DÖNEM : 21 CİLT : 41 YASAMA YILI : 3

T. B. M. M.

TUTANAK DERGİSİ

7 nci Birleşim

25 . 10 . 2000 Çarşamba

I. - GEÇEN TUTANAK ÖZETİ

II. - GELEN KÂĞITLAR

III. - BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI

A) GÜNDEMDIŞI KONUŞMALAR

1. – Konya Milletvekili Özkan Öksüz’ün, eğitim alanında uygulamalardan kaynaklanan sorunlara ilişkin gündemdışı konuşması

2. – Kahramanmaraş Milletvekili Mehmet Kaya’nın, Elbistan-Afşin kömür havzası üzerinde kurulmuş ve kurulacak olan termik santralların önemlerine, çevreye olan zararlarına ve santrallara işçi alımında dikkat edilmesi gereken hususlara ilişkin gündemdışı konuşması ve Devlet Bakanı Edip Safder Gaydalı’nın cevabı

3. – Tekirdağ Milletvekili Bayram Fırat Dayanıklı’nın, ekonomideki son gelişmelere ve alınması gereken tedbirlere ilişkin gündemdışı konuşması

B) TEZKERELER VE ÖNERGELER

1. – Türkiye Büyük Millet Meclisinde, Türkiye-Cezayir, Türkiye-Meksika, Türkiye-Yemen Dostluk Grupları kurulmasına ilişkin Başkanlık tezkeresi (3/671)

IV. – SEÇİMLER

1. – Başkanlık Divanı Üyeliklerine seçim

V. – SORULAR VE CEVAPLAR

A) YAZILI SORULAR VE CEVAPLARI

1. – Çankırı Milletvekili Hüseyin Karagöz’ün, Çankırı ve civarında meydana gelen deprem sonrası yapılan çalışmalara ilişkin sorusu ve Bayındırlık ve İskân Bakanı Koray Aydın’ın cevabı (7/2297)

2. – Elazığ Milletvekili Latif Öztek'in, Elazığ Mikro Havza Programı kapsamındaki projelere ilişkin Başbakandan sorusu ve Devlet Bakanı Mustafa Yılmaz'ın cevabı (7/2335)

3. – İstanbul Milletvekili Bülent Akarcalı'nın;

Araç eksoz muayenelerine,

-Rize Milletvekili Ahmet Kabil'in;

Rize İlindeki belediyelerin araç ve makine taleplerine,

-Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya'nın;

Karadeniz'e zehirli kimyasal atık bırakan gemilere ilişkin,

-Amasya Milletvekili Ahmet İyimaya'nın;

Turhal Şeker Fabrikası atıklarının Yeşilırmak'ı kirlettiği iddiasına ilişkin soruları ve Çevre Bakanı Fevzi Aytekin'in cevabı (7/2364, 2387, 2520, 2561)

4. – Rize Milletvekili Mehmet Bekaroğlu'nun, tutuklandıktan sonra serbest bırakılan bazı kişiler hakkındaki beyanlarına ilişkin sorusu ve İçişleri Bakanı Sadettin Tantan'ın cevabı (7/2380)

5. – Karaman Milletvekili Zeki Ünal'ın;

Karaman-Merkez-İhsaniye, Karaman-Ermenek-Yukarıçağlar ve Karaman-Ayrancı-Böğecik Köyleri telefon santrallerine ilişkin soruları ve Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz'ün cevabı (7/2422, 2549, 2585)

6. – Karaman Milletvekili Zeki Ünal'ın;

Karaman-Merkez-Gökçe Köyü sakinlerine OR-KÖY kredisi verilip verilmeyeceğine,

Karaman İline bağlı bazı köyler arasındaki orman itilaflarına ilişkin soruları ve Orman Bakanı Nami Çağan'ın cevabı (7/2430, 2533)

7. – İstanbul Milletvekili Bülent Akarcalı'nın, yakıt tüketiminde tasarruf sağlayan bir ürüne ilişkin sorusu ve Sanayi ve Ticaret Bakanı Ahmet Kenan Tanrıkulu'nun cevabı (7/2439)

8. – Karaman Milletvekili Zeki Ünal'ın, devalüasyon yapılıp yapılmayacağına ilişkin Başbakandan sorusu ve Devlet Bakanı Recep Önal'ın cevabı (7/2453)

9. – Karaman Milletvekili Zeki Ünal'ın;

Karaman-Merkez-Madenşehri Köyünün sit alanı kapsamına alınmasına,

Karaman-Ermenek-Kayaönü Köyündeki tarihî kalıntılara ilişkin soruları ve Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın cevabı (7/2457, 2550)

10. – Karabük Milletvekili Mustafa Eren'in, Ankara Uğur Mumcu Caddesinde travestilerin çıkardığı olaylara ilişkin sorusu ve İçişleri Bakanı Sadettin Tantan'ın cevabı (7/2511)

11. – Karaman Milletvekili Zeki Ünal'ın;

Karaman-Ayrancı-Pınarkaya Köyü arazisinin istimlak çalışmalarına ilişkin;

Karaman-Merkez-Akçaşehir Beldesinin sulama kuyusuna ilişkin soruları ve Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer'in cevabı (7/2554, 2557)

12. – Karaman Milletvekili Zeki Ünal'ın, Karaman'a bağlı bazı köylerin orman köyü statüsünden çıkarılmasına ilişkin sorusu ve Orman Bakanı Nami Çağan'ın cevabı (7/2592)

13. – Karaman Milletvekili Zeki Ünal'ın, Karaman-Sarıveliler-Dumlugöze Köyüne bağlı Cavıralan Mahallesinin elektrik sorununa ilişkin sorusu ve Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı Cumhur Ersümer'in cevabı (7/2594)

14. – Kırıkkale Milletvekili Kemal Albayrak'ın, Ankara İli Gölbaşı İlçesi Tulumtaş Köyünde bulunan tarihî mağaraya ilişkin sorusu ve Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın cevabı (7/2602)

15. – Afyon Milletvekili İsmet Attila’nın Afyon'a bağlı orman köyle-rine tahsis edilen ödeneğe ilişkin sorusu ve Orman Bakanı Nami Çağan'ın cevabı (7/2609)

16. – Trabzon Milletvekili Şeref Malkoç'un, Özbekistan ziyaretine ilişkin sorusu ve İçişleri Bakanı Sadettin Tantan'ın cevabı (7/2630)

I. – GEÇEN TUTANAK ÖZETİ

TBMM Genel Kurulu saat 15.00’te açıldı.

Balıkesir Milletvekili Numan Gültekin, veteriner hekimliği eğitiminin 158 inci yıldönümüne,

Bursa Milletvekili Ahmet Sünnetçioğlu, Bursa İli İznik İlçesi ve köylerinde meydana gelen dolu afetine,

İlişkin gündemdışı birer konuşma yaptılar.

Doğru Yol Partisi Grubu adına Grup Başkanvekilleri Sakarya Milletvekili Nevzat Ercan, Ankara Milletvekili Saffet Arıkan Bedük ve İçel Milletvekili Turhan Güven’in, ilköğretimde yaşanan sorunların araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla,

Erzincan Milletvekili Tevhit Karakaya ve 25 arkadaşının, enerji sıkıntısının nedenlerinin araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla,

Samsun Milletvekili Musa Uzunkaya ve 22 arkadaşının, Amerika’da Kızılderililere ve Zencilere karşı uygulanan soykırım iddiaları konusunda,

Malatya Milletvekili Miraç Akdoğan ve 22 arkadaşının, Malatya İlindeki kayısı üretiminin ve üreticilerinin sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla,

Birer Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergeleri (10/148, 10/149, 10/150, 10/151) ile

İstanbul Milletvekili Mehmet Ali İrtemçelik ve 27 arkadaşının, ABD Kongresindeki sözde Ermeni soykırımı iddiaları ve dışpolitika konusunda,

Erzurum Milletvekili İsmail Köse ve 21 arkadaşının, sözde Ermeni soykırımı iddialarıyla ilgili ABD Temsilciler Meclisinde alınan karara ve Türkiye-ABD ve Ermenistan ilişkileri konusunda,

Genel görüşme açılmasına ilişkin önergeleri (8/10, 8/11),

Genel Kurulun bilgisine sunuldu; önergelerin gündemdeki yerlerini alacağı ve öngörüşmelerinin, sırasında yapılacağı;

Gündemin “Sözlü Sorular” kısmının 361, 367, 382 ve 386 ncı sıralarında bulunan (6/801, 807, 822, 826) esas numaralı soruların, soru sahibi tarafından geri alındığı için, gündemden çıkarıldığı,

Açıklandı.

Barış İçin Asyalı Parlamentolar Birliği (BAPB) Türkiye Büyük Millet Meclisinin üye olmasına ve söz konusu birliğin tüzük hükümlerine uygun olarak üç üyeyle temsil edilmesine ilişkin Başkanlık;

Devlet Bakanı Rüştü Kâzım Yücelen’in, Küba’ya,

Devlet Bakanı Hasan Gemici’nin, Amerika Birleşik Devletlerine,

Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Genel Başkanı ve Azerbaycan İkinci Cumhurbaşkanı Ebulfeyz Elçibey’in cenaze törenine katılmak üzere bir heyetin Azerbaycan’a,

Yaptıkları resmî ziyarete katılmaları uygun görülen milletvekillerine;

Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz’ün, bir heyetle Danimarka’ya yaptığı resmî ziyarete Sivas Milletvekili Mehmet Ceylan’ın,

Tarım ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp’ın, bir heyetle :

Amerika Birleşik Devletlerine yaptığı resmî ziyarete Yozgat Milletvekili Ahmet Erol Ersoy’un,

Hollanda’ya yaptığı resmî ziyarete Adana Milletvekili Ali Halaman’ın,

Sağlık Bakanı Osman Durmuş’un, bir heyetle Tunus’a yaptığı resmî ziyarete Tokat Milletvekili Reşat Doğru’nun da,

Katılmalarının uygun görüldüğüne ilişkin Başbakanlık tezkereleri kabul edildi.

25 Ekim 2000 Çarşamba günü saat 15.00’te toplanmak üzere, birleşime 15.51’de son verildi.

Ömer İzgi
Başkan
	Melda Bayer	Mehmet Elkatmış
	Ankara	Nevşehir
	Geçici Kâtip Üye	Geçici Kâtip Üye

No. : 14

GELEN KÂĞITLAR

25 . 10 . 2000 ÇARŞAMBA

Yazılı Soru Önergesi

1.- Karaman Milletvekili Zeki Ünal'ın, personele ilişkin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanından yazılı soru önergesi (7/2718) (Başkanlığa geliş tarihi: 25.10.2000)

Geri Alınan Yazılı Soru Önergesi

1.- Kırıkkale Milletvekili Kemal Albayrak, YÖK'ün lojmanlarda oturanlarla ilgili olarak yayınladığı bir genelgeye ilişkin Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısından (Devlet Bahçeli) yazılı soru önergesini 24.10.2000 tarihinde geri almıştır (7/2643)

BİRİNCİ OTURUM

Açılma Saati: 15.00

25 Ekim 2000 Çarşamba

BAŞKAN: Ömer İZGİ

KÂTİP ÜYELER: Geçici Kâtip Üye Mehmet ELKATMIŞ (Nevşehir), Geçici Kâtip Üye Melda BAYER (Ankara)

BAŞKAN - Türkiye Büyük Millet Meclisinin 7 nci Birleşimini açıyorum.

Toplantı yetersayısı vardır; görüşmelere başlıyoruz.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin bugünkü gündemine geçmeden önce, üç arkadaşıma gündemdışı söz vereceğim.

Konuşma süreleri 5'er dakikadır.

Hükümet bu konuşmalara cevap verebilir. Hükümetin cevap süresi 20 dakikadır.

Gündemdışı ilk söz, Türkiye'de eğitimin sorunları hakkında söz isteyen Konya Milletvekili Özkan Öksüz'e aittir.

Buyurun Sayın Öksüz. (FP sıralarından alkışlar)

Konuşma süreniz 5 dakikadır.

III. - BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI

A) GÜNDEMDIŞI KONUŞMALAR

1. – Konya Milletvekili Özkan Öksüz’ün, eğitim alanında uygulamalardan kaynaklanan sorunlara ilişkin gündemdışı konuşması

ÖZKAN ÖKSÜZ (Konya) - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; dünyada 2000 yılı, bilgisayar ve teknoloji çağı olarak ilan edilirken, ülkemizde, eğitim alanında tam bir kaos yaşanmaktadır.

Yıllardan beri düzenlenen okuma-yazma seferberliğine rağmen, halen, ülkemizde 9,5 milyon insan okuma-yazma bilmemektedir. Dünya Bankası verilerine göre, 1998 yılı itibariyle, 63,5 mil-yon nüfusa sahip olan Türkiye, eğitim harcamalarında en alt sıralarda yer almaktadır. Gayri safî millî hâsıladan eğitime ayrılan pay, yüzde 2,2'dir. Türkiye bu payla,119 ülke içerisinde 105 inci sıradadır. Dünyada 20-30 kişilik sınıflarda bilgisayarlı eğitim yapılmakta, ülkemizde ise, sekiz yıllık kesintisiz eğitimle birlikte bilgisayarlı eğitime geçileceği vaat edilmiş olmasına rağmen halen bilgisayarlı eğitime geçilememiş ve 70-80 kişilik sınıflarda eğitim yapılmaktadır.

Uygulamaya konulan taşımalı eğitim sistemi, hem eğitimin kalitesini düşürmüş hem de devlete çok büyük maddî yük getirmiştir. Sekiz yıllık kesintisiz eğitim uygulamasıyla, yüzlerce köyümüzün okulu kapatılmıştır. Bu köylerdeki öğrenciler, yağmurda ve çamurda, at, eşek, katır sırtında ve sal, tekne gibi ilkel ulaşım araçlarıyla okullarına gitmeye çalışmaktadırlar. Çoğu yörelerde bu öğrencilere yemek verilmemektedir.

Millî Eğitim Bakanlığı, yaptığı uygulamalarla hukuku hiçe saymakta, insan haklarını çiğnemektedir. Özellikle son günlerde, Kılık ve Kıyafet Yönetmeliği bahane edilerek, imam-hatip liselerinde tam bir terör havası estirilmiştir. Başlarını açmak istemeyen kız çocukları ikna odalarına alınmış ve tehdit edilmişlerdir. Haklarını arayan öğrencileri dağıtmak için havaya ateş açılmış, üzerlerine panzerler yürütülmüş ve çocuk yaştaki öğrenciler gözaltına alınmışlardır. Derse başörtülü giren öğrenciler ise, sınıfta oldukları halde yok yazılmışlardır. Çocuklarına destek veren veliler ise, geceyarısı operasyonlarıyla evlerinden alınarak, terörle mücadele şubelerine götürülmüşlerdir.

Yüzlerce okulumuzun öğretmen açığı olduğu bilindiği halde, yaz mevsimi boşa geçirilmiş ve şu anda okullara öğretmenler alınmaktadır ve hâlâ öğretmenlerin alımına devam edilmektedir. Geçen gün bir beldede bulunuyordum. Beldede, hoparlörlerle, sanat ve ticaret lisesi mezunları alınarak öğretmen açığının kapatılacağı duyuruldu.

Ayrıca, öğretmen alımında birçok usulsüzlükler yapılmıştır. Muadil okullardan mezun öğretmen adaylarından yüksek puanı olanlar öğretmen olarak atanmazken, daha düşük puanlı öğretmen adaylarının ataması yapılmıştır. "Eğitime katkı payı" adı altında toplanan milyonlarca dolarlık kaynak yerinde kullanılmadığı için, ülke çapında okul problemi çözülmemiştir. Tüm illerimizdeki okullarımızın büyük bir kısmı, artan öğrenci kapasitesini aştıkları için ikili eğitime geçmişlerdir. Özellikle, imam-hatip liselerinin önünü kesmek için Millî Eğitim Bakanlığı tarafından çıkarılan ve meslek liselerinde okuyan öğrencilerin diğer liselere geçişini engelleyen yönetmelik, Danıştay 8. Dairesi tarafından 15.11.1999 gün ve 1999/35.76 sayılı kararıyla, hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmiş ve yürütmenin durdurulmasına karar verilmiş olmasına rağmen, Danıştayın bu kararı uygulanmamakta ve hukuksuzluğa devam edilmektedir.

YÖK tarafından daha önce denklikleri kabul edilmiş olan üniversitelerin, yine YÖK tarafından alınan bir kararla -bünyesinde ilahiyat fakültesi bulunan- yurt dışında birkısım denklikler iptal edilmiş ve bu üniversitelerden mezun olanların diplomaları iptal edilmiş, on oniki yıldır öğretmenlik yapan öğretmenler, hatta üniversitelerde akademik görev almış bazı öğretim elemanları görevlerinden uzaklaştırılmıştır.

Öğretmen yokluğu nedeniyle çoğu okullarımız kapalı ve dersler boş geçtiği, berberlere ve kahvecilere bile öğretmenlik görevi verildiği halde sudan bahanelerle birkısım öğretmenlerin görevlerinden uzaklaştırılmaları, hem hukuk kurallarına hem de insanlık onuruna yakışmamaktadır.

Burada, Millî Eğitim Bakanına sesleniyorum. Bu insanları öğretmenlikten atacağınıza, daha önce yirmi günlük eğitim süreleriyle verilen, ilkokul diploması dahi olmayan ve öğretmen olarak atananların hesabını sorun.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Öksüz, süreniz doldu; eksüre veriyorum, toparlayın efendim.

ÖZKAN ÖKSÜZ (Devamla) - Toparlıyorum Başkanım.

Bu hükümetin uygulamalarıyla garip bir ülke olduk çıktık. Hukuktan söz ediyoruz, icraatlar hukuksuz; adaletten söz ediyoruz, adaletin siyasallaştığını hepimiz yaşıyoruz. Eğitimi geliştirmek istiyoruz, eğitim yapmak isteyenlerin önüne onlarca set çekiliyor. Eskiden kız çocuklarının okutulmadığından şikâyetçiydik; şimdi kız çocuklarının okumaması için her yolu deniyoruz. Bu hükümetin uygulamaları sonucunda, herkes, yaşadığı ülkeyi sorgular hale gelmiştir; adaletine, bürokratına, milletvekiline, polisine güvenmez hale gelinmiştir. İnsanlar, yaşadıkları Türkiye'nin eşit haklara sahip vatandaşları mı, yoksa kölesi mi olduklarını sorgular hale gelmişlerdir.

Hepinize sevgi ve saygılar sunarım. (FP ve DYP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum Sayın Öksüz.

Gündemdışı ikinci söz, Elbistan-Afşin kömür havzası üzerinde kurulmuş ve kurulacak olan termik santrallar hakkında söz isteyen, Kahramanmaraş Milletvekili Mehmet Kaya'ya aittir.

Buyurun Sayın Kaya.(MHP sıralarından alkışlar)

Süreniz 5 dakikadır.

MEHMET KAYA (Kahramanmaraş) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Elbistan-Afşin kömür havzası üzerinde kurulmuş ve kurulacak olan termik santralların önemleri, işçi alımları ve personel çalıştırmaları hakkındaki gündemdışı konuşmamı yapmak üzere huzurlarınızda bulunuyorum; hepinizi saygılarımla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, ülkemizin ihtiyacı olan enerjinin temini için ülkemizin birçok yerinde termik santrallar kurulmuş ve yeni termik santrallar kurulması için de planlamalar yapılmış ve yapılmaktadır. İşte bu termik santrallar açısından, Elbistan-Afşin kömür havzası çok önemli bir havzadır. Afşin-Elbistan linyit kömür havzasında 4 milyar metreküpten fazla linyit kömür rezervi mevcuttur. Bu havza üzerinde 1984 yılında kurulmuş olan (A) termik santralı, halihazırda, Türkiye'nin yüzde 8 civarında elektrik ihtiyacını karşılamaktadır.

Bu kömür havzası üzerinde yaşayan bölge insanı da, bu havzadaki kömür sondajları döneminden, santralların kurulma ve çalışma dönemleri dahil, yirmibeş otuz yıldan bu yana, bu kömür konularında çalıştırılmışlar ve eğitilmişlerdir.

Değerli milletvekilleri, görüldüğü gibi, ülkemiz açısından Elbistan-Afşin kömür havzası, yetişmiş insan faktörleri ve üretilerek hizmete sunulan elektrik enerjisi bakımlarından son derece önemli bir havzadır. Bundan dolayıdır ki, Afşin-Elbistan kömür ve enerji havzası, bu konuda yetişmiş insanlarıyla, ülkemizin, değerlendirilmesi gereken bir kömür havzası bölgesidir. 1984 yılında kurulan ve çalışmaya başlayan (A) santralında, halihazırda, 150 civarında memur ve 1 200 civarında işçi çalışmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Afşin-Elbistan linyit kömür havzasına, ileride, toplam olarak 5-6 adet daha termik santral kurulması düşünülmektedir. Bu santrallardan ikincisinin inşaı, bugünlerde hızla devam etmektedir.

Bölgeye kurulmuş ve kurulacak olan bu santralların bölgeye yararları olduğu gibi, zararları da vardır. Şöyle ki;

Onbeş yirmi yıldan beri çalışma ve faaliyetleri devam eden (A) santralından çıkan toz ve gazlar bölgenin ekolojik durumunu değiştirmiştir. Bu değişikliklerin başında, insan sağlığına olan olumsuzluklar gelmektedir. Bu cümleden olarak, bölgedeki hastaların yüzde 40-60 arası akciğer ve so-lunum yolları hastasıdır. Son zamanlarda, bölgede, akciğer ve larenks (larynx) kanser vakaları, kan hastalıkları, pnömokonyoz dediğimiz akciğer meslek hastalıkları eskisine nazaran oldukça artmıştır.

Yine, bölgede, bitki ve nebatlarda da olumsuz neticeler zuhur etmiştir. Bölgede, daha önce yetişen fasulye, buğday, nohut gibi tahıllar artık çok cılız, zayıf veya bazı bölgelerde hiç yetişmemektedir. Bütün bunlara sebep, onbeş yirmi yıl önce kurulmuş ve desülfürizasyon ve baca temizleme sistemi olmayan ve ülkemizin de yüzde 8 civarında elektrik ihtiyacını temin eden (A) termik santralıdır. Bu santralda 0,5-5 mikron büyüklüğündeki yapışkan toz şeklindeki atmosferik artıklardan, bazı günlerde -kış günlerinde özellikle- 8-9 ton kül atıkları bölge atmosferine atılmaktadır. Bu mikronik küller sülfürdioksit ihtiva etmektedir. Bu sülfürdioksit havadaki nemle birleşerek sülfürik asit oluşturmakta ve bu da, bölge bitki ve insan sağlığına zararlı olmaktadır. Bunun yeni yapılan "B" santralında olmaması ve (A) santralındaki bacaların da düzeltilmesi, bölge halkının istek ve temennileri arasındadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; (A) santralından bu kadar olumsuz şekilde etkilenen bölge insanından, (B) santralına alınacak personel ve işçiler, branşlarına, mesleklerine ve cinslerine göre, noter ve hâkim huzurunda yapılacak kurayla, bölgedeki işçi, usta ve mühendislerden alınmalıdır. Buna benzer bir uygulama, 1999'da, Zonguldak'taki Türkiye Taş Kömürüne 3 700 işçi alımında, bir yıl önce uygulanmıştır. Bu kura usulü işçi ve personel alımı, 6.12.1999 tarihli ve 1613 sayılı Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı ve ilgili devlet bakanlığının yazısıyla gerçekleştirilmiştir. Bu uygulama 14 Kasım 1999 tarihli ve 23876 sayılı Resmî Gazetede Bakanlar Kurulu kararı olarak da yayımlanmıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Kaya, söz süreniz doldu; eksüre veriyorum, toparlayın efendim.

MEHMET KAYA (Devamla) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye Taş Kömürlerinde 1999'da uygulanan bölge insanını kurayla işe alma uygulamasının Elbistan-Afşin Termik Santrallarında da -bölge insanını kurayla veya devlet işçi sınavıyla işe alma usullerinden birinin bölgede de- uygulanmasını bölge halkı ivedilikle istemekte ve beklemektedir. Bu uygulamayla, bölge halkındaki huzursuzluk giderilmiş, tarafsızlık ve hakkaniyet düşünceleri de gerçekleştirilmiş olacaktır.

Bu durumu, bölge halkı, sayın hükümetten, Türkiye Taş Kömürlerindeki gibi yapılmasını ve Türkiye Taş Kömürleri durumuna benzer Bakanlar Kurulu kararının bir an önce çıkmasını da beklemektedir. Bu durumun yorumunu, bölge halkı ve biz milletvekilleri olarak, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanımız Sayın Cumhur Ersümer'den de beklemekteyiz.

Burada konuşmama son verirken, Aziz Türk Milletini ve onun Yüce Meclisini saygılarımla selamlıyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN - Sayın Mehmet Kaya'ya teşekkür ediyorum.

Hükümet adına, Devlet Bakanı Sayın Edip Safder Gaydalı cevap vereceklerdir.

Sayın Gaydalı, konuşma süreniz 20 dakikadır; buyurun efendim.

DEVLET BAKANI EDİP SAFDER GAYDALI (Bitlis) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Kahramanmaraş Milletvekilimiz Prof. Dr. Sayın Mehmet Kaya'nın gündemdışı yaptığı konuşmayı, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanımız Sayın Cumhur Ersümer adına cevaplamak üzere söz aldım. Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

En önemli millî kaynağımız olan Afşin-Elbistan havzasında yaklaşık 3,4 milyar ton kömür bulunmaktadır. Bu kömürlerin değerlendirilmesi amacıyla 1978 tarihinde temeli atılan Afşin A Termik Santralı 1984 yılında işletmeye alınmıştır.

1995 yılında YPK kararıyla Türkiye Kömür İşletmelerinin işlettiği kömür sahalarının işletme ruhsatı TEAŞ'a devredilmiştir. Halen, santralda ve kömür işletmesinde sözleşmeli 437, işçi statüsünde 3 203 olmak üzere toplam 3 640 personel çalışmaktadır.

Uzun dönem üretim planlamasında, havza kömürlerinin değerlendirilmesi amacıyla 2000 yılında ihalesi yapılan Afşin B Termik Santralının yapımına başlanmış olup, 2004 yılında işletmeye alınacaktır. Santral 1,6 milyar dolara Mitsubishi-Babcock Konsorsiyumuna, yerli müteahhitlerden Enka-Gama Firmalarına anahtar teslimi bazında ihale edilmiştir.

Bu yatırım döneminde, sözleşme gereği santralın inşaat ve montaj işleri için gerekli personel, yüklenici firmalar tarafından istihdam edilecektir.

Santral 4 yıl sonra işletmeye girdiğinde yaklaşık ilave 1 200 personel çalıştırılacaktır. Mevcut meri mevzuata göre, bu personelin alımları Başbakanlık merkezî sınav sistemine göre yapılacaktır. Buna göre, bu personel, alımında TEAŞ'ın ve Bakanlığımızın herhangi bir müdahalesi olmayacaktır.

17.3.2000 tarihinde, Afşin-Elbistan Termik Santralı dördüncü ünitesinde, orta basınç türbini ani kapama valf milinin kırılması sonucunda oluşan teknik bir arıza nedeniyle istenilmeyen bir kaza meydana gelmiştir. TEAŞ Genel Müdürlüğü teknik ve idarî müfettişlerince yapılan soruşturma neticesinde olayın tamamen teknik bir arızadan olduğu, herhangi bir kasıt bulunmadığı ve bu tip kazaların ülkemizde ve diğer ülkelerde de olduğu bilinmektedir. Arızalanan türbin-jeneratör dışında hiçbir can ve mal kaybının olmadığı ve ilave bir çevre kirliliğine sebebiyet verilmediği, yukarıda belirtilen soruşturma sonucunda tespit edilmiştir. Söz konusu türbin-jeneratörün yenilenmesi maliyeti, yüklenici firmayla yapılan görüşmeler sonucu 20 milyon dolar olarak belirlenmiştir. Ancak, 340 megavatlık turbo jeneratör grubunun üretim dışı kaldığı süre içerisinde üretemeyeceği yaklaşık 1,8 milyar kilovat/saat elektriğin kayıp olarak gösterildiği gazetelerden de takip edilmektedir. Ancak, elde olmayan nedenlerle meydana gelen bu kazanın diğer benzer sektörlerde de -TÜPRAŞ'ta deprem sonrasında oluşan yangında da görüldüğü gibi- bir kaza olarak değerlendirilmesi görüşündeyiz.

Afşin-Elbistan Termik Santralında çevre kirliliğini önlemek amacıyla (A) santralında baca gazı arıtma tesisi ihale edilecek olup, benzer olarak (B) santralı yapım sözleşmesinde de baca gazı arıtma tesisleri bulunmaktadır.

Arz ederim. (ANAP, DSP ve MHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Bakanım.

Gündemdışı üçüncü söz, son ekonomik gelişmeler konusunda söz isteyen Tekirdağ Milletvekili Bayram Fırat Dayanıklı'ya aittir.

Buyurun Sayın Dayanıklı. (DSP sıralarından alkışlar)

Süreniz 5 dakikadır.

3. – Tekirdağ Milletvekili Bayram Fırat Dayanıklı’nın, ekonomideki son gelişmelere ve alınması gereken tedbirlere ilişkin gündemdışı konuşması

BAYRAM FIRAT DAYANIKLI (Tekirdağ) - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; sözlerime başlamadan önce, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bugün açıklamaya çalışacağım konu, şahsımca, ülkemizin en önemli gündem maddelerinden biridir veya olmalıdır. Ancak, 5 dakikalık bir süre her zaman yeterli olmuyor. Bence, bu konu, her zaman bu Parlamentoda tartışılmalıdır ve her gün yeniden ele alınmalıdır. Konu üretim, konu istihdam -yani, işsizliğe çare- konu ihracat, konu topyekûn kalkınmadır.

Sayın milletvekilleri, hepinizin bildiği gibi, 1997 yılında başlayan global ekonomik kriz, ülkemizde, üretim, istihdam ve ihracatta daralmalara neden olmuştur. Çok sayıda işçi çıkarılmış ve işsizlik önemli bir sorun haline gelmiştir. Özellikle küçük ve orta boy işletmeler, enflasyonun erittiği işletme sermayeleri nedeniyle zor duruma düşmüşlerdir. Geçtiğimiz üç yıl içinde, kaynaklar pahalı ve yetersiz kalmıştır, dışarıdan gelen fonlar azalmış ve yakın ülke pazarları, maalesef, kapanmıştır.

Bu zor dönemde, bankacılık sistemi, genel olarak, reel sektörün yanında olmamıştır. Parantez açarak söylüyorum. Birkaç kamu bankası hariç ki, bazen, bu bankaların denetim raporları gazetelerde yayımlanıyor; yani, haksız bir rekabete maruz kalıyorlar. Böyle olacaksa, diğer bankaların da denetim raporları halkın bilgisine sunulsun. Parantezi kapatıyorum.

Bu bankalar, önceki yıllarda açtıkları kredileri ekonomiden geri çekerek parasal işlemlere yönelmişlerdir. Bu süreçte, sıkıntılarını kendi özkaynaklarıyla aşmak zorunda kalan pek çok işletmenin sermayesi kısa sürede erimiştir. Buna, SSK primleri ve vergi borçlarının getirdiği aşırı yük de eklenince, bu firmalar çok zor duruma düşmüşlerdir. Üretim ve ihracattaki daralma ve özkaynak kaybı, pek çok firmayı riskli pozisyona getirmiştir. Ayrıca, reel faizlerin aşırı yüksek olması, bankaların likit pozisyonda kalma arzuları, kredi alanında sıkıntıları artırmıştır.

Sayın milletvekilleri, 1999'un ikinci yarısından itibaren enflasyonun düşmeye başlaması, faizlerdeki azalma ve siyasal istikrarla beraber üretim tekrar artmaya başlamıştır; ancak, geçtiğimiz üç yıl içerisinde yaşanan global kriz, firmaların gelir-gider tablolarında olumsuzluklar yaratmıştır. Bankalar da geçmiş yıl bilanço ve gelir-gider tablolarını kriter olarak aldıklarından, ortaya çıkan sonuca göre, kredi taleplerini karşılamakta çekingen davranmaktadırlar.

Sayın milletvekilleri, Avrupa Birliği üyelik sürecinde yaşadığımız sıkıntıları azaltmanın, işsizliği önlemenin yolu, firma bazında yatırım ve üretim artışından geçmektedir. Yatırım ve üretim, istihdam demektir, ihracat demektir, topyekûn toplumsal kalkınma demektir. Bunun için yapılması gereken, ekonomik kriz sonucu darboğaza giren bu firmaların rehabilite edilmesi, tekrar üretim ve istihdama yönlendirilmesidir.

Bu amaçla, örneğin, darboğaza giren firmalar rehabilitasyon fonu kurulabilir. Bu fona, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası kaynaklarından ve Hazinece banka sistemi için ihraç edilecek devlet tahvillerinden, bankaların yapacakları katkılardan, Dünya Bankası ve Avrupa Yatırım Bankası ve benzer kuruluşlardan birikim sağlanabilir. Bu fondan, ihracat yapabilen, istihdam yaratabilen firmalara, son üç yıllık süreçteki olumsuz malî verileri dikkate alınmaksızın, düşük faizli ve uzun vadeli krediler açılabilir. Aynı zamanda, SSK ve vergi borçları, uygun koşullarla bir ödeme planına bağlanabilir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Dayanıklı, süreniz doldu; toparlamanız için eksüre veriyorum.

Buyurun.

BAYRAM FIRAT DAYANIKLI (Devamla) - Teşekkür ediyorum.

Unutmamalıdır ki, başta KOBİ'ler olmak üzere tüm işletmelerin öncelikli sorunu finansman, yani, kaynak sorunudur. Kaynak maliyetleri düştüğü takdirde, dünya çapında, kârlı, verimli ve üretken işletmelerimizin sayısı artacaktır.

Eğer gençlerimize iş yaratmak istiyorsak, mutlu ve sağlıklı bir toplum olmak istiyorsak, üretim ve ihracatın desteklenmesi gerekir. Aksi takdirde, işsizlik, çaresizlik, mutsuzluk kaçınılmaz olur. İcracı yetkililer, yeniden üretimi canlandıracak, ihracatımızı artıracak, işsizliğin önüne geçecek bu ve benzer tedbirleri hiç zaman kaybetmeden ele almalıdır.

Bizler, parti ayrımı gözetmeksizin bu çalışmalara destek olmak için elimizden geleni yapmalıyız.

Saygılar sunuyorum. (Alkışlar)

BAŞKAN - Sayın Dayanıklı'ya teşekkür ediyorum.

Değerli milletvekilleri, Başkanlığın Genel Kurula diğer sunuşları vardır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının bir tezkeresi vardır; okutup oylarınıza sunacağım:

B) TEZKERELER VE ÖNERGELER

1. – Türkiye Büyük Millet Meclisinde, Türkiye-Cezayir, Türkiye-Meksika, Türkiye-Yemen Dostluk Grupları kurulmasına ilişkin Başkanlık tezkeresi (3/671)

Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanının 28 Haziran 2000 tarih ve 58 sayılı Kararıyla, Türkiye ile aşağıda belirtilen ülkeler arasında parlamentolararası dostluk gruplarının kurulması uygun görülmüştür.

Türkiye Büyük Millet Meclisinin Dış İlişkilerinin Düzenlenmesi Hakkındaki 3620 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi uyarınca, anılan dostluk gruplarının kurulması Genel Kurulun tasviplerine sunulur.

Ömer İzgi

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Başkanı

Türkiye-Cezayir

Türkiye-Meksika

Türkiye-Yemen

BAŞKAN - Oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Gündemin "Seçim" kısmına geçiyoruz.

IV. – SEÇİMLER

1. – Başkanlık Divanı Üyeliklerine seçim

BAŞKAN - Bu kısmın 1 inci sırasında, Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanvekillikleri, kâtip üyelikleri ve idare amirliklerinin üye seçimleri yer almaktadır.

Siyasî parti gruplarınca aday gösterme işlemi tamamlanmıştır. Şimdi, aday gösterilen sayın üyelerin listesini okutup oylarınıza sunacağım:

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Başkanlık Divanı Üyelikleri Aday Listesi

Adı Soyadı	Seçim Çevresi	Partisi
Başkanvekilleri
Ali Ilıksoy	Gaziantep		DSP
Murat Sökmenoğlu	İstanbul		MHP
Mehmet Vecdi Gönül	Kocaeli		FP
Nejat Arseven	Ankara		ANAP
Kâtip Üyeler
Melda Bayer	Ankara		DSP
Şadan Şimşek	Edirne		DSP
Cahit Savaş Yazıcı	İstanbul		DSP
Burhan Orhan	Bursa		MHP
Mehmet Ay	Gaziantep		MHP
Mehmet Batuk	Kocaeli		FP
Yahya Akman	Şanlıurfa		FP
Levent Mıstıkoğlu	Hatay		ANAP
Sebahattin Karakelle	Erzincan		DYP
Hüseyin Çelik	Van		DYP
İdare Amirleri
Hakan Tartan	İzmir		DSP
Ahmet Çakar	İstanbul		MHP
Ahmet Cemil Tunç	Elazığ		FP
Enis Sülün	Tekirdağ		ANAP
Salih Sümer	Diyarbakır		DYP

BAŞKAN - Okunan listeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler... Kabul etmeyenler... Kabul edilmiştir.

Değerli milletvekilleri, böylece Başkanlık Divanı oluşmuş bulunmaktadır. Hayırlı ve uğurlu olması temennisiyle, kendilerine, yapacakları çalışmalarda başarılar diliyorum.

Gündemin "Seçim" kısmının 2 nci sırasında, komisyonlara üye seçimi yer alıyor; ancak, siyasî parti gruplarınca aday gösterme işlemi henüz tamamlanamadığından, bu seçimleri yapamıyoruz.

Komisyonlara üye seçimini yapmak ve kanun tasarı ve tekliflerini sırasıyla görüşmek için, 26 Ekim 2000 Perşembe günü saat 15.00'te toplanmak üzere birleşimi kapatıyorum.

Kapanma Saati: 15.32

BİRLEŞİM 7 NİN SONU