TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE
BOSNA-HERSEK ARASINDA HUKUKİ VE TİCARİ KONULARDA ADLİ İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASININ
ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
|
Kanun No. 5702 |
|
Kabul Tarihi: 25/10/2007 |
MADDE 1- 16/2/2005 tarihinde Saraybosna’da
imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Bosna-Hersek Arasında Hukuki ve Ticari
Konularda Adli İşbirliği Anlaşması”nın onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE BOSNA-HERSEK
ARASINDA HUKUKÎ VE
TİCARÎ KONULARDA ADLÎ İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI
Türkiye
Cumhuriyeti ile BosnaHersek (bundan böyle "Âkit
Taraflar" olarak anılacaklardır.),
Ulusal
egemenlik, haklarda eşitlik ve Âkit Tarafların iç işlerine karışmama ilkelerine
dayanarak, Hukukî ve Ticarî Konularda karşılıklı yardımlaşmayı kolaylaştırmak
ve dostluk ilişkilerini geliştirmek isteğiyle,
Hukukî
ve Ticarî Konularda Karşılıklı Yardımlaşma Anlaşması akdedilmesine karar vermişler
ve aşağıdaki gibi anlaşmışlardır.
KISIM 1
GENEL HÜKÜMLER
Madde 1
(1) İş
bu Anlaşmanın amacı, bir Âkit Tarafın vatandaşlarının, diğer Âkit Tarafın adlî
makamları önündeki hukukî işlemlerinde yasal korunması, Âkit Tarafların adlî
makamlarınca hukukî ve ticarî konularda karşılıklı adlî yardımın sağlanmasında
işbirliği yapılması ve hukukî konularda mahkeme kararlarının tanınması ve tenfızi hususlarını düzenlemektir.
Madde 2
(1)
Bir Âkit Tarafın vatandaşları, diğer Âkit Tarafın adlî makamları önünde yapılan
hukukî ve ticarî konulardaki işlemlerde, bu Âkit Tarafın vatandaşları ile aynı şartlarla
yasal korunma hakkına sahip olacaklardır.
(2) Bir Âkit Tarafın vatandaşları diğer Âkit
Tarafın adlî makamlarına, hukukî ve ticarî konularda dava açmak için bu Âkit
Tarafın vatandaşlarının tâbi olduğu şartlarla serbestçe müracaat hakkına sahip
olacaklardır.
(3) Âkit Taraflardan birinin ülkesinde idare
merkezi bulunan ve bu Âkit Tarafın mevzuatına uygun olarak kurulmuş tüzel kişiler,
işbu Anlaşmanın hükümlerinden yararlanma hakkına sahip olacaklardır. İşbu Anlaşmada
tüzel kişiler bakımından "ikâmet" teriminin idare merkezleri olarak
anlaşılması amaçlanmıştır.
Madde 3
(1) İşbu
Anlaşmada aksi öngörülmediği takdirde, Âkit Tarafların adlî makamları
birbiriyle Âkit Taraflarca tayin edilen Merkezi Makamlar aracılığı ile iletişim
kuracaklardır. Türkiye Cumhuriyeti yönünden Merkezi Makam Adalet Bakanlığıdır.
Bosna Hersek yönünden Merkezi Makam BosnaHersek
Adalet Bakanlığıdır.
(2) İşbu
Anlaşma hükümleri diplomatik veya konsolosluk kanalı ile iletişim kurulmasına
engel teşkil etmeyecektir.
(3) İşbu
Anlaşma kapsamında; adlî makamlar, Her bir Âkit Tarafın iç hukukuna göre belirlenecektir.
Madde 4
(1)
Merkezi Makamlar birbirleri ile talepte bulunulan Âkit Tarafın dilinde veya İngilizce
iletişim kuracaklardır.
(2)
Adlî yardım talepleri ve ekli belgeler, talepte bulunan Âkit Tarafın dilinde düzenlenecek
ve bunlara talepte bulunulan Âkit Tarafın dilinde veya İngilizce yapılmış onaylı
tercümeleri eklenecektir.
(3)
Adlî yardım talebinin yerine getirilmesi sonucu elde edilen belgeler, talepte
bulunulan Âkit Tarafın dilinde iletilecektir.
Madde 5
Âkit
Tarafların Adalet Bakanlıkları, Talep üzerine, İşbu Anlaşmaya konu teşkil eden
adlî sorunlarla ilgili olarak ülkelerindeki mevzuat ve uygulamalar hakkında
birbirlerine bilgi sağlayacaklardır.
KISIM 2
BÖLÜM 1
HUKUKÎ VE TİCARÎ KONULARDA ADLÎ YARDIMLAŞMA
Madde 6
Âkit
Tarafların adlî makamları, hukukî ve ticarî konularda özellikle belgelerin
tebliği, tarafların ve tanıkların dinlenmesi, bilirkişi incelemesi hususlarında
ve Âkit Tarafların mevzuatlarında öngörülen diğer herhangi bir adlî işlemin
yerine getirilmesinde birbirlerine yardım sağlayacaklardır.
Madde 7
(1)
Bir adlî yardım talebi şu hususları ihtiva edecektir:
a) Eğer
bilinmekte ise; talepte bulunan adlî
makam ve talepte bulunulan adlî makamın
adı;
b) Adlî yardım talep edilen davanın niteliği;
c)
Davanı n taraflarının isim ve adresleritüzel kişilerde bunların isimleri ve idare
merkezleri ve varsa, temsilcilerinin isim ve adresleri;
d) Eğer
talebin konusu belgelerin tebliğine ilişkin ise, muhatabın tam adresi ve tebliğ
edilecek belgeler;
e) İfadel erine başvurulacak
kişilerin isim ve adresleri ile eğer mevcutsa doğum tarihleri, vatandaşlıkları
ve meslekleri;
f) İfadelerine
başvurulacak kişilere yöneltilecek sorular;
g) Sağlanacak
delilin niteliği veya yerine getirilecek diğer adlî işlem;
h)Talebi
yerine getirilmesi için gerekli diğer bilgiler;
i) İncelenecek
diğer hususlar veya belgeler.
(2)
Bir hukukî yardım talebi, talepte bulunan makam tarafından imzalanacak ve resmî
olarak mühürlenecektir. Talebe ekli belgeler, talepte bulunan Âkit Tarafın
hukukuna göre onaylanacaktır.
Madde 8
(1)
Talepte bulunulan adlî makam, talebin yerine getirilmesinde kendi mevzuat hükümlerini
uygulayacaktır. Bununla birlikte, söz konusu adlî makam talepte bulunan adlî
makamın özel bir usul veya yöntem izlenmesini istemesi durumunda, talepte
bulunulan Âkit Tarafın iç hukukuna aykırı olmamak şartıyla bu usul veya yöntemi
takip edecektir.
(2)
Talepte bulunan adlî makamın istemesi durumunda, ilgili tarafların ve eğer
varsa temsilcilerinin hazır bulunabilmeleri için, işlemlerin yapılacağı tarih
ve yer hakkında bilgi verilecektir.
(3)
Talepte bulunulan adlî makam, talebin yerine getirildiğini tespit eden
belgeleri talepte bulunan adlî makama gönderecek veya talebin yerine
getirilemediği durumlarda bunun sebepleri
hakkında talepte bulunan makama bilgi verecek ve tüm ekleri iade
edecektir.
(4)
Talepte bulunulan Âkit Taraf, kendi ülkesindeki adlî yardım talebinin yerine
getirilmesi sebebiyle yapılan bütün masrafları üstlenecek ve bu masrafların ödenmesini
talep etmeyecektir.
Madde 9
Bir
adlî yardım talebinin yerine getirilmesi, talepte bulunulan Âkit Tarafın
egemenliğine, güvenliğine ve kamu düzenine zarar verebilecek nitelikte görülmekte
ise böyle bir talebin yerine getirilmesi reddedilebilir.
Madde 10
(1)
Talepte bulunan Âkit Tarafın bir adlî makamı huzurunda hazır bulunmak üzere çağrılan
bir tanık veya bilirkişi hakkında, hangi uyrukta olursa olsun, Âkit Tarafın ülkesinde,
bu taraf ülkesine girmeden önce vukuu bulan herhangi bir mahkûmiyet veya
fiilden dolayı kovuşturma yapılamaz veya tutuklanamaz veya kişisel özgürlüğü hakkında
diğer herhangi bir kısıtlama getirilemez. Bir tanık veya bilirkişi, tanıklık
beyanı ya da bilirkişilik görevinden dolayı ayrıca
kovuşturmaya, tutuklamaya ya da mahkûmiyet cezasının
uygulanmasına da tâbi tutulamayacaktır.
(2)
l.fıkradaki dokunulmazlık, tanık veya bilirkişinin ülkeyi terk etme olanağı
bulunduğu halde adlî makamlarca hazır bulunmasının artık gerekmediği kendisine
bildirildiği tarihten itibaren 7 günlük sürenin sonunda talepte bulunan Âkit
Tarafın sınırlarını terk etmemesi ya da terk ettiği
halde kendi isteği ile geri dönmesi halinde sona erecektir.
(3)
Bir tanık veya bilirkişi için çıkarılan çağrı yazısında, talepte bulunan Âkit
Tarafın mevzuatında seyahat, ikamet masrafları ve bilirkişilik ücretinin ödenmesi
için öngörülen şartlar belirtilecektir. Böyle bir kişinin talebi üzerine, yol
ve ikamet giderlerinin karşılanması için talepte bulunan adlî makamca bir avans
ödenecektir.
BÖLÜM 2
BELGELER
Madde 11
Bir Âkit
Taraf adlî makamının talebi üzerine, diğer Âkit Taraf, talepte bulunan Âkit Tarafın
vatandaşlarının şahsî durumlarına ilişkin kayıtların, şahsî işleri ve
menfaatleri ile ilgili diğer belge lerin suretlerini
tercümesiz ve ücretsiz gönderecektir.
Madde 12
(1) Âkit
Taraflardan birisinin ülkesinde düzenlenmiş veya onaylanmış ve resmî mühür taşıyan
belgeler diğer Âkit Tarafın bir adlî makamı önündeki işlemlerde tasdikten muaf tutulacaktır.
(2) Âkit
Taraflardan birinin resmî makamlarınca düzenlenen belgeler, diğer Âkit Taraf ülkesindeki
resmî belgelerle aynı ispat gücüne sahip olacaktır.
BÖLÜM 3
YARGILAMA MASRAFLARI VE TEMİNATTAN MUAFİYET
(JUDİCATUM SOLVİ)
Madde 13
Bir Âkit
Tarafın vatandaşları, diğer Âkit Tarafın adlî makamları önündeki işlemlerinde,
sadece yabancı olmaları veya diğer Âkit Taraf ülkesinde ikametgâhları
bulunmamasından ötürü teminat vermekle yükümlü tutulmayacaklardır.
Madde 14
Âkit
Taraflardan birinin vatandaşları, diğer Âkit Tarafın ülkesinde yargılama harç
ve masraflarının ödenmesi için, bu Tarafın vatandaşları ile aynı şartlar altında
adlî yardımdan yararlanmaya hak kazanacaklardır.
İşbu
anlaşma gereğince adlî müzaherete, başvuruda bulunanın ekonomik, ailevi, ve şahsi
durumlarını gösteren belgelere bağlı olarak hak kazanılacaktır. Belgeler başvuruda
bulunanın ikamet ettiği Âkit Tarafın hukukuna göre veya başvuruda bulunan her
iki Âkit Taraf ülkesinde ikamet etmemekte ise vatandaşı olduğu Âkit Tarafın
hukukuna göre düzenlenecektir.
Madde 15
Eğer
bir Âkit Tarafın adlî makamı, diğer Âkit Tarafın ülkesinde ikamet etmekte olan
bir kişiye bir işlemi yapması için belli bir süre vermiş ise, bu süre
belgelerin söz konusu kişiye tebliğ tarihinden itibaren işlemeye başlayacaktır.
KISIM 3
HUKUKÎ VE TİCARÎ KONULARDAKİ KARARLARIN
TANINMASI VE TENFİZİ
Madde 16
(1) Âkit
Taraflar, diğer Âkit Taraf ülkesinde verilmiş aşağıda gösterilen kararları, işbu
Anlaşma hükümlerine uygun olarak kendi ülkelerinde tanıyacak ve tenfiz edeceklerdir:
a) Yargıl ama masraflarına
ilişkin kararları da kapsayacak şekilde hukukî ve ticarî konulardaki mahkeme
kararları;
b) Hukukî konularda bir mahkeme önünde yapılmış
veya mahkemece onaylanmış sulh anlaşmaları;
c) Cezai konularda tazminata ilişkin olarak
verilmiş mahkeme kararları
(2)
Sadece işbu Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra verilen kararlar, bu Anlaşma
hükümleri uyarınca tanıma ve tenfize tâbi olacaktır.
Madde 17
İşbu
Anlaşmanın 16. maddesinde belirtilen kararlar aşağıdaki şartlarda tanınacak ve tenfiz edilecektir.
a)
Karar verildiği Âkit Taraf hukuku uyarınca kesin ve icra edilebilir olmalıdır;
b)
Davalı, kararın verildiği Âkit Tarafın hukuku uyarınca usulüne uygun bir şekilde
mahkemeye çağrılmış olmalıdır.
c)
Davanın tarafları savunma hakkından yoksun bırakılmamalı ve kendilerine mahkeme
önüne çıkmak için usulüne uygun şekilde tebligat yapılmalı, iddialarını ileri sürme
ve savunma yapma imkansızlıkları halinde kendilerini temsil ettirebilme olanağı
tanınmalı
d)
Aynı taraflar arasında, aynı sebep ve konuya dayalı olarak:
i) Tanıma ve tenfizin
talep edildiği Âkit Taraf mahkemesinde daha önce açılmış ve görülmekte olan bir
dava, veya
ii) Talep edilen Âkit Taraf mahkemesince sonuçlandırılmış
nihaî bir dava
Bulunmamalıdır.
e) Karar, tanıma ve tenfizin
talep edildiği Âkit Tarafın mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir
konuda verilmelidir.
f) Kararın tanınması ve tenfizi
tanıma ve tenfiz talebinde bulunulan Âkit Tarafın
kamu düzenine aykırı olmamalıdır.
Madde 18
(1)
Tanıma ve tenfiz başvurusu, tanıma ve tenfizin talep edildiği Âkit Tarafın yetkili mahkemesine,
doğrudan yapılacaktır.
(2)
Başvuruya aşağıdaki belgeler eklenecektir:
a)
Kararın kesinleşmiş ve icra kuvvetini haiz olduğunu tevsik eden bir şerh ile
tam ve aslına uygunluğu onaylanmış bir örneği;
b)
Karar gıyapta verilmiş ise, gıyabında karar verilen tarafın usulüne uygun
olarak çağrıldığını tespit eden gerekli belgelerin aslı veya onaylanmış örnekleri;
c) Bu
maddenin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen başvuru ve belgelerin, kararın tanınmasının
ve tenfizinin talep edildiği Âkit Tarafın dilinde
veya İngilizce onaylanmış çevirisi.
Madde 19
(1) Kararların tanınması ve tenfizine ilişkin usule, tanıma ve tenfizin
talep edildiği Âkit Tarafın hukuku uygulanacaktır.
(2)
Tanıma ve tenfize karar veren mahkeme, sadece işbu
Anlaşmanın 1718. maddelerini gözönünde tutacak ve
kararın esasını incelemeyecektir.
Madde 20
İşbu
Anlaşmanın tanıma ve tenfize ilişkin hükümleri, Âkit
Tarafların yabancı bir kararın icrası sonucu elde edilen para ve eşyanın yurtdışına
transferi ile ilgili mevzuat hükümlerine engel teşkil etmeyecektir.
KISIM 4
NİHAİ HÜKÜMLER
Madde 21
İşbu
Anlaşma, Âkit Tarafların katılmış olduğu veya katılacağı bu Anlaşma ile düzenlenen
konulara ilişkin hükümleri içeren diğer uluslararası belgeleri ihlâl
etmeyecektir.
Madde 22
Âkit
Taraflar arasında işbu Anlaşmanın uygulanması ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek
sorunlar, diplomatik kanaldan çözümlenecektir.
Madde 23
(1) İşbu
Anlaşma onaylanacaktır. Onay belgeleri Ankara/Saraybosna'da
teati edilecektir.
(2) İşbu
Anlaşma, onay belgelerinin teati edilmesinden 30 gün sonra yürürlüğe
girecektir.
(3) İşbu
Anlaşma süresiz olarak yürürlükte kalacaktır.
(4)
Her Âkit Taraf, yazılı bildirimde bulunmak suretiyle Anlaşmayı feshedebilir. Bu
halde Anlaşma, diğer Âkit Tarafın yazılı bildirimi aldığı tarihten itibaren on
iki aylık süre boyunca yürürlükte kalacaktır.
İşbu
hükümlerin kanıtı olarak Âkit Tarafların yetkili temsilcileri işbu anlaşmayı
imzalamışlardır.
Saraybosna’da
16/02/2005 tarihinde her biri Türkçe, Boşnakça, Hırvatça, Sırpça ve İngilizce
dillerinde ikişer nüsha halinde düzenlenmiş olan tüm metinler aynı derecede geçerlidir.
Yorumda aykırılık halinde, İngilizce metin geçerli olacaktır.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ BOSNA-HERSEK
ADINA ADINA
(İmza) (İmza)