TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

TUTANAK ÖZETİ

109’uncu Birleşim

16 Temmuz 2025 Çarşamba

TBMM Genel Kurulu saat 14.04’te açılarak dokuz oturum yaptı.

Sivas Milletvekili Ahmet Özyürek, Sivas'a,

Erzurum Milletvekili Selami Altınok, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesinin 32'nci Yıllık Genel Kurul Toplantısı'ndaki temaslarına ve çalışmalarına,

Kayseri Milletvekili Aşkın Genç, Kayseri'nin sorunlarına,

İlişkin gündem dışı birer konuşma yaptılar.

Şırnak Milletvekili Arslan Tatar, Şırnak'a yapılan yatırımlara,

Tekirdağ Milletvekili Mestan Özcan, 15 Temmuza,

Konya Milletvekili Barış Bektaş,

Mersin Milletvekili Perihan Koca,

Çorum Milletvekili Mehmet Tahtasız;

LGS sonuçlarına ve Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin'e,

Konya Milletvekili Mustafa Hakan Özer, "terörsüz Türkiye" vizyonuna,

Trabzon Milletvekili Yavuz Aydın, Türkiye'de emekliliğe,

Adana Milletvekili Ayhan Barut,

Kırklareli Milletvekili Vecdi Gündoğdu;

İktidara,

Samsun Milletvekili Murat Çan, Samsun'un Vezirköprü ilçesindeki kenevir ekimine,

Amasya Milletvekili Reşat Karagöz, çiftçilerin elektrik faturalarına,

Şanlıurfa Milletvekili Ferit Şenyaşar, barış sürecine,

Kocaeli Milletvekili Mehmet Aşıla, Dünya Sağlık Örgütünün Uluslararası Sağlık Tüzüğü değişikliklerine,

Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel, OSKİ işçilerinin ücretlerine,

Hatay Milletvekili Mehmet Güzelmansur,

Hatay Milletvekili Nermin Yıldırım Kara,

Osmaniye Milletvekili Asu Kaya;

Öldürülen üniversite öğrencisi Ayşe Tokyaz'a,

Kocaeli Milletvekili Mühip Kanko, gerçek ekonomiye,

Şırnak Milletvekili Mehmet Zeki İrmez, Cizre Devlet Hastanesine,

Adana Milletvekili Orhan Sümer, mısır ithalatına,

Uşak Milletvekili Ali Karaoba, Uşak Valisine ve Banaz Kaymakamına seslenmek istediğine,

İstanbul Milletvekili Celal Fırat, Hatay'ın Samandağ ilçesinde sürdürülen rezerv alan uygulamalarına,

Düzce Milletvekili Talih Özcan, fındık fiyatına,

Kırşehir Milletvekili Metin İlhan, Kırşehir'de yeniden ÇED başvurusu yapan maden şirketine,

Burdur Milletvekili İzzet Akbulut, Burdur'daki esnafın sıkıntısına,

Bursa Milletvekili Yüksel Selçuk Türkoğlu, teröristlerden gelen mesajlara,

Van Milletvekili Gülderen Varli, engellilerin sorunlarına ve Van Büyükşehir Belediyesi Engelli Dairesi Başkanlığına,

Hatay Milletvekili Necmettin Çalışkan, katledilen Ayşe Tokyaz'a, Hatay'da yapımı tamamlanan deprem ve köy evlerine,

Mersin Milletvekili Talat Dinçer, site yönetimlerine, aidatlarına ve icralara,

Ankara Milletvekili Yüksel Arslan, bir holding tarafından işletilen santralde ve maden sahasında çalışan işçilere,

Karabük Milletvekili Cevdet Akay, vergi yüküne ve faiz giderine,

Siirt Milletvekili Sabahat Erdoğan Sarıtaş,

Bitlis Milletvekili Semra Çağlar Gökalp;

13 Temmuzda İstanbul'un Bayrampaşa ilçesinde yaşanan olaya,

Giresun Milletvekili Elvan Işık Gezmiş, Giresun'un yaylalarının ve köylerinin sorunlarına,

İstanbul Milletvekili Burak Akburak, Yağmur Suyu Hasadı Projesi'ne,

Ordu Milletvekili Seyit Torun, mahkemenin bugün Ekrem İmamoğlu'yla ilgili verdiği karara ve Akın Gürlek'e,

Mersin Milletvekili Ali Bozan, Suriye'de Alevilere ve Dürzilere yapılan katliama,

Gaziantep Milletvekili Hasan Öztürkmen, 15 Temmuzda kamu binalarına asılan postere,

İstanbul Milletvekili Bülent Kaya, 15 Temmuzun 9'uncu yılına, Kıbrıs Barış Harekâtı'nın yıl dönümüne, Saadet Partisinin 24'üncü yaşına, görüşmelerine devam edilecek olan 215 sıra sayılı Kanun Teklifi’ne, Türkiye Baralor Birliğinin iktidar partisi grubundan talep ettiği randevuya, "terörsüz Türkiye" sürecine ve bu sürece dair hem önerilerini hem de eleştirilerini her platformda dile getireceklerine,

İstanbul Milletvekili Mehmet Satuk Buğra Kavuncu, 15 Temmuz darbe girişiminin yıl dönümüne, 11 Temmuz Cuma günü PKK’ya mensup 30 kişilik bir terörist grubun silah bırakmasına ve yürütülen sürece, millî kimliğin önemine, bir rap şarkıcısının tutukluyken yaşadıklarına ve yargının geldiği noktaya,

Manisa Milletvekili Erkan Akçay, 15 Temmuz darbe girişiminin yıl dönümüne, 11 Temmuz Cuma günü tarihî bir dönemin yaşandığına, sürece ve "terörsüz Türkiye" hedefine,

Muş Milletvekili Sezai Temelli, ülkede barışa ve toplumsal barışa, 15 Temmuz kalkışmasına, 1 Ekimde başlayan sürecin 11 Temmuza kadar gelmesine, toplumun beklentisine ve hâlâ nefret söyleminden beslenenler olduğuna, Suriye rejimine, 215 sıra sayılı Kanun Teklifi'ne,

Ankara Milletvekili Murat Emir, 15 Temmuz darbe girişiminin 9'uncu yılına, LGS sonuçlarına ve Millî Eğitim Bakanı Yusuf Tekin'e, 215 sıra sayılı Kanun Teklifi'ne,

Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, Kızılcahamam'da gerçekleştirdikleri 32'nci İstişare ve Değerlendirme Toplantısı'na, 15 Temmuz uluslararası darbe ve işgal girişiminin 9'uncu seneidevriyesine, “terörsüz Türkiye”ye ve Türkiye Yüzyılı'nın inşasına, İstanbul Milletvekili Bülent Kaya ile Ankara Milletvekili Murat Emir'in yaptıkları açıklamalarındaki bazı ifadelerine,

Ankara Milletvekili Murat Emir, Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu'nun yaptığı açıklamasındaki bazı ifadelerine,

İstanbul Milletvekili Mehmet Satuk Buğra Kavuncu, Muş Milletvekili Sezai Temelli'nin yaptığı açıklamasındaki bazı ifadelerine,

Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, Ankara Milletvekili Murat Emir ile İstanbul Milletvekili Mehmet Satuk Buğra Kavuncu'nun yaptıkları açıklamalarındaki bazı ifadelerine,

Muş Milletvekili Sezai Temelli, Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu ile İstanbul Milletvekili Mehmet Satuk Buğra Kavuncu'nun yaptıkları açıklamalarındaki bazı ifadelerine,

Ankara Milletvekili Murat Emir, Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu'nun yaptığı açıklamasındaki bazı ifadelerine,

İstanbul Milletvekili Mehmet Satuk Buğra Kavuncu, Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu'nun sataşma nedeniyle yaptığı konuşmasındaki bazı ifadeleri ile Muş Milletvekili Sezai Temelli'nin yaptığı açıklamasındaki bazı ifadelerine,

İstanbul Milletvekili Bülent Kaya, imam-hatip okullarının bu tarz tartışmalarla yıpratılmaması gerektiğine,

Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, Ankara Milletvekili Murat Emir'in yaptığı açıklamasındaki bazı ifadelerine,

Ankara Milletvekili Aliye Timisi Ersever, iş cinayetlerine,

Rize Milletvekili Tahsin Ocaklı, yaş çay taban fiyatına ve 215 sıra sayılı Kanun Teklifi'ne,

Adana Milletvekili Müzeyyen Şevkin, tutuklu Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar'a,

Zonguldak Milletvekili Muammer Avcı, Filyos Limanı'nı ulusal demir yolu ağına bağlayacak yatırıma,

Balıkesir Milletvekili Mustafa Canbey, LGS’yle ilgili imam-hatip okullarını hedef alan paylaşımlara,

Yalova Milletvekili Tahsin Becan, Yalova'da büyük mükellef vergi dairelerinin açılması gerektiğine,

Balıkesir Milletvekili Serkan Sarı, Ulusal Süt Konseyinin açıkladığı çiğ süt tavsiye fiyatına,

Diyarbakır Milletvekili Mehmet Sait Yaz, Kızılcahamam'da gerçekleştirdikleri 32'nci İstişare ve Değerlendirme Toplantısı'na,

Tekirdağ Milletvekili Nurten Yontar, Tekirdağ’ın Şarköy ilçesinde çıkan yangına,

İlişkin birer açıklamada bulundular.

Balıkesir Milletvekili Turhan Çömez, Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu'nun yaptığı açıklaması sırasında şahsına,

Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, Balıkesir Milletvekili Turhan Çömez'in sataşma nedeniyle yaptığı konuşması sırasında Adalet ve Kalkınma Partisine,

Sataşması nedeniyle birer konuşma yaptılar.

Başkanlıkça, Genel Kurulu ziyaret eden Tekirdağ Kent Konseyi Başkanları ve Yönetim Kurulu üyelerine "Hoş geldiniz." denildi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının, Akdeniz Parlamenter Asamblesi (AKDENİZ-PA), Akdeniz İçin Birlik Parlamenter Asamblesi (AİBPA), Asya Parlamenter Asamblesi (APA), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesi (AGİTPA), Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesi (EİTPA), Güneydoğu Avrupa İş Birliği Süreci Parlamenter Asamblesi (GDAÜPA), İslam İş Birliği Teşkilatı Üyesi Ülkeler Parlamenter Birliği (İSİPAB), NATO Parlamenter Asemblesi (NATOPA), Parlamentolararası Birlik (PAB), Latin Amerikan ve Karayipler Parlamentosu (PARLATINO) ve And Parlamentosu (PARLANDINO), ASEAN Parlamentolar Arası Asamblesi (AIPA) ve Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonunda (KPK) Türkiye Büyük Millet Meclisini temsil edecek heyetler için siyasi parti gruplarınca aday gösterilen üyelerin isimlerine ilişkin tezkeresi Genel Kurulun bilgisine sunuldu.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının;

Avrupa Birliği (AB) Danimarka Dönem Başkanlığı tarafından 26-28 Ağustos 2025 tarihleri arasında Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da "AB'nin Ortak Dış ve Güvenlik Politikası ve Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası" konulu parlamentolar arası konferansa katılım sağlanması hususuna,

Genel Kurulun 18/6/2025 tarihli 98'inci Birleşiminde Mardin Milletvekili George Aslan tarafından yapılan konuşmada dile getirilen "soykırım" ve "yok etme" ithamlarının TBMM tutanaklarında yer almasının milletin birlik ve beraberliği ile ortak geçmişine yönelik TBMM'nin temsil ettiği misyonla uyuşmayacağı, bu nedenle bu sözlerin reddedildiğine yönelik ifadenin tutanaklarda ilgili kısma not olarak işlenmesi hususuna,

İlişkin tezkereleri kabul edildi.

İstanbul Milletvekili Mehmet Satuk Buğra Kavuncu, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının Mardin Milletvekili George Aslan'la ilgili tezkeresinin oylamasına ve taleplerine,

Muş Milletvekili Sezai Temelli, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının Mardin Milletvekili George Aslan'la ilgili tezkeresine,

İstanbul Milletvekili Mehmet Satuk Buğra Kavuncu, Muş Milletvekili Sezai Temelli'nin yaptığı açıklamasındaki bazı ifadelerine,

Muş Milletvekili Sezai Temelli, İstanbul Milletvekili Mehmet Satuk Buğra Kavuncu'nun yaptığı açıklamasındaki bazı ifadelerine,

Manisa Milletvekili Erkan Akçay, 18 Haziran tarihli konuşmaya ve Başkanlık tezkeresine olumlu oy verdiklerine,

Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, Başkanlık tezkeresine "evet" dediklerine,

Ankara Milletvekili Murat Emir, 1915'te yaşananlara ve bu tartışmaların günlük siyasetin bir parçası yapılmaması gerektiğine,

İlişkin birer açıklamada bulundular.

Oturum Başkanı TBMM Başkan Vekili Tekin Bingöl, İstanbul Milletvekili Mehmet Satuk Buğra Kavuncu'nun yaptığı açıklamasındaki bazı ifadelerine ilişkin bir açıklamada bulundu.

YENİ YOL Grubunun, 16/7/2025 tarihinde İstanbul Milletvekili Bülent Kaya ve 21 milletvekili tarafından, üye 41 ülkede seyrüsefer ve işletme hizmetleri ayrıyken Türkiye'de tek çatı altında yürütülmesinin oluşturduğu karmaşa ve sorunların tespiti ile tazminat gruplarının yeniden belirlenerek tüm DHMİ personelinin mesleki koşullarının iyileştirilmesi, kamu kaynaklarının verimli kullanılabilmesi amacıyla EUROCONTROL'den elde edilmesi gereken mali kayıplarının önlenmesi ve kurumsal yapının iyileştirilmesi amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verilmiş olan genel görüşme önergesinin diğer önergelerin önüne alınarak,

İYİ Parti Grubunun, 16/7/2025 tarihinde Bursa Milletvekili Yüksel Selçuk Türkoğlu ve 19 milletvekili tarafından, 2025 Yılı Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamında yapılan merkezî sınav sürecinde kamuoyuna yansıyan çok sayıda şaibe iddiasının, sınav güvenliğine ilişkin zaafların ve kamu vicdanında oluşan derin güvensizliğin araştırılarak sınav sisteminde yaşanan bu büyük kırılmanın nedenlerinin tespit edilmesi, sorumluların belirlenmesi ve benzer sorunların tekrar yaşanmaması için alınması gereken önlemlerin ortaya konulması amacıyla  Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verilmiş olan Meclis araştırması önergesinin diğer önergelerin önüne alınarak,

DEM PARTİ Grubunun, 16/7/2025 tarihinde Grup Başkan Vekili Muş Milletvekili Sezai Temelli ve Grup Başkan Vekili Kars Milletvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit tarafından, demokrasinin önündeki engellerin kaldırılması için atılacak adımların belirlenmesi amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verilmiş olan Meclis araştırması önergesinin diğer önergelerin önüne alınarak,

CHP Grubunun, 16/7/2025 tarihinde Grup Başkan Vekili Ankara Milletvekili Murat Emir tarafından, Liselere Geçiş Sistemi’nin eğitimde eşitlik, psikolojik etkiler, sınav güvenliği, yerleştirme adaleti ve kamusal eğitim hakkı bakımından oluşturduğu sorunların araştırılması amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verilmiş olan Meclis araştırması önergesinin diğer önergelerin önüne alınarak,

Görüşmelerinin Genel Kurulun 16 Temmuz 2025 Çarşamba günkü birleşiminde yapılmasına ilişkin önerileri yapılan görüşmelerden sonra kabul edilmedi.

Artvin Milletvekili Uğur Bayraktutan, çay üreticilerinin mağduriyetlerine,

Tekirdağ Milletvekili İlhami Özcan Aygun,

Şanlıurfa Milletvekili Mahmut Tanal;

Tekirdağ’ın Şarköy ilçesinde çıkan yangına,

Diyarbakır Milletvekili Adalet Kaya, kadın cinayetlerine,

Mersin Milletvekili Gülcan Kış, Türkiye Belediyeler Birliği Başkan Vekilliğine seçilen Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer'e,

İlişkin birer açıklamada bulundular.

Oturum Başkanı TBMM Başkan Vekili Tekin Bingöl, Zonguldak Milletvekili Eylem Ertuğ Ertuğrul'un babasının vefatına ilişkin bir açıklamada bulundu.

Başkanlıkça, Genel Kurulu ziyaret eden Samsun Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkanı ve yöneticilerine "Hoş geldiniz." denildi.

Gündemin “Kanun Teklifleri ile Komisyonlardan Gelen Diğer İşler” kısmının:

1’inci sırasında yer alan ve İç Tüzük’ün 91’inci maddesine göre temel kanun olarak görüşülmesi kabul edilen, Çorum Milletvekili Oğuzhan Kaya ve Zonguldak Milletvekili Ahmet Çolakoğlu ile 113 Milletvekilinin Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/3159) ve Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu'nun (S. Sayısı: 215) görüşmelerine devam edilerek 5’inci maddesine kadar kabul edildi, verilen aradan sonra Komisyon yetkilileri Genel Kurulda hazır bulunmadığından ertelendi.

Muş Milletvekili Sezai Temelli,

Ankara Milletvekili Murat Emir;

Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Başkanı Mustafa Varank’ın 215 sıra sayılı Kanun Teklifi’nin tümü üzerinde soru-cevap işlemi sırasında yaptığı konuşmasındaki bazı ifadelerine,

Muş Milletvekili Sezai Temelli, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının “İsrail’in Suriye’deki Saldırılarına Karşı Bildiri” konulu tezkeresine,

Mersin Milletvekili Talat Dinçer, Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Başkanı Mustafa Varank’ın 215 sıra sayılı Kanun Teklifi’nin birinci bölümü üzerinde soru-cevap işlemi sırasında yaptığı konuşmasındaki bazı ifadelerine,

Ankara Milletvekili Murat Emir, Aydın Milletvekili Ömer Karakaş’ın 215 sıra sayılı Kanun Teklifi’nin 2’nci maddesi üzerinde verilen önerge hakkında yaptığı konuşmasındaki bazı ifadelerine,

İstanbul Milletvekili Mehmet Satuk Buğra Kavuncu, Ankara Milletvekili Murat Emir’in yaptığı açıklamasındaki bazı ifadelerine,

İlişkin birer açıklamada bulundular.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının, “İsrail’in Suriye’deki Saldırılarına Karşı Bildiri” konulu tezkeresi kabul edildi.

Oturum Başkanı TBMM Başkan Vekili Tekin Bingöl, Ankara Milletvekili Murat Emir ile İstanbul Milletvekili Mehmet Satuk Buğra Kavuncu’nun yaptıkları açıklamalarındaki bazı ifadelerine ilişkin bir açıklamada bulundu.

Alınan karar gereğince, 17 Temmuz 2025 Perşembe günü saat 14.00’te toplanmak üzere 01.16’da birleşime son verildi.

  Tekin BİNGÖL 

  Başkan Vekili 

 Mustafa BİLİCİ  İbrahim YURDUNUSEVEN

 İzmir  Afyonkarahisar

 Kâtip Üye  Kâtip Üye

 İshak ŞAN  Adil BİÇER

 Adıyaman  Kütahya

 Kâtip Üye  Kâtip Üye

  Nurten YONTAR

  Tekirdağ

  Kâtip Üye