mak ga­ye­siy­le fık­ra ek­len­mek su­re­tiy­le,

- 4077 sa­yı­lı Ka­nu­nun “Tü­ke­ti­ci So­run­la­rı Ha­kem He­yet­le­ri” baş­lık­lı 22 nci mad­de­sin­de Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­kan­lı­ğı her il ve il­çe­de tü­ke­ti­ci so­run­la­rı ha­kem he­ye­ti oluş­tur­mak­la gö­rev­len­di­ril­miş ve bu he­ye­tin kim­ler­den olu­şa­ca­ğı yi­ne ay­nı mad­de­de be­lir­len­miş­tir. Bu ne­den­le Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan ha­zır­la­nan Tü­ke­ti­ci So­run­la­rı Ha­kem He­yet­le­ri Yö­net­me­li­ği 01/08/2003 ta­rih ve 25186 sa­yı­lı Res­mi Ga­ze­te’de ya­yım­lan­mış­tır. Söz ko­nu­su yö­net­me­li­ğin “Tü­ke­ti­ci ör­güt­le­ri tem­sil­ci­le­ri­nin tes­pi­ti” baş­lık­lı 9 un­cu mad­de­si ile tü­ke­ti­ci so­run­la­rı ha­kem he­ye­tin­de yer ala­cak tü­ke­ti­ci ör­güt­le­ri­nin se­çe­cek­le­ri bir üye­nin se­çi­mi­ne iliş­kin usul ve esas­lar be­lir­len­miş, an­cak Ka­nun­da üye se­çi­mi için her­han­gi bir ön­ko­şul be­lir­len­me­me­si ge­rek­çe­siy­le Da­nış­tay 10. Da­ire­si­nin 2000/939E ve 2002/3822K sa­yı­lı ka­ra­rıy­la Yö­net­me­li­ğin bu mad­de­si ip­tal edil­miş­tir. Bu ne­den­le uy­gu­la­ma­da tü­ke­ti­ci ör­güt­le­ri­nin tü­ke­ti­ci so­run­la­rı ha­kem he­ye­ti üye­si­nin be­lir­len­me­si ko­nu­sun­da tü­ke­ti­ci ör­güt­le­ri­nin ken­di ara­la­rın­da uz­laş­ma­ya va­ra­ma­dık­la­rı, her se­çim dö­ne­min­de ara­la­rın­da çe­kiş­me­le­rin ya­şan­dı­ğı gö­rül­dü­ğü ifa­de edil­miş­tir. Ay­rı­ca tü­ke­ti­ci­nin eko­no­mik çı­kar­la­rı­nın ko­ru­mak ama­cı­nı ta­şı­yan 4077 sa­yı­lı Ka­nun­da oluş­tu­ru­lan tü­ke­ti­ci so­run­la­rı ha­kem he­yet­le­ri­nin de te­mel ama­cı tü­ke­ti­ci so­run­la­rı­nın da­ha et­ki­li ve ça­buk çö­zü­me ka­vuş­tu­rul­ma­sı­dır. Bu ne­den­le bu he­yet­ler­de ba­sit yar­gı­la­ma usu­lü be­nim­sen­miş, tü­ke­ti­ci­ler ta­ra­fın­dan bu or­gan­la­ra ya­pı­la­cak baş­vu­ru­lar her tür­lü re­sim ve harç­tan mu­af tu­tul­muş­tur. An­cak Ka­nun­da ak­si­ne hü­küm yer al­ma­dı­ğı ge­rek­çe­siy­le ve­ri­len mah­ke­me ka­rar­la­rı­na is­ti­na­den, sa­tı­cı ve sağ­la­yı­cı­lar ta­ra­fın­dan özel­lik­le ic­ra hu­ku­ku kap­sa­mın­da­ki iti­ra­zın ip­ta­li, ala­ca­ğın tah­si­li ve­ya ic­ra ta­ki­bi­nin de­va­mı hu­sus­la­rı­na iliş­kin baş­vu­ru­lar ya­pıl­dı­ğı ve hat­ta bu baş­vu­ru­la­rın sa­yı­sı­nın tü­ke­ti­ci­ler ta­ra­fın­dan ya­pı­lan baş­vu­ru­la­rın sa­yı­sı­nı aşar ha­le gel­di­ği ifa­de edil­miş­tir. Ya­şa­nan bu prob­lem­le­rin or­ta­dan kal­dı­rıl­ma­sı ama­cıy­la; tü­ke­ti­ci so­run­la­rı ha­kem he­ye­tin­de­ki tü­ke­ti­ci ör­güt­le­ri üye­si­nin tes­pi­ti­ne iliş­kin usul ve esas­la­rın Ba­kan­lık­ça be­lir­len­me­si, tü­ke­ti­ci so­run­la­rı ha­kem he­yet­le­ri­ne sa­tı­cı ve sağ­la­yı­cı­la­rın baş­vur­ma­sı­nın ya­sak­lan­ma­sı ga­ye­siy­le 4077 sa­yı­lı Ka­nu­nun 22 nci mad­de­si­ne ek­le­me ya­pıl­ma­sı­na iliş­kin Çer­çe­ve 3 ün­cü mad­de­nin ek­len­me­si su­re­tiy­le,

- Yu­ka­rı­da bah­si ge­çen sı­kın­tı­la­rın tü­ke­ti­ci mah­ke­me­le­rin­de de ya­şan­dı­ğı­nın ifa­de edil­me­si üze­ri­ne sa­tı­cı ve sağ­la­yı­cı­la­rın, tü­ke­ti­ci so­run­la­rı ha­kem he­yet­le­ri ka­rar­la­rı­na iti­raz ha­ri­cin­de, tü­ke­ti­ci mah­ke­me­le­ri­ne de baş­vur­ma­la­rı­nın ya­sak­lan­ma­sı ga­ye­siy­le 4077 sa­yı­lı Ka­nu­nun 23 ün­cü mad­de­si­ne fık­ra ek­le­yen Çer­çe­ve 4 ün­cü mad­de­nin ek­len­me­si su­re­tiy­le,

- Çer­çe­ve 3 ün­cü mad­de; 5 in­ci mad­de ola­rak ay­nen,

- 4 ün­cü mad­de; 6 ncı mad­de ola­rak ay­nen,

- 5 in­ci mad­de; 7 nci mad­de ola­rak ay­nen,

ka­bul edil­miş­tir.

Ra­po­ru­muz, Ge­nel Ku­ru­la su­nul­mak üze­re Yü­ce Baş­kan­lı­ğı­nı­za arz olu­nur.  

 

 

Baş­kan

Baş­kan­ve­ki­li

Söz­cü

 

So­ner Ak­soy

Ha­san Ali Çe­lik

Ha­san An­gı

 

Kü­tah­ya

Sa­kar­ya

Kon­ya

 

Üye

Üye

Üye

 

Atil­la Ba­şoğ­lu

Ta­ci­dar Sey­han

Ah­met Rı­za Acar

 

Ada­na

Ada­na

Ay­dın

 

Üye

Üye

Üye

 

Meh­met Gü­ner

Fah­ri Ça­kır

Ne­jat Gen­can

 

Bo­lu

Düz­ce

Edir­ne

 

Üye

Üye

Üye

 

Meh­met Ve­dat Yü­ce­san

Ah­met Uzer

İs­ma­il Kat­mer­ci

 

Es­ki­şe­hir

Ga­zi­an­tep

İz­mir

 

Üye

Üye

Üye

 

Ah­met Bü­yü­kak­kaş­lar

Nu­ri Çi­lin­gir

Hü­se­yin Öz­can

 

Kon­ya

Ma­ni­sa

Mer­sin

 

Üye

Üye

Üye

 

Va­hit Çek­mez

Şük­rü Ünal

Mus­ta­fa Öz­türk

 

Mer­sin

Os­ma­ni­ye

Si­nop

 

Üye

Üye

Üye

 

Meh­met Öz­lek

Yek­ta Hay­da­roğ­lu

Faz­lı Er­do­ğan

 

Şan­lı­ur­fa

Van

Zon­gul­dak

 

TÜ­KE­Tİ­Cİ­NİN KO­RUN­MA­SI HAK­KIN­DA KA­NUN­DA DE­Ğİ­ŞİK­LİK YA­PIL­MA­SI­NA

DA­İR KA­NUN TEK­Lİ­Fİ

MAD­DE 1- 23/2/1995 ta­rih, ve 4077 sa­yı­lı Tü­ke­ti­ci­nin Ko­run­ma­sı Hak­kın­da Ka­nu­nun 3 ün­cü mad­de­si­ne aşa­ğı­da­ki bent­ler ek­len­miş­tir.

“r) İn­di­rim­li sa­tış­lar: Pe­ra­ken­de sa­tış­lar­da ge­çer­li ol­mak üze­re, mev­sim de­ğiş­me­le­ri, ti­ca­ri fa­ali­yet­le­rin tas­fi­ye­si, iş­ye­ri de­ği­şik­li­ği ya­ da ben­zer ne­den­ler­le in­di­rim mik­ta­rı ve­ya ora­nı ile ya­pı­lan sa­tış­lar,”

“s) Tas­fi­ye sa­tış­la­rı: Her­han­gi bir ne­den­den do­la­yı bir ti­ca­ri iş­let­me­nin sa­hip ol­du­ğu bü­tün ürün­le­rin fi­yat in­di­rim­le­ri yo­luy­la el­den çı­ka­rıl­ma­sı şek­lin­de ya­pı­lan sa­tış­lar,”

MAD­DE 2- 4077 sa­yı­lı Ka­nu­na 12 nci mad­de­den son­ra gel­mek üze­re aşa­ğı­da­ki mad­de­ler ek­len­miş­tir.

“ İn­di­rim­li Sa­tış­lar

MAD­DE 12/A- Mev­sim de­ğiş­me­si ne­de­niy­le ön­gö­rü­len in­di­rim­ler, yaz ve kış in­di­ri­mi ola­rak Ti­ca­ret ve Sa­na­yi Oda­la­rı­nın be­lir­le­ye­ce­ği ta­rih­le­ri ara­sın­da ge­çer­li­dir. Di­ğer in­di­rim­ler­de bu sü­re bir ayı ge­çe­mez.

İn­di­rim­li sa­tı­şa ko­nu edi­len mal ve hiz­met­le­rin in­di­rim­li sa­tış fi­ya­tı, eti­ket, fi­yat ve ta­ri­fe lis­te­le­rin­de in­di­rim­den ön­ce­ki fi­ya­tı ve in­di­rim ona­yıy­la bir­lik­te gös­te­ri­lir.

İn­di­rim­li sa­tış­la­ra iliş­kin ti­ca­ri rek­lam ve ilan­lar­da in­di­rim dö­ne­mi­nin baş­lan­gıç ve bi­tiş ta­ri­hi­nin be­lir­til­me­si zo­run­lu­dur.

İş­let­me­ler mev­cut ol­ma­yan mal­lar ya­ da du­yu­ru­da be­lir­ti­len dö­nem­de su­nul­ma­ya­cak olan bir hiz­met için fi­yat in­di­ri­mi du­yu­ru­su ya­pa­maz­lar.”

“Tas­fi­ye Sa­tış­la­rı

MADDE 12/B- Bir iş­let­me tas­fi­ye sa­tı­şı ya­pa­bil­mek için bu­lun­du­ğu böl­ge­de­ki Ti­ca­ret ve Sa­na­yi Oda­la­rın­dan izin al­mak zo­run­da­dır.

İzin alın­dık­tan son­ra­ki 6 ay­lık sü­re içe­ri­sin­de tas­fi­ye sa­tış­la­rı iki ayı aş­ma­ya­cak bir sü­re­de ta­mam­la­ma­lı­dır.

İzi­ne baş­vu­ru­lur­ken tas­fi­ye sa­tış­la­rı es­na­sın­da in­di­rim­le sa­tı­la­cak ürün­le­rin en­van­te­ri Ti­ca­ret ve Sa­na­yi Oda­la­rı­na su­nul­ma­sı zo­run­lu­dur. Tas­fi­ye sa­tış­la­rı es­na­sın­da en­van­te­ri ön­ce­den bil­di­ril­me­yen ürün­ler sa­tı­şa su­nu­la­maz.”

MAD­DE 3- 4077 sa­yı­lı Ka­nu­nun 25 in­ci mad­de­si­nin üçün­cü fık­ra­sı aşa­ğı­da­ki şe­kil­de de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

“7 nci mad­de­nin dör­dün­cü ve al­tın­cı fık­ra­la­rı ile 8, 12/A ve 12/B mad­de­le­rin­de be­lir­ti­len yü­küm­lü­lük­le­re ay­kı­rı ha­re­ket eden­ler hak­kın­da 15.000 YTL ida­ri pa­ra ce­za­sı uy­gu­la­nır.”

MAD­DE 4- Bu Ka­nun ya­yı­mı ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gi­rer.

MAD­DE 5- Bu Ka­nun hü­küm­le­ri­ni Ba­kan­lar Ku­ru­lu yü­rü­tür.

 

TÜ­KE­Tİ­Cİ­NİN KO­RUN­MA­SI HAK­KIN­DA KA­NUN­DA DE­Ğİ­ŞİK­LİK YA­PIL­MA­SI­NA

DA­İR KA­NUN TEK­Lİ­Fİ

MAD­DE 1- 23/2/1995 ta­rih ve 4077 sa­yı­lı Tü­ke­ti­ci­nin Ko­run­ma­sı Hak­kın­da Ka­nu­nun 3 ün­cü mad­de­si­ne aşa­ğı­da­ki (r) ben­di ek­len­miş­tir.

“r) İn­di­rim­li sa­tış­lar: Pe­ra­ken­de sa­tış­lar­da ge­çer­li ol­mak üze­re, mev­sim de­ğiş­me­le­ri, ti­ca­ri iş­let­me­nin tas­fi­ye­si, işye­ri de­ği­şik­li­ği ya ­da ben­zer ne­den­ler­le in­di­rim mik­ta­rı ve­ya ora­nı ile ya­pı­lan sa­tış­la­rı,”

MAD­DE 2- 4077 sa­yı­lı Ka­nu­na aşa­ğı­da­ki 12/A mad­de­si ek­len­miş­tir.

“ İn­di­rim­li Sa­tış­lar

MAD­DE 12/A- İn­di­rim­li sa­tı­şa ko­nu edi­len mal ve­ya hiz­met­le­rin in­di­rim­li sa­tış fi­ya­tı, in­di­rim­den ön­ce­ki fi­ya­tı ve in­di­rim ora­nı, ta­ri­fe ve fi­yat lis­te­le­ri ile eti­ket­le­rin­de gös­te­ri­lir.  İn­di­rim­li sa­tış­la­ra iliş­kin ti­ca­ri rek­lam ve ilan­lar­da in­di­rim dö­ne­mi­nin baş­lan­gıç ve bi­tiş ta­rih­le­ri­nin be­lir­til­me­si zo­run­lu­dur.

Mev­sim de­ğiş­me­si ne­de­niy­le ya­pı­lan in­di­rim­li sa­tış­lar, kış mev­si­mi bi­ti­min­de 15 Ocak - 1 Mart, yaz mev­si­mi bi­ti­min­de 15 Tem­muz -1 Ey­lül ta­rih­le­ri ara­sın­da ya­pı­lır.

Bir ti­ca­ri iş­let­me­nin tas­fi­ye ne­de­niy­le in­di­rim­li sa­tış ya­pa­bil­me­si için, in­di­rim­le sa­tı­la­cak ürün­le­rin en­van­te­ri­nin il­gi­li oda­ya su­nul­ma­sı şar­tıy­la, üye­si ol­du­ğu ti­ca­ret ve sa­na­yi oda­sın­dan, ti­ca­ret oda­sın­dan, sa­na­yi oda­sın­dan ve­ya es­naf ve sa­natkârlar oda­la­rın­dan izin al­ma­sı zo­run­lu­dur. Tas­fi­ye ne­de­niy­le in­di­rim­li sa­tış­la­rın, in­di­rim­li sa­tış sü­re­si­nin iki ayı aş­ma­ma­sı kay­dıy­la, izin alın­ma­sın­dan iti­ba­ren al­tı ay içe­ri­sin­de ta­mam­lan­ma­sı zo­run­lu­dur.

Di­ğer ne­den­ler­le ya­pı­lan in­di­rim­li sa­tış­lar­da sü­re, iki ay­dan faz­la ola­maz.

Ba­kan­lık in­di­rim­li sa­tış­la­rın usul ve esas­la­rı­nı bir yö­net­me­lik­le dü­zen­ler. Ba­kan­lık ile ti­ca­ret ve sa­na­yi oda­la­rı, ti­ca­ret oda­la­rı, sa­na­yi oda­la­rı ve­ya es­naf ve sa­natkârlar oda­la­rı bu mad­de hü­küm­le­ri­nin uy­gu­lan­ma­sı ve iz­len­me­si­ne iliş­kin iş­lem­le­ri yü­rüt­mek­le ay­rı ay­rı gö­rev­li­dir­ler.

Yu­ka­rı­da yer ve­ri­len hü­küm­ler bü­tün sa­tış tür­le­ri için ge­çer­li­dir.”

MAD­DE 3- 4077 sa­yı­lı Ka­nu­nun 22 nci mad­de­si­nin;

a) İkin­ci fık­ra­sı­nın ilk cüm­le­si­ne “… es­naf ve sa­nat­kâr oda­la­rı­nın gö­rev­len­di­re­ce­ği bir üye ve...” iba­re­sin­den son­ra gel­mek üze­re “ Ba­kan­lık­ça be­lir­le­ne­cek usul ve esas­la­ra gö­re” ifa­de­si ek­len­miş­tir.

b) Dör­dün­cü fık­ra­sın­dan son­ra gel­mek üze­re aşa­ğı­da­ki fık­ra ek­len­miş­tir.

“ Tü­ke­ti­ci so­run­la­rı ha­kem he­yet­le­ri­ne sa­tı­cı ve sağ­la­yı­cı­lar baş­vu­ra­maz­lar.”

MAD­DE 4- 4077 sa­yı­lı Ka­nu­nun 23 ün­cü mad­de­si­nin bi­rin­ci fık­ra­sın­dan son­ra gel­mek üze­re aşa­ğı­da­ki fık­ra ek­len­miş­tir.

“ Tü­ke­ti­ci so­run­la­rı ha­kem he­yet­le­ri ka­rar­la­rı­na ya­pı­la­cak iti­raz­lar ha­riç ol­mak üze­re sa­tı­cı ve sağ­la­yı­cı­lar tü­ke­ti­ci mah­ke­me­le­ri­ne baş­vu­ra­maz­lar.”

MAD­DE 5- 4077 sa­yı­lı Ka­nu­nun 25 in­ci mad­de­si­nin al­tın­cı fık­ra­sı aşa­ğı­da­ki şe­kil­de de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

“12/A mad­de­si­ne , 19 un­cu mad­de­nin 1 in­ci fık­ra­sı­na ay­kı­rı ha­re­ket eden­ler hak­kın­da 10.000.000.000  li­ra pa­ra ce­za­sı uy­gu­la­nır.”

MAD­DE 6- Bu Ka­nun ya­yı­mı ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gi­rer.

MAD­DE 7- Bu Ka­nun hü­küm­le­ri­ni Ba­kan­lar Ku­ru­lu yü­rü­tür.