DÖNEM : 20 CİLT : 70 YASAMA YILI : 4

T. B. M. M.

TUTANAK DERGİSİ

52 nci Birleşim

10 . 2 . 1999 Çarşamba

İ Ç İ N D E K İ L E R

I. – GEÇEN TUTANAK ÖZETİ

II. – GELEN KÂĞITLAR

III. – BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI

A) GÜNDEMDIŞI KONUŞMALAR

1. – Burdur Milletvekili Yusuf Ekinci’nin, pancar ekim alanlarının daraltılmasına ilişkin gündemdışı konuşması ve Sanayi ve Ticaret Bakanı Metin Şahin’in cevabı

2. – Adıyaman Milletvekili Ahmet Doğan’ın, Adıyaman İlinin sorunlarına ilişkin gündemdışı konuşması

3. – Erzurum Milletvekili İsmail Köse’nin, Erzurum ve çevresindeki 17 ilin kalkınma sorunlarına ilişkin gündemdışı konuşması

B) TEZKERELER VE ÖNERGELER

1. – Ürdün’e gidecek olan Dışişleri Bakanı İsmail Cem’e dönüşüne kadar Devlet Bakanı Şükrü Sina Gürel’in vekâlet etmesinin uygun görüldüğüne ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkeresi (3/1904)

2. – Başbakan A. Mesut Yılmaz ile Bayındırlık ve İskân Bakanı Yaşar Topçu hakkında kurulan (9/18) ve (9/19) esas numaralı Meclis Soruşturması Komisyonları raporlarının, yapılan uyarılara rağmen Başkanlığa sunulmadığına; bu durumun, Anayasanın 100 üncü maddesinin ikinci fıkrası ile TBMM İçtüzüğünün 110 uncu maddesinin üçüncü fıkrasına aykırı olduğuna ve TBMMİçtüzüğünün 72 nci maddesi uyarınca görüşme açılarak, Başkanlıkça izlenecek yöntemin saptanmasına ilişkin TBMMBaşkanlığı tezkeresi (3/1897)

C) GENSORU, GENEL GÖRÜŞME, MECLİS SORUŞTURMASI VE MECLİS ARAŞTIRMASI ÖNERGELERİ

1. – Konya Milletvekili Veysel Candan ve 20 arkadaşının, THY’nın zarar etmesinin nedenlerinin araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/310)

IV. – ÖNERİLER

A) SİYASÎ PARTİ GRUBU ÖNERİLERİ

1. – Gündemdeki sıralamanın yeniden yapılmasına, Genel Kurulun çalışma gün ve saatleri ile görüşülecek konulara; milletvekili genel seçimi sonuçlarının ilanını takip eden beşinci gün saat 15.00’te toplanmak üzere Genel Kurul çalışmalarına 16 Şubat 1999 Salı gününden itibaren ara verilmesine ilişkin ANAP ve DSPGruplarının müşterek önerisi

V. – GENSORU, GENEL GÖRÜŞME, MECLİS SORUŞTURMASI VE MECLİS ARAŞTIRMASI

A) GÖRÜŞMELER

1. – İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya ve 13 arkadaşı, Zonguldak Milletvekili Necmettin Aydın ve 19 arkadaşı, Konya Milletvekili Veysel Candan ve 12 arkadaşı, Kocaeli Milletvekili Necati Çelik ve 23 arkadaşı, Kütahya Milletvekili Emin Karaa ve 22 arkadaşı, İzmir Milletvekili Işın Çelebi ve 25 arkadaşı, Zonguldak Milletvekili Tahsin Boray Baycık ve 22 arkadaşı ile Hatay Milletvekili Fuat Çay ve 25 arkadaşının, özelleştirme uygulamalarıyla ilgili usulsüzlük ve yolsuzluk iddialarını araştırarak alınması gereken tedbirleri tespit etmek amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergeleri ve (10/19, 29, 40, 88, 98, 127, 150, 166) esas numaralı Meclis Araştırması Komisyonu raporu (S. Sayısı : 743)

VI. – OYLAMASI YAPILACAK İŞLER

1. – Bilecik Milletvekili Bahattin Şeker’in, milletvekilliğinden istifa etmesi nedeniyle Anayasa’nın 84 üncü maddesi gereğince Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliğinin düşmesinin oylaması.

VII. – SORULAR VE CEVAPLAR

A) YAZILI SORULAR VE CEVAPLARI

1. – İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya’nın, 20 nci Dönem milletvekillerinin sağlık harcamalarına ilişkin sorusu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Hikmet Çetin’in yazılı cevabı (7/6767)

I. – GEÇEN TUTANAK ÖZETİ

TBMM Genel Kurulu saat 15.00'te açılarak iki oturum yaptı.

Balıkesir Milletvekili İsmail Özgün'ün, süt hayvancılığının geliştirilmesine, hayvancılığımızın sorunlarına ve alınması gereken tedbirlere ilişkin gündemdışı konuşmasına Tarım ve Köyişleri Bakanı Mahmut Erdir,

Adana Milletvekili İ.Ertan Yülek'in, son günlerde şehiriçi ve şehirlerarası telefon görüşmelerinde meydana gelen aksaklıklara ilişkin gündemdışı konuşmasına Ulaştırma Bakanı Hasan Basri Aktan,

Bursa Milletvekili Mehmet Altan Karapaşaoğlu'nun, İznik Gölü çevresindeki sanayileşmenin çevreye verdiği zarara ilişkin gündemdışı konuşmasına da Çevre Bakanı Fevzi Aytekin,

Cevap verdi.

Ürdün Kralı Hüseyin Bin Tallal'ın cenaze merasimine katılmak üzere Ürdün'e gidecek olan Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Hikmet Çetin'in vekâlet edeceğine,

Erzincan Milletvekili Naci Terzi ve 19 arkadaşının, bölücü terör örgütü başının Suriye'yi terk etmesinden sonra millî menfaatlarımıza uygun olarak izlenecek politika (8/36),

Konya Milletvekili Veysel Candan ve 28 arkadaşının, ABD'nin Irak'a yaptığı hava harekâtı (8/37),

Konularında birer genel görüşme açılmasına,

İlişkin önergeleri Genel Kurulun bilgisine sunuldu; genel görüşme önergelerinin gündemde yerlerini alacağı ve öngörüşmelerinin, sırasında yapılacağı açıklandı.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanının, İngiliz Parlamentosunda bir konuşma yapmak üzere davet edildiğine ilişkin TBMM Başkanlığı tezkeresi ve

Türkiye Büyük Millet Meclisinin 24.11.1998 tarihli ve 611 sayılı Kararı uyarınca Diyarbakır, Hakkâri, Siirt, Şırnak, Tunceli ve Van İllerinde devam etmekte olan olağanüstü halin, 30.3.1999 günü saat 17.00'den geçerli olmak üzere 4 ay süreyle uzatılmasına ilişkin Başbakanlık tezkeresi, yapılan görüşmelerden sonra,

Kabul edildi.

Gündemin "Özel Gündemde Yer Alacak İşler" kısmında bulunan (10/19, 29, 40, 88, 98, 127, 150, 166) esas numaralı Meclis Araştırması Komisyonu raporunun (S.Sayısı: 743) görüşmeleri, komisyon yetkilileri Genel Kurulda hazır bulunmadıklarından, ertelendi.

(9/40, 41), (9/42) ve (9/43), esas numaralı Meclis Soruşturması Komisyonlarına, siyasî parti gruplarının güçleri oranında verebilecekleri üye sayısının,

(9/28) esas numaralı Meclis Soruşturması Komisyonunda açık bulunan ve DSP grubuna düşen iki üyeliğe, DSP Grubunca,

Üç katı olarak gösterilen adaylar arasından, adçekme suretiyle üye seçimi yapıldı; Başkanlıkça, komisyonların başkan, başkanvekili, sözcü ve kâtip üye seçimini yapmak üzere ve

Bugüne kadar görev bölümü yapmayan (9/39), (9/33) ve (9/34) esas numaralı Meclis Soruşturması Komisyonlarının,

Toplanacakları gün, yer ve saate ilişkin duyuruda bulunuldu.

Demokratik Sol Parti Grubuna düşen ve Grubunca aday gösterilen:

Adalet Komisyonundaki boş üyeliğe Samsun Milletvekili Yalçın Gürtan,

Millî Savunma Komisyonunda boş bulunan üç üyeliğe İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, Sakarya Milletvekili Teoman Akgür, Muğla Milletvekili Fikret Uzunhasan,

İçişleri Komisyonunda boş bulunan üç üyeliğe Eskişehir Milletvekili Necati Albay, Hatay Milletvekili Ali Günay, Samsun Milletvekili Yalçın Gürtan,

Dışişleri Komisyonunda boş bulunan iki üyeliğe İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, Muğla Milletvekili Fikret Uzunhasan,

Millî Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonunda boş bulunan üç üyeliğe Aydın Milletvekili Sema Pişkinsüt, Kütahya Milletvekili Emin Karaa, Samsun Milletvekili Yalçın Gürtan,

Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunda boş bulunan iki üyeliğe Konya Milletvekili Abdullah Turan Bilge, Sakarya Milletvekili Teoman Akgür,

Çevre Komisyonunda boş bulunan üç üyeliğe İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, Muğla Milletvekili Fikret Uzunhasan, Sakarya Milletvekili Teoman Akgür,

Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunda boş bulunan üç üyeliğe Aydın Milletvekili Sema Pişkinsüt, Eskişehir Milletvekili Necati Albay, Ordu Milletvekili İhsan Çabuk,

Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonunda boş bulunan iki üyeliğe Aydın Milletvekili Sema Pişkinsüt, Ordu Milletvekili İhsan Çabuk,

Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunda boş bulunan üç üyeliğe İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, Muğla Milletvekili Fikret Uzunhasan, Sakarya Milletvekili Teoman Akgür,

Türkiye Büyük Millet Meclisi Hesaplarını İnceleme Komisyonunda boş bulunan üyeliğe Ordu Milletvekili İhsan Çabuk,

Dilekçe Komisyonunda boş bulunan üyeliğe İzmir Milletvekili Ahmet Piriştina,

Kamu İktisadî Teşebbüsleri Komisyonunda boş bulunan üç üyeliğe Eskişehir Milletvekili Necati Albay, Konya Milletvekili Abdullah Turan Bilge, Ordu Milletvekili İhsan Çabuk ve

İnsan Haklarını İnceleme Komisyonunda boş bulunan üyeliğe de Samsun Milletvekili Yalçın Gürtan,

Seçildiler.

Başkanlıkça, İnsan Haklarını İnceleme Komisyonunda boş bulunan ve bağımsızlara düşen bir üyelik için aday olmak isteyen bağımsız milletvekillerinin yazılı olarak müracaat etmelerine ilişkin duyuruda bulunuldu.

10 Şubat 1999 Çarşamba günü saat 15.00'te toplanmak üzere, birleşime 18.57'de son verildi.

Hasan KORKMAZCAN

Başkanvekili

Ahmet DERİN Kadir BOZKURT

Kütahya Sinop

Kâtip Üye Kâtip Üye

Hüseyin YILDIZ

Mardin

Kâtip Üye

No. : 65

II. – GELEN KÂĞITLAR

10 .2 . 1999 Çarşamba

Teklifler

1. – Gaziantep Milletvekili Hikmet Çetin’in; Demokrasi ve Yurttaşlık Bayramı Kanunu Teklifi (2/1357) (İçişleri Komisyonuna) (Başkanlığa geliş tarihi : 5.2.1999)

2. – Erzurum Milletvekili İsmail Köse’nin; Türk Vatandaşlığı Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi (2/1358) (İçişleri Komisyonuna) (Başkanlığa geliş tarihi : 5.2.1999)

Meclis Araştırması Önergesi

1. – Konya Milletvekili Veysel Candan ve 20 arkadaşının, THY’nın zarar etmesinin nedenlerinin araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Anayasanın 98 inci, İçtüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri uyarınca bir Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/310) (Başkanlığa geliş tarihi : 9.2.1999)

BİRİNCİ OTURUM

Açılma Saati : 15.00

10 Şubat 1999 Çarşamba

BAŞKAN : Başkanvekili Hasan KORKMAZCAN

KÂTİP ÜYELER : Ahmet DERİN (Kütahya), Kadir BOZKURT (Sinop)

BAŞKAN – Türkiye Büyük Millet Meclisinin 52 nci Birleşimini açıyorum.

Toplantı yetersayısı vardır; görüşmelere başlıyoruz.

ÖNDER SAV(Ankara) – Sayın Başkan, toplantı yetersayısı var mı, bir bakın lütfen?!

BAŞKAN – Şu anda olduğunu zannediyorum; benim tereddütüm yok... Bir taraftan da, arkadaşlar gelmeye devam ediyorlar.

OYA ARASLI (İçel) – Hem zannediyorsunuz hem de tereddütünüz yok...

BAŞKAN – Gündeme geçmeden önce, acil konularda, üç milletvekili arkadaşıma gündemdışı söz vereceğim.

Sayın milletvekili arkadaşlarım, toplantı yetersayısı bulunup bulunmadığı konusunda tereddütü olan arkadaşlarımız için, gündemdışı konuşmalardan sonra zaten oylanacak işler geliyor, oylama talepleri yerine getirilir.

III. – BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI

A) GÜNDEMDIŞI KONUŞMALAR

1. – Burdur Milletvekili Yusuf Ekinci’nin, pancar ekim alanlarının daraltılmasına ilişkin gündemdışı konuşması ve Sanayi ve Ticaret Bakanı Metin Şahin’in cevabı

BAŞKAN – Gündemdışı ilk sözü, Burdur Milletvekili Sayın Doktor Yusuf Ekinci'ye veriyorum. Sayın Ekinci, pancar ekim alanlarının daraltılması hakkında söz istemişlerdir.

Buyurun Sayın Ekinci. (ANAP sıralarından alkışlar)

YUSUF EKİNCİ (Burdur) – Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye, ihtiyacından fazla şeker üretir hale gelmiştir; cumhuriyet hükümetleri adına sevinilecek, gurur duyulacak bir noktaya ulaşılmıştır. Tarıma dayalı sanayi için her türlü teknoloji transferi yapılmıştır. 1926 yılından beri, Türkiye Şeker Şirketi, birçok başarıya imza atmıştır. Benim seçim bölgem olan Burdur İlinde, 1955 yılında şeker fabrikası kurulmuştur. Burdur ve çevresindeki 6 ile hizmet veren bu şeker fabrikası çalışanları ve pancar ekicisi, uyum içerisinde, çok güzel hizmetler yapmıştır ve yapmaya devam etmektedirler. Bu vesileyle, pancar ekicilerini, şeker fabrikası çalışanlarını ve bu konuyla ilgilenen bütün vatandaşlarımı saygıyla selamlıyorum.

Burdur İlimizde ve pek çok ilimizde, pancar üreticisi, bugün, zor durumdadır, mağdurdur, üzgündür, çaresizdir; yetkililerden, özellikle, Sayın Sanayi Bakanından, Sayın Başbakandan, dertlerine çare bulunmasını istemektedirler. Mart ayı sonunda veya nisan ayı başında pancar ekimi yapılacaktır. Ekiciler, hazırlıklarını tamamladıkları bu sıralarda, bir kota uygulamasıyla, bir tahditle karşı karşıya bırakılmışlardır. Özellikle, 1996 yılında pancar ekmeyen çiftçilere bu yıl pancar ekme imkânı verilmemektedir. 1996 yılında, hasta olduğu için, asker olduğu için, henüz yaşı tutmadığı için, o ekim bölgesinde tarlası olmadığı için veya başka bir sebeple pancar ekemeyen çiftçimiz bugün mağdur durumdadır. Sayın Bakandan, Sayın Başbakandan, hükümete güvenoyu veren bir milletvekili olarak istirham ediyorum; şekerpancarı üreticisinin, özellikle hemşerilerimin bu derdine çare bulmalarını, ıstıraplarını dindirmelerini istiyorum.

Ne yapılabilir; stoklardaki mevcut şekerin, Türk cumhuriyetlerine, Türk topluluklarına veya ihtiyacı olan diğer ülkelere satılması için yeni araştırmalar yapılabilir; ikincisi, pancar yerine, ekimi yapılabilecek ürünler tespit edilip çiftçimize bu konuda rehberlik yapılabilir. Son iki yılın; yani, 1997 ve 1998 yılında ekilen pancarların ortalaması alınmak suretiyle, 1996 yılında pancar ekmeyen çiftçinin mağduriyeti giderilebilir.

Burdur İlimizin, Merkez, Ağlasun, Çeltikçi, Bucak, Kemer, Karamanlı, Tefenni, Çavdır, Gölhisar, Altınyayla ve Yeşilova İlçeleriyle beldelerinde ve buraların köylerinde yaşayan pancar üreticileri müjdeli haberinizi dört gözle beklemektedirler. Bu söylediklerim, sadece seçim bölgem için değil, bütün Türkiye için geçerlidir.

Burdur, Türkiye'de hayvancılığın da en önemli merkezlerinden biridir. Dolayısıyla, pancar üreticisinin mağdur edilmesi, hayvancılığı da ciddî şekilde ve olumsuz yönde etkilemektedir. Bu pancar ekim sahalarının daraltılmasıyla, hayvancılığa da yeni bir darbe vurulacaktır; buna da hakkımız olmadığı kanaatindeyim.

Uygulanacak olan kota sistemiyle ilgili daha ciddî bir araştırma yapılmalı, ondan sonra uygulama yönüne gidilmelidir.

Pancar üreticisinin paraları bayramdan önce mutlaka ödenmelidir.

Şeker ithalatı durdurulmalı ve şeker fabrikalarımız, çağın gerektirdiği teknolojiyle donatılmalıdır.

Hükümetler, çare bulmak için vardır; cumhuriyet hükümetlerinin, ülkemizin geleceği için gerekli olan baraj, gölet, kanal ve benzeri hizmetleri yaptığını ifade etmeliyim, yapmaya da devam etmektedirler. Bu sebeple pancar üretiminin artmış olmasının bedeli çiftçiye ödetilemez.

Başta Burdur olmak üzere, pancar üretimi yapan bütün çiftçilerimizin derdine çare bulunmalı. Bu işin beklemeye tahammülü olmadığını bir defa daha buradan hatırlatmayı görev saydığımı ifade ediyorum.

İlgililerin soruna çok kısa sürede çare bulacaklarına inanıyor; hepinizi, en derin saygıyla selamlıyorum. (ANAP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Güdemdışı konuşan Burdur Milletvekili Sayın Yusuf Ekinci'ye teşekkür ediyorum.

MEHMET GÖZLÜKAYA (Denizli) – Sayın Başkan, Sayın Bakan konuşmasına başlamadan önce bu konuda bir cümle söylemek istiyorum.

BAŞKAN – Buyurun Sayın Gözlükaya.

MEHMET GÖZLÜKAYA (Denizli) – Yeni sulamaların başladığı bölgelerde, özellikle Denizli Çivril Ovasında kota verilmemektedir; pancar üretimine yeni başlamışlardır, ama, maalesef, kontenjanları yoktur; bu bir.

Bir de, ölen kişinin mirasçılarına kota intikal etmemektedir.

Sayın Bakandan, açıklama yaparken bu konulara da açıklık getirmesini rica ediyorum.

BAŞKAN – Sayın Ekinci Batman Ovası sulamasıyla ilgili bir beyanda bulunmadı mı? Kendisine o konuda talepler vardı.

MEHMET GÖZLÜKAYA (Denizli) – Bulunmadı; Burdur'dan bahsetti.

BAŞKAN – Demek ki vakit yetmedi.

Sayın Terzi, siz de mi bir şey söylemek istiyordunuz?

NACİ TERZİ (Erzincan) – Sayın Başkanım, 1996 yılındaki kotanın ölçü olarak alınmasını bizim yöre için uygun bulmuyorum; çünkü, 1996 yılında pancar fiyatlarının düşük olması nedeniyle çiftçilerin o yıl pancar ekim talebi azdı; ama, daha sonra pancar fiyatlarının artması nedeniyle pancar ekim isteği fazlalaştı. Dolayısıyla, bir kereye mahsus olmak üzere, 1996 yılında ekim yapmak için müracaat etmeyen çiftçilerimizin de bu yıl ekim yapmalarına izin verilmesini Bakanımdan istiyorum.

Hükümetin doğuya yatırımları var, teşvik kredileri veriyor. Doğuda pancar, buğday ve diğer tarım ürünlerine göre istihdamı yüzde 20 daha fazla artırıyor; hem ekonomik yönden hem de terörün önlenmesi açısından, bir defaya mahsus olmak üzere, Doğu Anadolu Bölgesine ve dolayısıyla Erzincan'a bu hakkın tanınmasını istirham ediyorum.

Arz olunur.

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın Terzi.

Sayın Bakan gündemdışı konuşmaları birlikte cevaplandıracak; çünkü, Sayın Yusuf Ekinci'nin pancar konusundaki bu gündemdışı konuşması, ilave iki konuşmayla, üç konuşmaya dönüştü; hepsini birlikte Hükümet adına cevaplamak üzere, Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Metin Şahin'i kürsüye davet ediyorum. (DSP sıralarından alkışlar)

SANAYİ VE TİCARET BAKANI METİN ŞAHİN (Antalya) – Sayın Başkan, çok kıymetli milletvekili arkadaşlarım; Sayın Yusuf Ekinci'nin gündeme getirdiği konu, gerçekten, oldukça önemli; önemli olduğu şuradan da anlaşılıyor: Diğer arkadaşlarımız da bu düşüncelere katkıda bulundular. Ben bu düşüncelere, değerlendirmelere açıklama getirmek üzere söz aldım; öncelikle, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, gerçekten, pancar üretimi, bugün, ülkemiz için giderek önem kazanıyor. Belki, geçmişi hatırlayanlarınız olacaktır; pancarın eskiden 40-45 dolayında ilde üretimi yapılırken, bugün, tespitlerimize göre, 69 ile ulaşmış bulunuyor. Yani, bu nedenle, neredeyse Türkiye'nin her yerinde artık pancar ekilir bir duruma gelinmiş bulunuluyor. Bu bakımdan, tabiî ki, milletvekili arkadaşlarımızın, bu sene yörelerinde yapmak istediğimiz düzenlemeye yönelik, belli ölçülerde haklı istekleri, şikâyetleri var; bunları biliyorum.

Konuyu, özetle, bilgilerinize şöyle sunmak istiyorum: Pancar, bildiğiniz gibi, sözleşmeli üretim yapılan bir ürün; yani, Şeker Şirketimiz, o yılla ilgili düzenlendiği bir plan doğrultusunda üreticilerimizle sözleşme yapıyor ve o sözleşmenin gereği olarak da, sezon sonunda, hasattan sonra bu ürünleri teslim alıyor; yani, Şeker Şirketinde böyle bir uygulama ve böyle bir düzen var. Tabiî, bunları düzenlerken, gerek fabrikalarının kapasitelerine bakıyor gerek ekonomik durumuna bakıyor gerek Türkiye'nin iç tüketimine bakıyor gerekse, eğer mümkün olabiliyorsa, ihracat olanaklarına bakıyor; yani, böyle bir değerlendirmeyle, Şeker Şirketi, o yılki, daha doğrusu önümüzdeki yıl için almayı düşündüğü şekerle ilgili bir üretim planlamasını üreticilerimize önermiş oluyor, böyle bir yönlendirme yapıyor.

Bugünkü tespitlerimize göre, yıllık ortalama 13,5 milyon ton dolayındaki pancar üretimi, şeker sanayimizin ve ihtiyacımızın karşılanmasında yeterli gözüküyor. Ancak, yine tespitlerimize göre, geçtiğimiz yıl, 1998 yılındaki üretim ve uygulamalar, maalesef, bu değeri, bu rakamı, yani 13,5 milyon ton dolayında olması gereken rakamı oldukça aşmış; özel sektörümüzün, 3 özel şeker fabrikamızın da devreye girmesiyle, 21-22 milyon tona ulaşmış bulunuyor. Yani, Türkiye, kendi ihtiyacının, kaba hatlarıyla, yüzde 50'sinden fazla bir üretim yapar duruma gelmiş bulunuyor. İşte bu nedenle, Türkiye'de, şu an için, bu rakam gerçekten kabul edilebilir -maliyetleri itibariyle, stok maliyetleri itibariyle kabul edilebilir- ölçüyü aşmış durumda. Bugün, Türkiye Şeker Şirketinin depolarında 1 milyon ton şeker stokta bekliyor. Şu andaki gidişimize göre, önümüzdeki sezonda, böyle bir tempoyla ve böyle bir üretim düzeniyle Şeker Şirketinin elindeki stok miktarı 1 milyon 750 bin tona ulaşacak gözüküyor. Bu, tabiî, takdir edersiniz, gerek şeker sanayimizi gerekse destekleme yoluyla Hazinemizi, altından kalkılması çok zor bir durumla karşı karşıya bırakıyor; ancak, biz, bu yılki düzenlememizde, Şeker Şirketimize verdiğimiz talimatta, geçen sene konulan sınırlar, yani, geçen sene uygulanan alımdaki üretim hedefi olan 13,5 milyon tonu gene aşağıya çekmeme, yani, geçen seneki üretimin altına da düşmeme kararı aldık; ama, koyduğumuz 13,5 milyon ton sınırında kalma koşuluyla. Bunu, Şeker Şirketimiz aracılığıyla bölgelerimize duyurduk; fakat, ortaya çıkan bir tablo, gerek milletvekili arkadaşlarımızı gerekse çiftçilerimizi rahatsız ettiği gibi, makam olarak bizi de rahatsız etmeye başladı; şöyle: Arkadaşımız Sayın Ekinci de dile getirdi, 1996 yılını üç yıllık münavebenin gereği olarak başlangıç yılı kabul etmiştik. Pancar, bildiğiniz gibi, münavebeye tabi bir ürün, zaman zaman ayçiçeğiyle zaman zaman bulunduğu yöreye göre hububatla, başka ürünlerle münavebeye giriyor; biz, o nedenle, 1999'un geriye dönüşü üç yıl hesabıyla 1996'yı esas almıştık, o yılki ekilen rakamları...

MEHMET GÖZLÜKAYA (Denizli) – 4 yıla çıkaralım...

SANAYİ VE TİCARET BAKANI METİN ŞAHİN (Devamla) – ...ancak, gördük ki, değişik nedenlerle 1996 yılında ekilemeyen alanlar var; yani, bu münavebeden yararlanamayan üreticilerimiz var; o, sıkıntı yaratıyor, haksız bir görüntü yaratıyor. Ben, bunu düzeltebilmek, bir yanlışlığı da ortadan kaldırmak ve önemli ölçüde üreticilerimizin mağduriyetini de giderebilmek amacıyla, dün, özellikle Orta Anadolu'daki Şeker Şirketimize bağlı pancar bölge şeflikleri ziraat müdürlerimizi toplantıya çağırdım, bugün saat 14.00'ten itibaren, Şeker Şirketimizin yöneticileri, Müsteşarımızın başkanlığında şu anda çalışma yapıyorlar. 1996'da çıkan bu hatalar, eksikler ne ise, bunu bir liste halinde çıkaracağız ve bugün, 1996'da ekememe durumunda kalan üreticilerimizin de mağduriyetini giderebilecek bir çözüm üretmeye çaba harcıyoruz. Bunu içtenlikle söylüyorum; ama, şeker sanayiinin içinde bulunduğu sıkıntıları da bilmenizi diliyorum, rica ediyorum ve bu anlamda haksız beklentileri karşılayamayacağımızı samimiyetle ifade ediyorum; ama, ortaya çıkan yanlışlık ve haksızlıkları gidereceğimize de söz veriyorum; yani, her ikisini ayrı değerlendirmenizi istiyorum. Haksız beklentileri karşılama olanağımız yok; ama, hak eden ve bir mağduriyete düşenlerin mağduriyetlerini karşılayacağımızı da taahhüt ediyorum; bu konuda bir hazırlığımız var.

Bu vesileyle size açıklama fırsatı buldum. Sayın Ekinci'ye ve diğer bütün arkadaşlarımıza saygı sunuyorum.

Teşekkür ediyorum. (DSP ve ANAP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Gündemdışı konuşmayı cevaplayan Sanayi ve Ticaret Bakanı Sayın Metin Şahin'e teşekkür ediyorum.

2. – Adıyaman Milletvekili Ahmet Doğan’ın, Adıyaman İlinin sorunlarına ilişkin gündemdışı konuşması

BAŞKAN – Değerli arkadaşlarım, gündemdışı ikinci konuşmacı Adıyaman Milletvekili Sayın Ahmet Doğan, Adıyaman İlinin sorunlarıyla ilgili söz isteminde bulunmuşlardır.

Konuşma süreniz 5 dakikadır Sayın Doğan.

Buyurun.

AHMET DOĞAN (Adıyaman) – Muhterem Başkan, değerli arkadaşlarım; üç yılı aşkın bir süredir, zaman zaman, Adıyaman'ın sorunlarını Meclisimizin gündemine getirmeye gayret ettik; ancak, Adıyaman'ın sorunlarını, acil çözüm bekleyenler ve zaman içerisinde halledilebilecekler olmak üzere iki kısımda mütalaa etmek mümkündür. Ben, öncelikle acil sorunlar üzerinde durmak istiyorum.

1998-1999 sezonunda Adıyaman'ın tütün alımlarına bir ay gibi kısa bir zaman kaldı; ancak, Adıyaman'da yapmış olduğumuz inceleme sonunda, Adıyaman Merkez, Kâhta, Besni, Samsat İlçelerimizin tütün ambarları hâlâ dolu bir vaziyette durmaktadırlar. Adıyamanımızın geçim kaynağı olan tütüne daha önceleri de kota getirildiği için, bu durum Adıyaman'ın işsiz insanını derin derin düşündürmektedir. Adıyamanlımızın, şimdiden, Tekel Genel Müdürlüğünden, bu konuda hassasiyet göstererek, inşallah, depodaki yüklerin satımını temin edip, depoların boşaltılması istikâmetinde büyük bir beklentileri olduğunu hatırlatmak istiyorum.

Öte taraftan, Adıyamanımızın...

BAŞKAN – Sayın Doğan, bir saniyenizi rica edebilir miyim...

Sayın milletvekilleri, kürsüde, şu anda, gündemdışı konuşma yapan bir hatibimiz bulunmaktadır. Özellikle, Bakanlar Kurulu sırasındaki tebrik ve vedalaşma görüşmelerinin daha sonra yapılmasını rica ediyorum; çünkü, konuşmacı işitilemiyor.

Buyurun, Sayın Doğan.

AHMET DOĞAN (Devamla) – Evet, işte, bu halimiz, yürekler acısı bir haldir. Burada konuşurken, sadece konuşmuş olmak için konuşma gibi bir duygunun içine girmemiz, gerçekten, Meclisimiz adına üzüntü verici bir hadisedir.

Adıyaman merkez yağmursuyu kolektör çalışmaları devam etmektedir; ama, 1 trilyon 800 milyar liralık bir ödeneğe ihtiyaç vardır.

Sağlık konusunda da, Adıyaman, maalesef, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki diğer illerimiz gibi, bir perişanlık hali içindedir. 58 sağlık ocağından 14'ünde, maalesef, doktor yoktur ve 121 sağlıkevinin, maalesef, 90'ında ebe yoktur ve sağlıkevleri kapalı durumdadır. Bizzat doğduğum köy olan Pınaryayla'nın da üç seneyi aşkındır ebe göremediğini ve bunun için, birçok yerde ebe olmadığından dolayı, özel bir ilgi gösterme imkânına sahip olamadığımı da ifade etmek istiyorum. Sincik, Tut, Gerger İlçelerimizde, maalesef, hastane yoktur. Adıyaman il genelinde anestezi uzmanı yoktur ve ameliyatlar, maalesef, anestezi uzmanı olmadan yapılmaktadır.

Adıyaman genelinde birçok uzmana ihtiyacımız vardır. Bunları birer birer arz etmeden şunu hatırlatmak istiyorum: Adıyaman'ın acilen üzerinde durulması gereken sorunları bunlar olduğu gibi, ileride de Hükümetimizin mutlaka halletmesi gereken sorunlarından biri işsizliktir ve maalesef, Adıyaman, Türkiye genelinin üzerinde bir işsizlikle yüz yüzedir. Ulaşım noktasında, maalesef, dipsiz sokak haline gelmiştir. Atatürk Barajı, GAP içinde büyük bir hizmet vermiş olmasına rağmen, Adıyaman'ın sulanabilir bütün arazilerini Atatürk Baraj Gölü kapladığı için, maalesef, Adıyamanlı, kendisini zaman zaman GAP mağduru olarak ifade etmektedir. Bu sebeple, Adıyaman-Diyarbakır arasındaki ulaşımın köprüyle sağlanması, Adıyaman için hayatî bir konudur.

Öte taraftan, Adıyaman'ın geriye kalan arazilerinin sulanabilmesi için Atatürk Baraj Gölündeki -ki, 54 üncü hükümet döneminde ihalesi yapıldı, umarız, Devlet Su İşleri bu konuda gerekli ödeneği sağlar- ihalesi yapılan Samsat-Kâhta motopomp istasyonlarını hayata geçirmek suretiyle, tarihe gömülmüş olan Samsat İlçemizi, yeniden kurulan ilçe ve civarını sulamak suretiyle tarihî bir hizmet yapılmış olur.

Öte taraftan, Çelikhan- Malatya yolu da Çat Baraj Gölü altında kaldığı için, 10'u aşkın köyümüz mağdur edildi, maalesef, bugüne kadar 10'u aşkın köyümüz ulaşım imkanlarından da mahrum hale geldi. Yıkılan Kalecik Sağlık Ocağının da yeniden yapılması gerekmektedir.

Adıyaman'ın, Çelikhan, Gerger, Sincik, Samsat, Besni ve Gölbaşı İlçelerine bağlı köylerimizin büyük çoğunluğunun yolları, maalesef, gerçekten yürekler acısı haldedir. Bütün bu çalışmaları, mutlaka, en iyi şekilde, yeni kurulan Hükümetin acilen yapabileceğine inanıyoruz.

18 Nisanda bütün milletimizin en iyi şekilde yapacağı tercihiyle, 19 Nisan sabahı bu sorunları halledebilecek, bugün içinde olduğumuz durumdaki gibi değil, konuşulduğu zaman arkadaşları tarafından gerçekten dinlenen ve neyi, niçin, nerede, nasıl yapacaklarını bilen, birbirlerinin fikirlerine saygı duyan güçlü bir Meclisin, inşallah, oluşacağını umuyor, bu duygularla, hepinize en derin saygılarımı arz ediyorum. (FP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Gündemdışı konuşan, Adıyaman Milletvekili Sayın Ahmet Doğan'a teşekkür ediyorum.

3. – Erzurum Milletvekili İsmail Köse’nin, Erzurum ve çevresindeki 17 ilin kalkınma sorunlarına ilişkin gündemdışı konuşması

BAŞKAN – Gündemdışı son konuşmacı Erzurum Milletvekili Sayın İsmail Köse, Erzurum ve çevresindeki 17 ilin kalkınma sorunlarıyla ilgili olarak gündemdışı söz istemişlerdir.

Buyurun Sayın Köse.

Konuşma süreniz 5 dakikadır.

İSMAİL KÖSE (Erzurum) – Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; konuşmama başlarken, Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum. Değerli Başkanım, bana bu imkânı verdiğiniz için zatıâlinize de şükranlarımı sunuyorum.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; milletvekillerinin en önemli görevi, Türkiye Büyük Millet Meclisinden çıkacak olan kanunlara yardımcı olmak, vermiş oldukları teklifleri takip etmek ve onların Meclisten çıkarılması konusundaki çalışmalarını sürdürmektir. İşte, bu amaçla 18, 19 ve 20 nci Dönemlerde vermiş olduğum teklif, Doğu Anadolu Bölgemizde, merkez Erzurum olmak suretiyle, 17 ilimizi kapsayan, Doğu Anadolu'nun kalkınmasını ortaya çıkaracak olan bir kalkınma modeliyle ilgili kanun teklifidir. Maalesef, bugüne kadar, bir milletvekili olarak, bunun Mecliste yasalaşması imkânını sağlayamadık. 18 inci Dönemde Genel Kurulumuza indirdik, Genel Kurulumuzda geneli üzerindeki görüşmeler yapılmasına rağmen, seçimler dolayısıyla kadük oldu. Bu dönemde, şu anda gündemimizin 135 inci sırasında beklemektedir.

Değerli milletvekilleri, bir ülkenin kalkınmışlığından bahsettiğimizde, topyekûn ülkenin kalkınmış olmasından bahsetmemiz gerekmektedir. Türkiyemizdeki durum, batısı ve doğusu, kuzeyi ve güneyiyle, gelir dağılımı ve kalkınmışlık sıralamasına göre, maalesef, çok çarpık bir sıralama ortaya koymaktadır.

İşte, bu geri kalmış bölgelerin diğer kalkınmış bölgelerimize kavuşturulması ve o bölgelerde yaşayan insanlarımızın gelir seviyesini yükseltmek maksadıyla, 70'li yıllarda kurulan Güneydoğu Anadolu Projesinin hayata geçirilmesiyle ilgili bir GAP modeli vardır; ondan esinlenerek biz de DAP dediğimiz Doğu Anadolu kalkınmasını sağlayacak bu teklifi gündeme getirdik. Ancak, bugüne kadar, bu teklifimiz, görev yapan hükümetler tarafından maalesef çıkarılamamıştır.

Ben burada, Sayın Başbakandan, eğer yasa çıkarma imkânı olacaksa, Meclisin gündemine getirilebilecekse, bu 17 ilin milletvekillerinden de rica ediyorum, bu değerli milletvekili arkadaşlarımız da kendi gruplarıyla görüşmek suretiyle, çıkarılacak olan yasaların içerisine Doğu Anadolumuzun 17 ilini ilgilendiren ve gerçekten çok önemli olan bu yasa teklifinin çıkarılması konusundaki desteklerini bekliyoruz.

Değerli milletvekilleri, Doğu Anadolu Bölgesiyle Güneydoğu Anadolu Bölgesi, yöneticiler, siyasetçiler hatta tüm kamuoyu tarafından zaman zaman karıştırılmaktadır. İklim şartları, coğrafyası, doğal kaynakları, hatta sosyal ve kültürel yapısı itibariyle Doğu Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesiyle ilgisi olmayan bir coğrafya parçasıdır. Orada yaşayan insanlarımızın gelir kaynakları farklıdır ve özellikle coğrafyası itibariyle Türkiye'nin en önemli millî gelir kaynağı olan hayvancılığın da en önemli kaynağının olduğu yer Doğu Anadolu Bölgesidir.

Tabiî, şu anda, aynı zamanda, Doğu Anadolu Bölgemizde turizmin en önemli bölümü olan kış turizmi başlamıştır. Bu kış turizmi de hayvancılıkla beraber eğer ele alınır, entegre projelerle desteklenirse, ümit ediyorum ki, bu 17 vilayetimizin gelir seviyesinde çok büyük sıçrama meydana gelecektir.

Ayrıca, Doğu Anadolu Bölgemizin ufku açılmıştır; çünkü, önümüze Allah'ın yardımıyla 5 tane Türk cumhuriyeti gelmiş, ayaklarının üzerinde, müstakil devlet olarak ortaya çıkmıştır. Bu cumhuriyetlerimizin ekonomik varlığı olan petrol ve doğalgaz da, Doğu Anadolu Bölgesinden geçirilmek ve değerlendirilmek suretiyle dünyaya pazarlanacaktır; dolayısıyla, Doğu Anadolu Bölgemizin ekonomisi, Türk cumhuriyetleriyle de irtibatlandırılmak suretiyle, çok önemli bir noktaya gelecektir.

Şu anda, Erzurumumuzda bir serbest bölgemiz vardır. Bu serbest bölgemizin Türk cumhuriyetleriyle irtibatlandırılması ve oradaki ekonomik imkânların, Erzurum üzerinden, Doğu Anadolu Bölgemizdeki insanlarımızla, oradaki esnafımızla, üreticimizle muhakkak surette işbirliği içerisine sokulması gerekmektedir. Biz, hükümetlere bu tekliflerimizi götürdük. Bir cazibe kazandırmamız lazım. Bölgeyi müstakil bir projeye, plana bağlayarak, onun başına da bir müessese oturtmak suretiyle, bu bölgede, ayrı bir faaliyeti ortaya çıkarmamız gerekiyor.

Değerli milletvekilleri, hakikaten, Güneydoğu Anadolu Bölgemizde bir büyük ekonomik varlığın ortaya çıkması suretiyle oradaki insanlarımızın kaderinin nasıl değiştiğini, Keban Barajını, Atatürk Barajını, diğer barajları ve sulamaları hepimiz iftiharla görüyoruz ve beraberce yaşıyoruz millet olarak. İşte, ayrı doğal kaynakları olan Doğu Anadolu Bölgemizin, şu anda verilen rakamlara göre 10 milyar kilovat/saat üzerinde enerji kaynağı vardır. Tarım arazisinin sulama imkânları vardır. Turizm potansiyeli vardır; ama, en önemlisi, gerçekten, en büyük kaynak olan, millî kaynağımız olan hayvancılık meselesi vardır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN – Buyurun Sayın Köse.

İSMAİL KÖSE (Devamla) – Bugün, birkısım yaylalarımız güvenlik açısından kapalıdır. Bunun da, il valilerimiz ve yine, Hükümetimiz tarafından değerlendirilmek suretiyle, önümüzdeki sezonda, vatandaşımızın gelir seviyesini yükseltecek olan bu en önemli kaynağının varlığı olan hayvancılığa, kapalı olan bu yaylalarımızın açılması suretiyle imkân sağlanmalıdır.

Hükümetimizin, özellikle, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine sıcak baktığını biliyorum. Bu bakımdan, gündemin 135 inci sırasında bulunan, Doğu Anadolu Bölgemizi 17 iliyle beraber ilgilendiren kanun teklifimizin gündeme alınarak yasalaştırılmasını teklif ediyorum, rica ediyorum.

Sayın Başkanım, saygılar sunuyorum, teşekkür ediyorum. (ANAP ve DSP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Gündemdışı konuşan Erzurum Milletvekili Sayın İsmail Köse'ye teşekkür ediyorum.

Sayın milletvekilleri, gündemdışı konuşmalar tamamlanmıştır.

Cumhurbaşkanlığının bir tezkeresi vardır; okutuyorum:

B) TEZKERELER VE ÖNERGELER

7 Şubat 1999

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

İlgi: 7 Şubat 1999 gün ve B.02.0.PPG.0.12-305-01970 sayılı yazınız.

Ürdün Kralı Merhum Hüseyin Bin Tallal'ın Cenaze Merasimine katılmak üzere 8 Şubat 1999 tarihinde Ürdün'e gidecek olan Dışişleri Bakanı İsmail Cem'in dönüşüne kadar; Dışişleri Bakanlığına, Devlet Bakanı Prof. Dr. Şükrü Sina Gürel'in vekâlet etmesinin, Başbakanın teklifi üzerine, uygun görülmüş olduğunu bilgilerinize sunarım.

Süleyman Demirel

Cumhurbaşkanı

BAŞKAN – Bilgilerinize sunulmuştur.

Bu vesileyle, Merhum Kral Hüseyin'e, Cenab-ı Hak'tan rahmet diliyorum. Kardeş Ürdün Halkına da sabırlar niyaz ediyorum.

Bir Meclis araştırması önergesi vardır; okutuyorum:

C) GENSORU, GENEL GÖRÜŞME, MECLİS SORUŞTURMASI VE MECLİS ARAŞTIRMASI ÖNERGELERİ

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Türk Hava Yollarının 1994-1995-1996 yılları KİT Komisyonu raporları incelendiğinde, gerek Türk Hava Yolları, gerekse bağlı kuruluşlarında, hükümet değişikliklerine göre Yönetim Kurulu değişikliklerinden dolayı kötü yönetildiği ve bu yüzden devamlı zarar ettiği, uçak kiralama ve satınalmalarda, diğer malzeme tedariki ve yer hizmetlerine varıncaya kadar birçok konuda araştırılması gereken mevzuat dışı satın alma ve harcamalar mevcuttur. Zarar da, her geçen gün büyüyerek artmaktadır. Detayı gerekçede ifade edildiği üzere, Türk Hava Yollarının sağlam bir idarî ve malî yapıya kavuşması ve gerekli tedbirlerin alınması, ihmal ve yolsuzluğu görülen ilgililer hakkında gerekli işlemlerin yapılması ve hükümetin alacağı tedbirlere yardımcı olmak amacıyla, Anayasanın 98, İçtüzüğün 104 üncü maddeleri gereğince Meclis araştırması açılmasını arz ederiz.

1- Veysel Candan (Konya)

2- Sabahattin Yıldız (Muş)

3- M. Ziyattin Tokar (Ağrı)

4- Ömer Naimi Barım (Elazığ)

5- M. Sıddık Altay (Ağrı)

6- Bülent Arınç (Manisa)

7- İsmail Özgün (Balıkesir)

8- Ekrem Erdem (İstanbul)

9- Süleyman Arif Emre (İstanbul)

10- Suat Pamukçu (Bayburt)

11- Fikret Karabekmez (Malatya)

12- Yaşar Canbay (Malatya)

13- Hasan Hüseyin Öz (Konya)

14- Nuretttin Aktaş (Gaziantep)

15- Ahmet Cemil Tunç (Elazığ)

16- Ahmet Doğan (Adıyaman)

17- Ahmet Çelik (Adıyaman)

18- Şaban Şevli (Van)

19-Sıtkı Cengil (Adana)

20- Celal Esin (Ağrı)

21- Lütfi Yalman (Konya)

Gerekçe:

Türk Hava Yollarına zaman içerisinde alınan ve kiralanan uçaklar konusunda Boeing Firması lehine, diğer firmalar aleyhine (Airbus, Mc Donnell Douglas, MDD) davranılması sebebiyle kurum zarara uğratılmıştır.

1990'lı yıllarda, Boeing Firmasının B-737/400 tipi yolcu uçaklarından, tanınmış birçok uluslararası havayolu şirketi 144 adet siparişini iptal etmesine rağmen, Türk Hava Yolları ayda 433 bin dolar ücretle 30 adet uçak kiralamıştır. Aynı dönemde, özel havayolları B-737/400 uçaklarından 35 yolcu daha fazla alan Airbus 320 uçaklarını ayda 240 bin dolar ücretle kiralamıştır. Bu durumda kurum ( 193 000x30x12 = 69.480.000 $/yıl) zarara uğratılmıştır.

49 adet Yolcu Uçağı Alım Projesi kapsamında teknik değerlendirmeler de airbus tipi uçakların üstünlüklerine rağmen, Boeing Firmasının B-737/800 tipi uçağının seçilmesiyle kurum zarara uğratılmıştır.

Yine 49 adet yolcu uçağı alımında imza aşamasında yüzde 52 olan off-set miktarı, yüzde 15,3'e indirilmiş; Türk Hava Yolları da bunu kabul etmiştir, (384 milyon dolar) Halbuki Airbus Firması, yüzde 58'lik off-set'i kabul etmişti.

Kiralanan Boeing 737 uçakları, Airbus 320 uçaklarına göre yüzde 20-28 daha fazla yakıt yakmakta, ayrıca diğer işletme giderleri de aynı oranda fazladır. Boeing Firmasının seçiminde şaibe ve usulsüzlükler mevcuttur.

THY'nın, işletmede kiralık sistemi seçmesi yanlış bir uygulama olup, dünya havacılık tarihinde 10 yıllık uçak kiralaması olmamıştır. Böyle bir kiralama, THY'nı Boeing Firmasına bağımlı hale getirmiştir.

Yapılan kira sözleşmelerinde "alındığı gibi iadesi" ibaresi yer almaktadır. Bunun anlamı, kiralama sonrası iade edilecek uçaklar, sıfır saatle bakımı yapılıp iade edilecek demektir. Şayet bu yapılmazsa, Hakem Kuruluna müracaat edilerek 15 bin dolar fazla ödeme yapılacaktır. Böyle bir sözleşmeyle Türk Hava Yolları büyük bir zarara uğramaktadır.

Türk Hava Yolları sağlıklı yönetilmediği için, iç ve dış hatlarda doluluk oranı yüzde 50-60 arasında olup, hem iç hem de dış hatlarda olmak üzere devamlı zarar ettirilmektedir.

Türk Hava Yolları yetkililerinin verdikleri bilgiler hatalı, eksik ve yanlış olduğu anlaşılmaktadır.

1995, 1996, 1997 yıllarına ait bilançoların gerçeği yansıtmadığı, batık alacakların arttığı, uçak kiralama ve satın almalarda rüşvet iddiaları, malzeme ve parça alımlarının sağlıklı denetlenmediği, kurum içinde hazırlanan yönetmelikle, rekabetsiz alım yapıldığı, alımlarda Yönetim Kurulunun devredışı bırakıldığı, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu raporlarında tespit edilmiştir.

THY'da menfi bu gelişmeler devam ederken, 30.3.1998 tarihinde Swissair ile Özelleştirme İdaresinin bilgisi dışında "Kapsamlı Ortaklık İşbirliği Anlaşması" yapılmış, döviz bazında da ortaklıkla ilgili birtakım ödemeler yapılmıştır. Ortaklık grubu içerisinde Swissair'den başka Avusturya, Belçika (Sabena), TAB Portekiz, AOM Fransız havayolları bulunmaktadır. Bu firmaların büyük bir bölümünde de Swissair'in hissesi bulunmaktadır. Bu firmalardan bazılarının ekonomik kriz sebebiyle iflası istenmiştir.

Yukarıda belirtilen sebepler nedeniyle, Türk Hava Yollarının mutlaka bir komisyon tarafından detaylı incelenmesi kurumun geleceği açısından zarurettir.

BAŞKAN – Önerge bilgilerinize sunulmuştur.

Önerge gündemde yerini alacak ve Meclis araştırması açılıp açılmaması konusundaki öngörüşme, sırasında yapılacaktır.

IV. – ÖNERİLER

A) SİYASÎ PARTİ GRUBU ÖNERİLERİ

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, Demokratik Sol Parti ve Anavatan Partisi Grup Başkanvekillerinin, İçtüzüğün 19 uncu maddesine göre verilmiş, müşterek önerileri vardır; okutup, ayrı ayrı oylarınıza sunacağım.

10 Şubat 1999

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Danışma Kurulunun 10.2.1999 Çarşamba günü yaptığı toplantıda, siyasî parti grupları arasında oybirliği sağlanamadığından, Gruplarımızın aşağıdaki müşterek önerilerinin Genel Kurulun onayına sunulmasını arz ve teklif ederiz.

Saygılarımızla.

Metin Öney Ali Günay

ANAP Grup Başkanvekili DSP Grup Başkanvekili

Öneriler:

1. Gündemin "Kanun Tasarı ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmının 289 uncu sırasında bulanan 783 sıra sayılı kanun tasarısının bu kısmın 6 ncı sırasına alınması önerilmiştir.

2. Genel Kurulun 10.2.1999 Çarşamba günü 15.00-21.00 saatleri arasında çalışması, 11.2.1999 Perşembe günü çalışmalarına saat 15.00'te başlayarak gündemin 7 nci sırasına kadar olan işlerin bitimine kadar çalışmalarına devam etmesi önerilmiştir.

3. Türkiye Büyük Millet Meclisinin, 18 Nisan 1999 Pazar günü yapılması kararlaştırılan milletvekili genel seçiminin kesin sonuçlarının 2839 Sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun 37 nci ve Millet Meclisi İçtüzüğünün 3 üncü maddesine göre, Yüksek Seçim Kurulunca, Türkiye radyo ve televizyonlarından ilanını takip eden 5 inci gün saat 15.00'te toplanmak üzere, 16.2.1999 Salı gününden itibaren tatile girmesi önerilmiştir.

BAŞKAN – Öneri üzerinde söz isteyen?..

ÖNDER SAV (Ankara) – Söz istiyorum efendim.

BAŞKAN – Lehte, aleyhte?..

ÖNDER SAV (Ankara) – Aleyhte efendim.

BAŞKAN – Sayın Önder Sav aleyhte söz istemişlerdir.

Buyurun Sayın Sav.

Konuşma süreniz 10 dakikadır.

ÖNDER SAV (Ankara) – Sayın Başkan, Yüce Meclisin değerli üyeleri; Anavatan Partisi Grup Başkanvekili ve Demokratik Sol Parti Grup Başkanvekilinin ortak önerileri üzerinde görüşümü belirtmek istiyorum.

Bu konu, dün de, Danışma Kurulu toplantıya çağrılarak, Danışma Kurulunda görüşüldü; ancak, anlatılan, sunulan haklı gerekçeler nedeniyle, gelecek hafta, grupların da birbirleriyle görüşüp belli konularda uzlaşmalarının sağlanması düşüncesiyle, bu hafta görüşülmemesi konusu benimsenmiş idi. Bugün, tekrar, Demokratik Sol Partinin Sayın Grup Başkanvekili tarafından Danışma Kurulu toplantıya çağrıldı. Dün, Danışma Kurulunda görüşülmüş ve çoğunlukla üzerinde karara varılmış; ancak, resmiyete geçmemiş olan konu, bu kez, tekrar, Türkiye Büyük Millet Meclisine, grup önerileri olarak getirilmiş bulunuyor.

Aslında, Cumhuriyet Halk Partisi Grubu olarak, biz, Meclisin çalışmasından yanayız, Meclisin çalıştırılmasından yanayız; fakat, üzerinde uzlaşma olmayan, her biri bir sayfa tutan kanun maddeleriyle dolu olan bir tasarının, böyle bir zamanda görüşülebilmesi, gerçekten güçlük arz edecektir.

Getirilen öneriler içerisinde, Bankalar Kanunu Tasarısı, terörle mücadeleyle ilgili, yedek subaylarla ilgili, malul gazilerle ilgili yasa tasarıları var. Bunların hiçbirisinin görüşülmesine karşı değiliz, konuşmamız lütfen yanlış anlaşılmasın; ama, günlerdir, Cumhuriyet Halk Partisi olarak, bu konular kadar, hatta bunlardan daha önemli bir konuyu, Anayasanın 83 üncü maddesiyle ilgili değişiklik teklifinin ikinci kez görüşülmesi konusunu Parlamentonun gündeminde tutmaya, görüşülmeye gayret edilmesini sağlamaya çalışıyoruz; fakat, her nedense, görmezlikten geliniyor.

Şimdi, bunların görüşülmesine başladığımız zaman, yarım kalan Anayasa değişiklik teklifi görüşmesi olduğu için, buradan başlamak zorunluluğu doğacaktır. Salona baktığımız zaman, zaten açılırken toplantı yetersayısı Mecliste maalesef yoktu; ama, Sayın Başkanımız, ilerleyen evrede toplantı yetersayısının oluşabileceğini düşünerek Genel Kurulu açtı, çalışmalara böylece başlamış olduk; ama, 83 üncü maddeyle ilgili değişiklik teklifi görüşülmeyle başlandığı zaman, en az 330 oyun bir arada olması gerekiyor ki, Anayasanın 83 üncü maddesi görüşülüp karara bağlanabilsin. Altında, Parlamentoda grubu bulunan siyasî partilerden -bir grubumuz hariç- dört grubun genel başkanının da imzası olan bir teklifin görüşülemeyip kadük olmasının ayıbını bu Parlamento kolay taşıyamaz.

330 üyenin salonda olmadığı açıkça belli iken, böyle bir konuyu kendilerine anımsatmış olmamıza karşın, Demokratik Sol Partinin, ısrarla, bu konunun görüşülmesini de içerecek bir gündemi Meclisin önüne dayatmasını anlamakta güçlük çekiyoruz. Pekala, bu konu önümüzdeki haftaya kalıp, uzlaşıp, üzerinde konuşulabilirdi -83 üncü madde dahil, Bankalar Kanunu dahil- Bankalar Kanunu üzerinde kimi gruplarımızın tereddütleri giderilerek bu konu karara bağlanabilirdi. En azından, bazı siyasî parti gruplarının, Bankalar Kanunu konusunda tereddütleri giderilememiş durumda, bu konunun görüşülmesi Meclisin gündemine getiriliyor.

Bir başka konuyu da Danışma Kurulunda, Demokratik Sol Parti Grubuna ve diğer gruplara anımsattık. Hepinizin bildiği gibi, 14 Şubatta, Yüksek Seçim Kurulunun belirlediği takvim uyarınca, ülke düzeyinde aday yoklaması yapılacaktır. Türkiye'de yargı denetiminde aday yoklaması yapılmasını isteyen tek parti Cumhuriyet Halk Partisidir. Diğer siyasî partiler, kendi tüzüklerine göre, kendi hakları olan konularda, belli yöntemlerle aday saptaması yapacaklardır. Onların içişlerine hiç karışmak istemiyoruz. Doğru Yol Partisinin de kendi usullerine göre, kendi tüzük ve yönetmeliklerine göre aday belirlemesinin bu hafta sonu yapılacağı anlaşılıyor.

İki siyasî partinin parlamenterlerinin kendi yörelerinde olduğu bir dönemde, hatta, kimi siyasî partilerin, bu yasa tasarıları üzerinde belirledikleri sözcülerin bile bulunmadığı bir dönemde, alelacele bu tasarıları gündeme getirip görüşmeye kalkışmak, pek şık, pek ciddî görünmedi bize. İstedik ki, bu konuları aramızda konuşalım, üzerinde anlaşalım, önümüzdeki hafta, iki ya da üç gün tam çalışıp bu konuları karara bağlayıp, gereken hususlarda ittifakla, ittifaka yakın bir çoğunlukla bunları geçirelim, ondan sonra Parlamento tatile girsin. Nedense, bu önerilerimize de bir türlü sağlıklı bir yaklaşım gelmedi.

Şimdi görüşeceğimiz konular içinde, günlerdir, haftalardır ele alınamayan, özelleştirmeyle ilgili bir araştırma raporu da var. Her oturumda, bu konuyla ilgili sözcümüz salonda hazır bulunduğu halde, komisyon olmadığı gerekçesiyle bu konu da görüşülemiyor. Görüşülmesi gereken birtakım hususlar varken, bunları görüşmeyip, üzerinde ittifaka varılmamış, tartışmalı, uzlaşılmamış bir konuyu Parlamentonun gündemine taşımak, ön sıralara getirmek, bu Parlamentoda, ilerleyen saatlerdeki, ilerleyen günlerdeki çalışmaları da tıkamak noktasına getirecektir. Bu nedenlerden ötürü, Cumhuriyet Halk Partisi Grubu, duyarlılığını Yüce Meclise duyurmak istedi. Karşı oluşumuzun nedeni, görüşülmesine mani olmak değildir; ama, uygun bir ortamda, uzlaşma sağlanarak görüşülmesinin önünün açılmasıdır.

Sayın Başkan, bu konudaki düşüncelerimizi böylece özetliyorum; Yüce Meclise saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN – Öneriler aleyhinde konuşan Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkanvekili Sayın Önder Sav'a teşekkür ediyorum.

Başka söz isteyen var mı efendim? Yok.

Şimdi, iki grubun ortak önerisini madde madde yeniden okutup, oylarınıza sunacağım:

Öneriler:

1. Gündemin "Kanun Tasarı ve Teklifleriyle Komisyonlardan Gelen Diğer İşler" kısmının 289 uncu sırasında bulunan 783 sıra sayılı kanun tasarısının bu kısmın 6 ncı sırasına alınması önerilmiştir.

OYA ARASLI (İçel) – Karar yetersayısının aranılmasını istiyoruz.

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, birinci öneriyi okuttum. Öneriyi oylarınıza sunacağım. Önerinin oylanması sırasında karar yetersayısı istenilmektedir; onun için, elektronik cihazla oylama yapacağım.

Sayın milletvekilleri, oylama için 5 dakika süre vereceğim. Elektronik sisteme giremeyen arkadaşlarımın teknisyenlerden yardım almalarını rica ediyorum; teknisyenlerin işaretiyle gerekirse yazılı olarak da oylar verilebilir; ancak, süresi içerisinde olacak.

Şimdi, oylamayı başlatıyorum.

(Elektronik cihazla oylama yapıldı)

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, karar yetersayısı vardır; öneri kabul edilmiştir.

Şimdi, ikinci öneriyi okutup, oylarınıza sunacağım.

Sayın Araslı, bu oylamada da karar yetersayısının aranılmasını istiyor musunuz efendim?

OYA ARASLI (İçel) – Hayır, istemiyorum...

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Öneriyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

3 üncü öneriyi okutup, oylarınıza sunacağım:

3- Türkiye Büyük Millet Meclisinin 18 Nisan 1999 Pazar günü yapılması kararlaştırılan milletvekili genel seçiminin kesin sonuçlarının 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun 37 nci ve Millet Meclisi İçtüzüğünün 3 üncü maddesine göre Yüksek Seçim Kurulunca Türkiye radyo ve televizyonlarından ilanını takip eden 5 inci gün saat 15.00'te toplanmak üzere 16.2.1999 Salı gününden itibaren tatile girmesi önerilmiştir.

BAŞKAN – Öneriyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Sayın milletvekilleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının bir tezkeresi vardır; okutup bilgilerinize sunacağım:

III. – BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI (Devam)

B) TEZKERELER VE ÖNERGELER (Devam)

Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna

İstanbul-Kurtköy Havaalanı ihalesi için hazırlanmış olan protokol hükümlerini dikkate almadan, ihalenin NATO ENF Dairesi tarafından gerçekleştirilmesini sağlamak suretiyle görevini kötüye kullandığı ve bu eyleminin Türk Ceza Kanununun 240 ıncı maddesine uyduğu iddiasıyla eski Başbakan Mesut Yılmaz hakkında kurulan (9/18),

Karadeniz sahil yolunun devamı olan yolların ihalesinde usulsüzlük yaparak devleti zarara uğrattığı ve bu eyleminin Türk Ceza Kanununun 240 ıncı maddesine uyduğu iddiasıyla Bayındırlık ve İskân eski Bakanı Yaşar Topçu hakkında kurulan (9/19),

Esas numaralı Meclis Soruşturması Komisyonları 12.5.1998 tarihli 88 inci Birleşimde kurulmuş, 18.6.1998 tarihinde üye seçimleri yapılmış, görev süreleri 21.10.1998 tarihinden itibaren ikişer ay uzatılmış ve görev süreleri 21.12.1998 tarihinde sona ermiştir.

Her iki komisyon da çalışmalarını, 17.12.1998 tarihinde yaptıkları toplantılarda tamamlayarak ilgililerin Yüce Divana sevklerine karar vermiş olmalarına ve Anayasanın 100 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan amir hükme rağmen görev sürelerinin bitiş tarihi olan 21.12.1998 tarihine kadar raporlarını Başkanlığımıza sunmamışlardır.

Bunun üzerine, Başkanlığımız, komisyon başkanları Eskişehir Milletvekili Necati Albay ile Ordu Milletvekili Şükrü Yürür'e 5.1.1999 tarihinde birer yazı yazarak raporlarını bir an önce Başkanlığımıza sunmalarını istemiş ise de, komisyon başkanları, 7 ve 8 Ocak 1999 tarihli cevabî yazılarında, rapora muhalif olan üyelerin muhalefet şerhlerinin beklendiğini, raporlarını, bu şerhler tamamlandığında sunabileceklerini belirtmişlerdir.

Bilahara Başkanlığımız, komisyon başkanlarına 11.1.1999 tarihinde birer yazı daha yazarak raporlarını, muhalefet şerhlerini beklemeden Başkanlığımıza sunmaları gerektiğini belirtmiştir.

Bu uyarılara karşın raporlarını vermeyen komisyon başkanlarına 27.1.1999 tarihinde birer yazı daha gönderilerek 1 Şubat 1999 Pazartesi günü saat 18.00'e kadar raporlarını Başkanlığımıza iletmedikleri takdirde, konunun Genel Kurula sunulacağı bildirilmiştir; ancak, söz konusu raporlar henüz Başkanlığımıza ulaşmamış bulunmaktadır.

Bu durumun, Anayasanın 100 üncü maddesinin ikinci fıkrasına ve İçtüzüğün 110 uncu maddesinin üçüncü fıkrasına aykırı olduğu düşünüldüğünden, İçtüzüğün 72 nci maddesi uyarınca görüşme açılarak Başkanlığımızca izlenecek yöntemin saptanması bakımından konu, Genel Kurulun bilgilerine ve takdirlerine sunulur.

Hikmet Çetin

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Başkanı

BAŞKAN – Bilgilerinize sunulmuştur.

OYA ARASLI (İçel) – Sayın Başkan_

BAŞKAN – Buyurun.

OYA ARASLI (İçel) – Sayın Başkan, bu konuda, tutumunuz hakkında söz almak istiyorum. Bu, sadece Genel Kurula okunmakla geçiştirilecek bir husus değildir. Bu konuda, bu tezkerede istenildiği gibi, burada görüşme açılması ve bu görüşmenin sonucunda da, izlenecek yol hakkında bir saptama yapılması gerekmektedir.

Yani, bir usul tartışması açmanıza ve bu konuda görüşlerimizi dile getirmemize imkân vermenizi diliyoruz.

BAŞKAN – Evet Sayın Araslı.

LÜTFÜ ESENGÜN (Erzurum) – Sayın Başkan_

BAŞKAN – Buyurun Sayın Esengün.

LÜTFÜ ESENGÜN (Erzurum) – Sayın Başkanlığın Genel Kurula hitaben yazdığı yazının son cümlesinden anlaşıldığı üzere, konu, Genel Kurulun bilgilerine ve takdirlerine sunulur. Sadece bilgiye sunulan bir yazı, bir olay değil bu; bu konunun, bu yazı muhtevasının, muhakkak Genel Kurulda tartışılması, bu Anayasa ihlalinin, bu İçtüzük ihlalinin, bu siyasî ahlak ihlalinin burada dile getirilmesi ve çözüm aranılması lazım. Bilgilerinize sunulmuştur denilip de geçiştirilmesi mümkün değildir.

BAŞKAN – Anlaşıldı efendim.

Buyurun Sayın İyimaya.

AHMET İYİMAYA (Amasya) – Sayın Başkanım, gerçekten, tamamlanmış olan bir raporun ve dosyanın Parlamentoya intikal etmemesi, sadece bir İçtüzük ihlali değil, doğrudan doğruya Anayasa ihlalidir. Parlamentonun veya behemehal Meclis Başkanının bu konuyu ele alması, konuya el atması ve bu dönemde çözüme bağlaması gerekmektedir. Bu konuda bir usul tartışması açılabilir.

BAŞKAN – Teşekkür ederim Sayın İyimaya.

Buyurun Sayın Öney.

METİN ÖNEY (İzmir) – Sayın Başkanım, Türkiye Büyük Millet Meclisinin çalışma şekli ve nelerin görüşüleceğine dair, ayrıntılı bir biçimde, hem Anayasada hem İçtüzükte bir düzenleme yapılmıştır. Her tezkerenin burada tezekkür edilmesi mümkün değildir; kanun tasarısı, kanun teklifi, Meclis araştırması, Meclis soruşturması, hükümet tezkeresi veya genel görüşme gibi önergeler olması icap eder.

OYA ARASLI (İçel) – Meclisin iç düzeniyle ilgili bir husustur; bunu da görüşmeye yetkimiz var.

METİN ÖNEY (İzmir) – Her meselenin burada görüşülmesi mümkün değildir. Müzekkere veya tezkere, bilgilendirilmek için yazılmıştır.

Bu itibarla, bu konuda tutumunuz doğrudur; herhangi bir müzakere açılması, mevcut yasa ve İçtüzük gereğince mümkün değildir. Bunu arz etmek istiyorum efendim.

BAŞKAN – Teşekkür ederim.

Şimdi, değerli arkadaşlarım...

OYA ARASLI (İçel) – Efendim, Meclis, kendi iç düzeni hakkında kural koyamayacak da ne yapacak yani?

BAŞKAN – Sayın Araslı, karşılıklı konuşmayalım efendim.

Ben, şöyle bir öneride bulunmak istiyorum: Bu konuda yapılması gereken işlemle ilgili, Sayın Meclis Başkanıyla aynı görüşleri paylaşamıyorum bugünkü oturumu yöneten Başkanvekili olarak. Böyle bir durumda, değerli grup temsilcileri, benim tutumumla ilgili bir tartışma başlatmak isteyebilirler; bunu da, doğal karşılıyorum; ancak, şu aşama yerine, eğer, bu talebinizi, bu birleşim içerisinde olmak kaydıyla, çalışmalarımızın biraz ilerlediği bir süreçte değerlendirirseniz, bir usul tartışması açacağım.

OYA ARASLI (İçel) – Sayın Başkan...

BAŞKAN – Yani, şimdi de açabilirim; ancak...

OYA ARASLI (İçel) – Bundan önemli ne olabilir?! Lütfen... Bir anayasa düzeni ihlal ediliyor; bundan önemli hangi konu olabilir Türkiye'de?! Bakınız, 27 Mayısta, hukuka aykırı hareketlerin sabrı taşıran son damlasını oluşturan...

BAŞKAN – Efendim, ben, konunun...

OYA ARASLI (İçel) – ...komisyon olayı, bundan daha az önemli bir komisyon olayı değildir.

BAŞKAN – Sayın Araslı...

OYA ARASLI (İçel) – Bu, bundan daha az önemli değil. Eğer, anayasa düzenini şu Meclisin çatısı altında behemehal yerine oturtmazsak, koruyamazsak, bundan sonra atacağımız adımların hiçbirinde sağlıklı yerlere varamayız.

BAŞKAN – Sayın Araslı, Mecliste, önem derecesine göre konular görüşülmez. Mecliste, belirlenmiş olan bir gündem vardır; gündemdışı konuşmalarla başlarız, oturumun sonunda, bazen...

OYA ARASLI (İçel) – Sayın Başkan, gündemde bu; işte, önümüzde...

BAŞKAN – ... Anayasa oylaması yaparız. Yani, bir tartışmanın önce veya sonra yapılması, onun önemsizliği veya çok önemli olduğu anlamında bir değer hükmü ifade etmez.

OYA ARASLI (İçel) – Efendim, gündemde; önümüzde... Neyi bekliyoruz?..

BAŞKAN – Sadece, sizlere bir öneride bulunuyorum; diyorum ki: Bu birleşim içerisinde usul tartışması yapalım, ona ben hak veriyorum; çünkü...

ÜLKÜ GÜNEY (Bayburt) – Sunuşun neyini usul tartışması yapacağız Sayın Başkan?

BAŞKAN – Efendim, hayır; sunuş değil...

OYA ARASLI (İçel) – Niye kaçıyorsunuz Sayın Başkan?... Neyi görüşmek istemiyorsunuz?..

BAŞKAN – Sayın Güney, sunuşun değil; benim tutumumla ilgili.

ÜLKÜ GÜNEY (Bayburt) – Başka türlü getirin, görüşelim; ama, bu sunuşu burada tartışma... Şimdiye kadar böyle bir şey gördünüz mü; böyle bir şey yapıldı mı hiç?

OYA ARASLI (İçel) – Neresi... Ne gelecek? Beklemeye tahammülü var mı bu konunun?!.

ÜLKÜ GÜNEY (Bayburt) – Böyle bir şey yapıldı mı?

OYA ARASLI (İçel) – Hesap verilsin!.. Temiz toplum başka nasıl olacak ülkemizde?!.

ÜLKÜ GÜNEY (Bayburt) – Sakin olun; bağırarak çözüm bulunamaz.

OYA ARASLI (İçel) – Çok sakin oldum... İkibuçuk ay anayasal süre verildi...

BAŞKAN – Sayın Güney, burada yapacağımız tartışma benim tutumumla ilgili bir tartışmadır.

ÜLKÜ GÜNEY (Bayburt) – Sunuşta olmuyor Sayın Başkan...

BAŞKAN – Başkanların yaptıkları işlemlerle ilgili böyle taleplerde bulunulabilir ve o yerine getirilir; ama, bu talebi şimdi değil, çalışmaların belli bir sürecinden sonra yerine getirelim düşüncesindeyim.

OYA ARASLI (İçel) – Ne zaman efendim?.. Yani, gündemi erteleyebilmek için de bir karar lazım Sayın Başkan.

LÜTFÜ ESENGÜN (Erzurum) – Sayın Başkan, o görüşmenin, o müzakerenin şimdi yapılması lazım. Birazdan, kanun teklif ve tasarılarının görüşülmesine başlandığı takdirde onu görüşmeye imkân bulunamaz, ola ki ihtimal bulunamaz; şu anda gündeme geldi, hemen görüşelim.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan...

BAŞKAN – Kanun tasarı ve tekliflerine geçmeden önce usul tartışmasını açacağım. Zaten, kanun tasarı ve tekliflerine geçersek, onun süreci otomatik bir süreçtir; araya usul tartışması sokmam mümkün değil.

Buyurun Sayın Bedük.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, bizim üzerinde durduğumuz, sizin tutumunuzla ilgili usul tartışması değildir; Meclis Başkanlığının getirmiş olduğu konu üzerinde görüşmeye yöneliktir. Dolayısıyla, sizin tutumunuzla ilgili, gelecekte, bu birleşimin daha sonraki saatlerinde bir usul tartışmasına gerek olmadığı kanaatini taşıyoruz.

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Evet...

MAHMUT YILBAŞ (Van) – Meclis Başkanı komisyonları çalıştırmakla mükelleftir; eğer çalıştıramadıysa, burada tartışacak pek bir şey yok zaten...

BAŞKAN – Değerli arkadaşlarım "Sunuşlar" bölümü ve bazı komisyonların üye seçimiyle ilgili bir bölüm var; kanun tasarı ve tekliflerinden önce, bu konuya döneceğim, o zaman talebinizi dikkate alarak, usul tartışmasını açacağım.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Sayın Başkan, Meclis Başkanı, soruşturma komisyonlarının görevlerini ve çalışma usul ve esaslarını takip etmekle görevlidir ve denetleme yetkisi vardır. Bu itibarla, soruşturma komisyonlarının görevini yapmaması hadisesinin doğrudan doğruya Meclis Başkanı tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir; ancak, bu oturumu yöneten siz Sayın Başkanvekilimizin tutumuyla ilgili bir usul tartışması açılmasına ihtiyaç olmadığı kanaatini taşıyorum.

Teşekkür ederim.

BAŞKAN – Arkadaşlarımız, o konuda talepte bulundular. Benim görüşüm, böyle bir konunun Genel Kurulda müzakere edilemeyeceği doğrultusundadır ve şu ana kadar ortaya konulan görüşlerle, bazı grupların görüşleriyle bağdaşmamaktadır. Böyle bir tutum içerisinde olduğumdan, benim tutumum hakkında söz isteyen arkadaşlarla bir usul müzakeresi yapılması imkânı vardır diyorum; sadece, yeri konusunda, kanun tasarı ve tekliflerine geçmeden önce, yapılması gereken birtakım işlemlerin arkasından bu talebi ortaya koyarlarsa, tartışırız.

OYA ARASLI (İçel) – Talep ediyoruz Sayın Başkan.

MAHMUT YILBAŞ (Van) – Milletin Meclisinde, burada tartışılmazsa, nerede tartışılacak?!

BAŞKAN – Efendim, tartışılmaz diye bir şey yok.

MAHMUT YILBAŞ (Van) – Başka neyi tartışacaksınız burada?!

BAŞKAN – Sayın Yılbaş, tartışılmayacak hiçbir konu yok. Zaten...

MAHMUT YILBAŞ (Van) – Tartışılsın, değerlendirilsin burada...

BAŞKAN – Tamam efendim, değerlendirilir...

MAHMUT YILBAŞ (Van) – Ne kaçırıyorsunuz ki Meclisten siz?!

ÜLKÜ GÜNEY (Bayburt) – Siz anlamadınız bu konuyu Sayın Yılbaş...

MAHMUT YILBAŞ (Van) – Siz çok iyi anlıyorsunuz...

BAŞKAN – Sayın Yılbaş, şu andaki...

MAHMUT YILBAŞ (Van) – Çok güzel anlıyorsunuz siz!.. Her şeyi anlıyorsunuz!..

BAŞKAN – Sayın Yılbaş...

MAHMUT YILBAŞ (Van) – Buyurun efendim.

BAŞKAN – Sayın Yılbaş, uygun olduğu takdirde, İçtüzüğe uygun bir şekilde, zatıâlinize de müzakereler içerisinde, hem de kürsüden söz verdim. Yerinizden, böyle, bir şeyler söylemeye hiç ihtiyaç yok. Benim müzakere usulümü de üslubumu da zatıâliniz biliyorsunuz. İçtüzüğe uygun bir şekilde sizin görüşlerinizi de tespit ederiz.

Sayın milletvekilleri...

ÖNDER SAV (Ankara) – Sayın Başkan... Sayın Başkan...

BAŞKAN – Buyurun Sayın Sav.

ÖNDER SAV (Ankara) – Efendim, Meclis Başkanlık Divanı bir bütündür. Meclis Başkanı bir yazı yazıyor. Siz, burada, o Başkana vekâlet ediyorsunuz, vakâleten görev yapıyorsunuz; Meclis Başkanı ayrı düşünecek, zatıâliniz ayrı düşüneceksiniz... Bu konunun bile çözümünün yeri burası değil. Siz, bu konuyu çözümsüz bırakarak bir yere götüremezsiniz; bunu, usulünüz konusunda bir tartışmayla da geçiştiremezsiniz. İçtüzüğümüz gayet açık, 14 üncü maddede "Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonlarını denetlemek; işlerde birikme olması halinde komisyon başkanı ve üyelerini uyarmak ve durumu Genel Kurulun bilgisine sunmak..." deniliyor.

Meclis Başkanı üç defa yazı yazmış, cevap alamamış...

BAŞKAN – Sayın Sav, bunlar biraz önce...

ÖNDER SAV (Ankara) – "Ben denetleyemiyorum, uyarı görevimi yapamıyorum" diye şikâyet ediyor, siz "benim tutumum hakkında" diyorsunuz.

BAŞKAN – Hayır.

Ben, Sayın Başkanın görüşlerini, tezkere halinde Genel Kurulda okuttum; benim görevim bundan ibarettir diyorum. Bu görüşü ifade ettim. Siz de, bu görüşün yanlış olduğunu söylediniz. Onu da, usulü dairesinde müzakere ederiz, görüşürüz dedim. Yoksa, Başkanla her zaman aynı görüşü paylaşmamız mümkün değil. Esasen, Sayın Başkan burada bir görüş beyan etmiyor; Sayın Başkan, bu konuda Genel Kurulun bilgilerine sunma görevini yerine getiriyor, o görevin bir parçası olarak ben de okuttum burada.

OYA ARASLI (İçel) – Uygulanacak yol hakkında görüş belirlemeye...

ÖNDER SAV (Ankara) – Harekete geçirmek için yardım istiyor Türkiye Büyük Millet Meclisinden.

BAŞKAN – Efendim onu da tartışacağız.

Bilgiye sunmadan sonra her milletvekili, bu aldığı bilgilerle, kendisinin, grubunun veya Genel Kurulun yapacağı bir işlem varsa, zaten onları yapmaya çalışacak. Bunlara mani olan bir durum içerisinde değiliz.

Ben, kendi tutumumla ilgili, neden böyle davrandığımla ilgili gerekçelerimi de henüz açıklamadım. Yani, bunların hepsinin cevaplarını bulacaksınız, belki itirazınız da kalmayabilir; ama, şu anda, söylediğim gibi bu talebinizi biraz sonra tekrarladığınız takdirde usul müzakeresi açacağım.

Teşekkür ediyorum.

Sayın milletvekilleri, İzmit Körfez Geçiş Projesi ihalesinde devletin zarara uğratılmasına göz yumarak görevini kötüye kullandığı iddiasıyla eski Başbakan Mesut Yılmaz hakkında kurulan (9/33) esas numaralı Meclis Soruşturması Komisyonu bugüne kadar görev bölümü yapamamıştır. Bu Komisyona seçilmiş bulunan sayın üyelerin, 11 Şubat 1999 Perşembe günü saat 11.00'de Ana Bina Birinci Bodrum Genel Evrak karşısı 475 numaralı Meclis Soruşturması Komisyonları Toplantı Salonunda toplanarak başkan, başkanvekili, sözcü ve kâtip seçimini yapmalarını rica ediyorum.

Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğünce 1996 yılında özürlülerin memurluğa alınması için açılan sınavda mevzuata aykırı ve usulsüz işlemler yapılmasına göz yumarak görevini ihmal ettiği ve kötüye kullandığı iddiasıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik eski Bakanı Mustafa Kul hakkında kurulan (9/34) esas numaralı Meclis Soruşturması Komisyonu da bugüne kadar görev bölümü yapamamıştır. Bu Komisyona seçilmiş bulunan sayın üyelerin, 11 Şubat 1999 Perşembe günü saat 14.00'te Halkla İlişkiler Binası B Blok Alt Zemin 6 ncı Banko karşısındaki Meclis Soruşturması Komisyonları Toplantı Salonunda toplanarak başkan, başkanvekili, sözcü ve kâtip seçimini yapmalarını rica ediyorum.

MAHMUT YILBAŞ (Van) – Meclis tatile girdi Sayın Başkan, burada oturup da vazife taksimi yapmanın bir anlamı yok.

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Ayağa kalkıp da konuşun...

BAŞKAN – Fiilî usul ihdas ediliyor.

İzmit Körfez Geçiş Projesi ihalesinde ihale usul ve esaslarını ihlal ederek rekabet ortamının oluşmasını önlediği, firma seçiminde yanlı davranarak devleti zarara uğratmak suretiyle görevini kötüye kullandığı iddiasıyla Bayındırlık ve İskân eski Bakanı Yaşar Topçu hakkında kurulan (9/39) esas numaralı Meclis Soruşturması Komisyonu bugüne kadar görev bölümü yapamamıştır. Bu Komisyona seçilmiş bulunan sayın üyelerin, 11 Şubat 1999 Perşembe günü saat 12.00'de Ana Bina Birinci Bodrum Genel Evrak karşısı 475 nolu Meclis Soruşturması Komisyonları Toplantı Salonunda toplanarak, başkan, başkanvekili, sözcü ve kâtip seçimini yapmalarını rica ediyorum.

Yasadışı örgütlerle ve mensuplarıyla birlikte hareket ettikleri, örgüt mensuplarının işledikleri suçların ortaya çıkarılmasını engelledikleri ve suçluları himaye ettikleri, devlet ihalelerinde çetelerle işbirliği yaptıkları, hükümetin çeteler ve mafya ile mücadelede izlediği politikanın başarıya ulaşmasını engelleyerek görevlerini kötüye kullandıkları iddiasıyla eski Başbakan Mesut Yılmaz, Devlet eski Bakanı Eyüp Aşık ve Bayındırlık ve İskân eski Bakanı Yaşar Topçu haklarında kurulan (9/40, 41) esas numaralı Meclis Soruşturması Komisyonu, görev bölümü yapamamıştır. Bu komisyona seçilmiş bulunan sayın üyelerin, 11 Şubat 1999 Perşembe günü saat 14.00'te Ana Bina Birinci Bodrum Genel Evrak karşısı 475 nolu Meclis Soruşturması Komisyonları Toplantı Salonunda toplanarak, başkan, başkanvekili, sözcü ve kâtip seçimini yapmalarını rica ediyorum.

Telsim ve Türkcell firmalarıyla imzalanan sözleşmelere ve 4046 numaralı Özelleştirme Kanunu hükümlerine aykırı davranmak suretiyle devleti gelir kaybına uğratarak görevlerini kötüye kullandıkları iddiasıyla eski Başbakan Mesut Yılmaz ve Ulaştırma eski Bakanı Necdet Menzir haklarında kurulan (9/42) esas numaralı Meclis Soruşturması Komisyonu da, görev bölümü yapamamıştır. Bu komisyona seçilmiş bulunan sayın üyelerin, 11 Şubat 1999 Perşembe günü saat 11.00'de Halkla İlişkiler Binası B Blok Alt Zemin 6 ncı Banko karşındaki Meclis Soruşturması Komisyonları Toplantı Salonunda toplanarak, başkan, başkanvekili, sözcü ve kâtip seçimini yapmalarını rica ediyorum.

Türk Ticaret Bankasının satışı ihalesiyle ilgili olarak ortaya atılan yolsuzluk iddiaları konusunda gerekli tedbirleri almayarak görevlerini kötüye kullandıkları iddiasıyla devlet eski Bakanı Güneş Taner ve eski Başbakan Mesut Yılmaz haklarında kurulan (9/43) esas numaralı Meclis Soruşturması Komisyonu da, görev bölümü yapamamıştır. Bu komisyona seçilmiş bulunan sayın üyelerin, 11 Şubat 1999 Perşembe günü saat 12.00'de Halkla İlişkiler Binası B Blok Alt Zemin 6 ncı Banko karşısındaki Meclis Soruşturması Komisyonları Toplantı Salonunda toplanarak, başkan, başkanvekili, sözcü ve kâtip seçimini yapmalarını rica ediyorum.

Meclis soruşturması komisyonlarının toplantı gün ve saatleri ayrıca ilan tahtalarına da asılmıştır.

Sayın milletvekilleri, şimdi "Özel Gündemde Yer Alacak İşler" kısmına geçiyoruz.

V. – GENSORU, GENEL GÖRÜŞME, MECLİS SORUŞTURMASI VE

MECLİS ARAŞTIRMASI

A) GÖRÜŞMELER

BAŞKAN – Genel Kurulun 10.11.1998 tarihli 16 ncı Birleşiminde alınan karar gereğince, bu kısmın 1 inci sırasında yer alan, özelleştirme uygulamalarıyla ilgili usulsüzlük ve yolsuzluk iddialarını araştırarak alınması gereken tedbirleri tespit etmek amacıyla Anayasanın 98 inci ve İçtüzüğün 104 ve 105 inci maddeleri uyarınca kurulmuş bulunan (10/19, 29, 40, 88, 98, 127, 150, 166) esas numaralı Meclis Araştırması Komisyonunun 743 sıra sayılı raporu üzerindeki genel görüşmeye başlayacağız.

Komisyon?..

Komisyon bulunmadığı için görüşme ertelenmiştir.

MAHMUT YILBAŞ (Van) – Sayın Başkan, müsaade ederseniz, usul hakkında birkaç kelime söyleyebilir miyim?

BAŞKAN – Hayır efendim.

Şimdi, bir işlemin ortasında bulunuyorum; o işlem tamamlandıktan sonra hangi konuda usul hakkında söz istediğinizi öğrenirim.

Gündemin "Oylaması Yapılacak İşler" kısmına geçiyoruz.

VI. – OYLAMASI YAPILACAK İŞLER

BAŞKAN – Bilecik Milletvekili Bahattin Şeker'in milletvekilliğinden istifa etmesi nedeniyle, Anayasanın 84 üncü, İçtüzüğün 135 ve 136 ncı maddeleri gereğince üyeliğinin düşmesinin oylamasını yapacağız.

İstifanın geçerli olduğu Başkanlık Divanınca tespit edilmiştir.

İstifa tezkeresini okutuyorum:

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Ankara

Gördüğüm lüzum üzerine milletvekilliğimden istifa ediyorum.

Gereğinin yapılmasını saygılarımla arz ederim. 14.1.1999

Bahattin Şeker

Bilecik

BAŞKAN – Şimdi, istifa tezkeresini oylarınıza sunuyorum:

SAFFET ARIKAN BEDÜK (Ankara) – Karar yetersayısının aranılmasını istiyorum.

BAŞKAN – Karar yetersayısının aranılmasını istiyorsunuz.

Elektronik cihazla oylama yapacağım.

Değerli arkadaşlarım, oylama süresi 5 dakikadır.

Bu süre içerisinde elektronik sistemle oylarını kullanamayan arkadaşlarım, teknisyenlerden, teknik görevlilerden yardım alabilirler; eğer sonuç alınamazsa, yazılı olarak da oylarını kullanabilirler.

Oyların, süresi içinde kullanılması lazım.

Değerli arkadaşlarım, kabul oyu, üyeliğin düşmesi anlamına; ret oyu ise, üyeliğin düşmesinin kabul edilmediği anlamına gelecektir.

MAHMUT YILBAŞ (Van) – Reddedersek, askere gitmeyecek mi efendim?

BAŞKAN – Bu yaptığımız oylama, sadece üyelikle ilgili bir konudur efendim.

Değerli arkadaşlarım, oylama işlemi başlamıştır.

(Elektronik cihazla oylama yapıldı)

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, yapılan oylama sonucunda karar yetersayısının bulunmadığı anlaşılmıştır.

Saat 17.00'de toplanmak üzere, birleşime ara veriyorum.

Kapanma Saati : 16.34

İKİNCİ OTURUM

Açılma Saati : 17.00

BAŞKAN : Başkanvekili Hasan KORKMAZCAN

KÂTİP ÜYELER : Hüseyin YILDIZ (Mardin), Ahmet DERİN (Kütahya)

BAŞKAN – Türkiye Büyük Millet Meclisinin 52 nci Birleşiminin İkinci Oturumunu açıyorum.

Sayın milletvekilleri, Birinci Oturumda, Bilecik Milletvekili Bahattin Şeker'in üyeliğinin düşmesi için yaptığımız oylama esnasında, Anayasanın 96 ncı ve İçtüzüğün 146 ncı maddeleri uyarınca karar yetersayısının aranılması istenildi; karar yetersayısı bulunamadığı için birleşime ara vermiştim.

VI. – OYLAMASI YAPILACAK İŞLER (Devam)

BAŞKAN – Şimdi, oylamayı tekrarlayacağız. Karar yetersayısının aranılması istenildiği için, bu oylamayı da elektronik sistemle yapacağız.

Oylama süresi 5 dakikadır.

Oylamaya başlıyoruz.

(Elektronik cihazla oylama yapıldı)

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, bu oylamada da karar yetersayısı bulunamamıştır.

Birleşime kısa bir süre ara versem tekrar toplanılamayacağını görüyorum; ancak, saat 15.00'te kabul edilen grup önerileri doğrultusunda, bu akşam saat 21.00'e kadar çalışma süremiz var. Bu sebeple, 19.30'da tekrar toplanmak üzere birleşime ara vereceğim. Arkadaşlarımın dağılmamaları bakımından restoranda yemek de hazırlanmıştır, arkadaşlarımız yemeklerini yiyebilirler.

19.30'da tekrar toplanmak üzere, birleşime ara veriyorum.

Kapanma Saati : 17.08

ÜÇÜNCÜ OTURUM

Açılma Saati : 19.30

BAŞKAN : Başkanvekili Hasan KORKMAZCAN

KÂTİP ÜYELER : Ahmet DERİN (Kütahya), Kadir BOZKURT (Sinop)

BAŞKAN – Türkiye Büyük Millet Meclisinin 52 nci Birleşiminin Üçüncü Oturumunu açıyorum.

Bundan önceki oturumda, Bilecik Milletvekili Bahattin Şeker'in üyeliğinin düşürülmesine ilişkin oylamayı yapıyorduk; oylama sırasında karar yetersayısının aranılması isteminde bulunuldu ve yapılan oylama sonucunda iki defa karar yetersayısının bulunamadığı anlaşıldı.

VI. – OYLAMASI YAPILACAK İŞLER (Devam)

BAŞKAN – Şimdi, tekrar, kaldığımız yerden oylamaya devam edeceğiz. Karar yetersayısı arayacağım ve elektronik sistemle oylama yapacağım. Oylamanın süresi 5 dakikadır; cihaza giremeyen arkadaşlarım, teknik servisten yardım alabilirler ve eğer sisteme dahil olamıyorlarsa, süresi içinde, Başkanlığa yazıyla müracaat ederek oylarını kullanabilirler.

Değerli arkadaşlarım, tekrar hatırlatayım, oylamada "kabul" üyeliğin düşmesi anlamına gelir "ret" üyeliğin düşmesinin kabul edilmediği anlamına gelir.

Değerli arkadaşlarım, oylama işlemi başlamıştır.

(Elektronik cihazla oylama yapıldı)

BAŞKAN – Sayın milletvekilleri, yapılan oylama sonucunda karar yetersayısı bulunamamıştır.

Bugün saat 21.00'e kadar çalışma kararı almıştık; ancak, mevcut sayıya göre ve bundan önce verdiğimiz aralara göre, bu akşam karar yetersayısı bulunması imkânını görmüyorum; bu sebeple, birleşimi kapatacağım.

Özelleştirme uygulamalarıyla ilgili usulsüzlük ve yolsuzluk iddialarını araştırmak amacıyla kurulan Meclis araştırması komisyonunun 743 sıra sayılı raporunu görüşmek; Bilecik Milletvekili Bahattin Şeker'in, milletvekilliğinden istifa etmesi nedeniyle, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliğinin düşmesinin oylamasını yapmak ve kanun tasarı ve tekliflerini sırasıyla görüşmek için, 11 Şubat 1999 Perşembe günü saat 15.00'te toplanmak üzere, birleşimi kapatıyorum.

Kapanma Saati : 19.40

VII. – SORULAR VE CEVAPLAR

A) YAZILI SORULAR VE CEVAPLARI

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

Aşağıdaki sorularımın Meclis Başkanı Sayın Hikmet Çetin tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını saygılarımla arz ederim. 14.1.1999

Halit Dumankaya

İstanbul

Soru : 20 nci Dönem Milletvekillerinin sağlık ve tedavi giderlerinin miktarı nedir, tek tek açıklar mısınız?

Soru : 20 nci Dönemde hiç sağlık harcaması yapmıyan Milletvekillerini tek tek açıklar mısınız?

Soru : Yapılan sağlık ve tedavi harcamalarının partiler bazında oranı nedir?

Soru : Eski Milletvekillerinin sağlık ve tedavi harcamalarının tutarı nedir?Tüm sağlık harcamalarındaki oranı nedir-

T.C.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı 11.2.1999

Genel Sekreterliği

Kanunlar ve Kararlar Dairesi Başkanlığı

Sayı : A.01.0.GNS.0.10.00.02-7/6767-16860/38917

Sayın Halit Dumankaya

İstanbul Milletvekili

İlgi : 14.1.1999 tarihli yazılı soru önergeniz.

20 nci Dönem milletvekillerinin sağlık harcamalarına ilişkin ilgi önergenizde yer alan sorularınıza cevap oluşturan listeler ilişikte sunulmuştur.

Bilgilerinizi rica ederim.

Saygılarımla.

Hikmet Çetin

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Başkanı

DİĞER KISIMLAR FİLME ALINDIĞI İÇİN ÇEVİRİ YAPILAMADI

BİRLEŞİM 53’NİN SONU