TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE
ROMANYA ARASINDA HUKUKİ KONULARDA ADLİ YARDIMLAŞMA ANLAŞMASININ ONAYLANMASININ
UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN
|
Kanun No. 5704 |
|
Kabul Tarihi: 25/10/2007 |
MADDE 1- 28/9/2005 tarihinde Ankara'da imzalanan
"Türkiye Cumhuriyeti ile Romanya Arasında Hukuki Konularda Adli Yardımlaşma
Anlaşması"nın onaylanması uygun bulunmuştur.
MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini
Bakanlar Kurulu yürütür.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE
ROMANYA ARASINDA HUKUKÎ KONULARDA
ADLÎ YARDIMLAŞMA ANLAŞMASI
Türkiye
Cumhuriyeti ile Romanya (bundan böyle “Âkit Taraflar” olarak anılacaklardır),
Ulusal
egemenlik, haklarda eşitlik ve Âkit Tarafların içişlerine karışmama ilkelerine
dayanarak,
Hukukî
konulardaki adlî yardımlaşma alanında işbirliğini daha ilerletmek arzusu ile,
Bu Anlaşmanın
akdedilmesine karar vermişler ve bu amaçla aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır;
KISIM BİR
GENEL HÜKÜMLER
Madde 1 Amaç ve TanımIar
(1) İşbu
Anlaşmanın amacı, bir Âkit Tarafın vatandaşlarının, diğer Âkit Tarafın adlî
makamları önündeki hukukî işlemlerinde yasal korunması, Âkit Tarafların adlî
makamlarınca hukukî konularda karşılıklı adlî yardımın sağlanmasında işbirliği
yapılması ve hukukî konularda mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi hususlarını düzenlemektir.
(2) Bu Anlaşma
kapsamında; “Hukukî konular” terimi, aile hukukunu da kapsayan özel hukuk
davalarını ve ticaret hukuku davalarını ifade eder.
Madde 2 Yasal Korunma
(1) Bir Âkit
Tarafın vatandaşları, diğer Âkit Tarafın adlî makamları önünde yapılan hukuki
konulardaki işlemlerde, bu Âkit Tarafın vatandaşları ile aynı şartlarla yasal korunma
hakkına sahip olacaklardır.
(2) Bir Âkit
Tarafın vatandaşları diğer Âkit Tarafın adlî makamlarına, hukukî konularda dava
açmak için bu Âkit tarafın vatandaşlarının tâbi olduğu şartlarla serbestçe müracaat
hakkına sahip olacaklardır.
(3) Âkit
Taraflardan birinin ülkesinde idare merkezi bulunan ve bu Âkit Tarafın mevzuatına
uygun olarak kurulmuş tüzel kişiler, işbu Anlaşmanın hükümlerinden yararlanma
hakkına sahip olacaklardır.
Madde 3 İletişim Yolları
(1) İşbu
Anlaşmada aksi öngörülmediği takdirde, Âkit Tarafların adlî makamları
birbirleriyle Âkit Taraflarca tayin edilen Merkezî Makamlar aracılığı ile iletişim
kuracaklardır. Türkiye Cumhuriyeti yönünden Merkezî Makam Adalet Bakanlığı’dır.
Romanya yönünden Merkezî Makam Adalet Bakanlığı’dır.
(2) İşbu Anlaşma
hükümleri diplomatik veya konsolosluk kanalı ile iletişim kurulmasına engel teşkil
etmeyecektir.
(3) İşbu
Anlaşma kapsamında; adlî makamlar, her bir Âkit Tarafın iç hukukuna göre
belirlenecektir.
Madde 4 Dil
(1) Merkezî
Makamlar birbirleriyle talepte bulunulan Âkit Tarafın dilinde veya İngilizce
iletişim kuracaklardır.
(2) Adlî
yardım talepleri ve ekli belgeler, talepte bulunan Âkit Tarafın dilinde düzenlenecek
ve bunlara talepte bulunulan Âkit Tarafın dilinde veya İngilizce yapılmış onaylı
tercümeleri eklenecektir.
(3) Bir adlî
yardım talebinin yerine getirilmesi sonucu elde edilen belgeler, talepte
bulunulan Âkit Tarafın dilinde iletilecektir.
Madde 5 Bilgi Değişimi
Âkit
Tarafların Adalet Bakanlıkları, talep üzerine, işbu Anlaşmaya konu teşkil eden adlî
sorunlarla ilgili olarak ülkelerindeki mevzuat ve uygulamalar hakkında
birbirlerine bilgi vereceklerdir.
KISIM İKİ
ADLÎ YARDIMLAŞMA
BÖLÜM 1
HUKUKÎ KONULARDA ADLÎ YARDIMLAŞMA
Madde 6 Yardımın Kapsamı
Âkit Tarafların
adlî makamları, hukukî konularda özellikle belgelerin tebliği, tarafların ve
tanıkların dinlenmesi, bilirkişi incelemesi hususlarında ve Âkit Tarafların
mevzuatlarında öngörülen diğer herhangi bir adlî işlemin yerine getirilmesinde
birbirlerine yardım sağlayacaklardır.
Madde 7 Talebin İçeriği
(1 ) Bir adlî
yardım talebi şu hususları ihtiva edecektir:
a) Eğer
bilinmekte ise; talepte bulunan adlî makam ve talepte bulunulan adlî makamın adı;
b) Adlî yardımı
gerekli kılan davanın niteliği;
c) Davanın
taraflarının isim ve adresleri tüzel kişilerde bunların isimleri ve idare
merkezleri ve varsa, temsilcilerinin isim ve adresleri;
d) Eğer
talebin konusu belgelerin tebliğine ilişkin ise, muhatabın tam adresi ve tebliğ
edilecek belgeler;
e) İfadelerine
başvurulacak kişilerin isim ve adresleri ile eğer mevcutsa doğum tarihleri,
vatandaşlıkları ve meslekleri;
f) İfadelerine
başvurulacak kişilere yöneltilecek sorular;
g) Sağlanacak
delilin niteliği veya yerine getirilecek diğer adlî işlem;
h) Talebin
yerine getirilmesi için gerekli diğer bilgiler;
i) İncelenecek
diğer hususlar veya belgeler.
(2) Bir adlî
yardım talebi, talepte bulunan makam tarafından imzalanacak ve resmî olarak mühürlenecektir.
Talebe ekli belgeler, talepte bulunan Âkit Tarafın hukukuna göre onaylanacaktır.
Madde 8 Yardımın Usulü
(1) Talepte
bulunulan Adlî makam, talebin yerine getirilmesinde kendi mevzuat hükümlerini
uygulayacaktır. Bununla birlikte, söz konusu Adlî makam, talepte bulunan Adlî
makamın özel bir usul veya yöntem izlenmesini istemesi durumunda, talepte
bulunulan Âkit Tarafın iç hukukuna aykırı olmamak şartıyla bu usul veya yöntemi
takip edecektir.
(2) Talepte
bulunan adlî makamın istemesi durumunda, ilgili tarafların ve eğer varsa
temsilcilerinin hazır bulunabilmeleri için, işlemlerin yapılacağı tarih ve yer
hakkında bilgi verilecektir.
(3) Talepte
bulunulan adlî makam, talebin yerine getirildiğini tespit eden belgeleri
talepte bulunan adlî makama gönderecek veya talebin yerine getirilemediği
durumlarda bunun sebepleri hakkında talepte bulunan makama bilgi verecek ve tüm
ekleri iade edecektir.
(4) Talepte
bulunulan Âkit Taraf, kendi ülkesinde adlî yardım talebinin yerine getirilmesi
sebebiyle yapılan bütün masrafları üstlenecek ve bu masrafların ödenmesini
talep etmeyecektir.
Madde 9 Yardımın Reddi
Bir adlî yardım
talebinin yerine getirilmesi, talepte bulunulan Âkit Tarafın egemenliğine, güvenliğine
ve kamu düzenine zarar verebilecek nitelikte görülmekte ise böyle bir talebin
yerine getirilmesi reddedilebilir.
Madde 10
Dokunulmazlık
(1) Talepte
bulunan Âkit Tarafın bir adlî makamı huzurunda hazır bulunmak üzere çağrılan
bir tanık veya bilirkişi hakkında, hangi uyrukta olursa olsun, Âkit Tarafın ülkesinde,
bu Taraf ülkesine girmeden önce vuku bulan herhangi bir mahkûmiyet veya fiilden
dolayı kovuşturma yapılamaz veya tutuklanamaz veya kişisel özgürlüğü hakkında
diğer herhangi bir kısıtlama getirilemez. Bir tanık veya bilirkişi, tanıklık
beyanı ya da bilirkişilik görevinden dolayı ayrıca
kovuşturmaya, tutuklamaya ya da mahkûmiyet cezasının
uygulanmasına da tâbi tutulmayacaktır.
(2) 1. fıkradaki
dokunulmazlık, tanık veya bilirkişinin ülkeyi terk etme olanağı bulunduğu halde
adlî makamlarca hazır bulunmasının artık gerekmediği kendisine bildirildiği
tarihten itibaren 7 günlük sürenin
sonunda Talepte bulunan Âkit Tarafın sınırlarını terk etmemesi ya da terk ettiği halde kendi isteği ile geri dönmesi
halinde sona erecektir.
(3) Bir tanık
veya bilirkişi için çıkarılan çağrı yazısında, talepte bulunan Âkit Tarafın
mevzuatında seyahat, ikamet masrafları ve bilirkişilik ücretinin ödenmesi için öngörülen
şartlar belirtilecektir. Böyle bir kişinin talebi üzerine, yol ve ikamet
giderlerinin karşılanması için talepte bulunan adlî makamca bir avans ödenecektir.
BÖLÜM 2
BELGELER
Madde 11 Belgelerin Gönderilmesi
Bir Âkit
Taraf adlî makamının talebi üzerine, diğer Âkit Taraf, talepte bulunan Âkit
Tarafın vatandaşlarının şahsî durumlarına ilişkin kayıtların, şahsî işleri ve
menfaatleri ile ilgili diğer belgelerin suretlerini tercümesiz ve ücretsiz gönderecektir.
Madde 12 Belgelerin Geçerliği
1. Âkit
Taraflardan birinin ülkesinde düzenlenmiş veya onaylanmış ve resmi mühür taşıyan
belgeler diğer Âkit Tarafın bir adlî makamı önündeki işlemlerde tasdikten muaf
tutulacaktır.
2. Âkit
Taraflardan birinin resmî makamlarınca düzenlenen belgeler, diğer Âkit Taraf ülkesindeki
resmî belgelerle aynı güce sahip olacaktır.
BÖLÜM 3
YARGILAMA
MASRAFLARI VE TEMİNATTAN MUAFİYET
(JUDICATUM SOLVI)
Madde 13 Teminatları Muafiyet (Judicatum Solvi)
Bir Âkit
Tarafın vatandaşları, diğer Âkit Tarafın adlî makamları önündeki işlemlerinde,
salt yabancı olmaları veya diğer Âkit Taraf ülkesinde ikametgâhları bulunmamasından
ötürü teminat akçesi (Judicatum solvi)
vermekle yükümlü tutulmayacaklardır.
Madde 14 Adlî
Müzaheret
(1) Âkit
Taraflardan birinin vatandaşları, diğer Âkit Tarafın ülkesinde yargılama harç
ve masraflarının ödenmesi için, bu Tarafın vatandaşları ile aynı şartlar altında
adlî yardımdan yararlanmaya hak kazanacaklardır.
(2) İşbu
Anlaşma gereğince adlî müzaherete, başvuruda bulunanın ekonomik, ailevi ve şahsi
durumlarını gösteren belgelere bağlı olarak hak kazanılacaktır. Belgelerin düzenlenişinde,
başvuruda bulunanın ikamet ettiği Âkit Tarafın hukuku veya başvuruda bulunan
her iki Âkit Taraf ülkesinde ikamet etmemekte ise vatandaşı olduğu Âkit Tarafın
hukuku uygulanacaktır.
Madde 15 Süreler
Eğer bir Âkit
Tarafın adlî makamı, diğer Âkit Tarafın ülkesinde ikamet etmekte olan bir kişiye
bir işlemi yapması için belli bir süre vermiş ise, bu süre belgelerin söz
konusu kişiye tebliğ tarihinden itibaren işlemeye başlayacaktır.
KISIM ÜÇ
KARARLARIN TANINMASI VE TENFİZİ
Madde 16 Tanıma ve Tenfizin
Amacı
(1) Âkit
Taraflar, diğer Âkit Taraf ülkesinde verilmiş aşağıda gösterilen kararları, işbu
Anlaşma hükümlerine uygun olarak kendi ülkelerinde tanıyacak ve tenfiz edeceklerdir:
a) Hukukî
konularda verilmiş mahkeme kararları;
b) Cezaî
konularda tazminata ilişkin olarak verilmiş mahkeme kararları.
(2) Bu Kısım
hükümleri, hukuki konularda bir mahkeme önünde yapılmış veya mahkemece onaylanmış
sulh anlaşmalarına da uygulanacaktır.
(3) Ancak işbu
Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonra verilen kararlar, bu Anlaşma hükümleri
uyarınca tanıma ve tenfize tâbi olacaktır.
Madde 17 Tanıma ve Tenfizin Şartları
İşbu Anlaşmanın
16. maddesinde belirtilen kararlar, kararın verildiği Âkit Taraf hukuku uyarınca
kesin ve icra edilebilir olduğu takdirde tanınacak ve tenfiz
edilecektir.
Madde 18 Tanıma ve Tenfizin
Reddi
Bir kararın
tanınması ve tenfizi aşağıdaki hallerden birinin varlığı
halinde reddedilebilir:
(1) Kararın
tanınması ve tenfızi; tanıma, ve tenfiz
talepte bulunulan Âkit Tarafın kamu düzenine açıkça aykırı ise;
(2) Davanın
tarafları savunma hakkından yoksun bırakılmış ve kendilerine mahkeme önüne çıkmak
için usulüne uygun şekilde tebligat yapılmamış ve bizzat iddialarını ileri sürme
ve savunma yapma imkânsızlıkları halinde kendilerine temsil edilebilme olanağı
tanınmamış ise;
(3) Karar,
tanıma ve tenfizin talep edildiği Âkit Tarafın
mahkemelerinin münhasır yetkisine giren bir konuda verilmiş ise;
(4) Aynı
taraflar arasında, aynı sebep ve konuya dayalı olarak;
a) Tanıma
ve tenfizin talep edildiği Âkit Taraf mahkemesinde
daha önce açılmış ve görülmekte olan bir dava, veya
b) Talep
edilen Âkit Taraf mahkemesince sonuçlandırılmış nihaî bir karar mevcut ise.
Madde 19 Tanıma ve Tenfiz
Usulü
(1) Tanıma ve
tenfiz başvurusu, tanıma ve tenfizin
talep edildiği Âkit Tarafın yetkili mahkemesine, tanıma ve tenfiz
talep eden tarafından bizzat ya da yasal temsilci
aracılığıyla doğrudan yapılacaktır.
(2) Başvuruya
aşağıdaki belgeler eklenecektir:
a) Kararın
kesinleşmiş ve icra kuvvetini haiz olduğunu tevsik eden bir şerh ile tam ve aslına
uygunluğu onaylanmış bir örneği;
b) Karar gıyapta
verilmiş ise, gıyabında karar verilen tarafın usulüne uygun olarak çağrıldığını
tespit eden gerekli belgelerin aslı veya onaylanmış örnekleri;
c) Bu
maddenin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen başvuru ve belgelerin, kararın tanınmasının
ve tenfizinin talep edildiği Âkit Tarafın dilinde
veya İngilizce onaylanmış çevirisi.
Madde 20 Uygulanacak Hukuk
(1)
Kararların tanınması ve tenfizine ilişkin usule, tanıma
ve tenfizin talep edildiği Âkit Tarafın hukuku
uygulanacaktır.
(2) Tanıma
ve tenfize karar veren mahkeme, sadece işbu Anlaşmanın
1719. maddelerini göz önünde tutacak ve kararın esasını incelemeyecektir.
Madde 21 Para ve Eşyanın Transferi
İşbu Anlaşmanın
tanıma ve tenfize ilişkin hükümleri, Âkit Tarafların
yabancı bir kararın icrası sonucu elde edilen para ve eşyanın yurtdışına
transferi ile ilgili mevzuat hükümlerine hâlel getirmeyecektir.
KISIM DÖRT
NİHAÎ HÜKÜMLER
Madde 22 Uluslararası Belgelerle İrtibat
İşbu Anlaşma,
Âkit Tarafların katılmış olduğu veya katılacağı bu Anlaşma ile düzenlenen
konulara ilişkin hükümleri içeren diğer uluslararası belgeleri ihlâl
etmeyecektir.
Madde 23 Sorunların Çözümü
Âkit
Taraflar arasında işbu Anlaşmanın uygulanması ile ilgili olarak ortaya çıkabilecek
sorunlar, diplomatik kanaldan çözümlenecektir
Madde 24 Yürürlüğe
Giriş ve Geçerlilik
(1) İşbu
Anlaşma, Âkit Taraflarca onaylanacak ve onay belgelerinin teati edilmesinden 30
gün sonra yürürlüğe girecektir.
(2) İşbu
Anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihte 25 Kasım 1968’de Ankara’da imzalanan “Türkiye
Cumhuriyeti ile Romanya Sosyalist Cumhuriyeti Arasında Hukukî ve Cezaî İşlerde
Adlî Yardım Sözleşmesi” sona erecektir.
(3) İşbu
Anlaşma süresiz olarak yürürlükte kalacaktır.
(4) Her Âkit
Taraf, yazılı bildirimde bulunmak suretiyle Anlaşmayı feshedebilir. Bu halde
Anlaşma, diğer Âkit Tarafın yazılı bildirimi aldığı tarihten itibaren on iki
aylık süre boyunca yürürlükte kalacaktır.
İşbu hükümlerin
kanıtı olarak Âkit Tarafların yetkili temsilcileri işbu anlaşmayı imzalamışlardır.
Ankara’da
28 Eylül 2005 günü her biri Türkçe, Romence ve İngilizce dillerinde ikişer nüsha
halinde düzenlenmiş olan tüm metinler aynı derecede geçerlidir. Yorumda aykırılık
halinde, İngilizce metin geçerli olacaktır.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ROMANYA
ADINA ADINA
Abdullah
GÜL Monica Luisa MACOVEI
Dışişleri
Bakanı ve Adalet
Bakanı
Başbakan Yardımcısı