DÖNEM: 23                               CİLT: 4                         YASAMA YILI: 2

 

 

 

 

 

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ

TUTANAK DERGİSİ

 

20’nci Birleşim

14 Kasım 2007 Çarşamba

 

 

İ Ç İ N D E K İ L E R

   I. - GE­ÇEN TU­TA­NAK ÖZE­Tİ

  II. - GE­LEN KÂĞIT­LAR

 II­I. -YOK­LA­MA

 IV. -GÜN­DEM DI­ŞI KO­NUŞ­MA­LAR

A) MİL­LET­VE­KİL­LE­Rİ­NİN GÜN­DEM DI­ŞI KO­NUŞ­MA­LA­RI

1.-  İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Çe­tin Soy­sa­l’­ın, Su­lu­ku­le­’­de uy­gu­lan­ma­sı dü­şü­nü­len Kent­sel Dö­nü­şüm Pro­je­si­’­ne iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı ve Çev­re ve Or­man Ba­ka­nı Vey­sel Eroğ­lu­’­nun ce­va­bı

2.- İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Ha­san Ma­ci­t’­in, Ulu Ön­der Ata­türk ve Bü­lent Ece­vi­t’­in ölüm yıl dö­nüm­le­ri­ne iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı

3.- İzmir Mil­let­ve­ki­li Meh­met Ali Su­sa­m’­ın, es­naf ve sa­natkârla­rın için­de bu­lun­du­ğu so­run­la­ra ve alın­ma­sı ge­re­ken ted­bir­le­re iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı ve Ada­let Ba­ka­nı Meh­met Ali Şahi­n’­in ce­va­bı

V.- BAŞ­KAN­LI­ĞIN GE­NEL KU­RU­LA SU­NUŞ­LA­RI

A) TEZ­KE­RE­LER

1.- (10/1, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17) esas nu­ma­ra­lı Mec­lis Araş­tır­ma­sı Ko­mis­yo­nu Ge­çi­ci Baş­kan­lı­ğı­nın, Ko­mis­yo­nun baş­kan, baş­kan ve­ki­li, söz­cü ve kâtip üye se­çi­mi­ne iliş­kin tez­ke­re­si (3/218)

B) MEC­LİS ARAŞ­TIR­MA­SI ÖNER­GE­LE­Rİ

1.- Kon­ya Mil­let­ve­ki­li Or­han Er­dem ve 28 mil­let­ve­ki­li­nin, Ak­şe­hir ve Eber Göl­le­rin­de­ki kir­li­lik ve di­ğer çev­re so­run­la­rı­nın araş­tı­rı­la­rak alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/42)

2.- Sam­sun Mil­let­ve­ki­li Su­at Kı­lıç ve 25 mil­let­ve­ki­li­nin, Türk­çe­de­ki yoz­laş­ma ve ya­ban­cı­laş­ma­nın araş­tı­rı­la­rak Türk di­li­nin ko­run­ma­sı için alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/43)

3.- Adı­ya­man Mil­let­ve­ki­li Şev­ket Kö­se ve 30 mil­let­ve­ki­li­nin, Te­ke­lin si­ga­ra fab­ri­ka­la­rı­nın özel­leş­ti­ril­me­si­nin et­ki­le­ri­nin araş­tı­rıl­ma­sı ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/44)

 

VI.- KA­NUN TA­SA­RI VE TEK­LİF­LE­Rİ İLE KO­MİS­YON­LAR­DAN GE­LEN Dİ­ĞER İŞ­LER

A) KA­NUN TA­SA­RI VE TEK­LİF­LE­Rİ

1.- Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Ada­let Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/332) (S. Sa­yı­sı: 35)

2.- Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Ada­let Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/268) (S. Sa­yı­sı: 46)

 

VI­I.- SO­RU­LAR VE CE­VAP­LAR

A) YA­ZI­LI SO­RU­LAR VE CE­VAP­LA­RI

1.- An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li Yıl­maz Ate­ş’­in, so­kak ço­cuk­la­rı­na yö­ne­lik alı­na­cak ted­bir­le­re iliş­kin Baş­ba­kan­dan so­ru­su ve Dev­let Ba­ka­nı Ni­met Çu­buk­çu­’­nun ce­va­bı (7/255)

2.- Ay­dın Mil­let­ve­ki­li Meh­met Fa­tih Ata­y’­ın, ku­rak­lık­tan et­ki­le­nen va­kıf zey­tin­lik­le­ri­ne iliş­kin so­ru­su ve Dev­let Ba­ka­nı ve Baş­ba­kan Yar­dım­cı­sı Ha­ya­ti Ya­zı­cı­’­nın  ce­va­bı (7/379)

3.- Şır­nak Mil­let­ve­ki­li Ha­sip Kap­la­n’­ın, Ha­bur Sı­nır Ka­pı­sı­nın du­ru­mu­na iliş­kin so­ru­su ve Dev­let Ba­ka­nı ve Baş­ba­kan Yar­dım­cı­sı Ha­ya­ti Ya­zı­cı­’­nın  ce­va­bı (7/513)

4.- İzmir Mil­let­ve­ki­li Ca­nan Arıt­ma­n’­ın, ev­lat edin­me­ye iliş­kin so­ru­su ve Dev­let Ba­ka­nı Ni­met Çu­buk­çu­’­nun ce­va­bı (7/519)

I.- GE­ÇEN TU­TA­NAK ÖZE­Tİ

TBMM Ge­nel Ku­ru­lu sa­at 15.00’te açı­la­rak dört otu­rum yap­tı.

 

Mer­sin Mil­let­ve­ki­li Meh­met Şan­dı­r’­ın, Türk Te­le­ko­m’­da de­vam eden gre­ve iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı­na, Ulaş­tır­ma Ba­ka­nı Bi­na­li Yıl­dı­rım;

Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün, ka­çak hay­van­cı­lı­ğa,

Şan­lı­ur­fa Mil­let­ve­ki­li Ra­ma­zan Ba­şa­k’­ın, GAP Böl­ge Kal­kın­ma İda­re­si Baş­kan­lı­ğı­nın ku­ru­luş yıl dö­nü­mü­ne,

İliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­la­rı­na, Ta­rım ve Kö­yiş­le­ri Ba­ka­nı Meh­met Meh­di Eker;

Ce­vap ver­di­ler.

 

Ge­nel Ku­ru­lu teş­rif eden Cum­hur­baş­ka­nı Ab­dul­lah Gül, İsra­il Dev­let Baş­ka­nı Şimon Pe­res ve Fi­lis­tin Ulu­sal Yö­ne­ti­mi Baş­ka­nı Mah­mud Ab­ba­s’­a Baş­kan­lık­ça “Hoş gel­di­niz” de­nil­di.

 

Ge­nel Ku­ru­la hi­ta­ben ko­nuş­ma yap­ma is­tek­le­ri 8 Ka­sım 2007 ta­rih­li 28’in­ci Bir­le­şim­de ka­bul edi­len İsra­il Dev­let Baş­ka­nı Şimon Pe­res ve Fi­lis­tin Ulu­sal Yö­ne­ti­mi Baş­ka­nı Mah­mud Ab­bas bi­rer ko­nuş­ma yap­tı­lar.

 

Ada­na Mil­let­ve­ki­li Hu­lu­si Gü­ve­l’­in, Di­lek­çe,

İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Meh­met Ali Öz­po­la­t’­ın, İçiş­le­ri,

An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li Hak­kı Su­ha Oka­y’­ın, Ana­ya­sa,

Ko­mis­yo­nu üye­lik­le­rin­den çe­kil­dik­le­ri­ne iliş­kin öner­ge­le­ri, Ge­nel Ku­ru­lun bil­gi­si­ne su­nul­du.

 

Ada­na Mil­let­ve­ki­li Nec­det Ünü­var ve 23 mil­let­ve­ki­li­nin, mad­de ba­ğım­lı­lı­ğı­nın ne­den­le­ri­nin, bo­yut­la­rı­nın ve et­ki­le­ri­nin araş­tı­rı­la­rak mü­ca­de­le edil­me­si için (10/39),

Ba­lı­ke­sir Mil­let­ve­ki­li A. Edip Uğur ve 23 mil­let­ve­ki­li­nin, bit­ki­sel yağ­lar, zey­tin ve zey­tin­ya­ğı sek­tö­rün­de ya­şa­nan so­run­la­rın araş­tı­rı­la­rak (10/40),

İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Ha­li­de İnce­ka­ra ve 22 mil­let­ve­ki­li­nin, uyuş­tu­ru­cu ba­ğım­lı­lı­ğı­nın top­lum üze­rin­de­ki et­ki­le­ri­nin araş­tı­rı­la­rak (10/41),

Alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­le­ri Ge­nel Ku­ru­lun bil­gi­si­ne su­nul­du; öner­ge­le­rin gün­dem­de­ki yer­le­ri­ni ala­ca­ğı ve ön gö­rüş­me­le­ri­nin sı­ra­sı gel­di­ğin­de ya­pı­la­ca­ğı açık­lan­dı.

 

Gün­de­min "Ka­nun Ta­sa­rı ve Tek­lif­le­ri ile Ko­mis­yon­lar­dan Ge­len Di­ğer İş­ler" kıs­mı­nın 15, 22, 28, 26, 25 ve 27’nci sı­ra­la­rın­da yer alan 35, 46, 52, 50, 49 ve 51 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­la­rı ve Tek­li­fi­’­nin sı­ra­sıy­la bu kıs­mın 1, 2, 3, 4, 5 ve 6’ncı sı­ra­la­rı­na alın­ma­sı­na ve di­ğer ka­nun ta­sa­rı ve tek­lif­le­ri­nin sı­ra­sı­nın bu­na gö­re te­sel­sül et­ti­ril­me­si­ne; Ge­nel Ku­ru­lun 13/11/2007 Sa­lı gü­nü 15.00-24.00, 14/11/2007 Çar­şam­ba gü­nü 14.00-24.00 ve 15/11/2007 Per­şem­be gü­nü 14.00-19.00 sa­at­le­ri ara­sın­da ça­lış­ma­sı­na; 13/11/2007 Sa­lı gün­kü bir­le­şim­de söz­lü so­ru­lar­dan son­ra, di­ğer de­ne­tim ko­nu­la­rı­nın gö­rü­şül­me­ye­rek, ka­nun ta­sa­rı ve tek­lif­le­ri­nin gö­rü­şül­me­si­ne ve 14/11/2007 Çar­şam­ba gü­nü söz­lü so­ru­la­rın gö­rü­şül­me­me­si­ne iliş­kin Da­nış­ma Ku­ru­lu öne­ri­si, ya­pı­lan gö­rüş­me­ler­den son­ra, ka­bul edil­di.

Ana­ya­sa Ko­mis­yo­nun­da açık bu­lu­nan üye­li­ğe, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bun­ca aday gös­te­ri­len İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Meh­met Ali Öz­po­lat,

İçiş­le­ri Ko­mis­yo­nun­da açık bu­lu­nan üye­li­ğe, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bun­ca aday gös­te­ri­len Ada­na Mil­let­ve­ki­li Hu­lu­si Gü­vel,

Se­çil­di­ler.

 

Kü­re­sel ısın­ma­nın et­ki­le­ri ve su kay­nak­la­rı­nın sür­dü­rü­le­bi­lir yö­ne­ti­mi ko­nu­sun­da Ge­nel Ku­ru­lun 23/10/2007 ta­rih­li 10’un­cu Bir­le­şi­min­de ku­ru­lan (10/1,  4, 5, 7, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17) esas nu­ma­ra­lı Mec­lis Araş­tır­ma­sı Ko­mis­yo­nu üye­lik­le­ri­ne, si­ya­si par­ti grup­la­rın­ca gös­te­ri­len aday­lar se­çil­di­ler.

 

Baş­kan­lık­ça, ko­mis­yo­nun baş­kan, baş­kan ve­ki­li, söz­cü ve kâtip üye se­çi­mi yap­mak üze­re top­la­na­ca­ğı gün, sa­at ve ye­re iliş­kin du­yu­ru­da bu­lu­nul­du.

 

Gün­de­min “Söz­lü So­ru­lar” kıs­mı­nın:

1’in­ci sı­ra­sın­da bu­lu­nan, Bi­le­cik Mil­let­ve­ki­li Ya­şar Tü­zü­n’­ün (6/10),

6’ncı sı­ra­sın­da bu­lu­nan, An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ne­r’­in (6/19),

24’ün­cü sı­ra­sın­da bu­lu­nan, Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li En­sar Öğü­t’­ün (6/147),

38’in­ci sı­ra­sın­da bu­lu­nan, Edir­ne Mil­let­ve­ki­li Ce­ma­led­din Us­lu­’­nun (6/161),

39 ve 47’nci sı­ra­la­rın­da bu­lu­nan, Ka­ra­man Mil­let­ve­ki­li Ha­san Ça­lı­ş’­ın (6/162), (6/170),

41 ve 45’in­ci sı­ra­la­rın­da bu­lu­nan, Or­du Mil­let­ve­ki­li Rıd­van Yal­çı­n’­ın (6/164), (6/168),

44’ün­cü sı­ra­sın­da bu­lu­nan, Ma­ni­sa Mil­let­ve­ki­li Mus­ta­fa Enö­z’­ün (6/167),

Esas nu­ma­ra­lı so­ru­la­rı­na Ta­rım ve Kö­yiş­le­ri Ba­ka­nı Meh­met Meh­di Eker ce­vap ver­di; Bi­le­cik Mil­let­ve­ki­li Ya­şar Tü­zün, Ma­ni­sa Mil­let­ve­ki­li Mus­ta­fa Enöz, Ka­ra­man Mil­let­ve­ki­li Ha­san Ça­lış, Edir­ne Mil­let­ve­ki­li Ce­ma­led­din Us­lu, Or­du Mil­let­ve­ki­li Rıd­van Yal­çın ve An­tal­ya Mil­let­ve­ki­li Tay­fur Sü­ner ce­vap­la­ra kar­şı gö­rüş­le­ri­ni açık­la­dı­lar.

 

Gün­de­min “Ka­nun Ta­sa­rı ve Tek­lif­le­ri ile Ko­mis­yon­lar­dan Ge­len Di­ğer İş­ler” kıs­mı­nın:

1’in­ci sı­ra­sı­na alı­nan, Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın (1/332) (S. Sa­yı­sı: 35) tü­mü üze­rin­de­ki gö­rüş­me­ler ta­mam­la­na­rak, 9’un­cu mad­de­si­ne ka­dar ka­bul edil­di.

 

14 Ka­sım 2007 Çar­şam­ba gü­nü, alı­nan ka­rar ge­re­ğin­ce sa­at 14.00’te top­lan­mak üze­re, bir­le­şi­me 00.10’da son ve­ril­di.

 

                                                    Şük­ran Gül­dal MUM­CU

                                                            Baş­kan Ve­ki­li

 

           Yu­suf COŞ­KUN                                                               Ca­nan CAN­DE­MİR ÇE­LİK

                  Bin­göl                                                                                     Bur­sa

               Kâtip Üye                                                                               Kâtip Üye

                                                                                                                                                 No.: 30

II.- GE­LEN KÂĞIT­LAR

14 Ka­sım 2007 Çar­şam­ba

Mec­lis Araş­tır­ma­sı Öner­ge­le­ri

1.- Kon­ya Mil­let­ve­ki­li Or­han Er­dem ve 28 Mil­let­ve­ki­li­nin, Ak­şe­hir ve Eber Göl­le­rin­de­ki kir­li­lik ve di­ğer çev­re so­run­la­rı­nın araş­tı­rı­la­rak alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Ana­ya­sa­nın 98 in­ci, İçtü­zü­ğün 104 ve 105 in­ci mad­de­le­ri uya­rın­ca bir Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/42) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 6/11/2007)

2.- Sam­sun Mil­let­ve­ki­li Su­at Kı­lıç ve 25 Mil­let­ve­ki­li­nin, Türk­çe­’­de­ki yoz­laş­ma ve ya­ban­cı­laş­ma­nın araş­tı­rı­la­rak Türk di­li­nin ko­run­ma­sı için alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Ana­ya­sa­nın 98 in­ci, İçtü­zü­ğün 104 ve 105 in­ci mad­de­le­ri uya­rın­ca bir Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/43) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 6/11/2007)

3.- Adı­ya­man Mil­let­ve­ki­li Şev­ket Kö­se ve 30 Mil­let­ve­ki­li­nin, TE­KE­L’­in si­ga­ra fab­ri­ka­la­rı­nın özel­leş­ti­ril­me­si­nin et­ki­le­ri­nin araş­tı­rıl­ma­sı ama­cıy­la Ana­ya­sa­nın 98 in­ci, İçtü­zü­ğün 104 ve 105 in­ci mad­de­le­ri uya­rın­ca bir Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/44) (Baş­kan­lı­ğa ge­liş ta­ri­hi: 6/11/2007)

14 Ka­sım 2007 Çar­şam­ba

Bİ­RİN­Cİ OTU­RUM

Açıl­ma Sa­a­ti: 14.00

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li Şük­ran Gül­dal MUM­CU

KÂTİP ÜYE­LER: Yu­suf COŞ­KUN (Bin­göl), Ca­nan CAN­DE­MİR ÇE­LİK (Bur­sa)

BAŞ­KAN – Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 20’nci Bir­le­şi­mi­ni açı­yo­rum.

II­I.- YOK­LA­MA

BAŞ­KAN - Elek­tro­nik ci­haz­la yok­la­ma ya­pa­ca­ğız.

Yok­la­ma için üç da­ki­ka sü­re ve­re­ce­ğim.

(Elek­tro­nik ci­haz­la yok­la­ma ya­pıl­dı)

BAŞ­KAN – Top­lan­tı ye­ter sa­yı­sı var­dır, gö­rüş­me­le­re baş­lı­yo­ruz.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, gün­de­me geç­me­den ön­ce, üç sa­yın mil­let­ve­ki­li­ne gün­dem dı­şı söz ve­re­ce­ğim.

Gün­dem dı­şı ilk söz, Su­lu­ku­le­’­de­ki kent­sel dö­nü­şüm pro­je­si ve Şehir Ti­yat­ro­la­rıy­la il­gi­li söz is­te­yen, İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Çe­tin Soy­sa­l’­a ait­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Soy­sal. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

IV.- GÜN­DEM DI­ŞI KO­NUŞ­MA­LAR

A) MİLLETVEKİLLERİNİN GÜNDEM DIŞI KONUŞMALARI

1.- İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Çe­tin Soy­sa­l’­ın, Su­lu­ku­le­’­de uy­gu­lan­ma­sı dü­şü­nü­len Kent­sel Dö­nü­şüm Pro­je­si­’­ne iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı ve Çev­re ve Or­man Ba­ka­nı Vey­sel Eroğ­lu­’­nun ce­va­bı

ÇE­TİN SOY­SAL (İstan­bul) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; iki yıl­dır Su­lu­ku­le­’­de ya­şa­nan­la­rı siz­ler­le pay­laş­mak is­ti­yo­rum.

Su­lu­ku­le­’­de kent­sel dö­nü­şüm pro­je­si adı al­tın­da İstan­bu­l’­un en önem­li bir ren­gi yok edil­me­ye ça­lı­şı­lı­yor. Bu du­rum, için­de bu­lun­du­ğu­muz Mec­lis Ge­nel Ku­ru­lun­da yan­kı­lan­mı­yor ama Av­ru­pa Bir­li­ğin­de ko­nu­şu­lu­yor. An­ka­ra­’­ya ses­le­ri­ni du­yu­ra­ma­yan 5 bin yurt­ta­şı­mız se­si­ni Stras­bo­ur­g’­da, Brük­se­l’­de du­yu­ru­yor. Lüt­fen, ora­da­ki çığ­lı­ğı biz de du­ya­lım.

Su­lu­ku­le, İstan­bu­l’­da bir renk­tir. Folk­lo­rik, ta­rih­sel, sa­nat­sal özel­lik­ler ta­şır. Tu­ris­tik ya­nı var­dır, ti­ca­ri ya­nı var­dır ama her şey­den önem­li­si Su­lu­ku­le­’­de bir ya­şam var­dır. Şim­di ne de­ni­yor ora­da­ki­le­re? Bu­ra­dan gi­din, bu­ra­dan ay­rı­lın. Bu ol­maz. Bu in­san­lar­la bir ara­da ka­rar ver­me­den ol­maz. Ora­nın si­lü­e­ti­ni bo­za­rak ol­maz. Tür­ki­ye­’­nin in­san hak­la­rı ima­jı­nı bo­za­rak da ol­maz.

Ro­man va­tan­daş­la­rın otur­duk­la­rı yer ye­ter­siz ve kö­tü­dür mut­la­ka. Kuş­ku­suz ora­da­ki ya­şam stan­dart­la­rı iyi­leş­me­li­dir. An­cak bun­la­rı or­ta­dan kal­dı­rıp, va­tan­daş­la­rı­mı­zı fark­lı yer­le­re ta­şı­ya­rak bir uyum­suz­lu­ğun içe­ri­si­ne ite­mez­si­niz. Bu­nu ya­par­sak Su­lu­ku­le­’­nin özel­li­ği de, ren­gi de kay­bo­lur. Bu böl­ge­ye mut­la­ka fark­lı bir pro­je uy­gu­lan­ma­lı­dır çün­kü bu­ra­sı za­ten sit ala­nı­dır ve bu sit ala­nı içe­ri­sin­de yüz­ler­ce yıl­dır ya­şa­yan yurt­taş­la­rı­mız, ora­da bir eğ­len­ce kül­tü­rü­nü ge­liş­tir­miş­ler­dir. Hem Türk si­ne­ma­sı­na hem Türk mü­zi­ği­ne ni­ce in­san­la­rın ye­tiş­miş ol­du­ğu­nu hep be­ra­ber gö­rü­yo­ruz, bi­li­yo­ruz. Onun için, bin yıl­lık ta­rihî mekânın yok olu­şu­na se­yir­ci ka­la­ma­yız. Sağ­lık­lı ve den­ge­li bir çev­re­de ya­şa­mak her­ke­sin hak­kı­dır an­cak kent­le­rin fi­zik­sel çev­re ka­li­te­si­ni yük­selt­me­yi amaç­la­yan kent­sel dö­nü­şüm pro­je­si Su­lu­ku­le­’­de yan­lış uy­gu­lan­mak­ta­dır. Kent­sel dö­nü­şüm de­ğil, san­ki kent­sel bö­lü­şüm ya­şa­nı­yor Su­lu­ku­le­’­de. El­bet­te ki, Su­lu­ku­le­’­de ya­şa­yan in­san­lar bu ça­lış­ma­lar­dan mem­nun de­ğil­dir­ler. Bu­na da sa­de­ce fi­zi­ki ola­nak­lar  ya da eko­no­mik ola­nak­lar ne­de­niy­le kar­şı çık­mı­yor­lar, ki bu­na hak­la­rı var, ta­pu­lu mal­la­rı. Bu­ray­la il­gi­li bir ka­rar ve­ri­le­cek­se bu­ra­da­ki in­san­la­rın ka­tı­lı­mı mut­la­ka ol­ma­lı­dır, on­lar­la pay­la­şa­rak ol­ma­lı­dır ve ge­lir­le­ri öl­çü­sün­de bu­ra­lar­da ye­ni yer­le­şim böl­ge­le­ri göz önü­ne alı­na­rak gön­de­ril­me­li­dir. Ama ne ya­zık ki, çev­re ko­şul­la­rı ne olur­sa ol­sun, in­san, doğ­du­ğu ye­ri, ya­şa­dı­ğı mekânı bı­rak­mak is­te­mez, kom­şu­la­rıy­la, on­lar­la bir­lik­te oluş­tur­du­ğu ya­şa­mı­nı, kül­tü­rü­nü bı­rak­mak is­te­mez. Geç­miş yüz­yıl­la­ra da­ya­nan bir kül­tür, o kül­tü­rü oluş­tu­ran in­san­lar, iş­te böy­le­si­ne acı­ma­sız bir sü­reç­te sa­vaş ver­mek du­ru­mun­da ka­lı­yor­lar. Kay­gı­lı­lar, çün­kü be­lir­siz­lik için­de­ler, en­di­şe için­de­ler, çün­kü doğ­duk­la­rı ev­ler sor­gu su­al ol­ma­dan ma­a­le­sef yı­kı­lı­yor.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, üzün­tü­lü­ler, çün­kü ya­şam on­lar için “Ha­di ta­şı­nın bu­ra­dan.” di­yen­ler ka­dar ko­lay de­ğil. Ne­den ko­lay ol­ma­dı­ğı­nı si­ze bir­kaç ra­kam­la açık­la­ya­yım: Dört­te 1’inin ay­lık ge­li­ri 300 YTL’­den da­ha az, ev­le­rin yak­la­şık üç­te 1’i 70 met­re­ka­re­nin al­tın­da, dört­te 1’lik kı­sım iki oda­lı ev­ler­de ya­şı­yor, yüz­de 30’u kırk ya da da­ha faz­la yıl­dır ma­hal­le­de ya­şı­yor. Gör­dük­le­ri mu­a­me­le, el­bet­te ki hak et­tik­le­ri mu­a­me­le de­ğil.

Bu­gün İnsan Hak­la­rı Ko­mis­yo­nu­na 50’ye ya­kın di­lek­çe ver­di­ler, hep­si de ina­nın do­ku­nak­lı. Ora­da bir in­san hak­kı ih­la­li söz ko­nu­su, ora­da bir asi­mi­le po­li­ti­ka­sı söz ko­nu­su. Ro­man va­tan­daş­la­rı­mı­zın ora­da ya­şam hak­la­rı ma­a­le­sef el­le­rin­den alı­nı­yor.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, eğ­len­ce ve mü­zik kül­tü­rüy­le İstan­bu­l’­a ay­rı bir renk ka­tan bu böl­ge mut­la­ka ko­run­ma­lı­dır. Dün­ya mi­ras lis­te­sin­de Su­ri­çi böl­ge­si Su­lu­ku­le­’­yi de kap­sa­mak­ta­dır. UNES­CO norm­la­rı­na gö­re, sa­de­ce fi­zik­sel ya­pı­sıy­la de­ğil, sos­yo­kül­tü­rel ya­pı­sıy­la da ko­run­ma­sı ve ya­şa­tıl­ma­sı ge­re­ken bir yer­dir. Ya­ni, kent­sel dö­nü­şüm, kül­tür­de, in­san­lar­da de­ğil, fi­zi­ki ko­şul­lar­da iyi­leş­tir­me şek­lin­de uy­gu­lan­ma­lı­dır. Ma­a­le­sef, Fa­tih ve Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­le­ri, gö­re­vi­nin sa­de­ce çev­re­yi dü­zelt­mek ol­ma­dı­ğı­nı, bu­nu in­san­lar için yap­tı­ğı­nı ha­tır­la­ma­lı­dır.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, be­le­di­ye so­run ya­rat­maz, so­run­la­rı çö­zer; in­san­la­rı mağ­dur et­mez, mağ­du­ri­ye­ti or­ta­dan kal­dı­rır. Ama ne ya­zık ki, be­le­di­ye­ler ken­di böl­ge­le­rin­de bu­lu­nan in­san­la­ra hiz­met sun­ma­sı ge­re­kir­ke­n…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Soy­sal, lüt­fen söz­le­ri­ni­zi ta­mam­la­yı­nız.

ÇE­TİN SOY­SAL (De­vam­la) - …ora­da­ki ya­şa­mı ko­lay­laş­tır­ma­sı ge­re­kir­ken, ma­a­le­sef ora­da­ki ya­şam yok edil­me­ye ça­lı­şı­lı­yor. Ora­da in­san­lar on­lar­ca yıl­dır sür­dür­müş ol­duk­la­rı kül­tür­le­ri­ne de­vam et­me­li­dir­ler.

2010 İstan­bul Kül­tür Baş­ken­ti ola­cak­sa, bu an­lam­da Sa­yın Baş­ba­ka­nı­mı­za da Sa­yın Kül­tür Ba­ka­nı­na da bu­ra­dan ses­len­mek is­ti­yo­rum: Bu­ra­da­ki in­san­la­ra da­ha faz­la acı çek­tir­me­den, ora­da­ki ya­şam stan­dart­la­rı­nı iyi­leş­ti­re­rek, ora­da­ki in­san­la­rın ken­di ge­lir dü­zey­le­ri içe­ri­sin­de, ken­di­le­ri­ne de ge­lir ge­ti­re­cek şekil­de, eğ­len­ce kül­tü­rü­nü de ya­şa­ta­cak şekil­de ya­şam­la­rı­nı ida­me et­me­le­ri­ni sağ­la­ma­mız ge­re­ki­yor. On­lar da in­san, on­lar da seç­men, on­lar da yurt­taş­tır. Ro­man ola­bi­lir­ler, ama ger­çek­ten ora­da evi yı­kı­lan bir in­sa­nın çek­miş ol­du­ğu acı­ya, ıstı­ra­ba rağ­men o ya­şa­ma ver­me mü­ca­de­le­si son de­re­ce say­gı­de­ğer­dir.

He­pi­ni­zi du­yar­lı ol­ma­ya da­vet edi­yo­rum, say­gı­lar, sev­gi­ler su­nu­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Soy­sal.

Hükûmet adı­na ce­vap, Sa­yın Çev­re ve Or­man Ba­ka­nı Vey­sel Eroğ­lu.

Bu­yu­ru­nuz efen­dim.

ÇEV­RE VE OR­MAN BA­KA­NI VEY­SEL EROĞ­LU (Af­yon­ka­ra­hi­sar) – De­ğer­li Baş­kan, say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri; ben özel­lik­le Su­lu­ku­le­’­de­ki ye­ni­le­me pro­je­si hak­kın­da kı­sa bir bil­gi ve­re­ce­ğim ve bir­ta­kım hu­sus­la­rı açık­lı­ğa ka­vuş­tu­ra­ca­ğım. Şöy­le ki, bu­ra­da san­ki Su­lu­ku­le­’­de­ki in­san­lar mağ­dur edi­li­yor­muş gi­bi bir in­ti­ba ve­ril­di. Öy­le de­ğil. Fa­tih Be­le­di­ye Baş­kan­lı­ğı­mız, İstan­bul Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye Baş­kan­lı­ğı­mız, bu ko­nu­da, kent­sel dö­nü­şüm pro­je­si çer­çe­ve­sin­de çok cid­di ça­lış­ma­lar yap­mış­tır. Bir ke­re, böl­ge­de ya­şa­yan her­kes­le haf­ta­da iki gün ol­mak kay­dıy­la ada ba­zın­da top­lan­tı­lar ya­pıl­mış­tır. Top­lan­tı­lar iki ay sür­müş­tür. Top­lan­tı­da in­san­la­ra ne tür pro­je is­te­dik­le­ri, bu ko­nu­da be­le­di­ye­den ne­ler bek­le­dik­le­ri, pro­je­ye ka­tı­lım sü­reç­le­riy­le il­gi­li di­lek ve te­men­ni­le­rin ne­ler ol­du­ğu de­tay­lı bir şekil­de or­ta­ya ko­nul­muş ve tar­tı­şıl­mış­tır. Tar­tış­ma­lar so­nu­cun­da böl­ge hal­kı­nın eko­no­mik, sos­yal ve kül­tü­rel du­rum­la­rı iti­ba­rıy­la pro­je­nin sos­yal bir pro­je ola­rak ta­sar­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği or­ta­ya çık­mış­tır. Biz, bir ke­re o in­san­la­ra ger­çek­ten de­ğer ve­ri­yo­ruz. Do­la­yı­sıy­la, mev­cut sos­yal du­rum­la­rı­nı ga­ye­miz iyi­leş­tir­mek­tir; on­la­rın, ha­yat stan­dart­la­rı­nı, ya­şa­dık­la­rı çev­re­yi da­ha dü­zen­li hâle ge­tir­mek­ten iba­ret­tir.

Alan­da bu­lu­nan tüm ta­şın­maz­la­rın be­del­le­ri or­tak­la­şa oluş­tu­ru­lan bir ko­mis­yon ta­ra­fın­dan be­lir­len­miş, bu be­del­ler İTO ve İstan­bul Em­lak­çı­lar Oda­sı be­del­le­ri mu­ka­ye­se edi­le­rek en yük­sek­te olan de­ğer  tes­pi­ti ola­rak be­lir­len­miş­tir. Ay­rı­ca, pro­je­nin dö­nü­şü­mü­nün sağ­lan­ma­sı ve sos­yal bir pro­je ola­rak ha­ya­ta ge­çe­bil­me­si an­cak ka­mu des­te­ğiy­le müm­kün ola­bi­le­ce­ğin­den bu ko­nu­da ya­tı­rım ya­pan ve bir ka­mu ku­ru­lu­şu olan TO­Kİ ile te­ma­sa ge­çil­miş ve TO­Kİ bu ko­nut­la­rı ma­li­ye­ti­ne yap­ma­ya ka­rar ver­miş­tir. Bu du­rum, 13 Tem­muz 2006 ta­ri­hin­de kar­şı­lık­lı im­za­la­nan pro­to­kol­de -be­le­di­ye ile TO­Kİ ara­sın­da- ka­rar al­tı­na alın­mış­tır. Pro­to­kol ile bu­ra­da ya­sal ola­rak müs­ta­kil mül­kü olan, ya­ni ko­nut ve iş ye­ri bu­lu­nan her­ke­se bu­ra­dan –ba­kın, çok önem­li- mo­dern, sos­yal do­na­tı­la­rı ha­zır bir ko­nut, bir müs­ta­kil mülk ve­ri­li­yor. Ki­ra­cı du­ru­mun­da olan her­ke­se de –ba­kın, ki­ra­cı olan­la­rı da mağ­dur et­mi­yo­ruz- TO­Kİ­’­nin İstan­bu­l’­un baş­ka bir böl­ge­sin­de, Ga­zi­os­man­pa­şa Ta­şo­lu­k’­ta yap­mış ol­du­ğu sos­yal ko­nut­lar­dan bi­rer ko­nut ve­ril­me­si, bu ko­nut­lar­dan hiç­bir pe­şi­nat alın­ma­ma­sı, ko­nut tes­li­min­den son­ra baş­la­mak kay­dıy­la yüz sek­sen ay­da, ya­ni on beş yıl­da ko­nut be­del­le­ri­nin öden­me­si ka­rar­laş­tı­rıl­mış­tır. Ya­ni, böy­le bir imkân her­ke­se sağ­lan­mı­yor. Ba­kın, ne ka­dar ko­ru­du­ğu­muz or­ta­da.

ÇE­TİN SOY­SAL (İstan­bul) – On­lar is­te­mi­yor­lar.

ÇEV­RE VE OR­MAN BA­KA­NI VEY­SEL EROĞ­LU (De­vam­la) – Bu an­lam­da, 620 adet ko­nut, 45 adet iş ye­ri olan hak sa­hi­bi bu­lun­mak­ta­dır. Bu, ki­ra­cı­lar için sa­de­ce.

AH­MET ER­SİN (İzmir) – Sa­yın Ba­kan, on­la­rı ye­rin­den eder­se­niz is­te­di­ği­niz ka­dar ko­nut ve­rin fay­da et­mez.

ÇEV­RE VE OR­MAN BA­KA­NI VEY­SEL EROĞ­LU (De­vam­la) – Mü­sa­a­de edi­n…

Ay­rı­ca, bu­ra­da ika­met eden mülk sa­hip­le­ri ve ki­ra­cı­la­ra pro­je uy­gu­la­ma sü­re­sin­ce, ya­ni, ken­di­le­ri­ne ye­ni ko­nut­lar ve­ri­le­ne ka­dar ki­ra yar­dı­mı ya­pıl­ma­sı ka­rar­laş­tı­rıl­mış ve ki­ra öde­me­le­ri­ne baş­lan­mış­tır. Ki­ra­lar mülk sa­hip­le­ri için ay­da 400 YTL, ki­ra­cı­lar için ise ay­da 300 YTL ola­rak be­lir­len­miş­tir; ya­ni, ki­ra, mülk­le­rin in­şa­a­tı ya­pı­la­na ka­dar on­la­rı da­hi dü­şün­dük. Mu­ta­zar­rır et­mi­yo­ruz, on­la­rı bir şekil­de mağ­dur et­mi­yo­ruz, özel­lik­le bu­nu be­lir­te­lim.

Pe­ki ne ola­cak? Bir ke­re, bu ko­nu­da, kent­sel dö­nü­şüm pro­je­si­nin oluş­tu­rul­ma­sı ko­nu­sun­da yı­kı­la­cak ko­nut­la­rın ye­ri­ne na­sıl bir pro­je uy­gu­la­na­cak di­ye so­ru so­ru­lu­yor. Ba­kın, ye­ni­le­me ala­nı için­de ka­lan böl­ge­de böl­ge hal­kı­nın ha­yat tar­zı, ge­le­nek ve kül­tür ya­pı­sı­na uy­gun, iç av­lu sis­tem­li, iki ve üç ve çok az mik­tar­da dört kat­lı, net 60 met­re­ka­re ile 95 met­re­ka­re, brüt 75 met­re­ka­re ile 125 met­re­ka­re­den olu­şan top­lam 32.913 met­re­ka­re­lik ko­nut ala­nı; 3.174 met­re­ka­re il­köğ­re­tim te­sis ala­nı, 3.374 met­re­ka­re tu­rizm te­sis ala­nı; 15.600 met­re­ka­re park ve ço­cuk oyun ala­nı, ye­şil alan; 1.604 met­re­ka­re –ba­kın, çok önem­li- Su­lu­ku­le eği­tim kül­tür ve ti­ca­ret mer­ke­zi, 9.700 met­re­ka­re dinî te­sis ala­nı, 36.154 met­re­ka­re yol­lar­dan olu­şan bir avan pro­je uy­gu­la­na­cak­tır. Ya­ni, on­la­rın –özel­lik­le vur­gu­lu­yo­rum- kül­tür­le­ri­ne, on­la­rın ha­yat tarz­la­rı­na uy­gun bir mo­dern te­sis oluş­tu­ru­lu­yor.

AH­MET ER­SİN (İzmir) – On­lar bu­lun­duk­la­rı yer­de mut­lu­lar, Sa­yın Ba­kan.

ÇEV­RE VE OR­MAN BA­KA­NI VEY­SEL EROĞ­LU (De­vam­la) - Lüt­fen, şim­di­ki hâli­ni fo­toğ­raf­la­ya­lım, bir de kent­sel dö­nü­şüm pro­je­si ger­çek­leş­tik­ten son­ra du­ru­mu­nu, ora­da­ki in­san­la­rın ra­ha­tı­nı, hu­zu­ru­nu, ha­yat se­vi­ye­si­nin ne de­re­ce art­tı­ğı­nı bir­lik­te tes­pit ede­lim.

Bir de, bu pro­je­nin olu­şu­mu es­na­sın­da uz­man­lar­dan gö­rüş ve tav­si­ye alın­mış mı­dır? Evet, bu pro­je oluş­tu­ru­lur­ken uz­man­lar­dan, özel­lik­le İstan­bul Şehir Plan­cı­la­rı Oda­sın­dan -TAÇ Vak­fı adıy­la anı­lan, bu ko­nu­da uz­man bir va­kıf var- TAÇ Vak­fı­’n­dan, ay­rı­ca ko­nuy­la il­gi­li bir­ta­kım uz­man­lar­dan sü­rek­li gö­rüş alın­mış, pro­je İTÜ­’­de öğ­re­tim üye­li­ği ya­pan, alan­la­rın­da ulu­sal ve ulus­la­ra­ra­sı pro­je­ler yap­mış, ödül­ler al­mış bir grup mi­mar ve şehir plan­cı­sı ta­ra­fın­dan ha­zır­lan­mış­tır.

Bir de, “Böl­ge hal­kı­na bil­gi ve­ril­di mi?” de­ni­li­yor. Bir ke­re, pro­je ta­ma­men böl­ge hal­kı­nın kat­kı­la­rı, te­men­ni­le­ri ve ta­lep­le­ri doğ­rul­tu­sun­da ya­pıl­mış­tır.

ÇE­TİN SOY­SAL (İstan­bul) – Böl­ge hal­kı bu­ra­da, yap­ma­yın Sa­yın Ba­kan.

ÇEV­RE VE OR­MAN BA­KA­NI VEY­SEL EROĞ­LU (De­vam­la) - Bu ta­lep ve te­men­ni­ler pro­je­nin on do­kuz de­fa, ba­kın on do­kuz de­fa ta­dil edi­le­rek so­nuç­lan­ma­sı­nı sağ­la­mış­tır. Ya­ni, bir pro­je üze­ri­ne on do­kuz de­fa gö­rüş be­lir­til­miş, re­vi­ze edil­miş ve ne­ti­ce­len­di­ril­miş­tir. Bu­nun­la il­gi­li top­lan­tı tu­ta­nak­la­rı, re­sim­ler, vi­de­o­lar il­gi­li be­le­di­ye­sin­de mev­cut­tur. De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri­miz ta­lep eder­se, her an için bu top­lan­tı­lar­la il­gi­li za­bıt­lar te­min edi­le­bi­lir.

Pe­ki, uy­gu­la­na­cak pro­je böl­ge­nin si­lu­e­ti­ni, gö­rü­nü­şü­nü bo­za­cak mı? Efen­dim, uy­gu­la­na­cak avan pro­je böl­ge­nin si­lu­e­ti­ne uy­gun ola­rak ha­zır­lan­mış­tır. Pro­je ha­zır­la­nır­ken, UNES­CO ve ICO­MOS ka­rar­la­rı dik­ka­te alın­mış ve bu ku­ru­luş­la­rın İstan­bul tem­sil­ci­le­ri­nin uy­gun gö­rüş­le­ri de dik­ka­te alı­na­rak pro­je oluş­tu­rul­muş­tur. Bu pro­je ta­rih, kül­tür ve ora­da ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­zın sos­yo­e­ko­no­mik ya­pı­sı dik­ka­te alı­na­rak ha­zır­lan­mış­tır.

Pro­je ga­ye­le­rin­den bi­ri­si de, İstan­bu­l’­un -bi­li­yor­su­nuz, ka­nun­da geç­ti- 2010 yı­lın­da­ki kül­tür baş­ken­ti­ne bir kat­kı sağ­la­mak, bu ko­nu­da önem­li bir, ger­çek­ten, gü­zel bir alan, gü­zel bir mekân oluş­tur­mak mak­sa­dıy­la ya­pıl­dı­ğı­nı da ay­rı­ca ifa­de et­mek is­te­rim.

Bir de, “Yı­kım es­na­sın­da ve in­şa­at es­na­sın­da yö­re hal­kı­nın ba­rın­ma ve yer­le­şim ola­nak­la­rı na­sıl sağ­la­na­cak­tır?” di­ye bir so­ru so­rul­du. Bu sü­reç içe­ri­sin­de, ya­ni, yö­re hal­kı­na ye­ni ko­nut­la­rın anah­tar­la­rı ve­ri­lin­ce­ye ka­dar ge­çe­cek olan in­şa­at sü­re­si için­de mülk sa­hip­le­ri­ne ve ki­ra­cı­la­ra, ay­rı ay­rı mik­tar­lar­da ol­mak üze­re –mik­tar­la­rı az ön­ce be­lirt­miş­tim- ki­ra des­te­ğin­de bu­lu­nu­la­cak­tır. Hat­ta bun­lar­la il­gi­li, ta­şı­nan­lar için de ki­ra öde­me­ye il­gi­li be­le­di­ye ta­ra­fın­dan baş­lan­dı­ğı­nı da bu­ra­da ifa­de et­mek is­te­rim.

Şim­di, bir de ye­ni­le­me alan­la­rı içe­ri­sin­de ta­rihî bir sur sar­nı­cı yok­tur. Avan pro­je içe­ri­ğin­de de böy­le bir spor komp­lek­si, her­han­gi bir spor komp­lek­si de yer al­ma­mak­ta­dır.

Ne­ti­ce ola­rak şunu ifa­de ede­yim: Biz, Su­lu­ku­le­’­de­ki bu va­tan­daş­la­rı­mı­za, Hükûmet ola­rak, be­le­di­ye­ler ola­rak de­ğer ve­ri­yo­ruz. Do­la­yı­sıy­la, as­la, on­la­rı mağ­dur ede­cek bir pro­je için­de de­ği­liz. Pro­je­nin ta­ma­mı, ora­da­ki va­tan­daş­la­rı­mı­zın gö­rü­şü alı­na­rak ha­zır­lan­mış­tır. Ger­çek­ten, kent­sel dö­nü­şüm mis­yo­nu­na ve hal­kı­mı­zın re­fah ve mut­lu­lu­ğu­nun art­ma­sı­na ve­si­le ola­cak, ora­da, özel­lik­le gü­zel bir çev­re­yi oluş­tu­ra­cak bir mekân ha­zır­la­mak için ya­pı­lan, ger­çek­ten muh­te­şem bir pro­je­dir. Bu ko­nu­nun da, tak­dir edi­le­ce­ği­ni umu­yo­ruz efen­dim.

Say­gı­lar su­na­rım he­pi­ni­ze, sağ olun, var olun. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

ÇE­TİN SOY­SAL (İstan­bul) – Sa­yın Ba­kan, böl­ge­yi bil­mi­yor­su­nuz, ora­da ya­şa­yan­la­rı bil­mi­yor­su­nuz.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ba­kan.

Gün­dem dı­şı ikin­ci söz, Ulu Ön­der Ata­türk ve Bü­lent Ece­vi­t’­in ölüm yıl­dö­nüm­le­ri mü­na­se­be­tiy­le söz is­te­yen, İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Ha­san Ma­ci­t’­e ait­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Ma­cit.

Sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

2.- İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Ha­san Ma­ci­t’­in Ulu Ön­der Ata­türk ve Bü­lent Ece­vi­t’­in ölüm yıl dö­nüm­le­ri­ne iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı

HA­SAN MA­CİT (İstan­bul) – Sa­yın Baş­kan, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri; yü­ce he­ye­ti­ni­zi, şah­sım ve De­mok­ra­tik Sol Par­ti adı­na say­gı­la­rım­la se­lam­lı­yo­rum.

Dün te­rör­le mü­ca­de­le­de, va­tan sa­vun­ma­sın­da şehit olan as­ker­le­ri­mi­ze Al­la­h’­tan rah­met di­ler, ya­kın­la­rı­na güç ve sa­bır di­li­yo­rum. Tan­rı bir da­ha böy­le acı­lar ya­şat­ma­sın, ar­tık bu son ol­sun di­yo­rum.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri “Ba­ğım­sız­lık be­nim ka­rak­te­rim­dir.” di­ye­rek her tür­lü mo­dern si­lah­lar­la do­na­tıl­mış em­per­ya­list or­du­la­ra kar­şı­lık kur­tu­luş mü­ca­de­le­si ve­ren, dö­ne­min­de ver­di­ği kur­tu­luş mü­ca­de­le­si dün­ya­da­ki maz­lum ulus­la­ra reh­ber olan, me­şa­le olup yol­la­rı­nı ay­dın­la­tan, on­la­rın ba­ğım­sız­lık­la­rı­nı ka­zan­ma­la­rın­da ön­der olan Mus­ta­fa Ke­mal Ata­türk, ver­di­ği ulu­sal kur­tu­luş mü­ca­de­le­si so­nu­cu yep­ye­ni, çağ­daş, la­ik Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti­ni kur­muş­tur. Ata­tür­k’­ün izin­de, yü­re­ği in­san sev­gi­siy­le do­lu, hü­ma­nist, ba­rış­çı bir gü­ver­cin, Türk hal­kı­nın çı­kar­la­rı söz ko­nu­su ol­du­ğun­da ka­rar­lı olan, her za­man hal­kı­nın ya­nın­da olup gü­cü­nü hal­kın­dan alan ve Kıb­rıs çı­kart­ma­sın­da “Kıb­rı­s’­a çık­ma­yın, çı­kar­sa­nız kar­şı­nız­da 6’ncı Fi­lo­’­yu bu­lur­su­nuz.” di­yen­le­re, dü­şü­nür, Ana­do­lu­lu bü­yük fi­lo­zof Di­yo­je­n’­in söy­le­miy­le “Göl­ge et­me­yin, baş­ka ih­san is­te­mem.” di­ye­rek teh­dit­le­ri din­le­me­den Kıb­rı­s’­a ba­rış ha­rekâtı­nı ger­çek­leş­ti­re­rek, Kıb­rıs Türk hal­kı­nın yok ol­ma­sı­nı ön­le­ye­rek Ku­zey Kıb­rıs Türk Cum­hu­ri­ye­ti­’­nin ku­rul­ma­sı­nı sağ­la­yan Baş­ba­ka­nı­mız Bü­lent Ece­vi­t’i ve Ulu Ön­der Ata­tür­k’­ü ölüm yıl dö­nüm­le­rin­de ge­çen haf­ta an­dık.

Evet, yok­luk, yok­sul­luk için­de genç Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti ku­ru­lur ku­rul­maz sa­yı­sız dev­rim­ler ya­pa­rak mu­a­sır me­de­ni­yet se­vi­ye­si­ne ulaş­tır­mak için ge­ce­si­ni gün­dü­zü­ne ka­tan, on beş yıl­da yep­ye­ni, çağ­daş, onur­lu, dış ül­ke dev­let adam­la­rı­nın baş­kent An­ka­ra­’­yı ken­di­si git­me­di­ği hâlde uğ­rak ye­ri­ne ge­ti­ren, say­gın bir Tür­ki­ye ya­ra­tan ve has­ta­lı­ğı­nın iler­le­miş dö­ne­min­de Ha­ta­y’­ı va­tan top­rak­la­rı­na kat­mak için has­ta hâlin­de sa­at­ler­ce as­ke­ri ayak­ta se­lam­la­ya­rak ka­rar­lı­lı­ğı­nı dün­ya­ya gös­te­rip Ha­ta­y’ın va­tan top­rak­la­rı­na ka­tıl­ma­sı­nı sağ­la­yan Ulu Ön­de­ri­miz Ata­türk ra­hat uyu­sun. De­mok­ra­tik Sol Par­ti­nin ku­ru­cu­su, ku­ram­cı­sı, dev­rim­ci in­san Bü­lent Ece­vit “Esas so­run iş­siz­lik­tir, top­rak­sız­lık­tır, ge­lir da­ğı­lı­mın­da­ki ada­let­siz­li­ğin gi­de­ri­le­me­me­si­dir. So­run alt­ya­pı re­form­la­rıy­la çö­zü­le­cek­tir. Ata­türk dev­rim­ci­li­ği sü­rek­li­dir. So­run­la­rı Ata­türk dev­rim­ci­li­ği­ni sür­dü­re­rek çö­ze­bi­li­riz.” di­ye­rek so­run­la­rı yok et­mek için Ata­türk il­ke ve dev­rim­le­ri­ni reh­ber ola­rak gös­ter­miş­tir. Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri­’­nin Ira­k’­a mü­da­ha­le­si­ni Ocak 2002 Was­hing­ton zi­ya­re­tin­de ön­le­me­ye ça­lı­şan ve Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri'nin Ira­k’­a mü­da­ha­le­si­ne des­tek ol­ma­dı­ğı için iç ve dış güç odak­la­rı­nın he­de­fi ol­ma­yı “en bü­yük ese­rim” de­di­ği De­mok­ra­tik Sol Par­ti­nin Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­sin­de­ki gru­bu­nun bö­lün­me­si pa­ha­sı­na il­ke­li dav­ra­na­rak ka­rar­lı­lı­ğı­nı sür­dü­ren yü­rek­li in­san ra­hat uyu. En bü­yük ese­rin De­mok­ra­tik Sol Par­ti, bu­gün ku­ru­lu­şu­nun 22’in­ci yıl dö­nü­mü­nü kut­la­mak­ta­dır. De­mok­ra­tik Sol Par­ti, il­ke­le­rin doğ­rul­tu­sun­da son­su­za dek ya­şa­ya­cak­tır.

İç ve dış so­run­lar kar­şı­sın­da güç­le­ri­ni dış ül­ke baş­kent­le­rin­de, dış odak­lar­da de­ğil, hal­kın­dan ve Ha­k’­tan ala­rak mü­ca­de­le­le­ri­ni sür­dü­ren iki yü­rek­li in­san, siz, fi­zi­ken ara­mız­dan ay­rıl­mış ol­sa­nız da eser­le­ri­niz­le ve il­ke­le­ri­niz­le yü­re­ği­miz­de ya­şa­ya­cak­sı­nız. Yok­sul­luk, iş­siz­lik, aç­lık gi­bi so­run­la­rı ta­ri­he göm­mek, tüm hal­kı­mı­zın ya­şam dü­ze­yi­ni yük­selt­mek, bu gü­zel ül­ke­nin genç­le­ri­ne ka­li­te­li bir eği­tim sun­mak için, sö­mü­rü­len, bas­kı al­tı­na alı­nan­la­rın, hor­la­nan­la­rın, dış­la­nan ve sus­tu­ru­lan­la­rın se­si ol­mak içi­n…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Lüt­fen sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız Sa­yın Ma­cit.

HA­SAN MA­CİT (De­vam­la) – …Mevlânâla­rın, Yu­nus­la­rın, Ha­cı Bek­taş Ve­li­le­rin ya­şa­dı­ğı bu top­rak­lar­da inanç­la­rın, din ve mez­hep ay­rım­cı­lı­ğı­nın si­ya­se­te alet edil­me­me­si için, inanç­la­ra say­gı­lı la­ik­lik için, zen­gin­lik­te sos­yal ada­let il­ke­miz­le çok­ça üre­tip hak­ça bö­lü­şü­mün sağ­lan­ma­sı için, dış po­li­ti­ka­da boy­nu­mu­zun bü­kül­me­di­ği, ulu­sal, onur­lu bir du­ruş gös­te­re­bil­mek için Ata­tür­k’­ün yo­lun­da, Ece­vi­t’­in ışı­ğın­da, de­mok­ra­tik sol­da, dev­rim­ci ve halk­çı bir mü­ca­de­le­ye olan ge­rek­si­nim, bu­gün her za­man­kin­den da­ha faz­la­dır. Bu inanç­la ve ka­rar­lı­lık­la iki dev­rim­ci, iki halk­çı in­san, say­gı ve rah­met­le an­ma­yı bir borç bi­li­yo­rum. Mekânla­rı cen­net ol­sun.

Say­gı­la­rım­la. (DSP ve CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ma­cit.

Gün­dem dı­şı üçün­cü söz, es­naf ve sa­natkârla­rın için­de bu­lun­du­ğu ko­şul­lar hak­kın­da söz is­te­yen, İzmir Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Meh­met Ali Su­sa­m’­a ait­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Su­sam. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

3.- İzmir Mil­let­ve­ki­li Meh­met Ali Su­sa­m’­ın es­naf ve sa­natkârla­rın için­de bu­lun­du­ğu so­run­la­ra ve alın­ma­sı ge­re­ken ted­bir­le­re iliş­kin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­sı ve Ada­let Ba­ka­nı Meh­met Ali Şahin’in ce­va­bı

MEH­MET ALİ SU­SAM (İzmir) – Sa­yın Baş­kan, çok de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­rim; he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Bu­gün gün­dem dı­şı beş da­ki­ka es­naf ve sa­natkârla­rın so­run­la­rı­na de­ğin­mek, ta­bi­ ki sü­re ola­rak ye­ter­li de­ğil, ama es­naf ve sa­natkârla­rın so­run­la­rı­nı bu Mec­lis kür­sü­sün­den ive­di­lik­le di­le ge­tir­mek ve çö­züm bul­mak da he­pi­mi­zin gö­re­vi. Sa­yın Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­ka­nı da, bu­gün ba­sın­da “Kü­çük es­na­fın iş­le­ri dur­gun, çün­kü Tür­ki­ye ger­çek gün­de­mi­ne dö­ne­me­di.” di­yor. Es­naf ve sa­natkârın iş­le­ri­nin dur­gun ol­du­ğu ko­nu­sun­da­ki tes­pi­te yü­rek­ten ka­tı­lı­yo­rum. Ama bu dur­gun­lu­ğun ne­de­ni­ni Tür­ki­ye­’­nin gün­de­me dö­ne­me­me­si ola­rak tes­pit et­me­si ve bu­na gö­re ça­re ara­ma­sı, sa­nı­yo­rum, es­naf ve sa­natkâr için ye­ter­li bir ko­nu de­ğil­dir.

Es­naf ve sa­natkâr, ta­bii ki tüm ül­ke gün­de­mi­ni de­ğiş­ti­ren te­rör ola­yı­na kar­şı çok du­yar­lı­dır. Ben de, te­rör­de kay­bet­ti­ği­miz de­ğer­li şehit­le­ri­mi­zin hu­zu­run­da say­gıy­la eği­li­yo­rum, es­naf ve sa­natkâr da eği­li­yor. Tüm iş­le­rin dur­gun­lu­ğu­na rağ­men es­naf ve sa­natkâr, bir gün­lük ça­lış­ma­sı­nın ci­ro­la­rı­nı şehit ai­le­le­ri­ne hi­be ede­rek, ba­ğış­la­ya­rak on­la­ra duy­muş ol­du­ğu say­gı­yı da çok net bir şekil­de ifa­de et­miş­tir.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, es­naf ve sa­natkâr, Tür­ki­ye­’­de doğ­ru tes­pit edil­me­si ge­re­ken ke­sim­ler­den bir ta­ne­si­dir. Es­naf ve sa­natkâr ta­nı­mı ile KO­Bİ ta­nı­mı iç içe geç­miş­tir ve geç­me­li­dir. KO­Bİ­’­ler, bir  ki­şiy­le baş­la­yan ça­lış­ma­yı ifa­de et­mek­te­dir. Bu an­la­mıy­la Tür­ki­ye­’­de­ki KO­Bİ po­li­ti­ka­la­rı, es­naf sa­natkâr po­li­ti­ka­la­rıy­la ça­kış­ma­lı­dır. Es­naf sa­natkârın so­run­la­rı­nın te­me­lin­de en önem­li ko­nu fi­nans­man, is­tih­da­mın üze­rin­de­ki yük­ler ve hak­sız re­ka­bet baş­ta ol­mak üze­re, çok önem­li ek­sik­lik­ler var­dır.

Hak­sız re­ka­bet ko­nu­sun­da, za­ma­nı­mın sı­nır­lı ol­ma­sı ne­de­niy­le, özel­lik­le hi­per­mar­ket­ler ya­sa­sı­na de­ğin­mek is­ti­yo­rum. Sa­yın Ba­kan da de­ğin­miş, de­miş ki: “Hi­per­mar­ket­ler ya­sa­sı üze­rin­de -tüm ta­raf­lar- bir kez da­ha ko­nu­şa­ca­ğız ve her­ke­sin or­tak nok­ta­sı­nı bu­la­ca­ğız, ona gö­re bu ya­sa­yı çı­kar­ta­ca­ğız.”

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, hi­per­mar­ket­ler ya­sa­sı, bu Mec­lis gün­de­mi­ne 57’nci Hükûmet dö­ne­min­den be­ri ge­li­yor. Hat­ta gün­de­me gel­di ve bu Par­la­men­to­ya in­di ama ge­ri çe­kil­di. Şim­di tek­rar bu ya­sa için ta­raf­la­rı top­la­ya­ca­ğız, tar­tı­şa­ca­ğız, or­tak nok­ta­yı bu­la­ca­ğız de­mek, bu­gün hak­sız re­ka­bet­le kar­şı kar­şı­ya ka­lan, bu bü­yük mar­ket­ler kar­şı­sın­da ezi­len kü­çük iş­let­me­le­rin ve Türk sa­na­yi­si­nin so­run­la­rı­nı er­te­le­ye­ce­ğiz de­mek­ten baş­ka bir an­lam ifa­de et­mez.

Hi­per­mar­ket­ler ya­sa­sı as­lın­da sa­de­ce bak­ka­lın so­ru­nu de­ğil­dir. Hi­per­mar­ket­ler ya­sa­sı, Türk sa­na­yi­si­ni çok ya­kın­dan il­gi­len­di­ren bir ya­sa­dır. Bu­gün e-ma­i­li­me ge­len bir no­tu söy­le­ye­yim si­ze. Diş ma­cu­nu üre­ten Tür­ki­ye­’­de­ki fir­ma­lar, diş ma­cu­nu fab­ri­ka­la­rı bu­ra­da ol­ma­sı­na rağ­men, Mı­sır ve Ka­za­kis­ta­n’­da diş ma­cu­nu üre­ti­yor­lar. Ne­den bi­li­yor mu­su­nuz? Tür­ki­ye­’­de­ki is­tih­da­mın yük­le­ri, baş­ka yük­ler, is­tih­da­mın üze­rin­de­ki yük­ler ve ener­ji­nin üze­rin­de­ki yük­ler ha­riç, fi­yat bas­kı­sı. Hi­per­mar­ket­le­rin raf­la­rı­na koy­mak için, on­la­ra da­yat­tı­ğı fi­ya­tı ya­ka­la­ya­bil­mek için Ka­za­kis­ta­n’­da, Mı­sı­r’­da mal üre­ti­yor­lar.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, Türk sa­na­yi­si, za­ten uy­gu­la­nan eko­no­mik po­li­ti­ka­dan do­la­yı it­ha­lat cen­ne­ti­ne dö­nen ül­ke­de cid­di bir bas­kı al­tın­da­dır, ama ay­nı za­man­da, Tür­ki­ye­’­de hiç­bir ya­tı­rım yap­ma­dan Türk pa­za­rı­nı ele ge­çir­me­ye ça­lı­şan bu bü­yük ya­ban­cı ser­ma­ye­le­rin alış­ve­riş mer­kez­le­ri, Tür­ki­ye­’­de kü­çük iş­let­me­le­ri cid­di bir şekil­de yok et­mek­te­dir. He­pi­niz bun­la­rın bir par­ça­sı­sı­nız, he­pi­ni­zin bi­rer ta­ne ak­ra­ba­sı, kar­de­şi, eşi, dos­tu es­naf ve sa­natkâr, on­la­rın ıstı­ra­bı­nı he­pi­niz mem­le­ket­le­ri­ni­ze git­ti­ği­niz­de gö­rü­yor­su­nuz.

AK­P’­den bir ar­ka­da­şı­mız ya­sa ta­sa­rı­sı ver­di. Ge­çen dö­ne­min Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­ka­nı ba­kan­lık dö­ne­mi dol­du­ğun­da şunu söy­le­di.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Su­sam, lüt­fen sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız.

MEH­MET ALİ SU­SAM (De­vam­la) – De­di ki: “Bir hi­per­mar­ket­ler ya­sa­sı­nı çı­kar­ta­ma­dım, özür di­li­yo­rum es­naf ve sa­natkârdan.”

Ge­çen dö­ne­min Mec­lis Baş­ka­nı Bü­lent Arınç, yap­tı­ğı top­lan­tı­da “hak­lı­sı­nız, bu ya­sa­yı çı­kar­ma­lı­yız” de­di.

Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si is­ti­yor, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si yü­rek­ten des­tek­li­yor, AK­P’­li­ler öner­ge ve­ri­yor, Ba­kan özür di­li­yor, Mec­lis Baş­ka­nı “hak­lı­sı­nız”  di­yor, bu ya­sa Mec­li­se ge­le­mi­yor. Han­gi güç, han­gi lo­bi bu ya­sa­yı en­gel­li­yor, bu­nu çok me­rak edi­yo­rum.

Onun için, bu ya­sa­nın, bu Par­la­men­to dö­ne­min­de aci­len ko­mis­yon­la­ra ge­lip, çık­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Bu, iki şey için ge­rek­li­dir: Bir, kü­çük iş­let­me­le­rin uy­gu­lan­dı­ğı hak­sız re­ka­bet için; ikin­ci­si, Tür­ki­ye­’­de­ki sa­na­yi­nin cid­di şekil­de pa­za­rı­nı kay­be­dip, bü­yük ma­ğa­za­la­rın in­sa­fı­na terk edil­di­ği için.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, onun için, bu­gün es­naf ve sa­natkâr çok zor­da, ti­ca­ret ya­pa­maz du­rum­da­dır. Bu Mec­lis, bu ke­sim­le­re sa­hip çık­ma­lı­dır, çün­kü, KO­Bİ­’­le­riy­le bir ül­ke ge­le­ce­ğe uza­na­cak­tır.

He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (CHP ve MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Su­sam.

Sa­yın Ba­kan, ce­vap ve­re­cek­si­ni­z…

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ye­rim­den ko­nuş­mak is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN - Bu­yu­ru­nuz.

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Sa­yın Baş­ka­nım, çok te­şek­kür ede­rim.

Bi­raz ön­ce es­naf ve sa­natkârla­rı­mı­zın so­run­la­rıy­la il­gi­li gün­dem dı­şı söz alan mil­let­ve­ki­li ar­ka­da­şı­ma te­şek­kür ede­rim.

Bu­gün An­tal­ya­’­nın Alan­ya il­çe­si Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Oda­sı Baş­ka­nı ve yö­ne­ti­ci­le­ri zi­ya­re­ti­me gel­di­ğin­de Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­ka­nı­mı­zı ara­mış­tım, bu ko­nu­yu gün­de­me ge­tir­miş­ler­di on­lar da. Dün ge­ce sa­at 02.00’ye ka­dar bü­yük mar­ket­le­rin sta­tü­süy­le il­gi­li da­ha ön­ce ha­zır­lan­mış olan an­cak bir tür­lü ya­sa­laş­ma imkânı bu­la­ma­yan ka­nun ta­sa­rı­sı tas­la­ğı üze­rin­de özel­lik­le es­naf tem­sil­ci­le­ri­miz­le ve bü­rok­rat ar­ka­daş­la­rıy­la ça­lış­tı­ğı­nı ve ocak ayı içe­ri­sin­de ta­raf­la­rın da ka­tı­lı­mıy­la, on­la­rın da öne­ri­le­ri­ni için­de de­ğer­len­di­re­cek bir ka­nun ta­sa­rı­sı­nı Mec­li­sin gün­de­mi­ne ge­ti­re­ce­ği­ni Sa­yın Ba­ka­nı­mız ba­na ifa­de et­ti. Bi­raz ön­ce, bir sa­at ön­ce bu ko­nuş­ma ara­mız­da geç­miş­ti.

Ben de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­da­şı­mı­zın bu ko­nu­da­ki du­yar­lı­lı­ğı­nı an­lı­yo­rum, bir­çok de­ğer­len­dir­me­si­ne de ki­şi­sel ola­rak ka­tıl­dı­ğı­mı ifa­de et­mek is­ti­yo­rum. Ger­çek­ten ge­cik­miş olan bir ya­sal dü­zen­le­me­dir ama Sa­yın Çağ­la­yan, Sa­na­yi ve Ti­ca­ret Ba­ka­nı­mız bu ko­nu­nun, sa­nı­yo­rum, en geç ocak ayı­nın içe­ri­sin­de Mec­li­se ge­ti­ri­le­ce­ği­ni ba­na ifa­de et­ti. Ben de ken­di­le­ri­nin bu be­ya­nı­nı si­zin gün­dem dı­şı ko­nuş­ma­nız üze­ri­ne hem si­zin­le hem mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım­la hem de ka­mu­o­yuy­la pay­laş­ma imkânı bul­dum.

Çok te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ba­kan.

Gün­de­me ge­çi­yo­ruz.

Baş­kan­lı­ğın Ge­nel Ku­ru­la su­nuş­la­rı var­dır.

Kü­re­sel ısın­ma­nın et­ki­le­ri ve su kay­nak­la­rı­nın sür­dü­rü­le­bi­lir yö­ne­ti­mi ko­nu­sun­da ku­ru­lan Mec­lis Araş­tır­ma­sı Ko­mis­yo­nu­nun baş­kan, baş­kan ve­ki­li, söz­cü ve kâtip üye se­çi­mi­ne iliş­kin tez­ke­re­si var­dır, oku­tup bil­gi­le­ri­ni­ze su­na­ca­ğım.

V.- BAŞ­KAN­LI­ĞIN GE­NEL KU­RU­LA SU­NUŞ­LA­RI

A) TEZKERELER

1.- (10/1, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17) esas nu­ma­ra­lı Mec­lis Araş­tır­ma­sı Ko­mis­yo­nu Ge­çi­ci Baş­kan­lı­ğı­nın, Ko­mis­yo­nun baş­kan, baş­kan ve­ki­li, söz­cü ve kâtip üye se­çi­mi­ne iliş­kin tez­ke­re­si (3/218)

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Ko­mis­yo­nu­muz, Baş­kan, Baş­kan­ve­ki­li, Söz­cü ve Kâtip üye­le­ri­ni seç­mek üze­re 13.11.2007 gü­nü sa­at 18:30’da B Blok 2. Kat 4. Ban­ko­’­da­ki Araş­tır­ma Ko­mis­yo­nu Top­lan­tı Sa­lo­nun­da 12 Üye ile top­lan­mış ve aşa­ğı­da isim­le­ri ya­zı­lı sa­yın üye­ler be­lir­ti­len gö­rev­le­re se­çil­miş­ler­dir.

                                                                                                             Tay­fur Sü­ner

                                                                                                                 An­tal­ya

                                                                                                   Ko­mis­yon Ge­çi­ci Baş­ka­nı

                              Adı ve So­ya­dı             Se­çim Böl­ge­si        Al­dı­ğı Oy

Baş­kan                   :Mus­ta­fa Öz­türk               Ha­tay                  (9)

Baş­kan­ve­ki­li          :Öz­kan Ök­süz                   Kon­ya               (12)

Söz­cü                      :A. Gök­han Sa­rı­çam         Kırk­la­re­li          (12)

Kâtip                      :Bir­nur Şahi­noğ­lu            Sam­sun             (12)

 

BAŞ­KAN – Bil­gi­le­ri­ni­ze su­nul­muş­tur.

Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin üç öner­ge var­dır.

Oku­tu­yo­rum:

B) MECLİS ARAŞTIRMASI ÖNERGELERİ

1.- Kon­ya Mil­let­ve­ki­li Or­han Er­dem ve 28 mil­let­ve­ki­li­nin, Ak­şe­hir ve Eber Göl­le­rin­de­ki kir­li­lik ve di­ğer çev­re so­run­la­rı­nın araş­tı­rı­la­rak alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/42)

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Hız­la ge­li­şen ül­ke­miz­de, dün­ya­da ol­du­ğu gi­bi ar­tık ken­di do­ğal var­lık­la­rı­nı ve zen­gin­lik­le­ri­ni is­te­di­ği gi­bi kul­lan­ma, is­raf et­mek lük­sü­ne sa­hip de­ğil­dir. Ül­ke­miz bir ta­rım ül­ke­si­dir. An­cak son yıl­lar­da ge­rek eroz­yo­na ge­rek­se bi­linç­siz­ce atık­la­rı­mı­zın gö­le, neh­re ve de­ni­ze akıt­ma­la­rı­mız, ge­rek­se vah­şi su­la­ma yön­tem­le­ri so­nu­cu çöl­leş­me ile kar­şı kar­şı­ya­yız. Ya­pı­lan araş­tır­ma­lar so­nu­cu ya­kın bir za­man­da çöl hâli­ne ge­le­cek bir dün­ya­da top­rak­la­rı­mı­zın kıy­me­ti­ni bil­me­li, bu­gün­den ge­re­ken ön­le­mi al­ma­lı­yız. Bu­gün ül­ke­miz­de de hız­lı ge­liş­me ne­de­ni ile do­ğal kay­nak­la­rın is­ra­fı söz ko­nu­su­dur. Do­ğal çev­re­nin önem­li bir par­ça­sı olan göl­le­rin ko­run­ma­sı ve ya­rar­lı hâle ge­ti­ril­me­si lü­zu­mu ar­tık tar­tı­şıl­ma­yan bir ko­nu­dur. An­cak bu lü­zu­mu ge­rek­le­ri­ni yap­ma tüm çev­re ko­nu­la­rın­da ol­du­ğu gi­bi ko­lay de­ğil­dir. Özel­lik­le Tür­ki­ye gi­bi ge­liş­me aşa­ma­sın­da­ki ül­ke­ler için çev­re so­run­la­rı za­man za­man lüks bi­le gö­rül­mek­te, iş ek­se­ri gö­nül­lü ku­ru­luş­la­rın gay­re­ti­ne terk edil­mek­te­dir.

Tür­ki­ye'nin 12. Bü­yük Gö­lü olan Eber Gö­lü Af­yon­ka­ra­hi­sar ili çay ve Bol­va­din il­çe­si sı­nır­la­rı içe­ri­sin­de 150 km2 yü­zöl­çü­mü­ne sa­hip Eber Gö­lü, Akar­çay ve Sul­tan­dağ­la­rın­dan ge­len kay­nak su­la­rı ile bes­len­mek­te­dir. De­rin­li­ği 3.98 m., de­niz­den yük­sek­li­ği ise 966.98 m.dir. Göl es­ki za­man­lar­da Ak­şe­hir Gö­lü ile bir­lik­te bü­yük bir göl ha­lin­dey­di. Fa­kat za­man­la su kay­nak­la­rı­nın azal­ma­sı ile Eber Gö­lü Ak­şe­hir Gö­lün­den ay­rı­la­rak ay­rı bir göl oluş­tu. Eber Gö­lün­den bir ka­nal va­sı­ta­sıy­la Ak­şe­hir Gö­lü­ne su ak­mak­ta­dır. Gü­nü­müz­de kü­re­sel ısın­ma­nın et­ki­siy­le, özel­lik­le su kay­nak­la­rı­nın bi­linç­siz kul­la­nı­mıy­la göl kü­çül­me­ye baş­la­mış. Bu ne­den­le Ak­şe­hir Gö­lü­ne su akı­tı­la­ma­mış ve Ak­şe­hir Gö­lü­nün su­la­rı­nın çe­kil­me­si­ne se­bep ol­muş­tur.

Ak­şe­hir Gö­lü, Ak­şe­hir Ova­sı­nın Ku­ze­yin­de Sul­tan Dağ­la­rı­nın ku­zey­do­ğu ke­na­rı ile Emir dağ­la­rı ara­sın­da yer alır. Ak­şe­hir Gö­lü­nün ala­nı 35.300 hek­tar­dır. Mak­si­mum de­rin­lik 7 m'dir. An­cak son yıl­lar­da 2-3 m'ye ka­dar düş­müş, şim­di ise ta­ma­men ku­ru­muş­tur. Ak­şe­hir Gö­lü Akar­çay Ka­pa­lı Hav­za­sın­da yer alan Eber Gö­lü ile bağ­lan­tı­sı olan bir göl­dür.

Su­lar tat­lı or­ga­nik mad­de­ler­ce zen­gin öt­ro­fik bir göl­dür. Ku­zey kı­yı­la­rı dı­şın­da gö­lün tüm kı­yı­la­rı 1-2 km ge­niş­li­ğin­de çok sık ka­mış ve saz­la, göl için­de­ki ay­na­lar ise ni­lü­fer­ler­le kap­lı tek­to­nik bir göl gö­rü­nü­mün­den bu­gün çöl gö­rü­nü­mü­ne dön­müş­tür.

Göl hav­za­sı­nın gü­ne­yin­de ise ge­niş mey­ve bah­çe­le­ri bu­lu­nur. Ba­tı ve do­ğu kı­sım­la­rı ise ta­rım alan­la­rı ile çev­ri­li­dir.

Ak­şe­hir il­çe­si ken­di­ne has bir ik­lim ya­pı­sı­na sa­hip­tir. Bu­nun se­be­bi de Ak­şe­hir Gö­lü­dür. İç Ana­do­lu ka­ra­sal bir ik­li­me sa­hip iken, Ak­şe­hir gö­lü sa­ye­sin­de olu­şan mik­ro kli­ma sa­ye­sin­de bir çok ürün ye­tiş­ti­ril­mek­te­dir. Bu böl­ge­ye öz­gü şekil, lez­zet ve ka­li­te­ye sa­hip Ak­şe­hir ki­ra­zı meş­hur­dur. Ak­şe­hir ki­ra­zı, Ak­şe­hir na­pol­yo­nu ve­ya 0900 Zi­ra­at ola­rak bi­li­nir, Türk Pa­tent Ens­ti­tü­sün­ce Ak­şe­hir Ki­ra­zı adıy­la tes­cil edil­miş­tir. Ay­rı­ca ba­lık­çı­lık ve ka­mış üre­ti­mi böl­ge hal­kı­nın di­ğer ge­çim kay­nak­la­rı­dır. Göl­de saz­lık alan­la­rın bu­lun­ma­sı özel­lik­le su kuş­la­rı açı­sın­dan son de­re­ce uy­gun üre­me, bes­len­me, sı­ğın­ma ve ko­nak­la­ma or­ta­mı oluş­tur­mak­ta­dır. 200’den faz­la kuş tü­rü tes­pit edil­miş­tir.

Ak­şe­hir gö­lü sı­nır­la­rı ve et­ki­le­di­ği mik­ro kli­ma ik­li­mi sa­ye­sin­de, Ak­şe­hir-Tuz­luk­çu ve Af­yon­ka­ra­hi­sar-Sul­tan­da­ğı, Çay il­çe­le­ri ile 10 bel­de ve çok sa­yı­da köy­le­rin ge­çi­mi­ni sağ­la­yan mey­ve­ci­lik, ba­lık­çı­lık, ka­mış üre­ti­mi ve ta­rı­ma da­ya­lı sa­na­yi ürün­le­ri­nin ye­tiş­ti­ril­me­si ger­çek­leş­ti­ril­mek­te­dir.

Eber Gö­lü, bir za­man­lar kuş cen­ne­ti gö­rü­nü­mün­de ve yü­ze­yin­de su çi­çek­le­riy­le be­zen­miş bir bah­çe iken, bu­gün ya­nı­na yak­la­şıl­ma­ya­cak ka­dar kir­le­til­miş­tir. Yüz­ler­ce kuş tü­rü­ne ev sa­hip­li­ği ya­pan ve kuş cen­ne­ti ola­rak ad­lan­dı­rı­lan, de­rin­li­ği 21 met­re­ye ka­dar ula­şan Eber Gö­lü'nde su se­vi­ye­si 1-2 met­re­ye ka­dar düş­tü. Ön­lem alın­ma­dı­ğı tak­dir­de da­ha da dü­şe­ce­ği bir ger­çek­tir.

Eber Gö­lü'nü teh­dit eden en bü­yük un­sur­lar, Af­yon­ka­ra­hi­sar şeh­ri­nin atık­la­rı, süt en­düs­tri­si, Şeker ve Al­ko­lo­id Fab­ri­ka­la­rı­nın atık­la­rı­dır. Di­ğer bir teh­dit un­su­ru da, atık­la­rın Eber Gö­lü'nde bi­rik­tik­ten son­ra gö­lün arıt­ma va­zi­fe­si gör­me­si ve bu ne­den­le de sü­zü­len te­miz su­yun Ak­şe­hir Gö­lü'ne akı­tıl­ma­sı­dır.

Göl­de eko­no­mik de­ğe­ri en yük­sek olan ka­mış üre­ti­mi ya­pıl­mak­ta ve sa­zan, tur­na ve ay­na­lı sa­zan ba­lı­ğı bu­lun­mak­ta­dır. Saz­lık­la­rın ku­ru­du­ğu göl­de su­lar çe­kil­dik­çe ba­lık ölüm­le­ri de baş­la­dı. Ar­tık böl­ge­de ba­lık­çı­lık ya­pıl­mı­yor. Böl­ge­de bu­lu­nan ka­ğıt fab­ri­ka­sı da iş­le­ne­cek ham­mad­de kal­ma­dı­ğı için ça­lış­mı­yor.

Böl­ge in­sa­nı­nın ge­çi­mi­ni ve ge­le­ce­ği­ni et­ki­le­ye­cek, bir hav­za içe­ri­sin­de yer alan Ak­şe­hir Gö­lü ve Eber Gö­lü­nün Kir­li­li­ği­nin Ön­len­me­si ve Ko­run­ma­sı ile il­gi­li ted­bir­le­rin alın­ma­sı ve ya­sal dü­zen­le­me­le­rin oluş­tu­rul­ma­sı ama­cıy­la Ana­ya­sa­nın 98, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İçtü­zü­ğü­nün 104 ve 105. mad­de­le­ri ge­re­ğin­ce bir Mec­lis Araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı hu­su­sun­da ge­re­ği­ni say­gı­la­rı­mı­zI­a arz ede­riz.

1- Or­han Er­dem                      (Kon­ya)

2- Ah­met Ko­ca                        (Af­yon­ka­ra­hi­sar)

3- Ke­rim Öz­kul                       (Kon­ya)

4- Mu­har­rem Can­dan            (Kon­ya)

5- Agâh Kaf­kas                        (Ço­rum)

6- Hüs­nü Tu­na                        (Kon­ya)

7- Ali Öz­türk                           (Kon­ya)

8- Ay­şe Türk­me­noğ­lu            (Kon­ya)

9- Sa­mi Güç­lü                          (Kon­ya)

10- Ha­run Tü­fek­ci                  (Kon­ya)

11- Ab­dul­lah Çe­tin­ka­ya         (Kon­ya)

12- Ab­dül­ka­dir Ak­su              (İstan­bul)

13- Mu­rat Yıl­dı­rım                 (Ço­rum)

14- Ay­han Se­fer Üs­tün           (Sa­kar­ya)

15- Sel­ma Ali­ye Ka­vaf            (De­niz­li)

16- Mit­hat Eki­ci                      (De­niz­li)

17- Meh­met Da­niş                  (Ça­nak­ka­le)

18- Ca­hit Bağ­cı                       (Ço­rum)

19- Fat­ma Sal­man Ko­tan       (Ağ­rı)

20- Ze­ke­ri­ya As­lan                 (Af­yon­ka­ra­hi­sar)

21- Ha­san Ali Çe­lik                 (Sa­kar­ya)

22- Ham­za Yer­li­ka­ya              (Si­vas)

23- Alev De­de­gil                     (İstan­bul)

24- Ali Kü­çü­kay­dın                (Ada­na)

25- Mus­ta­fa Ataş                    (İstan­bul)

26- Rüs­tem Zey­dan                (Hakkâri)

27- İsma­il Bi­len                      (Ma­ni­sa)

28- Hüs­nü Or­du                      (Kü­tah­ya)

29- Po­lat Türk­men                 (Zon­gul­dak)

2.- Sam­sun Mil­let­ve­ki­li Su­at Kı­lıç ve 25 mil­let­ve­ki­li­nin, Türk­çe­de­ki yoz­laş­ma ve ya­ban­cı­laş­ma­nın araş­tı­rı­la­rak Türk di­li­nin ko­run­ma­sı için alın­ma­sı ge­re­ken ön­lem­le­rin be­lir­len­me­si ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/43)

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Mil­li kül­tü­rün en önem­li un­su­ru dil­dir. Mil­let­le­ri mil­let ya­pan dil, mil­li bir­li­ğin de te­mel ta­şı­dır. Bu­gün Dil'ini ge­liş­ti­re­me­yen, zen­gin­leş­ti­re­me­yen ve ya­ban­cı dil­ler kar­şı­sın­da dil­le­ri­ni ko­ru­ya­ma­yan mil­let­le­rin mil­li kül­tür­le­ri­ni kay­bet­me teh­li­ke­siy­le kar­şı kar­şı­ya ol­du­ğu açık­tır. Di­lin yoz­laş­ma­sı ve ya­ban­cı­laş­ma­sı, za­man­la de­ğer­le­rin yok ol­ma­sı­na ve mil­li bir­li­ğin za­rar gör­me­si­ne ne­den ol­mak­ta­dır. Genç­le­rin, Türk di­li­nin gü­zel­lik­le­rin­den uzak­laş­ma­sı, dil­de­ki yoz­laş­ma­nın bi­lim, eği­tim ve sa­nat­ta da gö­rül­me­si mil­li kül­tü­rü­mü­ze za­rar ver­mek­te­dir. Di­li­miz­de özel­lik­le son yıl­lar­da ar­tan ve ha­la de­vam eden yoz­laş­ma ve ya­ban­cı­laş­ma­nın ne­den­le­ri­nin araş­tı­rı­la­rak top­lu­mu­muz, özel­lik­le mil­li bir­lik ve be­ra­ber­li­ği­miz üze­rin­de­ki et­ki­le­ri­nin tes­pit edil­me­si ve alın­ma­sı ge­rek­li ted­bir­le­rin alın­ma­sı ama­cıy­la, Ana­ya­sa­mı­zın 98 ve iç­tü­zü­ğü­mü­zün 104 ve 105. mad­de­le­ri uya­rın­ca Mec­lis Araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­nı arz ede­riz.

1- Su­at Kı­lıç                            (Sam­sun)

2- Ca­hit Bağ­cı                         (Ço­rum)

3- Ah­met Gök­han Sa­rı­çam    (Kırk­la­re­li)

4- Fah­ret­tin Poy­raz               (Bi­le­cik)

5- Meh­met Mü­ez­zi­noğ­lu       (İstan­bul)

 6- Ay­han Se­fer Üs­tün           (Sa­kar­ya)

7- Mit­hat Eki­ci                        (De­niz­li)

8- Sel­ma Ali­ye Ka­vaf             (De­niz­li)

9- Agâh Kaf­kas                       (Ço­rum)

10- Mu­rat Yıl­dı­rım                 (Ço­rum)

11- Ah­met Ko­ca                     (Af­yon­ka­ra­hi­sar)

12- Fat­ma Sal­man Ko­tan      (Ağ­rı)

13- Ha­san Ali Çe­lik                (Sa­kar­ya)

14- Ham­za Yer­li­ka­ya             (Si­vas)

15- Ab­dül­ka­dir Ak­su             (İstan­bul)

16- Ay­şe Türk­me­noğ­lu          (Kon­ya)

17- Alev De­de­gil                    (İstan­bul)

18- Mus­ta­fa Ataş                    (İstan­bul)

19- Ali Öz­türk                         (Kon­ya)

20- Rüs­tem Zey­dan               (Hakkâri)

21- İsma­il Bi­len                      (Ma­ni­sa)

22- Hüs­nü Or­du                     (Kü­tah­ya)

23- Po­lat Türk­men                (Zon­gul­dak)

24- Meh­met Da­niş                 (Ça­nak­ka­le)

25- Ze­ke­ri­ya As­lan                 (Af­yon­ka­ra­hi­sar)

26- Ali Kü­çü­kay­dın                (Ada­na)

Ge­nel Ge­rek­çe:

İnsan­lar ile­ti­şim için di­li bul­muş­lar­dır. Dil, in­sa­nın bi­rey­sel ve top­lum­sal ola­rak ge­liş­me­sin­de bü­yük önem ta­şı­mak­ta­dır. Yer­yü­zün­de va­ro­lan al­tı bin ka­dar dil­den her 14 gün­de bir bi­ri kay­bol­mak­ta­dır. Di­li­miz Türk­çe, asır­lar­dır var­lı­ğı­nı sür­dür­mek­te olan say­gın bir dil­dir.

Mil­li bir­li­ği­miz ve bü­tün­lü­ğü­mü­zün te­mel ta­şı olan di­li­miz, mil­li kül­tü­rü­mü­zün de en önem­li un­su­ru­dur. Mil­li kül­tü­rü­mü­zü ge­le­cek ne­sil­le­re di­li­miz va­sı­ta­sıy­la an­la­tır, mil­li mi­ra­sı­mı­zı di­li­miz ara­cı­lı­ğıy­la bı­ra­kı­rız. Eğer di­li­mi­zi ge­liş­ti­rip zen­gin­leş­ti­re­mez­sek ve ya­ban­cı dil­le­re kar­şı ko­ru­ya­maz­sak mil­li kül­tü­rü­müz yok ol­ma teh­di­di al­tı­na gi­rer.

Gü­nü­müz­de ma­a­le­sef di­li­miz iyi ko­nu­şu­lup ya­zı­la­ma­mak­ta­dır. Di­li­miz bo­zul­mak­ta­dır. Bu­gün top­lu­mu­muz­da, özel­lik­le gün­lük ko­nuş­ma­lar­da cüm­le bo­zuk­luk­la­rı­na ve ya­ban­cı ke­li­me­le­re sık sık rast­lan­mak­ta­dır. En önem­li eği­tim he­de­fi­miz ol­ma­sı­na rağ­men okul­la­rı­mız­da, di­li­mi­zin doğ­ru ya­zıl­ma­sı ve ko­nu­şul­ma­sı öğ­re­ti­le­me­mek­te­dir.

Ko­nuş­ma di­li ile ya­zı di­li ara­sın­da, za­man­la fark do­ğa­bil­mek­te­dir. Bu­nun ne­ti­ce­sin­de halk ve ay­dın­la­rın bir­bi­ri­ni an­la­ya­ma­ma­sı, ay­dın­la­rın halk­tan kop­ma­sı ger­çek­le­şe­bil­mek­te­dir. Ni­te­kim Os­man­lı­lar­da bu du­rum ger­çek­leş­miş, ko­nuş­ma di­li ile ya­zı di­li ara­sın­da bü­yük fark­lı­lık­lar doğ­muş­tur. Bu du­ru­mu or­ta­dan kal­dır­mak ama­cıy­la çe­şit­li ça­lış­ma­lar ya­pıl­mış ve Ata­türk'ün Türk­çe'yi ya­ban­cı dil­le­rin te­si­rin­den kur­tar­mak; çağ­daş me­de­ni­yet se­vi­ye­si­ne ulaş­tır­mak, ko­nuş­ma di­li ile ya­zı di­li­ni bir­leş­tir­mek ama­cıy­la baş­lat­tı­ğı mü­ca­de­le onun sağ­lı­ğın­da bü­yük öl­çü­de he­de­fi­ne ulaş­mış­tır.

An­cak, di­li­mi­ze ge­re­ken öze­ni gös­te­re­me­miş du­rum­da­yız. Bu ne­den­le di­li­miz bir teh­dit al­tı­na gir­miş­tir. Di­li­miz bir ya­ban­cı ke­li­me is­ti­la­sı­na uğ­ra­mak­ta­dır. Ya­ban­cı ke­li­me­le­rin gün­lük ya­şan­tı­mız­da sık­ça kul­la­nıl­ma­ya baş­la­nıl­ma­sı, en önem­li mil­li de­ğer­le­ri­miz­den bi­ri olan di­li­mi­ze bü­yük za­rar ver­mek­te­dir. İşin acı ta­ra­fı, gün­lük ha­ya­tı­mız­da kul­lan­dı­ğı­mız bu ya­ban­cı ke­li­me­le­rin hep­si­nin bir Türk­çe kar­şı­lı­ğı­nın ol­ma­sı­dır. Bu­gün gün­lük ko­nuş­ma­la­rı­mız­da "baş­la­mak" ye­ri­ne "start", "uyum" ye­ri­ne "adap­te", "eği­lim" ye­ri­ne "trend", "ça­ba" ye­ri­ne "efor" gi­bi pek çok ke­li­me­nin Türk­çe kar­şı­lı­ğı ol­ma­sı­na rağ­men, ya­ban­cı kar­şı­lı­ğı­nı kul­lan­mak­ta­yız. Ar­tık bir sö­zü onay­lar­ken "evet" ye­ri­ne "yes" i, ve­da­la­şır­ken "bye bye" la­rı kul­lan­ma­ya baş­la­dık.

Gü­nü­müz­de bir baş­ka üzün­tü ve­ri­ci dil kul­la­nım so­ru­nu da ti­ca­ri ha­ya­tı­mız­da gö­rül­mek­te­dir. Di­li­mi­zin yoz­laş­ma­sı ve ya­ban­cı­laş­ma­sı bu alan­da da ken­di­ni gös­ter­mek­te­dir. Üre­ti­len mal­lar­da ve ürün­ler­de, ti­ca­ret un­van­la­rın­da, mar­ka­lar­da, ma­ğa­za isim­le­rin­de ar­tık sık sık ya­ban­cı kav­ram­la­rı gör­mek­te­yiz.

Yi­ne kav­ram­lar ve te­rim­ler üze­rin­de­ki an­la­yış bir­li­ği­nin sağ­la­na­ma­mış ol­ma­sı di­li­miz­le il­gi­li baş­ka bir so­run­dur. An­la­yış bir­li­ği­nin sağ­la­na­ma­ma­sı mil­li bir­li­ği­mi­ze za­rar ve­re­cek bo­yut­ta kamp­laş­ma ve kriz­le­re ne­den ola­bil­mek­te­dir.

Türk di­li, şeref­li, say­gın, zen­gin ve gü­zel bir dil­dir. Mil­li kül­tü­rü­mü­zü, ge­le­cek ne­sil­le­re ak­tar­ma ara­cı­mız­dır. Bu ne­den­le di­li­mi­zi ko­ru­ma­lı, zen­gin­leş­me­si­ni sağ­la­ma­lı ve ye­ni ne­sil­le­re öğ­ret­me­li­yiz. Bu­gün di­li­miz­le il­gi­li bü­tün so­run­lar, onun iyi öğ­re­ti­le­me­me­si ve in­san­la­rı­mı­zın ye­te­ri ka­dar bi­linç­len­di­ri­le­me­me­sin­den kay­nak­lan­mak­ta­dır. İnsan­la­rı­mız, özel­lik­le genç­le­ri­miz ke­li­me­le­ri ve kav­ram­la­rı ye­rin­de kul­la­na­ma­mak­ta­dır. Sa­nat eser­le­ri­miz da­hi git­tik­çe di­li­miz­den uzak­laş­mak­ta­dır. Ye­ni ye­ti­şen ne­sil­le­rin, di­li­nin sa­nat eser­le­ri­ni an­la­ma­sı­nı sağ­la­ma­lı­yız.

Bü­tün bu ne­den­ler­den ötü­rü, di­li­miz­de özel­lik­le son yıl­lar­da ar­tan ve ha­la de­vam eden yoz­laş­ma ve ya­ban­cı­laş­ma­nın ne­den­le­ri­nin araş­tı­rı­la­rak top­lu­mu­muz, özel­lik­le mil­li bir­lik ve be­ra­ber­li­ği­miz üze­rin­de­ki et­ki­le­ri­nin tes­pit edil­me­si ve alın­ma­sı ge­rek­li ted­bir­le­rin alın­ma­sı ama­cıy­la, Mec­lis Araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­nın ge­rek­li ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­ruz.

BAŞ­KAN – Bil­gi­le­ri­ni­ze su­nul­muş­tur.

Di­ğer öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

3.- Adı­ya­man Mil­let­ve­ki­li Şev­ket Kö­se ve 30 mil­let­ve­ki­li­nin, Te­ke­lin si­ga­ra fab­ri­ka­la­rı­nın özel­leş­ti­ril­me­si­nin et­ki­le­ri­nin araş­tı­rıl­ma­sı ama­cıy­la Mec­lis araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı­na iliş­kin öner­ge­si (10/44)

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Te­kel'in si­ga­ra fab­ri­ka­la­rı­nın özel­leş­ti­ril­me­si­nin ül­ke­miz­de­ki et­ki­le­ri­nin araş­tı­rıl­ma­sı ama­cıy­la, Ana­ya­sa­nın 98'in­ci, T.B.M.M. İçtü­zü­ğü­nün 104 ve 105' in­ci mad­de­le­ri uya­rın­ca "Mec­lis Araş­tır­ma­sı" açıl­ma­sı­nı say­gı­la­rı­mı­zI­a arz ede­riz.

1- Şev­ket Kö­se                               (Adı­ya­man)

2- Şahin Men­gü                             (Ma­ni­sa)

3- Ya­şar Ağ­yüz                              (Ga­zi­an­tep)

4- Gök­han Dur­gun                        (Ha­tay)

5- En­sar Öğüt                                (Ar­da­han)

6- Os­man Kap­tan                          (An­tal­ya)

7- Ma­lik Ec­der Öz­de­mir                (Si­vas)

8- Feh­mi Mu­rat Sön­mez               (Es­ki­şe­hir)

9- Tan­sel Ba­rış                               (Kırk­la­re­li)

10- Eş­ref Ka­ra­ib­ra­him                  (Gi­re­sun)

11- Ali Rı­za Öz­türk                        (Mer­sin)

12- Mu­har­rem İnce                       (Ya­lo­va)

13- Meh­met Şev­ki Kul­ku­loğ­lu      (Kay­se­ri)

14- Ali Ok­sal                                  (Mer­sin)

15- Ati­la Emek                               (An­tal­ya)

16- Ra­ma­zan Ke­rim Öz­kan           (Bur­dur)

17- Ali Ko­çal                                  (Zon­gul­dak)

18- Ab­dul­lah Özer                         (Bur­sa)

19- Mu­ham­met Rı­za Yal­çın­ka­ya  (Bar­tın)

20- Su­at Bi­ni­ci                                (Sam­sun)

21- Hü­se­yin Ün­sal                         (Amas­ya)

22- Ali İhsan Kök­türk                   (Zon­gul­dak)

23- Va­hap Se­çer                            (Mer­sin)

24- Mev­lüt Coş­ku­ner                    (Is­par­ta)

25- Bay­ram Ali Me­ral                    (İstan­bul)

26- Or­han Zi­ya Di­ren                    (To­kat)

27- Hu­lu­si Gü­vel                            (Ada­na)

28- Dur­du Öz­bo­lat                        (Kah­ra­man­ma­raş)

29- Erol Tı­nas­te­pe                        (Er­zin­can)

30- Atil­la Kart                                (Kon­ya)

31- Ali Ars­lan                                (Muğ­la)

Ge­rek­çe:

Tür­ki­ye­’­de 1 mil­yo­na ya­kın ai­le tü­tün üre­ti­min­den ge­çi­mi­ni sağ­la­dı­ğın­dan eko­no­mi­miz için ye­ri çok önem­li­dir. Te­kel'in tü­tün ma­mul­le­ri pa­za­rın­da pa­yı, 2001 yı­lın­da % 68,80 iken ay­nı yıl özel­leş­tir­me kap­sam ve prog­ra­mı­na alın­dık­tan son­ra düş­me­ye baş­la­mış ve 2006 yı­lı so­nun­da % 37,50 'ye düş­müş­tür.

Te­kel, Tür­ki­ye'nin ilk 500 fir­ma­sı lis­te­sin­de 1993 yı­lın­dan 1998'e ka­dar de­vam­lı ön sı­ra­lar­da yer al­mış­tır. İstan­bul Sa­na­yi Oda­sı­nın "Tür­ki­ye'nin 500 Bü­yük Sa­na­yi Ku­ru­lu­şu 2006" isim­li araş­tır­ma­sın­da üre­tim­den net sa­tış­lar sı­ra­la­ma­sın­da 34’ün­cü (yak­la­şık 891 mil­yon YTL ) sı­ra­da­dır. Te­kel Si­ga­ra Sa­na­yi İş­let­me­le­ri ve Ti­ca­re­ti A.Ş. 2006 yı­lı Ku­rum­lar ver­gi­si Tür­ki­ye sı­ra­la­ma­sın­da 51'in­ci sı­ra­da yer al­mış­tır.

Te­ke­le ait si­ga­ra fab­ri­ka­la­rı, kâr eden dev­le­te yük ol­ma­yan ku­ru­luş­lar­dır. Bu ku­ru­lu­şun özel­leş­ti­ril­me­si, eko­no­mi­ye ay­rı­ca bir kat­kı sağ­la­ma­ya­cak­tır. Özel­leş­tir­me­den do­ğa­cak en önem­li ma­li so­nuç, özel­leş­ti­re­le­cek fab­ri­ka­lar­da üre­ti­le­cek si­ga­ra­la­rın sa­tı­şın­da sağ­la­na­cak kârın ta­ma­mı­nın yur­ti­çin­de kal­ma­sı ye­ri­ne, his­se­le­ri ora­nın­da­ki bö­lü­mü­nün ço­ku­lus­lu or­tak ta­ra­fın­dan yurt­dı­şı­na trans­fer edi­le­cek ol­ma­sı­dır. Ay­rı­ca özel­leş­ti­ril­me­si so­nun­da tü­tün üre­ti­ci­sin­den tü­tün ma­mul­le­ri tü­ke­ti­ci­si­ne ka­dar top­lu­mun ge­niş bir ke­si­mi­nin olum­suz ola­rak et­ki­le­ne­ce­ği ke­sin­dir.

Te­kel si­ga­ra fab­ri­ka­la­rı­nın özel­leş­ti­ril­me­si so­nun­da bu fab­ri­ka­la­rı ele ge­çi­re­cek olan ço­ku­lus­lu şir­ket­ler, ağır­lık­lı ola­rak Türk tü­tü­nü ile üre­ti­len si­ga­ra­la­rı de­ğil, Ame­ri­kan har­man­lı (blend) ola­rak bi­li­nen, Vir­gi­ni­a ve Bur­ley tü­tün­le­ri­nin har­man­la­ma­sın­dan mey­da­na ge­ti­ri­le­rek ha­zır­la­nan si­ga­ra­la­rın üre­ti­mi­ne ağır­lık ve­re­cek­ler ve bu si­ga­ra­lar pi­ya­sa­ya hâkim ola­cak­lar­dır. So­nuç­ta Türk tü­tü­nü üre­ti­mi mi­ni­mum se­vi­ye­le­re dü­şe­cek ve 1 mil­yon tü­tün üre­ti­ci­si ai­le üre­tim­den alı­ko­na­cak­tır. Da­ha­sı, tü­tün­den baş­ka hiç­bir ta­rım ürü­nün ye­tiş­me­di­ği kı­raç top­rak­lar­da üre­tim ya­pan bu ai­le­ler, bü­yük kent­le­rin va­roş­la­rı­nı dol­du­ra­rak çok bo­yut­lu baş­ka sos­yal sı­kın­tı­la­ra yol aça­cak­lar­dır.

Yıl­lar­dır 100 mil­yon ki­log­ra­mın üze­rin­de ger­çek­le­şen ih­ra­ca­tı­mız dik­ka­te alın­dı­ğın­da Tür­ki­ye, Şark ti­pi tü­tün ih­ra­ca­tın­da Dün­ya bi­rin­ci­li­ği­ni tar­tış­ma­sız sür­dür­mek­te­dir. 2006 yı­lı ra­kam­la­rıy­la 500 mil­yon do­la­rı bu­lan tü­tün ih­ra­ca­tı­mız­da Te­kel'in ve tü­tün üre­ti­ci­le­ri­mi­zin önem­li bir kat­kı­sı var­dır.Te­kel'in özel­leş­ti­ril­me­si so­nu­cun­da yur­ti­çi tü­ke­ti­mi as­ga­ri mik­tar­la­ra dü­şe­cek Türk tü­tü­nü­ne kar­şı­lık, Vir­gi­ni­a ve Bur­ley tü­tün­le­ri­nin it­ha­la­tı gi­de­rek ar­ta­cak­tır. 2006 yo­lu so­nu iti­ba­rıy­la, 70 mil­yon ki­log­ram tü­tün kar­şı­lı­ğın­da 250 mil­yon do­lar­lık tü­tün it­ha­la­tı ya­pan Tür­ki­ye, bu ge­liş­me­le­rin so­nu­cun­da, dış ti­ca­ret­te ma­a­le­sef net it­ha­lat­çı du­ru­mu­na dü­şe­cek­tir.

Yu­ka­rı­da be­lir­ti­len ge­rek­çe­ler­le, ül­ke­miz için çok önem­li bir ye­re sa­hip olan Te­kel'in si­ga­ra fab­ri­ka­la­rı­nın özel­leş­ti­ril­me­si­nin et­ki­le­ri­nin Yü­ce Mec­li­si­miz­ce tes­pi­ti ama­cıy­la bir Mec­lis Araş­tır­ma­sı açıl­ma­sı ye­rin­de ola­cak­tır.

BAŞ­KAN – Bil­gi­le­ri­ni­ze su­nul­muş­tur.

Öner­ge­ler gün­dem­de­ki yer­le­ri­ni ala­cak ve Mec­lis araş­tır­ma­sı açı­lıp açıl­ma­ma­sı ko­nu­sun­da­ki ön gö­rüş­me­ler, sı­ra­sı gel­di­ğin­de ya­pı­la­cak­tır.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, alı­nan ka­rar ge­re­ğin­ce söz­lü so­ru öner­ge­le­ri­ni gö­rüş­mü­yor ve gün­de­min “Ka­nun Ta­sa­rı ve Tek­lif­le­ri ile Ko­mis­yon­lar­dan Ge­len Di­ğer İş­ler” kıs­mı­na ge­çi­yo­ruz.

1’in­ci sı­ra­da yer alan, Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Ada­let Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru­’­nun gö­rüş­me­le­ri­ne kal­dı­ğı­mız yer­den de­vam ede­ce­ğiz.

VI.- KA­NUN TA­SA­RI VE TEK­LİF­LE­Rİ İLE KO­MİS­YON­LAR­DAN

GE­LEN Dİ­ĞER İŞ­LER

A) KANUN TASARI VE TEKLİFLERİ

1.- Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Ada­let Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/332) (S. Sa­yı­sı: 35) (x)

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon? Bu­ra­da.

Hükûmet? Bu­ra­da.

9’un­cu mad­de­den gö­rüş­me­le­re baş­lı­yo­ruz.

9’un­cu mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 9- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 20 nci mad­de­si­nin bi­rin­ci fık­ra­sı­nın (b) ben­din­de yer alan "ko­ru­ma" iba­re­sin­den son­ra gel­mek üze­re ",güç­len­dir­me" iba­re­si ek­len­miş ve ikin­ci fık­ra­sın­da yer alan "yüz­de on" iba­re­si "yüz­de beş" ola­rak de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

BAŞ­KAN - 9’un­cu mad­de üze­rin­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na, Amas­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hü­se­yin Ün­sal söz al­mak is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Ün­sal. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

CHP GRU­BU ADI­NA HÜ­SE­YİN ÜN­SAL (Amas­ya) – Sa­yın Baş­kan, say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri; Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 9’un­cu mad­de­si üze­ri­ne Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Söz­le­ri­me baş­lar­ken he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

                              

(x) 35 S. Sayılı Basmayazı 13/11/2007 tarihli 19’uncu Birleşim Tutanağı’na eklidir.

Ko­nu­ya geç­me­den ön­ce, dün şehit olan 4 ta­ne si­lah­lı kuv­vet­ler men­su­bu­mu­za Al­la­h’­tan rah­met di­li­yo­rum, ai­le­le­ri­ne sa­bır di­li­yo­rum, yü­ce mil­le­ti­mi­zin ba­şı sağ ol­sun di­yo­rum.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, 634 sa­yı­lı Ka­nu­n’­un 20’nci mad­de­si “Ana­gay­ri­men­ku­lün ge­nel gi­der­le­ri­ne ka­tıl­ma” baş­lı­ğı­nı ta­şı­yor. Ya­ni, kat mül­ki­ye­ti­ne ya­pı­lan har­ca­ma­la­ra ar­sa pa­yı ora­nın­da ka­tıl­ma zo­run­lu­lu­ğu ge­ti­ri­li­yor. (b) ben­di ise, ay­nı ko­nu­da, ba­kım, ona­rım ve ko­ru­ma ko­nu­sun­da ya­pı­la­cak har­ca­ma­la­ra ka­tıl­ma­yı zo­run­lu kı­lı­yor. Şim­di (b) ben­din­de bir de güç­len­dir­me ka­le­mi ek­len­miş. Ben, bu ge­rek­çe­si­ni bir oku­ya­yım izin ve­rir­se­niz: “Mad­de ile, muh­te­mel afet­ler ve özel­lik­le dep­rem­ler­de can kay­bı ve eko­no­mik ka­yıp­la­rın ön­len­me­si ba­kı­mın­dan, ya­pı­nın güç­len­di­ril­me­si için ya­pı­la­cak har­ca­ma­lar ana­gay­ri­men­ku­lün ge­nel gi­der­le­ri ara­sı­na ila­ve edil­miş­tir. “ Ge­rek­çe çok doğ­ru. Bu mad­de­ye biz özün­de kar­şı de­ği­liz. Ka­nun ta­sa­rı­sı doğ­ru bir şekil­de Mec­lis gün­de­mi­ne ge­ti­ril­miş. Bu ko­nu­da hiç­bir te­red­dü­dü­müz yok, ya­pıl­ma­sı ge­re­ken, ol­ma­sı ge­re­ken bir ko­nu. İlgi­li ol­du­ğu için di­yo­rum, es­ki bir be­le­di­ye baş­ka­nı ola­rak ko­nu­şu­yo­rum. Ha­fif de ol­sa dep­rem ge­çir­miş bir il­çe­nin de bu so­run­la­rı ya­şa­yan için­den ge­len bi­ri­si ola­rak ko­nu­şu­yo­rum. Bu ko­nu­da hiç­bir prob­le­mi­miz, en­di­şe­miz hiç yok. Bu ge­rek­çe doğ­ru. Ama, güç­len­dir­me ve muh­te­mel afet­le­re kar­şı can kay­bı için eko­no­mik ön­lem­ler ko­nu­sun­da ko­nu­lan bu mad­dey­le, dep­rem ger­çe­ği­ni de göz ar­dı et­me­miz müm­kün mü? De­ğil ta­bii ki. Şim­di, bir ger­çek var ki, güç­len­dir­me sa­de­ce bir ka­nun mad­de­si­ne sı­ğı­na­rak, ora­ya bir ke­li­me ko­yu­la­rak ola­cak iş de­ğil. Do­la­yı­sıy­la, bu­nu güç­len­dir­me­nin ge­re­ği­ni, dep­rem ris­ki­nin so­nuç­la­rı­nın ge­re­ği­ni şim­di­den bi­zim ye­ri­ne ge­tir­me­miz ge­re­ki­yor.

Şim­di, bu ko­nu­da Sa­yın Baş­ba­ka­nın 60’ın­cı Hükûmet Prog­ra­mı­’n­da oku­du­ğu bir bö­lü­mü siz­le­re tek­rar ha­tır­lat­mak is­ti­yo­rum: “Hükûme­ti­miz bu dö­nem­de do­ğal afet­le­re kar­şı risk yö­ne­ti­mi yak­la­şı­mıy­la kök­lü bir dö­nü­şüm prog­ra­mı uy­gu­la­ya­cak­tır. Şehir­le­ri­miz baş­ta ol­mak üze­re tüm yer­le­şim yer­le­ri­mi­zin afe­te du­yar­lı bir yak­la­şım­la oluş­ma­sı ve ge­niş­le­me­si­nin afet için alı­na­bi­le­cek en önem­li ön­lem ol­du­ğu­na ina­nı­yo­ruz. Bu amaç­la, ül­ke ge­ne­lin­de do­ğal afet ris­ki ta­şı­yan yer­le­şim yer­le­ri­miz risk dü­ze­yi­ne gö­re ön­ce­lik­len­di­ri­le­cek, bun­lar­dan ye­ni­den yer­le­şim ge­re­ken­le­re TO­Kİ ta­ra­fın­dan uy­gun ko­şul­lar­da ko­nut ve iş yer­le­ri ya­pı­la­cak.” Şim­di, bu 60’ın­cı Hükûmet Prog­ra­mı­’n­da ya­zı­lan çok doğ­ru bir yak­la­şım. Ama bu ya­zı, si­zin beş yıl­lık ik­ti­da­rı­nız­dan son­ra 60’ın­cı Hükûmet­te ge­li­yor. Bu, 59’un­cu Hükûmet Prog­ra­mı­’n­da ya­zıl­ma­sı ge­re­ke­n… Çün­kü siz ik­ti­dar ol­du­ğu­nuz­dan üç yıl ön­ce bu ül­ke­de çok cid­di dep­rem­ler geç­miş­ti.

Bu­gü­ne ka­dar ne­ler yap­tı­nız, bir de bun­la­ra bak­mak la­zım, ama bu­gü­ne ka­dar ne­ler yap­tı­ğı­nız ko­nu­sun­da da be­nim cid­di en­di­şe­le­rim var.

Şehir­le­ri­miz baş­ta ol­mak üze­re tüm yer­le­şim yer­le­ri­mi­zin afe­te du­yar­lı hâle gel­me­si için ya­pı­la­cak en önem­li iş­ler­den bir ta­ne­si ya­pı de­ne­tim­le­ri­ni çok sı­kı hâle ge­tir­mek. Güç­len­dir­me­nin ama­cı da bu za­ten. Bu ko­nuy­la il­gi­li bir ted­bir alın­dı mı? Alın­ma­dı.

3194 sa­yı­lı İmar Ka­nu­nu çok açık, net, or­ta­da. Bu iş­ler­le il­gi­li ya­pı­la­cak ko­nu­lar da or­ta­da ve uy­gu­la­ma­yı izin ve­rir­se­niz si­ze bir kı­sa­ca an­lat­mak is­te­rim. Eğer ya­pı de­ne­tim şir­ke­ti kap­sa­mın­da olan bir yer de­ğil­se ya­pı­la­cak iş şu: İnşa­a­tı­nı yap­tır­mak is­te­yen, ko­nut­la­rı­nı yap­tır­mak is­te­yen   –is­ter özel şahıs is­ter dev­let is­ter­se ko­o­pe­ra­tif ol­sun- ge­lir be­le­di­ye­ye, pro­je­le­ri­ni ha­zır­lar, in­şa­at pro­je­si­ni, sta­ti­ği­ni, mi­ma­ri­si­ni, tek­nik, me­ka­nik, elek­tri­ği­ni, her şeyi­ni ha­zır­lar, bir je­o­log ma­ri­fe­tiy­le, bir ha­ri­ta mü­hen­di­si ma­ri­fe­tiy­le ye­ri­ni be­lir­le­yen ap­li­kas­yon plan­la­rı­nı, ge­lir, be­le­di­ye­ye tes­lim eder. Be­le­di­ye, bu­nun üze­ri­ne ba­kar pro­je­le­re, İnşa­at Mü­hen­dis­le­ri Oda­sı­nın tas­di­ki var mı yok mu, on­la­rı in­ce­ler, Mi­mar­lar Oda­sı­nın tas­di­ki var mı yok mu, onu in­ce­ler ve so­nuç­ta da müh­rü ba­sar, in­şa­at ruh­sa­tı­nı ve­rir. Fa­kat, işin acı ta­ra­fı bu­ra­da baş­lar.

Ben, bü­tün ka­tıl­dı­ğım pa­nel­ler­de, İnşa­at Mü­hen­dis­le­ri Oda­sı­nın özel­lik­le çok üst dü­ze­yin­de­ki ar­ka­daş­la­rı­mı­zın pa­nel­ler­de yap­tı­ğı ko­nuş­ma­lar ol­du­ğu için çok ra­hat­ça on­la­rın mes­lek duy­gu­la­rı­nı in­cit­me­mek an­la­mın­da söy­lü­yo­rum: “Bi­zi de­net­le­yin.” di­ye dev­let ku­rum­la­rı­na bas bas ba­ğı­rı­yor­lar. Ama, in­şa­at mü­hen­dis­le­ri, mi­mar­lar o pro­je­le­ri ve­rir­ler ve o in­şa­at­la­rın bir da­ha et­ra­fın­da do­la­şıl­maz -Bu ko­nuy­la il­gi­li bir ted­bir alın­dı mı? Hiç­bir ted­bir alın­ma­dı. Bu beş yıl­lık sü­re içe­ri­sin­de, bu güç­len­dir­me mad­de­si ko­nu­lur­ken bu ted­bi­rin alın­ma­ma­sı en kö­tü ya­nı- ve o in­şa­at bi­te­ce­ği za­man, tek­rar o in­şa­at mü­hen­di­si be­le­di­ye­ye uğ­rar, iskân mü­sa­a­de­siy­le il­gi­li im­za­la­rı­nı atar, bi­ter.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, İmar Ka­nu­nu çok açık. Bu­nun, te­me­lin­den baş­la­mak üze­re, in­şa­a­tın bü­tün her saf­ha­sın­da, in­şa­at sa­hi­bi bir, ikin­ci­si o pro­je­nin mü­el­li­fi olan in­şa­at mü­hen­di­si, mi­mar ve üçün­cü­sü be­le­di­ye­nin fen ada­mı, ya­ni fen me­mu­ruy­la fennî me­su­li­ye­ti de­ruh­te eden in­san ve mal sa­hi­bi, üçü, te­me­lin­den baş­la­mak üze­re her kat­ta yan ya­na ge­le­rek atı­lan be­ton­dan, ya­pı­lan de­mir­den, ka­lıp­la­rın hep­si­nin in­ce­len­me­si ge­re­kir. Ma­a­le­sef, Tür­ki­ye­’­de bu ya­pıl­ma­dı.

Bu de­ne­tim­le­rin ya­pıl­ma­sıy­la il­gi­li -ta­bii ki, bak­tım, Ba­yın­dır­lık Ba­ka­nı­mız yok, bu ko­nuy­la il­gi­li mut­la­ka onun da söy­le­ye­cek­le­ri var­dır.- bir ça­lış­ma­nın ya­pıl­ma­dı­ğı­nı ve es­ki Be­le­di­ye Baş­ka­nı, ama çok ya­kın za­ma­na ka­dar da bu iş­ler­le il­gi­li bir in­san ola­rak açık­ça söy­le­mek is­ti­yo­rum: Ya­pı de­ne­tim şir­ket­le­ri za­ten ay­rı bir şekil. O şir­ket yet­ki­li­le­ri­ne te­le­fon aç­tım bu ko­nuş­ma­yı yap­ma­dan ön­ce. De­dim ki: “Ne­dir?” “Bi­zim işi­miz de cıl­kın­dan çık­tı.” de­di­ler, ay­nen söy­le­dik­le­ri laf bu.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, in­şa­at­lar­la il­gi­li, güç­len­dir­mey­le il­gi­li bu ted­bir­le­ri al­ma­dık­tan son­ra, 59’un­cu Hükûme­tin de yap­tı­ğı gi­bi, 60’ın­cı Hükûmet de, Al­lah gös­ter­me­sin, ola­sı bir do­ğal afet­te ve dep­rem­de sa­de­ce ve sa­de­ce ya­ra­la­rı sar­ma gö­re­vi­nin me­mu­ri­ye­ti­ni ye­ri­ne ge­ti­re­cek. Baş­ka bir iş yap­ma şan­sı­nız yok. Ama, an­la­şı­lan o ki, 59’un­cu Hükûmet sa­de­ce ya­ra sar­ma ko­nu­sun­da mü­ca­de­le et­miş, ama bu­nun ön­lem­le­ri ne­dir, bir da­ha bir dep­rem olur­sa, önem­li ka­yıp­lar olur­sa bun­la­rın önü­ne na­sıl ge­çe­ri­zin he­sa­bı ma­a­le­sef ya­pı­la­ma­mış. Bu­nu çok önem­li bir de­tay ola­rak söy­le­mek is­ti­yo­rum.

Şim­di, ta­bi­i, o Hükûmet Prog­ra­mı­’n­da çok önem­li bir ko­nu da­ha var. Sa­yın Ba­ka­nı­mız da dün söy­le­di. Ta­bii ki yap­tık­la­rı­nı hep­ten ba­şa­rı­sız gi­bi gös­ter­mek an­la­mın­da söy­le­mi­yo­rum, ama TO­Kİ­’y­le il­gi­li söy­le­nen laf, iş­te güç­len­di­ril­miş ya­pı­la­ra ör­nek ya­pı­lar oluş­tur­duk­la­rı­nı ve Tür­ki­ye­’­ye dep­rem fay­la­rı üze­rin­de ye­ni yer­le­şim böl­ge­le­riy­le il­gi­li ça­lış­ma­lar ya­pıl­dı­ğı­nı Hükûmet Prog­ra­mı­’n­dan öğ­ren­miş bu­lu­nu­yo­ruz. Ben, şim­di, ta­bii TO­Kİ biz­le­re bi­rer ya­zı gön­der­di, o ya­zı­sın­da da bir bak­tı­m… TO­Kİ­’­nin gön­der­di­ği ya­zı­da öy­le dep­rem, böl­ge ay­rı­mı hiç­bir şey ya­pıl­ma­mış. Ma­şal­lah, her ye­re gi­dip, sek­sen bir il­de siz­ler bu ko­nut­la­rı yap­mış­sı­nız, bir kıs­mı­nı da sa­ta­ma­mış­sı­nız. Za­ten, yak­la­şık, bil­di­ğim ka­da­rıy­la, şu an­da 26 bin ko­nu­tu sa­ta­ma­ma nok­ta­sın­da­sı­nız. Her ye­re bir ko­nut ya­pıl­mış.

AH­MET ER­DAL FE­RA­LAN (Nev­şe­hir) – Sa­tı­lır, sa­tı­lır, me­rak et­me.

HÜ­SE­YİN ÜN­SAL (De­vam­la) – Sa­tar­sı­nız in­şal­lah.

Ya­ni ne­ti­ce­de, bir dep­rem ön­ce­li­ği ta­nı­nan bir ça­lış­ma TO­Kİ ta­ra­fın­dan plan­lan­ma­mış. Za­ten TO­Kİ­’y­le il­gi­li sa­de­ce bu­nun­la da ka­lın­ma­mış.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, TO­Kİ­’y­le il­gi­li dün bu­ra­da ko­nuş­ma­cı ar­ka­da­şı­mız çok kı­sa de­ğin­di, ben bu­nu bi­raz aç­mak is­ti­yo­rum. Ba­kın, güç­len­dir­mey­le il­gi­li yap­mış ol­du­ğu­nuz arı­za­lar ne­ler, geç­miş dö­nem­de yap­mış ol­du­ğu­nuz arı­za­lar ne­ler, on­la­rı bir oku­mak is­ti­yo­rum. Dev­le­tin önem­li ku­rum­la­rın­dan bi­ri­si, Dev­let De­net­le­me Ku­ru­mu, TO­Kİ­’y­le il­gi­li sap­ta­ma­lar yap­mış.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım “Ku­ru­mun uzun dö­nem­li he­def­le­ri­nin, ön­ce­lik­le­ri­nin, po­li­ti­ka­la­rı­nın be­lir­len­me­si, ör­güt ya­pı­sı­nın bu he­def­le­ri sağ­la­ya­cak bi­çi­me ka­vuş­tu­rul­ma­sı, bu kap­sam­da ku­rum­da bir ka­rar or­ga­nı­nın oluş­tu­rul­ma­sı ge­re­ki­yor.” di­yor. Bir or­gan yok. “Yö­net­me­lik­le­rin gü­nün ko­şul­la­rı­na uy­gun hâle ge­ti­ril­me­si, ko­nut ya­pı­la­cak yer­le­rin, böl­ge­nin eko­no­mik du­ru­mu, ko­nut ge­rek­si­ni­mi ve nü­fus ya­pı­sı gi­bi nes­nel öl­çü­le­re gö­re be­lir­len­me­si­…” Her ye­re ya­pıl­mış, bu­nu söy­lü­yor.

Esas önem­li bir de­ta­yı söy­lü­yo­rum Sa­yın Ba­ka­nım. Ba­kın, Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu TO­Kİ için ne di­yor. Bu, çok önem­li ve acı bir şey: “Ya­pı ruh­sa­tı ol­ma­dan baş­la­nan in­şa­at­lar­da ruh­sat­la­rın bir an ön­ce alın­ma­sı, in­şa­at­la­rın si­gor­ta sü­re­si­nin işe baş­la­ma ta­ri­hin­den ke­sin ka­bul ta­ri­hi­ne ka­dar ol­ma­sı­nın sağ­lan­ma­sı­…”

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Ün­sal, lüt­fen sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız.

HÜ­SE­YİN ÜN­SAL (De­vam­la) – Ya­ni, TO­Kİ ko­nut­la­rı ruh­sat­sız yap­ma­ya baş­la­mış. Sa­de­ce bu­nun­la da kal­ma­mış, Baş­ba­kan­lık Yük­sek De­net­le­me Ku­ru­lu özel in­ce­le­me ra­po­run­da ser­ma­ye­si­nin yüz­de 99,9’u TO­Kİ ta­ra­fın­dan ida­re edi­len ve 2003-2004 yıl­la­rın­da ha­sı­lat pay­la­şı­mı mo­de­liy­le iha­le edi­len pro­je­ler­de usul­süz­lük ol­du­ğu­nu, bu yol­suz­lu­ğun gi­de­ril­me­si­nin in­ce­le­me ve so­ruş­tur­ma­ya ta­bi bir ko­nu ol­du­ğu­nu ifa­de et­miş. Onun­la da ye­ti­nil­me­miş, Da­nış­tay si­zin bu ko­nuy­la il­gi­li iha­le­le­ri­ni­zin hep­si­ni, 2006 yı­lın­da yö­net­me­lik­le­ri­ni­zi ip­tal et­miş. Bu mu si­zin güç­len­dir­me an­la­yı­şı­nız?

Do­la­yı­sıy­la, “İn­şa­at ruh­sat­la­rı son­ra­dan gel­sin ca­nım, ko­nut­lar çık­sın.” an­la­yı­şıy­la gi­der­se­niz bu, güç­len­dir­me ça­ba­sı de­ğil, dep­re­mi ön­le­me ça­ba­sı de­ğil, ta­ma­men bir si­ya­si ça­ba­dan öte­ye gi­de­me­ye­cek­tir.

Do­la­yı­sıy­la, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, dep­rem ris­kiy­le il­gi­li va­tan­da­şa ek yük ge­ti­ri­lir­ken ka­mu­nun bu ko­nu­da ted­bi­ri­ni çok­tan al­mış ol­ma­sı ge­re­kir. Bu, çok önem­li ay­rın­tı. Bu, sa­de­ce dep­rem­le il­gi­li de­ğil, ken­di­ni hu­kuk dev­le­ti, sos­yal dev­let ola­rak ilan eden uy­gar ül­ke­ler bu şekil­de dav­ra­nır­lar. Eğer, siz­ler dep­rem­le il­gi­li risk­le­ri ön pla­na al­ma­dan, ya­lap ça­lap “Ön­ce­den in­şa­at­lar ya­pıl­sın, son­ra­dan ruh­sat­lar gel­sin.” an­la­yı­şıy­la gi­der­se­niz bu, ne bir uy­gar­lık öl­çe­ği ne de bir sos­yal dev­let öl­çe­ği olu­yor.

BAŞ­KAN – Sa­yın Ün­sal, lüt­fen sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız.

HÜ­SE­YİN ÜN­SAL (De­vam­la) – Ta­mam­lı­yo­rum.

Söz­le­ri­me son ve­rir­ken he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Te­şek­kür ede­rim. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ün­sal.

9’un­cu mad­de üze­rin­de şah­sı adı­na Trab­zon Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Asım Ay­kan söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Ay­kan. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Söz sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

ASIM AY­KAN (Trab­zon) – Sa­yın Baş­kan, he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. 634 Sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ya­sa­’­sı­nın, 20’nci mad­de­si­nin bi­rin­ci fık­ra­sı­nın (b) ben­din­de yer alan “ko­ru­ma” iba­re­sin­den son­ra gel­mek üze­re “güç­len­dir­me” iba­re­si ek­len­miş­tir. İkin­ci fık­ra­sı şöy­le­dir: “Gi­der ve­ya avans pa­yı­nı öde­me­yen kat ma­li­ki hak­kın­da, di­ğer kat ma­lik­le­rin­den her bi­ri ve­ya yö­ne­ti­ci ta­ra­fın­dan, yö­ne­tim pla­nı­na, bu Ka­nu­na ve ge­nel hü­küm­le­re gö­re da­va açı­la­bi­lir, ic­ra ta­ki­bi ya­pı­la­bi­lir. Gi­der ve avans pa­yı­nın ta­ma­mı­nı öde­me­yen kat ma­li­ki öde­me­de ge­cik­ti­ği gün­ler için ay­lık yüz­de on he­sa­bıy­la ge­cik­me taz­mi­na­tı öde­mek­le yü­küm­lü­dür.” Bu iba­re­de yer alan yüz­de 10 ora­nı, bu ya­pı­lan de­ği­şik­lik­le be­ra­ber yüz­de 5’e dü­şü­rül­müş­tür.

Mad­dey­le, muh­te­mel afet­ler ve özel­lik­le dep­rem­ler­de can kay­bı ve eko­no­mik ka­yıp­la­rın ön­len­me­si ba­kı­mın­dan ya­pı­nın güç­len­di­ril­me­si için ya­pı­la­cak har­ca­ma­lar, ana gay­ri­men­ku­lün ge­nel gi­der­le­ri ara­sı­na ila­ve edil­miş­tir. Bu­ra­da­ki kri­tik me­se­le bu­dur. Güç­len­dir­me ana gay­ri­men­ku­lün ge­nel gi­der­le­ri ara­sı­na ila­ve edi­lin­ce, bu­gü­ne ka­dar or­ta­ya çı­kan prob­lem­ler, kat ma­lik­le­ri ara­sın­da çı­kan prob­lem­ler böy­le­ce çö­zü­me ka­vuş­muş ol­mak­ta­dır.

Ma­lu­mu­nuz, ül­ke­miz cid­di an­lam­da bir dep­rem ku­şa­ğın­da­dır. Geç­miş dö­nem­ler­de çok faz­la bel­ki gün­de­me ta­şın­ma­yan bu ko­nu, son za­man­lar­da üst üs­te ge­len dep­rem­ler­le ve dün­ya­mı­zın gel­di­ği son nok­ta iti­ba­rıy­la bu ko­nu­da­ki ça­lış­ma­la­rın or­ta­ya çı­kart­tı­ğı bir ih­ti­yaç ola­rak “güç­len­dir­me” de bu ana gay­ri­men­ku­lün ge­nel gi­der­le­ri ara­sı­na ila­ve edi­lin­ce, kat ma­lik­le­ri ara­sın­da­ki ih­ti­laf böy­le­ce or­ta­dan kal­dı­rı­la­cak ve dep­rem ko­nu­sun­da­ki, kent­sel dö­nü­şüm ko­nu­sun­da­ki ça­lış­ma­la­rı­mı­za bir açık­lık da­ha ge­ti­ri­le­cek­tir.

Ay­rı­ca, bu ai­dat­la­rın öden­me­siy­le il­gi­li şim­di­ye ka­dar yüz­de 10 se­vi­ye­sin­de olan ge­cik­me ora­nı da enf­las­yon ve fa­iz oran­la­rın­da­ki dü­şüş­ten son­ra yüz­de 5’e çe­kil­miş­tir.

Ka­nu­nun ha­yır­lı ol­ma­sı­nı te­men­ni edi­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ay­kan.

9’un­cu mad­de üze­rin­de şah­sı adı­na İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Nus­ret Bay­rak­tar söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Bay­rak­tar. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

NUS­RET BAY­RAK­TAR (İstan­bul) – Sa­yın Baş­kan, say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri; he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yor, tüm şehit­le­ri­mi­ze Al­la­h’­tan rah­met di­li­yo­rum.

Söz ko­nu­su ka­nu­nun 9’un­cu mad­de­si, 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun 20’nci mad­de­si­nin (b) ben­di­ne bir ila­ve. Bu ila­ve­nin de­ta­yı­nı ar­ka­daş­la­rı­mız an­lat­tı­lar. Ko­ru­ma man­tı­ğı var. Ko­ru­ma­nın na­sıl ola­ca­ğı tar­tı­şı­lı­yor. Ko­ru­ma, ön­ce kul­lan­mak­la olur, ya­sak­la­mak­la de­ğil. Ar­tı, ko­ru­ma, ge­le­cek­te­ki muh­te­mel ta­bi­i afet­ler ve yıp­ran­mış­lık­la­rın kar­şı­sın­da güç­len­dir­mey­le olur. O hâlde “güç­len­dir­me” ifa­de­si gün­de­me alın­dı.

Sa­yın ar­ka­daş­la­rı­mız, “Bu­gü­ne ka­dar dep­re­me kar­şı han­gi ted­bir­le­ri al­dı­nız?” di­ye so­ru­yor­lar. Ar­tı, bir de İstan­bul Su­lu­ku­le­’­de­ki de­ği­şim, dö­nü­şüm ve kul­la­nı­ma yö­ne­lik eleş­ti­ri­ler­de bu­lu­nu­yor­lar. Ben, bun­lar­la il­gi­li bir­kaç cüm­ley­le ce­vap ver­mek is­ti­yo­rum. Ni­çin? Bu uy­gu­la­ma­nın en önem­li mu­ha­ta­bı ve so­run­lu olan böl­ge­si İstan­bu­l’­dur. Çün­kü, “15 bi­ne ya­kın bi­na var, yüz­de 68’i ka­çak” di­yo­ruz, ya­ni 7 bi­nin üs­tün­de­ki ka­çak bi­na­la­rı yı­ka­ma­dı­ğı­nı­za gö­re bun­la­rı ko­ru­mak mı la­zım, yok­sa dö­nü­şüm pro­je­si­ne al­mak su­re­tiy­le ıslah et­mek mi la­zım? İş­te, dö­nü­şüm ka­nu­nu, bu­nun için önem­li, İmar Ka­nu­nu­’n­da­ki de­ği­şik­lik­ler bu­nun için önem­li. Kat mül­ki­ye­ti­ne ge­çiş­te ya­sal bi­na­lar­la il­gi­li uy­gu­la­ma­lar müm­kün­dür. Ya­ni, yüz­de 88’i iskânsız bi­na­la­rın yüz­de 20’si as­lın­da ima­ra ay­kı­rı de­ğil­dir, pla­nı var­dır, pro­je­si var­dır, kul­lan­ma iz­ni var­dır, kat mül­ki­ye­ti­ne geç­me­miş­ler­dir. Onun için, ko­ru­ma­ya yö­ne­lik Türk Ce­za Ka­nu­nu­’­nun 184’ün­cü mad­de­sin­de imar kir­li­li­ği­ne yö­ne­lik bir hü­küm­de dü­zen­le­me ya­pıl­mış, ye­ni dö­nem­de ka­çak in­şa­at­la­rın su bağ­lan­tı­sı, gaz bağ­lan­tı­sı uy­gu­la­ma­sıy­la il­gi­li.

Ya­pı de­ne­tim­le­rin­de ak­sak­lık­la­rın var­lı­ğı­nı ben de ay­nen ka­bul edi­yo­rum. İş­te, ge­le­cek­te bun­lar­la il­gi­li dü­zen­le­me­ler ya­pıl­ma­lı. Yi­ne de fay­da­lı as­lın­da. De­ne­tim­ler ya­pı­lı­yor, ama de­ne­tim­le­ri uy­gun şekil­de ya­pı­la­ma­yan­la­rı­nın üst de­ne­ti­min­de ak­sak­lık­lar var­dır.

Su­lu­ku­le­’­ye ge­çe­rek bu ko­ru­may­la bağ­lan­tı yap­mak is­ti­yo­rum: İstan­bul gi­bi ön­ce­lik­li ta­rihî ve kül­tü­rel  mi­ras­lar­la do­lu, özel­lik­le ta­rihî ya­rı­ma­da için­de­ki Fa­tih, Emi­nö­nü ve Be­yoğ­lu­’n­da­ki uy­gu­la­ma­la­rı da göz önü­ne ala­rak bü­tün Tür­ki­ye­’­ye yö­ne­lik 5366 sa­yı­lı Sit Alan­la­rı İçe­ri­sin­de­ki Es­ki­yen Kent Do­ku­la­rı­nın Ko­run­ma­sı ve Kul­la­nıl­ma­sı Ka­nu­nu­’­na yö­ne­lik be­le­di­ye­le­re bir yet­ki ve gö­re­ve ve­ril­miş­tir. Ko­ru­ma ku­rul­la­rı­nın iz­ni­ne ta­bi ol­mak kay­dıy­la, Ba­kan­lar Ku­ru­lu­nun ka­ra­rıy­la o alan­lar­da uy­gu­la­na­cak pro­je ki 19 kez ta­di­la­ta uğ­ra­ya­ra­k…

Bu böl­ge­de bir kül­tür im­ha­sı ve­ya o böl­ge in­san­la­rı­nın böl­ge­den ta­şın­ma­sı­na yö­ne­lik bir uy­gu­la­ma yok. Tam ter­si, mo­dern ça­ğı­mı­za uy­gun şekil­de. Su­ri­çi­’n­de, o ka­dar gü­zel bir böl­ge­de ça­dır­lar­da ya­şı­yor­lar­sa bu in­san­la­rı­n… Ya­hut ça­dır tü­rü ka­çak bi­na­lar bir dep­rem ve­ya­hut her­han­gi bir afet es­na­sın­da yı­kı­la­cak ise, “O böl­ge­de­ki be­le­di­ye­ler ne ya­pı­yor?” di­ye he­sap so­ru­yor­su­nuz, so­ru­yo­ruz. Doğ­ru­dur. Fa­tih Be­le­di­ye­si ile Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye Baş­kan­lı­ğı baş­ta ol­mak üze­re, ka­mu­nun da des­te­ği­ne ih­ti­yaç du­yul­du­ğu için Top­lu Ko­nut İda­re­si ile müş­te­re­k… Su­lu­ku­le, Türk Ma­hal­le­si, Fe­ner ve Ba­lat da bu­lu­nu­yor. Ar­tı sa­hil­de bir ma­hal­le var, ar­tı Zey­rek. UNES­CO­’­nun des­te­ği­ne rağ­men bu­gü­ne ka­dar ih­ya edi­le­me­yen o Zey­re­k’­in ona­rıl­ma­sı gün­dem­de, Sü­ley­ma­ni­ye­’­nin ona­rıl­ma­sı, ye­ni­den ko­run­ma­sı, kul­la­nıl­ma­sı gün­dem­de. Aya­sof­ya ve çev­re­si, Ga­la­ta Ku­le­si ve çev­re­si, Tar­la­ba­şı ve çev­re­si­… Bun­la­rı sa­de­ce İstan­bul için söy­lü­yo­rum, Tür­ki­ye­’­ye yay­gı­laş­tı­ra­bi­lir­si­niz. İş­te Fa­tih Be­le­di­ye­si, bu böl­gey­le il­gi­li hem dep­re­me hem 2010 İstan­bul Kül­tür Baş­ken­ti ol­ma­sı­na hem de mo­dern ve çağ­daş ya­şam stan­dart­la­rı­na uy­gun, si­lü­e­ti boz­ma­yan, yi­ne ku­ru­lun ona­yıy­la gün­de­me ge­len bir pro­je­yi tat­bik edi­yor. Do­la­yı­sıy­la, bu mad­de­de de as­lın­da kat mül­ki­ye­ti­ne dö­nü­şen, ek­sik­lik te­min eden hu­sus­la­rı te­min edi­yor ve ko­ru­ma­yı, kul­lan­ma­yı ay­nı an­da de­ğer­len­di­rir­ken güç­len­dir­me­nin ge­re­ği­ne ve ar­tı, böl­ge hal­kı­nın pa­ra­sal gü­cü yok ise, hal­kı­mı­zın pa­ra­sal gü­cü yok ise ki öde­me­le­rin bü­yük bir bö­lü­mü, iskâna ge­çi­şin bü­yük bir bö­lü­mü­ne en­gel teş­kil eden öde­me ko­nu­la­rı­na da ko­lay­lık ge­tir­mek su­re­tiy­le yüz­de 10 olan öde­me­le­rin yüz­de 5’e dü­şü­rül­me­si, ama sos­yal ko­nut­la­rın üre­til­di­ği bu tip böl­ge­ler­de de va­tan­da­şa yir­mi yı­la ka­dar fa­iz­siz, uzun va­de­de kat­kı sağ­la­ya­rak, “Ana­ya­sa ve ya­sa­la­ra ay­kı­rı, siz ka­çak bi­na­la­ra af mı ge­ti­ri­yor­su­nuz?” der­ken, o böl­ge­de de ya­sal ol­ma­yan ya­şa­yan in­san­la­rı ya­sal hâle ge­tir­me ça­lış­ma­la­rı­nı fark­lı şekil­de de­ğer­len­dir­me­nin de ben yan­lış ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­rum.

Ni­te­kim, ben tek­rar edi­yo­rum dün­kü ko­nuş­ma­mın ila­ve­si­ne. Bu Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu as­lın­da önem­li bir ih­ti­ya­ca ce­vap ve­ren bir alt­ya­pı­dır. Bun­dan son­ra ek­sik­lik­le­rin gi­de­ril­me­si­nin anah­ta­rı ola­cak rol­de­dir. Türk Ce­za Ka­nu­nu­’­nun 184’ün­cü mad­de­sin­de­ki dü­zen­le­me, 5366 sa­yı­lı Ka­nu­n’­da­ki sit alan­la­rı içe­ri­sin­de­ki dü­zen­le­me ve Be­le­di­ye Ka­nu­nu­’­nun 73’ün­cü mad­de­sin­de­ki dü­zen­le­me ilk ayak­la­rı ol­muş­tur. Bu da de­vam eden ayak­la­rı ola­cak. Bun­dan son­ra dö­nü­şüm ka­nu­nu­…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Lüt­fen Sa­yın Bay­rak­tar, sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız.

NUS­RET BAY­RAK­TAR (De­vam­la) – Bi­ti­ri­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

İş­te, ne ya­pı­yor­su­nuz, ne ya­pa­cak­sı­nız ifa­de­le­ri­ne ce­vap ol­sun di­ye söy­lü­yo­rum. He­men, gün­dem­de olan ve önü­müz­de­ki dö­nem siz­ler­le be­ra­ber tek­rar bu­ra­da ya­sa­laş­tır­ma­ya ça­lı­şa­ca­ğı­mız, bir­lik­te, oy bir­li­ğiy­le ya­sa­laş­tır­ma­ya ça­lı­şa­ca­ğı­mız dö­nü­şüm ka­nu­nu ve ar­tı, bun­dan son­ra İmar Ka­nu­nu... Mev­cut­la­rı ko­ru­ya­mı­yor­sa­nız, yı­ka­mı­yor­sa­nız. bir şey yap­ma­lı­sı­nız. Tür­ki­ye­’­de yüz­de 50 ka­çak ya­pı var­sa, 20 mil­yon sto­kun 10 mil­yo­nu ka­çak ise bu ka­çak hâlde mi ya­şa­sın­lar, ya­sal hâle mi gel­sin? Top­lu ola­rak yık­ma imkânı ol­ma­dı­ğı­na gö­re, spon­sor­lar va­sı­ta­sıy­la, kat kar­şı­lı­ğı ile ve­ya mer­kezî yö­ne­ti­min des­te­ğiy­le ve­ya­hut UNES­CO ve­ya Av­ru­pa Bir­li­ği­nin des­te­ğiy­le, çağ­daş ve mo­dern ya­şa­ma uy­gun pro­je üret­me­nin he­pi­mi­zin gö­re­vi ol­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni dü­şü­nü­yo­rum.

Bu ve­si­ley­le, bu ka­nu­nun ha­yır­lı ol­ma­sı te­men­ni­siy­le tek­rar he­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Bay­rak­tar.

So­ru-ce­vap iş­le­mi­ne ge­çi­yo­ruz.

Sa­yın Genç söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Genç.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan.

Yi­ne, AKP es­ki has­ta­lı­ğı­na de­vam edi­yor, grup­la­rı çı­kıp mad­de üze­rin­de ko­nuş­mu­yor, mil­let­ve­kil­le­ri çı­kı­yor şahıs­la­rı adı­na ko­nu­şu­yor. Ta­bi­i, biz de bu­ra­da çı­kıp ko­nuş­tu­ğu­muz za­man bu de­fa da hu­zur­suz olu­yor­lar ge­ce­nin sa­at on iki­sin­de. Pe­ki ni­ye ken­di grup­la­rı ko­nuş­mu­yor da ken­di­le­ri çı­kıp ki­şi­sel ko­nu­şu­yor? Lüt­fen bu huy­la­rı­nı terk et­sin­ler. Eğer bu huy­la­rı­nı terk et­mez­ler­se, bi­zim bu­ra­da mad­de­ler üze­rin­de ko­nuş­ma hak­kı­mı­zı kı­sıt­lar­lar­sa, ben bun­dan son­ra 5 ta­ne mil­let­ve­ki­li ar­ka­da­şı gö­re­ce­ğim, bu­ra­da­ki ça­lış­ma­la­rı ta­ma­men tı­ka­ya­ca­ğım. Bu­nu da ken­di­le­ri­ne ikaz edi­yo­rum.

Sa­yın Baş­kan, as­lın­da, bu mad­de­de gi­der ve avans pay­la­rı­nı öde­me­yen­le­rin öde­ye­cek­le­ri fa­iz es­ki­den yüz­de 10’du, yüz­de 5’e in­dir­miş­ler. Şim­di, yüz­de 5 ye­ri­ne, bu­nu Mer­kez Ban­ka­sı­nın re­es­kont ora­nı­na ta­bi ol­sa ve­ya ban­ka fa­i­zi­ne bağ­la­sa­lar da böy­le iki­de bi­r… Ya­rın ba­kar­sı­nız bir şey olur, fa­iz had­de­le­ri ar­tar ve­ya­hut da çok da­ha dü­şük olur. Ben, böy­le, bu­nu, da­ha, ki­ra ar­tış­la­rın­da ol­du­ğu gi­bi, iş­te TÜ­FE­’­ye bağ­lan­ma­sı şek­lin­de aca­ba Ko­mis­yon ve­ya Hükûmet is­te­mi­yor mu, ya­ni bu­nu bu yo­la çe­vir­mek is­te­mi­yor mu?

Bir de efen­dim, bi­raz ön­ce ar­ka­da­şı­mız ko­nuş­tu, TO­Kİ­’­nin ruh­sat al­ma­dan in­şa­at yap­tı­ğın­dan bah­set­ti. Bu doğ­ru ise şim­di ruh­sat al­ma­dan TO­Kİ­’­nin in­şa­a­ta baş­la­ma­sı, iha­le yap­ma­sı uy­gun mu­dur? Hükûmet ka­çak­çı­lı­ğı teş­vik mi edi­yor? Ya­sa­la­ra ay­kı­rı­lı­ğı teş­vik mi edi­yor? Bu şekil­de ruh­sat al­ma­dan in­şa­a­ta baş­la­mış TO­Kİ­’­nin kaç ta­ne in­şa­a­tı var? Bu, İmar Ka­nu­nu­’­na gö­re suç de­ğil mi­dir? Suç­sa bu­nun hak­kın­da her­han­gi bir ted­bir al­ma­yı dü­şü­nü­yor mu Hükûmet?

So­ru­la­rım bun­dan iba­ret efen­dim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Genç.

Bu­yu­run.

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Sa­yın Baş­kan, bu­ra­da­ki fa­iz ora­nıy­la il­gi­li Ko­mis­yon Baş­ka­nı­mız Sa­yın İyi­ma­ya bir açık­la­ma ya­pa­cak­lar, an­cak Sa­yın Gen­ç’­in sor­du­ğu “TO­Kİ ruh­sat al­ma­dan in­şa­at ya­pı­yor id­di­a­sı var. Bu doğ­ru mu­dur?” di­ye bir so­ru yö­nelt­ti­ler. TO­Kİ­’­nin ruh­sat al­ma­dan in­şa­at yap­tı­ğı­nı ile­ri sü­ren ar­ka­da­şı­mız, han­gi yer­le­şim ye­rin­de TO­Kİ­’­nin ruh­sat al­ma­dan in­şa­at yap­tı­ğı ko­nu­sun­da bi­zi bil­gi­len­di­rir­ler­se ta­bii ki bu so­ru­ya ce­vap ver­mem müm­kün olur, ama, be­nim bil­di­ğim ka­da­rıy­la TO­Kİ cid­di bir ka­mu ku­ru­lu­şu­dur, ku­ral­lar ne ise o ku­ral­lar çer­çe­ve­si içe­ri­sin­de fa­a­li­yet­te bu­lun­mak­ta­dır. Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu­nun ra­po­ru üze­ri­ne -ki, Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu sa­de­ce bir tes­pit ya­par. Bu tes­pit üze­ri­ne- gö­rev­li ve yet­ki­li tef­tiş ku­rul­la­rı TO­Kİ­’y­le il­gi­li bir in­ce­le­me ve araş­tır­ma yap­mış, bu tes­pit­le­rin doğ­ru ol­ma­dı­ğı ka­na­a­ti­ne var­mış­tır. Sa­de­ce, baş­ta­ki tes­pi­te da­ya­na­rak bu­ra­da fi­kir be­yan eder­se­niz ve bu­nun so­nu­cun­da ya­pı­lan in­ce­le­me ve so­ruş­tur­ma­da han­gi so­nuç­la­ra ula­şıl­dı­ğı­nı eğer araş­tır­maz­sa­nız, ta­bii ek­sik bil­gi ver­miş olur­su­nuz. Bu ko­nu­da be­yan­da bu­lu­nan ar­ka­daş­la­rı­mın da­ha son­ra ne­ler ol­du­ğu­nu da araş­tır­ma­la­rı­nı önem­le is­tir­ham edi­yo­rum.

Şim­di, fa­iz­ler­le il­gi­li, fa­iz ora­nıy­la il­gi­li, Ko­mis­yon Baş­ka­nı­mız bir açık­la­ma ya­pa­cak Sa­yın Baş­ka­nım.

BAŞ­KAN – Bu­yu­ru­nuz Sa­yın İyi­ma­ya.

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – De­ğer­li Baş­ka­nım, bir de­fa, ya­sa­da ön­gö­rü­len yüz­de 5’lik oran fa­iz de­ğil, taz­mi­nat­tır. Taz­mi­nat­ta be­lir­li­lik önem­li­dir. De­ğiş­ken, re­es­kont, is­kon­to gi­bi de­ğiş­ken oran taz­mi­nat da müm­kün de­ğil. Ay­rı­ca, ay­lık yüz­de 5’tir. Ay­lık yüz­de 5, se­ne­lik yüz­de 60’a te­ka­bül et­mek­te­dir. Ger­çek­ten, borç­lu­lar le­hi­ne, ni­ha­i ola­rak da apart­man top­lu­lu­ğu men­fa­a­ti­ne bir iyi­leş­tir­me­dir. Yüz­de 5 ma­kul­dür efen­dim.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Biz onu an­la­dık Sa­yın İyi­ma­ya­…

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz efen­dim.

9’un­cu mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ka­rar ye­ter sa­yı­sı is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – Ka­rar ye­ter sa­yı­sı­nı arı­yo­rum.

Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Ka­bul edil­miş­tir, ka­rar ye­ter sa­yı­sı var­dır.

10’un­cu mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 10- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 22 nci mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sı­nın son cüm­le­si aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

"4721 sa­yı­lı Türk Me­denî Ka­nu­nu­nun 893 ün­cü mad­de­si­nin son fık­ra­sı hük­mü bu­ra­da da uy­gu­la­nır."

BAŞ­KAN - 10’un­cu mad­de üze­rin­de grup­lar adı­na söz is­te­yen? Yok.

Şahıs­lar adı­na, Kay­se­ri Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ya­şar Ka­ra­yel söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­ru­nuz Ka­ra­yel.

Sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

YA­ŞAR KA­RA­YEL (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­kan, say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri; gö­rü­şül­mek­te olan ka­nu­nun 10’un­cu mad­de­si üze­rin­de söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Mad­de­de, Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun yü­rür­lü­ğe gir­di­ği ta­rih­te var olan, 1926 yı­lı, 743 sa­yı­lı Türk Ka­nu­nu Me­de­ni­si­’­nin, 2001 yı­lın­da, 4721 sa­yı­lı Türk Me­de­ni Ka­nu­nu­’­nun de­ğiş­ti­ril­me­siy­le bir­lik­te, mad­de­ler ara­sın­da bir de­ği­şik­lik ol­muş­tur. Yü­rür­lük­ten kal­dı­rı­lan Türk Me­de­ni Ka­nu­nu­’­nun 807’nci mad­de­si, 4721 sa­yı­lı Me­de­ni Ka­nu­n’­un 893’ün­cü mad­de­si ola­rak yer de­ğiş­ti­ril­miş­tir. Bu mad­de ile Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun 22’nci mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sın­da dü­zen­le­me ya­pıl­mak­ta­dır.

Kat ma­lik­le­ri­nin bor­cu ne­de­niy­le yö­ne­ti­ci ve­ya di­ğer kat ma­lik­le­ri le­hin­de te­sis edi­le­cek ka­nu­ni ipo­tek­ler­le il­gi­li olan mad­de­de, atıf ya­pı­lan Türk Me­de­ni Ka­nu­nu­’­nun nu­ma­ra­sı ve mad­de­si 4721 sa­yı­lı Türk Me­de­ni Ka­nu­nu ile de­ğiş­miş bu­lun­du­ğun­dan, ye­ni ka­nu­na uyar­la­ma ama­cıy­la mad­de­de de­ği­şik­lik ya­pıl­ma­sı öne­ril­miş­tir. “…20 nci mad­de uya­rın­ca pa­yı­na dü­şe­cek gi­der ve avans bor­cun­dan ve ge­cik­me taz­mi­na­tın­dan, ba­ğım­sız bö­lüm­le­rin bi­rin­de ki­ra ak­di­ne, otur­ma hak­kı­na ve­ya baş­ka bir se­be­be da­ya­na­rak de­vam­lı bir şekil­de fay­da­la­nan­lar da müş­te­re­ken ve mü­te­sel­si­len so­rum­lu­dur. An­cak, ki­ra­cı­nın so­rum­lu­lu­ğu öde­mek­le yü­küm­lü ol­du­ğu ki­ra mik­ta­rı ile sı­nır­lı olup, yap­tı­ğı öde­me ki­ra bor­cun­dan dü­şü­lür. Kat ma­li­ki­nin bor­cu bu yol­la da alı­na­maz­sa, mah­ke­me­ce tes­pit edi­len bor­cu­nu öde­me­yen kat ma­li­ki­nin ba­ğım­sız bö­lü­mü üze­ri­ne, var­sa yö­ne­ti­ci­nin yok­sa kat ma­lik­le­rin­den bi­ri­nin ya­zı­lı is­te­miy­le bu borç tu­ta­rı için, di­ğer kat ma­lik­le­ri le­hi­ne ka­nu­ni ipo­tek hak­kı tes­cil edi­lir. Me­de­ni Ka­nun'un 807’nci mad­de­si­nin son fık­ra­sı hük­mü bu­ra­da da uy­gu­la­nır.”

Es­ki Me­de­ni Ka­nu­n’­da­ki, ye­ni 807’nci mad­de­de­ki “Ka­nu­nun bu su­ret­le ken­di­le­ri­ne ipo­tek hak­kı ta­nı­dı­ğı kim­se­le­rin ev­vel­ce ya­pıl­mış bir mu­ka­ve­le ile iş­bu hak­la­rın­dan fe­ra­gat­le­ri, mu­te­ber de­ğil­dir.” cüm­le­si, ye­ni Me­de­ni Ka­nu­n’­da­ki, 893’ün­cü mad­de­de­ki “Ala­cak­lı­la­rın, bu ka­nunî ipo­tek hak­kın­dan ön­ce­den fe­ra­gat et­me­le­ri ge­çer­li de­ğil­dir.” şek­lin­de ol­mak üze­re de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

Ka­nu­nun ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yor, say­gı­lar su­nu­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ka­ra­yel.

10’un­cu mad­de üze­ri­ne şah­sı adı­na söz is­te­yen, Adı­ya­man Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ah­met Ay­dın.

Bu­yu­run Sa­yın Ay­dın.

AH­MET AY­DIN (Adı­ya­man) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 35 sı­ra sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 10’un­cu mad­de­si üze­rin­de şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce He­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Dün ak­şam­dan be­ri tar­tış­tı­ğı­mız ka­nun­da her­kes ta­ra­fın­dan hem­fi­kir ol­du­ğu­muz be­lir­ti­li­yor, gö­rü­yo­ruz ve bu ka­nun ta­sa­rı­sıy­la bir­lik­te top­lu ya­pı­lar için özel hü­küm­ler ge­ti­ril­mek­le bir­lik­te, bu­nun ya­nın­da hem mev­cut ya­pı­la­rın güç­len­di­ril­me­si, do­ğal afet­le­re da­ya­nık­lı ol­ma­sı hem de hız­lı nü­fus ar­tı­şıy­la bir­lik­te ya­pı­laş­ma­nın ar­ta­rak, ar­tık tek par­sel üze­rin­de bir­den faz­la ya­pı­nın or­ta­ya çı­kar­dı­ğı so­run­lar ve bu hak­sız­lık­la­rın gi­de­ril­me­si ama­cıy­la il­gi­li Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun ba­zı mad­de­le­ri de­ğiş­ti­ri­li­yor, ba­zı mad­de­le­re ila­ve­ler ya­pı­lı­yor ve ba­zı mad­de­ler de yü­rür­lük­ten kal­dı­rı­lı­yor.

Söz ko­nu­su bu 10’un­cu mad­dey­le de Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun 22’nci mad­de­sin­de ifa­de­si­ni bu­lan ve yü­rür­lük­ten kal­dı­rı­lan Türk Ka­nu­nu Me­de­ni­si­’­nin 807’nci mad­de­si­nin ye­ri­ni 4721 sa­yı­lı Türk Me­de­ni Ka­nu­nu­’­nun 893’ün­cü mad­de­si al­mış ol­du­ğun­dan, bu hu­sus 10’un­cu mad­dey­le dü­zel­til­miş ve bu ge­rek­çe­ler­le, söz ko­nu­su mad­de­nin ve il­gi­li ta­sa­rı­nın ka­nun­la­şa­ca­ğı inan­cıy­la yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ay­dın.

10’un­cu mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Ka­bul edil­miş­tir 10’un­cu mad­de.

11’in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 11- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 23 ün­cü mad­de­si­nin bi­rin­ci fık­ra­sı­na, “te­sis­le­rin ye­ni­den ya­pıl­ma­sı” iba­re­sin­den son­ra gel­mek üze­re “ile ya­pı gü­ven­li­ğiy­le il­gi­li ola­rak ya­pıl­ma­sı ge­rek­li gö­rü­len tek­nik in­ce­le­me­ler” iba­re­si ek­len­miş­tir.

 BAŞ­KAN – 11’in­ci mad­de üze­ri­ne Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Kırk­la­re­li Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Tur­gut Di­bek gö­rüş­mek is­ti­yor.

Lüt­fen bu­yu­ru­nuz Sa­yın Di­bek.

CHP GRU­BU ADI­NA TUR­GUT Dİ­BEK (Kırk­la­re­li) – Sa­yın Baş­ka­nım, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rım; Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­n’­un­da De­ği­şik­lik  Ya­pan ya­sa­nın 11’in­ci mad­de­siy­le il­gi­li ola­rak Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na söz al­dım. Ön­ce­lik­le say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum he­pi­ni­zi.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, az ön­ce bir man­za­ra iz­le­dik. Bu ko­nu­da bir­kaç şey söy­le­me ih­ti­ya­cı duy­dum. 10’un­cu mad­dey­le il­gi­li herhâlde bir ka­rar ye­ter sa­yı­sı is­ten­sey­di ka­rar ye­ter sa­yı­sı­nın ol­ma­dı­ğı or­ta­ya çı­ka­cak­tı. Şim­di, ya­sa dün­den bu ya­na gö­rü­şü­lü­yor. Ar­ka­daş­la­rı­mız, ge­rek ik­ti­dar par­ti­si söz­cü­le­ri, di­ğer ar­ka­daş­la­rı­mız, biz­ler de bel­li bir yak­la­şım içe­ri­sin­de­yiz ama bir şey söy­le­ni­yor: “Bu ya­sa çok önem­li, hal­kı­mız bu­nu bek­li­yor,  sa­bır­sız­lık­la bek­li­yor. İş­te uzun sü­re­den bu ya­na bir­ta­kım ih­ti­yaç­lar, bu ya­say­la gi­de­ri­le­cek.” de­ni­li­yor ama bir gay­ri­cid­di­lik var. Dı­şa­rı­da­ki ar­ka­daş­la­rı­mız, bu­ra­da­ki otu­rum­la­rı iz­le­me­ye, bu­ra­da­ki ko­nuş­ma­la­rı din­le­me­ye, kat­kı ver­me­ye,  çay iç­me­yi, soh­bet et­me­yi ter­cih edi­yor­lar. Bu ko­nu­da­ki üzün­tü­mü be­lirt­mek is­ti­yo­rum. Kim­se de Ka­mer Gen­ç’­e, sev­gi­li, de­ğer­li mil­let­ve­ki­li ar­ka­da­şı­mı­za kız­ma­sın. Onun az ön­ce­ki ve­ya da­ha ön­ce­ki bu ta­lep­le­ri ga­yet ye­rin­de­dir. Ön­ce biz­ler üze­ri­mi­ze dü­şe­ni ya­pa­ca­ğız. Ön­ce bu ko­nu­da bi­z…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Hükûmet  yok! Hükûmet  yok! Ba­kan­lar ne­re­de?

TUR­GUT Dİ­BEK (De­vam­la) – On­lar da yok da­…

Bu­ra­dan ar­ka­daş­la­rı­mı­z… Bu­nu ama Tür­ki­ye iz­li­yor ar­ka­daş­lar ya­ni bu tab­lo­yu Tür­ki­ye iz­li­yor, va­tan­daş­la­rı­mız şu an­da bi­zi iz­li­yor­lar. Az ön­ce, Sa­yın Baş­ka­nı­mı­z… Ya­ni, ka­rar ye­ter sa­yı­sı ol­ma­dı­ğı­nı var­sa­ya­lım. Ne ola­cak? Za­man kay­be­de­ce­ğiz. Da­ki­ka­sı­nın ne ka­dar ol­du­ğu­na da­ir ma­li­yet­ler siz­ler ta­ra­fın­dan su­nul­mu­yor mu ar­ka­daş­lar bu­ra­da­ki ça­lış­ma­mı­zın, gru­bun? Bu­ra­da Mec­lis ça­lış­ma­la­rı za­man ola­rak ne ka­dar ma­li­yet içe­ri­yor di­ye bir­ta­kım ra­kam­lar da ge­ti­ri­yor­su­nuz. Ya­ni, bir­kaç mad­de ka­rar ye­ter sa­yı­sı ol­ma­dı­ğı ne­de­niy­le red­de­dil­di di­ye­lim, da­ha doğ­ru­su, ka­rar ye­ter sa­yı­sı ol­ma­dı­ğın­dan ka­bul edi­le­me­di, ne ola­cak? Ça­lış­ma­lar uza­ya­cak, ye­ni gö­rüş­me­ler, bir­ta­kım sı­kın­tı­lar. Lüt­fen, ar­ka­daş­la­rı­mız bu cid­di­yet içe­ri­sin­de ol­sun­lar di­ye dü­şü­nü­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ben, mad­dey­le il­gi­li dü­şün­ce­le­ri­mi­zi açık­la­ma­dan ön­ce, bir iki ko­nu­yu, mad­de dı­şın­da bir iki ko­nu­yu bir­kaç cüm­ley­le be­lirt­mek is­ti­yo­rum. Dün ta­bii Şır­na­k’­ta, ma­a­le­sef o acı­la­rı hep ya­şı­yo­ruz, yi­ne 1 üs­teğ­men ve 3 as­ke­ri­miz şehit ol­du. O acı­yı ya­şa­dık dün yi­ne. Ar­ka­daş­la­rı­mız bu­ra­da üzün­tü­le­ri­ni di­le ge­ti­ri­yor­lar, biz­ler de üzün­tü­mü­zü di­le ge­ti­ri­yo­ruz, ama ne­re­ye ka­dar, ne­re­ye ka­dar? Ya­ni, ben, dün, Ada­let Ba­ka­nı­mı­z… Par­do­n… Ada­let Ba­ka­nı­mız der­ken, 22’nci Dö­nem­de­ki, 59’un­cu Hükûmet­te­ki Ada­let Ba­ka­nı­mız Ce­mil Çi­çek, şu an Baş­ba­kan Yar­dım­cı­mız Ce­mil Çi­çek bu­ra­day­dı. Ön­ce­lik­le o söy­le­miş­ti, Baş­ba­ka­nı­mız da söy­le­miş­ti, ya­ni bun­dan ne ka­dar geç­ti, sa­nı­yo­rum iki haf­ta ya da üç haf­ta ka­dar ön­ce, iş­te “Sö­zün bit­ti­ği yer­de­yiz ar­tık, mut­la­ka bir şey­ler ya­pa­ca­ğız, ya­pıl­ma­sı ge­re­ki­yor.” den­miş­ti. Ama ara­dan ge­çen sü­re içe­ri­sin­de ma­a­le­sef biz hiç­bir şey yap­mı­yor gö­zü­kü­yo­ruz, bu acı­la­rı ya­şa­ma­ya de­vam edi­yo­ruz.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, far­kın­day­sa­nız, dün Mec­lis­te par­ti­ler grup top­lan­tı­la­rı­nı yap­tı­lar. Tüm grup top­lan­tı­la­rın­da he­men he­men te­rör ko­nu­şul­du, di­ğer ko­nu­la­ra gi­ril­me­di. Ya­ni bu­ra­da biz çok önem­li şey­ler ko­nu­şu­yo­ruz, tar­tı­şı­yo­ruz Mec­lis­te. Ta­bii ki bu ya­sa da çok önem­li, bu­nun ya­nın­da bir son­ra­ki ya­sa da çok önem­li. Ama, ar­ka­daş­lar, ül­ke­nin gün­de­min­de bir te­rör var. Bu­nun biz­ler de far­kın­da­yız, bu­nu biz­ler de his­se­di­yo­ruz ki, Mec­lis­te dün sa­at­ler­ce her grup­ta te­rör ko­nu­şul­du. Biz ko­nu­şu­yo­ruz, mu­ha­le­fet ola­rak gö­re­vi­mi­zi ya­pa­ca­ğız, uya­rı­la­rı­mı­zı di­le ge­ti­re­ce­ğiz, ama AKP Gru­bun­da da Sa­yın Baş­ba­kan gün­de­min he­men he­men ta­ma­mı­nı te­rö­re ayır­mış­tı.

Bu­ra­dan şu çı­kı­yor: Hal­kın gün­de­mi­nin bu ol­du­ğu­nu de­mek ki biz­ler far­kın­da­yız, bi­li­yo­ruz. O yüz­den, bu ko­nu­ya da­ha cid­di eğil­me­miz ge­rek­ti­ği­ni dü­şü­nü­yo­rum. Ya­ni, eğer “Sö­zün bit­ti­ği yer­de­yiz.” den­me­sin­den yak­la­şık on beş-yir­mi gün, bir ay geç­miş­se ve bu acı­lar ma­a­le­sef ya­şan­ma­ya de­vam edi­yor­sa, ne za­man ey­le­me ge­çe­ce­ğiz di­ye in­san­lar bek­li­yor­lar. Bu uya­rı­yı yap­mak is­te­dim ön­ce­lik­le, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si adı­na.

Hoş­gö­rü­nü­ze sı­ğı­na­rak bir şeyi da­ha be­lir­te­ce­ğim de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Bir cüm­le oku­ya­ca­ğım: “Bu ül­ke­de ya­şa­yan­lar sı­ra­dan bir top­lu­luk de­ğil­dir.” Bu cüm­le­yi dün Sa­yın Baş­ba­kan AK­P’­nin grup top­lan­tı­sın­da söy­le­di. Bu­nu ni­çin söy­le­ye­ce­ğim? Bi­zim Ge­nel Baş­ka­nı­mız -ge­rek grup baş­kan ve­kil­le­ri­miz- de­ği­şik or­tam­lar­da, Su­u­di Ara­bis­tan Kra­lı­nın zi­ya­re­tiy­le il­gi­li olan o gün­de­mi di­le ge­tir­di­ler. Ama, Mec­lis gün­de­min­de de bu­nun ben be­lir­til­me­si ge­rek­ti­ği­ne ina­nı­yo­rum. O ne­den­le bu­nun­la il­gi­li de bir iki şey söy­le­me ih­ti­ya­cı duy­dum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ta­bii ki bu ül­ke­de ya­şa­yan­lar sı­ra­dan bir top­lu­luk de­ğil­dir. Biz­ler bu­nun far­kın­da­yız. Ama, ya­şa­dı­ğı­mız o bir­kaç gün ön­ce­ki tab­lo, biz­le­ri aca­ba bu söy­le­min dı­şın­da fark­lı bir nok­ta­ya mı ge­tir­di ya da his­set­tir­di di­ye dü­şün­me­den ede­mi­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu ül­ke­de bel­ki siz­le­rin de­de­le­ri, he­pi­mi­zin de­de­le­ri bun­dan sek­sen, dok­san yıl ön­ce onur­la­rı adı­na, ba­ğım­sız­lık­la­rı adı­na yok­luk içe­ri­sin­de -bu­gün­kü ko­şul­la­rın hiç­bi­ri yok­tu o za­man, ya­ni ta­bi­ri ca­iz­se “aya­ğı çıp­lak, ba­şı ka­bak” di­ye­ce­ği­miz bir nok­ta­day­dı­lar, sa­na­yi­miz ge­liş­me­miş­ti, iş­te ta­rım top­lu­muy­duk- ama inanç­la­rıy­la, onur­la­rı­na ve ba­ğım­sız­lık­la­rı­na olan inanç­la­rıy­la bu ül­ke­yi sa­vun­du­lar. Ki­me kar­şı sa­vun­du­lar? İş­te em­per­ya­liz­me kar­şı sa­vun­du­lar, düş­ma­na kar­şı sa­vun­du­lar, bö­lün­me­si­ne, par­ça­lan­ma­sı­na izin ver­me­di­ler ve bu top­rak­la­rı biz­le­re ema­net et­ti­ler. Za­ten sı­ra­dan bir top­lu­luk ol­ma­dı­ğı­mı­zı o gün­ler­de de biz is­pat­la­mış­tık.

Ama, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ya­ni ya­şa­dı­ğı­mız o tab­lo, ben ina­nı­yo­rum ki AKP Gru­bun­da­ki mil­let­ve­kil­le­ri­miz siz­ler de, AK­P’­ye oy ve­ren bel­ki mil­yon­lar­ca in­san da çok ren­ci­de ol­muş­lar­dır. Ge­rek Sa­yın Baş­ba­ka­nı­mız ge­rek Sa­yın Cum­hur­baş­ka­nı­mı­zın o ya­pı­lan açık­la­ma­lar­la ben­ce izah edil­me­si müm­kün ol­ma­yan bu dav­ra­nı­şı, ya­ni “biz yap­tık böy­le ol­du” ya da “her yi­ği­din bir yo­ğurt yi­yi­şi var, bi­zim yo­ğurt yi­yi­şi­miz de bu” tar­zı açık­la­may­la bu­nun izah edil­me­si müm­kün de­ğil. Hal­kı­mız ren­ci­de ol­du. Ben dört beş gün ken­di böl­gem­dey­dim. Bi­zim Trak­ya­’­nın kur­tu­luş gün­le­ri var. O ne­den­le, bay­ram­la­ra ka­tıl­dık. O tab­lo kar­şı­sın­da ken­di böl­gem­de­ki in­san­la­rın ya­şa­dı­ğı sı­kın­tı­yı, o üzün­tü­yü, duy­duk­la­rı o üzün­tü­yü bi­re bir his­set­tim ve on­lar adı­na da za­ten bu ko­nuş­ma­yı yap­ma ih­ti­ya­cı duy­dum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu ko­nu­yu da­ha faz­la uzat­ma­dan bu has­sa­si­ye­ti­mi­zin de zap­ta geç­me­si için ko­nu­yu bu­ra­da di­le ge­tir­mek is­te­dim. İna­nı­yo­rum ve inan­mak is­ti­yo­rum, bir da­ha böy­le bir tab­loy­la kar­şı­laş­ma­ya­ca­ğız.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, Ya­sa­’­nın 23’ün­cü mad­de­si mev­cut. Ya­ni, 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu’­nun 23’ün­cü mad­de­si ilk ka­bul edil­di­ği gün­den bu ya­na mev­cut hâliy­le ken­di­si­ni ko­ru­yor. Ora­da kat ma­lik­le­ri­nin, ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­ri­nin bir­bir­le­ri­ne kar­şı yü­küm­lü­lük­le­ri­ni içe­ren bir mad­de var, “Mü­sa­a­de mec­bu­ri­ye­ti” baş­lı­ğı al­tın­da dü­zen­len­miş. İş­te, kat ma­lik­le­ri­nin her­han­gi bi­ri­nin ba­ğım­sız bö­lüm­de her­han­gi bir arı­za, ba­kım, iş­te, için­de­ki su te­si­sa­tı, elek­trik te­si­sa­tı ve­ya di­ğer bö­lüm­le­rin­de bir arı­za ol­du­ğun­da bu­nun ya­pı­mıy­la il­gi­li ola­rak di­ğer ba­ğım­sız bö­lüm­ler­den de gi­ri­le­rek o arı­za­nın gi­de­ril­me­si ge­re­ki­yor­sa bu­na izin ve­ril­me­si­ne yö­ne­lik bir mec­bu­ri­yet var. Ta­bi­i, bu­na bir ila­ve ya­pı­lı­yor mev­cut ya­sal de­ği­şik­lik­le. Bu­nun içe­ri­si­ne, mev­cut ya­pı­lar­da­ki ya­pı gü­ven­li­ğiy­le il­gi­li olan tek­nik in­ce­le­me­le­rin de ya­pıl­ma­sı du­ru­mun­da bir ba­ğım­sız bö­lü­mün­de, di­ğer ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­ri­nin de bu in­ce­le­me­le­re izin ver­me mec­bu­ri­ye­ti ge­ti­ri­li­yor. Doğ­ru bir mec­bu­ri­yet, doğ­ru bir hü­küm. Ben­den ön­ce 9’un­cu mad­de­de ko­nu­şan Amas­ya Mil­let­ve­ki­li­miz bu ko­nu­da dep­rem ger­çe­ği­ni di­le ge­ti­rir­ken de­ne­tim­le il­gi­li ma­a­le­sef ek­sik­le­ri de açık­la­dı. Ya­ni, Tür­ki­ye­’­de bir dep­rem ger­çe­ği var. Bu ne ka­dar dik­ka­te alı­nı­yor, ne ka­dar bu ko­nu üze­rin­de eği­li­yo­ruz, o tar­tı­şı­lı­yor za­ten sü­rek­li. Uz­man­lar bir an­lam­da çığ­lık atı­yor­lar, dep­rem uz­man­la­rı. İş­te “Tür­ki­ye­’­nin dep­rem ger­çe­ği­ni ye­te­rin­ce kav­ra­ya­bil­miş de­ğil­si­niz, ön­lem alın­mı­yor.” de­ni­yor. Mev­cut ya­pı­lar­da­ki, ya­ni, şu an mev­cut olan -ye­ni ya­pı­lan ya­pı­la­rın za­ten dep­re­me gö­re mut­la­ka da­ya­nık­lı bir şekil­de ya­pıl­ma­sı, o ko­şul­lar­da ya­pıl­ma­sı ge­re­ki­yor da- ya­pı­lar­da­ki du­ru­mun tes­pi­ti açı­sın­dan ge­ti­ri­len bir mad­de bu, ona yar­dım­cı ol­ma­sı­nı sağ­la­yan bir mad­de.

 Şim­di, az ön­ce ar­ka­da­şı­mız be­lirt­ti. Ye­ni ya­pı­lan ya­pı­lar ya­pı­lır­ken de­net­len­mi­yor­sa mev­cut ya­pı­lar­da bu ko­nu ne ka­dar cid­di­ye alı­na­rak uy­gu­la­ma­ya ko­nul­du di­ye ben me­rak edi­yo­rum. İstan­bul’­da, özel­lik­le dep­rem böl­ge­sin­de -Ko­ca­e­li ola­bi­lir- o böl­ge­de bin­ler­ce ko­nut var de­ğer­li ar­ka­daş­lar.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Di­bek, lüt­fen sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız.

TUR­GUT Dİ­BEK (De­vam­la) – Bu ko­nut­la­rın, bir şekil­de, ye­ter­li  ko­şul­la­rı ta­şı­yıp ta­şı­ma­dık­la­rı­nın tes­pi­ti ge­re­ki­yor. Aca­ba, bu­gü­ne ka­dar ne ka­da­rı sa­yı ola­rak bu in­ce­le­me­den geç­ti, ki geç­me­si ge­re­ki­yor. Bu ko­nu­da, ta­bi­i ki, ye­te­rin­ce in­ce­le­me­nin ya­pıl­dı­ğı­nı ben de dü­şün­mü­yo­rum. Ama, bu ya­sal de­ği­şik­lik­le en azın­dan bir adım atıl­mış olu­yor.

Bun­dan son­ra­ki sü­reç­te de, sa­nı­yo­rum, il­gi­li­ler, yet­ki­li­ler, özel­lik­le be­le­di­ye yet­ki­li­le­ri bu ko­nu­da mut­la­ka üzer­le­ri­ne dü­şe­ni ya­pa­cak­lar­dır di­ye dü­şü­nü­yo­rum ve he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Di­bek.

11’in­ci mad­de üze­ri­ne, şah­sı adı­na, Es­ki­şe­hir Mil­let­ve­ki­li Feh­mi Mu­rat Sön­mez söz is­te­miş­tir.

Sa­yın Sön­mez, bu­yu­ru­nuz.

FEH­Mİ MU­RAT SÖN­MEZ (Es­ki­şe­hir) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 11’in­ci mad­de­si üze­rin­de şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum.

Ça­lış­ma­la­rı­mı­zın ama­cı, müm­kün ol­du­ğun­ca hu­kuk­suz­lu­ğun önü­ne geç­mek, iş­lem­le­rin ko­lay­laş­ma­sı­nı sağ­la­mak. Çı­kar­dı­ğı­mız ka­nun­la da bir­ta­kım iyi­leş­tir­me­le­rin ola­ca­ğı­nı dü­şü­nü­yo­ruz. Bu amaç­la bu ça­lış­ma­la­rı ya­par­ken ba­zı iyi­leş­tir­me­le­rin ya­pıl­ma­sı­nın ya­nın­da bir iki dü­zel­til­me­si ge­re­ken ko­nu­yu da bu ve­si­ley­le di­le ge­tir­mek is­ti­yo­rum.

Bun­lar­dan bi­rin­ci­si, ta­pu da­i­re­le­rin­de iş­lem ya­pı­lır­ken, ge­nel­de va­tan­da­şı­mız ora­da sa­de­ce ba­ğım­sız bö­lüm nu­ma­ra­sıy­la iş­le­mi­ni yap­tır­mak­ta, fa­kat, iş­lem yap­tır­dı­ğı sı­ra­da, da­ha ev­vel gör­dü­ğü ba­ğım­sız bö­lüm, ya­ni ye­rin­de­ki ba­ğım­sız bö­lüm­le ta­pu­da­ki o nu­ma­ra­nın ay­nı olup ol­ma­dı­ğı­nın bel­ki far­kın­da bi­le de­ğil. Çün­kü, iş­lem sı­ra­sın­da ta­pu­da hiç­bir za­man pro­je çı­ka­rı­lıp da, si­zin al­dı­ğı­nız yer bu­nun­la ay­nı mı di­ye gös­te­ril­me­mek­te. Eğer da­ha ev­vel de bir ki­şi ta­lep eder­se, ge­nel­de ta­pu da­i­re­le­rin­de pro­je­yi gös­ter­mek­ten çe­ki­ni­lip be­le­di­ye­le­re yön­len­di­ril­mek­te, fa­kat be­le­di­ye­de­ki pro­je­le­rin ba­ğım­sız bö­lüm nu­ma­ra­la­rı ya­zıl­ma­mak­ta­dır. Ya­ni, in­san­lar, al­dık­la­rı ye­rin bü­yük­lü­ğü­nün ya da ye­ri­nin bu­ra­sı mı ol­du­ğu­nu ke­sin ola­rak bi­le­me­mek­te. Ben eks­per hiz­met­le­ri yap­tı­ğım za­man, ço­ğu za­man, git­ti­ğim za­man, da­i­re­ler­de, kar­şı­lık­lı kom­şu­la­rın bir­bir­le­ri­nin da­i­re­sin­de otur­duk­la­rı­na şahit ol­dum. Bel­ki on beş-yir­mi yıl­dır apart­man­da otu­ru­yor­lar, fa­kat kar­şı kom­şu­su­nun mül­kü şah­sa ait, bir­bir­le­ri­nin da­i­re­le­rin­de otu­ru­yor­lar. Ki­mi­si ka­çak, ça­tı ara­sı­na ya­pı yap­mış, da­i­re­si­ni ba­ğım­sız bö­lüm ola­rak sa­tı­yor, fa­kat in­ce­le­me şan­sı­na sa­hip ol­ma­dı­ğı için, alan şahıs 90 met­re­ka­re­lik da­i­re­yi 180 met­re­ka­re da­i­re di­ye fa­hiş fi­yat­la sa­tın ala­bi­li­yor. Bu­nun için, bu ko­nu­da ta­pu da­i­re­le­rin­de ko­lay­lık gös­te­ril­me­si ge­rek­ti­ği­ne ina­nı­yo­rum.

İkin­ci bir ko­nu da ya­pı de­ne­tim­le­riy­le il­gi­li. Ül­ke­miz­de ya­pı de­ne­tim­le­ri, bir ya­pı de­ne­tim fir­ma­la­rı va­sı­ta­sıy­la ya­pı­lı­yor, baş­ka il­ler­de de fen­ni me­su­li­yet uy­gu­la­ma­sıy­la. Ya­pı de­ne­tim uy­gu­la­ma­sı ni­ye di­ğer il­le­re de yay­gın­laş­tı­rı­la­mı­yor aca­ba? Ya­ni, bi­zim iki il ara­sın­da­ki in­san­la­rı­mı­zın can­la­rı­nın de­ğer­le­ri bir­bir­le­rin­den fark­lı mı­dır?

Ya­pı de­ne­tim sis­te­min­de gö­ze çar­pan il­ginç bir du­rum da­ha var. Mü­te­ah­hit fir­ma, ya­pı de­ne­tim fir­ma­sı­nı ken­di se­çi­yor. Ya­ni, be­nim ya­pı­mı sen de­net­le di­yor, üc­re­ti­ni pa­zar­lık ya­pı­yor, böy­le bir sis­tem­den uy­gun bir de­net­le­me so­nu­cu bul­ma­mız imkânı var mı­dır? Ya­pı de­ne­tim fir­ma­sı da bir da­ha iş ala­bil­me kay­gı­sıy­la, ta­bii ki ba­zı ha­ta­la­rı gör­me­mez­lik­ten ge­le­bi­lir. Bu­nun mu­hak­kak önü­ne ge­çi­le­bil­me­li. Dün­ya­nın hiç­bir ye­rin­de, in­san ya da fir­ma, de­net­le­yi­ci­si­nin pat­ro­nu ola­maz. Ben pat­ron ola­ca­ğım, be­nim ele­ma­nım be­ni de­net­le­ye­cek. Böy­le bir uy­gu­la­ma ol­ma imkânı yok. Bu­nun da bir an ev­vel dü­zel­til­me­si ge­rek­ti­ği­ne ina­nı­yo­rum.

Ka­nun ta­sa­rı­sı­nın ül­ke­mi­ze ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yo­rum, te­şek­kür edi­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Sön­mez.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ben söz is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – 11’in­ci mad­de üze­rin­de, şah­sı adı­na, Düz­ce Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ce­lal Er­bay söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Er­ba­y… Yok.

Sa­yın Genç, bu­yu­ru­nuz.

Beş da­ki­ka sü­re­niz var­dır.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun  23’ün­cü mad­de­sin­de ya­pı­lan de­ği­şik­lik­le il­gi­li mad­de üze­rin­de söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Bu 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun 23’ün­cü mad­de­si de, kat ma­lik­le­ri­nin mec­bu­ri­ye­ti­ni ku­ra­la bağ­la­yan bir mad­de. Ge­ti­ri­len de­ği­şik­lik, as­lın­da uy­gun da bir de­ği­şik­lik.

Bu ve­si­ley­le ta­bii dep­rem me­se­le­le­ri bu­ra­da di­le ge­ti­ril­di­ği için, ken­di ilim­de de çok önem­li bir dep­rem me­se­le­le­ri var. Bi­li­yor­su­nuz, dep­rem ku­şa­ğı­nın geç­ti­ği en önem­li böl­ge­ler­den bi­ri­si Tun­ce­li-Bin­göl bö­lü­mü. Da­ha ön­ce de bu kür­sü­de di­le ge­tir­miş­tim, 1991 yı­lın­da Pü­lü­mür ve Er­zin­can dep­re­mi mey­da­na gel­di­ği za­man, Pü­lü­mü­r’­ün Mey­dan­lar Ma­hal­le­si­’n­de yüz yet­miş ye­di ta­ne dep­rem ko­nu­tu ya­pıl­mış­tı. Son­ra­dan, 2003 yı­lın­da, bu­ra­da cid­di bir dep­rem da­ha mey­da­na gel­di ve o dep­rem­de, o 1992 ta­ri­hin­de ya­pı­lan ev­le­rin yüz­de 100’ü kul­la­nı­la­maz hâle gel­di ve o dep­rem­den, ya­ni 2003’den bu­gü­ne ka­dar on­la­rın üze­rin­de en ufak bir iyi­leş­tir­me ya­pıl­ma­dı, o ev­ler öy­le met­ruk du­rum­da ka­lı­yor.

Ay­rı­ca, Pü­lü­mür Hükûmet Ko­na­ğı o ta­rih­te tah­rip ol­du -ben bu­ra­da söy­le­dim, ba­na ina­nıl­ma­dı- ama, herhâlde Hükûmet bu ko­nu­nun da üze­rin­de dur­muş, Pü­lü­mür Hükûmet Ko­na­ğı da ay­nen met­ruk du­rum­da kal­dı ve bu­gün, kay­ma­kam­lık, dev­le­tin bü­tün me­mur­la­rı böy­le kuş yu­va­la­rı gi­bi bir yer­ler­de kal­mak­ta­dır. İnşal­lah, bu önü­müz­de­ki dö­nem­de bu yer­ler ya­pı­la­cak.

Ay­rı­ca, böl­ge ya­tı­lı oku­lu di­ye Pü­lü­mü­r’­de çok bü­yük bir böl­ge ya­tı­lı oku­lu ya­pıl­dı. Bu böl­ge ya­tı­lı oku­lu da ta­ma­men ha­rap ol­du, bin ki­şi­lik bir öğ­ren­ci ka­pa­si­te­si­ne ce­vap ve­re­cek bir ka­pa­si­te­dey­di, o da ha­rap hâle gel­di kıs­men, onun­la il­gi­li de bir şey ya­pıl­ma­dı. İş­te em­ni­yet loj­man­la­rı yı­kık, em­ni­yet bi­na­sı yı­kık ve ma­a­le­sef o ci­var­lar da iş­te ta­bii göz­den ırak ol­du­ğu için kim­se de o ta­raf­la­ra git­me­di. Ya­ni, 2003 ta­ri­hin­de ora­da dep­rem mey­da­na gel­di, bir tek herhâlde Sa­yın Ze­ki Er­ge­zen bir de­fa git­ti, on­dan baş­ka da hiç­bir dev­let ba­ka­nı böl­ge­ye git­me­di ve o hâlde on­lar bek­li­yor­lar. İnşal­lah, bu Hükûme­tin de ak­lı ba­şı­na ge­lir, Tun­ce­li de ak­lı­na ge­lir. On­dan son­ra da ora­da­ki o dep­rem­de böy­le yı­kı­lan, otu­ru­la­maz hâle ge­len, me­se­la o Mey­dan­lar Ma­hal­le­si­’n­de­ki yüz yet­miş ye­di bi­na­nın dü­zelt­me­si ya­pı­lır ve tek­rar on­lar ye­ni­den iskâna mü­sa­it hâle ge­ti­ri­le­bi­lir.

Şim­di de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, yi­ne ben bir ve­si­ley­le de söy­le­miş­tim, ba­kın Tun­ce­li­’­de bir tek yük­se­ko­kul var, 1992’de ga­li­ba, ik­ti­sa­di ve ida­ri bi­lim­ler fa­kül­te­si ku­rul­ma­sı için ka­nun çı­kar­dık, ka­nun da var. Bu­gü­ne ka­dar o ik­ti­sa­di ve ida­ri bi­lim­ler fa­kül­te­si hâlâ açıl­ma­dı, ama o açıl­sa da ora­da, ma­a­le­sef, yurt hâlle­dil­me­di. İş­te 500 bin ta­ne öğ­ren­ci var, de­fa­lar­ca bu­ra­da di­le ge­tir­dim, Tun­ce­li­’­de o yurt so­ru­nu hâlle­dil­me­di. Şim­di bu yurt so­ru­nu na­sıl hâlle­di­le­cek? Bu yurt so­ru­nu hâlle­dil­me­yin­ce öğ­ren­ci­ler gi­dip ora­da ka­yıt­la­rı­nı don­du­ru­yor­lar ve do­la­yı­sıy­la, ora­da bir tek yük­se­ko­kul var, bu yük­se­ko­kul da, ma­a­le­sef, eği­ti­me el­ve­riş­li hâle gel­me­yin­ce­… Ya­ni, amaç, ora­da eği­ti­mi ya­pa­ma­mak du­ru­mu­na ge­tir­mek. İş­te, ma­a­le­sef, Hükûme­tin ora­ya ba­kış açı­sı bu­ra­da böy­le. Şim­di, siz­ler be­nim böl­gem­de­ki bir ile bu göz­le ba­kar­sa­nız, ben de si­ze bu göz­le ba­ka­rım, ya­ni si­zin bak­tı­ğı­nız göz­le ba­ka­rım.

Şim­di, bi­raz ön­ce Sa­yın Ba­kan di­yor ki: “Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu yan­lış bil­gi ve­ri­yor.” En­te­re­san bir şey. Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu, Cum­hur­baş­kan­lı­ğı adı­na de­net­le­me ya­pan bir ku­rum. Bu Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu han­gi ra­po­run­da ger­çek dı­şı bir dü­zen­le­me yap­mış­sa çık­sın Sa­yın Ba­kan bu­ra­da söy­le­sin. Ya­ni, Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu üye­le­ri, Cum­hur­baş­ka­nı­nın ata­dı­ğı, be­nim bil­di­ğim ka­da­rıy­la, çok seç­kin, dev­le­tin yö­ne­ti­min­de çok be­lir­li bil­gi­si, gör­gü­sü ve ta­raf­sız­lı­ğı her­kes ta­ra­fın­dan ka­bul edi­len ki­şi­ler. Eğer, bu ki­şi­ler, bu Hükûme­tin ka­nun din­le­mez, ya­sa din­le­mez, hu­kuk din­le­mez ken­di ic­ra­at­la­rı­nı ve bü­rok­rat­la­rı­nın ic­ra­at­la­rı­nı bir ra­por hâlin­de tes­pit et­miş­se “Efen­dim, bun­lar ger­çek de­ğil­dir.” de­mek için ge­lip bu­ra­da on­la­rı or­ta­ya koy­mak la­zım, den­mek la­zım ki: “Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu­nun dü­zen­le­di­ği şu ra­por ger­çek­le­re ay­kı­rı­dır.”

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Genç, lüt­fen sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ger­çek­le­re ay­kı­rı ra­por dü­zen­le­mek ay­nı za­man­da bir suç­tur. Ya­ni, kos­ko­ca dev­le­tin De­net­le­me Ku­ru­lu üye­le­ri gi­de­cek TO­Kİ­’­nin he­sap­la­rı­nı in­ce­le­ye­cek, ba­ka­cak ki TO­Kİ in­şa­at ruh­sa­tı alın­ma­dan in­şa­at­la­rı iha­le et­miş, in­şa­at­la­ra baş­la­mış. Me­se­la, ben, Tun­ce­li­’­de gör­düm, ba­zı yer­ler­de o ka­dar çok ek­sik TO­Kİ in­şa­at­la­rı var ki va­tan­daş­lar için­de otur­mu­yor. Ba­na o za­man ge­tir­miş­ler­di, bı­rak­mış­lar­dı. Me­se­la be­nim il­çem­de TO­Kİ­’­ye bir iha­le ve­ril­miş, mü­te­ah­hit yok or­ta­da. Ya­ni, şim­di, bun­lar ile­ri­de gel­di­ği za­man in­ce­le­me­si­ni ya­pa­rız, ama bi­zim gör­dü­ğü­müz ka­da­rıy­la da geç­miş­te Bul­ga­ris­ta­n’­dan göç­men­ler gel­di­ği za­man, ha­va­a­la­nı yo­lun­da o za­man in­şa­at ruh­sa­tı alın­ma­dan bir iha­le ya­pıl­mış­tı. Bil­di­ğim ka­da­rıy­la, o za­man­ki ba­kan hak­kın­da biz gen­so­ru öner­ge­si ver­miş­tik, hat­ta Mec­lis so­ruş­tur­ma­sı öner­ge­si ver­miş­tik ve Mec­lis so­ruş­tur­ma­sı açıl­mış­tı, ama bu Hükûmet za­ma­nın­da de­ne­tim kalk­tı­ğı için, ma­a­le­sef, bir­çok şey­ler­den ha­ber­si­ziz.

Mad­de­de bun­la­rı be­lirt­mek üze­re söz al­dım, he­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum efen­dim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Genç.

11’in­ci mad­de­yi oy­la­ma­ya ge­çi­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 11’in­ci mad­de ka­bul edil­miş­tir.

12’nci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MADDE 12. - 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 25 in­ci mad­de­si­nin ikin­ci ve dör­dün­cü fık­ra­la­rı aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

"Bu gi­bi bir kat ma­li­ki hak­kın­da, ba­ğım­sız bö­lü­mün mül­ki­ye­ti­nin da­va ta­ri­hin­de­ki de­ğe­ri o kat ma­li­ki­ne öde­ne­rek bu mül­ki­ye­tin di­ğer kat ma­lik­le­ri­ne, ar­sa pay­la­rı ora­nın­da dev­re­dil­me­si için da­va­nın açıl­ma­sı, ak­si ka­rar­laş­tı­rıl­mış ol­ma­dık­ça, di­ğer kat ma­lik­le­ri­nin sa­yı ve ar­sa pa­yı ço­ğun­lu­ğuy­la ka­rar  ver­me­si­ne bağ­lı­dır. Bu ka­ra­ra rağ­men kat ma­lik­le­rin­den bir kıs­mı bu da­va­yı aç­mak is­te­mez­se, da­va­yı öte­ki kat ma­lik­le­ri açar ve hâkim hü­küm ver­me­den ön­ce de­vir be­de­li­nin ile­ri­de hak sa­hi­bi­ne öden­mek üze­re ban­ka­da üçer ay­lık va­de­li he­sa­ba ya­tı­rıl­ma­sı ve mak­bu­zu­nun ib­ra­zı için da­va­cı­la­ra re­sen be­lir­le­ye­ce­ği uy­gun bir sü­re ve­rir. De­vir be­de­li­nin sü­re­si için­de ya­tı­rıl­dı­ğı­na iliş­kin bel­ge ib­raz edil­di­ğin­de ve da­va­nın ka­bu­lü ha­lin­de hâkim, da­va­lı­nın ba­ğım­sız bö­lü­mü­nün mül­ki­ye­ti­nin da­va­yı aç­mış olan kat ma­lik­le­ri­ne ar­sa pay­la­rı ora­nın­da dev­re­dil­me­si­ne ve de­vir be­de­li­nin iş­le­miş fa­i­ziy­le bir­lik­te da­va­lı­ya öden­me­si­ne ka­rar ve­rir."

"Bu mad­de­de­ki da­va hak­kı, de­vir ko­nu­sun­da kat ma­lik­le­rin­ce alı­nan da­va aç­ma ka­ra­rı­nın öğ­re­nil­me­si ta­ri­hin­den baş­la­ya­rak al­tı ay ve her hal­de da­va hak­kı­nın do­ğu­mun­dan baş­la­ya­rak beş yıl için­de kul­la­nıl­maz­sa ve­ya da­va se­be­bi or­ta­dan kalk­mış­sa dü­şer."

BAŞ­KAN – 12’nci mad­de üze­ri­ne, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Ar­da­han Mil­let­ve­ki­li Sa­yın En­sar Öğüt söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­ru­nuz efen­dim. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

CHP GRU­BU ADI­NA EN­SAR ÖĞÜT (Ar­da­han) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li ar­ka­daş­lar; 35 sı­ra sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu hak­kın­da söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­pi­ni­zi say­gı­la­rım­la se­lam­la­rım.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun ta­bii ki hak­lı­lık­la­rı var. Ben, o ko­nu­ya gi­re­ce­ğim ama, on­dan ön­ce Do­ğu Ana­do­lu kır­sa­lın­da in­şa­at­tan bah­se­de­ce­ğim. Do­ğu ve Gü­ney­do­ğu, ya­ni ik­lim şart­la­rı ağır olan, ya­zı kı­sa, kı­şı uzun olup in­şa­at se­zo­nu­nun ol­ma­dı­ğı bir böl­ge­de in­şa­at yap­mak­tan bah­se­de­ce­ğim. Evet, in­şa­at se­zo­nu­nun ol­ma­dı­ğı be­nim böl­gem Ar­da­han var, Kars var, bu­na ben­zer yük­sek yer­ler­de beş ay­lık bir in­şa­at se­zo­nu var. Bu beş ay­lık in­şa­at se­zo­nu olan yer­ler­de, ma­a­le­sef dev­let, millî bir har­ca­ma ya­pı­yor, millî bir har­ca­ma da bo­şa gi­di­yor. Ni­ye? Şim­di, nor­mal­de dev­let, yap­tır­dı­ğı bi­na­la­rın hak ediş­le­ri­ni ba­tı­da­ki hak ediş­le­re gö­re ay­dan aya gön­de­ri­yor. Ama, ora­da­ki se­zon beş ay son­ra ka­pan­dı­ğı için, mart­ta gel­me­yen pa­ra, hiç­bir şekil­de ora­da hiç­bir işe ya­ra­mı­yor. Bu ne­den­le, şim­di ör­nek ve­re­ce­ğim: Ar­da­han Hükûmet Bi­na­sı, on dört yıl­dır bi­ti­ri­le­mi­yor. Bir dev­let, ken­di hükûmet bi­na­sı­nı on dört yıl­da ya­pa­maz mı? Ya­pa­mı­yor. Bu se­ne, iş­te –in­şal­lah- bel­ki aça­ca­ğız.

Ba­kın, Ar­da­han-Ar­da­nuç yo­lu se­kiz yıl­dır ya­pıl­mı­yor ve dün­ya ka­dar pa­ra git­ti. O pa­ray­la, ba­tı­da, bel­ki on­dan da­ha çok iş ya­pı­la­bi­lir­di. Ni­ye? Za­ma­nın­da git­mi­yor. Kar yağ­dı­ğı za­man don ya­pı­yor, in­şa­at du­ru­yor. Ör­nek, bir yurt ya­pıl­ma­sı için, Tür­ki­ye Oda­lar ve Bor­sa­lar Bir­li­ği –sağ ol­sun- ay­nı yurt­tan bi­ri­ni Os­ma­ni­ye­’­de, bir di­ğe­ri­ni de Ar­da­ha­n’­da yap­tı. Os­ma­ni­ye­’­de­ki yurt bit­ti, Ar­da­ha­n’­da­ki yurt hâlen bit­me­di ve mü­te­ah­hi­din pa­ra­sı­nı iş adam­la­rın­dan top­la­dık, ver­dik -mü­te­ah­hit bı­rak­tı- ye­ni­den iha­le ya­pıl­dı, ne za­man bi­te­ce­ği de bel­li de­ğil.

Şim­di bun­la­rı ni­ye söy­lü­yo­rum ar­ka­daş­lar? Em­ni­yet mü­dür­lü­ğü bi­na­sı hâlen bit­me­di. Ya­ni, bu, sa­de­ce Ar­da­ha­n’­da de­ğil; Kar­s’­ta da, Va­n’­da da, Ağ­rı­’­da da, Er­zu­ru­m’­da da, Bit­li­s’­te de böy­le. Çün­kü, ora­nın ik­lim şart­la­rı çok ağır, beş ay­lık in­şa­at se­zo­nu var. Şim­di ora­nın in­şa­at se­zo­nu ile Düz­ce­’­nin ve­ya Os­ma­ni­ye­’­nin ve­ya İstan­bu­l’­un in­şa­at se­zo­nu­nu bir tu­tu­yor, Plan­la­ma­dan ona gö­re pa­ra çı­kı­yor, Ma­li­ye­den ona gö­re pa­ra çı­kı­yor. Ona gö­re pa­ra çık­tı­ğı za­man kar­de­şim, iş­te Do­ğu Ana­do­lu, gü­ney­do­ğu onun için kal­kın­mı­yor. Adam di­yor ki: “Ya, dev­let iş­te bir bi­na ya­pa­cak, okul ya­pa­cak, se­kiz yıl­da bi­tir­mi­yor ve­ya yurt ya­pa­cak, se­kiz yıl­da bi­tir­mi­yor. Hükûmet bi­na­sı ya­pa­cak, dev­le­ti tem­si­len bir hükûmet bi­na­sı ya­pa­cak, on dört yıl­da bit­mi­yor. Ni­ye bu dev­let böy­le ya­pı­yor? Ya­ni, bi­ze şeyi ne, biz­de­ki sı­kın­tı­sı ne?” Ora­da­ki va­tan­daş da öy­le söy­lü­yor. O za­man ça­re ne­dir? Bü­yük Mil­let Mec­li­si­dir, biz­ler, hal­kın seç­ti­ği in­san­lar.

Şim­di sa­yın ba­kan­la­rım bu­ra­da, Ba­yın­dır­lık Ba­ka­nı da bu­ra­da. Ben is­tir­ham edi­yo­rum, bu ko­nu­la­rı lüt­fen göz önün­de tu­ta­lım, coğ­ra­fi ve ik­lim şart­la­rı ağır olan, in­şa­at se­zo­nu kı­sa olan böl­ge­le­re lüt­fen öde­nek­le­ri fark­lı ya­pa­lım. Ya­ni, ora­la­rın yıl­lık öde­me­si­ni şubat ayın­da, mart ayın­da ya­pa­lım. Eki­me ka­dar ça­lış­tı ça­lış­tı, ça­lış­maz­sa za­ten ekim­den son­ra kar ya­ğı­yor, du­ru­yor. Bu ne­den­le, ben sa­yın ba­kan­la­rım­dan is­tir­ham edi­yo­rum bu ko­nu­yu, bir.

İkin­ci­si, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, ya­pı de­net­le­me şir­ket­le­ri var. Bu ya­pı de­net­le­me şir­ket­le­ri­nin bir kıs­mı -ba­zı­la­rı­nı ten­zih edi­yo­rum- dört dört­lük ya­pı de­ne­ti­mi ya­pa­mı­yor­lar. Ba­kın, ben, yurt dı­şın­da, Lib­ya­’­da in­şa­at yap­tım. Ora­da, ina­nın, ya­pı de­net­le­yi­ci­si fir­ma­lar ge­lir be­to­nu alır­lar­dı, be­to­nu la­bo­ra­tu­var­da test eder­ler­di, de­mi­rin St-37’ye uy­gun olup ol­ma­dı­ğı­nı, ya­ni yu­mu­şak­lı­ğı­nı öl­çer­ler­di, de­mi­rin bağ­la­nış şek­li­ni de gö­rür­ler­di, ona gö­re be­to­nu dök­me­ye izin ve­rir­ler­di. Tür­ki­ye­’­de hak ge­ti­re, böy­le bir şey yok. 17 Ağus­tos 1999’da­ki İzmit dep­re­min­de ben Geb­ze­’­de in­şa­at ya­pı­yor­dum. Biz, al­mış ol­du­ğu­muz kül­tü­re gö­re, tec­rü­be­ye gö­re bi­na yap­tık. İna­nın, ye­min edi­yo­rum, o Geb­ze­’­de, Ko­ca­e­li­’­de, Göl­cü­k’­te yı­kı­lan bi­na­la­rın ço­ğu bi­linç­siz bi­na­lar. Ya­ni doğ­ru dü­rüst be­to­nun do­za­jı yok, de­mi­rin ka­lın­lı­ğı yok, hat­ta -ba­kın çok önem­li, bu­ra­da, sa­yın ba­kan­lar not al­sın­lar- Tür­ki­ye­’­de­ki de­mir had­de­ha­ne­le­ri­nin ço­ğu hur­da de­mir­den in­şa­at de­mi­ri  çe­ki­yor­lar. Hur­da de­mir­den çe­ki­len in­şa­at de­mi­ri sert olu­yor, dep­rem vur­du­ğu za­man da, bir de tam ma­na­sıy­la kay­na­ma­dı­ğı için, kı­rıp bi­na­yı yı­kı­yor. Hal­bu­ki Ka­ra­bü­k’­ün çek­miş ol­du­ğu ve­ya ba­zı had­de­ha­ne­le­rin çek­miş ol­du­ğu de­mir­le­rin yu­mu­şak­lı­ğı ve St 37’ye uy­gun ol­ma­sı, yu­mu­şak ol­du­ğu için, dep­rem ne ka­dar vu­rur­sa vur­sun sal­la­nır, ama bi­na yı­kıl­maz. İş­te bu çok önem­li, bu çok has­sas du­ru­yor ve ulus­la­ra­ra­sı bü­tün in­şa­at fir­ma­la­rı bu­nun üze­rin­de du­ru­yor­lar. Bu çok önem­li. Sa­yın Ba­ka­nım, siz­den is­tir­ham edi­yo­rum, had­de­ha­ne­ler derhâl kon­trol al­tı­na alın­sın, St 37’ye uy­gun de­mir çe­ki­mi yap­sın­lar.

Şim­di, her gün “Mar­ma­ra Böl­ge­si et­ra­fın­da dep­rem ola­cak, bin­ler­ce bi­na yı­kı­la­cak, şu ka­dar millî ser­vet gi­de­cek, in­san­la­rı­mız öle­cek.” di­yor­lar. Ted­bir alan yok. Ba­kın, ben bir öne­ri su­nu­yo­rum: Mar­ma­ra Böl­ge­si­’­nin 500 met­re de­rin­li­ğin­de ne ka­dar bi­na var­sa, bu bi­na­la­ra iki­şer kat, üçer kat kat ila­ve­si ve­ril­sin be­le­di­ye­ler ta­ra­fın­dan. İki­şer kat ve­ya üçer kat kat ila­ve­si ve­ri­lir­se her­kes bi­na­sı­nı yı­kar ye­ni­den ya­par. O za­man ne olur? Sağ­lam, dep­re­me da­ya­nık­lı bi­na olur. Ha, bu, ak­si tak­dir­de “Efen­dim, biz man­to­la­ma sis­te­mi ya­pa­lım -ya­ni güç­len­dir­me di­ğer adıy­la- bil­mem ne ya­pa­lı­m…” Güç­len­dir­me, ina­nın bi­na­yı da­ha çok ha­sar­lı ya­pı­yor. Şim­di, bir ko­lo­nun güç­len­dir­me­si­ni dü­şü­nün. Kom­pre­sö­rü gö­tü­rü­yor­su­nuz, ta­ban be­to­nu­nu kı­ra­cak­sı­nız, za­ten o sar­sın­tı­dan bi­na iyi­ce sal­la­nı­yor, o ko­lon; sal­lan­dı­ğı za­man, ona man­to­la­ma yap­sa­nız da o es­ki hâli­ni al­mı­yor. Bu­nu, çok iyi, tek­nik ar­ka­daş­lar bi­lir. Bu ba­kım­dan, en iyi­si, ya­ni, ör­ne­ğin, on da­i­re­lik bi­na­ya iki kat da­ha ve­ri­lir­se, o iki ka­tın ge­ti­ri­siy­le bi­na ye­ni­den ya­pı­lır ve böy­le­ce Mar­ma­ra Böl­ge­si kur­tu­lur. Di­ğer tür­lü, o bi­na­la­rın hep­si­ni yı­ka­ca­ğız, ye­ni­den ya­pa­ca­ğız; müm­kün de­ğil. Va­tan­daş yık­mak is­te­mi­yor. Ben, ha­sar­lı bi­na­da otu­ru­rum ama yı­ka­mam, çün­kü ya­pa­mam, pa­ram yok di­yor. Ama, iki kat ve­ya üç kat ila­ve ve­ri­lir­se, o iki kat ve­ya üç ka­tın ge­li­ri­ne bi­raz da ken­di­si kat­kı su­nar­sa, yı­kar, ye­ni­den bi­na ya­par. Bu da, bü­tün va­tan­daş­lar ara­sın­da yay­gın bir şekil­de ka­bul gör­müş­tür. Ben, bu­nu araş­tı­ra­rak bu­ra­da ko­nu­şu­yo­rum ar­ka­daş­lar. Bu ne­den­le, Mar­ma­ra Böl­ge­si­’­ni de böy­le kur­ta­ra­bi­li­riz.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bir ke­re, in­şa­at de­net­le­me şir­ket­le­ri in­şa­at­la­rı doğ­ru dü­rüst kon­trol et­me­di­ği için, ah­bap ça­vuş iliş­ki­le­ri ya­pıl­dı­ğı için, ya­pı­lan şu an­da­ki bi­na­la­rın ço­ğu ha­sar­lı ola­cak, gö­re­cek­si­niz, Al­lah gös­ter­me­sin, bir dep­rem­de.

Ba­kın, vib­ra­tör ne­dir, kim­se bil­mi­yor. Vib­ra­tör ne­dir, da­ha kim­se bil­mi­yor. Hâlen da­ha be­to­nu dö­kü­yor ka­lı­ba­… Vib­ra­tör uzun bir şey­dir, elek­trik­li­dir -bil­me­yen­ler için söy­lü­yo­rum- sok­tu­ğu­nuz za­man be­to­nun içi­ne, tit­re­şim ya­par ve be­ton otu­rur. Hâlen de­mir çu­buk­la onu oturt­ma­ya ça­lı­şı­yor. Hal­bu­ki, vib­ra­tö­rü sok­tu­ğu­nuz za­man tit­rer ve be­ton otu­rur, otur­du­ğu za­man da sağ­lam olur. Ha, onu ni­ye kul­lan­mı­yor be­to­na, çün­kü, ka­lı­bı za­yıf tu­tu­yor; vib­ra­tö­rü tit­re­tir­se bu de­fa ka­lıp pat­lar, ka­lıp pat­lar­sa, o za­man da­ha kö­tü olur. O za­man ne olu­yor? Faz­la ka­lıp har­ca­mış olu­yor. Bu­na bir stan­dart ge­tir­mek la­zım. Sa­yın ba­kan­la­rı­mız bu­ra­da­… Bu ne­den­le­… Ben, si­zin faz­la za­ma­nı­nı­zı al­mak is­te­mi­yo­rum ama, uma­rım, bu ko­nuş­ma­la­rı­mı tu­ta­nak­lar­dan sa­yın ba­kan­la­rı­mız tek­rar ala­rak, kon­trol ede­rek, Tür­ki­ye­’­nin bir da­ha kö­tü bir dep­rem ola­yıy­la kar­şı kar­şı­ya gel­me­me­si için bir ça­lış­ma ya­pa­cak­la­rı­nı umu­yor, he­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Öğüt.

12’nci mad­de üze­rin­de, şah­sı adı­na Ka­ra­man Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Mev­lüt Ak­gün söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Ak­gün. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

MEV­LÜT AK­GÜN (Ka­ra­man) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 12’nci mad­de­si üze­rin­de şah­sım adı­na söz al­mış bu­lun­mak­ta­yım. Bu ve­si­ley­le yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Kıy­met­li ar­ka­daş­la­rım, nü­fu­sun hız­la ço­ğal­ma­sı, kır­sal alan­lar­dan şehir­le­re doğ­ru gö­çün hız­lan­ma­sı, şehir­leş­me­nin art­ma­sı gi­bi ne­den­ler­den do­la­yı in­san­la­rın or­tak ya­şa­ma alan­la­rı hız­la art­mak­ta­dır. Bu ar­tış, ay­nı za­man­da bir or­tak ya­şa­ma kül­tü­rü mey­da­na ge­tir­mek­te­dir. İş­te bu iliş­ki­le­ri dü­zen­le­yen kat mül­ki­ye­ti ko­nu­su as­lın­da hu­ku­kun en so­run­lu ve ay­nı za­man­da en di­na­mik alan­la­rın­dan bi­ri­si­dir. De­ni­le­bi­lir ki, za­ten hu­kuk, baş­lı ba­şı­na her­ke­sin or­tak hür­ri­yet sa­ha­sı­nı be­lir­le­yen ve kar­şı­lık­lı te­ca­vüz­le­ri en­gel­le­yen or­tak ya­şa­ma kül­tü­rü­dür.

Or­tak ya­şa­ma alan­la­rın­da bir­lik­te ya­şa­mak­tan do­ğan hak­lar bu­lun­du­ğu gi­bi so­rum­lu­luk­lar da mev­cut­tur. Ör­ne­ğin, bir apart­man­da kat ma­li­ki­nin ça­tı, bod­rum ka­tı, mer­di­ven boş­lu­ğu, oto­park gi­bi or­tak yer­ler­den his­se­si ora­nın­da ya­rar­lan­ma hak­kı var­sa, ay­nı ki­şi­nin or­tak gi­der­ler­den do­la­yı, ör­ne­ğin ya­kıt pa­ra­sı, elek­trik, bi­na­nın ta­mi­ra­tı gi­bi gi­der­le­re de his­se­si ora­nın­da ka­tıl­ma­sı zo­run­lu­lu­ğu var­dır. Bir kat ma­li­ki­nin, iş­te or­tak olan bu yü­küm­lü­lü­ğü­nü ye­ri­ne ge­tir­me­me­si ba­zen di­ğer kat ma­lik­le­ri için çe­kil­mez bir hâle ge­le­bi­lir. Me­se­la bir kat ma­li­ki ay­lar­ca, se­ne­ler­ce ya­kıt gi­de­ri­ni öde­me­di­ği za­man, mü­te­ad­dit de­fa­lar ic­ra ta­ki­bi­ne ko­nu ol­du­ğu za­man di­ğer kat ma­lik­le­ri hak­la­rı­nı na­sıl el­de ede­cek­ler­dir? İş­te as­lın­da 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun 25’in­ci mad­de­si bu hu­su­su dü­zen­le­mek­tey­di. İş­te bu mad­de, gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz 12’nci mad­dey­le de­ğiş­ti­ril­mek­te­dir. Bu mad­de, hem Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun en önem­li mad­de­le­rin­den bi­ri­si­dir hem de ye­ni dü­zen­le­me uy­gu­la­ma­da bü­yük bir ra­hat­lı­ğı mey­da­na ge­tir­mek­te­dir. Çün­kü mad­de­nin es­ki hâlin­de, da­va aç­mak için, kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca, ya­ni bü­tün kat ma­lik­le­ri­nin ka­tıl­dı­ğı kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca ka­rar ve­ril­me­si esa­sı be­nim­sen­mi­şi. Ye­ni dü­zen­le­mey­le, da­va aç­ma hak­kı ko­lay­laş­tı­rıl­mak is­te­nil­miş ve ak­si ka­rar­laş­tı­rıl­ma­dık­ça, di­ğer kat ma­lik­le­ri­nin sa­yı ve ar­sa pa­yı ço­ğun­lu­ğu ye­ter­li ka­bul edil­miş­tir, ya­ni ço­ğun­luk esa­sı­na ge­çil­miş­tir.

Yi­ne ay­nı mad­dey­le, da­va­la­rın uzun sür­me­si ve ka­rar­la­rın ke­sin­leş­me­si­nin za­man al­ma­sı dü­şü­nü­le­rek, hem uy­gu­la­ma­yı ko­lay­laş­tır­mak hem de de­vir es­na­sın­da de­vir be­de­li­ni, ya­ni da­va­lı­nın hak­la­rı­nı ko­ru­mak için, gay­ri­men­ku­lün de­ğe­ri­ni ko­ru­mak ama­cıy­la, de­vir be­de­li­nin ban­ka­ya üçer ay­lık va­de­li he­sa­ba ya­tı­rıl­ma­sı ve be­de­lin fa­i­ziy­le bir­lik­te da­va­lı­ya öden­me­si esa­sı ge­ti­ril­miş­tir.

Yi­ne ye­ni dü­zen­le­mey­le, es­ki dü­zen­le­me­de za­man aşı­mı sü­re­si­nin baş­lan­gı­cı­nın sü­rek­li te­red­dü­de yol aç­ma­sı dü­şü­nü­le­rek, da­va aç­ma hak­kı, kat ma­lik­le­rin­ce alı­nan da­va aç­ma ka­ra­rı­nın öğ­re­nil­me­si ta­ri­hin­den baş­la­ya­rak al­tı ay ve her hâlde hak­kın do­ğu­mun­dan iti­ba­ren beş yıl ola­rak za­man aşı­mı müd­de­ti dü­zen­len­miş­tir. Bu dü­zen­le­me, be­lirt­ti­ğim gi­bi, uy­gu­la­ma­da mey­da­na ge­len be­lir­siz­lik ve te­red­düt­le­ri or­ta­dan kal­dır­mak ama­cıy­la mey­da­na ge­ti­ril­miş­tir.

Ya­pı­lan dü­zen­le­me­ler, ger­çek­ten uy­gu­la­ma­yı ra­hat­la­ta­cak dü­zen­le­me­ler­dir.

Ben, bu dü­zen­le­me­le­rin or­tak ya­şa­ma alan­la­rın­da da­i­mi dost­luk­lar ve kar­deş­lik­ler kur­ma­sı di­le­ğim­le, ta­sa­rı­nın ha­yır­lar ge­tir­me­si­ni te­men­ni edi­yor, yü­ce he­ye­ti­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ak­gün.

12’nci mad­de üze­rin­de şah­sı adı­na Ko­ca­e­li Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Azi­ze Si­bel Gö­nül söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Gö­nül. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

AZİ­ZE Sİ­BEL GÖ­NÜL (Ko­ca­e­li) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 12’nci mad­de­si hak­kın­da söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Söz­le­ri­me baş­la­ma­dan ön­ce yü­ce he­ye­ti say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Kap­sam­lı de­ni­le­bi­le­cek bir ka­nun de­ği­şik­li­ği olan bu ya­sa ta­sa­rı­sı­nın ama­cı, ya­pı­laş­ma­da­ki ba­zı boş­luk­la­rı gi­der­mek ve uy­gu­la­ma­da or­ta­ya çı­kan prob­lem­le­ri gi­der­mek­tir. Ni­te­kim, yü­rür­lük­te­ki Ka­nun ge­re­ğin­ce, kat ma­lik­le­rin­den bi­ri­ni, Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­na gö­re ken­di üs­tü­ne dü­şen borç­la­rı ve hü­küm­le­ri ye­ri­ne ge­tir­me­mek su­re­tiy­le di­ğer kat ma­lik­le­ri­nin hak­la­rı­nı on­lar için çe­kil­mez hâle ge­le­cek de­re­ce­de ih­lal et­ti­ği du­rum­lar­da, di­ğer kat ma­lik­le­ri­nin ken­di ar­sa pay­la­rı ora­nın­da, ih­lal­de bu­lu­nan kat ma­li­ki­nin o ba­ğım­sız bö­lüm üze­rin­de mül­ki­yet hak­kı­nın ken­di­le­ri­ne dev­ri­ni sağ­la­ma­la­rı için kat ma­lik­le­ri ku­ru­lu­nun ba­sit ço­ğun­luk­la ka­ra­rı ge­rek­li­dir. Bu ço­ğun­luk sağ­la­na­maz­sa, da­va­yı, dev­ri is­te­yen di­ğer kat ma­lik­le­ri aça­bi­li­yor­du. Ta­sa­rı da özü iti­ba­rıy­la ay­nı dü­zen­le­me­yi ön­gör­müş­tür, an­cak, tüm kat ma­lik­le­ri adı­na da­va açıl­ma­sı için ara­nan ba­sit ço­ğun­luk de­ği­şe­cek, ma­lik­le­rin sa­yı ve ar­sa pa­yı ço­ğun­lu­ğuy­la ka­rar al­ma­la­rı ge­re­ke­cek­tir.

Di­ğer bir de­ği­şik­lik de, ku­rul­da ge­rek­li ço­ğun­lu­ğun sağ­la­na­ma­ma­sı du­ru­mun­da, mah­ke­me­nin, dev­ri is­te­yen di­ğer ma­lik­le­rin ta­lep­le­ri yö­nün­de ka­rar ve­re­bil­me­le­ri için mah­ke­me­de bu kat ma­lik­le­ri­nin, de­vir be­de­li­ni üçer ay­lık va­de­li he­sa­ba ya­tır­ma­la­rı­nı ve mak­bu­zu ib­raz et­me­le­ri­ni ara­ya­cak­tır. Bu ma­na­da Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nu­n’­un çok yön­lü so­run­la­rı çö­züm­le­ye­rek, zor ve te­la­fi­si müm­kün ol­ma­yan ne­ti­ce­le­ri or­ta­dan kal­dı­ra­ca­ğı ka­na­a­tiy­le ya­sa­nın ha­yır­lı ve uğur­lu ol­ma­sı­nı di­li­yor, yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Gö­nül.

Mad­de üze­rin­de bir öner­ge var­dır, oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­nın çer­çe­ve 12 nci mad­de­si ile de­ğiş­ti­ril­me­si ön­gö­rü­len 23/6/1965 ta­rih­li ve 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­nun 25 in­ci mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sın­da ge­çen “da­va ta­ri­hin­de­ki de­ğe­ri” iba­re­si­nin “hük­me en ya­kın ta­rih­te­ki de­ğe­ri” ola­rak de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

                   Be­kir Boz­dağ                  Ke­mal Ana­dol                               Ok­tay Vu­ral

                        Yoz­gat                               İzmir                                            İzmir

                  Mus­ta­fa Eli­taş                 Fev­zi Şan­ver­di                             A. Si­bel Gö­nül

                        Kay­se­ri                              Ha­tay                                           Ko­ce­li

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – İsa­bet­li­dir, ni­sa­bı­mız yok; tak­di­re bı­ra­kı­yo­rum efen­dim.

BAŞ­KAN – Hükûmet öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ka­tı­lı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Ko­nuş­mak is­te­yen?

Nİ­HAT ER­GÜN (Ko­ca­e­li) – Ge­rek­çe okun­sun.

BAŞ­KAN – Ge­rek­çe­yi oku­tu­yo­rum:

Ge­rek­çe:

Da­va ta­ri­hi ile hü­küm ta­ri­hi ara­sın­da ge­nel­lik­le uzun bir za­man di­li­mi bu­lun­mak­ta­dır. Bu sü­reç­te ta­şın­ma­zın de­ğe­rin­de olu­şa­cak ar­tış­lar, ma­lik aley­hi­ne bir za­ra­ra ve dev­ra­lan­lar le­hi­ne se­bep­siz zen­gin­leş­me­ye yol aç­mak­ta­dır. Ya­sa ko­yu­cu, böy­le­si bir hak­sız so­nu­cu hu­ku­ki­leş­ti­re­mez. Bu­nu ön­le­me­nin yo­lu, eş­ya za­rar­la­rın­da da in­san za­rar­la­rı doğ­rul­tu­sun­da hü­küm ta­ri­hi­ne ya­kın ve­ya en ya­kın de­ğer esa­sı­nın be­nim­sen­me­si­dir; hat­ta ifa ta­ri­hi­ne ka­dar en­deks­le­me me­to­du­nu ter­cih et­mek­tir. Tek­li­fin ama­cı ta­şın­ma­zın de­vir ve in­ti­kal ta­ri­hin­de­ki re­el de­ğe­ri­ne yak­la­şan bir de­ğe­ri te­mi­ne yö­ne­lik ada­let il­ke­si­ni sağ­la­mak­tır. Bu gi­bi da­va­la­rın uza­ma­sı ha­lin­de, hü­küm za­ma­nın­da bir de­ğer keş­fi­nin ya­pıl­ma­sı ge­re­ke­bi­lir.

BAŞ­KAN – Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Öner­ge ka­bul edil­miş­tir.

Ka­bul edi­len öner­gey­le bir­lik­te 12’nci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 12’nci mad­de öner­gey­le bir­lik­te ka­bul edil­miş­tir.

13’ün­cü mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 13- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 26 ncı mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sı aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

"Kat ir­ti­fa­kı sa­hip­le­rin­den bi­ri ken­di­ne dü­şen borç­la­rı, no­ter ara­cı­lı­ğıy­la  ya­pı­lan ih­ta­ra rağ­men, bu ih­tar ta­ri­hin­den baş­la­ya­rak iki ay için­de ye­ri­ne ge­tir­mez­se di­ğer­le­ri­nin ya­zı­lı is­te­mi üze­ri­ne hâkim, onun ar­sa pa­yı­nın ve kat ir­ti­fa­kı­nın da­va ta­ri­hin­de­ki de­ğe­ri kar­şı­lı­ğın­da, öte­ki pay­daş­la­ra, ar­sa pay­la­rı ora­nın­da dev­ri­ne ka­rar ve­rir."

BAŞ­KAN – 13’ün­cü mad­de üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Amas­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hü­se­yin Ün­sal söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Ün­sal.

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

CHP GRU­BU ADI­NA HÜ­SE­YİN ÜN­SAL (Amas­ya) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 13’ün­cü mad­de­siy­le il­gi­li ola­rak, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Söz­le­ri­me baş­lar­ken he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­la­rım.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu mad­dey­le il­gi­li bir or­tak –sa­nı­rım- öner­ge ge­le­cek. Bu öner­ge­ye de ka­tı­lı­yo­ruz.

Da­va ta­ri­hin­de­ki­… Ben bu met­ni bir oku­ya­yım: “Kat ir­ti­fa­kı sa­hip­le­rin­den bi­ri ken­di­ne dü­şen borç­la­rı, no­ter ara­cı­lı­ğıy­la ya­pı­lan ih­ta­ra rağ­men, bu ih­tar ta­ri­hin­den baş­la­ya­rak iki ay için­de ye­ri­ne ge­tir­mez­se di­ğer­le­ri­nin ya­zı­lı is­te­mi üze­ri­ne hâkim, onun ar­sa pa­yı­nın ve kat ir­ti­fa­kı­nın da­va ta­ri­hin­de­ki de­ğe­ri kar­şı­lı­ğın­da, öte­ki pay­daş­la­ra, ar­sa pay­la­rı ora­nın­da dev­ri­ne ka­rar ve­rir.” hük­mü ye­ri­ne, “da­va ta­ri­hin­de­ki” iba­re­si­nin ye­ri­ne “hük­me en ya­kın ta­rih­te­ki de­ğe­ri” ola­rak ko­nu­lur­sa, sa­nı­rım, o mah­ke­me­nin o gün­ler­de ve­re­ce­ği bi­lir­ki­şi ra­po­ruy­la ve tes­pit­le­riy­le bu ko­nu çö­zül­müş ola­cak. Bu öner­ge de­ği­şik­li­ğiy­le, bu mad­de­nin le­hin­de oy kul­la­na­ca­ğı­mı da ifa­de et­mek is­te­rim.

Bu ara­da, ta­bii ki, bi­raz ön­ce­ki 9’un­cu mad­de­de­ki ko­nuş­mam­da, yan­lış an­la­şıl­ma ol­ma­mak üze­re, bir ko­nu­yu tek­rar et­mek is­ti­yo­rum. Ben Sa­yın Ba­ka­na bu ko­nu­yu izah eder­ken, Top­lu Ko­nut İda­re­siy­le il­gi­li ku­ru­luş­la­rın Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu­nun 2004 yı­lıy­la il­gi­li ic­ra­at­la­rı­nız­dan do­la­yı “ya­pı ruh­sa­tı ol­ma­dan baş­la­nan in­şa­at­lar­da ruh­sa­tın bir an ön­ce alın­ma­sı” iba­re­si­nin Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu ra­po­run­da yer al­dı­ğı­nı söy­le­dim. Do­la­yı­sıy­la, böy­le bir ra­po­run ya­zıl­ma­sın­da, sa­nı­rım, Cum­hur­baş­kan­lı­ğı ma­ka­mı gi­bi ma­ka­mın al­tın­da gö­rev ya­pan Dev­let De­net­le­me Ku­ru­lu­nun olum­suz bir şekil­de, yok­tan icat ede­rek böy­le bir iba­re­yi kul­lan­ma­sı­nı bek­le­me­miz za­ten müm­kün de­ğil­dir. Kal­dı ki, bu ko­nu Yük­sek De­net­le­me Ku­ru­lu­nun da gün­de­mi­ne gel­miş. Yük­sek De­net­le­me Ku­ru­lu­nun da bu ko­nuy­la il­gi­li, sa­de­ce bu­nun­la ala­ka­lı de­ğil, TO­Kİ ta­ra­fın­dan ida­re edi­len Em­lak Gay­ri­men­kul Or­tak­lı­ğı Ano­nim Şir­ke­ti ta­ra­fın­dan ha­sı­lat pay­la­şım mo­de­liy­le iha­le edi­len pro­je­ler­de ger­çek­leş­ti­ri­len mev­zu­a­ta ay­kı­rı usul­süz iş­lem ve ih­mal so­nu­cun­da, şir­ke­tin ka­mu­sal var­lık­la­rı­nın em­sal­le­ri­ne gö­re ba­riz şekil­de dü­şük fi­yat­lar uy­gu­lan­mak su­re­tiy­le el­den çı­ka­rıl­dı­ğı, bu şekil­de Ser­ma­ye Pi­ya­sa­sı Ka­nu­nu­’­nun 15’in­ci mad­de­si kap­sa­mın­da şir­ke­tin mal var­lı­ğın­da ve kârın­da azal­ma­ya yol aç­tı­ğı tes­pit edil­miş, Baş­ba­kan­lık Tef­tiş Ku­ru­lu ile Ser­ma­ye Pi­ya­sa­sı Ku­ru­lu­nun bir­lik­te yü­rü­te­ce­ği bir in­ce­le­me ve so­ruş­tur­ma ta­le­bin­de bu­lu­nul­muş­tur. Do­la­yı­sıy­la, böy­le bir so­ruş­tur­ma­ya yol aça­cak da bir tes­pit Yük­sek De­net­le­me Ku­ru­lu­nun de­ne­tim ele­man­la­rı ta­ra­fın­dan ve Yük­sek De­net­le­me Ku­ru­lu üye­le­ri ta­ra­fın­dan da or­ta­ya kon­muş­tur. Bu­nun­la da ye­ti­nil­me­miş, bu ko­nuy­la il­gi­li ola­rak, Da­nış­tay, za­ten “ha­sı­lat pay­la­şım” mo­de­liy­le ya­pı­lan iha­le­le­rin yö­net­me­lik­le­ri­nin usul­süz­lü­ğü­ne ka­rar ve­re­rek bu yö­net­me­lik­le­rin de­ğiş­ti­ril­me­si­ni is­te­miş. Za­ten Hükûme­ti­niz de he­men  Şubat 2007 ta­ri­hin­de bu yö­net­me­lik hü­küm­le­ri­ni de­ğiş­ti­re­rek, o gü­ne ka­dar ha­sı­lat pay­la­şım mo­de­li iş­le­ri­ni de bir an ön­ce hal­let­miş ol­du­nuz.

Bi­zim bu­ra­da dep­rem­le il­gi­li söy­le­dik­le­ri­miz, bu ko­nuy­la il­gi­li söy­le­dik­le­ri­mi­zin al­tın­da çok cid­di bir ger­çek var ki, bu ola­yı si­ya­se­ten çok göz önü­ne al­mak is­te­mi­yo­ruz. Dep­rem he­pi­mi­zin so­ru­nu. Ya­ni dep­rem,  Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si­nin, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si­nin so­ru­nu de­ğil, he­pi­mi­zin so­ru­nu. Do­la­yı­sıy­la bu­nun­la il­gi­li öne­ri­le­ri­mi­zi, su­nuş­la­rı­mı­zı ya­par­ken de bi­raz bu­nu si­ya­set­ten uzak bir an­la­yış içe­ri­sin­de yap­ma­ya da müm­kün ol­du­ğun­ca gay­ret edi­yo­ruz.

O za­man ben si­ze da­ha cid­di öne­ri­ler­le ge­li­yo­rum. Bu dep­rem­le il­gi­li bu­gü­ne ka­dar ted­bir al­ma­dı­nız. Yap­tı­ğı­nız iş­ler var. Yap­tı­ğı­nız iş­ler, doğ­ru iş­ler şun­lar: Ya­ra­la­rı sar­dı­nız. Bu ko­nu­da çok hak­lı ge­rek­çe­le­ri­niz var. Bu ko­nu­da hiç­bir iti­ra­zı­mız yok, ama uy­gar dev­let­ler, de­min de söy­le­di­ğim gi­bi, sos­yal dev­let an­la­yı­şı içe­ri­sin­de sa­de­ce ya­ra­la­rı sar­mak­la kal­maz, ola­sı do­ğal afet­ler­le, dep­rem risk­le­riy­le il­gi­li de ted­bir­le­ri­ni ön­ce­den alır. Bu ko­nuy­la il­gi­li, be­n… Sa­yın Baş­ba­kan Yar­dım­cı­sı da bu­ra­day­dı, şu an­da Sa­yın Ba­ka­nı­mız da bu­ra­da, ger­çi ken­di­si şu an­da Ada­let Ba­ka­nı, ama bu ko­nuy­la il­gi­li Ba­kan­lar Ku­ru­lu­na gö­tü­re­ce­ği öne­ri­de, ben öne­ri­le­ri­mi şun­lar ola­rak söy­le­mek is­ti­yo­rum:

Özel­lik­le mu­ha­le­fe­tin de için­de bu­lun­du­ğu bir kon­sey oluş­tu­run. Za­ten bu kon­sey var. Bu kon­se­yin içi­ne mu­ha­le­fe­ti de ka­ta­rak dev­le­tin dep­rem kon­se­yi­ni ulu­sal bir kon­sey ha­li­ne ge­tir­me­ye lüt­fen ça­lı­şın. Ye­rel yö­ne­tim­ler, Ba­yın­dır­lık ve İskân Ba­kan­lı­ğı ve TO­Kİ ara­sın­da yet­ki kar­ga­şa­sı­nı or­ta­dan kal­dı­rın.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, TO­Kİ is­te­di­ği gi­bi plan yap­ma yet­ki­si­ne sa­hip. Bir de sa­nı­rım Özel­leş­tir­me İda­re­si var, böy­le is­te­di­ği gi­bi pla­n… Ve be­le­di­ye­le­r… Şim­di, TO­Kİ gi­di­yor, pla­nı­nı ya­pı­yor, be­le­di­ye­ye de bir sü­re ve­ri­yor, “bu ka­dar gün içe­ri­sin­de bu pla­nı ka­bul eder­sen eder­sin, et­mez­sen ben bu pla­nı uy­gu­la­rım” di­yor, on­dan son­ra da baş­lı­yor iş­te ora­da ha­sı­lat pay­la­şım mo­del­le­ri. Biz, bu an­la­yı­şı da bu kar­ga­şa­yı da or­ta­dan kal­dı­ra­cak, Ba­yın­dır­lık ve İskân Ba­kan­lı­ğı nez­din­de ya­pı­la­cak bir ça­lış­ma­ya, bu­ra­da ka­nun mu var, yö­net­me­lik­le il­gi­li her tür­lü ça­lış­ma­ya gö­nül­den des­tek ve­re­ce­ği­mi­zi ifa­de edi­yo­ruz. Bu yet­ki kar­ga­şa­sı­nı lüt­fen kal­dı­rın. Bu, dep­re­mi çok il­gi­len­di­ren, güç­len­dir­me ko­nu­su­nu çok il­gi­len­di­ren bir ko­nu. Do­la­yı­sıy­la, o kon­sey ne­de­niy­le bun­la­rı ya­pa­bi­lir­si­niz.

Mut­la­ka bir baş­ba­kan yar­dım­cı­sı tüm ça­lış­ma­la­rın ko­or­di­nas­yo­nun­dan so­rum­lu ol­sun. Halk, kim­den, ne­den so­rum­lu ol­du­ğu­nu, kim­den he­sap so­ra­ca­ğı­nı bil­sin ve sek­sen bir ilin -yap­tı­nız, ha­yır­lı ol­sun- fay hat­la­rı göz önü­ne alı­na­rak “ile­ri­de dö­nü­şe­bi­le­cek kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­ri” di­ye de ad­lan­dır­dı­ğı­nız pro­je­le­rin hep­si­ni ye­ni kent par­ça­la­rın­dan oluş­tur­ma­ya dik­kat edin, bu ko­nuy­la il­gi­li he­men plan­la­rı ha­ya­ta ko­yun.

Top­lu­ma ait ka­mu ya­pı­la­rı­nı kı­sa za­man­da dep­re­me da­ya­nık­lı kı­lın. Has­ta­ne, okul, ka­mu bi­na­la­rı, köp­rü­ler, vi­ya­dük­ler ve tü­nel­ler ol­mak üze­re bir prog­ram da­hi­lin­de dep­re­me da­ya­nık­lı ha­le ge­ti­ril­me­si­ni sağ­la­yın. Bu ko­nuy­la il­gi­li uy­gu­la­ma prog­ra­mı­nı he­men top­lu­ma açın, hat­ta bu­ra­ya ge­ti­rin mu­ha­le­fet­le pay­la­şın, hep be­ra­ber bu ko­nu­nun üze­ri­ne, bir dep­rem po­li­ti­ka­sı ola­rak, hep be­ra­ber gi­de­lim. Bun­lar önem­li tes­pit­ler.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu­ra­ya ge­len her ar­ka­da­şı­mı­zın çok övü­ne­rek ko­nuş­tu­ğu bir ko­nu­ya da de­ğin­mek is­ti­yo­rum: Şu kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­ri. Bun­lar, dö­nü­şüm pro­je­le­ri ha­ki­ka­ten önem­se­ne­cek, fa­kat bun­lar sa­de­ce la­fıy­la ka­lı­nıp avu­nu­la­cak iş­ler de­ğil. Kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­ri­nin dün­ya­da­ki uy­gu­la­ma­la­rı­nı çok iyi ta­kip et­mek la­zım. Sa­nı­rım, ya Kü­çük­çek­me­ce Be­le­di­ye­si ya­hut da Bü­yük­çek­me­ce Be­le­di­ye­si -şim­di ak­lım­dan çık­tı- kent­se­l…

ASIM AY­KAN (Trab­zon) – Kü­çük­çek­me­ce.

HÜ­SE­YİN ÜN­SAL (De­vam­la) – Kü­çük­çek­me­ce­…

Kü­çük­çek­me­ce Be­le­di­ye­si, bu ko­nuy­la il­gi­li çok uy­gar, cid­di, ulus­la­ra­ra­sı bir ça­lış­ma­yı ye­ri­ne ge­tir­di. Bil­mi­yo­rum, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rı­mı­zın ha­be­ri var mı. Doğ­ru bir ça­lış­ma yap­tı. Bu ça­lış­ma, bir özel ça­lış­may­dı, bir be­le­di­ye bün­ye­sin­de ya­pı­lan bir ulus­la­ra­ra­sı ça­lış­may­dı. Şim­di, bu ça­lış­ma­yı da­ha ulu­sal dü­ze­ye çı­ka­ra­lım.

Kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­ri­ni, öy­le, rek­lam ya­pı­la­rak, ye­ni bir beş yıl­lık dö­nem­de bir ic­ra­at prog­ra­mı gi­bi ha­ya­ta sun­ma­nın an­la­mı yok. Kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­rin­de -de­min de pay­laş­tık, bu­ra­ya gel­di o in­san­lar, ör­ne­ğin, Su­lu­ku­le ör­ne­ğin­de- in­san­lar­la bu­nu pay­laş­ma­dan ba­şa­rı el­de et­mek müm­kün de­ğil. Kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­rin­de, o ma­hal­le­nin muh­ta­rın­dan, hal­kın­dan baş­la­ya­rak, o böl­ge­de bu­lu­nan si­vil top­lum ör­güt­le­rin­den baş­la­ya­rak, eğer bir sa­na­yi si­te­si­ni or­ta­dan kal­dı­rı­yor­sa­nız, o sa­na­yi si­te­si­nin yö­ne­ti­ci­le­ri­ni, o sa­na­yi böl­ge­si­nin yö­ne­ti­ci­le­ri­ni ve­ya sa­na­yi, ti­ca­ret oda­la­rı­nı, si­vil top­lum ör­güt­le­ri­ni işin içi­ne kat­maz­sa­nız ve­ya sa­de­ce dev­let er­kiy­le de­ğil, ye­rel yö­ne­tim er­kiy­le de­ğil, si­vil er­ki de or­tak bir pay­la­şım içi­ne kat­maz­sa­nız, dün­ya­da bu­nun hiç­bir ba­şa­rı­sı gö­zük­me­miş. Ba­kın, An­ka­ra­’­da da bir şeye gi­riş­me­ye baş­la­nıl­dı, İstan­bu­l’­da da böy­le bir “kent­sel dö­nü­şüm pro­je­si” adı al­tın­da ça­lış­ma­lar ya­pı­lı­yor ve top­lu­mun za­man za­man tep­ki­si­ni alı­yor­su­nuz.

Do­la­yı­sıy­la, kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­rin­de ya­pı­la­cak çok te­mel bir an­la­yış, ilk ön­ce o si­vil top­lu­mun se­si­ne ku­lak ver­mek­ten ge­çi­yor. Eğer o si­vil top­lu­mun se­si­ne ku­lak ver­me­den “Bu iş­le­ri ya­par ge­çe­riz biz bu işi do­zer ma­hi­ye­tin­de.” di­yor­sa­nız, bu ya­pı­lır ama onun adı “kent­sel dö­nü­şüm pro­je­si” ol­maz, “kent­sel da­yat­ma pro­je­si” olur, onun ar­ka­sın­dan da baş­ka şey­ler çı­kar. O za­man biz yi­ne çı­ka­rız, ba­kın “Ku­zey An­ka­ra Pro­je­sin­de kent­sel dö­nü­şüm pro­je­si ya­pa­ca­ğı­nı­za rant­sal bö­lü­şüm pro­je­si yap­mış­sı­nız.” de­riz, bu­ra­da ge­lir, si­ya­se­ten ko­nuş­ma­ya baş­la­rız.

Bu hak­kı eğer cid­di bir şekil­de gö­tür­me­ye ça­lı­şı­yor­sa­nız -bi­ze ver­me­mek için bu ko­nuş­ma hak­kı­nı- kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­rin­de de bir plat­form oluş­tu­run. Ba­kın, bu ül­ke­de, ger­çek­ten çok say­gın kent plan­cı­la­rı var, mi­mar­lar var ve dün­ya­da ad­la­rı sa­yı­lı in­san­lar var. Bun­la­rın hep­si­ni top­la­ya­lım, biz­ler de ge­le­lim, o plat­form­da bir tar­tı­şa­lım, ko­nu­şa­lım, var olan el­de­ki bü­yük­şe­hir pro­je­le­ri dâhil ol­mak üze­re on­la­rı bir ma­sa­ya ya­tı­ra­lım, ge­le­ce­ği­ne bir ba­ka­lım. Kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­rin­de böy­le bir an­la­yış­tan son­ra an­cak o pro­je­yi ha­ya­ta ge­çir­mek ko­nu­sun­da bir cid­di ça­lış­ma­ya hep be­ra­ber gi­re­lim. Eğer bu­nu yap­maz­sa­nız, biz bu kür­sü­ler­den, bir se­ne son­ra, iki se­ne son­ra “siz şu ko­nu­da rant yap­tı­nız, şu ko­nu­da bö­lü­şüm yap­tı­nız” di­ye ha­sı­lat pay­la­şım mo­del­le­ri gi­bi ya­pı­lan hak­sız­lık­la­rı bu­ra­ya ge­lir tek­rar ko­nuş­ma­ya baş­la­rız.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Ün­sal, lüt­fen sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız.

HÜ­SE­YİN ÜN­SAL (De­vam­la) – Ta­mam efen­dim.

Dep­rem ko­nu­sun­da­ki gö­rü­şü­mü­zün ve kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­ri ko­nu­sun­da­ki gö­rü­şü­mü­zün en or­tak ne­de­ni, bu­nu bir ulu­sal so­run, ulu­sal me­se­le hâli­ne ge­ti­re­rek hep be­ra­ber pay­la­şa­lım. Dep­rem ol­du­ğun­da he­pi­mi­ze olu­yor, par­ti ay­rı­mı, et­nik ay­rım, mez­hep ay­rı­mı, hiç­bir ay­rım yap­mı­yor. Do­la­yı­sıy­la, bu ko­nuy­la il­gi­li hep be­ra­ber pay­la­şa­ca­ğı­mız çok şey ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­rum. Bu ko­nu­da 60’ın­cı Hükûmet eğer du­yar­lı dav­ra­na­cak ise, biz­le­rin de bu ko­nuy­la il­gi­li kat­kı­la­rıy­la, biz­ler­le bir­lik­te si­vil top­lum ör­güt­le­ri­nin ve özel­lik­le üni­ver­si­te­le­rin de­ğer­li bi­lim adam­la­rıy­la -“o de­ğer­li bi­lim adam­la­rı da işi­ne bak­sın” man­tı­ğıy­la bak­ma­yın ve gel­sin­ler ko­nuş­sun­lar- hep be­ra­ber bu ko­nu­nun çö­zü­müy­le il­gi­li bir ça­lış­ma­yı yü­rü­te­lim.

Say­gı­la­rım­la. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ün­sal.

13’ün­cü mad­de üze­rin­de, şah­sı adı­na Ça­nak­ka­le Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Müj­dat Kuş­ku söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Kuş­ku. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

MÜJ­DAT KUŞ­KU (Ça­nak­ka­le) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

13’ün­cü mad­dey­le il­gi­li de, di­ğer mad­de­ler­de ol­du­ğu gi­bi çok iyi ha­zır­lan­mış ve hiç­bir sı­kın­tı ol­ma­yan bir mad­de­dir. Do­la­yı­sıy­la,  bu mad­dey­le il­gi­li söy­le­ne­cek faz­la bir şey yok.

Yal­nız, bü­tün ko­nuş­ma­cı ar­ka­daş­lar dep­rem­le il­gi­li has­sa­si­yet­ler üze­rin­de du­ru­yor­lar, hak­lı­dır­lar. Ama, esa­sın­da, ya­pı de­ne­ti­mi sa­de­ce şan­ti­ye­nin de­ne­ti­mi ola­rak al­gı­lan­ma­ma­lı­dır. Mut­la­ka ya­pı de­ne­ti­mi­nin en önem­li aya­ğı mal­ze­me stan­dar­dı­nın sağ­lan­ma­sı yo­lun­da ol­ma­lı­dır ve Ba­kan­lı­ğın da bu ko­nu­da cid­di bir ça­lış­ma­sı ol­du­ğu­nu ben bi­li­yo­rum. Önü­müz­de­ki dö­nem­de mal­ze­me stan­dar­dı­nı sağ­la­dı­ğı­mız­da, da­ha gü­ven­li ya­pı­lar, da­ha ka­li­te­li bi­na­lar yap­ma imkânı­nı bu­la­ca­ğız in­şal­lah.

Bu mad­de­nin mil­le­ti­mi­ze ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yo­rum. He­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Kuş­ku.

13’ün­cü mad­de üze­rin­de, şah­sı adı­na söz is­te­yen Kas­ta­mo­nu Mil­let­ve­ki­li Hak­kı Köy­lü.

Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Köy­lü.

HAK­KI KÖY­LÜ (Kas­ta­mo­nu) – Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­ka­nım.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li ar­ka­daş­lar; ko­nuş­ma­ma baş­la­ma­dan ön­ce he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

13’ün­cü mad­de­de ne di­yor? 13’ün­cü mad­de, 26’ncı mad­de­nin ikin­ci fık­ra­sın­da bir de­ği­şik­lik ya­pı­yor ve bu de­ği­şik­li­ğe gö­re “Kat ir­ti­fa­kı sa­hip­le­rin­den bi­ri ken­di­ne dü­şen borç­la­rı, no­ter ara­cı­lı­ğıy­la ya­pı­lan ih­ta­ra rağ­men öde­mez­se­…” şek­lin­de de­vam ede­rek, so­nun­da mah­ke­me ta­ra­fın­dan, bu­nu al­mak is­te­yen di­ğer ma­lik­ler, da­va ta­ri­hi­ne en ya­kın ta­rih­te­ki de­ğe­ri üze­rin­den sa­tın alı­yor­lar, mah­ke­me bu­na ka­rar ve­ri­yor.

Bu borç­lar ne­dir? Kı­sa­ca -bel­ki ka­nu­na bak­ma­mış olan ar­ka­daş­la­rı­mız var­dır- onu izah et­mek is­ti­yo­rum. Bu­ra­da bah­se­di­len borç, kat ir­ti­fa­kı sa­hip­le­ri, bu hak­ka ko­nu olan gay­ri­men­ku­lün ile­ri­de müş­te­rek mül­ki­ye­te çev­ril­mek üze­re ta­mam­lan­ma­sı, ya­pıl­ma­sı ve ruh­sat alın­ca­ya ka­dar ge­çen dö­nem içe­ri­sin­de har­ca­nan pa­ra­lar, her­ke­sin ka­tıl­ma­sı ge­re­ken pa­ra­lar ne ise bun­la­rı öde­mek zo­run­da­dır­lar. Bu ya­pım için ge­rek­li olan mas­raf­la­ra kat­lan­ma­yan­lar, bu mas­raf­la­rı öde­me­yen­ler -ya­ni bu­ra­da bah­se­dil­di­ği şekil­de, bu ki­şi­le­rin borç­la­rı­dır- iş­te bu bor­cu öde­me­yen­ler no­ter ta­ra­fın­dan ken­di­le­ri­ne gön­de­ri­len ih­tar üze­ri­ne ge­ne öde­mez­ler ise –ki, bu ih­ta­rı her­kes çe­ke­bi­lir, bu­ra­da ala­ca­ğı olan, hak­kı olan her­kes çe­ke­bi­lir, ora­da bir so­run yok­tur- ih­tar üze­ri­ne açı­la­cak da­va­da, da­va ta­ri­hi­ne en ya­kın sü­re içe­ri­sin­de­ki de­ğe­ri ne ise o de­ğer üze­rin­den ken­di­le­ri­ne ve­ri­lir. İşin esa­sı bu.

Bu ara­da bir şeye de­ğin­mek is­ti­yo­rum: Sa­yın En­sar Öğüt bah­set­ti de­min, ya­pı de­ne­tim ele­man­la­rı­nın so­rum­lu­lu­ğu­nu ge­re­ği gi­bi ye­ri­ne ge­tir­me­dik­le­ri­ni, hat­ta ba­zı­la­rı­nın ah­bap ça­vuş iliş­ki­si içe­ri­sin­de ol­duk­la­rı­nı söy­le­di. Evet, böy­le bir en­di­şe biz­de de var. Ama biz bu en­di­şe­yi gi­der­mek için, Mec­lis gün­de­mi­ne ge­len, bir­kaç gün ön­ce ko­mis­yo­nu­muz­dan ge­çen, te­mel ce­za ya­sa­la­rı­na uyum mak­sa­dıy­la, yüz yet­miş ta­ne ka­nun­da de­ği­şik­lik ya­pan bir ta­sa­rı­yı Ada­let Ko­mis­yo­nun­da ka­bul et­tik. Bu­nun içe­ri­sin­de, iş­te, ya­pı de­ne­tim ele­man­la­rı­nın so­rum­lu­lu­ğuy­la il­gi­li dü­zen­le­me­ler var.

Bu dü­zen­le­me­le­re gö­re ya­pı de­ne­tim ele­man­la­rı, şayet, ken­di de­ne­tim­le­rin­de ol­du­ğu, so­rum­lu­lu­ğun­da ol­du­ğu bi­na­da ge­rek­li de­ne­tim­le­ri ba­şı­na gi­dip yap­maz ise ve yap­mış gi­bi gös­te­rir­se, de­ne­tim so­nu­cun­da şart­na­me­ye, pla­na, pro­je­ye ve stan­dart­la­ra ay­kı­rı gör­dü­ğü hu­sus­la­rı, stan­dart­la­ra ve pro­je­ye ay­kı­rı de­ğil­miş gi­bi de­ğer­len­di­rir­se ve bu­na iliş­kin bu şekil­de ra­por tu­tar­sa, bu tak­dir­de Türk Ce­za Ka­nu­nu­’­nun ka­mu gö­rev­li­le­riy­le il­gi­li olan 257’nci mad­de­si­nin bi­rin­ci fık­ra­sın­da­ki “gö­re­vi kö­tü­ye kul­lan­ma” su­çuy­la ce­za­lan­dı­rı­la­cak­lar­dır. Ay­rı­ca, bu­nun ya­nın­da, dü­zen­le­miş ol­duk­la­rı ra­por da sah­te ka­bul edi­le­rek “bel­ge­de sah­te­ci­lik” su­çu­na gö­re ce­za­lan­dı­rı­la­cak­tır. Bun­dan son­ra, in­şal­lah, en kı­sa za­man­da o ya­sa­yı da çı­ka­ra­ca­ğız.

Bun­dan son­ra, ümit edi­yo­rum ki, ya­pı de­ne­tim ele­man­la­rı ken­di­le­ri­ne ve­ri­len so­rum­lu­lu­ğu ge­re­ği gi­bi ye­ri­ne ge­ti­re­cek­ler­dir. Bu­nu da açık­la­mak is­te­dim.

He­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum.(AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Köy­lü.

13’ün­cü mad­de üze­rin­de iki öner­ge var­dır.

Öner­ge­le­ri ön­ce ge­liş sı­ra­sı­na gö­re oku­ta­ca­ğım, son­ra ay­kı­rı­lık sı­ra­sı­na gö­re iş­le­me ala­ca­ğım.

İlk öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­nın çer­çe­ve 13 ün­cü mad­de­si ile de­ğiş­ti­ril­me­si ön­gö­rü­len 23/6/1965 ta­rih­li ve 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­nun 26 ncı mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sın­da ge­çen “da­va ta­ri­hin­de­ki de­ğe­ri” iba­re­si­nin “hük­me en ya­kın ta­rih­te­ki de­ğe­ri” ola­rak de­ğiş­ti­ril­me­si­ni adı­na arz ve tek­lif ede­riz.

                   Be­kir Boz­dağ                  Ke­mal Ana­dol                               Ok­tay Vu­ral

                        Yoz­gat                               İzmir                                            İzmir

                  Mus­ta­fa Eli­taş                 Fev­zi Şan­ver­di                             A. Si­bel Gö­nül

                        Kay­se­ri                              Ha­tay                                          Ko­ca­e­li

BAŞ­KAN – Şim­di, mad­de­ye en ay­kı­rı öner­ge­yi oku­tup iş­le­me ala­ca­ğım.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Öte­ki öner­ge­yi okut­ma­dı­nız Sa­yın Baş­kan.

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı ya­sa ta­sa­rı­sı­nın 13. mad­de­si­nin (no­ter ara­cı­lı­ğı ile) ifa­de­si­nin (kat ma­lik­le­rin­den bi­ri­nin ve­ya yö­ne­ti­ci­nin no­ter ara­cı­lı­ğı ile) bi­çi­min­de de­ğiş­ti­ril­me­si­ni say­gı­la­rı­mız­la arz ede­riz.

                    Ka­mer Genç                   Os­man Kap­tan                              Ah­met Er­sin

                        Tun­ce­li                             An­tal­ya                                          İzmir

                  Nes­rin Bay­tok                  Sel­çuk Ay­han                            R. Ke­rim Öz­kan

                        An­ka­ra                               İzmir                                          Bur­dur

BAŞ­KAN – Şim­di, mad­de­ye en ay­kı­rı öner­ge­yi oku­tup, iş­le­me ala­ca­ğım tek­rar.

Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Han­gi­si­ne efen­dim?

BAŞ­KAN – En ay­kı­rı ola­na.

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Han­gi­si ay­kı­rı iş­te?

BAŞ­KAN – En ay­kı­rı ola­na, en son oku­tu­la­na.

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Ka­tıl­mı­yo­ruz efen­dim en so­na.

BAŞ­KAN – Hükûmet öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Biz de ka­tıl­mı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Öner­ge hak­kın­da ko­nuş­mak is­te­yen?

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ko­nu­şa­ca­ğım efen­dim.

BAŞ­KAN – Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Genç.

Sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; be­nim öner­gem­de za­te­n… Mad­de, kat ir­ti­fak sa­hip­le­ri­nin borç­la­rı­nın ye­ri­ne ge­ti­ril­me­me­si ko­nu­sun­da bir dü­zen­le­me ge­tir­miş. Şim­di, mad­de­de di­yor ki: “Kat ir­ti­fa­kı sa­hip­le­rin­den bi­ri ken­di­ne dü­şen borç­la­rı, no­ter ara­cı­lı­ğıy­la ya­pı­lan ih­ta­ra rağ­men”. Şim­di, no­ter ara­cı­lı­ğıy­la kim ih­tar ya­pa­cak? Ya­ni, apart­ma­nın kat ma­li­ki, sa­hip­le­ri mi ya­pa­cak ve­ya on­la­rın ya­kın­la­rı mı ya­pa­cak, yö­ne­ti­ci mi ya­pa­cak? Bu­nu be­lirt­mek la­zım. Ya­ni, ben öner­gem­de di­yo­rum ki, kat ma­lik­le­rin­den bi­ri­si ve­ya apart­ma­nın yö­ne­ti­ci­si ma­ri­fe­tiy­le no­ter ka­na­lıy­la ken­di­si­ne ih­tar ya­pıl­ma­sı la­zım. “Ye­ri­ne ge­tir­mez­se, di­ğer­le­ri­nin ya­zı­lı is­te­mi üze­ri­ne” di­yor, bu di­ğer­le­ri kim? Ya­ni, ta­bi­i, Ko­mis­yon Baş­ka­nı bu ka­nu­nun ba­şın­da, mü­za­ke­re edi­lir­ken bu­ra­da, ha­ki­ka­ten hiç tas­vip edil­me­yen öy­le aca­yip bir dü­şün­ce tar­zı­nı di­le ge­tir­di ki ve ko­mis­yon ra­por­la­rın­da da be­lir­ti­yor­lar: “Efen­dim, biz geç­miş ko­mis­yon­la­rın mad­de­le­ri­ni gö­rüş­me­yiz, eğer şey eder­se Ge­nel Ku­rul­da, o söy­le­nen dü­şün­ce­ler mad­de­le­re der­ce­di­le­bi­lir.” O za­man si­zin Ko­mis­yon ola­rak gö­re­vi­niz ne kar­de­şim? Ya­ni Ko­mis­yon ola­rak gö­re­vi­niz ne? İç Tü­zük si­ze gö­rev ver­miş. İç Tü­zü­k’­ün ko­mis­yon­la­ra ver­di­ği gö­rev­le­rin hep­si­ni yok ede­cek­si­niz, 77’nci mad­de­de ne­den da­hi ila­ve edil­di­ği bel­li ol­ma­yan, ta­ma­men İç Tü­zü­k’­ün öte­ki hü­küm­le­ri­ni yok eden bir an­la­yış­la “Efen­dim, ilk ko­mis­yon­lar­ca be­nim­se­nen ta­sa­rı­nın mad­de­le­ri­ne geç­me­den ön­ce tü­mü­nü  be­nim­ser­si­niz, on­dan son­ra ge­ti­rip, ta­mam, ben da­ha ka­fa yor­mam, ge­ti­ri­rim, Ge­nel Ku­rul­da, eğer bu dü­şün­ce­ler ha­ki­ka­ten ta­sa­rı­ya der­ce­dil­me­si ge­re­ken fi­kir­ler ise, dü­şün­ce­ler ise der­ce­de­rim.” di­yor­su­nuz. Bu­ra­da ne ka­dar hak­lı da bir öner­ge ver­sek, ma­a­le­sef, ik­ti­dar par­ti­si, pe­şin hü­küm­le, bi­zim öner­ge­le­ri­mi­zi ka­bul et­mi­yor.

Ba­kın, ben on dört se­ne Da­nış­tay­da tet­kik hâkim­li­ği ve sav­cı­lık yap­tım sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri. Hâkim­ler bir ka­nu­nu in­ce­le­di­ği za­ma­n… Ba­kın, bu ka­nun­la­rın her ke­li­me­si baş­lı ba­şı­na uyuş­maz­lı­ğın çö­zü­mün­de çok önem­li bir rol oy­nu­yor ve do­la­yı­sıy­la, sağ­lık­lı bir ka­nun ya­pıl­ma­dı­ğı za­man, ka­nun­lar yer­li ye­ri­ne, bir­bir­le­riy­le bağ­lan­tı­lı ola­rak ve uyuş­maz­lı­ğın çö­zü­mün­de çok sağ­lık­lı bir man­tı­ğa otur­ma­dı­ğı za­man, hâkim­ler de tu­tu­yor her bi­ri­si bir ka­rar ve­ri­yor. İş­te, bir ba­kı­yor­su­nuz, ay­nı da­i­re­de, bı­ra­kın de­ği­şik hâkim­le­ri, ay­nı da­i­re­de de­ği­şik de­ği­şik ka­rar­lar ve­ri­li­yor.

Onun için, bu ka­nun­la­rın bu­ra­da ya­pıl­ma­sı sı­ra­sın­da eni­ne bo­yu­na tar­tı­şı­lıp ve han­gi ke­li­me­nin na­sıl yo­rum­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği, han­gi ko­nu­nun na­sıl yo­rum­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği bu­ra­da eni­ne bo­yu­na mü­za­ke­re edi­lir­se, bun­lar­la il­gi­li çı­kan uyuş­maz­lı­ğın yar­gı mer­ci­le­rin­de çö­züm­len­me­si sı­ra­sın­da bun­lar çok önem­li bi­rer do­ne olu­yor­lar ve do­la­yı­sıy­la, bu do­ne­le­re da­ya­lı ola­rak da, ora­da yar­gı mer­ci­le­rin­de gö­rev ya­pan hâkim­ler de doğ­ru dü­rüst ka­rar ve­rir­ler.

Şim­di, siz ko­mis­yon­la­ra gi­de­cek­si­niz, ko­mis­yon­lar da “Efen­dim, bir ko­mis­yon böy­le bir ka­rar ver­miş, ben mad­de­le­ri­ni in­ce­le­me­ye­yim.” di­ye­cek­si­niz. Böy­le bir man­tık ol­maz. Böy­le bir man­tık­la ha­re­ket eden kim­se­ler ko­mis­yon­da da gö­rev yap­mış sa­yıl­maz­lar.

Ben öner­gem­de di­yo­rum ki, işe açık­lık ge­ti­re­lim. İş­te, di­yo­ruz ki, no­ter ara­cı­lı­ğıy­la kim ih­tar ede­cek? Kat ma­lik­le­ri mi ede­cek? Pe­ki, ora­da­ki ka­pı­cı­nın da bu­ra­da men­fa­a­ti var ica­bın­da. Ka­pı­cı da ica­bın­da ih­tar­da bu­lu­na­cak mı? Onun için, böy­le, bun­la­rın, uyuş­maz­lık­la­rın çö­zü­mün­de­… Ya­ni, bu­ra­da bir men­fa­at iliş­ki­si var mı, yok mu? Ni­te­kim, bu­ra­da, tut­tu­lar, da­va ta­ri­hin­de­ki de­ğe­ri son­ra­dan fark et­ti­ler. Ya son­ra­dan fark edil­me­sey­di ne ola­cak­tı? Bu­ra­da, yi­ne, hak­kın­da iş­lem ya­pı­lan kat ma­li­ki za­ra­ra uğ­ra­ya­cak­tı.

Ben, onun için, öner­ge­min ka­bu­lü­nü is­ti­yo­rum. Bun­dan son­ra da, lüt­fen, Ko­mis­yon bu hu­yun­dan da vaz­geç­sin. Geç­miş ko­mis­yon­la­rın ka­bul et­ti­ği me­tin­le­ri tü­mü üze­rin­de gö­rüş­tük­ten son­ra mu­hak­kak mad­de­le­ri­ne geç­sin ve mad­de­le­ri tek tek in­ce­le­sin­ler. Eğer in­ce­le­mi­yor­lar­sa, o za­man Ko­mis­yon ola­rak ken­di­le­ri­ni emek­li­ye sevk et­sin­ler, ye­ni ko­mis­yon­lar ku­rul­sun bu ko­nu­da.

Say­gı­lar su­nu­yo­rum efen­dim.

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Sa­yın Baş­kan söz ala­bi­lir mi­yim?

BAŞ­KAN – Usul­den de­ğil­dir ama bi­li­yor­su­nuz.

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Usul de­ğil efen­dim. Ko­mis­yon­la il­gi­li it­ham ol­du­ğu için ge­nel bir açık­la­ma ri­ca edi­yo­rum.

BAŞ­KAN – Da­ha ön­ce­den açık­la­mış­tı­nız bu ko­nu­da.

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) - O de­ğil, bu ko­nu açık­lan­ma­dı efen­dim. Lüt­fe­der­se­ni­z…

Ko­mis­yo­nun her za­man söz al­ma hak­kı var efen­dim.

BAŞ­KAN – Bir da­ki­ka söz ve­ri­yo­rum.

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Çok de­ğer­li Ge­nel Ku­rul, bir de­fa, bu ka­nu­nun tas­lak met­ni, bu ka­nu­nun uy­gu­la­ma­sı­nın ba­şın­da olan Yar­gı­tay 18. Hu­kuk Da­i­re­si­nin baş­kan­lı­ğı­nı yap­tı­ğı bir uz­man ku­rul ta­ra­fın­dan ha­zır­lan­mış­tır, yü­rüt­me or­ga­nı de­ğer­len­dir­miş­tir ve ta­sa­rı­ya dö­nüş­tür­müş­tür. Ko­mis­yon her­han­gi bir re­ha­vet ve­ya ih­ma­le ma­hal ver­mek­si­zin, bü­tün mad­de­le­ri mü­za­ke­re­den ön­ce tet­kik et­mek­te­dir.

De­ğer­li Söz­cü­nün bil­gi nok­san­lı­ğı­nın ak­si­ne, şu an­da­ki fık­ra­da her­han­gi bir nok­san­lık yok­tur. İş­lem eh­li­ye­ti ya­sa­da özel ola­rak dü­zen­len­miş­tir. İhta­rın kim­le­rin ta­ra­fın­dan ya­pıl­ma­sı hu­su­su ka­nun­da ka­pa­lı de­ğil­dir, her mad­de­de ya­pıl­maz. Bu, çok önem­li.

Bu­ra­da “Efen­dim, di­ğer­le­ri kim?” de­nil­di. İptal da­va­sı­nı ve­ya de­vir ta­le­bi­ni kim der­me­yan ede­bi­le­cek­se, o. Sa­yın Söz­cü­nün di­ğer mad­de­ler­le bağ kur­ma­dan hu­ku­kun ve ka­nu­nun sa­de­ce sı­nır­la­rı­nı bu fık­ra­dan iba­ret sa­ya­rak Ko­mis­yo­nu it­ham et­mek ye­ri­ne, bu fık­ra­nın uzan­tı­sı olan di­ğer hü­küm­le­re bak­ma­sı da­ha önem­li­dir.

Bu­gün, ar­ka­daş­lar, bel­ki far­kın­da de­ği­liz, Türk yar­gı ta­ri­hin­de, da­va ta­ri­hin­de­ki de­ğer­den -eş­ya za­rar­la­rın­da- hü­küm ta­ri­hi­ne en ya­kın de­ğe­re ge­çi­ril­mek­le cid­di bir re­form ya­pı­yo­ruz, Yar­gı­ta­y’­ın yüz yıl­lık yan­lı­şın­dan dö­nü­yo­ru­z…

BAŞ­KAN – Sa­yın İyi­ma­ya­…

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Ana­ya­sa­’­mı­zın 35’in­ci mad­de­si­nin te­mi­na­tın­da olan mül­ki­yet hak­kı­nı ikâme du­rum­la­rın­da da iş­le­vi­ne uy­gun ko­ru­ma­ya alı­yo­ruz. Bu re­form ru­hu­nu or­ta­ya koy­mak ye­ri­ne -ki, Yar­gı­tay Baş­ka­nıy­la mü­za­ke­re­ler, ik­na­lar ya­pıl­dı ve re­form ha­re­ke­ti­dir, da­va ta­ri­hi de­ğe­rin­den hü­küm ta­ri­hi­ne ya­kın, en ya­kın ta­rih­te­ki de­ğer- bun­la­rı de­ğer­len­dir­mek ye­ri­ne, it­ham­cı de­ğer­len­dir­me­ler­le va­ra­bi­le­ce­ği­miz yer ne­re­si­dir bi­le­mi­yo­rum.

Say­gı­lar su­nu­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­rum.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­kan, ip­tal da­va­sın­dan bah­set­ti. Bu­ra­da ip­tal da­va­sı yok.

BAŞ­KAN – Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Öner­ge ka­bul edil­me­miş­tir.

Di­ğer öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­nın çer­çe­ve 13 ün­cü mad­de­si ile de­ğiş­ti­ril­me­si ön­gö­rü­len 23/6/1965 ta­rih­li ve 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­nun 26 ncı mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sın­da ge­çen “da­va ta­ri­hin­de­ki de­ğe­ri” iba­re­si­nin “hük­me en ya­kın ta­rih­te­ki de­ğe­ri” ola­rak de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

                                                                             Be­kir Boz­dağ (Yoz­gat) ve ar­ka­daş­la­rı

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – İsa­bet­li­dir, ni­sa­bı­mız ol­ma­dı­ğı için tak­di­re bı­ra­kı­yo­ruz.

BAŞ­KAN – Hükûmet?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ka­tı­lı­yo­ruz efen­dim.

Nİ­HAT ER­GÜN (Ko­ca­e­li) – Ge­rek­çe­yi oku­ya­lım efen­dim.

BAŞ­KAN – Ge­rek­çe­yi oku­tu­yo­rum:

Ge­rek­çe:

Da­va ta­ri­hi ile hü­küm ta­ri­hi ara­sın­da ge­nel­lik­le uzun bir za­man di­li­mi bu­lun­mak­ta­dır. Bu sü­reç­te ta­şın­ma­zın de­ğe­rin­de olu­şa­cak ar­tış­lar, ma­lik aley­hi­ne bir za­ra­ra ve­ya dev­ra­lan­lar le­hi­ne se­bep­siz zen­gin­leş­me­ye yol aç­mak­ta­dır. Ya­sa ko­yu­cu, böy­le­si bir hak­sız so­nu­cu hu­ku­ki­leş­ti­re­mez. Bu­nu ön­le­me­nin yo­lu, eş­ya za­rar­la­rın­da da in­san za­rar­la­rı doğ­rul­tu­sun­da hü­küm ta­ri­hi­ne ya­kın ve­ya en ya­kın de­ğer esa­sı­nın be­nim­sen­me­si­dir; hat­ta ifa ta­ri­hi­ne ka­dar en­deks­len­me me­to­du­nu ter­cih ede­cek­tir. Tek­li­fin ama­cı ta­şın­ma­zın de­vir ve in­ti­kal ta­ri­hin­de­ki re­el de­ğe­ri­ne yak­la­şan bir de­ğe­ri te­mi­ne yö­ne­lik ada­let il­ke­si­ni sağ­la­mak­tır. Bu gi­bi da­va­la­rın uza­ma­sı ha­lin­de, hü­küm za­ma­nın­da bir de­ğer keş­fi­nin ya­pıl­ma­sı ge­re­ke­bi­lir.

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon ve Hükûme­tin ka­tıl­dı­ğı öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­kan, mad­de­nin oy­lan­ma­sın­da ka­rar ye­ter sa­yı­sı­nın aran­ma­sı­nı is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN – Ka­bul et­me­yen­le­r… Ka­bul edil­miş­tir.

13’ün­cü mad­de­yi ka­bul edi­len öner­ge doğ­rul­tu­sun­da oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum, ka­rar ye­ter sa­yı­sı ara­ya­ca­ğım: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 13’ün­cü mad­de öner­ge doğ­rul­tu­sun­da ka­bul edil­miş­tir.

On da­ki­ka ara ve­ri­yo­rum.

 

Ka­pan­ma Sa­a­ti: 16.45

 

 

İKİN­Cİ OTU­RUM

Açıl­ma Sa­a­ti: 16.59

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li Şük­ran Gül­dal MUM­CU

KÂTİP ÜYE­LER: Ca­nan CAN­DE­MİR ÇE­LİK (Bur­sa), Fa­toş GÜR­KAN (Ada­na)

BAŞ­KAN – Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 20’nci Bir­le­şi­mi­nin İkin­ci Otu­ru­mu­nu açı­yo­rum.

35 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın gö­rüş­me­le­ri­ne kal­dı­ğı­mız yer­den de­vam ede­ce­ğiz.

Ko­mis­yon? Bu­ra­da.

Hükûmet? Bu­ra­da.

Ta­sa­rı­nın 14’ün­cü mad­de­si­ni oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 14- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 29 un­cu mad­de­si­nin üçün­cü fık­ra­sı­nın so­nu­na aşa­ğı­da­ki cüm­le ek­len­miş­tir.

"İlk top­lan­tı ile ikin­ci top­lan­tı ara­sın­da bı­ra­kı­la­cak za­man ye­di gün­den az ola­maz."

BAŞ­KAN – 14’ün­cü mad­de üze­rin­de grup­lar adı­na söz yok­tur.

Şah­sı adı­na, Kı­rık­ka­le Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Tu­ran Kı­rat­lı söz is­te­miş­tir.

Sa­yın Kı­rat­lı, bu­yu­ru­nuz.

Söz sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

TU­RAN KI­RAT­LI (Kı­rık­ka­le) – Sa­yın Baş­kan, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri; Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 14’ün­cü mad­de­siy­le il­gi­li şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Bu mad­dey­le ya­pıl­mak is­te­nen, kat ma­lik­le­ri ku­ru­lu­nun yıl­lık top­lan­tı şek­liy­le ala­ka­lı­dır. Do­la­yı­sıy­la, bu­nun­la ala­ka­lı çok faz­la söy­le­ne­cek bir şey yok­tur. Ma­lu­mu­a­li­niz, Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu 1966 yı­lın­da çı­ka­rıl­mış kırk bir yıl­lık bir ka­nun­dur. Es­ki­den tek par­sel­de tek kat­lı ya­pı ti­pi var­dı, şim­di tek par­sel­de bir­den çok ko­nut oluş­tu, bu se­bep­le de bir­çok so­run or­ta­ya çık­tı. Bun­la­rı çöz­mek üze­re, Hükûme­ti­miz bu ta­sa­rı­yı Mec­li­si­mi­ze ge­tir­di. Gör­dü­ğüm o ki, ik­ti­dar ve mu­ha­le­fe­tiy­le bü­tün par­ti­le­ri­mi­zin ta­sa­rı üze­rin­de bü­yük öl­çü­de uz­laş­mış ol­duk­la­rı­nı gö­rü­yo­rum. Bun­dan duy­du­ğum mem­nu­ni­ye­ti de ifa­de edi­yo­rum. Ben­den ön­ce söz alan çok de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri­miz, ta­sa­rı hak­kın­da söy­len­me­si ge­re­ken bir­çok şey­le­ri ifa­de et­ti­ler. Ben, bu­ra­da, tek­ra­ra düş­me­mek için sö­zü faz­la uzat­mak is­te­mi­yo­rum.

Ta­sa­rı­nın ka­nun­laş­ma­sı­nı umu­yor, mil­le­ti­miz için, özel­lik­le kat ma­lik­le­ri ve bi­zi he­ye­can­la bek­le­yen ki­ra­cı­lar için ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yor, say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Kı­rat­lı.

14’ün­cü mad­de üze­rin­de söz is­te­yen, Kah­ra­man­ma­raş Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Vey­si Kay­na­k…

Mad­de üze­rin­de iki öner­ge var­dır. Öner­ge­le­ri ön­ce ge­liş sı­ra­sı­na gö­re oku­ta­ca­ğım, son­ra ay­kı­rı­lık sı­ra­sı­na gö­re iş­le­me ala­ca­ğım.

İlk öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­nın çer­çe­ve 14 ün­cü mad­de­si­nin aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

                   Be­kir Boz­dağ                  Ke­mal Ana­dol                               Ok­tay Vu­ral

                        Yoz­gat                               İzmir                                            İzmir

                  Mus­ta­fa Eli­taş                 Fev­zi Şan­ver­di                             A. Si­bel Gö­nül

                        Kay­se­ri                              Ha­tay                                          Ko­ca­e­li

MAD­DE 14- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 29 un­cu mad­de­si­nin bi­rin­ci ve üçün­cü fık­ra­la­rı­na aşa­ğı­da­ki cüm­le­ler ek­len­miş­tir.

“Top­lu ya­pı­lar­da ise ku­rul­lar, en geç iki yıl­da bir de­fa­dan az ol­ma­mak üze­re yö­ne­tim plânla­rın­da gös­te­ri­len za­man­lar­da, böy­le bir za­man gös­te­ril­me­miş­se, ikin­ci tak­vim yı­lı­nın ilk ayı için­de top­la­nır.”

“İlk top­lan­tı ile ikin­ci top­lan­tı ara­sın­da bı­ra­kı­la­cak za­man ye­di gün­den az ola­maz.”

BAŞ­KAN – Şim­di, mad­de­ye en ay­kı­rı öner­ge­yi oku­tup, iş­le­me ala­ca­ğım.

Öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı ya­sa ta­sa­rı­sı­nın 14. mad­de­si­nin ta­sa­rı met­nin­den çı­ka­rıl­ma­sı­nı say­gı­la­rım­la arz ede­rim.

                                                                                                             Ka­mer Genç

                                                                                                                 Tun­ce­li

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) - Ka­tıl­mı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Hükûmet öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Biz de ka­tıl­mı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Öner­ge sa­hi­bi öner­ge için söz is­ti­yor mu? Bu­ra­da yok.

Ge­rek­çe­yi oku­tu­yo­rum:

Ge­rek­çe: Bu tür sü­re ta­yi­ni ba­zen kat ma­lik­le­ri için sa­kın­ca ya­ra­ta­bi­lir.

BAŞ­KAN – Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Öner­ge ka­bul edil­me­miş­tir.

Di­ğer öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­nın çer­çe­ve 14 ün­cü mad­de­si­nin aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

                                                                                Be­kir Boz­dağ (Yoz­gat) ve ar­ka­daş­la­rı

MAD­DE 14- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 29 un­cu mad­de­si­nin bi­rin­ci ve üçün­cü fık­ra­la­rı­na aşa­ğı­da­ki cüm­le­ler ek­len­miş­tir.

“Top­lu ya­pı­lar­da ise ku­rul­lar, en geç iki yıl­da bir de­fa­dan az ol­ma­mak üze­re yö­ne­tim plânla­rın­da gös­te­ri­len za­man­lar­da, böy­le bir za­man gös­te­ril­me­miş­se, ikin­ci tak­vim yı­lı­nın ilk ayı için­de top­la­nır.”

“İlk top­lan­tı ile ikin­ci top­lan­tı ara­sın­da bı­ra­kı­la­cak za­man ye­di gün­den az ola­maz.”

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Ni­sa­bı­mız yok, o se­bep­le tak­di­re bı­ra­kı­yo­ruz.

BAŞ­KAN – Hükûmet?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ka­tı­lı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Ge­rek­çe­yi oku­tu­yo­rum:

Ge­rek­çe: De­ği­şik­lik­te, top­lu ya­pı­lar yö­nün­den top­lan­tı dö­nem­le­ri dü­zen­len­mek­te­dir.

BAŞ­KAN – Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Öner­ge ka­bul edil­miş­tir.

Ka­bul edi­len öner­ge doğ­rul­tu­sun­da 14’ün­cü mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 14’ün­cü mad­de ka­bul edil­miş­tir.

15’in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 15- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 30 un­cu mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sı aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

"Ye­ter sa­yı sağ­la­na­ma­dı­ğı için ilk top­lan­tı ya­pı­la­maz­sa, ka­rar­lar en geç on­beş gün içe­ri­sin­de ya­pı­la­cak ikin­ci top­lan­tı­ya ka­tı­lan­la­rın oy çok­lu­ğuy­la ve­ri­lir."

BAŞ­KAN – 15’in­ci mad­de üze­rin­de, grup­lar adı­na söz is­te­ği? Yok.

Şah­sı adı­na sö­ze is­te­yen, Trab­zon Mil­let­ve­ki­li Asım Ay­kan.

Sa­yın Asım Ay­kan, bu­yu­ru­nuz efen­dim. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

ASIM AY­KAN (Trab­zon) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li ar­ka­daş­lar; 634 sa­yı­lı Ka­nu­n’­un 30’un­cu mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sı­nın hâli­ha­zır şek­li şöy­le­dir: “Ye­ter sa­yı sağ­la­na­ma­dı­ğı için ilk top­lan­tı ya­pı­la­maz­sa ka­rar­lar en geç bir haf­ta içe­ri­sin­de ya­pı­la­cak ikin­ci top­lan­tı­ya ka­tı­lan­la­rın, oy ço­ğun­lu­ğuy­la ve­ri­lir.” Ye­ni de­ği­şik­lik­le: “Ye­ter sa­yı sağ­la­na­ma­dı­ğı için ilk top­lan­tı ya­pı­la­maz­sa, ka­rar­lar en geç on beş gün içe­ri­sin­de ya­pı­la­cak ikin­ci top­lan­tı­ya ka­tı­lan­la­rın oy çok­lu­ğuy­la ve­ri­lir.” Ya­ni, bir haf­ta­lık sü­re­yi, haf­ta ola­rak de­ğil de ta­nım­lan­mış bi­çim­de on beş gü­ne çı­kar­tı­yo­ruz.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu ve­si­ley­le, bi­raz ön­ce ko­nu­şan ar­ka­daş­la­rı­mı­zın ifa­de et­miş ol­du­ğu bir ko­nu hak­kın­da kı­sa­ca bir gö­rüş bil­dir­mek is­ti­yo­rum. Ya­pı de­ne­ti­mi ko­nu­su, doğ­ru­dur, Tür­ki­ye­’­de, cid­di an­lam­da prob­lem olan ve uy­gu­la­ma­da önü­mü­ze bir­çok prob­le­min çık­tı­ğı bir alan­dır. Bu­nun­la il­gi­li, ken­dim de gö­rev ala­nım içe­ri­sin­de, bir se­kiz yıl­lık za­man di­li­mi içe­ri­sin­de, çok sı­kın­tı­lı bir sü­reç­ten geç­ti­ği­mi bu­ra­da ifa­de et­mek is­ti­yo­rum çün­kü bu işin, ne­ti­ce iti­ba­rıy­la, ar­ka­sın­da can ve mal gü­ven­li­ği var. İster dep­rem ol­sun is­ter ol­ma­sın, bi­na ya­par­ken sağ­lam yap­ma­mız ge­re­kir, ec­da­dı­mı­zın yap­tı­ğı bi­na­la­ra da uy­gun bi­na yap­ma­mız ge­re­kir. Bu son dö­nem­ler­de, mü­te­ah­hit­lik sek­tö­rü­nün ge­liş­me­siy­le kon­trol­süz bir ya­pı­laş­ma­nın or­ta­ya çık­ma­sı ve ar­ka­sın­da­ki uy­gu­la­ma­la­rın ge­tir­di­ği so­nuç­la­rı da hep be­ra­ber, üzü­le­rek ve ken­di­miz, ta­bi­ri ca­iz­se, kah­ro­la­rak gö­rü­yo­ruz.

Ba­kan­lı­ğı­mız, da­ha doğ­ru­su Ba­yın­dır­lık Ba­kan­lı­ğı, Ko­mis­yo­nu­mu­zu bir top­lan­tı­ya ça­ğır­mak su­re­tiy­le, ko­nu et­ra­fın­da bir ça­lış­ma­yı baş­lat­mış du­rum­da­dır. Ge­rek ya­pı de­ne­tim fir­ma­la­rı ge­rek­se dört­lü TUS uy­gu­la­ma­sı de­di­ği­miz -ki yak­la­şık alt­mış üç vi­la­yet­te bun­lar şu an­da ge­çer­li­dir- hem ruh­sat alın­mış bi­na­lar­da­ki uy­gu­la­ma­la­rın ta­kip edil­me­si hem de mal­ze­me nok­ta­sın­dan ko­nu­nun ta­kip edil­me­si için cid­di bir ça­lış­ma var. Zan­ne­di­yo­rum, önü­müz­de­ki gün­ler­de, Mec­li­si­mi­ze bu ya­pı de­ne­ti­mi ko­nu­su ge­le­cek­tir.

Ay­rı­ca, dün­ya­da­ki uy­gu­la­ma­lar iti­ba­rıy­la, ya­pı de­ne­ti­mi­nin si­gor­ta­lar ma­ri­fe­tiy­le gö­tü­rül­dü­ğü­nü de bu­ra­da, bir kez da­ha vur­gu­la­mak is­ti­yo­rum. Bu­nun da üze­rin­de Ba­kan­lı­ğı­mız ça­lı­şı­yor, Ko­mis­yo­nu­mu­za ge­lin­ce in­şal­lah, bu­ra­ya ge­le­cek­tir.

Son ola­rak şunu vur­gu­la­mak is­ti­yo­rum: Hep biz, ya­pı de­ne­ti­mi ve mü­hen­dis­le­rin yap­mış ol­du­ğu de­ne­ti­mi da­ha çok göz önü­ne ge­ti­ri­yo­ruz ama in­şa­at­lar­da ça­lı­şan, el­le­rin­de ser­ti­fi­ka ol­ma­yan, tam an­la­mıy­la la­yü­sel di­ye­bi­le­ce­ği­miz şart­lar­da hiz­met ve­ren in­san­la­rı­mı­zın da eği­til­me­si ve ken­di­le­ri­ne, mut­la­ka, o ko­nu­la­rıy­la il­gi­li, mes­lek­le­riy­le il­gi­li bir ser­ti­fi­ka ve­ril­me­si ge­rek­ti­ği­ni de bir kez da­ha bu­ra­da vur­gu­la­mak is­ti­yo­rum çün­kü asıl işin can da­ma­rı, uy­gu­la­ma­yı ya­pan, fi­i­len in­şa­at­ta ça­lı­şan in­san­la­rın, bu işe la­yık olup ol­ma­dı­ğı­dır. O, hep göz­den ka­çı­yor, sa­de­ce TUS uy­gu­la­ma­sı ve­ya ya­pı de­ne­ti­miy­le bu işin çö­zü­le­bi­le­ce­ği zan­ne­di­li­yor. Hem mal­ze­me hem de bu uy­gu­la­ma es­na­sın­da­ki us­ta de­di­ği­miz ar­ka­daş­la­rı­mı­zın o mes­lek­te iyi eği­til­miş ol­ma­sı, bu ko­nu­da, bi­raz ön­ce ar­ka­daş­la­rı­mı­zın ifa­de et­miş ol­du­ğu en­di­şe­le­ri or­ta­dan kal­dır­ma­ya yö­ne­lik önem­li bir adım ola­cak­tır di­yo­rum.

Mad­de­nin ha­yır­lı ol­ma­sı­nı te­men­ni edi­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ay­kan.

15’in­ci mad­de üze­rin­de, şah­sı adı­na söz is­te­yen Bur­sa Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Meh­met Tun­çak.

Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Tun­çak.

MEH­MET TUN­ÇAK (Bur­sa) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 15’in­ci mad­de­si üze­rin­de, şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Siz­le­ri say­gıy­la se­lam­la­rım.

634 sa­yı­lı Ka­nu­n’­un 30’un­cu mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sın­da ya­pı­lan de­ği­şik­lik­le, 29’un­cu mad­de­ye pa­ra­lel bir dü­zen­le­me ya­pıl­mış, kat ma­lik­le­ri ku­ru­lu­nun ilk top­lan­tı­sın­da ye­ter sa­yı sağ­lan­maz­sa ikin­ci top­lan­tı­nın ya­pıl­ma sü­re­si, en geç bir haf­ta­dan, en geç on beş gü­ne çı­ka­rıl­mış­tır. Bu­ra­da­ki “en geç” iba­re­si, 29’un­cu mad­de çer­çe­ve­sin­de dü­şü­nü­le­rek ilk top­lan­tı gü­nü­nün er­te­si gü­nün­den baş­la­ya­rak he­sap edi­le­cek olan ye­di ile on beş gün ara­sın­da­ki sü­re­ci kap­sa­mak­ta­dır.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; bu mad­dey­le, kat ma­lik­le­ri ku­ru­lu­na ka­tı­lı­mın ar­tı­rıl­ma­sı, ön­ce­ki mad­de­ler­le uyu­mun sağ­lan­ma­sı ger­çek­leş­miş ola­cak­tır. Ay­rı­ca, mad­de met­nin­de, bi­rin­ci ve ikin­ci fık­ra­lar­da yer alan “oy çok­lu­ğu” ve “oy ço­ğun­lu­ğu” iba­re­le­ri, kav­ram kar­ga­şa­sı­na yol aç­ma­ma­sı ama­cıy­la “oy çok­lu­ğu” ola­rak be­tim­len­miş, ke­li­me ve an­lam bü­tün­lü­ğü, ter­mi­no­lo­ji bir­li­ği sağ­lan­mış­tır.

Bu ye­ni şek­liy­le mad­de­nin ha­yır­lı ol­ma­sı di­le­ğiy­le yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­la­rım. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Tun­çak.

15’in­ci mad­de üze­rin­de bir öner­ge var­dır, öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­nın çer­çe­ve 15 in­ci mad­de­si ile de­ğiş­ti­ril­me­si ön­gö­rü­len 23/6/1965 ta­rih­li ve 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­nun 30 un­cu mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sı­nın aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

                   Be­kir Boz­dağ                  Ke­mal Ana­dol                               Ok­tay Vu­ral

                        Yoz­gat                               İzmir                                            İzmir

                                      Mü­min İnan                             Mus­ta­fa Eli­taş

                                            Niğ­de                                        Kay­se­ri

“Ye­ter sa­yı­nın sağ­la­na­ma­ma­sı ne­de­niy­le ilk top­lan­tı­nın ya­pı­la­ma­ma­sı hâlin­de, ikin­ci top­lan­tı, en geç on beş gün son­ra ya­pı­lır. Bu top­lan­tı­da ka­rar ye­ter sa­yı­sı, ka­tı­lan­la­rın salt ço­ğun­lu­ğu­dur.”

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Ye­ter sa­yı en­ge­li se­be­biy­le tak­di­re bı­ra­kı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Hükûmet?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ka­tı­lı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Ge­rek­çe­yi oku­tu­yo­rum.

Ge­rek­çe:

Öner­ge­miz­de, kor­po­ra­tif hu­kuk dü­ze­ni­nin ge­rek­le­ri için­de ya­zım il­ke­si gö­ze­til­miş­tir.

BAŞ­KAN – Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Öner­ge ka­bul edil­miş­tir.

Ka­bul edi­len öner­ge doğ­rul­tu­sun­da, 15’in­ci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 15’in­ci mad­de ka­bul edil­miş­tir.

16’ncı mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 16- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 31 in­ci mad­de­si­nin son fık­ra­sı aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

"Kat ma­lik­le­rin­den bi­ri, oyu­nu yet­ki­li ve­kil eliy­le kul­la­na­bi­lir. Bir ki­şi, oy sa­yı­sı­nın yüz­de be­şin­den faz­la­sı­nı kul­lan­mak üze­re ve­kil ta­yin edi­le­mez. An­cak, kırk ve da­ha az sa­yı­da­ki kat mül­ki­ye­ti­ne tâbi ta­şın­maz­lar­da bir ki­şi, en faz­la iki ki­şi­ye vekâlet ede­bi­lir."

BAŞ­KAN – 16’ncı mad­de­de grup­lar adı­na söz ta­le­bi yok­tur.

Şah­sı adı­na, Kay­se­ri Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ya­şar Ka­ra­yel söz is­te­miş­tir.

Sa­yın Ka­ra­ye­l… Yok.

Bar­tın Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Yıl­maz Tun­ç…

Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Tunç.

YIL­MAZ TUNÇ (Bar­tın) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 16’ncı mad­de­si hak­kın­da şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Hükûme­tin tek­lif et­ti­ği me­tin­de bu­lun­ma­yan 16’ncı mad­de Ada­let Ko­mis­yo­nun­da 15’in­ci mad­de­den son­ra ta­sa­rı­ya ek­len­miş ve ta­sa­rı­nın di­ğer mad­de­le­ri bu­na gö­re te­sel­sül et­ti­ril­miş­tir. Ta­sa­rı­nın 16’ncı mad­de­si 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun 31’in­ci mad­de­si­nin son fık­ra­sı­nı de­ğiş­tir­mek­te­dir. 31’in­ci mad­de­nin son fık­ra­sı, kat ma­lik­le­rin­den bi­ri­nin oyu­nu yet­ki­li ve­kil eliy­le kul­la­na­bi­le­ce­ği­ni, an­cak ay­nı ki­şi­nin oy sa­yı­sı­nın üç­te 1’in­den faz­la­sı­nı kul­lan­mak üze­re ve­kil ta­yin edi­le­me­ye­ce­ği­ni ön­gör­mek­te­dir. Bu hü­küm, uy­gu­la­ma­da, bir ki­şi­nin yük­sek oran­da vekâlet­le oy kul­la­na­bil­me­si­ne yol aç­mak­ta ve do­la­yı­sıy­la su­is­ti­mal­le­re ne­den ol­mak­ta­dır. Apart­man yö­ne­ti­ci­li­ği­ni âde­ta bir mes­lek hâli­ne ge­ti­re­rek su­is­ti­mal­le­re yol açan ki­şi­le­re fır­sat ve­ril­me­me­si açı­sın­dan, üç­te 1 gi­bi yük­sek oran­da­ki vekâle­tin da­ha aşa­ğı­ya dü­şü­rül­me­si ge­rek­mek­te­dir.

Gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz ta­sa­rı­nın 16’ncı mad­de­siy­le, kat ma­lik­le­rin­den bi­ri­nin oyu­nu yet­ki­li ve­kil eliy­le kul­la­na­bi­le­ce­ği an­cak bir ki­şi­nin oy sa­yı­sı­nın yüz­de 5’in­den faz­la­sı­nı kul­lan­mak üze­re ve­kil ta­yin edi­le­me­ye­ce­ği, kırk ve da­ha az sa­yı­da­ki kat mül­ki­ye­ti­ne ta­bi ta­şın­maz­lar­da 1 ki­şi­nin en faz­la 2 ki­şi­ye vekâlet ede­bi­le­ce­ği hük­mü ge­ti­ril­mek­te­dir. Ge­ti­ri­len bu dü­zen­le­me, kat mül­ki­ye­ti yö­ne­ti­mi­ne ka­tı­lı­mın da­ha de­mok­ra­tik ol­ma­sı, ka­rar­la­rın da­ha faz­la kat ma­li­ki­nin iş­ti­ra­kiy­le alın­ma­sı açı­sın­dan olum­lu ve ge­rek­li bir dü­zen­le­me­dir.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, eko­no­mi­de­ki iyi­leş­mey­le bir­lik­te in­şa­at sek­tö­rün­de mey­da­na ge­len can­lan­ma ve ge­liş­me, in­san­la­rı­mı­zın dü­şük fa­iz­li kre­diy­le ko­nut sa­hi­bi ola­bil­me­si, Top­lu Ko­nut İda­re­mi­zin dar ge­lir­li ve yok­sul va­tan­daş­la­rı­mız için ko­nut üret­me­si, ül­ke­miz ge­ne­lin­de top­lu ya­pı­la­rın sa­yı­sın­da bü­yük bir ar­tı­şa ne­den ol­muş, dep­rem teh­li­ke­si­nin or­ta­ya çı­kar­dı­ğı so­run­lar ne­de­niy­le de es­ki ka­nun ar­tık ih­ti­ya­ca ce­vap ve­re­mez hâle gel­miş­tir. Bu ne­den­le, ta­sa­rı­nın bir an ön­ce ya­sa­laş­ma­sın­da fay­da var­dır.

16’ncı mad­de­nin ve ta­sa­rı­nın tü­mü­nün ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yor, yü­ce Mec­li­si sev­giy­le, say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Tunç.

16’ncı mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 16’ncı mad­de ka­bul edil­miş­tir.

17’nci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 17- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 33 ün­cü mad­de­si­nin bi­rin­ci ve üçün­cü fık­ra­la­rı aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

"Kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca ve­ri­len ka­rar­lar aley­hi­ne, ku­rul top­lan­tı­sı­na ka­tı­lan an­cak 32 nci mad­de hük­mü ge­re­ğin­ce ay­kı­rı oy kul­la­nan her kat ma­li­ki ka­rar ta­ri­hin­den baş­la­ya­rak bir ay için­de, top­lan­tı­ya ka­tıl­ma­yan her kat ma­li­ki ka­ra­rı öğ­ren­me­sin­den baş­la­ya­rak bir ay için­de ve her hal­de ka­rar ta­ri­hin­den baş­la­ya­rak al­tı ay için­de ana­gay­ri­men­ku­lün bu­lun­du­ğu yer­de­ki sulh mah­ke­me­si­ne ip­tal da­va­sı aça­bi­lir; kat ma­lik­le­ri ku­ru­lu ka­rar­la­rı­nın yok ve­ya mut­lak but­lan­la hü­küm­süz sa­yıl­dı­ğı du­rum­lar­da sü­re ko­şu­lu aran­maz. Kat ma­lik­le­rin­den bi­ri­nin ya­hut onun ka­tın­dan ki­ra ak­di­ne, otur­ma hak­kı­na ve­ya baş­ka bir se­be­be da­ya­na­rak de­vam­lı su­ret­te fay­da­la­nan kim­se­nin, borç ve yü­küm­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­me­me­si yü­zün­den za­rar gö­ren kat ma­li­ki ve­ya kat ma­lik­le­ri, ana­gay­ri­men­ku­lün bu­lun­du­ğu ye­rin sulh mah­ke­me­si­ne baş­vu­ra­rak hâki­min mü­da­ha­le­si­ni is­te­ye­bi­lir."

"Tes­pit edi­len sü­re için­de hâki­min ka­ra­rı­nı ye­ri­ne ge­tir­me­yen­le­re, ay­nı mah­ke­me­ce, iki­yüz el­li Türk Li­ra­sın­dan iki­bin Türk Li­ra­sı­na ka­dar idarî pa­ra ce­za­sı ve­ri­lir."

BAŞ­KAN – 17’nci mad­de üze­rin­de grup­lar adı­na söz yok­tur.

Şah­sı adı­na, Bo­lu Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Fa­tih Me­tin.

Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Me­tin. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

FA­TİH ME­TİN (Bo­lu) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’y­la il­gi­li ola­rak 17’nci mad­de üze­rin­de şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce he­ye­ti­ni­zi sev­gi ve say­gı­la­rım­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, iki gün­dür de­vam eden mü­za­ke­re sü­re­ci içe­ri­sin­de, bu ka­nu­nu­muz­la ala­ka­lı ge­rek­li gö­rüş­me­ler hem par­ti­mi­ze, ik­ti­dar par­ti­si­ne men­sup ar­ka­daş­la­rı­mız ta­ra­fın­dan hem de mu­ha­le­fet par­ti­si mil­let­ve­kil­le­ri ta­ra­fın­dan ge­rek­li şekil­de izah edil­di.

Be­nim, uy­gu­la­ma­dan ge­len bir ar­ka­da­şı­nız ola­rak üze­rin­de du­ra­ca­ğım önem­li hu­sus şu: Söz ko­nu­su Ka­nu­n’­la il­gi­li ya­pı­lan de­ği­şik­lik­le­rin ta­ma­mı, uy­gu­la­ma­da uy­gu­la­ma içe­ri­sin­de bu­lu­nan her­kes ta­ra­fın­dan kar­şı­la­şı­lan bü­yük sı­kın­tı­lar­dır. Bu sı­kın­tı­la­rın çö­zü­mün­de söz ko­nu­su ka­nun­la ge­ti­ri­len önem­li de­ği­şik­lik­ler­den bir ta­ne­si, özel­lik­le mev­cut ya­pı­lar­da or­tak kul­la­nım alan­la­rın­da­ki bir bo­zuk­lu­ğun ana ya­pı­ya ve­ya ba­ğım­sız bir bö­lü­me za­rar ver­di­ği­nin ve ive­di ola­rak ona­rıl­ma­sı ge­rek­ti­ği­nin ve­ya ana ya­pı­nın güç­len­di­ril­me­si­nin zo­run­lu ol­du­ğu du­rum­lar­da kat ma­lik­le­ri­nin rı­za­sı­nın aran­ma­ma­sı, sa­de­ce bu du­ru­mun mah­ke­me­ce tes­pit edil­miş ol­ma­sı ve ona­rım ve güç­len­dir­me­nin pro­je­si­ne ve tek­ni­ği­ne uy­gun bi­çim­de ya­pıl­ma­sı hu­su­sun­da bir dü­zen­le­me ya­pıl­ma­sı­nın çok önem­li ne­ti­ce­le­ri ol­du­ğu bir ger­çek­tir.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, söz ko­nu­su mad­de­ler­le ala­ka­lı bu­gü­ne ka­dar ya­pıl­mış mü­za­ke­re­ler ne­ti­ce­sin­de söz ko­nu­su ka­nu­nun he­pi­miz açı­sın­dan ve kat mül­ki­ye­ti uy­gu­la­ma­sı­nın ne­ti­ce­le­ri açı­sın­dan fay­da sağ­la­ya­ca­ğı ka­na­a­tiy­le, he­pi­ni­zi sev­gi ve say­gı­la­rım­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Me­tin.

Şah­sı adı­na, Düz­ce Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ce­lal Er­ba­y… Yok.

17’nci mad­de üze­rin­de bir öner­ge var­dır. Öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı Ta­sa­rı­nın çer­çe­ve 17 nci mad­de­siy­le de­ğiş­ti­ril­me­si ön­gö­rü­len 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­nun 33 ün­cü mad­de­si­nin üçün­cü fık­ra­sı­na aşa­ğı­da­ki cüm­le­nin ek­len­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

                   Be­kir Boz­dağ                  Ke­mal Ana­dol                               Ok­tay Vu­ral

                        Yoz­gat                               İzmir                                            İzmir

                  Mus­ta­fa Eli­taş                  A.Si­bel Gö­nül                             Fev­zi Şan­ver­di

                        Kay­se­ri                             Ko­ca­e­li                                          Ha­tay

“25 in­ci mad­de hük­mü sak­lı­dır.”

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Ye­ter sa­yı ne­de­niy­le tak­di­re bı­ra­kı­yo­ruz.

BAŞ­KAN – Hükûmet?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ka­tı­lı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Ge­rek­çe­yi oku­tu­yo­rum:

Ge­rek­çe:

Kat ma­lik­le­rin­den bi­ri­nin ken­di­si­ne dü­şen borç­la­rı ve yü­küm­lü­lük­le­ri ge­tir­me­mek su­re­tiy­le di­ğer kat ma­lik­le­ri­nin hak­la­rı­nı on­lar için çe­kil­mez ha­le ge­le­cek de­re­ce­de ih­lal et­me­si ha­lin­de hâki­min mü­da­ha­le­si­ni dü­zen­le­yen 25 in­ci mad­de hük­mü­nün uy­gu­lan­ma­sı­na imkân sağ­la­mak ama­cıy­la iş bu de­ği­şik­lik öner­ge­si ve­ril­miş­tir.

BAŞ­KAN – Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Öner­ge ka­bul edil­miş­tir.

Ka­bul edi­len öner­ge doğ­rul­tu­sun­da 17’nci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 17’nci mad­de ka­bul edil­miş­tir.

18’in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 18- 634 sayýlý Ka­nu­nun 34 ün­cü mad­de­si­nin son fýkrasý aþaðýda­ki þekil­de deðiþti­ril­miþtir.

"Yö­ne­ti­ci­nin ad ve so­yadý ile iþ ve ev ad­re­si­nin ana­gay­ri­men­ku­lün kapýsý yanýna ve­ya gi­riþte gö­rü­le­cek bir ye­re çer­çe­ve için­de asýlmasý mec­burîdir. Bu yapýlmaz­sa, yö­ne­ti­ci­den ve­ya yö­ne­tim ku­ru­lu üye­le­ri­nin her bi­ri­ne, il­gi­li­nin baþvur­masý üze­ri­ne ayný mah­ke­me­ce, el­li Türk Li­rasýndan iki­yüz el­li Türk Li­rasýna ka­dar idarî pa­ra ce­zasý ve­ri­lir."

BAŞ­KAN – 18’in­ci mad­de üze­rin­de grup­lar adı­na söz is­te­ği yok.

Şahıs­la­rı adı­na, Bat­man Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Meh­met Emin Ek­me­n… Yok.

Ko­ca­e­li Mil­let­ve­ki­li Azi­ze Si­bel Gö­nü­l… Yok.

18’in­ci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r…  Ka­bul et­me­yen­le­r… 18’in­ci mad­de ka­bul edil­miş­tir.

19’un­cu mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 19- 634 sayýlý Ka­nu­nun 38 in­ci mad­de­si­ne aþaðýda­ki fýkra ek­len­miþtir.

"Kat ma­lik­le­ri ku­ru­lu, ada tem­sil­ci­ler ku­ru­lu ve­ya top­lu yapý tem­sil­ci­ler ku­ru­lu ka­rar­larýnýn ip­ta­li­ne iliþkin da­va­lar, kat ma­lik­le­ri­ni tem­si­len yö­ne­ti­ci­ye, top­lu yapýlar­da ise ada tem­sil­ci­ler ku­ru­lu ve­ya top­lu yapý tem­sil­ci­ler ku­ru­lun­ca se­çi­len yö­ne­ti­ci­ye hu­su­met yö­nel­til­me­si su­re­tiy­le açýla­bi­lir. Yö­ne­ti­ci, açýlan da­vayý bü­tün kat ma­lik­le­ri­ne ve ada ve­ya top­lu yapý tem­sil­ci­ler ku­ru­lu­na du­yu­rur. Ku­rul ka­rarýnýn ip­ta­li ha­lin­de bu ko­nu­da­ki yargýla­ma gi­der­le­ri or­tak gi­der­ler­den karþýlanýr."

BAŞ­KAN – 19’un­cu mad­de üze­rin­de grup­lar adı­na söz is­te­ği yok.

Şah­sı adı­na, Sa­kar­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Re­cep Yıl­dı­rı­m…

Sa­yın Yıl­dı­rım, bu­yu­ru­nuz. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

RE­CEP YIL­DI­RIM (Sa­kar­ya) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu üze­rin­de­ki ya­pı­lan de­ği­şik­li­ğin 19’un­cu mad­de­si üze­ri­ne şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu kat mül­ki­ye­ti, kat ma­lik­le­ri, ada tem­sil­ci­le­ri ve top­lu tem­sil­ci­ler ku­rul­la­rın­da ve yö­ne­ti­ci­ler ara­sın­da­ki da­va­lar­la il­gi­li hu­ku­ki bir fık­ra, dü­zen­le­me ila­ve edil­mek­te­dir. Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nun bu­gü­ne ka­dar ge­cik­me­si ha­ki­ka­ten bir nok­san­lık ol­muş­tur ama ik­ti­dar ve mu­ha­le­fet mil­let­ve­kil­le­ri­nin ve grup­la­rı­nın bu ka­nun üze­rin­de bir­lik­te ha­re­ket et­me­si­ne özel­lik­le te­şek­kür edi­yo­rum.

Yö­ne­tim iti­ba­rıy­la da üç dö­nem be­le­di­ye baş­kan­lı­ğı yap­mış ve Mar­ma­ra dep­re­min­de de Sa­kar­ya­’­da be­le­di­ye baş­kan­lı­ğı yap­tı­ğı­mız dö­nem­ler­de bu­nun sı­kın­tı­sı­nı çek­miş bir ar­ka­da­şı­nız ola­rak di­yo­rum ki, bu ka­nun çok ye­rin­de, ama di­ğer ar­ka­daş­la­rı­mın da ifa­de et­ti­ği gi­bi, bun­dan son­ra İmar Ka­nu­nu, ya­pı de­ne­tim ka­nun­la­rı ve dö­nü­şüm ka­nun­la­rı­nın da mut­la­ka ar­ka­dan ge­le­rek des­tek­len­me­si ve bun­la­rın da bir­lik­te, be­ra­ber­ce çık­ma­sı üze­rin­de it­ti­fak edil­me­si­ni yü­ce he­ye­ti­niz­den umu­yor, bu ka­nu­nun ha­yır­lı ve uğur­lu ol­ma­sı­nı di­li­yor, say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Yıl­dı­rım.

Şah­sı adı­na söz is­te­yen Kas­ta­mo­nu Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hak­kı Köy­lü­…

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Ko­nuş­ma­ya­cak Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN - Ko­nuş­mu­yor.

Öner­ge yok.

19’un­cu mad­de­yi oy­lu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Mad­de ka­bul edil­miş­tir.

20’nci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 20- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 47 nci mad­de­si­nin dör­dün­cü fık­ra­sı­nın son cüm­le­si aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

"Bil­dir­me­yen­le­rin ye­ni­den yap­tır­mak is­te­me­dik­le­ri ka­bul olu­nur ve on­la­rın ar­sa pay­la­rı, de­ğe­ri kar­şı­lı­ğın­da bö­lüm­le­ri­ni ye­ni­den yap­tır­mak is­te­yen­le­re ön­ce­lik­le dev­re­di­lir."

BAŞ­KAN – 20’nci mad­de üze­rin­de, grup­lar adı­na söz is­te­ği yok­tur.

Şah­sı adı­na Kı­rık­ka­le Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Tu­ran Kı­rat­lı­…

TU­RAN KI­RAT­LI (Kı­rık­ka­le) – Ko­nuş­ma­ya­ca­ğım Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – Kah­ra­man­ma­raş Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Vey­si Kay­nak...

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Ko­nuş­ma­ya­cak Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – 20’nci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 20’nci mad­de ka­bul edil­miş­tir.

21’in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 21- 634 sa­yı­lı Ka­nu­nun 54 ün­cü mad­de­si­nin bi­rin­ci ve ikin­ci fık­ra­la­rı aşa­ğı­da­ki şekil­de de­ğiş­ti­ril­miş­tir.

"İmar Ka­nu­nu hü­küm­le­ri­ne gö­re or­tak­laş­tır­ma ha­lin­de, or­tak­laş­tı­rı­lan gay­ri­men­kul­ler ara­sın­da kat mül­ki­ye­ti­ne tâbi gay­ri­men­kul var­sa ve or­tak­laş­tır­ma, 9/11/1985 ta­ri­hin­den ön­ce ise 6785 sa­yı­lı İmar Ka­nu­nu­nun 46 ncı mad­de­si, bu ta­rih­ten son­ra ise 3194 sa­yı­lı İmar Ka­nu­nu­nun 16 ncı mad­de­si ge­re­ğin­ce or­tak­lı­ğın gi­de­ril­me­si hu­su­sun­da bü­tün ma­lik­ler an­laş­tık­la­rı tak­dir­de, or­tak­lı­ğın gi­de­ril­me­si bu an­laş­ma hü­küm­le­ri­ne gö­re ya­pı­lır.

Böy­le bir an­laş­ma­ya va­rı­la­maz­sa, her gay­ri­men­ku­lün or­tak­laş­tır­ma­dan ön­ce­ki ge­çer de­ğer­le­ri, bi­rin­ci fık­ra­da sö­zü ge­çen mad­de hü­küm­le­ri­ne gö­re or­tak­lı­ğı gi­der­mek­le gö­rev­li sulh mah­ke­me­sin­ce ay­rı ay­rı tak­dir edi­le­rek, bun­la­ra Tür­ki­ye İsta­tis­tik Ku­ru­mun­ca ya­yım­la­nan üre­ti­ci fi­yat en­dek­si uy­gu­lan­mak su­re­tiy­le her bir gay­ri­men­ku­lün da­va ta­ri­hi iti­ba­rıy­la ulaş­tı­ğı de­ğer­le­ri tes­pit edil­dik­ten son­ra, bun­lar­dan de­ğe­ri en faz­la olan gay­ri­men­ku­lün ma­li­ki­ne, öte­ki gay­ri­men­kul­le­ri bu de­ğer­le sa­tın al­ma­sı­nı tek­li­fe ka­rar ve­ri­lir ve bu tek­lif ka­bul edi­lip be­del öde­nin­ce or­tak­lık gi­de­ril­miş olur."

BAŞ­KAN – 21’in­ci mad­de üze­rin­de, grup­lar adı­na söz is­te­ği yok.

Şah­sı adı­na İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Lok­man Ay­va.

Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Ay­va.

Sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

LOK­MAN AY­VA (İstan­bul) – Aziz mil­le­ti­min kıy­met­li ve­kil­le­ri, he­pi­ni­zi yü­re­ğim­den ge­le­rek sev­gi ve say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Be­nim şu an­da ko­nuş­ma ih­ti­ya­cı­mın tek ne­de­ni, yegâne ne­de­ni ve esas ne­de­ni ada­le­tin te­si­si ih­ti­ya­cı­dır. Ko­nuş­ma sa­i­kim, ada­le­tin mül­kün te­me­li ol­du­ğu­na da­ir inan­cım. Ya­ni, bi­zim bi­rin­ci va­zi­fe­mi­zin, ka­nun­la­rı ya­par­ken ada­le­ti te­sis et­mek şek­lin­de ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­rum. O yüz­den de bu ada­le­tin te­si­siy­le il­gi­li bir so­run mev­cut ka­nun­da gör­düm, bun­dan son­ra­ki mad­de için de bir öner­ge ver­dim. Bu ada­le­tin te­si­si nok­ta­sın­da siz­ler­den mil­le­ti­mi­zin mut­lu­lu­ğu, hu­zu­ru ve re­fa­hı nok­ta­sın­da ha­yır­lı ola­ca­ğı­nı dü­şü­ne­rek gün­de­me ge­tir­me­yi ar­zu et­tim. Bu­ra­da­ki ada­let te­si­sin­de­ki gör­dü­ğü­müz so­run ne­dir, onu kı­sa­ca arz et­mek is­ti­yo­rum.

Ada­le­tin te­si­sin­de­ki te­mel so­run şu de­ğer­li ar­ka­daş­lar: Şu an­da biz Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nu gö­rü­şü­yo­ruz ve kat mül­ki­ye­ti, ma­lum, her­ke­sin, bir­çok da­i­re­nin bir ara­da bu­lu­na­rak or­tak şekil­de ya­şa­ma­sı, fa­kat bu­nun mas­raf­la­rı­nın da na­sıl pay­la­şı­la­ca­ğı, na­sıl bö­lü­şü­le­ce­ği, bu gi­der­le­rin na­sıl kar­şı­la­na­ca­ğı­na da­ir bir ça­lış­ma.

Şim­di, bu­nun­la il­gi­li ola­rak de­ği­şik gö­rüş­ler var. De­ni­yor ki: “Efen­dim, gi­der­le­re eşit ka­tı­lım ol­ma­lı.” Şu an­da ka­nu­nun va­zet­ti­ği hü­küm bu; be­nim an­la­dı­ğım bu en azın­dan, ak­si­ni söy­le­yen olur­sa mut­lu ola­ca­ğım. Ya­ni, gi­der­ler eşit şekil­de pay­la­şıl­ma­lı, ama fay­da­lan­ma fark­lı ola­bi­lir. Ya­ni, şunu di­ye­bi­lir mi­si­niz sev­gi­li mil­let­ve­kil­le­ri: Ben An­ka­ra­’­dan İstan­bu­l’­a gi­de­ce­ğim, ama An­ka­ra­’­dan Kı­rık­ka­le­’­ye gi­den­le ay­nı pa­ra­yı öde­ye­ce­ğim. Bu­na ada­let di­ye­bi­lir mi­yiz? Ya­ni, gi­der­le­ri or­tak kar­şı­la­ya­ca­ğız, ama fay­da­lan­ma fark­lı ola­cak. Ya­ni, bi­zim bu ada­le­tin te­si­si nok­ta­sın­da eli­mi­zi tu­ta­bi­le­cek ne ola­bi­lir ki? Bu­ra­da ada­let, ma­a­le­sef, eko­no­mik an­lam­da za­yıf olan, fa­kir olan kit­le­le­rin üs­tü­ne bir hak­sız şekil­de teş­kil edi­li­yor. O yüz­den de, bu­nun de­ğiş­ti­ril­me­si ben­ce “Ada­let mül­kün te­me­li­dir.” fel­se­fe­si­nin ta­ma­men ge­re­ği­dir.

Biz bu­ra­da ne öne­ri­yo­ruz? Di­yo­ruz ki, hal­kı­mı­zın ta­bi­riy­le, ne ka­dar ek­mek, o ka­dar köf­te. Ya­ni, biz ne ka­dar fay­da­la­nı­yor­sak o ka­dar mas­raf öde­ye­lim. Ne ka­dar gi­der­den be­del öde­me­miz ge­rek­ti­ği­ni fay­da­lan­ma ora­nı­mız be­lir­le­sin.

Bu­nun dı­şın­da, pe­ki, bu­nun kar­şı­sın­da bir gö­rüş var, di­yor ki: “Efen­dim, bu, kar­ma­şık ola­bi­lir.” Ar­ka­daş­lar, kar­ma­şık ola­cak di­ye ada­le­ti te­sis et­me­ye­lim mi? O za­man, yar­gı mas­raf­lı di­ye mah­ke­me­le­ri ka­pa­ta­lım, kar­ma­şık di­ye­lim. Biz şim­di kaç yüz mad­de­lik ti­ca­ret hu­ku­ku­nu gö­rü­şü­yo­ruz, o za­man onu gö­rüş­me­ye­lim mi da­ha de­tay­lı ola­rak? Ne­den? Bu ka­dar in­ce ay­rın­tı­la­ra gir­me­mi­zin ne mah­zu­ru ola­bi­lir ki şu an­da? O ba­kım­dan, ada­le­tin te­si­si nok­ta­sın­da kar­ma­şık­lık­mış, şuy­muş buy­muş ben­ce in­san­la­rın tat­min edil­me­si nok­ta­sın­da ik­na edi­ci de­ğil.

Bir baş­ka hu­sus: Efen­dim, Ba­kan­lar Ku­ru­lu­na hak­ka­ni­yet esas­la­rı­nın tes­pit edil­me­si nok­ta­sın­da yet­ki ve­ril­me­me­li; bu ola­bi­lir. Ama bu­nun da ola­bil­me­si için şöy­le bir yo­lun iz­len­me­si­nin ne mah­zu­ru ola­bi­lir: Me­se­la, di­yo­ruz ki, bu öner­ge­yi ka­bul ede­lim, da­ha son­ra Ko­mis­yo­nu­muz tek­ri­ri mü­za­ke­rey­le­… O, Ba­kan­lar Ku­ru­lu­nun de­ğil de Mec­li­sin yet­ki­siy­se eğer, bu -o da tar­tış­ma­lı bir ko­nu- eğer Mec­li­sin yet­ki­sin­dey­se o za­man ne ya­pa­lım? Mec­lis­te tek­ri­ri mü­za­ke­rey­le Ko­mis­yo­nu­muz onu be­lir­le­sin. Ya­ni, ada­le­tin te­si­si nok­ta­sın­da ne­den biz ta­raf­gir dav­ran­ma­ya­lım? Ya­ni, ada­le­tin te­si­si nok­ta­sın­da ni­ye has­sas ol­ma­ya­lım? Bu­nu ken­di­me açık­la­mak­ta zor­luk çe­ki­yo­rum. İnşal­lah, siz­le­rin des­te­ğiy­le bu ada­le­tin te­si­si, ada­let mül­kün te­me­li­dir nok­ta­sın­da hem­fi­kir ola­rak gü­zel bir hiz­me­te ve­si­le ola­bi­li­riz di­yo­rum.

Şim­di­lik te­şek­kür edi­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ay­va.

21’in­ci mad­de üze­rin­de bir öner­ge var­dır, öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­nın çer­çe­ve 21 in­ci mad­de­si ile de­ğiş­ti­ril­me­si ön­gö­rü­len 23/6/1965 ta­rih­li ve 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­nun 54 ün­cü mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sın­da ge­çen “da­va ta­ri­hi iti­ba­rıy­la ulaş­tı­ğı de­ğer­le­ri” iba­re­si­nin “hük­me en ya­kın ta­rih iti­ba­rıy­la ulaş­tı­ğı de­ğer­le­ri” ola­rak de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

                   Be­kir Boz­dağ                  Ke­mal Ana­dol                               Ok­tay Vu­ral

                        Yoz­gat                               İzmir                                            İzmir

                                        Mus­ta­fa Eli­taş                 Fev­zi Şan­ver­di

                                              Kay­se­ri                              Ha­tay

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Ye­ter sa­yı se­be­biy­le tak­di­re bı­ra­kı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Hükûmet öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ka­tı­lı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Ge­rek­çe­yi oku­tu­yo­rum.

Ge­rek­çe: Da­va ta­ri­hi ile hük­me en ya­kın olan bir ta­rih ara­sın­da­ki en­deks ar­tış­la­rı­nın de­vir­le yü­küm­lü ma­li­ke ait ol­ma­sı ger­çe­ği, bu tür bir dü­zen­le­me­yi zo­run­lu kıl­mak­ta­dır.

BAŞ­KAN – Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Öner­ge ka­bul edil­miş­tir.

Ka­bul edi­len öner­ge doğ­rul­tu­sun­da 21’in­ci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 21’in­ci mad­de ka­bul edil­miş­tir.

22’nci mad­de­yi ve bu mad­dey­le 634 sa­yı­lı Ka­nu­n’­a ek­le­nen 66’ncı mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 22- 634 sa­yı­lı Ka­nu­na 65 in­ci mad­de­den son­ra gel­mek üze­re "Top­lu Ya­pı­la­ra İliş­kin Özel Hü­küm­ler" baş­lık­lı "Do­ku­zun­cu Bö­lüm" al­tın­da aşa­ğı­da­ki mad­de­ler ek­len­miş, mev­cut 66 ve 67 nci mad­de­ler, 75 ve 76 ncı  mad­de­ler ola­rak te­sel­sül et­ti­ril­miş­tir.

"DO­KU­ZUN­CU BÖ­LÜM

Top­lu Ya­pı­la­ra İliş­kin Özel Hü­küm­ler

Kap­sam

MAD­DE 66- Top­lu ya­pı, bir ve­ya bir­den çok imar par­se­li üze­rin­de, bel­li bir onay­lı yer­le­şim plânı­na gö­re ya­pıl­mış ve­ya ya­pı­la­cak, alt ya­pı te­sis­le­ri, or­tak kul­la­nım yer­le­ri, sos­yal te­sis ve hiz­met­ler ile bun­la­rın yö­ne­ti­mi ba­kı­mın­dan bir­bir­le­riy­le bağ­lan­tı­lı bir­den çok ya­pı­yı ifa­de eder.

Top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki imar par­sel­le­ri­nin bi­ti­şik ve­ya kom­şu ol­ma­la­rı şart­tır. An­cak bu par­sel­ler ara­sın­da ka­lan ve imar plânı­na gö­re yol, mey­dan, ye­şil alan, park, oto­park gi­bi ka­mu­ya ay­rı­lan yer­ler için bu şart aran­maz. Top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki her imar par­se­li, kat ir­ti­fa­kı­nın ve­ya kat mül­ki­ye­ti­nin te­si­sin­de ay­rı ay­rı dik­ka­te alı­nır. An­cak, top­lu ya­pı bir­den faz­la imar par­se­li­ni içe­ri­yor­sa, mün­fe­rit par­sel­ler üze­rin­de top­lu ya­pı hü­küm­le­ri­ne tâbi ola­cak şekil­de kat mül­ki­ye­ti iliş­ki­si ku­ru­la­maz.

Ya­pı­lar ta­mam­lan­dık­ça, ta­mam­la­nan ya­pı­la­ra iliş­kin kat ir­ti­fak­la­rı kat mül­ki­ye­ti­ne çev­ri­le­bi­lir.

BAŞ­KAN – Mad­de üze­rin­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hak­kı Su­ha Okay söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Okay. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka.

CHP GRU­BU ADI­NA HAK­KI SU­HA OKAY (An­ka­ra) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li üye­ler; 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ya­sa­sın­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin ve 35 sı­ra sa­yı­da­ki ta­sa­rıy­la il­gi­li ola­rak Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na gö­rüş­le­ri­mi­zi açık­lı­yo­rum. Yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu mad­de­ye ge­lin­ce­ye ka­dar gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz mad­de­le­re iliş­kin de­ği­şik­lik­ler, mev­cut Kat Mül­ki­ye­ti Ya­sa­sı­’n­da­ki ki­mi mad­de­le­ri, ge­li­şen ve de­ği­şen şart­la­ra gö­re de­ği­şi­mi­ni içe­ri­yor idi, an­cak, bu mad­de ve bun­dan son­ra de­vam eden on mad­de ye­ni bir dü­zen­le­me ve ger­çek­ten top­lu­mun ih­ti­ya­cı olan bir dü­zen­le­me. Ni­te­kim, ki­mi ya­sal dü­zen­le­me­ler, sü­re­si içe­ri­sin­de top­lum­sal ih­ti­yaç­lar göz önü­ne alı­na­rak ya­pı­lır.

634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ya­sa­sı­’­na da­ha ön­ce de bir “Se­ki­zin­ci Bö­lüm” ek­len­miş­ti. O “Se­ki­zin­ci Bö­lüm” de dev­re mülk hak­kıy­la il­gi­liy­di; yıl 1985’ti. Tür­ki­ye'de da­ha son­ra­ki sü­reç­te top­lu ya­pım­lar baş­la­dı ve bu­gün “Top­lu Ya­pı­la­ra İliş­kin Özel Hü­küm­ler” di­ye bir bö­lüm ek­le­ni­yor ya­sa­ya.

As­lın­da, bu bö­lüm, ge­cik­miş, top­lum­sal ih­ti­yaç­la­rın ge­ri­sin­de kal­mış bir bö­lüm, çün­kü, Tür­ki­ye'de, 85’ten bu ya­na böy­le­si­ne ada­lar ve par­sel­ler bir­leş­ti­ri­le­rek bi­na­lar ya­pı­lı­yor­du, fa­kat ma­a­le­sef, bu top­lu ya­pı­lar, Kat Mül­ki­ye­ti Ya­sa­sı­’­nın tek par­sel, tek bi­na an­la­yı­şın­da­ki yö­ne­ti­mi­ne tes­lim edi­li­yor­du ve çok cid­di sı­kın­tı­la­rı da be­ra­be­rin­de ge­ti­ri­yor­du. Açık­ça­sı, öy­le­si­ne top­lu ya­pı­lar ki bun­lar; bun­lar bir bel­de­den, bir il­çe­den, hat­ta bir il­den da­ha bü­yük top­lu ya­pı­lar. Ör­ne­ğin, An­ka­ra­’­nın Eti­mes­gu­t’­un­da­ki Er­ya­man top­lu ko­nut­la­rı. Bun­la­rın etap­la­rın­da beş bin se­kiz yüz ko­nut var, bir eta­bın­da; üç bin, üç bi­ni aş­kın ko­nut­lar var ve çok do­ğal ki, bu ya­pım­lar­da ye­ni dü­zen­le­me­ler ve bu dü­zen­le­me­le­ri içe­ren de bir ça­lış­ma­yı yap­ma­mız ge­re­ki­yor­du. Onun için, bu bö­lüm­de söz al­dım.

Bu ya­sa­lar gö­rü­şü­lü­yor, ki­mi de­ği­şik­lik öner­ge­le­ri ge­li­yor. Ama çok do­ğal ki, Par­la­men­to­da gö­rev ya­pan ar­ka­daş­la­rım el­le­rin­de­ki ya­sa de­ği­şik­li­ği­ni oku­duk­la­rın­dan ve­ya dü­zen­le­me­yi oku­duk­la­rın­dan bil­gi sa­hi­bi, ama, bi­zi iz­le­yen va­tan­daş­la­rı­mız da var. Bu bağ­lam­da, tar­tı­şıl­mak­ta olan bu ya­sa­nın öne­mi­ni bir de on­la­ra ifa­de et­mek is­te­dim.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ta­bii çağ­daş ya­şam, bir­lik­te ya­şam ko­şul­la­rı öy­le­si­ne de­ğiş­ti ki, bu top­lu ko­nut in­şa­at­la­rı baş­la­dı. Fa­kat bu top­lu ko­nut in­şa­at­la­rı Kat Mül­ki­yet Ya­sa­sı­’­nın dar ka­lıp­la­rı içe­ri­sin­de ka­lın­ca, bir­lik­te ya­şam özel­li­ği­ni ki­mi yer­ler­de kay­bet­ti ve­ya­hut da bu ya­şam alan­la­rı terk edil­me­ye baş­lan­dı. Çün­kü, yö­ne­tim­de so­run ol­du, mül­ki­yet­ler­de so­run ol­du ve bu­nun bir an ev­vel aşıl­ma­sı ge­re­ki­yor­du.

Şim­di, dü­şü­ne­bi­li­yor mu­su­nuz ki, böy­le­si­ne bir top­lu ko­nut ala­nı­nın    -beş bin se­kiz yüz, üç bin, üç bin beş yüz- tü­zel ki­şi­li­ği yok yö­ne­tim­de. Ya­ni, bir be­le­di­ye ku­ru­yo­ruz, Be­le­di­ye Baş­ka­nı olu­yor, şube­le­ri olu­yor, mü­dür­le­ri olu­yor, ama bu­ra­da, kat mül­ki­ye­ti­nin dar ka­lıp­la­rı içe­ri­sin­de yö­ne­te­cek­sin bu­ra­yı de­ni­li­yor ve etap­lar bir­le­şi­yor ve üst bi­rim olu­şu­yor. Ama, hu­kuk­sal kim­li­ği yok. Bir lo­kal aç­ma hak­la­rı yok.

Bu ko­nut alan­la­rı­nın yö­ne­ti­min­de­ki so­run bir baş­ka şeyi da­ha ge­ti­ri­yor. O ne? Tril­yon­la­ra ula­şan büt­çe­le­ri olu­yor ve di­yo­ruz ki bun­la­ra: “Her se­ne sen se­çim­le ye­ni­den yö­ne­tim be­lir­le.” Bi­raz ev­vel geç­ti 29’un­cu mad­de­de. As­lın­da, bu bö­lüm gö­rü­şül­me­den, ya­sa­da, bi­raz ev­vel, de­ği­şik­lik öner­ge­siy­le bir 29’un­cu mad­de­de top­lu ya­pı geç­ti ve “İ­ki yıl­da bir se­çim ya­pıl­sın” de­nil­di. Doğ­ruy­du, isa­bet­liy­di. Ya­ni, se­çim sü­re­ci ge­le­cek di­ye, yö­ne­ti­ci, he­le he­ves­liy­se iki üç ayı­nı ona ve­re­cek, ic­ra­at dö­ne­mi ol­ma­ya­cak. O ba­kım­dan, bu ya­sa­ya bu mad­de gel­me­den ön­ce­ki ya­pı­lan de­ği­şik­lik de doğ­ru. Bu mad­de­nin de­va­mın­da bir de­ği­şik­lik var; o da çok doğ­ru. Bir in­ti­kal mad­de­si ge­li­yor, ge­çi­ci 3’ün­cü mad­de ve o ge­çi­ci 3’ün­cü mad­de­de, mev­cut si­te yö­ne­tim­le­ri­nin bun­dan son­ra­ki sü­reç­te ye­ni yö­ne­ti­me na­sıl en­teg­re ola­ca­ğı­na da­ir bir ge­çiş mad­de­si var. Ni­te­kim, o ge­çiş mad­de­le­ri bir de­fa, o ge­çi­ci mad­de bir de­fa kul­la­nıl­mak­la ve­ya sü­re­si­ni ta­mam­la­mak­la mis­yo­nu­nu ta­mam­la­ya­cak.

Şim­di, bun­lar çok önem­li bir de­ği­şik­lik, çok önem­li bir dü­zen­le­me. Ta­bi­i, bu dü­zen­le­me­yi ya­par­ken, açık­ça­sı, ki­mi bu si­te sa­kin­le­ri­nin ba­zı ih­ti­yaç­la­rı kar­şı­la­na­mı­yor. Bu da, bu işin bir baş­ka ger­çe­ği. On­lar, or­tak alan­la­ra iliş­kin de fark­lı dü­zen­le­me­ler is­ti­yor­lar­dı. An­cak bu or­tak alan­la­ra iliş­kin dü­zen­le­me­ler za­man içe­ri­sin­de ken­di mec­ra­sın­da çö­zü­le­bi­lir. Ama bir baş­ka hu­sus da­ha var, o da şu: Bu si­te pro­je­le­rin­de, bu top­lu ya­pı­lar­da yö­ne­tim pla­nı­nı baş­lan­gıç­ta ya TO­Kİ ya­pı­yor ya ar­sa sa­hi­bi ya­pı­yor ve bu­nu ta­pu­ya ve­ri­yor, böy­le tes­cil edi­li­yor. Son­ra bu yö­ne­tim pla­nı­nın de­ği­şik­li­ğin­de çok cid­di so­run­lar olu­şu­yor. Dü­şü­nün ki, 3-5 bin ki­şi­lik si­te­ler­de yö­ne­tim pla­nı­nı de­ğiş­ti­re­cek­si­niz. Da­i­re­yi al­mış, yurt dı­şı­na git­miş, da­i­re­yi al­mış ve­fat et­miş, baş­ka ad­re­se ta­şın­mış teb­li­gat ad­re­si yok, bir ara­ya ge­ti­re­mi­yor­su­nuz, ama baş­lan­gı­cın­da olu­şan yö­ne­tim pla­nı­nın da­yat­ma­sıy­la o dar ka­lıp içe­ri­sin­de siz yö­ne­te­mi­yor­su­nuz. Yö­ne­tim so­ru­nu sü­rek­li­li­ği­ni de­vam et­ti­ri­yor. O za­man, bu an­lam­da ki­mi de­ği­şik­lik yap­tık ki, bu­nu beş­te 4’e in­dir­dik, bu da isa­bet­li bir de­ği­şim­dir.

Ta­bi­i, bu ara­da bir şey da­ha ifa­de et­mek is­ti­yo­rum. Dün­den bu ya­na İç Tü­zük 77 tar­tı­şı­lı­yor.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu ya­sa bir kon­sen­süs­le, bir an­la­yış­la, bir uz­laş­may­la ta­şı­nı­yor. Ama bu uz­laş­ma­nın içe­ri­sin­de, bi­raz ev­vel de ifa­de et­ti­ğim, iki yıl­da bir se­çim ya­pıl­ma­sı ve­ya­hut da “in­ti­kal mad­de­si” de­di­ğim ge­çi­ci sü­re­de­ki yö­ne­ti­min na­sıl ak­ta­rı­la­ca­ğı ve­ya­hut da beş­te 4’ün oy çok­lu­ğuy­la yö­ne­tim pla­nı­nın de­ği­şik­li­ği ve­ya­hut da bir­kaç mad­de­de ge­çen: Da­va ta­ri­hin­de de­ğil de hük­me en ya­kın ta­rih­te­ki de­ğer esas alı­nı­r… Bun­lar çok önem­li de­ği­şik­lik­ler, he­le “hük­me en ya­kın ta­rih­te­ki de­ğer esas alı­nır” Türk hu­kuk ta­ri­hin­de dev­rim gi­bi de­ği­şik­lik. Ama şim­di bun­la­rı, biz bu­ra­da say­gı­de­ğer grup baş­kan ve­kil­le­riy­le, Ada­let Ko­mis­yo­nu Baş­ka­nı­mız­la, Sa­yın Ba­ka­nı­mız­la gö­rü­şe­rek çöz­dük. Oy­sa bun­la­rın Ko­mis­yon­da ele alı­na­rak çö­zü­mü çok da­ha ko­lay­dı. Bu bir uz­laş­ma ya­sa­sı ol­du­ğun­dan doğ­ru­la­rı bir­lik­te bul­duk. Bu ne­den­le ki­mi ya­sa­lar­da böy­le­si­ne, he­men ol­du­bit­ti, biz bu­nu bir an ev­vel şura­ya in­di­re­lim de­ğil, hep bir­lik­te doğ­ru­yu ya­pa­lım. Doğ­ru­yu yap­tık­ça pay­laş­ma­mız çok da­ha ko­lay olur, çün­kü bun­lar hal­kı­mız için yap­tı­ğı­mız ya­sa­lar.

NUS­RET BAY­RAK­TAR (İstan­bul) – Bu­ra­da ya­pı­la­bi­li­yor­muş de­mek ki ba­zı şey­ler.

HAK­KI SU­HA OKAY (De­vam­la) – Bu­ra­da ya­pı­la­bi­li­yor­muş, ama ya ya­pı­la­maz­sa ya bir­bi­ri­mi­zi ik­na ede­mez­sek ya doğ­ru­yu ka­çı­rır­sak? Ger­çi, bun­dan son­ra o 77’nci mad­de uy­gu­la­nır mı uy­gu­lan­maz mı onu da bil­mi­yo­rum. Ge­çen 22’nci Dö­nem­den ka­lan ya­sa var mı? Ye­ni­den önü­mü­ze ge­le­cek mi? On­la­rı bil­mi­yo­rum, ama di­le­rim, bir­lik­te doğ­ru­yu ve yan­lış­sız bir şeyi yap­ma­ya ça­lı­şa­lım. Mut­la­ka ha­ta­mız ola­cak­tır, ama hiç ol­maz­sa bi­linç­li yan­lı­şı­mız ol­ma­sın di­yo­rum.

Say­gı­lar su­nu­yo­rum yü­ce he­ye­ti­ni­ze. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Okay.

Mad­de üze­rin­de, şah­sı adı­na söz is­te­yen İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Lok­man Ay­va.

Bu­yu­ru­nuz efen­dim.

Sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

LOK­MAN AY­VA (İstan­bul) – Aziz mil­le­ti­min de­ğer­li ve­kil­le­ri, tek­rar hu­zu­ru­nuz­da­yım. Bu bah­set­ti­ğim ada­let­siz­li­ğin gi­de­ri­le­rek ada­le­tin te­sis edil­me­si nok­ta­sın­da gay­ret­le­ri­mi sür­dür­me­ye ça­lı­şı­yo­rum.

Bu­ra­da­ki man­tı­ğı şöy­le bir dü­şün­düm, ço­cuk­lar­la il­gi­li, “Ço­cuk­la­rı­mı­za bu man­tı­ğı ver­sek ne olur aca­ba?” de­dim. Ya­ni, bir top­lum­da ada­le­tin olu­şa­bil­me­si an­la­mın­da te­mel­le­rin iyi oluş­tu­rul­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni, ak­si hâlde top­lu­mun hüs­ra­na uğ­ra­ya­bi­le­ce­ği­ni dü­şü­nü­yo­rum. Ne­dir bu­ra­da­ki te­mel kay­gı­mız? Şim­di, bu­ra­da bir yaş­lı tey­ze­yi dü­şü­nün, yet­miş ya­şın­da, ço­cuk­la­rı uzak­ta, eşi ve­fat et­miş, eşin­den ka­lan emek­li ma­a­şıy­la ge­çin­me­ye ça­lı­şı­yor, 60 met­re­ka­re bir da­i­re­si var, bir si­te­de otu­ru­yor. Bir baş­ka ai­le var, 5 ço­cuk­lu, eko­no­mik du­ru­mu ga­yet iyi -Al­lah da­ha çok ver­sin- 180 met­re­ka­re bir da­i­re­de otu­ru­yor. Şim­di, di­yo­ruz ki biz yaş­lı tey­ze­ye: “Yaş­lı tey­ze, siz, bu si­te­nin lo­kal­le­ri­ne, spor te­sis­le­ri­ne bu 5 ki­şi­lik ai­ley­le ve eko­no­mik du­ru­mu iyi olan, ya­ni 180 met­re­ka­re da­i­re­de otu­ran, o tür gi­der­le­ri kar­şı­la­ya­bi­len in­san­lar­la ay­nı pa­ra­yı öde­ye­cek­si­niz.” Ben bu uy­gu­la­ma­yı on ya­şın­da­ki ço­cu­ğa na­sıl an­la­ta­ca­ğım? Ada­let bu­dur di­ye na­sıl söy­le­ye­ce­ğim aca­ba? Ve ya­rın bir gün “Efen­dim, bu­ra­dan New Yor­k’­a gi­den­le bu­ra­dan Ar­da­ha­n’­a gi­de­nin uçak pa­ra­sı­nı ay­nı is­te­rim.” der­se bu ço­cuk, bu man­tı­ğı yü­rü­tür­se ne ola­cak? İş­te, ada­let böy­le böy­le za­yıf­lar ve­ya böy­le böy­le güç­le­nir. Biz­le­rin bu ada­let ko­nu­sun­da, mut­lak ada­le­te el­bet­te şu an­da eriş­me­miz müm­kün de­ğil, ama bu­nun yo­lun­da ol­ma­mız la­zım. Ye­ri ge­lip, Haz­re­ti Öme­r’­in ada­le­ti­ni övüp, il­ti­fat edip, in­san­la­ra an­la­tıp, ama biz de bu­nu yap­mak için gay­ret eder­sek bu ger­çek­ten çok tak­di­re şayan bir şey olur. O an­lam­da, bu tür ada­let kav­ra­mı­nı ge­liş­ti­re­cek, top­lu­mun da­ha iyi­ye git­me­si­nin, da­ha adil, da­ha doğ­ru de­ğer­ler üze­ri­ne ku­rul­muş dav­ra­nış­lar­dan olu­şan de­ğer­ler kül­tü­rüy­le ya­şa­yan bir hâle gel­me­si­nin ki­me ne mah­zu­ru ola­bi­lir? Onun için, be­nim siz­le­re arz et­ti­ğim hu­sus, ta­ma­men bir ada­let sa­i­kiy­le, bu ada­le­tin ger­çek­leş­ti­ril­me­si­… Dik­kat eder­se­niz, bu­nun dı­şın­da ne ide­o­lo­jik bir kay­gım var ne si­ya­si bir kay­gım var ne bil­mem fi­lan grup, fi­lan ke­si­mi öne çı­ka­ran bir du­rum var. Ta­ma­men, tek kul­lan­dı­ğım ke­li­me ada­let ve hak­ka­ni­yet. Hak­ka­ni­yet, he­pi­mi­zin ma­ya­sın­da ola­n… Sa­yın Ko­mis­yon Baş­ka­nı­mı­zın da iyi bir ma­ya­sı ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­rum. Onun da, hep be­ra­ber, gü­zel bir şekil­de te­sis edil­me­si ge­rek­ti­ği bir kav­ram üze­rin­de du­ru­yo­ruz. Ak­si hâlde, ada­le­tin ol­ma­dı­ğı yer­de Ada­let Ba­kan­lı­ğı ol­sa, ada­le­tin ol­ma­dı­ğı yer­de Ada­let Ko­mis­yo­nu ol­sa ne işi­mi­ze ya­rar? Ha, şu an­da Tür­ki­ye'de yüz­de yüz ada­let yok­tur fi­lan de­mi­yo­rum, yan­lış an­la­şıl­ma­sın. Di­yo­rum ki, da­ha çok ada­let ol­sun. Yüz­de yüz ada­le­tin ol­du­ğu­nu da söy­le­ye­me­yiz. Eğer kar­ma­şık­lık var­sa onu da dü­zel­ti­riz. Ko­lay­cı­lı­ğı ada­let­siz­li­ğe na­sıl ter­cih ede­bi­li­rim ben? Bu­nu, vic­da­nı­ma, ken­di­me na­sıl an­la­ta­bi­li­rim bi­le­mi­yo­rum.

Çok te­şek­kür edi­yo­rum, hür­met­ler su­nu­yo­rum efen­dim. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ay­va.

66’ncı mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum:

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Söz is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Genç.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Çok te­şek­kür ede­rim Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Baş­ka­nım, ha­ki­ka­ten, Mec­li­si çok ada­let­li yö­ne­ti­yor­su­nuz. Ta­bi­i, siz de is­ti­yor­su­nuz ki bir an ön­ce bu ka­nun geç­sin. Ama önem­li olan ta­bi­i, bu ka­nun ge­çer­ken, bu ka­nu­nun, ül­ke ya­ra­rı­na çok uy­gun bir şekil­de geç­me­si ge­re­kir.

Şim­di, ben, Ko­mis­yon Baş­ka­nı­na so­ru­yo­rum: Ya­ni, si­zin ge­tir­di­ği­niz ra­por bu­ra­da bu ka­dar de­ği­şik­li­ğe uğ­ru­yor­sa siz bun­dan zevk alı­yor mu­su­nuz Sa­yın Ko­mis­yon Baş­ka­nı? Ya­ni, Ko­mis­yon­da olay­la­rı eni­ne bo­yu­na tar­tış­ma­ya­cak­sı­nız, mad­de­le­ri in­ce­le­me­ye­cek­si­niz, on­dan son­ra 77’nci mad­de­nin göl­ge­si­ne sı­ğı­na­cak­sı­nız, di­ye­cek­si­niz ki: “Efen­dim, ya­ni ne ola­cak, bu­ra­da söy­le­nen fi­kir­ler Ge­nel Ku­rul­da di­le ge­le­cek, Ge­nel Ku­rul­da da biz bu mad­de­le­ri de­ğiş­ti­ri­riz.” Böy­le bir an­la­yış olur mu?

Sa­yın Ko­mis­yon Baş­ka­nı, bi­raz ön­ce bir şey­ler ko­nuş­tu­nuz, ama ben, si­ze ce­vap ver­mek is­te­me­dim. Ya­ni ba­kın, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si için­de yer alan her ku­ru­mun ken­di­ne gö­re bir gö­re­vi var­dır. Her ku­rum ken­di gö­re­vi­ni sağ­lık­lı, ada­let­li, ta­raf­sız ya­par­sa bu­ra­dan çı­kan her eser mü­kem­mel olur. Ama bi­ri­le­ri, böy­le fel­se­fi ko­nuş­ma­lar ya­pa­rak, nu­tuk­lar çe­ke­rek, efen­dim, bil­mem “ya­sa­ma eko­no­mi­sin­den za­rar et­me­ye­lim” gi­bi böy­le ne ol­du­ğu be­lir­siz ifa­de­ler kul­la­nır­sa böy­le olur. Böy­le bir şey ol­maz.

Ba­kın, şim­di bu top­lu ya­pı­la­ra iliş­kin bir ya­pı­lan­ma sis­te­mi son za­man­lar­da ge­liş­miş­tir. Dü­şü­ne­bi­li­yor mu­su­nuz, bi­raz ön­ce CHP Söz­cü­sü ar­ka­da­şı­mız söy­le­di, 3 bin, 5 bin üye­li ko­o­pe­ra­tif­ler ku­ru­lu­yor. Bir yan­dan iş­te, tek vil­la­lar var, bir yan­dan yüz ko­nu­tun bir ara­da ol­du­ğu top­lu ko­nut var, ko­o­pe­ra­tif­ler var; bun­lar, o ka­dar bir gi­rift hâle gel­di ki. On­lar, ilk aşa­ma­da ta­pu­ya bir yö­ne­tim pla­nı ve­ri­yor­lar, he­men ta­pu­ya tes­cil edi­li­yor. O ta­pu­ya ve­ri­len o yö­ne­tim pla­nı­nı de­ğiş­tir­mek müm­kün de­ğil. As­lın­da bu, top­lu yö­ne­tim­de bir de Ko­o­pe­ra­tif­ler Ka­nu­nu bö­lü­mü var. Te­sa­dü­fen, has­bel­ka­der o ko­o­pe­ra­ti­fin ba­şı­na ge­len in­san­lar, bir ba­kı­yor­su­nuz, her tür­lü keyfîlik­ler için­de ha­re­ket edi­yor­lar. Adam, sü­per lüks ara­ba­la­ra bi­ni­yor, cep te­le­fo­nu­nu, ev te­le­fo­nu­nu, bil­mem ma­kam ara­ba­sı­nı, sek­re­te­ri­ni, hat­ta si­ya­set­le uğ­ra­şı­yor­sa, si­ya­si mas­raf­la­rı­nı da bu­ra­ya yük­le­mek su­re­tiy­le ora­da gö­rev ya­pı­yor, ya­ni bir ne­vi ar­pa­lık­lar hâli­ne ge­ti­ri­len bir du­rum olu­yor. Bun­la­rın kar­şı­sın­da cid­di dur­mak için cid­di dü­zen­le­me yap­mak la­zım sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri.

Ba­kın, bu ka­nun ve­si­le­siy­le çok cid­di şey­ler yap­mak la­zım. Bi­raz ön­ce İstan­bu­l’­dan bir va­tan­daş ba­na te­le­fon edi­yor, di­yor ki: “Ka­mer Bey, biz bod­rum ka­tın­da otu­ru­yo­ruz ve­ya­hut da gi­riş ka­tın­da otu­ru­yo­ruz. Kar­de­şim, ben evi­me ek­mek ala­mı­yo­rum, ya­ni çok kıt ka­na­at ge­çi­ni­yo­rum, he­le evi­me hiç et de gir­mi­yor, ama asan­sö­rün pa­ra­sı­nı ben­den alı­yor­lar.” Ta­bi­i, ben, şu an­da tam in­ce­le­me­dim, bu va­tan­da­şın şeyi­ne de şey et­mek is­te­mi­yo­rum. “Hiç ol­maz­sa gi­riş ka­tın­da­ki va­tan­daş­lar­dan asan­sör pa­ra­sı alın­ma­sın.” di­yor. İş­te,  bir ka­nu­nu mü­za­ke­re edi­yo­ruz. Ya­ni, ha­ki­ka­ten, me­se­la, bi­rin­ci kat­ta otu­ru­yor­sa asan­sö­r… Ya­ni, bu ka­nun­la­rı ya­par­ken eni­ne bo­yu­na, ya­ni, Tür­ki­ye­’­de ya­şa­yan in­san­la­rın ya­şan­tı­la­rı­nı sı­kın­tı­ya sok­ma­ya­ca­k… Bi­raz ön­ce ko­nu­şan AK­P’­li ar­ka­da­şı­mı­zın par­ti­si­nin is­mi “Ada­let” ama herhâlde hiç uy­gu­la­ma­dık­la­rı, is­mi­ni “Ada­let” ola­rak anı­yor­lar ama uy­gu­la­ma­lar­da hiç rast­lan­ma­yan ada­let il­ke­le­ri var ken­di­le­rin­de. Gü­zel ko­nuş­tu o as­lın­da, ken­di­si­ni teb­rik edi­yo­rum, ama ada­let il­ke­le­ri­ne uy­gun, ada­le­ti sağ­la­ya­cak bir dü­zen­le­me yap­ma­mız la­zım.

Me­se­la, so­ru­yo­rum ben Hükûme­te de Ko­mis­yo­na da: Ha­ki­ka­ten, bu or­tak gi­der­ler­de, me­se­la gi­riş ka­tın­da otu­ran va­tan­daş­lar asan­sör pa­ra­sı ödü­yor mu öde­mi­yor mu? Ben in­ce­le­me­dim, ku­su­ra bak­ma­yın. Ken­di­le­ri­ne söy­lü­yo­rum, va­tan­da­şın da der­di­ni şey et­mek için. Yok­sa tek­ri­ri mü­za­ke­re ya­pa­lım. Me­se­la, gi­riş ka­tın­da, hat­ta bi­rin­ci kat­ta, va­tan­daş otu­ru­yor­sa asan­sör gi­der­le­ri­ne iş­ti­rak et­me­sin.

Bu mad­de­ler çok önem­li. Bun­la­rı eni­ne bo­yu­na tar­tı­şıp, hat­ta ge­re­kir­se il­gi­li ko­o­pe­ra­tif ka­nun­la­rıy­la, di­ğer ka­nun­lar­la ir­ti­bat­la­rı­nı sağ­la­yı­p… Ma­dem­ki ye­ni bir ka­nun ya­pı­yo­ruz, hat­ta Ko­mis­yon, Hükûmet ve mu­ha­le­fet par­ti­le­riy­le ik­ti­dar par­ti­si an­laş­mış­sa, ül­ke­yi ra­hat­la­ta­cak, bir da­ha bu ko­nu­lar­la il­gi­len­me­ye­cek ka­nun­lar yap­mak is­ti­yo­ruz.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Sa­yın Baş­ka­nım, bir da­ki­ka da­ha ve­rir­se­ni­z…

BAŞ­KAN – Evet, sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız lüt­fen.

Bu­yu­ru­nuz.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Özel­lik­le bu top­lu ya­pı Tür­ki­ye­’­de ya­şa­yan in­san­la­rın ya­şa­mı­na ye­ni gir­di­ği için ve bun­lar ko­o­pe­ra­tif­ler şeyiy­le gir­di­ği için çok bü­yük keyfîlik­ler ya­pı­lı­yor, çok bü­yük rant kay­nak­la­rı olu­yor. O, iş­te, kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­ri fa­lan uy­gu­la­nır­ken bu­ra­lar­da da çok bü­yük rant­lar dö­nü­yor. Bi­zim di­le­ği­miz, bun­la­rın eni­ne bo­yu­na tar­tı­şıl­ma­sı ve en iyi şekil­de bir hu­kuk dü­zen­len­me­si ya­pıl­ma­sı­dır. Yok­sa, bi­zim kim­sey­le özel bir şeyi­miz yok.

Za­man za­man ka­nun­da ka­rar ye­ter sa­yı­sı­nı is­ti­yor­sam, ta­bii ki, siz ik­ti­dar par­ti­si­si­niz, ge­lin, bu Mec­lis­te bu­lu­nun, çün­kü da­ha ye­ni Mec­lis, dört ay­lık Mec­lis. Dört ay­lık Mec­lis­te bir bık­kın­lık ol­maz, he­le Hükûmet­te böy­le hiç Mec­lis­ten kaç­ma ol­maz. Onun için, bun­la­rı sağ­la­mak için, hiç ol­maz­sa hal­ka çok sağ­lık­lı bir gö­rün­tü ver­mek için bu­ra­da bu­lu­na­lım, ya­sa mü­za­ke­re­le­ri­ne kat­kı­da bu­lu­na­lım.

Say­gı­lar su­nu­yo­rum efen­dim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Genç.

ADALET  KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Sa­yın Baş­kan, bir açık­la­ma yap­mak is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN - Ko­mis­yon adı­na, Ko­mis­yon Baş­ka­nı An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ah­met İyi­ma­ya söz is­te­miş­tir, kı­sa bir açık­la­ma­da bu­lu­na­cak.

Bu­yu­ru­nuz Sa­yın İyi­ma­ya.

ADALET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ta­bii, zor­lu­ğu­muz hâlen yü­rür­lük­te olan kat mül­ki­ye­ti hu­kuk dü­ze­ni­ne de­ği­şik­lik ge­tir­mek. De­ğiş­ti­ril­mek­te olan mad­de­le­ri mü­za­ke­re edi­yo­ruz ve de­ğiş­ti­ril­me­yen mad­de­ler hak­kın­da do­ğal ola­rak so­run­la­rı­mız yok­sa bil­gi­miz de ol­ma­sı müm­kün de­ğil.

Sa­yın Ay­va, bil­has­sa, ada­let te­me­li üze­rin­de iki de­fa söz al­dı, bu kat mül­ki­ye­tin­de gi­der­le­re ka­tı­lı­m… Bir de­fa, şu an­da dü­zen­le­di­ği­miz bö­lüm, Sa­yın Oka­y’­ın ifa­de et­ti­ği gi­bi, re­form ma­hi­ye­tin­de ya­tay ve di­key top­lu ya­pı­lar­la il­gi­li ye­ni bir dü­zen­le­me, ye­ni bir hü­küm, da­ha ev­vel kıs­men ya­pıl­mış­tı. Bu­ra­da gi­der­ler­le il­gi­li bir dü­zen­le­me ya­pıl­ma­mak­ta­dır. Bu­ra­da, 74’ün­cü mad­de­de kat mül­ki­ye­ti ge­nel dü­ze­ni­nin kı­yas yo­luy­la uy­gu­lan­ma­sı esa­sı gö­rül­müş. Bi­zim kat mül­ki­ye­tin­de ma­lik­le­rin, ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­ri­nin gi­der­le­re ka­tıl­ma­sın­da iki ka­de­me­li esas, ka­de­me­li yön­tem ön­gö­rül­müş­tür. Bi­rin­ci yön­te­me gö­re, kat ma­lik­le­ri gi­der­ler pay­la­şı­mın­da an­laş­ma ya­pa­bi­lir­ler. Bu­na biz yö­ne­tim pla­nı di­yo­ruz, kat ma­lik­le­ri­nin ve­ya ba­ğım­sız bö­lüm­ler ku­ru­lu­nun ana­ya­sa­sı­dır, is­te­dik­le­ri gi­bi bu­nu pay­laş­tı­ra­bi­lir­ler, ki bu yö­ne­tim plan­la­rın­da ge­nel­lik­le ze­min kat­ta olan­la­ra asan­sör gi­der­le­rin­de ka­tıl­ma­ma se­çe­ne­ği ta­nın­mak­ta­dır.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ka­nu­n’­da ta­nı­ya­lım.

ADALET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Ka­nu­n’­da var, 20’nci mad­de.

İkin­ci ka­de­me, eğer böy­le bir dü­zen­le­me yok­sa, Ka­nun doğ­ru­dan dü­zen­le­miş, hiz­met­li­le­rin gi­der­le­ri­ne eşit şekil­de ka­tıl­ma var. Di­ye­lim ki, ka­pı­cı, bah­çı­van, bek­çi, her­kes eşit şekil­de fay­da­la­nı­yor çün­kü, öbür­le­rin­dey­se ar­sa pa­yı esa­sın­da ka­tıl­ma var.

Ay­rı­ca, top­lu ya­pı­lar ala­nın­da ar­sa­lar da, her ne şekil­de, ya­pı­ya dö­nüş­me­miş­se, ba­ğım­sız bö­lüm gi­bi ya­pı­ya dö­nüş­me­miş­se, on­la­ra bir or­tak gi­der ka­tı­lı­mı müm­kün de­ğil, çün­kü re­ji­min içe­ri­sin­de de­ğil.

Ada­le­ti, ya­sa­nın 20’nci mad­de­si öz­gün şekil­de tut­muş­tur. Şu an­da­ki, ko­mis­yo­nun ge­liş­tir­di­ği öner­ge­ler de, za­ten ar­ka­daş­la­rın bil­gi­si içe­ri­sin­de ge­liş­ti­ril­miş­tir, 77’nci mad­de­nin zo­run­lu­lu­ğu içe­ri­sin­de ge­liş­ti­ril­miş­tir.

Te­şek­kür edi­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın İyi­ma­ya.

Mad­de­yi oy­la­ma­ya ge­çi­yo­rum: 66’ncı mad­de­yi ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 66’ncı mad­de ka­bul edil­miş­tir.

22’nci mad­dey­le 634 sa­yı­lı Ka­nu­n’­a ek­le­nen 67’nci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

Or­tak yer­ler

MAD­DE 67- Top­lu yapý kap­samýnda olup, bü­tü­nüy­le bu kap­sam­da­ki baðýmsýz bö­lüm­le­rin or­tak kul­lan­ma ve fay­da­lan­masýna tah­sis edil­miþ bu­lu­nan par­sel­le­rin ma­lik ha­ne­si­ne, tah­sis edil­dik­le­ri top­lu yapý kap­samýnda­ki diðer par­sel­le­rin ada, par­sel, blok ve baðýmsýz bö­lüm nu­ma­ra­larý gös­te­ril­mek su­re­tiy­le ta­pu si­ci­li­ne kay­de­di­lir ve bu su­ret­le tah­sis edil­dik­le­ri par­sel­ler­de bu­lu­nan baðýmsýz bö­lüm­le­rin or­tak ye­ri olur.

Top­lu yapý kap­samýnda bu­lu­nan bir­den çok yapýnýn or­tak sos­yal ve alt yapý te­sis­le­ri bu­lun­duk­larý par­sel ve­ya yapýya bakýlmaksýzýn, tah­sis edil­dik­le­ri baðýmsýz bö­lüm­le­rin or­tak ye­ri sayýlýr.

BAŞ­KAN – 67’nci mad­de üze­rin­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Kırk­la­re­li Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Tur­gut Di­bek söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Di­bek. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

CHP GRU­BU ADI­NA TUR­GUT Dİ­BEK (Kırk­la­re­li) – Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ta­sa­rı­nın 21’in­ci mad­de­siy­le, 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­na ye­ni bir bö­lüm ola­rak do­ku­zun­cu bö­lüm ek­len­miş­tir. Bu bö­lüm al­tın­da, top­lu ya­pı­la­ra iliş­kin özel hü­küm ola­rak do­kuz mad­de yer alı­yor. Ben de, bu mad­de­ler­den 67’nci mad­dey­le il­gi­li ola­rak Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na söz al­dım. Ön­ce­lik­le he­pi­ni­zi say­gı­la­rım­la se­lam­lı­yo­rum de­ğer­li ar­ka­daş­lar.

Ar­ka­daş­lar, 60’ın­cı mad­de­de top­lu ya­pı­lar içe­ri­sin­de­ki or­tak alan­lar dü­zen­len­miş. Bu or­tak alan­la­rın içe­ri­ği, kav­ra­mı açık­lan­mış. Bu­na gö­re bu or­tak alan­la­rın mül­ki­yet so­ru­nu çö­züm­len­miş. Ya­ni ile­ri­ye dö­nük ola­rak ih­ti­laf­la­ra ne­den ol­ma­ya­cak şekil­de bir dü­zen­le­me ya­pıl­mış. Do­ğal ola­rak top­lu ya­pı­lar­da ka­mu­ya bı­ra­kıl­mış olan yol, park ye­ri, okul, sos­yal te­sis­ler ve bu­nun gi­bi or­tak yer­ler söz ko­nu­su. Bun­lar fark­lı par­sel­ler üze­rin­de ola­bi­li­yor ama bun­la­rın ta­bii ki kul­la­nım ama­cı­na yö­ne­lik ola­rak ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­ri­ne tah­si­si söz ko­nu­su olu­yor. Bu­ra­da ih­ti­laf­lar çık­ma­sın di­ye bu or­tak yer­le­rin par­sel­le­ri­ne ba­kıl­mak­sı­zın tah­sis edil­miş ol­du­ğu, ba­ğım­sız bö­lüm­le­rin her bi­ri­nin or­tak yer ol­du­ğu bu mad­de­de be­lir­ti­li­yor. Ta­bii ki zo­run­lu bir mad­de.

Ben mad­de­nin bu tek­nik açı­lı­mın­dan baş­ka bu ko­nuy­la bağ­lan­tı­lı ola­cak olan de­ği­şik bir ko­nu­da dü­şün­ce­le­ri­mi açık­la­mak is­ti­yo­rum. Yi­ne top­lu ya­pı­lar­la il­gi­li ola­rak İstan­bu­l’­da ve de­ği­şik yer­ler­de top­lu ya­pı ya­pan bir şir­ket­le il­gi­li ben bir sü­re ön­ce bu­ra­da gün­dem dı­şı söz al­mış­tım. Bu gün­dem dı­şı al­mış ol­du­ğum söz ne­de­niy­le de Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı yi­ne bir­kaç gün ön­ce ga­ze­te­de bir ya­nıt ya­yın­la­mış­tı.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu­nun­la il­gi­li ola­rak siz­le­ri ve ka­mu­o­yu­nu bil­gi­len­dir­mek is­ti­yo­rum. Bir sü­re ev­vel al­mış ol­du­ğum gün­dem dı­şı söz­le bi­zim, Kırk­la­re­li ili­mi­ze bağ­lı Vi­ze il­çe­mi­zin Ça­kıl­lı bel­de­sin­de ha­zi­ne ara­zi­si ola­rak gö­zü­ken 538 de­kar­lık bir ala­nın İstan­bu­l’­da fa­a­li­yet gös­te­ren, sa­nı­yo­rum di­ğer yer­ler­de de fa­a­li­yet gös­te­ren, Taş­ya­pı AŞ isim­li bir fir­ma­ya iha­le­siz bir şekil­de sa­tıl­dı­ğı­nı bu­ra­dan be­yan et­miş­tim. Yi­ne o açık­la­mam içe­ri­sin­de bu ta­şın­ma­zın 4706 sa­yı­lı Ka­nu­n’­a gö­re, ya­ni mül­ki­ye­ti ha­zi­ne­ye ait olan ara­zi­le­rin eko­no­mi­ye ka­zan­dı­rıl­ma­sı­na yö­ne­lik olan Ka­nu­n’­a gö­re sa­tı­şı­nın ya­pıl­ma­sı ge­re­kir­ken, kıy­met tak­di­ri­nin de Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan, Vi­ze Kay­ma­kam­lı­ğı, Millî Em­lak Mü­dür­lü­ğü ta­ra­fın­dan 13 tril­yon gi­bi bir be­del­le ver­gi de­ğe­ri üze­rin­den be­lir­len­me­si­ne rağ­men, bu ye­rin 2 tril­yon­luk bir be­del­le Taş­ya­pı İnşa­a­t’­a sa­tıl­dı­ğı­nı bu­ra­dan açık­la­mış­tım.

Ta­bii Taş­ya­pı­’­nın fark­lı bir du­ru­mu var­dı. Son dört beş yıl­lık sü­re içe­ri­sin­de bu fir­ma­nın, bu şir­ke­tin çok yo­ğun bir iş hac­miy­le Tür­ki­ye­’­de çok bü­yük bir bü­yü­me­ye, bü­yük bir sıç­ra­ma­ya ka­vuş­tu­ğu­nu da hep be­ra­ber bi­li­yo­ruz. Ka­mu­o­yun­da bu­nun­la il­gi­li tar­tış­ma­lar da za­ten ya­pı­lı­yor.

Ni­ye Taş­ya­pı­’­ya bu yer sa­tıl­mış­tı? Taş­ya­pı­’­nın sa­hi­bi olan Em­rul­lah Tu­ran­lı­’­nın, bir sü­re ön­ce, yi­ne on­dan bir sü­re ön­ce, ga­ze­te­ler­de bir be­ya­nı var­dı. Ken­di­si di­yor ki: “Biz, ko­nut sek­tö­rü­nün dı­şın­da, ay­nı za­man­da çi­men­to üre­tim te­si­si kur­mak üze­re bir çi­men­to fab­ri­ka­sı ku­ra­ca­ğız. Bu­nun­la il­gi­li ola­rak da Trak­ya­’­da, Edir­ne böl­ge­sin­de ara­zi arı­yo­ruz.” Ken­di­si­nin bu açık­la­ma­sı da 9 Ni­san 2007 ta­ri­hin­de tüm ge­nel ba­sın­da ve med­ya­da yer al­mış­tı.

Ta­bii ken­di­si­ne ara­zi ge­rek­ti­ği için, bu, Vi­ze­’­nin Ça­kıl­lı bel­de­sin­de­ki 538 de­kar­lık alan ken­di­si­ne 4706 sa­yı­lı Ka­nu­n’­un 4’ün­cü mad­de­si­nin son fık­ra­sı ge­re­ğin­ce sa­tıl­mış. Bu­nu ne­re­den an­lı­yo­ruz? Be­nim gün­dem dı­şı yap­mış ol­du­ğum ko­nuş­ma­dan son­ra Ma­li­ye Ba­ka­nı­mı­zın ver­miş ol­du­ğu ya­nıt­tan alı­yo­ruz. Ma­li­ye Ba­ka­nı­mı­zın ya­nı­tı yi­ne Mil­li­yet ga­ze­te­sin­de ge­niş bir şekil­de yer al­dı ve o ya­nıt okun­du­ğun­da, be­nim bu­ra­dan açık­la­mış ol­du­ğum tüm hu­sus­la­rın as­lın­da bir an­lam­da doğ­ru ol­du­ğu­nu ken­di­si de be­yan et­miş, ik­rar et­miş. Yal­nız, açık­la­ma­da bir tek “13 tril­yon­luk” iba­re yok. Ken­di­si bu ye­rin 2 mil­yon 17 bin 33 ye­ni Türk li­ra­sı be­del­le bu fir­ma­ya sa­tıl­dı­ğı­nı ka­bul edi­yor. Sa­tı­lır­ken de şunu di­yor: “Evet, biz bu ara­zi­yi sat­tık, 538 de­kar­lık ara­zi­yi sat­tık. Bu­ra­da ken­di­si bi­ze baş­vur­du, ‘ben 140 mil­yon do­lar­lık bir ya­tı­rım ya­pa­ca­ğı­m’ de­di ve ‘bu­nun­la be­ra­ber 200 ki­şi­lik bir is­tih­dam sağ­la­ya­ca­ğı­m’ de­di ve ‘ara­zi­ye ih­ti­ya­cım va­r’ de­di. Biz de bu ye­ri ken­di­si­ne uy­gun gör­dük ve sat­tık.” Ama de­va­mın­da şunu da söy­lü­yo­r… Bu yer­le il­gi­li ola­rak he­nüz imar pla­nı çi­zil­miş de­ğil, za­ten imar pla­nı içe­ri­sin­de de­ğil. Bu ye­rin üze­ri­ne bir sa­na­yi te­si­si, ya­ni, ama­cı­na uy­gun ola­rak, be­lir­til­di­ği gi­bi, bir sa­na­yi te­si­si­nin ya­pıl­ma­sı da söz ko­nu­su de­ğil. Sa­yın Ba­kan di­yor ki: “Bu­na gö­re, anı­lan ta­şın­maz­la­rın imar pla­nı dı­şın­da kal­ma­sı ne­de­niy­le –ki, bu ta­şın­maz öy­le- adı ge­çen şir­ket­ten söz ko­nu­su ta­şın­maz­la­rın il­gi­li be­le­di­ye­ce ya­pı­la­cak 1/1.000 öl­çek­li uy­gu­la­ma imar pla­nı ile sa­tış ama­cı­na uy­gun ola­rak il­gi­li tü­zel ki­şi­lik­çe ya­pı­la­cak ya­tı­rım tü­rü­nün -sa­na­yi te­sis­le­ri- ni­te­li­ği­ni açık ola­rak ih­ti­va ede­cek şekil­de be­lir­len­me­me­si du­ru­mun­da Av­ru­pa Çi­men­to Sa­na­yi ve Ti­ca­ret AŞ ta­ra­fın­dan her­han­gi bir hak ve taz­mi­nat, fa­iz, ve­sa­i­re ta­le­bin­de bu­lu­nul­ma­ya­ca­ğı­na da­ir ta­ah­hüt al­dık.” Av­ru­pa Çi­men­to AŞ de Taş­ya­pı­’­nın di­ğer bir şir­ke­ti, ya­ni, bu ama­ca yö­ne­lik ola­rak kur­muş ol­du­ğu şir­ket.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, Sa­yın Ba­kan bu­ra­da di­yor ki: “Biz bu ye­ri sat­tık. Bu yer­de bu fab­ri­ka­nın ku­rul­ma­sı şu an­da müm­kün de­ğil.” Za­ten, Trak­ya­’­da­ki bu böl­ge­nin plan­la­ma­sı­nı şu an­da İstan­bul Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si­ne bağ­lı olan Met­ro­po­li­tan Pro­je Mer­ke­zi, BİM­TA­Ş’­a ait olan pro­je mer­ke­zi çi­zi­yor 1/25.000 öl­çek­li ha­ri­ta­la­rı. Bu 1/25.000 öl­çek­li ha­ri­ta­lar­da da­ha he­nüz bu net­leş­miş de­ğil, onay­lan­mış de­ğil. 1/100.000 öl­çek­li ha­ri­ta­la­rı da, Er­ge­ne Hav­za­sı Çev­re Dü­ze­ni Pla­nı ola­rak geç­ti­ği­miz yıl­lar içe­ri­sin­de -ki 59’un­cu Hükûmet dö­ne­mi içe­ri­sin­dey­di- Trak­ya Üni­ver­si­te­si çiz­miş­ti. Bu 1/100.000’lik plan içe­ri­sin­de, ar­ka­daş­lar, bu ara­zi, ta­rım ara­zi­si ola­rak gö­zü­kü­yor, Er­ge­ne Hav­za­sı­’­nın doğ­muş ol­du­ğu yer ola­rak gö­zü­kü­yor, ya­ni, al­tın­da Er­ge­ne Hav­za­sı­’­nın do­ğum ye­ri var. Do­la­yı­sıy­la, ta­rım ara­zi­si ola­rak bu ye­re sa­na­yi te­si­si­nin ku­rul­ma­sı müm­kün de­ğil 1/100.000’li­ğe gö­re. 1/25.000’lik­ler he­nüz da­ha çi­zil­me­miş, çi­zim aşa­ma­sın­da, da­ha son­ra onay­la­na­cak, ora­da da he­nüz bu yer­le il­gi­li bir sa­na­yi te­si­si, çi­men­to fab­ri­ka­sı ku­ru­la­bi­lir di­ye bir dü­zen­le­me yok. Bu­na rağ­men, Sa­yın Ba­kan, Ma­li­ye Ba­ka­nı­mız di­yor ki: “1/1.000’lik­ler içe­ri­sin­de bu yer­de sa­na­yi te­si­si ola­rak yer al­maz­sa biz bu­nu ge­ri ala­ca­ğız.”

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, bu­nu ni­ye an­la­tı­yo­rum, bi­li­yor mu­su­nuz? Ya­ni, şim­di, bir yer sa­tı­lır­ken, 4706 sa­yı­lı Ka­nu­n’­a gö­re bu­nun sa­tı­şı ya­pı­lır­ken, iş­te, il­gi­li o Ka­nu­n’­un son mad­de­sin­de bir hü­küm var. O da, yi­ne, 59’un­cu Hükûmet dö­ne­min­de -2003 yı­lın­da- ge­ti­ril­miş. Ora­da di­yor ki: “İş­te, 10 mil­yon do­lar­lık bir ya­tı­rı­mı ve 50 ki­şi­lik bir is­tih­dam sağ­la­ya­cak olan ya­tı­rı­mı ya­pa­cak olan, ta­ah­hüt ede­cek olan fir­ma­ya ha­zi­ne -az ön­ce be­lirt­ti­ğim ara­zi­le­ri- iha­le­ye çı­kar­mak­sı­zın doğ­ru­dan sa­ta­bi­lir.” Böy­le bir hü­küm var ve “bu hük­me gö­re biz sat­tık” di­yor. Ya­ni, şim­di, bu­ra­dan şunu dü­şü­nü­yo­rum ve­ya şunu so­ru­yo­rum: Ya­ni bu sa­tış ya­pı­lır­ken ile­ri­ye dö­nük ola­rak, var­sa­yım içe­ri­sin­de, ya­ni, şöy­le olur­sa, şöy­le olur­sa, iş­te, bu te­si­si ku­rar­sa, ama biz yi­ne bu­nu baş­tan sa­ta­rız. De­ğer­li ar­ka­daş­lar, böy­le bir dü­zen­le­me bu Ya­sa­’­da yok. Ya­ni, bu 4706 sa­yı­lı Ya­sa­’­da bu­nu sa­ta­cak­sı­nız: Bir, bu ye­rin üze­ri­ne bu te­si­sin ku­rul­ma­sı­nın ya­sal ola­rak müm­kün ol­ma­sı la­zım. Ya­ni, çi­men­to fab­ri­ka­sı­nı yap­ma­nın müm­kün ol­ma­sı ge­re­ki­yor.

Za­ten, ben, söz­le­ri­min içe­ri­sin­de de be­lirt­miş­tim, Vi­ze­’­nin Ça­kıl­lı bel­de­si -Vi­ze­’­ye 7-8 ki­lo­met­re me­sa­fe­de, Sa­ra­y’­a doğ­ru, he­men Vi­ze­’­nin gi­ri­şin­de- Ev­ren­cik kö­yü var, ora­da bir çi­men­to fab­ri­ka­sı şu an­da in­şa hâlin­de de­vam edi­yor. Ya­ni, “iki ta­ne çi­men­to fab­ri­ka­sı­nı yan ya­na in­şa et­mek Tür­ki­ye­’­nin ne­re­sin­de var­dır, ne­re­sin­de böy­le bir du­rum var?” di­ye sor­muş­tum. Bir de bu­na Pı­nar­hi­sar Çi­men­to Fab­ri­ka­sı­nı ek­ler­sek -o da 25-30 ki­lo­met­re­lik bir me­sa­fe­dey­di- onu da dü­şü­nür­sek, ya­ni 30 ki­lo­met­re­lik alan­da 3 ta­ne çi­men­to fab­ri­ka­sı, 2 ta­ne­si yan ya­na ar­ka­daş­lar. Ya­ni, böy­le bir du­rum sa­nı­yo­rum Tür­ki­ye­’­nin hiç­bir ye­rin­de yok.

Bu­ra­da -bu ka­dar uzat­ma­ya da ge­rek yok- ma­a­le­sef, şöy­le bir du­rum ol­muş: Ya­ni, Taş­ya­pı AŞ, iş­te, çi­men­to sek­tö­rü­ne gi­rer­ken ara­zi ta­le­bin­de bu­lun­muş, ken­di­si Edir­ne böl­ge­sin­de ara­zi ara­mış, fa­kat ora­lar­da bu­la­ma­mış­lar. Kırk­la­re­li­’n­de­ki bu boş ara­zi­yi -ha­zi­ne­ye ait olan ara­zi­yi- her ne ka­dar ya­sal ola­rak üze­ri­ne şu an­da böy­le bir fab­ri­ka­nın ya­pıl­ma­sı müm­kün ol­ma­sa da, ile­ri­ye dö­nük ola­rak …

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Di­bek, lüt­fen ta­mam­la­yı­nız sö­zü­nü­zü.

TUR­GUT Dİ­BEK (De­vam­la) - …den­miş ki: “Biz si­ze bu ye­ri ve­re­lim, ne olur, ne ol­maz. Bu ara­da siz­ler de bi­raz gay­ret gös­te­rin, ça­lı­şın. 1/25.000’lik öl­çek­li TRA­KAP kap­sa­mın­da, bu Trak­ya­’­nın plan­lan­ma­sı içe­ri­sin­de bu ala­nın sa­na­yi te­si­si ola­rak gö­zük­me­si için bi­raz gay­ret gös­te­rin, ora­la­ra gö­zük­sün; on­dan son­ra bir de 1/1000’lik­ler ha­zır­la­nır­ken ora­da da bi­raz gay­ret gös­te­rin, ora­da da bun­lar, bu yer, bu alan sa­na­yi te­si­si ku­ru­la­bi­le­cek ni­te­li­ğe bü­rün­sün; on­dan son­ra da fab­ri­ka­nı­zı ku­run.” den­miş gi­bi gö­zü­kü­yor. Bu ko­nu­yu, ta­bi­i, ta­kip ede­ce­ği­mi­zi, gün­dem dı­şı söz al­dı­ğım­da da, ko­nuş­ma­mı bi­ti­rir­ken de be­lirt­miş­tim de­ğer­li ar­ka­daş­lar. Önem­li bir ko­nu. Her şeyin ya­sa­la­ra uy­gun, hak­ka­ni­yet çer­çe­ve­sin­de, ada­let çer­çe­ve­sin­de ol­ma­sı ge­re­kir di­ye dü­şü­nü­yo­ruz. Doğ­ru­su bu­dur. Ya­ni, yö­ne­ti­ci­le­ri­mi­ze ve ik­ti­da­rı­mı­za, Sa­yın Ba­ka­nı­mı­za da ya­kı­şan bu­dur. Böy­le ola­ca­ğı­nı da dü­şü­nü­yo­rum.

He­pi­ni­ze say­gı­lar, sev­gi­ler su­nu­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Di­bek.

Mad­de üze­rin­de şah­sı adı­na söz is­te­yen var mı?.. Yok.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ka­rar ye­ter sa­yı­sı is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN – Ka­rar ye­ter sa­yı­sı­…

67’nci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum, ka­rar ye­ter sa­yı­sı ara­ya­ca­ğım: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 67’nci mad­de ka­bul edil­miş­tir, ka­rar ye­ter sa­yı­sı var­dır.

68’in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

Va­zi­yet plân ve pro­je­le­ri

MAD­DE 68- Top­lu yapýlar­da; yapýlarýn ko­num­larý, or­tak ni­te­lik­te­ki yer­ler ve te­sis­ler, bun­larýn kul­lanýlýþ amaç ve þekil­le­ri, top­lu yapý kap­samýnda­ki par­sel ve­ya par­sel­le­rin ta­mamýný kap­sa­ya­cak þekil­de, bir bü­tün ola­rak il­gi­li ma­kam­lar­ca onay­lanmýþ imar plâný hü­küm­le­ri­ne uy­gun ola­rak hazýrlanmýþ va­zi­yet plânýnda ve pro­je­ler­de be­lir­ti­lir.

Ka­mu­ya ayrýlan yer­le­rin dü­zen­len­me­si, iþle­til­me­si ve bakýmý, bu ko­nu­da yet­ki­li ka­mu ku­ru­mu ile mu­ta­ba­kat saðlan­masý hâlin­de, ka­mu­nun kul­lanýmýný kýsýtla­ma­mak þartýyla top­lu yapý yö­ne­ti­min­ce üst­le­ni­le­bi­lir.

Top­lu yapý uy­gu­la­masýnda, kat mül­ki­ye­ti­nin ve kat ir­ti­fakýnýn te­si­si­ne, ara­na­cak bel­ge­le­re, ta­pu­da yapýla­cak iþlem­le­re iliþkin hu­sus­lar, Bayýndýrlýk ve Ýskân Ba­kanlýðýnca hazýrla­na­cak bir yö­net­me­lik­le dü­zen­le­nir.

BAŞ­KAN – 68’in­ci mad­de üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Amas­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hü­se­yin Ün­sal söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­ru­nuz efen­dim. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

CHP GRU­BU ADI­NA HÜ­SE­YİN ÜN­SAL (Amas­ya) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li üye­ler; Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 68’in­ci mad­de­si üze­rin­de söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri, 68’in­ci mad­de­nin ge­rek­çe­si: “Top­lu ya­pı ni­te­li­ğin­de­ki ya­pı­laş­ma­lar­da, ya­pı­la­rın ko­num­la­rı­nın or­tak ni­te­lik­te­ki yer­le­rin, te­sis­le­rin ve  bun­la­rın kul­la­nı­lış, amaç ve şekil­le­ri­nin il­gi­li ma­kam­lar­ca onay­lan­mış imar pla­nı hü­küm­le­ri­ne uy­gun ola­rak ha­zır­lan­mış va­zi­yet plan ve pro­je­le­ri, top­lu ya­pı­ya iliş­kin hü­küm­le­rin uy­gu­lan­ma­sın­da ha­re­ket nok­ta­sı­nı oluş­tu­ra­cak­tır.

Ka­mu­ya ay­rı­lan yer­le­rin ba­kı­mı, iş­le­til­me­si ve dü­zen­len­me­si, ka­mu­nun ya­ra­rı­nı kı­sıt­la­ma­mak şar­tıy­la ve yet­ki­li ka­mu ku­ru­muy­la mu­ta­ba­kat sağ­lan­ma­sı hâlin­de top­lu ya­pı yö­ne­ti­mi­ne bı­ra­kı­la­bi­le­cek­tir.”

Şim­di, ka­nun çok an­lam­lı bir şekil­de ka­mu hak­kı kı­sıt­la­ma­mak­tan bah­set­mek­te. Do­la­yı­sıy­la bu hak­lı­lı­ğı ge­rek­çe­de koy­muş­lar. Biz de bu­na ka­tı­lı­yo­ruz, olum­lu oy ve­re­ce­ği­mi­zi de pe­şi­nen ifa­de edi­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ilk ön­ce, top­lu ya­pı ne­dir, na­sıl mey­da­na gel­miş­tir, bu­nu bir in­ce­le­me­miz, ir­de­le­me­miz ge­re­ki­yor. Za­ten bu, de­ği­şik­lik ya­pıl­ma­sı­nı ge­rek­ti­ren ka­nu­nun top­lu ya­pı an­la­mı da bu­ra­dan çık­tı. Bu ka­nun ilk çık­tı­ğın­da bu ka­dar top­lu ya­pım, top­lu ko­nut an­la­yı­şı ge­liş­me­di­ği için son gün­ler­de top­lu ko­nut ge­liş­tik­çe bu an­la­yış da mec­bu­ren ser­gi­len­me­ye baş­lan­dı ve bu ka­nun ya­pıl­ma­ya baş­lan­dı. Top­lu ko­nut he­pi­mi­zin bil­di­ği gi­bi ya özel sek­tör eliy­le ya dev­let eliy­le ya da ko­o­pe­ra­tif­ler eliy­le ya­pı­lı­yor.

59’un­cu Hükûmet dö­ne­min­de ya­pı­lan tüm ya­pı­la­rın hep­si TO­Kİ ta­ra­fın­dan ya­pıl­ma gay­re­tiy­le, an­la­yı­şıy­la or­ta­ya çı­kıl­mış­tır. Do­la­yı­sıy­la, bu­ra­da bir şeyin al­tı­nı çiz­mek is­ti­yo­rum. Bu­ra­da ko­o­pe­ra­tif­le­rin hak­kı ye­ri­ne ge­ti­ril­me­miş­tir, on­lar­la il­gi­li her­han­gi bir ya­tı­rım ya­pıl­ma­mış­tır. Top­lu Ko­nut İda­re­si geç­miş­te yap­tı­ğı ça­lış­ma­la­rı ko­o­pe­ra­tif­ler üze­ri­ne yap­ma­sı ge­re­kir­ken bu ge­li­nen nok­ta­da ise ko­o­pe­ra­tif­le­re hiç­bir kre­di sağ­la­ma­mış, hiç­bir ar­sa üre­ti­min­de bu­lun­ma­mış. Do­la­yı­sıy­la, ko­o­pe­ra­tif­çi­lik, özel­lik­le ko­nut ko­o­pe­ra­tif­çi­li­ği gün geç­tik­çe Tür­ki­ye­’­de ge­ri­let­tir­mek zo­run­da kal­mış­tır.

As­lın­da bu­ra­da çok de­rin bir ko­nu var: 60’ın­cı Hükûmet de “özel­leş­tir­me özel­leş­tir­me” di­ye­rek or­ta­ya çı­kar­ken ter­si­ne bir du­rum ya­ra­ta­rak top­lu ko­nut­ta da dev­le­tin bu ka­dar mü­da­hil ol­ma­sı için elin­den ge­len gay­re­ti de gös­ter­mek­te­dir. Bu ters an­la­yış da an­la­şı­lır bir an­la­yış de­ğil­dir. Do­la­yı­sıy­la, TO­Kİ­’­nin yap­mış ol­du­ğu bu in­şa­at­lar­da da ma­a­le­sef bu 68’in­ci mad­de­de “or­tak alan” di­ye ad­lan­dı­rı­lan ye­şil alan­lar ve ço­cuk oyun alan­la­rıy­la il­gi­li, yi­ne Sa­yın Ba­ka­nı­mız iti­raz ede­bi­lir ama TO­Kİ­’­nin yap­mış ol­du­ğu bir uy­gu­la­ma­yı da siz­le­re oku­mak is­ti­yo­rum. “Özel­lik­le Em­lak Ban­ka­sın­dan dev­ra­lı­nan ar­sa­lar, imar pla­nın­da park ve­ya ye­şil alan ola­rak ay­rı­lan ba­zı yer­le­rin be­le­di­ye­le­re dev­re­dil­me­si ye­ri­ne sa­tış ko­nu edil­mek­te­dir. Bu ar­sa­la­rı sa­tın alan ki­şi­le­rin sa­tış iş­lem­le­ri­nin ger­çek­leş­me­sin­den son­ra imar pla­nı de­ği­şik­li­ği yap­mak için gi­ri­şim­de bu­lun­ma­la­rı ve­ya be­le­di­ye­ler­ce bu ar­sa­la­rın yük­sek be­del­ler­le ka­mu­laş­tır­ma­la­rı or­ta­ya çı­ka­bi­le­cek risk­ler­den­dir.” Ve bu risk­ler or­ta­ya çık­tı bu ra­por­dan son­ra.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ma­a­le­sef, ül­ke­miz­de ar­sa ran­ti­ye­ci­li­ği üze­ri­ne, ar­sa spe­kü­las­yo­nu üze­ri­ne çok cid­di gay­ret­ler var. Do­la­yı­sıy­la, ka­mu ar­sa­la­rı da bu şekil­de, ye­şil alan­la­rıy­la, ço­cuk bah­çe­le­riy­le, oyun alan­la­rıy­la ma­a­le­sef gün geç­tik­çe hun­har­ca har­can­mak­ta. Do­la­yı­sıy­la, TO­Kİ bu ko­nu­da­ki ey­lem­le­rin­de yan­lış ha­re­ket et­miş­tir bu­gü­ne ka­dar.

Bu ara­da, ka­mu­ya ait alan­lar­la il­gi­li TO­Kİ­’­nin yap­mış ol­du­ğu bir ça­lış­ma­lar da var, on­lar­dan da bah­set­mek is­ti­yo­rum: TO­Kİ ko­nut­la­rın ya­nı sı­ra okul yap­mış­tır, TO­Kİ ko­nut­la­rın ya­nı sı­ra ca­mi yap­mış­tır, TO­Kİ spor sa­lo­nu yap­mış, has­ta­ne yap­mış­tır; TO­Kİ­’­nin yap­ma­dı­ğı tek iş ka­mu­sal bir alan­da, yurt yap­ma­yı hiç­bir za­man ak­lı­na ge­tir­me­miş­tir. Bu an­la­yı­şı biz an­la­şı­lır bu­la­mı­yo­ruz, bu­nun al­tın­da da baş­ka şey­ler arı­yo­ruz.

Ba­kın, ya­kın za­man­da, mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rı­mız, üni­ver­si­te sı­na­vı­nı ka­za­nan ço­cuk­la­rı­mı­zın hep­si­ne, Kre­di ve Yurt­lar Ku­ru­mu­na te­le­fon aç­mış­lar­dır. Bu ger­çek, he­pi­miz bi­li­yo­ruz. O  te­le­fon­lar­da da ço­cuk­la­rın yurt­la­ra yer­leş­ti­ril­me­si için bir kıs­mı­na gay­ret edil­miş­tir, bir kıs­mı yur­da yer­leş­ti­ril­me­miş­tir.

Tür­ki­ye­’­de üni­ver­si­te­de oku­yan ço­cuk­la­rı­mı­zın ve ma­a­le­sef, an­ne ve ba­ba­la­rın­dan üni­ver­si­te harç­lık­la­rı az ge­len ço­cuk­la­rı­mı­zın, yurt­lar­da kal­mak, çok cid­di ih­ti­ya­cı­dır. Bu ko­nuy­la il­gi­li, geç­miş beş yıl­lık dö­ne­mi­niz­de dev­let yur­du yap­ma ko­nu­sun­da ve­ya bu dev­let yurt­la­rı­nı TO­Kİ­’­ye yap­tır­ma ko­nu­sun­da hiç­bir gay­re­ti­niz ol­ma­mış­tır. Ne ol­du o ço­cuk­lar? O ço­cuk­lar mec­bu­ren özel yurt­la­ra ve va­kıf yurt­la­rı­na git­ti­ler. Ne ol­du o va­kıf yurt­la­rın­da? O va­kıf yurt­la­rın­da gir­dik­le­ri etüt­ler­de, gir­dik­le­ri ça­lış­ma­lar­da, la­ik ve çağ­daş cum­hu­ri­yet hi­la­fı­na her tür­lü eği­ti­mi al­dı­lar. Bu ko­nu­ya öna­yak ol­du­nuz.

İş­te “or­tak kul­la­nım ala­nı” di­ye söz edi­len alan­lar­dan bir ta­ne­si de bu. Okul ya­pıl­dı, ca­mi ya­pıl­dı ama yurt ya­pıl­ma­dı. Bu an­la­yı­şı­nız­dan da vaz­ge­çil­me­si, TO­Kİ­’­nin bun­dan son­ra­ki ça­lış­ma­la­rın­da “bin ko­nu­ta çı­ka­cak” di­yor­su­nuz, in­şal­lah, çı­kar ama o çı­ka­cak alan­lar içe­ri­sin­de ka­mu­sal alan ola­rak dev­let yur­du ya­pa­rak Kre­di Yurt­lar Ku­ru­mu­na dev­re­dil­me­si çok önem­li bir ger­çek­tir. Bu ger­çe­ği göz ar­dı eder­se­niz, Tür­ki­ye ya­kın­da bir sü­rü şey­le­re de ge­be ka­la­cak­tır, hep be­ra­ber de ge­be ka­la­ca­ğız.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, be­le­di­ye­ler­de de ay­nı sı­kın­tı­lar yer al­mak­ta­dır. Şim­di, ka­mu­nun ih­ti­ya­cı olan ye­şil alan­la­rın dü­zen­len­me­si ve ye­şil alan­la­rın kul­la­nıl­ma­sı ye­rel ida­re­le­rin gö­rev­le­ri­dir. Ta­bii ki bu­ra­da, top­lu ko­nut ya­pım­cı­la­rı­na, ora­nın ida­re­ci­le­ri­ne, ko­o­pe­ra­tif yö­ne­ti­ci­le­ri­ne bu­ra­la­rın bı­ra­kıl­ma­sı, ida­re edil­me­si, özel­lik­le o ev­ler­de otu­ran­la­rın o ye­şil alan­la­rı sa­hip­len­me­si duy­gu­su ga­yet gü­zel bir duy­gu­dur. Ama, o duy­gu, bir ile­ri­ki za­man­da, bir se­ne son­ra onun kö­şe­si­ne bü­fe aç­tı­ra­rak, o bü­fe­den son­ra da ya­nı­na iki ta­ne san­dal­ye, on­dan son­ra da bir ca­mekânlı, de­mon­te bir mal­ze­mey­le, kı­şın da bu­ra­da in­san­lar otur­sun di­ye­rek ye­şil alan­la­rı ya­vaş ya­vaş bü­fe­le­re, ka­fe­le­re ve ka­fe­ter­ya­la­ra dö­nüş­tür­me­niz de bu­ra­da müm­kün ola­bi­lir bu ka­nun­la. Do­la­yı­sıy­la, bu ka­nun­la has­sas ol­ma­lı­yız.

Sa­yın Ba­yın­dır­lık Ba­ka­nı­mız bu­ra­day­ken de, geç­miş­te­ki de­ne­yim­le­rin­den de fay­da­la­na­rak bu öne­ri­yi ge­ti­ri­yo­rum. Ba­yın­dır­lık Ba­kan­lı­ğı, Tür­ki­ye­’­de­ki tüm ye­şil alan­la­rın, ada, par­sel nu­ma­ra­la­rıy­la ve alan­la­rıy­la bir­lik­te bir kü­tü­ğü­nü tut­ma­lı­dır.

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Var o.

HÜ­SE­YİN ÜN­SAL (De­vam­la) - Var­sa ye­şil alan­lar­da bir ih­lal, o ih­la­lin gi­de­ril­me­siy­le il­gi­li, be­le­di­ye­ler­de, ye­ni bir yö­net­me­lik­le bir ça­lış­ma baş­la­tıl­ma­lı­dır. Yok­sa, Tür­ki­ye­’­de, ya­kın­da, ço­cuk­la­rı­mı­zın oy­na­ya­ca­ğı, in­san­la­rı­mı­zın ge­ze­ce­ği park­la­rı da zor bu­la­ca­ğız bu şekil­de.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ta­bii ki ale­la­ce­le çı­kan bu ka­nun ne­de­niy­le, ba­zı mad­de­ler­le il­gi­li de­ği­şik­lik­le­ri göz önü­ne ge­ti­re­me­dik. Bun­lar­dan bir ta­ne­si de -top­lu ya­pım ola­rak söy­le­di­ği­miz için di­yo­rum- ar­tık 200 ko­nut­luk, 300 ma­lik­lik top­lu ya­pım­lar var. Bun­la­rın ka­rar al­ma­la­rı ve ka­rar def­ter­le­ri­ne im­za at­ma­la­rı, dü­şü­ne­bi­li­yor mu­su­nuz -şim­di ka­rar na­sıl çık­tı tam bi­le­me­dim ama- 200 ta­ne im­za­yı, ka­rar def­te­ri­ne im­za at­mak gi­bi bir zo­run­lu­lu­ğun içi­ne gi­ri­le­cek bu ka­nun­la bir­lik­te. Do­la­yı­sıy­la, bu zo­run­lu­luk­tan da kur­tul­ma­nın bir ge­re­ği­ni, bir yo­lu­nu bul­ma­mız ge­re­ki­yor. Özel­lik­le, top­lu ko­nut ko­o­pe­ra­tif­le­ri bu ko­nu­da bü­yük sı­kın­tı­da­lar. Za­ten, ko­o­pe­ra­tif­le­rin, bu dö­nem­de kre­di ala­ma­mak­tan, ko­o­pe­ra­tif­le­rin, ye­ter­li ar­sa, üre­til­miş ar­sa, alt­ya­pı­sı ta­mam­lan­mış ar­sa des­te­ği ala­ma­mak­tan do­ğan çok cid­di sı­kın­tı­la­rı var­ken, bu sı­kın­tı­lar da bun­la­rın üze­ri­ne bir dert ola­rak da­ha ge­le­cek­tir.

Ay­rı­ca, be­le­di­ye­le­rin da­ha ön­ce ko­nut ala­nı ilan edip, da­ha son­ra ti­ca­ri sa­ha­la­ra ge­çir­di­ği yer­ler­de, özel­lik­le bi­rin­ci kat­lar, ze­min kat­lar­da­ki ko­nut­la­rın ar­tık ti­ca­ri ala­na dö­nüş­me­siy­le bir­lik­te ye­ni bir an­la­yış da or­ta­ya çık­tı. Bu­ra­da da bir sı­kın­tı or­ta­ya çık­tı, ruh­sat ala­ma­mak­ta­lar. Bu ruh­sat “ya­sak iş­ler” bö­lü­mün­de -ya­ni 634 sa­yı­lı Ka­nu­n’­un 24’ün­cü mad­de­si- ya­sak iş­ler­de ta­dat edil­di­ği için, ma­a­le­sef in­san­la­rı­mız sı­kın­tı­da kal­mak­ta­lar. Bu ko­nuy­la il­gi­li de Mec­li­si­mi­zin der­hal bir çö­züm al­ma­sı ko­nu­sun­da bir öne­ri ola­rak bun­la­rı ge­tir­mek is­ti­yo­rum.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri­…

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Ün­sal, lüt­fen sö­zü­nü­zü ta­mam­lar mı­sı­nız.

HÜ­SE­YİN ÜN­SAL (De­vam­la) – Ta­mam efen­dim, bi­ti­ri­yo­rum.

Çı­kar­mak­ta ol­du­ğu­muz ka­nun ta­sa­rı­sı bir ya­ra­ya mer­hem ol­ma­ya ça­lış­mak­ta, ama ek­sik­le­riy­le mer­hem ol­ma­ya ça­lış­mak­ta. Bu ko­nuy­la il­gi­li tek­rar bir ça­lış­ma­ya ih­ti­ya­cı­mız var. Ye­ter­li bir ka­nun ola­rak çık­ma­dı, İç Tü­zük ge­re­ği, mec­bu­ren bu bu­ra­ya gel­di ve tar­tış­ma­dan bu­ra­ya ge­ti­ril­di ve bu ko­nu­yu pay­la­şa­mı­yo­ruz. Pay­laş­tı­ğı­mız ko­nu­lar­da da­ha baş­ka ko­nu­lar da var. Siz­le­r… Bu ko­nuy­la il­gi­li, bu ko­nu­nun dü­zel­til­me­siy­le il­gi­li, hem Ba­kan­lık dü­ze­yin­de hem de par­ti­le­ri­mi­zin grup baş­kan­lık­la­rı dü­ze­yin­de ye­ter­li gi­ri­şim­ler ya­pıl­ma­lı ve tek­rar, bu bah­set­miş ol­du­ğu­muz de­ği­şik­lik­ler mut­la­ka ha­ya­ta ge­çi­ril­me­li­dir. di­yo­rum.

He­pi­ni­zi say­gı­la­rım­la se­lam­lı­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ün­sal.

Mad­de üze­rin­de şahıs­la­rı adı­na söz is­te­yen?

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Var efen­dim, ben is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN – Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Genç.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; bu, va­zi­yet pla­nı ve pro­je­le­riy­le il­gi­li, top­lu ko­nut­ta ge­ti­ri­len bu sis­tem, imar hu­ku­ku­na ge­ti­ri­len en bü­yük su­is­ti­mal.

Ba­kın şim­di, ne di­yor: “Ka­mu­ya ay­rı­lan yer­ler” İş­te, okul, has­ta­ne, ye­şil alan­lar bun­lar; dü­şü­nün, 100 bin­ler­ce dö­nüm­lük bir alan­da ve 100 bin­ler­ce in­san­la­rın iskân edi­le­ce­ği bir sa­ha­da ka­mu­ya bir yer­ler ayır­mış­sı­nız. Top­lu yö­ne­ti­mi var. Şim­di di­yor ki bu ikin­ci fık­ray­la: “Efen­dim, top­lu yö­ne­tim is­ter­se, ka­mu­ya ait yer­le­rin kul­la­nıl­ma­sın­da ida­rey­le an­la­şa­bi­lir.” Ya­ni, o za­man, eğer top­lu yö­ne­ti­mi ka­mu­ya ay­rı­lan yer­le­ri ta­sar­ruf eder­se, o za­man, ni­ye ya­ni ka­mu­ya ay­rıl­mış yer di­ye ka­bul ede­cek­si­niz? Adam oku­la ay­rı­lan ye­re ge­ti­rir kü­çük bir okul ya­par, ge­ri­si­ni­… Za­ten, bu top­lu yö­ne­tim yö­ne­ti­ci­le­ri­ni ora­dan at­mak da müm­kün de­ğil. Ya­ni, bu­nun, ta­bi­i, uy­gu­la­ma­la­rı­nı bi­len bir ki­şi ola­rak -bi­raz da bu­lun­du­ğu­muz yer­ler­de- müm­kün de­ğil ya­ni­… Za­ten, şey de­ğil. Adam, ye­şil alan ay­rıl­mış bir yer­de, ge­ti­re­cek ufak bir bü­fe ya­pa­cak, ka­mu­yu da­…. Ora­da ka­mu de­di­ği­niz kim ki, iş­te bir ge­nel mü­dür, bir ba­ka­n… Tür­ki­ye­’­de, ta­bi­i, he­le ik­ti­dar par­ti­sin­de ol­du­nuz mu, ik­ti­dar par­ti­si­nin ba­şın­da­ki adam­la iş bir­li­ği için­de ol­du­nuz mu ve onun­la bir ar­ka­daş­lık için­de ol­du­nuz mu, za­ten bir gün­de si­zin bü­tün me­se­le­le­ri­niz hal­le­dil­miş olu­yor.

KE­MA­LET­TİN GÖK­TAŞ (Trab­zon) – Sen öy­le mi yap­tın Sa­yın Genç?

KA­MER GENÇ (De­vam­la) - On­dan son­ra da dev­le­tin en kıy­met­li mülk­le­ri si­zin çift­li­ği­niz hâli­ne ge­li­yor. Do­la­yı­sıy­la, şim­di, bu­ra­da ben­ce bu ikin­ci fık­ra­yı kal­dır­mak la­zım.

Bu ikin­ci fık­ra­yı kal­dır­ma­dı­ğı­nız tak­dir­de, ka­mu­ya ay­rı­lan yer­ler, top­lu yö­ne­tim ku­ru­lun­da­ki yö­ne­ti­ci­le­rin ta­ma­men özel ta­sar­ruf amaç­la­rı­na uy­gun kul­la­nım alan­la­rı hâli­ne dö­nü­şür. Ba­kın, bey­ler, ya­ni imar hu­ku­ku­nu bi­len­ler, be­le­di­ye­ci­ler, on­lar bi­lir. Be­le­di­ye­ci­le­rin, za­ten, za­man za­man bun­la­rın he­sa­bı­na da ge­li­yor da, ye­şil alan­la­rı, okul­la­rı, has­ta­ne­ye ay­rı­lan yer­le­ri -çok gö­rül­müş­tür ya­ni- ge­ti­rip de iş­te böy­le ken­di­le­ri­ne ti­ca­ret alan­la­rı hâli­ne dö­nüş­tür­dü­ğü, hat­ta, ken­di ya­kın­la­rı­na ve­re­rek, iş­te, ufak, ku­lü­be gi­bi bir yer ya­pıp da ka­lan yer­le­ri de bü­yük bir ka­zanç alan­la­rı hâli­ne dö­nüş­tür­dük­le­ri gö­rül­mek­te­dir. Hat­ta, bu­gün şey eder­se­niz, gi­de­lim İstan­bu­l’­da, An­ka­ra­’­da bun­la­rın çok gü­zel ör­nek­le­ri­ni gö­re­bi­li­riz. Za­ten, ne­re­de bu ana kent be­le­di­ye baş­kan­lı­ğı­na ge­len­le­rin bü­yük bir kıs­mı, bir ba­kı­yor­su­nuz, tril­yon­la­rı, kat­ril­yon­la­rı olu­yor, “Al­lah Al­lah” di­yor­su­nuz, “Bu ser­vet­ler ne­re­den gel­miş ya!” di­yor­su­nuz.

KE­MA­LET­TİN GÖK­TAŞ (Trab­zon) – Kim?

KA­MER GENÇ (De­vam­la) - Bir ba­kı­yor­su­nuz, ana kent­ler­de -hep­si için de­mi­yo­rum ta­bi­i- ba­zı be­le­di­ye baş­kan­la­rı, bir ba­kı­yor­su­nuz, efen­dim, kat­ril­yo­ner ol­muş. Ya, ne­re­den gel­di bu pa­ra kar­de­şim? Ya­ni, bu­nun bir kay­na­ğı­nı ver. Şim­di­…

KE­MA­LET­TİN GÖK­TAŞ (Trab­zon) – Kim­ler, han­gi­si? Söy­le, söy­le.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Sen ben­den da­ha iyi bi­lir­sin han­gi­si ol­du­ğu­nu.

Ney­se, iş­te bun­lar bey­ler, bu rant­lar bu­ra­lar­dan sağ­la­nı­yor.

KE­MA­LET­TİN GÖK­TAŞ (Trab­zon) – İfti­ra at­ma.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Bu­gün, Tür­ki­ye­’­de imar hu­ku­ku­nun uy­gu­lan­ma­sın­da en bü­yük ka­zanç­lar sağ­la­nı­yor, çün­kü hiç­bir so­rum­lu­luk yok. As­lın­da, en bü­yük şey, ba­na gö­re, bu imar yet­ki­si­nin be­le­di­ye­le­re dev­re­dil­me­si­dir. Çün­kü, be­le­di­ye­ler, ma­a­le­sef, bu­ra­da, imar hu­ku­ku­nun ge­rek­tir­di­ği şehir­ci­lik il­ke­le­ri­ni bir ta­ra­fa iti­yor­lar. On­dan son­ra be­le­di­ye­ler­de -hep­si için de­mi­yo­rum ama- çok bü­yük  be­le­di­ye­ler­de, bir ba­kı­yor­su­nuz, be­le­di­ye mec­lis üye­le­ri­ne ufak te­fek bir­ta­kım men­fa­at­ler kar­şı­lı­ğı, o kent için­de­ki imar hu­ku­ku al­tüst edi­li­yor, ne ye­şil alan­lar ka­lı­yo­r… Şim­di, bu­ra­da de­nil­di ki, bu ka­nu­nun mü­za­ke­re­sin­de “Efen­dim, An­ka­ra­’­da, İstan­bu­l’­da ye­şil alan­lar fert ba­şı­na 7 met­re­ka­re.” Yok öy­le bir şey. Ya­ni, siz, An­ka­ra­’­nın mü­ca­vir ala­nı­nı 50 ki­lo­met­re, 60 ki­lo­met­re ile­ri­ye ge­tir­miş­se­niz, mü­ca­vir alan sa­ha­sı­nı 70-80 ki­lo­met­re­lik bir ala­na gö­tür­müş­se­niz -ta­bii ar­ka­nız­da ik­ti­dar gü­cü ol­du­ğu için böy­le ge­niş­let­miş­si­niz- e ora­da za­ten nü­fus ya­şa­mı­yor. Se­nin Kı­zı­la­y’­da­ki, se­nin Çan­ka­ya­’­da­ki, se­nin Ye­ni­ma­hal­le­’­de­ki, se­nin Ba­tı­ken­t’­te­ki nü­fus yo­ğun­lu­ğu­na gö­re fert ba­şı­na dü­şen ye­şil alan mik­ta­rı­nı ara­sa­nı­za! Be­yoğ­lu­’n­da­ki, Tak­si­m’­de­ki, Ba­kır­kö­y’­de­ki­… Bun­la­rı say­ma­ya da ta­bii ge­rek yok. Ya­ni, de­mek is­te­di­ğim bey­ler, bu mad­de­nin ikin­ci fık­ra­sı­nı, eğer bu Hükûmet ve siz­ler ka­bul eder­se­niz bu­ra­dan kal­dı­ra­lım. Bu top­lu ya­pı alan­la­rı için­de ka­lan ka­mu­ya ay­rıl­mış yer­le­ri siz top­lu ya­pı yö­ne­ti­ci­le­ri­ne terk eder­se­niz, o ta­ma­men ka­mu ala­nı­na ay­rı­lan sa­ha vas­fı­nı kay­be­der.

Son­ra, bu­ra­da Ba­yın­dır­lık ve İskân Ba­kan­lı­ğı­… Ya­ni, hiç ol­maz­sa bu top­lu ala­nın kul­la­nım bi­çim­le­ri­ni de­… Ba­kın, son fık­ra­da “Top­lu ya­pı uy­gu­la­ma­sın­da kat mül­ki­ye­ti­nin ve kat ir­ti­fa­kı­nın te­si­si­ne, ara­na­cak bel­ge­le­re, ta­pu­da­…” Ya­ni, bu­ra­da Ba­yın­dır­lık ve İskân Ba­kan­lı­ğı­na bir yö­net­me­lik çı­kar­ma yet­ki­si ve­ril­miş, ama hiç ol­maz­sa bu ikin­ci fık­ray­la da il­gi­li bir yet­ki ve­re­lim. Ak­si tak­dir­de, bey­ler, he­pi­miz bi­li­yo­ruz, Tür­ki­ye­’­de­ki uy­gu­la­ma­la­rı bi­li­yo­ruz, bu­ra­da böy­le bir yet­ki­yi ver­di­ği­niz za­man ida­re­ye, bun­lar ta­ma­men or­ta­dan kal­ka­cak ve o top­lu ko­nut alan­la­rı için­de­ki ye­şil alan­lar, okul alan­la­rı, sağ­lık ocak­la­rı, ka­mu ku­rum­la­rı­na ay­rı­lan yer­le­rin hep­si sı­ra­sıy­la, tek tek or­ta­dan kay­bo­la­cak­tır. İş­te, eğer mü­kem­mel ka­nun ya­pı­yor­sa­nız bu ikaz­la­rı­mı­zı dik­ka­te alın, çün­kü biz yıl­lar­ca imar hu­ku­kuy­la il­gi­li ça­lış­ma­lar­da bu­lun­duk. Ya­ni, Da­nış­ta­yın 6. Da­i­re­sin­de de ça­lış­tım, bun­la­rı çok gör­düm. Onun için, lüt­fen, bu­nu dü­zel­tir­se­niz mem­nun olu­rum.

Say­gı­lar su­na­rım efen­dim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Genç.

68’in­ci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 68’in­ci mad­de ka­bul edil­miş­tir.

69’un­cu mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

Yö­ne­tim

MAD­DE 69- Top­lu ya­pı kap­sa­mın­da bu­lu­nan par­sel ve par­sel­ler­de­ki bir­den çok ba­ğım­sız bö­lü­mü kap­sa­yan ana ya­pı­da or­tak yer­le­ri bu­lu­nan blok ya­pı­la­rın her bi­ri, ken­di so­run­la­rı­na ve yal­nız o blo­ğa ait or­tak yer­le­re iliş­kin ola­rak, o blok­ta bu­lu­nan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­den olu­şan blok kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca yö­ne­ti­lir. Bir par­sel­de blok ni­te­li­ğin­de ol­ma­yan ya­pı­lar var­sa ve­ya bu ni­te­lik­te­ki ya­pı­lar­la blok ya­pı­lar ay­nı par­sel­de yer alı­yor­sa, ken­di so­run­la­rı­na ve o par­se­le ait or­tak yer­le­re iliş­kin ola­rak, o par­sel­de bu­lu­nan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­den olu­şan kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca yö­ne­ti­lir. Yö­ne­tim plânın­da blok­la­rın ve blok ni­te­li­ğin­de ol­ma­yan ya­pı­la­rın ida­re tar­zı ay­rı­ca be­lir­ti­lir.

Bir ada­da bir­den çok par­sel yer alı­yor­sa, ada­yı oluş­tu­ran par­sel­le­re ait or­tak yer­ler, o ada­da bu­lu­nan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­den olu­şan ada kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca yö­ne­ti­lir ve yö­ne­tim tar­zı, ka­nun­la­rın em­re­di­ci hü­küm­le­ri sak­lı kal­mak şar­tıy­la, bu ku­rul ta­ra­fın­dan ka­rar­laş­tı­rı­lır. Bu yet­ki, yö­ne­tim plânın­da ada tem­sil­ci­ler ku­ru­lu­na ve­ri­le­bi­lir. Yö­ne­tim plânın­da baş­ka tür­lü dü­zen­len­me­miş­se, ada tem­sil­ci­ler ku­ru­lu, blok ya­pı­lar­da her blok­ta bu­lu­nan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­ce se­çi­len blok yö­ne­ti­ci­le­ri ve blok ni­te­li­ğin­de ol­ma­yan ya­pı­la­rın ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­ce se­çi­len tem­sil­ci­ler­den olu­şur. Ada tem­sil­ci­ler ku­ru­lu üye­le­ri­nin sa­yı­sı ve na­sıl se­çi­le­ce­ği top­lu ya­pı­nın özel­li­ği dik­ka­te alı­na­rak yö­ne­tim plânın­da be­lir­ti­lir. Ada tem­sil­ci­ler ku­ru­lun­da bu yö­ne­ti­ci­ler ve tem­sil­ci­ler yö­net­tik­le­ri ve tem­sil et­tik­le­ri ba­ğım­sız bö­lüm sa­yı­sı ka­dar oy hak­kı­na sa­hip­tir­ler.

Top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki or­tak ya­pı, yer ve te­sis­ler, bu kap­sam­da yer alan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­den olu­şan top­lu ya­pı kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca yö­ne­ti­lir ve yö­ne­tim tar­zı, ka­nun­la­rın em­re­di­ci hü­küm­le­ri sak­lı kal­mak şar­tıy­la, bu ku­rul ta­ra­fın­dan ka­rar­laş­tı­rı­lır. Bu yet­ki, yö­ne­tim plânın­da top­lu ya­pı tem­sil­ci­ler ku­ru­lu­na ve­ri­le­bi­lir. Yö­ne­tim plânın­da baş­ka tür­lü dü­zen­len­me­miş­se, top­lu ya­pı tem­sil­ci­ler ku­ru­lu, blok ya­pı­lar­da her blok­ta bu­lu­nan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­ce se­çi­len blok yö­ne­ti­ci­le­ri ve blok ni­te­li­ğin­de ol­ma­yan ya­pı­la­rın ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­ce se­çi­len tem­sil­ci­ler­den olu­şur. Top­lu ya­pı tem­sil­ci­ler ku­ru­lu üye­le­ri­nin sa­yı­sı ve na­sıl se­çi­le­ce­ği top­lu ya­pı­nın özel­li­ği dik­ka­te alı­na­rak yö­ne­tim plânın­da be­lir­ti­lir. Top­lu ya­pı tem­sil­ci­ler ku­ru­lun­da bu yö­ne­ti­ci­ler ve tem­sil­ci­ler yö­net­tik­le­ri ve tem­sil et­tik­le­ri ba­ğım­sız bö­lüm sa­yı­sı ka­dar oy hak­kı­na sa­hip­tir­ler.

BAŞ­KAN – 69’un­cu mad­de üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Or­du Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Rah­mi Gü­ner söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Gü­ner. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

On da­ki­ka sü­re­niz var­dır.

CHP GRU­BU ADI­NA RAH­Mİ GÜ­NER (Or­du) – Sa­yın Baş­kan, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri; ta­sa­rı­nın 21’in­ci mad­de­siy­le 634 sa­yı­lı Ya­sa­’­ya ek­le­nen, top­lu ya­pı­la­ra iliş­kin özel hü­küm­le­ri kap­sa­yan 69’un­cu mad­de üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na gö­rüş­le­ri­mi­zi arz edi­yo­rum. Yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, 634 sa­yı­lı Ya­sa­’­ya, top­lu ya­şa­ma­nın, top­lu yer­le­şim­le­rin ge­liş­me­siy­le bu ka­nu­nun ye­ter­siz kal­ma­sı, ka­nu­nun kap­sa­mı­nın ge­niş­le­me­si yö­nün­de, 22’nci mad­de kap­sa­mın­da, 67, 68, 69, 74’ün­cü mad­de­ye ka­dar ye­ni mad­de­ler ih­das edil­miş­tir. Bu da­ha çok son za­man­lar­da, ça­ğı­mız­da kır­sal ke­sim­den şehir­le­re bü­yük bir yer­le­şi­min ol­ma­sı, bü­yük bir akı­mın ol­ma­sın­da ge­rek­si­nim ha­li­ni al­mış­tır top­lu ko­nut­lar, top­lu blok ya­pı­lar.

Dik­kat edi­lir­se es­ki­den köy­ler­de yüz­de 60, yüz­de 70 ci­va­rın­da yer­le­şim bi­rim­le­ri var­dı, fa­kat ça­ğı­mız­da ar­tık köy­ler­de, kır­sal ke­sim­ler­de yüz­de 30-40 ve şehir­ler­de yüz­de 60-70 yer­le­şim bi­rim­le­ri ha­li­ni al­mış ve do­la­yı­sıy­la ko­nut ya­pım­la­rı, ko­nut da bü­yük bir ih­ti­yaç ha­li­ne gel­miş­tir.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu top­lu ko­nut­la­rın ya­pıl­ma­sın­da, es­ki­den da­ha dar bir çer­çe­ve çi­zi­li­yor­du. Bir blok, bi­na üze­rin­de bu şey­ler ge­liş­miş­ti, fa­kat son za­man­lar­da par­sel ve par­sel­ler (ada) üze­rin­de ye­ni bir ya­pı­laş­ma, top­lu ya­pı­lar mey­da­na gel­miş­tir. O ba­kım­dan, 69’un­cu mad­de de, bu ya­pı­la­rın, top­lu ya­pı­la­rın yö­ne­ti­ci­le­ri­nin na­sıl se­çi­le­ce­ği ko­nu­sun­da bir açık­lık ge­tir­mek­te ve bu hu­su­su dü­zen­le­mek­te­dir.

Bi­rin­ci­si: “Top­lu ya­pı kap­sa­mın­da bu­lu­nan par­sel ve par­sel­ler­de­ki bir­den çok ba­ğım­sız bö­lü­mü kap­sa­yan ana ya­pı­da or­tak yer­le­ri bu­lu­nan blok ya­pı­la­rın her bi­ri, ken­di so­run­la­rı­na ve yal­nız o blo­ğa ait yer­le­re iliş­kin ola­rak, o blok­ta bu­lu­nan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­den olu­şan blok kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca yö­ne­ti­lir.” şek­lin­de bir mad­de ge­tir­miş­tir. Yi­ne, par­sel üze­rin­de blok ni­te­li­ğin­de ol­ma­yan ve blok ni­te­li­ğin­de olan -ka­rı­şık bir şekil­de- bir ya­pı­laş­ma­da da “…­o par­sel­de bu­lu­nan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­den olu­şan kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca yö­ne­ti­lir.” şek­lin­de yi­ne ikin­ci bir hu­su­su be­lirt­miş­tir.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, yi­ne bir ada üze­rin­de bu­lu­nan bir­den çok par­sel üze­rin­de eğer bü­yük bir ya­pı­laş­ma var­sa, o hu­sus­ta “… ada­da bu­lu­nan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­den olu­şan ada kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca yö­ne­ti­lir.” şek­lin­de yi­ne bir mad­de ge­tir­miş­tir. Ay­rı­ca, bu ada üze­rin­de her blok­ta bu­lu­nan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­ce se­çi­len blok yö­ne­ti­ci­le­ri ve ay­rı­ca blok ni­te­li­ğin­de ol­ma­yan yer­ler için de, ya­pı­la­rın ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­ce se­çi­len tem­sil­ci­ler­den oluş­mak­ta­dır ve bu tem­sil­ci­ler, ada üze­rin­de bu­lu­nan ba­ğım­sız bö­lüm­le­rin bü­tün yö­ne­tim şekil­le­rin­den so­rum­lu­dur ve on­lar yö­ne­tir­ler, ya­sa­ya ay­kı­rı ol­ma­mak kay­dıy­la yet­ki­le­ri var­dır.

Yi­ne son za­man­lar­da bü­yük bir ge­liş­me olan “Top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki or­tak ya­pı, yer ve te­sis­ler, bu kap­sam­da yer alan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­den olu­şan top­lu ya­pı kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca yö­ne­ti­lir.” de­ni­yor. De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu, ay­nı za­man­da bu top­lu ya­pı içe­ri­sin­de bu­lu­nan ko­nut ya­pı ma­lik­le­ri ve ay­rı­ca ba­ğım­sız ya­pı ma­lik­le­ri ken­di ara­la­rın­dan seç­miş ol­duk­la­rı tem­sil­ci­ler va­sı­ta­sıy­la yö­ne­ti­lir­ler. Ay­rı­ca yö­ne­tim pla­nın­da da, eğer be­lir­til­miş­se, bu yet­ki­le­ri­ni de yi­ne top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki or­tak yer ve te­sis­ler, yer alan ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­rin­den olu­şan top­lu ya­pı kat ma­lik­le­ri ku­ru­lun­ca da yö­ne­til­me­ye yet­ki ve­rir­ler.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu hu­su­su ger­çek­ten şehir­leş­me­nin, bir yer­leş­me­nin ge­rek­si­ni­mi şek­lin­de gö­rü­yo­ruz. Bu ka­nun mad­de­si ger­çek­ten ge­niş­le­til­miş ve bu 634 sa­yı­lı Ya­sa­’­nın bir nok­san­lı­ğı gi­de­ril­miş­tir. Bu ko­nu­da biz Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu ola­rak bu ka­nu­nun bu mad­de­si­nin ger­çek­ten bü­yük bir ge­rek­si­nim ol­du­ğu­nu ka­bul edi­yo­ruz. Bu yön­de ta­bii müs­pet oy ve­re­ce­ğiz. Çün­kü, bu yer­le­şim bi­rim­le­ri­nin, bil­has­sa top­lu ya­pı ba­kı­mın­dan yer­le­şim bi­rim­le­ri­nin kül­tü­rel, sos­yal ve di­ğer bir­çok ko­nu­lar­da iş­le­til­me­si, ge­liş­ti­ril­me­si o ko­nut­ta ika­met eden, du­ran ki­şi­ler için bü­yük bir ge­rek­si­nim hâli­ni al­mış­tır. Bu yön­den de bu ya­sa­nın bu mad­de­si­nin ba­ya­ğı önem­li bir mad­de, önem­li bir ge­liş­me ol­du­ğu­nu ka­bul edi­yo­ruz.

Biz, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si ola­rak bu mad­de­yi be­nim­si­yo­ruz ve leh­te oy ve­re­ce­ğiz.

He­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. Te­şek­kür ede­rim. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Gü­ner.

69’un­cu mad­de üze­rin­de şah­sı adı­na söz is­te­yen Muğ­la Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Meh­met Nil Hı­dır.

Bu­yu­ru­nuz efen­dim.

MEH­MET NİL HI­DIR (Muğ­la) – Sa­yın Baş­ka­nım, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 69’un­cu mad­de­si üze­rin­de söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. An­cak, söz­le­ri­me baş­la­ma­dan ön­ce, dün ve ev­vel­si gün Fet­hi­ye il­çe­miz­de mey­da­na ge­len lo­dos fır­tı­na­sın­dan ve aka­bin­de sel fe­la­ke­tin­den za­rar gö­ren 2 bin ai­le­ye Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin bir fer­di ola­rak geç­miş ol­sun di­lek­le­ri­mi ilet­mek is­ti­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, Hükûme­ti­miz, ta­rım si­gor­ta kap­sa­mın­da, bu tür afet­le­rin ön­ce­den fon­lan­dı­rıl­mak su­re­tiy­le ön­len­me­si­ni ya da ted­bir alın­ma­sı­nı te­min et­ti­ği gi­bi, Top­lu Ko­nut İda­re­mi­zin 250 bin ko­nu­ta im­za at­ma­sıy­la Tür­ki­ye­’­de or­ta­ya çı­kan ya­sa boş­lu­ğu­nu 634 sa­yı­lı bu Ya­sa­’y­la dol­dur­ma gi­ri­şi­min­de bu­lun­du. Bu Ya­sa­’­nın dü­zen­le­me­sin­de isa­bet gös­te­ren De­ğer­li Ada­let Ba­kan­lı­ğı­mı­za ve Ko­mis­yon üye­si ar­ka­daş­la­rı­mı­za hu­zur­la­rı­nız­da te­şek­kür edi­yo­rum. An­cak bir hu­su­sun al­tı­nı çiz­mek için bu­gün ko­nuş­ma yap­ma­yı ar­zu et­tim. Mil­le­ti­mi­zin öz­lem­le bek­le­di­ği bu tür ya­sa­lar­da, Ba­kan­lı­ğı­mı­zın ve Hükûme­tin gös­ter­di­ği has­sa­si­ye­te rağ­men, ya­sa­nın uy­gu­la­yı­cı­sı olan ye­rel yö­ne­tim­le­ri­mi­zin, ye­rel mah­ke­me­le­ri­mi­zin, no­ter­le­ri­mi­zin, hat­ta tek­nik ele­man­la­rın, bi­na­lar­da­ki yö­ne­ti­ci ve yö­ne­tim ku­rul­la­rı­nın da ay­nı has­sa­si­ye­ti gös­ter­me­le­ri­ni ümit edi­yo­rum. Zi­ra, za­man za­man bu önem­li ya­sa­lar­dan son­ra, âde­ta bir ge­lir el­de et­me me­ka­niz­ma­sı ola­rak gö­rüp fır­sat­çı­lık ya­pıl­dı­ğı­nı ve bu ya­sa­nın çık­ma­sıy­la mağ­du­ri­ye­ti­nin gi­de­ril­me­si­ni bek­le­yen va­tan­daş­la­rı­mı­zı şu ve­ya bu şekil­de ce­za­lar­la bez­dir­me gay­re­tin­de olan ku­rum ve ku­ru­luş­la­rı­mı­zın ol­du­ğu­nu bi­li­yo­rum. Ümit edi­yo­rum ki ye­rel yö­ne­ti­ci­le­ri­miz, bu ya­sa­nın uy­gu­lan­ma­sın­da­ki ge­rek­li ko­lay­lı­ğı ve fe­dakârlı­ğı gös­te­rir­ler. Top­lu Ko­nut İda­re­le­ri­nin okul, ca­mi ve ben­ze­ri or­tak alan­la­rın ya­pı­mın­da gös­ter­di­ği gay­ret­ten do­la­yı da baş­ta TO­Kİ Baş­ka­nı­mı­zı ve de­ğer­li ça­lı­şan­la­rı­nı teb­rik edi­yo­rum.

Ben­den ön­ce­ki ko­nuş­ma­cı ar­ka­da­şı­mı­zın üze­rin­de has­sa­si­yet­le dur­du­ğu yurt ya­pı­mı­na iliş­kin tek­li­fi­ni de ta­bii ki tak­dir­le kar­şı­lı­yo­rum, an­cak ar­ka­da­şı­mı­zın ek­sik bil­di­ği bir hu­su­su ta­mam­la­mak adı­na ifa­de edi­yo­rum: Top­lu Ko­nut İda­re­si, özel­lik­le or­ta­öğ­re­tim öğ­ren­ci­le­ri­mi­ze yö­ne­lik, Muğ­la­’­mı­zın Ka­vak­lı­de­re il­çe­sin­de söz ver­di. Önü­müz­de­ki ay­lar­da, öy­le zan­ne­di­yo­rum ki or­ta­öğ­re­tim öğ­ren­ci­le­ri­mi­ze ve yük­sek tah­sil öğ­ren­ci­le­ri­mi­ze de yurt ya­pı­mı­na da­ir ge­rek­li uy­gu­la­ma­lar baş­la­tı­la­cak.

Ben, ko­nuş­ma­mı bi­ti­rir­ken, bir ön­ce­ki ar­ka­da­şı­mı­zın bu­ra­da yap­mış ol­du­ğu bir eleş­ti­ri­yi de dü­zelt­mek is­ti­yo­rum. Sa­yın Ka­mer Genç, ik­ti­da­rın ba­şın­da­ki in­san­lar­la di­ya­lo­ğu olan in­san­la­rın işi­ni bir gün­de hal­let­ti­ği­ni ve yi­ne, ar­ka­sı­na ik­ti­da­rın gü­cü­nü alan in­san­la­rın ara­zi­le­ri­ni ima­ra aç­tı­ğı­nı ya da yer de­ğiş­tirt­ti­ği­ni ifa­de et­ti­ler.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti sos­yal hu­kuk dev­le­ti­dir. Hiç kim­se, hu­ku­kun dı­şın­da her­han­gi bir iş yap­tı­ğı za­man, bu­nun kar­şı­lı­ğı­nı gör­mez di­ye­me­yiz. Özel­lik­le Sa­yın Baş­ba­ka­nı­mız, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti­’­nin çok bü­yük ek­se­ri­ye­ti­nin des­te­ği­ni al­mak su­re­tiy­le yap­tı­ğı ic­ra­at­la­rı tes­cil edil­miş Ge­nel Baş­ka­nı­mız ve Baş­ba­ka­nı­mız­dır. Sa­yın Baş­ba­ka­nı­mı­za ya­pı­lan bu tür pa­di­şah­lık ben­zet­me­si­ni ka­bul et­me­miz müm­kün de­ğil. Onun için, ben, De­ğer­li Mil­let­ve­ki­li Ar­ka­da­şı­ma bu tür ko­nuş­ma­la­rı ya­par­ken da­ha dik­kat­li ol­ma­sı­nı tav­si­ye edi­yo­rum.

Tür­ki­ye­’­miz­de çok de­ğer­li hâkim­le­ri­miz, sav­cı­la­rı­mız, mah­ke­me­le­ri­miz iş­ba­şın­da. Bu tür yol­suz­luk­la­rı ta­kip edi­yor­lar ve ge­rek­li iş­lem­le­ri ya­pı­yor­lar. Bun­la­rın ak­si­ne eğer her­han­gi bir id­di­a­mız var­sa, de­ğer­li hu­kuk adam­la­rı­mı­zı töh­met al­tın­da tu­tu­yo­ruz de­mek­tir. Ben öy­le ol­ma­dı­ğı ka­na­a­ti­ni bir kez da­ha bu­ra­dan ifa­de et­mek su­re­tiy­le, bu ya­sa­nın mil­le­ti­mi­ze ha­yır­lı ol­ma­sı­nı te­men­ni edi­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Hı­dır.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­kan, ar­ka­da­şı­mız ba­na sa­taş­tı, söz is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN – Tu­ta­nak­la­ra ba­ka­ca­ğım Sa­yın Genç.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­kan, za­ten otu­ru­mun so­nu­na ge­li­yo­ruz. 69’un­cu mad­de­ye gö­re, sa­taş­ma­dan do­la­yı an­cak ay­nı otu­rum­da söz ve­re­bi­lir­siz. Za­ten, şim­di 5 da­ki­ka var. 5 da­ki­ka­dan son­ra eğer ara ve­rir­se­niz, be­nim sa­taş­ma­dan do­ğan söz al­ma hak­kım kay­bo­lur.

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­kan, ne ya­pa­lım, İç Tü­zük bu şekil­de. Tu­ta­nak­la­ra ba­kın.

BAŞ­KAN – Sa­yın Genç, şah­sı­nız adı­na söz is­ti­yor­sa­nız, bu­yu­ru­nuz.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Pe­ki, şah­sım adı­na ko­nu­şa­yım.

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Mad­dey­le il­gi­li ko­nuş­ma­sı la­zım Sa­yın Baş­kan.

ASIM AY­KAN (Trab­zon) – Ha­tır­la­tı­yor­su­nuz ken­di­si­ne. Bık­tık bu adam­dan.

BAŞ­KAN – Ha­tır­lat­ma­sam da, bu­ra­da 2 ki­şi­ye söz hak­kı var.

ASIM AY­KAN (Trab­zon) – Ta­mam da, ha­tır­la­tı­yor­su­nuz ken­di­si­ne. Za­ten her se­fe­rin­de is­tis­mar edi­yor.

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li üye­ler; yıl­lar­ca bu Par­la­men­to­da gö­rev ya­pan bir in­san ola­rak, Tür­ki­ye­’­yi yö­ne­ten in­san­la­rın na­bız­la­rı­nı çok iyi bi­len bir in­sa­nım.

Şim­di, ben­den ön­ce ko­nu­şan ki­şi “Efen­dim, Baş­ba­ka­nı­mız çok ob­jek­tif­tir.” di­yor. Pe­ki, so­ru­yo­rum si­ze: Baş­ba­ka­nın da­ma­dı­nın Ge­nel Mü­dü­rü ol­du­ğu Ça­lı­k… (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

MEH­MET EMİN EK­MEN (Bat­man) – Ne ala­ka­sı var ya!

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­kan, si­zin iyi ni­ye­ti­ni­zi is­tis­mar edi­yor.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) - Efen­dim, ne de­mek? Bir da­ki­ka­…

Si­ze şey ve­ri­yo­rum sa­taş­ma­dan. Ça­lık Hol­din­g… (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan “Mad­de­ye gel” ses­le­ri)

MEH­MET EMİN EK­MEN (Bat­man) - Baş­ka­nım, mad­de üze­rin­de ko­nuş­sun lüt­fen.

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – İstis­mar edi­yor­sun.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Efen­dim, Ça­lık Hol­din­g’­in Sam­sun, An­ka­ra ve Cey­han bo­ru hat­tı­nı­…

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­kan, ko­nuy­la hiç ala­ka­sı ol­ma­yan bir şey ko­nu­şu­yor, üç ay­dır is­tis­mar edi­yor.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – …Ba­kan­lar Ku­ru­lu ka­ra­rıy­la ve ter­cih­le iha­le et­ti­niz mi, et­me­di­niz mi?

ASIM AY­KAN (Trab­zon) – Ya­sa­ya ay­kı­rı mı bu?

BAŞ­KAN – Sa­yın Genç, sa­de­ce ko­nu üze­rin­de ko­nu­şu­nuz lüt­fen.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Sa­yın Baş­kan, şim­di, ba­na ama bu ne­den­le sa­taş­tı, de­di ki: “Bi­zim Baş­ba­ka­nı­mız çok ob­jek­tif bir adam.” Ben de ob­jek­tif ol­ma­dı­ğı­nı söy­le­ye­ce­ğim.

Ben de­dim ki: AK­P’­ni­n… Ya­ni, ben as­lın­da AKP is­mi­ni de zik­ret­me­dim. Ben de­dim ki­…

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­kan, ko­nu­ya da­vet eder mi­si­niz?

HA­LİL AY­DO­ĞAN (Af­yon­ka­ra­hi­sar) – Ko­nu­ya gel, ko­nu­ya!

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ben, ga­yet iyi ko­nu­ya ge­li­yo­rum. Ben ko­nu­yu ge­ti­rir­ken de­dim ki: Bu or­tak yer­le­ri, ye­şil alan­la­rı, has­ta­ne­le­ri, on­dan son­ra, bu­ra­la­rı eğer siz Top­lu Ko­nut yö­ne­ti­mi­ne bı­ra­kır­sa­nız, Top­lu Ko­nu­tun ba­şın­da bu­lu­nan ki­şi­ler si­ya­si ik­ti­dar­la iç içe olu­yor­lar, ya­kın dost­luk­la­rı olu­yor. He­le, ana kent be­le­di­ye baş­kan­la­rıy­la dost­luk­la­rı olu­yor­sa bir an­da o ye­şil alan­la­rı kul­la­nı­la­maz hâle ge­tir­di­ler. Bu­nu, ben, ken­di­ne, on­la­ra söy­le­me­dim ama adam­la­rın zik­ri o, is­ti­yor­lar, hep ora­ya çe­ki­yor­lar. Za­ten, dav­ra­nış bi­çim­le­ri bu ol­du­ğu için hep ora­ya çe­ki­yor­lar ama ben ge­nel ko­nuş­tum. Do­la­yı­sıy­la, ken­di ken­di­le­ri­ne çe­ki­yor­lar.

Ba­kın, ben şim­di si­ze­… Eğer is­ti­yor­sa­nız, ge­lin, bir su­is­ti­mal­ler­le mü­ca­de­le ko­mis­yo­nu ku­ra­lım, bir ta­ne de ben gi­re­yim ara­nı­za, ba­kın ben si­zin ne­le­ri­ni­zi çı­ka­ra­ca­ğım or­ta­ya. Han­gi yer­ler­de, ne yer­le­ri, ye­şil alan­la­rı, ken­di yan­daş­la­rı­nı­za ima­ra aç­tı­ğı­nı­zı söy­le­ye­ce­ğim. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan sı­ra ka­pak­la­rı­na vur­ma­lar, gü­rül­tü­ler)

BAŞ­KAN – Sa­yın Gen­ç…

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) - Sa­yın Baş­kan, ko­nuş­ma­cı, bü­tün ko­nuş­ma­la­rın­da it­ham edi­yor. Lüt­fen, ko­nu­ya da­vet edin Sa­yın Baş­kan.

BAŞ­KAN – Sa­yın Genç, lüt­fen, ko­nu üze­rin­de ko­nu­şu­nuz.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Şim­di, ba­kı­n…

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­kan, İç Tü­zü­k’­ü uy­gu­la­ma­nı­zı is­tir­ham edi­yo­rum.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ya­ni, ba­kın, bun­dan ön­ce, be­n…

BAŞ­KAN – Lüt­fen, ma­sa­la­ra vur­ma­yı­nız.

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) - Sa­yın Baş­kan, İç Tü­zü­k’­ün 66’ncı mad­de­si­ne gö­re, ko­nu­ya da­vet et­me­niz ge­re­ki­yor, ak­si hâlde ko­nuş­ma­yı kes­me­niz ge­re­ki­yor.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Bu­… Ko­nu­şur­ken bi­ri­le­ri sı­ra ka­pak­la­rı­na vur­du­lar da sı­ra ka­pak­la­rı­na vu­ra­ca­ğı­nı­za ba­şı­nı­za vu­run, ak­lı­nız ba­şı­nı­za gel­sin de­dim.

Onun için, lüt­fe­n… Ben bu Par­la­men­to­nun en de­ne­yim­li in­sa­nı­yım. Ben bu­ra­da doğ­ru­la­rı söy­lü­yo­rum. Be­n… Bu mem­le­ket­te ben de ken­di şah­si men­fa­a­ti­mi dü­şün­sem, gi­de­rim, evim­de otu­ru­rum. İkti­dar par­ti­si mil­let­ve­ki­li de de­ği­lim ama bu­ra­da, ya­sa­lar çı­kar­ken ül­ke­nin, mil­le­tin men­fa­a­ti­ne uy­gun ya­sa çık­ma­sı için gay­ret sarf edi­yo­rum. Ha siz­ler pe­şin ka­rar­lı­sı­nız. Efen­di­me söy­le­ye­yim, Hükûme­ti­niz de yok or­ta­da, iş­te yok, yok iş­te. On­dan son­ra ve­…

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Genç.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ben, şim­di, bu­gü­n… Za­ten, ya­rı­na, Baş­ba­ka­na da bir so­ru­lar sor­dum, de­dim ki: Bu se­nin ba­kan­la­rın için­de kaç ta­ne­si as­ker­li­ği­ni yap­ma­mış, kaç ta­ne­si pa­ra­lı as­ker­lik yap­mış?

ASIM AY­KAN (Trab­zon) – Ne işin var ba­kan­la se­nin?

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ya ba­ka­ca­ğım, so­ra­ca­ğım. Sen ne­re­den bi­li­yor­sun?

ASIM AY­KAN (Trab­zon) – Al­la­h’­tan kor­kun!

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ya Al­la­h’­tan sen kork ev­ve­la. Ben za­ten Al­la­h’­tan kor­ku­yo­rum, siz Al­la­h’­tan kork­mu­yor­su­nuz. Siz Al­la­h’­tan kork­sa­nız, Al­la­h’­ın ge­tir­di­ği ka­nu­n… Ya­ni, Al­lah kor­ku­suy­la bu ka­nun­la­rı ya­par­sı­nız. (Gü­lüş­me­ler)

MEH­MET EMİN EK­MEN (Bat­man) – Ko­nuş, ko­nuş!

BAŞ­KAN – Sa­yın Gen­ç…

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ney­se­… Ha­yır, Al­la­h’­ın kor­ku­su için­de olan­la­r… Ba­kın, hiç gül­me­yin. Al­la­h’­ın kor­ku­su için­de olan­lar kul hak­kı­nı ye­mez­ler.

Ba­kın, ya­ni, Çan­ka­ya Köş­kü­ne gön­der­di­ği­niz adam, 23 tril­yo­n… (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

ALİ KO­YUN­CU (Bur­sa) – “Adam” de­ğil, Cum­hur­baş­ka­nı o!

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – …23 tril­yon, he­men mas­raf ya­pı­yor.

BAŞ­KAN – Sa­yın Genç, lüt­fe­n…

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­ka­n…

BAŞ­KAN - Sa­yın Gen­ç…

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – 19 tril­yon li­ra­ya ya­pı ya­pı­yo­r…

BAŞ­KAN – Sa­yın Gen­ç…

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – …11 tril­yon li­ra­ya da ye­ni mo­bil­ya alı­yor.

BAŞ­KAN – Lüt­fen, söz­le­ri­ni­ze dik­kat edi­niz.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ya­ni, bi­zim si­ze söy­le­di­ği­mi­z… Ba­kın, şim­di, be­nim­le siz atı­şa­maz­sı­nız.

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – İç Tü­zü­k’­ün 66’ncı mad­de­si­ni uy­gu­la­ma­nı­zı is­tir­ham edi­yo­rum. İki ke­re, ko­nuş­ma­cı­yı ko­nu­ya da­vet et­ti­niz, hâlâ ko­nu­ya gel­me­di.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Efen­dim, şim­di, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, siz­ler, be­nim ko­nuş­ma­ma alı­şa­cak­sı­nız ik­ti­dar men­su­bu ola­rak.

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Lüt­fen, 66’ncı mad­de­ye gö­re iş­lem ya­pın.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ha, dü­rüst ça­lı­şır­sa, si­zin yö­ne­ti­ci­le­ri­niz, ik­ti­da­rı­nız dü­rüst ça­lı­şır­sa ben de ge­lir, si­zi teb­rik ede­rim, ama su­is­ti­mal­le­re ka­rı­şır­sa ben bu su­is­ti­mal­le­ri bu­ra­da di­le ge­ti­re­ce­ğim ve siz de bun­la­ra ta­ham­mül et­mek zo­run­da­sı­nız.

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­ka­n…

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ha­yır, sö­zü ba­na bı­rak­ma­yın, o su­is­ti­mal­le­rin üze­ri­ne siz gi­din efen­dim, siz gi­din!

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­kan, hiç ko­nuy­la ala­ka­sı ol­ma­yan şey­le­ri ko­nu­şu­yor.

BAŞ­KAN – Sa­yın Genç, lüt­fe­n…

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – İki ke­re uyar­dı­nız ko­nuş­ma­cı­yı, ko­nu­ya gel­me­si için iki ke­re uyar­dı­nız.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Sa­yın Baş­kan, şim­di, o Grup Baş­kan Ve­ki­li bu ko­nu­la­rı bil­mez.

BAŞ­KAN – Evet, lüt­fen Sa­yın Genç, sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız, sü­re­niz bit­mek üze­re.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Efen­dim, ben söz­le­ri­mi ta­mam­lı­yo­rum da şim­di bu ki­şi­ler be­nim sö­zü­mü ta­mam­la­ma­ma fır­sat ver­mi­yor­lar.

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Bu­ra­da ko­nu­şan ko­nuş­ma­cı İç Tü­zü­k’­ü bil­di­ği­ni id­di­a edi­yor. Lüt­fen, uy­gu­la­yın İç Tü­zü­k’­ü.

BAŞ­KAN – Lüt­fen Sa­yın Genç.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ben sa­taş­ma­dan söz al­dım.

MEH­MET EMİN EK­MEN (Bat­man) – Sa­taş­ma­dan de­ğil!

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Sa­yın Baş­kan, tü­mü üze­rin­de­…

MEH­MET EMİN EK­MEN (Bat­man) – Ni­ye ko­nu­şu­yor­sun?

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Efen­dim, si­zin ar­ka­da­şı­nız “Ba­na sa­taş­tı.” de­di. “Bi­zim Ge­nel Baş­ka­nı­mız zem­zem su­yuy­la yı­kan­mış.” de­di.

MUS­TA­FA ELİ­TAŞ (Kay­se­ri) – Sa­yın Baş­kan, lüt­fen, uy­gu­lar mı­sı­nı­z…

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Ben de de­dim ki­… Zem­zem su­yuy­la yı­kan­mış bir ki­şi ol­ma­dı­ğı­nı bu­ra­da ka­nıt­la­mak için gel­dim, ama Sa­yın Baş­kan ba­na de­di ki: “Siz, sa­taş­ma­da­n…”

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Genç.

KA­MER GENÇ (De­vam­la) – Pe­ki Sa­yın Baş­kan, si­zi zor du­ru­ma sok­mak da is­te­mi­yo­rum.

Say­gı­lar su­nu­yo­rum.

BAŞ­KAN – 69’un­cu mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­ru­m…

KA­MER GENÇ (Tun­ce­li) – Ka­rar ye­ter sa­yı­sı is­ti­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

ASIM AY­KAN (Trab­zon) – Bir ki­şi ka­rar ye­ter sa­yı­sı is­te­ye­mez!

BAŞ­KAN – Ka­rar ye­ter sa­yı­sı ara­ya­ca­ğım.

Ka­bul eden­le­r…

ASIM AY­KAN (Trab­zon) – De­ğiş­ti­re­lim bu İç Tü­zü­k’­ü ya! Bir ki­şi ka­rar ye­ter sa­yı­sı is­ti­yor. De­ğiş­ti­re­lim efen­dim, ge­lin!

BAŞ­KAN - Ka­bul et­me­yen­le­r… 69’un­cu mad­de ka­bul edil­miş­tir.

70’in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

Yö­ne­tim plânı ve de­ğiş­ti­ril­me­si

MAD­DE 70- Top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki ya­pı ve yer­ler için ta­ma­mı­nı kap­sa­yan bir tek yö­ne­tim plânı dü­zen­le­nir. Yö­ne­tim plânı, top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki bü­tün kat ma­lik­le­ri­ni bağ­lar. Yö­ne­tim plânı­nın de­ğiş­ti­ri­le­bil­me­si için, top­lu ya­pı tem­sil­ci­ler ku­ru­lu üye­le­ri­nin tem­sil et­tik­le­ri ba­ğım­sız bö­lüm­le­rin tam­sa­yı­sı­nın beş­te dör­dü­nün oyu şart­tır.

Ge­çi­ci yö­ne­tim­le il­gi­li yö­ne­tim plânı hü­küm­le­ri, top­lu ya­pı ala­nın­da­ki ba­ğım­sız bö­lüm ma­lik­le­ri­nin beş­te dör­dü­nün oy­la­rıy­la de­ğiş­ti­ri­le­bi­lir.

BAŞ­KAN – 70’in­ci mad­de üze­rin­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Ma­lat­ya Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Fe­rit Mev­lüt As­la­noğ­lu söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın As­la­noğ­lu. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

CHP GRU­BU ADI­NA FE­RİT MEV­LÜT AS­LA­NOĞ­LU (Ma­lat­ya) – Te­şek­kür ede­rim.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; bu ya­sa­nın 70’in­ci mad­de­si top­lu yer­le­şim alan­la­rın­dan bah­se­di­yor. Ta­bi­i, in­san­la­rı­mı­zı çağ­daş bir ya­şam­da ya­şat­mak ve her tür­lü eği­tim, sağ­lık gi­bi hiz­met­le­ri ver­mek bu top­lu yer­le­şim alan­la­rın­da, ge­nel­de he­pi­mi­zin bir gö­re­vi.

Fa­kat, bir ko­nu­dan bah­se­de­ce­ğim. Ta­bi­i, top­lu yer­le­şim alan­la­rı ya­rat­mak için son gün­ler­de bir kent­sel dö­nü­şü­me ge­çi­li­yor. Ta­bi­i, kent­sel dö­nü­şü­me ge­çil­di­ğin­de, o il­le­rin bel­li mer­kez­le­rin­de ye­ni yer­le­şim alan­la­rı oluş­tu­ru­lu­yor. Ta­bi­i, bu ye­ni yer­le­şim alan­la­rı oluş­tu­ru­lur­ken has­bel­ka­der alt­mış yıl ön­ce, yet­miş yıl ön­ce bu­ra­lar­da ya­pı­lan­ma ol­muş, yet­miş yıl­dır, alt­mış yıl­dır bu­ra­lar­da otu­ran in­san­lar olu­yor. Bun­la­ra elek­tri­ği ver­miş­si­niz, su­yu­nu ver­miş­si­niz, hat­ta bir şekil­de ver­gi­si­ni al­mış­sı­nız. Ta­bi­i, yer ha­zi­ne ara­zi­si ola­bi­lir, ama bir şekil­de, Tür­ki­ye­’­de bu­gü­ne ka­dar gel­di­ği­miz sü­reç­te, alt­mış yet­miş yıl ön­ce bu­ra­lar­da bir ika­met oluş­muş, in­san­lar bu­ra­lar­da ko­nuş­lan­mış, ar­tık ora­la­rın sa­hi­bi ol­muş, ar­tık ora­da ma­hal­le ku­rul­muş, muh­tar­lık ku­rul­muş ve muh­tar­lık adı­na hiz­met ver­di­ri­yor­su­nuz bu tür kent­sel dö­nü­şü­me gi­de­cek yer­ler­de.

Ta­bi­i, şeh­ri mo­dern­leş­tir­mek, in­san­la­rı da­ha mo­dern ya­şat­mak, da­ha çağ­daş ya­şat­mak her be­le­di­ye­nin gö­re­vi­dir. An­cak, ta­bi­i, bu kent­sel dö­nü­şü­me dö­nü­şür­ken ora­da otu­ran in­san­la­rı mağ­dur et­me­mek de bi­zim gö­re­vi­miz­dir. Alt­mış yıl, yet­miş yıl ba­ba­dan oğu­la geç­miş, ne­re­dey­se üçün­cü nes­le ge­le­cek, ki­mi alt­mış yıl ön­ce, ki­mi yir­mi yıl ön­ce ya­pıl­mış ve bun­lar ya­pı­lır­ken bir şekil­de her­kes göz yum­muş. Elek­tri­ği­ni ver­miş­sin, su­yu­nu ver­miş­sin, ver­gi­si­ni al­mış­sın, muh­tar­lık kur­muş­sun. Ama, şim­di kent­sel dö­nü­şüm ala­nı­na bu­ra­yı alır­ken, bu­ra­da­ki in­san­la­rın hak ve hu­ku­ku­nu ko­ru­mak da yi­ne bi­zim gö­re­vi­miz. Biz ora­da­ki in­san­la­rı mağ­dur et­me­me­li­yiz.

Şim­di bir­kaç ör­nek ve­re­ce­ğim. Di­yor­lar ki: “Ta­mam, si­ze bu­ra­yı top­lu ko­nut ya­pa­ca­ğız, si­ze 10-15 mil­yon pa­ra ve­re­ce­ğiz, da­ha son­ra, bi­ze, kaç pa­ra­ya çık­tı ma­li­ye­ti, 70 mil­yon mu, 70 bin li­ra mı, 60 bin li­ra mı, bu­nu öde­ye­cek­si­niz.” Bir ke­re, bu in­san­lar bu mekânla­rın­dan çık­mak is­te­mi­yor. Bir ke­re, dev­let ola­rak ve­ya be­le­di­ye ola­rak, sev­giy­le, ko­nu­şa­rak, in­san­la­rı ik­na ede­rek bu­nu yap­ma­lı­yız. Zor­la hiç­bir şey ya­pıl­maz. İnsan­la­ra çok iyi an­lat­ma­lı­yız. “Ben bu­ra­yı yap­tım”­la ol­mu­yor. Ön­ce, o in­san­la­ra ora­da çağ­daş bir ya­şam tar­zı su­nu­la­ca­ğı­na, çağ­daş bir ya­şam tar­zın­da ço­cuk­la­rı­nın da­ha iyi bir okul­da, da­ha iyi bir ma­hal­le­de ye­ti­şe­cek­le­ri­ne, biz, bir ke­re, bu in­san­la­rı ik­na et­me­li­yiz. Bu­nu uy­gu­la­ma­lı­yız. Her­kes ku­lak­tan bir şey söy­lü­yor, her­kes ku­lak­tan bir şey du­yu­yor, so­nuç­ta de­di­ko­du me­ka­niz­ma­sı o in­san­la­rı mağ­dur edi­yor.

Bir ke­re, bun­lar­dan pa­ra is­te­mek hak­ka­ni­yet de­ğil­dir. Hat­ta, bu­ra­sı yı­kı­lıp ye­ni­den bu­ra­da bir top­lu ko­nut ya­pı­la­cak­sa, ki­ra­sı­nı da ve­rir­si­niz, bel­li bir sü­re son­ra on­la­ra ora­da bi­rer ev ve­ri­r… Ama, bu şekil­de açık ve net ko­nuş­mak la­zım. Ama, ma­a­le­sef, halk ra­hat­sız olu­yor, ma­hal­le sa­kin­le­ri, o ma­hal­le­nin sa­kin­le­ri son de­re­ce her gün ak­şam üzü­lü­yor­lar. İyi an­lat­mak la­zım. İyi an­lat­mı­yo­ruz. Biz bu­ra­da çok çağ­daş bir mer­kez ku­ra­ca­ğız, çok çağ­daş bir kent ku­ra­ca­ğız ve siz bu kent­te ya­şa­ya­cak­sı­nı­z… Ora­dan baş­ka ye­re git­mek is­te­mi­yor in­san­lar, ora­ya alış­mış­lar.

“Ben alt­mış se­ne öm­rü­mü ver­mi­şim.” di­yor. “Her tür­lü ver­gi­mi, her tür­lü­… Bu­gü­ne ka­dar çok da bü­yük bir be­le­di­ye hiz­me­ti gel­me­miş. Bu­na rağ­men biz bu­ra­da ya­şa­dık.” di­yor. “Şimdi, ge­lip bun­la­rı, ar­sa­la­rı­mı­zı eli­miz­den ala­cak­sı­nız, ama, bi­ze bir şey ver­mi­yor­su­nuz. Bu hak­ka­ni­yet de­ğil­dir.” di­yor­lar.

Be­nim ri­cam, bir ke­re­… Ör­ne­ğin, bir ta­ne de Ma­lat­ya­’­da var bun­dan. Bey­da­ğı di­ye bir sem­ti­miz var. Bu­ra­da be­le­di­ye­miz bir kent­sel dö­nü­şüm ala­nı oluş­tu­ru­yor. Ama bu in­san­la­ra iyi an­lat­ma­mız la­zım ve her­kes de­ği­şik şey­ler du­yu­yor ve bir top­lum­sal so­run olu­yor. Ya­ni, gi­dip iyi an­la­tıp, bun­lar­dan bel­li bir sü­re ki­ra­la­rı­nı öde­yip ve bun­la­rın hak sa­hi­bi ola­ca­ğı­nı, o ma­hal­le­de ya­şa­ya­ca­ğı­nı, o çağ­daş kent­te ya­şa­ya­ca­ğı­nı her­ke­se söy­le­me­miz la­zım.

Be­n… Ta­bi­i, bu kent­sel dö­nü­şüm pro­je­le­ri uy­gu­la­nır­ken, ör­ne­ğin An­ka­ra­’­da yi­ne ay­nı şekil­de ol­du, yi­ne uzun sü­re çok de­ği­şik de­di­ko­du­lar çık­tı ve çok de­ği­şik şey­ler, ama, ma­hal­le­li ik­na edi­lin­ce, ma­hal­le­li ne ala­ca­ğı­nı ne ya­pa­ca­ğı­nı bil­di­ği za­man so­run ya­şan­mı­yor. Ya­ni top­lu­ma so­run ya­şat­ma­ya­lım. O ma­hal­le­de otu­ran in­san­la­ra so­run ya­şat­ma­ya­lım. Ben bu­nu arz et­mek is­ti­yo­rum. Ben, tek­rar, he­pi­ni­zin bil­gi­si­ne su­nu­yo­rum.

Te­şek­kür ede­rim. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın As­la­noğ­lu.

Mad­dey­le il­gi­li bir öner­ge var­dır, oku­tu­yo­rum:

Sa­yın Baş­kan­lı­ğa,

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı ya­sa ta­sa­rı­sı­nın 22. mad­de­siy­le ek­le­nen 70. mad­de­si­nin bi­rin­ci fık­ra­sın­da­ki (beş­te dör­dü­nün) iba­re­si­nin (ya­rı­sı­nın) ola­rak de­ğiş­ti­ril­me­si­ni say­gı­la­rım­la arz ede­rim.

                                                                                                                  Ka­mer Genç

                                                                                                                      Tun­ce­li

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Ka­tıl­mı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Hükûmet?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Biz de ka­tıl­mı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Öner­ge sa­hi­bi? Yok.

Ge­rek­çe­yi oku­tu­yo­rum.

Ge­rek­çe: Beş­te dört çok bü­yük ve sağ­lan­ma­sı imkânsız olan ço­ğun­luk­tur. Bu­nun ko­lay­laş­tı­rıl­ma­sı sağ­lan­mış­tır.

BAŞ­KAN – Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Öner­ge ka­bul edil­me­miş­tir.

70’in­ci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 70’in­ci mad­de ka­bul edil­miş­tir.

Bir­le­şi­me bir sa­at ara ve­ri­yo­rum.

 

Ka­pan­ma Sa­a­ti: 19.06

 

ÜÇÜN­CÜ  OTU­RUM

Açıl­ma Sa­a­ti: 20.08

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li Şük­ran Gül­dal MUM­CU

KÂTİP ÜYE­LER: Yu­suf COŞ­KUN (Bin­göl), Fa­toş GÜR­KAN (Ada­na)

BAŞ­KAN – Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 20’nci Bir­le­şi­mi­nin Üçün­cü Otu­ru­mu­nu açı­yo­rum.

35 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın gö­rüş­me­le­ri­ne kal­dı­ğı­mız yer­den de­vam edi­yo­ruz.

Ko­mis­yon ve Hükûmet ye­rin­de.

Ta­sa­rı­nın 22’nci mad­de­siy­le ile 634 sa­yı­lı Ka­nu­n’­a ek­le­nen 71’in­ci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

Yö­ne­ti­ci ve de­net­çi ata­ma

MAD­DE 71- Yö­ne­tim plânın­da baş­ka tür­lü dü­zen­len­me­dik­çe, blok kat ma­lik­le­ri ku­ru­lu blok için, blok ni­te­li­ğin­de ol­ma­yan ya­pı­la­rın yer al­dı­ğı par­sel­de­ki kat ma­lik­le­ri ken­di­le­ri­ne öz­gü­le­nen or­tak yer ve te­sis­ler için, top­lu ya­pı tem­sil­ci­ler ku­ru­lu ise top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki bü­tün or­tak ya­pı, yer ve te­sis­ler için yö­ne­ti­ci ve de­net­çi atar.

Blok yö­ne­ti­ci­si ve de­net­çi­si, blok­ta­ki kat ma­lik­le­ri­nin; blok ni­te­li­ğin­de ol­ma­yan ya­pı­la­rın or­tak yer ve te­sis­le­ri için yö­ne­ti­ci ve de­net­çi, bu ya­pı­lar­da­ki kat ma­lik­le­ri­nin sa­yı ve ar­sa pa­yı ba­kı­mın­dan ço­ğun­lu­ğu ta­ra­fın­dan se­çi­lir. Top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki bü­tün or­tak ya­pı, yer ve te­sis­ler için yö­ne­ti­ci ve de­net­çi ise, top­lu ya­pı tem­sil­ci­ler ku­ru­lu­na ka­tı­lan yö­ne­ti­ci ve tem­sil­ci­le­rin, yö­net­tik­le­ri ve tem­sil et­tik­le­ri ba­ğım­sız bö­lüm sa­yı­sı­nın salt ço­ğun­lu­ğu­nun oyu ile ata­nır.

BAŞ­KAN – 71’in­ci mad­de üze­rin­de grup­lar ve şahıs­lar adı­na söz is­te­yen yok.

Mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 71’in­ci mad­de ka­bul edil­miş­tir.

72’nci mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

Or­tak gi­der­le­re ka­tıl­ma

MAD­DE 72- Top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki bel­li bir ya­pı­ya ve­ya ya­pı­la­rın sa­de­ce bir­ka­çın­da­ki kat ma­lik­le­ri­nin or­tak kul­la­nım ve ya­rar­lan­ma­sı­na tah­sis edil­miş or­tak yer ve te­sis­le­re iliş­kin or­tak gi­der­ler, o ya­pı­lar­da­ki kat ma­lik­le­ri ta­ra­fın­dan, bü­tün ba­ğım­sız bö­lüm­le­rin or­tak kul­la­nım ve ya­rar­lan­ma­sı­na tah­sis edil­miş te­sis ve yer­le­re iliş­kin or­tak gi­der­ler ise bü­tün kat ma­lik­le­ri ta­ra­fın­dan kar­şı­la­nır.

Blok kat ma­lik­le­ri, top­lu ya­pı tem­sil­ci­le­ri ve ge­çi­ci yö­ne­tim ku­ru­lu ka­rar­la­rı, 2004 sa­yı­lı İcra ve İflas Ka­nu­nu­nun 68 in­ci mad­de­si­nin bi­rin­ci fık­ra­sın­da be­lir­ti­len bel­ge­ler­den sa­yı­lır.

Kat ma­lik­le­ri, top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki or­tak ya­pı, yer ve te­sis­ler üze­rin­de­ki kul­lan­ma hak­kın­dan vaz­geç­mek ve­ya bun­la­rın baş­ka bir par­sel­de ve­ya ka­mu­ya ait alan­lar­da bu­lun­du­ğu­nu ve­ya ba­ğım­sız bö­lüm­le­ri­nin ve­ya ken­di­le­ri­nin du­ru­mu do­la­yı­sıy­la bun­lar­dan fay­da­lan­ma­ya lü­zum ve ih­ti­yaç bu­lun­ma­dı­ğı­nı ile­ri sür­mek su­re­tiy­le top­lu ya­pı or­tak gi­der pa­yı­nı ve top­la­na­cak avan­sı öde­mek­ten ka­çı­na­maz­lar.

BAŞ­KAN – 72’nci mad­de için grup­lar ve şahıs­lar adı­na söz ta­le­bi yok.

Bir öner­ge var, öner­ge­yi oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı­nın 22 nci mad­de­siy­le 634 sa­yı­lı Ka­nu­na ek­le­nen 72 nci mad­de­de yer alan “bü­tün kat ma­lik­le­ri ta­ra­fın­dan kar­şı­la­nır.” iba­re­si­nin “hak­ka­ni­yet esa­sı­na gö­re bü­tün kat ma­lik­le­ri ta­ra­fın­dan kar­şı­la­nır. Bu esas­lar Ba­kan­lar Ku­ru­lu ta­ra­fın­dan be­lir­le­nir.” şek­lin­de de­ğiş­ti­ril­me­si­ni arz ve ta­lep ede­riz.

                                                                                                             Lok­man Ay­va

                                                                                                                  İstan­bul

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (Amas­ya) – Mev­cut ya­sa­nın 20’nci mad­de­si so­ru­nu çöz­dü­ğün­den böy­le bir tek­li­fe ka­tı­la­mı­yo­ruz.

BAŞ­KAN – Hükûmet?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Biz de ka­tı­la­mı­yo­ruz.

BAŞ­KAN – Öner­ge sa­hi­bi Sa­yın Lok­man Ay­va­’­nın söz is­te­ği var.

Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Ay­va.

LOK­MAN AY­VA (İstan­bul) – Sa­yın Baş­kan, aziz mil­le­ti­min kıy­met­li ve­kil­le­ri; üçün­cü de­fa bu hu­sus­la il­gi­li ve son de­fa hu­zur­la­rı­nız­da­yım. Ön­ce­lik­le şunu be­lirt­mek is­ti­yo­rum: Bu­ra­da ne AK Par­ti­mi ne de baş­ka mu­ha­le­fet par­ti­le­ri­mi ren­ci­de et­mek ve­ya zo­ra sok­mak de­ğil ni­ye­tim. Bu­ra­da ben ina­nı­yo­rum ki, AK Par­tim ol­sun ve­ya di­ğer par­ti­le­ri­miz, Tür­ki­ye­’­de­ki bü­tün hu­kuk sis­te­mi içe­ri­sin­de ça­lı­şan bü­tün par­ti­le­ri­miz, ba­na gö­re, ada­let ve hak­ka­ni­yet ko­nu­sun­da ben­den da­ha has­sas­lar. Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­miz de ta­bii ki do­ğal ola­rak ben­den da­ha has­sas. Pe­ki, di­ye­cek­si­niz ki: “Bu ka­nun, bu tek­lif, öner­ge ka­bul edil­mez­se ter­si mi olur? Ha­yır, o za­man da ter­si ol­maz. Has­sa­si­yet­le­ri­ne hi­laf ge­tir­mez. Bu, an­cak ve an­cak be­nim me­ra­mı­mı doğ­ru an­la­ta­ma­dı­ğım, ken­di­min ek­sik­li­ğin­den kay­nak­lan­dı­ğı­nı an­cak gös­te­re­bi­lir. Bü­tün ka­mu­o­yu­mu­zun da böy­le bil­me­si­ni özel­lik­le ar­zu ede­rim.

Şim­di, de­ğer­li ar­ka­daş­lar, siz­ler de çok iyi bi­lir­si­niz, esas zor iş­ler­den bi­ri­si akın­tı­ya kar­şı kü­rek çek­mek ve­ya ku­laç at­mak­tır. Su akıp gi­der­ken, siz de onun üze­rin­de yü­zer­ken “Ya, aman uç­ta bir teh­li­ke var, aman ge­ri dö­ne­yim.” de­di­ği­niz­de iş­te zor­luk baş­lar. İş­te, bi­zim bu öner­ge­mi­zin ar­ka­sın­da­ki mo­ti­vas­yo­nu­muz da bu. Ya­ni, bir yan­lış­lık ol­mak üze­re. Biz de is­ti­yo­ruz ki, öner­ge­miz­den de açık ve net ola­rak gö­rül­dü­ğü gi­bi, kul­lan­dı­ğım ke­li­me şu: “Hak­ka­ni­yet esas­la­rı­na gö­re­…” Bu­nun ne za­ra­rı ola­bi­lir di­ye dü­şü­nü­yo­rum ve Ba­kan­lar Ku­ru­lu­mu­zun bu­nu be­lir­le­me­si­ni ar­zu edi­yo­rum. Çün­kü, de­ği­şen şart­lar­da Mec­lis­te ka­nun çı­kar­ma­nın zor ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­rum. O yüz­den de Ba­kan­lar Ku­ru­lu­mu­zun bu gü­ve­ni­mi­ze la­yık ol­du­ğu­nu dü­şü­nü­yo­rum. İş­te, hak­ka­ni­yet esas­la­rı­na gö­re bir şeyin is­ten­me­si­nin çok do­ğal ol­du­ğu­nu, en azın­dan, zan­ne­di­yo­rum.

Pe­ki, Ada­let Ba­ka­nı­mız ve Ko­mis­yon Baş­ka­nı­mız ni­ye ka­tıl­ma­mış ola­bi­lir? Bu­nu şöy­le bir fık­ray­la an­lat­mak is­ti­yo­rum: İstih­ba­rat ser­vis­le­ri ara­sın­da bir ya­rış­ma ya­pıl­mış dün­ya­da. Biz­den de Te­mel ka­tı­lı­yor. John var, İvan var, Si­mon var, fi­la­n… Siz­ler kim ol­du­ğu­nu bi­li­yor­su­nuz. Şim­di, ya­rış­ma­nın so­ru­su şu: Kim ön­ce zü­ra­fa ge­ti­re­cek bu mey­da­na? He­men her­kes git­miş, ge­tir­miş. Bi­zim Te­me­l’­den ses se­da yok. Bir bak­mış­lar ki, “Gi­dip ara­ya­lım bu­nu fi­lan.” der­ken Te­mel çı­ka­gel­miş. Bir fil, kan re­van için­de “Ta­mam, ka­bul et­tim, zü­ra­fa­yım.” di­yor.

Di­yo­rum ki ben, ar­ka­daş­lar, bu ka­nun zü­ra­fa de­ğil, fil. Ge­lin, biz zü­ra­fa­yı çı­ka­ra­lım. Ace­le edip yan­lış şeyi bu­lup tu­tup ge­ti­rip de bir ya­rış­ma­nın so­nu­na ka­tı­la­ca­ğı­mı­zı var­say­ma­nın doğ­ru ol­du­ğu­nu dü­şün­mü­yo­rum. Ace­le et­mek ba­zen yan­lış ka­rar al­mak an­la­mı­na ge­le­bi­lir. İnşal­lah, doğ­ru ka­rar­lar alı­yo­ruz­dur, ben ye­ter­siz ka­lı­yor ve­ya ben bil­mi­yo­rum­dur di­ye dü­şü­nü­yo­rum. Bil­me­di­ği­mi de ma­a­le­sef şu ana ka­dar gö­re­me­dim. Bu be­nim kör­lü­ğüm­den de kay­nak­la­nı­yor ola­bi­lir!

Şim­di, te­mel so­run şu de­ğer­li ar­ka­daş­lar: Me­se­la bir apart­man var, on da­i­re­li bir apart­man, bun­la­rın be­şi­nin da­i­re­si 150 met­re­ka­re, be­şi­nin­ki 60 met­re­ka­re. Bir or­tak asan­sör yap­tır­dık. He­pi­miz bu ka­nu­na gö­re eşit pa­ra ve­re­ce­ğiz. Son­ra bi­na­yı sat­tık. Pe­ki, o pa­ra­yı na­sıl pay­la­şa­ca­ğız, eşit mi pay­la­şa­ca­ğız? Her­kes met­re­ka­re­si­ne gö­re pay­la­şa­cak. Pe­ki, 60 met­re­ka­re da­i­re­si ola­nın su­çu ne?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – O da öy­le ola­cak, bil­mi­yor­sun.

LOK­MAN AY­VA (De­vam­la) - Pe­ki, şunu­… Di­yo­ruz ki ba­ze­n… Sa­yın Baş­ka­nı­mız, mu­ha­le­fet ol­sun ve­ya fark­lı bir sa­ik­le an­lat­mı­yo­rum, şun­dan do­la­yı söy­lü­yo­rum: Mü­sa­de­mei efkâr ba­ri­kai ha­ki­kat do­ğu­rur di­ye. Me­se­la, di­yor ki Sa­yın Baş­ka­nı­mız: “Gi­riş kat­lar­da­ki­nin asan­sö­re ka­tı­lıp ka­tıl­ma­ma­sı ora­da­ki­le­rin ka­ra­rı­na bağ­lı­dır.” O za­man bü­tün şey­le­ri ka­ra­ra bı­rak­sak ve şim­di, şunu söy­le­ye­bi­lir mi­yiz? Me­se­la, kırk da­i­re­li bir yer­de ve­ya on beş da­i­re­li bir yer­de iki ki­şi “ha­yır” de­di, on üç ki­şi “evet” de­di. O za­man o ka­rar doğ­ru mu ola­cak, on­la­rın ora­ya ka­tıl­ma­sı mı ge­re­ke­cek? Hak­lar­da oy­la­ma ya­pı­la­bi­lir mi?

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Ay­va, lüt­fen, son bir da­ki­ka­nız.

LOK­MAN AY­VA (De­vam­la) – Ben, ne­ti­ce iti­ba­rıy­la şunu söy­le­mek is­ti­yo­rum: Ada­let ve hak­ka­ni­yet sa­i­kı dı­şın­da yap­ma­dı­ğı­mız, bu, si­ya­si, ide­o­lo­jik bir içe­rik­te ol­ma­ya­n… Be­nim ar­zum, top­lu­mu­mun mut­lak ada­le­te eriş­me yo­lun­da de­vam et­me­si; ya­rın bir gün top­lu­mun uy­gu­la­na­bi­lir bir ada­let sis­te­mi­ne eriş­me­si; ko­lay­lık­tan, kar­ma­şık­lık­tan kaç­mak­tan do­la­yı ada­let­siz­lik­le­re ra­zı ol­ma­mak. Ya­ni, bu kat mül­ki­ye­ti sis­te­mi­ni, şu an­ki sis­te­mi­ni gün­lük ha­ya­ta uy­gu­la­sak, ne ola­cak bi­li­yor mu­su­nuz? An­ka­ra-İstan­bul uçak pa­ra­sıy­la İstan­bul-New York uçak pa­ra­sı ay­nı olur. İş­te, ben, bu­nun fark­lı ol­du­ğu­nu söy­le­mek is­ti­yo­rum. Şu ana ka­dar alış­tı­ğı­mız yan­lış ada­let sis­tem­le­ri pa­ra­dig­ma­sın­dan uzak­la­şa­lım di­yo­rum.

Ben, sab­rı­nız için çok te­şek­kür edi­yo­rum. Ka­bu­lü­nü arz edi­yo­rum. Hür­met­ler su­nu­yo­rum. (Al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ay­va.

Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Ka­bul edil­me­miş­tir.

72’nci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 72’nci mad­de ka­bul edil­miş­tir.

73’ün­cü mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

Ge­çi­ci yö­ne­tim

MAD­DE 73- Yö­ne­tim plânın­da top­lu ya­pı tem­sil­ci­ler ku­ru­lu olu­şun­ca­ya ka­dar, bu ku­ru­lun gö­rev­le­ri­ni üst­len­mek, yet­ki­le­ri­ni kul­lan­mak ve ku­ru­lun oluş­ma­sı için ge­rek­li gi­ri­şim ve çağ­rı­lar­da bu­lun­mak üze­re, bir ge­çi­ci yö­ne­tim ku­rul­ma­sı ön­gö­rü­le­bi­lir. Bu tak­dir­de yö­ne­tim plânın­da ge­çi­ci yö­ne­ti­min na­sıl olu­şa­ca­ğı­na ve ne za­ma­na ka­dar de­vam ede­ce­ği­ne iliş­kin hü­küm­le­re yer ve­ri­lir. Ge­çi­ci yö­ne­tim en geç top­lu ya­pı­nın bi­ti­mi­ni iz­le­yen bir yıl son­ra­sı­na ka­dar de­vam ede­bi­lir. Bu sü­re, her­hal­de top­lu ya­pı kap­sa­mın­da­ki ilk ya­pı ruh­sa­tı­nın alın­ma­sın­dan iti­ba­ren on yıl geç­mek­le so­na erer.

BAŞ­KAN – Mad­de 73 üze­rin­de söz ve öner­ge yok.

Mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 73’ün­cü mad­de ka­bul edil­miş­tir.

74’ün­cü mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

Uy­gu­la­na­cak di­ğer hü­küm­ler

MAD­DE 74- Bu bö­lüm­de ön­gö­rü­len özel hü­küm­ler sak­lı kal­mak kay­dıy­la, bu Ka­nun­da yer alan bü­tün hü­küm­ler, top­lu ya­pı­lar hak­kın­da da ay­nen ve­ya kı­yas yo­luy­la tat­bik edi­lir."

BAŞ­KAN – 74’ün­cü mad­de üs­tün­de de söz ve öner­ge yok.

Mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 74’ün­cü mad­de ka­bul edil­miş­tir.

Şim­di, 66 ila 74’ün­cü mad­de­le­rin bağ­lı ol­du­ğu çer­çe­ve 22’nci mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Mad­de ka­bul edil­miş­tir.

23’ün­cü mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MAD­DE 23- 634 sa­yı­lı Ka­nu­na aşa­ğı­da­ki ge­çi­ci mad­de ek­len­miş­tir.

"GE­Çİ­Cİ MAD­DE 3- Bu Ka­nu­nun yü­rür­lü­ğe gir­di­ği ta­rih­ten ön­ce kat ir­ti­fa­kı ku­rul­muş ve üze­rin­de­ki ya­pı­lar ta­mam­la­nıp ya­pı kul­lan­ma bel­ge­si alın­mış bu­lu­nan ana­gay­ri­men­kul­ler­de, Ka­nu­nun yü­rür­lü­ğe gir­di­ği ta­rih­ten iti­ba­ren en geç iki yıl için­de kat mül­ki­ye­ti­ne ge­çil­me­si zo­run­lu­dur. Bu ana­gay­ri­men­kul­ler­de ya­pı kul­lan­ma iz­ni­nin alın­dı­ğı ta­rih­ten iti­ba­ren ta­hak­kuk eden ver­gi, re­sim ve harç­lar kat mül­ki­ye­ti­ne ge­çiş iş­lem­le­ri sı­ra­sın­da ce­za­sız ola­rak tah­sil edi­lir. Be­lir­ti­len sü­re için­de kat ir­ti­fak hak­kı sa­hip­le­rin­den bi­ri­nin ve­ya var­sa yö­ne­ti­ci­nin, kat mül­ki­ye­ti­nin ku­rul­ma­sı için ge­rek­li olan bel­ge­ler­den ek­sik olan­la­rın ta­mam­lan­ma­sı için di­ğer kat ir­ti­fak hak­kı sa­hip­le­rin­den her bi­ri­ne ya­zı­lı bil­di­rim­de bu­lun­ma­sı­na rağ­men, ge­re­ği­ni ye­ri­ne ge­tir­me­yen kat ir­ti­fak hak­kı sa­hip­le­rin­den her bi­ri­ne, ana­gay­ri­men­kul be­le­di­ye sı­nır­la­rı için­de ise be­le­di­ye, be­le­di­ye sı­nır­la­rı dı­şın­da ise mülkî amir ta­ra­fın­dan bin Türk Li­ra­sı idarî pa­ra ce­za­sı ve­ri­lir."

BAŞ­KAN – 23’ün­cü mad­de üze­rin­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Mer­sin Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ali Rı­za Öz­türk söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Öz­türk. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

CHP GRU­BU ADI­NA ALİ RI­ZA ÖZ­TÜRK (Mer­sin) – Sa­yın Baş­kan, sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri; gö­rü­şül­mek­te olan 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ya­sa­sın­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na Da­ir 35 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Ada­let Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru­’­nun 23’ün­cü mad­de­si üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Ön­ce­lik­le yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­la­rım.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, bun­dan ön­ce gö­rüş­tü­ğü­müz 634 sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ya­sa­sı­’­nın 14’ün­cü mad­de­sin­de de­ği­şik­lik ya­pan 7’nci mad­de­ye ben­zer bir dü­zen­le­me, bu mad­de­de, bu ge­çi­ci 3’ün­cü mad­de­de ge­ti­ril­miş­tir.

7’nci mad­de, ya­pı­lar ta­mam­lan­mış, kat ir­ti­fa­kı ol­muş, ya­pı kul­lan­ma iz­ni he­nüz alın­mış ya­pı­lar için ge­çer­liy­di. Ora­da, ya­pı kul­lan­ma izin bel­ge­si­nin alın­dı­ğı ta­rih­ten iti­ba­ren bir yıl için­de kat mül­ki­ye­ti­ne ge­çiş ön­gö­rü­lü­yor idi. Bu­ra­da ise, yi­ne kat ir­ti­fa­kı alın­mış, ku­rul­muş, ya­pı ta­mam­lan­mış, ya­pı kul­lan­ma iz­ni alın­mış, es­ki bi­na­lar, mev­cut ya­pı­lar açı­sın­dan bir dü­zen­le­me ge­ti­ril­miş­tir. Bu ka­nu­nun yü­rür­lük ta­ri­hin­den iti­ba­ren iki yıl içe­ri­sin­de kat mül­ki­ye­ti­ne geç­me yü­küm­lü­lü­ğü ön­gö­rül­müş­tür. Bu­nu ye­ri­ne ge­tir­me­yen­ler için de bin YTL ida­ri pa­ra ce­za­sı ön­gö­rül­müş­tür. Yal­nız, ben bu mad­de­de ve geç­miş­te ge­çen, dün ka­bul edi­len 7’nci mad­de­de yan­lış gör­dü­ğüm bir ek­sik­li­ği be­lirt­mek is­ti­yo­rum.

Şim­di, ka­nun mad­de­si­ni ay­nen oku­yo­rum: “Be­lir­ti­len sü­re için­de -ya­ni, iki yıl­lık sü­re için­de- kat ir­ti­fak hak­kı sa­hip­le­rin­den bi­ri­nin ve­ya var­sa yö­ne­ti­ci­nin, kat mül­ki­ye­ti­nin ku­rul­ma­sı için ge­rek­li olan bel­ge­ler­den ek­sik olan­la­rın ta­mam­lan­ma­sı için di­ğer kat ir­ti­fak hak­kı sa­hip­le­rin­den her bi­ri­ne ya­zı­lı bil­di­rim­de bu­lun­ma­sı­na rağ­men, ge­re­ği­ni ye­ri­ne ge­tir­me­yen kat ir­ti­fak hak­kı sa­hip­le­rin­den her bi­ri­ne, … bin Türk Li­ra­sı idarî pa­ra ce­za­sı ve­ri­lir." hük­mün­de­dir.

Şim­di, mad­de met­nin­den açık­ça an­la­şı­la­ca­ğı gi­bi, mad­de met­nin­de be­lir­ti­len sü­re­de ta­lep­te bu­lun­ma yet­ki­si di­ğer kat ir­ti­fak sa­hip­le­rin­den bi­ri­ne ve­ya yö­ne­ti­ci­ye ge­ti­ril­miş.

So­ru 1- Di­ğer kat ir­ti­fak sa­hip­le­ri ve­ya yö­ne­ti­ci mü­ra­ca­at et­mez­se, ya­zı­lı bil­di­rim­de bu­lun­maz­sa­… Ya­ni, ya­zı­lı bil­di­rim­de bu­lun­ma hak­kı, bu ya­sa mad­de­si­ne gö­re di­ğer kat ir­ti­fak sa­hip­le­ri­ne ve yö­ne­ti­ci­ye ge­ti­ril­miş­tir. Bun­lar di­ğer kat ir­ti­fak sa­hip­le­ri­ne ya­zı­lı bil­di­rim­de bu­lun­maz­sa ne ola­cak?

2- “Bu sü­re için­de di­ğer kat ir­ti­fak sa­hip­le­ri­ne ya­zı­lı bil­di­rim­de bu­lu­nur.” di­yor. Pe­ki, o iki yıl­lık sü­re geç­tik­ten son­ra ya­zı­lı bil­di­rim­de bu­lu­nur­lar­sa ne ola­cak?

3- Ya­zı­lı bil­di­rim na­sıl ola­cak? Bir is­pat şar­tı mı­dır bir şekil şar­tı mı­dır?

Şim­di, kat ir­ti­fak sa­hip­le­rin­den bi­ri­si di­ğe­ri­ne bir mek­tup ya­za­cak. Pe­ki, bu­nu na­sıl is­pat­la­ya­cak? Di­ye­cek ki: “Bun­lar ek­sik­tir, bun­la­rı ye­ri­ne ge­tir.” Pe­ki, o ya­zı­lı bil­di­rim ya­pan ki­şi ken­di ek­sik­lik­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­miş ola­cak mı?

Bu­ra­da bir kar­ma­şa var, bu­ra­da bir ek­sik­lik var. As­lın­da bun­la­rın gi­de­ril­me­si ge­re­kir­di. Bun­lar, sa­nı­yo­rum, göz­den kaç­tı.

Bu ya­zı­lı bil­di­rim no­ter­den mi ola­cak? E, mek­tup­la, ia­de­li ta­ah­hüt­lü mek­tup­la gön­der­se­niz, içe­ri­ğin­de ne­ler ola­cak o bel­li de­ğil. O za­man, pra­tik­te no­ter­den gi­bi bir du­rum or­ta­ya çı­kı­yor. Bu be­lir­siz­lik­le­rin, bu ka­rı­şık­lık­la­rın or­ta­dan kal­dı­rıl­ma­sı ge­re­ki­yor.

Bir de, ka­bul edi­len bu ka­nun­la il­gi­li, ta­bii ki, biz, dün de söy­le­dik, ben­den ön­ce­ki ko­nuş­ma­cı ar­ka­daş­la­rım da söy­le­di, bu, top­lu­mun ge­liş­me­si kar­şı­sın­da be­li­ren ge­rek­si­nim­le­ri kar­şı­la­ma­ya ça­lı­şan iyi ni­yet­le ha­zır­lan­mış bir ya­sa­dır. Ya­rın, top­lu­mun da­ha ile­ri git­me­si du­ru­mun­da ek­sik­lik­ler or­ta­ya çı­ka­cak­tır. Bu ya­sa­nın uy­gu­lan­ma­sı sı­ra­sın­da ek­sik­lik­ler or­ta­ya çı­ka­cak­tır. Ta­bi­i ki, top­lum ge­liş­tik­çe, ek­sik­lik­ler or­ta­ya çık­tık­ça par­la­men­to­lar top­lu­mun ih­ti­yaç­la­rı­na uy­gun ya­sa­la­rı ya­pa­cak­lar­dır. Bu, ba­zı ya­sa­lar gi­bi, çık­tık­tan son­ra uy­gu­lan­ma­yan ni­te­lik­te olan ya­sa­lar de­ğil­dir. Kat Mül­ki­ye­ti Ya­sa­sı top­lum ta­ra­fın­dan en faz­la uy­gu­la­nan ve en faz­la uyuş­maz­lık çı­kan ya­sa­lar­dan bir ta­ne­si­dir. O ne­den­le, bir ko­nu­yu da be­lirt­mek is­ti­yo­rum:

Ta­bii ki, ka­rar ta­ri­hin­de­ki de­ğer­ler ko­nu­şul­du ba­zı mad­de­ler­de. Bu­nun bir dev­rim ni­te­li­ğin­de ol­du­ğun­dan bah­se­dil­di. Fa­kat, ora­da be­nim ka­fa­mı ka­rış­tı­ran bir ko­nu­yu yü­ce he­yet­le pay­laş­mak is­te­dim. O da şu: Mah­ke­me hâki­mi tes­pit ya­pa­cak. Ka­bul edi­len, öner­gey­le ka­bul edi­len du­ru­ma gö­re, ka­rar ta­ri­hin­de­ki mik­ta­rı tes­pit ede­cek, onu ban­ka­ya de­po ede­cek, üç ay­lık fa­iz­ler iş­le­ye­cek. Pe­ki, da­va bir se­ne sür­dü. Bir se­ne son­ra ka­rar ta­ri­hin­de­ki de­ğe­re gö­re hük­met­me­si la­zım. Oy­sa, ban­ka­ya de­po edi­len pa­ra fa­i­ziy­le bir­lik­te ka­rar ta­ri­hin­de­ki mik­tar­dan da­ha faz­la ol­du. O du­rum­da ne ola­cak? Ya­ni, o ya­sa as­lın­da dü­zen­le­nir­ken, bir bü­tün için­de ba­kıl­dı­ğın­da -ben hep­si­ni in­ce­le­dim- da­va ta­ri­hi­ne gö­re be­lir­len­miş, an­cak, biz ora­da “ka­rar ta­ri­hi” ke­li­me­si­ni de­ğiş­ti­rin­ce, böy­le bir yan­lış­lık çık­tı ve­ya ben an­la­ya­ma­dım. Bu gi­bi ka­rı­şık­lık­lar sa­nı­yo­rum uy­gu­la­ma­da dü­zel­ti­le­cek­tir di­ye dü­şü­nü­yo­rum.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, bu Kat Mül­ki­ye­ti Ya­sa­sı­’­nın so­nu­na gel­dik. Ben, bu Ya­sa­’­nın Türk mil­le­ti­ne, hal­kı­mı­za, her­ke­se ha­yır­lı ol­ma­sı­nı di­li­yo­rum. Bu Ya­sa­’­nın ya­pıl­ma­sın­da kat­kı ko­yan her­ke­se Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si adı­na te­şek­kür edi­yo­rum. Say­gı­lar su­nu­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Öz­türk.

Ko­mis­yo­nun bu ko­nu­da bir sö­zü var mı?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Evet, hem so­ru sor­du ce­vap ve­re­yim, çün­kü uy­gu­la­ma­ya­…

BAŞ­KAN – Lüt­fen, kür­sü­ye bu­yu­rur­sa­nız.

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Pe­ki.

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon adı­na, Ko­mis­yon Baş­ka­nı Sa­yın Ah­met İyi­ma­ya, An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li, bu­yu­ru­nuz.

On da­ki­ka sü­re­niz var­dır.

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – De­ğer­li Baş­ka­nım, say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri; söz­le­ri­min ba­şın­da he­pi­ni­zi hür­met­le se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li Mil­let­ve­ki­li­mi­zin or­ta­ya koy­du­ğu so­ru, özel­lik­le uy­gu­la­ma­da doğ­ru­nun bu­lun­ma­sı ve­ya yan­lış uy­gu­la­ma­ya yol aç­ma­mak ba­kı­mın­dan ce­vap­lan­dı­rıl­ma­lı­dır.

Tek­lif ve ko­mis­yon ra­po­run­da “da­va ta­ri­hin­de­ki de­ğer” esa­sı be­nim­sen­miş­tir. Oy­sa öner­gey­le ka­bul edi­len me­tin­de “hük­me en ya­kın ta­rih­te­ki de­ğer” be­nim­sen­miş­tir. Şim­di, mah­ke­me hü­küm ta­ri­hin­de de­ğil, hük­me en ya­kın ta­rih­te­ki de­ğe­ri be­lir­le­ye­cek, o pa­ra­nın blo­ke­si­ni sağ­la­ya­cak, o pa­ra üç ay­lık pe­ri­yo­dik va­de­le­re bağ­la­na­cak, ifa ta­ri­hi­ne ka­dar da o fa­iz onun ola­cak­tır. Ya­ni, bu­ra­da bir ça­tış­ma yok­tur. Me­se­le, ifa ta­ri­hiy­le hü­küm ta­ri­hi ara­sın­da­ki du­ru­mun na­za­ra alın­ma­ma­sın­dan kay­nak­la­nı­yor. Onun için her­han­gi bir çe­liş­ki yok. Sis­tem ken­di için­de bü­tün­dür. Da­va de­ğe­ri sis­te­mi de ken­di içe­ri­sin­de bir bü­tün­lük gös­te­ri­yor­du ama adil de­ğil­di, çün­kü, da­va ta­ri­hin­de­ki de­ğer ile hü­küm ta­ri­hin­de­ki de­ğer ara­sın­da, özel­lik­le da­va­nın uza­ma­sı hâlin­de, gay­ri­men­kul ma­li­ki­ne ceb­ren dev­re­dil­mek­le kar­şı kar­şı­ya ka­lan mül­ki­yet hak­kı sa­hi­bi­ne ger­çek­ten bü­yük bir za­rar ve­ri­yor­du, öbür ta­ra­fa da se­bep­siz zen­gin­leş­me­ye yol açı­yor­du. Mül­ki­yet hak­kı­nı ko­ru­yu­cu bir mad­de­dir. Be­nim be­yan­la­rım bun­dan iba­ret.

Kür­sü­den, ge­le­rek si­zi meş­gul et­mek is­te­me­dim. Sa­yın Baş­ka­nı­mın bil­has­sa yo­ru­mu, Ko­mis­yon Baş­ka­nı­nın ve­ya Ko­mis­yo­nun söz hak­kı nok­ta­sın­da­ki yo­ru­mu se­be­biy­le, kar­şı da koy­ma­dan, usu­len hu­zu­ru­nuz­da­yım.

Say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın İyi­ma­ya.

23’ün­cü mad­de­yi, Ko­mis­yo­nun yap­tı­ğı dü­zelt­mey­le bir­lik­te oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 23’ün­cü mad­de ka­bul edil­miş­tir.

24’ün­cü mad­de­yi oku­tu­yo­rum:

MADDE 24- 634 sayýlý Ka­nu­nun 18 in­ci mad­de­si­nin son fýkrasý ile ek 3 ün­cü mad­de­si yü­rür­lük­ten kaldýrýlmýþtýr.

BAŞ­KAN – Mad­de üze­rin­de söz ta­le­bi yok.

Mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… 24’ün­cü mad­de ka­bul edil­miş­tir.

Ge­çi­ci mad­de 1’i oku­tu­yo­rum:

GEÇİCİ MADDE 1- Bu Ka­nun ge­reðin­ce hazýrlan­masý ge­re­ken yö­net­me­lik, Ka­nu­nun yü­rür­lüðe gir­diði ta­rih­ten iti­ba­ren altý ay için­de hazýrlanýr.

BAŞ­KAN – Mad­de üze­rin­de söz ta­le­bi yok.

Ge­çi­ci mad­de 1’i oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Ge­çi­ci mad­de 1 ka­bul edil­miş­tir.

Ge­çi­ci mad­de 2’yi oku­tu­yo­rum:

GEÇİCİ MADDE 2- 13/04/1983 ta­rih­li ve 2814 sayýlý Ka­nu­nun yü­rür­lüðe gir­diði ta­rih­ten ön­ce kat ir­ti­faký ku­rul­muþ bi­na­lar­da yö­ne­tim plâný ol­ma­sa da­hi 12 nci mad­de hü­küm­le­ri­ne gö­re kat mül­ki­ye­ti ku­ru­lur.

BAŞ­KAN – Ge­çi­ci mad­de 2 üze­rin­de söz ta­le­bi yok.

Mad­de­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Ge­çi­ci mad­de 2 ka­bul edil­miş­tir.

Ta­sa­rı­ya ye­ni bir ge­çi­ci mad­de ek­len­me­si­ne iliş­kin bir öner­ge var­dır, oku­tu­yo­rum:

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na

Gö­rü­şül­mek­te olan 35 sı­ra sa­yı­lı Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­na ge­çi­ci 2 nci mad­de­den son­ra gel­mek üze­re aşa­ğı­da­ki ge­çi­ci 3 ün­cü mad­de­nin ek­len­me­si­ni arz ve tek­lif ede­riz.

                   Be­kir Boz­dağ                  Ke­mal Ana­dol                               Ok­tay Vu­ral

                        Yoz­gat                               İzmir                                            İzmir

                  Mus­ta­fa Eli­taş                   Hak­kı Köy­lü                              Ali Rı­za Öz­türk

                        Kay­se­ri                         Ka­stamo­nu                                     Mer­sin

                                   Rıd­van Yal­çın                                 Fev­zi Şan­ver­di

                                          Or­du                                                Ha­tay

“Ge­çi­ci Mad­de 3- Bu Ka­nu­nun yü­rür­lü­ğe gir­me­sin­den ön­ce ku­ru­lan top­lu ya­pı­la­ra ait yö­ne­tim plan­la­rı, yü­rür­lük ta­ri­hin­den iti­ba­ren en geç al­tı ay için­de bu ka­nun hü­küm­le­ri­ne uyar­la­nır. Yö­ne­tim pla­nın­da bu yön­de de­ği­şik­lik ya­pıl­ma­sı için, mev­cut kat ma­lik­le­ri ku­ru­lu­nun salt ço­ğun­lu­ğu ye­ter­li­dir. Mev­cut top­lu ya­pı yö­ne­tim­le­ri, yö­ne­tim pla­nı de­ği­şip bu­na gö­re yö­ne­ti­ci se­çi­le­ne ka­dar ge­çi­ci yö­ne­tim ola­rak gö­re­vi­ni sür­dü­rür. Top­lu ya­pı yö­ne­ti­ci­si se­çi­mi, en geç, yö­ne­tim pla­nı­nın de­ği­şi­mi­ni ta­kip eden üç ay için­de ya­pı­lır.”

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon öner­ge­ye ka­tı­lı­yor mu?

ADA­LET KO­MİS­YO­NU BAŞ­KA­NI AH­MET İYİ­MA­YA (An­ka­ra) – Ye­ter sa­yı se­be­biy­le tak­di­re bı­ra­kı­yo­ruz.

BAŞ­KAN – Hükûmet?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ka­tı­lı­yo­ruz efen­dim.

BAŞ­KAN – Ge­rek­çe­yi oku­tu­yo­rum:

Ge­rek­çe:

Öner­ge ile mev­cut top­lu ya­pı­la­rın bu ya­sa ile ge­ti­ri­len ye­ni dü­zen­le­me uyu­mu için ge­rek­li ge­çiş ku­ra­lı (in­ti­kal hük­mü) ön­gö­rül­mek­te­dir.

BAŞ­KAN – Öner­ge­yi oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Öner­ge ka­bul edil­miş­tir.

Ta­sa­rı­ya ge­çi­ci mad­de 3 ek­len­miş­tir.

Mad­de 25’i oku­tu­yo­rum:

MADDE 25- Bu Ka­nun ya­yı­mı ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gi­rer.

BAŞ­KAN – Söz is­te­ği yok.

Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Mad­de 25 ka­bul edil­miş­tir.

Mad­de 26’yı oku­tu­yo­rum:

MADDE 26.- Bu Ka­nun hü­küm­le­ri­ni Ba­kan­lar Ku­ru­lu yü­rü­tür.

BAŞ­KAN – Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Mad­de 26 ka­bul edil­miş­tir.

Oyu­nun ren­gi­ni bel­li et­mek üze­re Mer­sin Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Meh­met Şan­dır, bu­yu­ru­nuz efen­dim. (MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

MEH­MET ŞAN­DIR (Mer­sin) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; ger­çek­ten bu ak­şam çok de­ğer­li bir iş yap­tı­ğı­mı­za ben de ina­nı­yo­rum. Mec­li­si­mi­zi kut­la­mak, bu ka­nu­na eme­ği ge­çen her­ke­se gru­bum adı­na te­şek­kür et­mek üze­re söz al­dım. Ön­ce­lik­le, he­pi­ni­zi say­gı­la­rım­la se­lam­lı­yo­rum.

2 Ocak 1966 ta­ri­hin­den bu ya­na ge­li­şen ve de­ği­şen şart­la­ra gö­re çok es­ki­miş olan Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’­nu de­ğiş­tir­miş bu­lu­nu­yo­ruz, geç kal­sak da ta­mam­lan­mış olu­yor. Mut­la­ka uy­gu­la­ma­da bir­çok yan­lış­lık­lar, ek­sik­lik­ler çı­ka­cak. Bir­ta­kım ku­rul­lar oluş­tu­ru­lu­yor, bir­ta­kım ku­ral­lar ge­liş­ti­ri­li­yor. Bun­la­rın uy­gu­lan­ma­sın­da, an­la­şıl­ma­sın­da mut­la­ka bir­ta­kım ek­sik­lik­ler, fark­lı­lık­lar, fark­lı an­la­ma­lar, ye­ni­den ih­ti­laf­lar ge­li­şe­cek­tir, olu­şa­cak­tır. Ama, bir baş­lan­gıç ol­ma­sı do­la­yı­sıy­la, geç de kal­sa, özel­lik­le in­san­la­rı­mı­zın bir­lik­te ya­şa­ma­sı­nı, hu­zur içe­ri­sin­de ya­şa­ma­sı­nı te­min ede­cek bu mül­ki­yet me­se­le­si böy­le­lik­le bir hu­ku­ki ze­mi­ne ka­vu­şu­yor.

Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si Gru­bu ola­rak baş­lan­gı­cın­dan bu ya­na bu ka­nu­na olum­lu oy ve­re­ce­ği­mi­zi ifa­de edi­yo­ruz. Tek­rar, bu ka­nu­nun ha­zır­lan­ma­sın­da eme­ği ge­çen her­ke­se çok te­şek­kür edi­yo­rum, kat­kı ve­ren­le­re çok te­şek­kür edi­yo­rum. Oyu­mun ren­gi ola­rak da “evet” oyu ve­re­ce­ği­mi ifa­de edi­yor, he­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (Al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Şan­dır.

Ta­sa­rı­nın tü­mü­nü oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Ta­sa­rı ka­bul edil­miş ve ka­nun­laş­mış­tır.

Sa­yın Ba­ka­nın söz ta­le­bi var, kı­sa bir te­şek­kür ko­nuş­ma­sı.

Bu­yu­run Sa­yın Ba­kan. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Sa­yın Baş­ka­nım, de­ğer­li ar­ka­daş­lar; dün baş­la­yan ve bu sa­at­ler­de bi­ten otuz al­tı mad­de­lik bir ka­nun ta­sa­rı­sı­nı ya­sa­laş­tır­dık. Bu ya­sa­ma ça­lış­ma­la­rın­da her tür­lü kat­kı­yı ve­ren tüm si­ya­si par­ti grup­la­rı­mı­za, mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rı­mı­za yü­rek­ten te­şek­kür edi­yo­rum.

Ger­çek­ten, ay­nı fi­zi­ki mekânlar­da bir­lik­te ya­şa­yan va­tan­daş­la­rı­mı­zın bir ne­vi ana­ya­sa­sı me­sa­be­sin­de­ki Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’n­da ba­zı de­ği­şik­lik­ler yap­tık. Bu, çok önem­li bir bek­len­tiy­di. Bu bek­len­ti­yi bü­yük öl­çü­de kar­şı­la­dı­ğı­mı­zı dü­şü­nü­yo­rum ül­ke­miz için. Bu ko­nu­da so­run­lar ya­şa­yan ve bu so­run­la­rı­nı bi­ze ba­zen te­le­fon­la, ba­zen faks­la, de­ği­şik şekil­ler­de ile­ten va­tan­daş­la­rı­mı­zın da ina­nı­yo­rum ki, so­run­la­rı­nı çöz­müş olu­ruz.

Ta­bi­i, za­man iler­li­yor, şart­lar de­ği­şi­yor, bel­ki ye­ni­den, ile­ri­de bu ka­nu­nu de­ğiş­tir­mek, ba­zı mad­de­le­ri­ni ye­ni­den göz­den ge­çir­mek icap ede­bi­lir. Ama, bu­gün­kü ta­rih iti­ba­rıy­la, bu­gün­kü şart­lar içe­ri­sin­de Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’y­la il­gi­li ya­pa­bi­le­cek­le­ri, yap­ma­sı ge­re­ken­ler bun­lar­dı. Kat­kı ve­ren, dü­şün­ce­le­riy­le, öne­ri­le­riy­le, ger­çek­ten, da­ha mü­kem­mel ol­ma­sı için kat­kı­la­rı­nı esir­ge­me­yen tüm mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rı­mı­za, grup­la­rı­mı­za yü­rek­ten te­şek­kür edi­yo­rum.

Ül­ke­mi­ze ha­yır­lı ol­sun efen­dim. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ba­kan.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, şim­di, 2’nci sı­ra­da yer alan, Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Ada­let Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru­’­nun gö­rüş­me­le­ri­ne baş­la­ya­ca­ğız.

2.-Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı ve Ada­let Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru (1/268) (S. Sa­yı­sı: 46) (x)

BAŞ­KAN – Ko­mis­yon? Ye­rin­de.

Hükûmet? Ye­rin­de.

Ko­mis­yon Ra­po­ru 46 sı­ra sa­yı­sıy­la bas­tı­rı­lıp da­ğı­tıl­mış­tır.

Ta­sa­rı­nın tü­mü üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na Ma­ni­sa Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Şahin Men­gü söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Men­gü. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Yir­mi da­ki­ka sü­re­niz var­dır.

CHP GRU­BU ADI­NA ŞAHİN MEN­GÜ (Ma­ni­sa) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı üze­rin­de Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce Mec­li­si say­gıy­la se­lam­la­rım.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, gü­nü­müz­de ce­za in­fa­zı­nın ama­cı, han­gi su­çu iş­le­miş olur­sa ol­sun, hü­küm­lü­nün de in­san ol­du­ğu­nu göz önün­de bu­lun­du­ra­rak, onu ıslah, te­da­vi ve eği­te­rek top­lu­ma ye­ni­den ka­zan­dır­mak­tır. İster hü­küm­lü is­ter tu­tuk­lu ol­sun, in­san ol­mak­tan ge­len vaz­ge­çil­mez hak­la­ra sa­hip­tir­ler. Şüp­he­siz, ce­za­ev­le­ri hür­ri­ye­ti bağ­la­yı­cı ce­za­la­rın in­faz edil­di­ği yer­ler ola­rak hü­küm­lü­nün, tu­tuk­lu­nun hür­ri­ye­ti­ni, öz­gür­lü­ğü­nü kı­sıt­la­yan ku­rum­lar­dır.

Hü­küm­lü­nün ye­ni­den top­lu­ma ka­zan­dı­rı­la­bi­le­cek şekil­de ıslah, te­da­vi ve eği­til­me­si top­lu­mun suç­tan ve suç­lu­dan ko­run­ma­sı­nın ge­re­ği­dir. Top­lu­mu suç­tan ve suç­lu­dan ko­rur­ken, ce­za­e­vi de­di­ği­miz ku­rum­lar­da dört du­var ara­sın­da ya­şa­yan, han­gi suç­tan mahkûm olur­sa ol­sun, hü­küm­lü­ler in­san onu­ru­na uy­gun ko­şul­lar için­de ya­şa­ma­lı­dır­lar. Tu­tu­ke­vin­de tu­tuk­lu­lar, ay­nı şekil­de, in­san onu­ru­na uy­gun ko­şul­lar­da ya­şa­ma­lı­dır­lar. Çün­kü amaç, on­la­rı top­lu­ma ye­ni­den ka­zan­dır­mak, on­la­rı top­lum ku­ral­la­rı­na uy­ma­la­rı­nı ko­lay­laş­tı­ra­cak şekil­de eğit­mek, böy­le­ce o ku­ral­la­rı ye­ni­den çiğ­ne­me­den, baş­ka bir de­yiş­le,  ye­ni­den suç iş­le­me­den onur­lu ve üret­ken bi­rey­ler ola­rak tek­rar top­lu­mun için­de gör­mek­tir.

Bu ba­kım­dan, ce­za in­fa­zı baş­lı ba­şı­na bir sü­reç­tir. Bu sü­reç için­de hü­küm­lü­nün ıslah ola­rak top­lu­mun onur­lu, üret­ken bi­re­yi ola­rak top­lu­ma dö­ne­bil­me­si, ce­za in­faz ku­ru­mun­da­ki eği­tim, mes­lek edin­me, spor­tif fa­a­li­yet­te bu­lun­ma, kül­tü­rel ve top­lum­sal et­kin­lik­ler­de bu­lun­ma ola­nak­la­rı­nın ol­ma­sıy­la sağ­la­nır.

Ül­ke­miz­de ce­za in­faz ku­rum­la­rı, son yıl­lar­da fi­zi­ki alan­da ya­pı­sal bir de­ği­şik­lik­ten ge­çe­rek, bi­za­ti­hi ora­da bir in­sa­nı ya­şat­ma­nın bir in­san hak­kı ih­la­li olan, çok sa­yı­da hü­küm­lü­nün ve tu­tuk­lu­nun çok sağ­lık­sız, in­san­lık dı­şı ko­şul­lar­da bir ara­da ya­şa­dık­la­rı ko­ğuş sis­te­min­den oda sis­te­mi­ne ge­çi­le­rek dü­zel­til­miş­tir. An­cak, sa­de­ce fi­zi­ki ko­şul­la­rın in­sa­ni bir hâle ge­ti­ril­me­si so­ru­nu çöz­me­ye yet­me­mek­te­dir. Her hü­küm­lü­nün, tu­tuk­lu­nun özel ih­ti­yaç­la­rı­na uy­gun ola­rak, ma­ne­vi, ah­la­ki, eği­ti­ci ve te­da­vi edi­ci et­ki­le­ri olan, gü­nün bel­li sa­at­le­ri­ni ya­rar­lı et­kin­lik­ler­le ge­çi­re­rek re­ha­bi­li­te edil­me­le­ri bü­yük önem ta­şı­mak­ta­dır. İş­te, ce­za in­faz ku­rum­la­rın­da bu­nu sağ­la­ya­cak iş atöl­ye­le­ri, çok amaç­lı ka­pa­lı ve açık spor alan­la­rı, kü­tüp­ha­ne­ler, oku­ma oda­la­rı, hü­küm­lü ve tu­tuk­lu­nun bir ara­da soh­bet ede­bi­le­ce­ği alan­la­rın ol­ma­sı ge­rek­mek­te­dir.

                         

(x) 46 S. Sayılı Basmayazı tutanağa eklidir.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; son yıl­lar­da Tür­ki­ye­’­nin yap­tı­ğı en doğ­ru iş­ler­den bi­ri in­faz hâkim­li­ği ku­ru­mu­nu ha­ya­ta ge­çir­mek­tir. Bu ku­rum­la be­ra­ber ce­za in­faz ku­rum­la­rın­da­ki bü­tün iş­lem ve et­kin­lik­le­rin yar­gı de­ne­ti­mi al­tı­na alın­ma­sı İnfaz Hâkim­li­ği Ka­nu­nu­’y­la ger­çek­leş­miş­tir. Böy­le­ce, ce­za in­faz ku­rum­la­rı yö­ne­tim­le­ri­nin her tür­lü iş­le­mi, ce­za in­fa­zı ku­rum­la­rın­da­ki her tür­lü et­kin­lik, in­faz hâkim­lik­le­ri­ne ya­pı­la­cak şikâyet­ler­le yar­gı de­ne­ti­mi­ne ta­bi tu­tul­muş­tur. Bu şikâyet­le­ri ya­pa­cak olan­lar hü­küm­lü­nün, tu­tuk­lu­nun ken­di­si, eşi, er­gin ço­cu­ğu, ve­ki­li ve mü­da­fi­i, her­kes şikâyet­te bu­lu­na­bi­lir. Böy­le­lik­le ce­za­ev­le­ri bir an­da yar­gı de­ne­ti­mi­ne ta­bi hâle gel­miş­ler­dir. Bu çok olum­lu bir adım­dır.

An­cak, bu­nu ta­mam­la­yan ikin­ci önem­li adım -bi­raz son­ra arz ede­ce­ğim gi­bi, bi­zim açı­mız­dan ba­zı ek­sik­lik­le­ri, yan­lış­lık­la­rı ol­mak­la be­ra­ber- Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nu­’­nun çı­kar­tıl­mış ol­ma­sı­dır. Bu, ikin­ci ve doğ­ru bir adım­dır.

Biz­de­ki sis­tem, ya­ni bu ku­ru­lun biz­de­ki sis­te­mi İngi­liz sis­te­min­den alın­mış, zi­ya­ret­çi ku­rul­la­rı biz­de­ki sis­te­me il­ham kay­na­ğı ol­muş­tur. An­cak, biz­de­ki sis­tem İngi­liz sis­te­min­den bi­raz fark­lı­lık gös­ter­mek­te­dir. Zi­ra, İngil­te­re­’­de bu zi­ya­ret­çi ku­rul­la­rın baş­kan ve üye­le­ri­ni ce­za­ev­le­ri­nin bağ­lı ol­du­ğu dev­let ba­kan­la­rı ta­yin eder­ler, ge­re­ki­yor­sa gö­rev­den alır­lar. Bu ne­den­le, biz­de -yar­gı çev­re­sin­de­ki ad­li yar­gı ko­mis­yon baş­ka­nı- bu ki­şi­le­ri, ya­ni ku­rul­da gö­rev ala­cak bel­li va­sıf­lar­da olan in­san­la­rı, iş­te, dok­tor, tıp me­zu­nu, ec­za­cı, sos­yo­log, hu­kuk­çu­nun ara­sın­dan bir an­lam­da ba­kar­sa­nız ad­li yar­gı baş­ka­nı seç­mek­te­dir. Fa­kat, bu, baş­lı ba­şı­na biz­de­ki yar­gı sis­te­mi­nin, he­pi­mi­zin, özel­lik­le biz avu­kat­lık­tan ge­len­le­rin bü­yük bir ço­ğun­lu­ğu­nun Tür­ki­ye­’­de yar­gı ba­ğım­sız­lı­ğı­nı­… Ata­yan Ada­let Ba­ka­nı­nın ve müs­te­şa­rı­nın Hâkim­ler ve Sav­cı­lar Yük­sek Ku­ru­lun­da bu­lun­ma­sı, iş­te, tef­tiş he­ye­ti­nin ba­ka­na doğ­ru­dan bağ­lı ol­ma­sı, per­so­nel mü­dü­rü­nün bağ­lı ol­ma­sı bi­zim açı­mız­dan yar­gı ba­ğım­sız­lı­ğı­nı tar­tı­şı­la­bi­lir hâle ge­ti­rir. An­cak, bu­na rağ­men, İngi­liz sis­te­mi­ne bak­tı­ğı­nız za­man gö­re­ce­li ola­rak biz­de­ki sis­tem bi­raz da­ha gü­ven­ce­li­dir.

Bi­zim an­la­dı­ğı­mız an­lam­da, bi­zim tes­pit ede­bil­di­ği­miz ka­da­rıy­la bu ya­sa­nın en bü­yük ek­sik­lik­le­rin­den bir ta­ne­si, ya­sa hük­mü ola­rak bir ka­dı­nın gö­rev­len­di­ril­me­miş ol­ma­sı­dır.

Şim­di, ne an­la­ma ge­lir de­ne­bi­lir? Ce­za­ev­le­ri­ne bir ka­dın gö­züy­le de ba­kıl­ma­sı­nın, bu ku­rul­da gö­rev ya­pan­la­rın o göz­le de bak­ma­sı­nın, bir ka­dı­nın bu­lun­ma­sı­nın çok fay­da­lı ola­ca­ğı inan­cın­da­yız.

Bir di­ğer ek­sik­lik bi­zim açı­mız­dan, ka­nu­na ba­kar­sa­nız “hu­kuk­çu” di­yor. Bu­gü­ne ka­dar da te­a­mü­l… Hep avu­kat­lar­dan se­çil­di­ği id­di­a edi­li­yor. Doğ­ru­dur da, böy­le ol­muş­tur. An­cak, bir şeyi dik­kat­le­ri­ni­ze çok sun­mak is­te­rim: Özel­lik­le bi­zim gi­bi ad­li­ye­den, ko­ri­dor­dan ge­len, avu­kat­lık ya­pan ar­ka­daş­lar bi­lir­ler, hâkim­ler­le avu­kat­la­r… Otuz iki se­ne­lik mes­lek ha­ya­tım­da -çün­kü, ben bu­ra­ya gel­me­den bir ay ev­vel cüb­be­mi çı­kart­tım, bu­ra­ya gel­dim- hep gör­dü­ğüm, hâkim­ler­le avu­kat­lar hiç uz­laş­maz­lar. Pren­sip ola­rak o kür­sü­ye çı­kan­lar­la kür­sü­nün al­tın­da hak ara­yan in­san­lar da­i­ma bir çe­kiş­me ha­lin­de­dir­ler. Ma­a­le­sef, sis­te­min ge­li­şin­den mi­dir, eği­tim­den mi­dir ne­dir, hep bir ça­tış­ma ha­lin­de olu­ruz. Bu hâkim ar­ka­daş­lar­la­… On­lar bi­zi mes­lek­ten say­maz­lar, biz on­la­rı çok cid­di hu­kuk­çu bul­ma­yız. Bu psi­ko­lo­jik kav­ga hep var­dır.

Şim­di, bu­ra­da­ki Ada­let Ko­mis­yo­nu Baş­ka­nı­na “Gel hu­kuk­çu üye­yi seç” de­di­ğin za­man, ba­kın ar­ka­daş­lar bir şeye çok dik­kat edin: De­di­ğim gi­bi, sav­cı­sı, hâki­mi pek bu avu­kat­lar­dan hoş­lan­maz­lar ama emek­li­lik ya­şı­nı dol­dur­duk­la­rı gün de ba­ro­la­ra di­lek­çe­yi ve­rip, avu­kat olur­lar. Bu ku­rul­lar­da in­ce­le­me­yi ya­pın, ço­ğu avu­kat­tır. Doğ­ru­dur se­çi­len­ler. Şim­di, bi­raz son­ra Sa­yın Ba­kan, mu­hak­kak, bu ar­ka­daş­la­rın hep­si avu­kat di­ye­cek. Hep­si avu­kat­tır da hep emek­li ol­muş ya sav­cı­dır ya hâkim­dir. Çün­kü “Ba­ro­la­rın gö­rü­şü alı­nır.” di­ye bir hü­küm de var ya­sa­da. An­cak, bu hü­küm, sa­de­ce gö­rü­şün alın­ma­sın­da ka­lır. Gö­rüş alır­sı­nız, gö­rü­şü­nü­zü ve­rir­si­niz, siz isim­ler öne­rir­si­niz Ada­let Ko­mis­yo­nu Baş­ka­nı­na, be­ğen­mez!

Ni­te­kim, ba­kın bu­nun çok acı bir ola­yı­nı Ma­ni­sa­’­da ya­şa­dık, bun­dan beş al­tı se­ne ev­vel, bel­ki ye­di se­kiz se­ne ev­vel. Bir iş­ken­ce da­va­sı ol­du. O iş­ken­ce da­va­sı bit­tik­ten son­ra da bu ku­rul­lar ku­rul­du. Çok en­te­re­san­dır o ye­rin ad­li yar­gı baş­ka­nı, iş­ken­ce da­va­sı­na ba­kan hâkim­di. Ku­ru­la kim­le­ri ata­dı bi­li­yor mu­su­nuz, ba­ro­nun gö­rü­şü­ne rağ­men iş­ken­ce­ci po­lis­le­rin avu­kat­lı­ğı­nı ya­pan in­san­la­rı ata­dı.

Şim­di bu, top­lum­da, o yö­re­de­ki hu­kuk­çu­lar ara­sın­da çok bü­yük tep­ki ya­rat­tı. İş­te, bu­nu ön­le­mek için, ya­sa­da bir de­ği­şik­lik ya­pı­la­rak, ba­ro­nun öne­re­ce­ği isim­ler ara­sın­dan -bu üç isim ola­bi­lir, iki isim ola­bi­lir, beş isim ola­bi­lir- ge­ne ad­li yar­gı, Ada­let Ko­mis­yo­nu Baş­ka­nı seç­sin ama ba­ro öner­sin.

Şim­di, yar­gı­nın ay­rıl­maz bir par­ça­sı olan ba­ro­la­ra gü­ven­mez­sek, bu ül­ke­de yar­gı­nın tam iş­le­di­ği­ni söy­le­ye­me­yiz. Sa­vun­ma­nın ol­ma­dı­ğı bir yar­gı tam yar­gı de­ğil­dir, sağ­lık­lı bir yar­gı­la­ma ya­pı­la­maz. O ba­kım­dan hâkim­lik­ten ge­len ar­ka­daş­lar ba­ro­la­ra, mes­lek ku­ru­luş­la­rı­na inan­mak zo­run­da­dır­lar. Bu mes­lek ku­ru­luş­la­rı ha­ta yap­maz mı? Ya­par. Na­sıl Ba­kan­lık ha­ta ya­pı­yor­sa, na­sıl sav­cı­lar, hâkim­ler ha­ta ya­pı­yor­sa, avu­kat da, ba­ro­lar da ha­ta ya­par ama, eğer bir de­ne­tim me­ka­niz­ma­sı ge­ti­ril­mek is­te­ni­yor­sa, ba­ro­la­rın öner­di­ği hâkim­ler ve avu­kat­lar ara­sın­dan bir se­çim yap­ma­yı ko­mis­yon baş­ka­nı­na bı­rak­mak ge­re­kir.

Ay­rı­ca, hu­zu­ru­nuz­da­ki ta­sa­rı, ku­ru­lun top­lan­ma sık­lı­ğı­nı iki ay­dan üç aya çı­kar­mış­tır. Şim­di, ar­ka­daş­lar, bu Av­ru­pa Bir­li­ği sü­re­cin­de bi­ze kar­şı en çok ya­pı­lan sal­dı­rı­lar­dan bi­ri­… Her ne ka­dar gö­re­ce­li ola­rak bu iş­ken­ce id­di­a­la­rı azal­mış­sa  da, bu ko­nu­nun Tür­ki­ye­’­de üs­tün­de çok tar­tı­şıl­dı­ğı da bir ger­çek­tir. Şim­di, Bir­leş­miş Mil­let­ler İş­ken­ce­ye ve Di­ğer Za­li­ma­ne, İnsan­lık Dı­şı ve­ya Onur Kı­rı­cı Mu­a­me­le ve­ya Ce­za­ya Kar­şı Ulus­la­ra­ra­sı Söz­leş­me ge­re­ği Av­ru­pa İş­ken­ce­yi Ön­le­me Ko­mi­te­si ve -özel­lik­le bu­nun ra­por­tö­rü- Ulus­la­ra­ra­sı Af Ör­gü­tü sık sık Tür­ki­ye­’­ye ge­lip gi­de­cek­ler­dir. İş­te, bun­la­rın hak­lı-hak­sız bu ül­ke­de­ki bel­li şey­le­re mü­da­ha­le et­me­si­ni ön­le­mek için, bir an­lam­da ce­za­ev­le­ri­nin üs­tün­de­ki si­vil bir de­ne­tim olan bu ku­rul­da ba­ğım­sız yar­gı­nın bir ör­gü­tü olan ba­ro­la­rın bir şekil­de tem­sil edil­me­si ge­re­kir. Bir ka­dı­nın bu­lun­ma­sı ge­re­kir, bir dok­to­run bu­lun­ma­sı ge­re­kir. Her ne ka­dar ni­te­lik­ler sa­yı­lır­ken bun­lar­dan bah­se­di­li­yor, ec­za­cı, tıp dok­to­ru, iş­te sos­yo­log, eği­tim­ci fa­lan de­ni­yor, ama özel­lik­le üç mes­le­ğin, ya­ni avu­ka­tın, bir ka­dı­nın ve bir dok­to­run se­çi­mi­nin ya­sa hük­mü ha­li­ne ge­ti­ril­me­si ge­re­kir. Çün­kü, dört beş mes­lek sa­yıl­mış, bu 5 ta­ne asıl üye­yi se­çer­ken, ada­let ko­mis­yo­nu baş­ka­nı is­ter­se dok­to­ru seç­mez, ço­ğu yer­de dok­tor se­çi­li­yor­muş, ama bir ec­za­cı­yı da se­çe­bi­lir. Ha­ni ec­za­cı­la­rın bu işi ya­pa­ma­ya­ca­ğı an­la­mın­da söy­le­mi­yo­rum, ama bir dok­to­run o ko­mis­yon­da bu­lun­ma­sı çok el­zem, çok şart. Ba­ro­nun ta­yin et­ti­ği bir avu­ka­tın ve­ya gös­ter­di­ği avu­kat­lar ara­sın­dan ko­mis­yo­nun seç­ti­ği bir avu­ka­tın bu­lun­ma­sı bu ya­sa­yı çok iş­ler bir hâle ge­ti­rir. Çün­kü, bu iz­le­me ku­rul­la­rı in­san hak­la­rı­nın ko­run­ma­sı ba­kı­mın­dan bir si­vil top­lum de­ne­ti­mi­dir. Bu de­ne­ti­min sağ­la­na­bil­me­si, hiç ol­maz­sa, için­de­ki ba­zı ki­şi­le­rin, ka­mu ku­rum ve ku­ru­luş­la­rın­dan gel­me­yen, ba­ğım­sız ser­best mes­lek ör­güt­le­rin­den gel­me­sin­de sa­yıl­ma­ya­cak ka­dar çok fay­da var.

Biz bu ya­sa­ya, ge­ti­ri­len de­ği­şik­lik­le­re, öner­di­ği­miz ba­zı de­ği­şik­lik­le­rin dı­şın­da ge­nel­de pren­sip ola­rak olum­lu ba­kı­yo­ruz. An­cak, ya­sa­yı uy­gu­la­ya­cak olan yi­ne biz in­san­la­rız. Bu ne­den­le, ne söy­ler­sek söy­le­ye­lim, du­ru­mu en gü­zel an­la­tan Kon­füç­yü­s’­ün “Prens fa­zi­let­liy­se, ka­nun­la­ra ih­ti­yaç yok­tur; fa­zi­let­siz­se, ka­nun­la­rın da hiç­bir ya­ra­rı yok­tur.” sö­zü­nü anım­sat­mak is­ti­yo­rum. Bu ne­den­le -öner­ge de ve­re­ce­ğiz- he­pi­niz­den, bir ka­dı­nın, bir dok­to­run ve ba­ro­nun ta­yin et­ti­ği bir avu­ka­tın bu­lun­ma­sı yö­nün­de öne­ri­mi­zi des­tek­le­me­ni­zi is­ti­yo­ruz.

He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Men­gü.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, ko­nuş­ma­cı kür­sü­de ko­nu­şur­ken lüt­fen da­ha ses­siz din­le­me­ni­zi öne­ri­yo­rum.

Şim­di, Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si adı­na Mer­sin Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Be­hiç Çe­lik söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Çe­lik. (MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

MHP GRU­BU ADI­NA BE­HİÇ ÇE­LİK (Mer­sin) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; gö­rü­şül­mek­te olan 46 sı­ra sa­yı­lı Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı hak­kın­da Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si Gru­bu adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

14/6/2001 ta­rih­li ve 4681 sa­yı­lı Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nu ül­ke­miz­de yak­la­şık ye­di yıl­dır uy­gu­la­ma­da­dır. Bu Ka­nun, mev­zu­at ve ül­ke­mi­zin ta­raf ol­du­ğu ulus­la­ra­ra­sı söz­leş­me­ler­le be­lir­le­nen il­ke­ler çer­çe­ve­sin­de, iz­le­me ku­rul­la­rı­nın, ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri­nin yö­ne­ti­mi, iş­le­yi­şi ve uy­gu­la­ma­la­rı­nı ye­rin­de gör­mek, in­ce­le­mek, bil­gi al­mak ve tes­pit­le­ri­ni ra­por hâli­ne ge­tir­mek ve yet­ki­li ve il­gi­li mer­ci­le­re sun­mak ama­cıy­la dü­zen­len­mek­te­dir. 4681 sa­yı­lı Ka­nu­n’­da de­ği­şik­lik ön­gö­ren ka­nun ta­sa­rı­sı Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Ada­let Ko­mis­yo­nun­ca bir söz­cük ha­riç ay­nen ka­bul edi­le­rek, Ge­nel Ku­ru­la sev­ki sağ­lan­mış­tır. Hükûmet ta­sa­rı­sın­da, 4681 sa­yı­lı Ka­nu­n’­dan fark­lı ola­rak, 5 asıl üye­ye ila­ve­ten 3 ye­dek üye ön­gö­rül­müş­tür. İzle­me ku­rul­la­rı­nın iki ay­da bir ra­por dü­zen­le­me zo­run­lu­lu­ğu dört ay­da bir ola­rak dü­zen­len­miş­tir. Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na yıl­lık ra­po­ru açık­la­ma zo­run­lu­lu­ğu ge­ti­ril­miş­tir. İki ay­da bir ya­pı­lan ola­ğan top­lan­tı­la­rın üç ay­da bir ya­pıl­ma­sı ön­gö­rül­müş­tür.

Ta­sa­rı­nın ge­tir­di­ği de­ği­şik­lik­le­ri biz­ler olum­lu ola­rak mü­ta­la­a et­mek­te­yiz. Önem­li olan, iz­le­me ku­rul­la­rı­na se­çi­le­cek şahıs­la­rın yö­re­de say­gın ki­şi­lik­ler ol­ma­sı her şey­den da­ha önem­li­dir. Ki­şi hak ve öz­gür­lük­le­ri, te­mel, ulu­sal ve ulus­la­ra­ra­sı hu­ku­ki me­tin­ler bağ­la­mın­da, ama millî gü­ven­lik ve iç ve dış teh­dit odak­la­rı da dik­ka­te alı­na­rak bir den­ge oluş­tur­mak ol­duk­ça önem arz et­mek­te­dir. Bu an­lam­da Hükûme­te ve yar­gı­ya dü­şen so­rum­lu­luk çok faz­la­dır. Ka­nun hü­küm­le­ri­nin dik­kat­li ve adi­la­ne uy­gu­lan­ma­sı hâlin­de, ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­rin­de bu­lu­nan mahkûm ve tu­tuk­lu­la­rın gay­ri­in­sa­ni mu­a­me­le­ler­den kur­tul­ma­sı söz ko­nu­su ola­cak­tır. Bu­ra­da, ada­let ko­mis­yon­la­rı­na çok bü­yük so­rum­lu­luk düş­mek­te­dir. Ge­rek iz­le­me ku­rul­la­rı­nın se­çi­mi ve ge­rek­se ku­rul­la­rın ça­lış­ma­la­rın­da­ki aza­mi cid­di­yet ve gay­ret ne­ti­ce al­ma­da en ba­şat un­sur­dur. İzle­me ku­rul­la­rı -bi­raz ön­ce de ko­nuş­ma­da ifa­de edil­di- fark­lı ya­pı­lar­da oluş­tu­rul­muş, fark­lı mes­lek grup­la­rın­dan in­san­la­rın iz­le­me ku­rul­la­rı­na se­çil­di­ği göz­lem­len­miş­tir. Bu an­lam­da, tıp, hu­kuk, ec­za­cı­lık, ka­mu yö­ne­ti­mi, sos­yo­lo­ji, psi­ko­lo­ji, sos­yal hiz­met­ler, eği­tim bi­lim­le­ri ve ben­ze­ri alan­lar­da en az dört yıl­lık yük­se­köğ­re­tim ku­rum­la­rın­dan me­zun olan ve bu mes­lek­ler­le il­gi­li resmî ve özel ku­ru­luş­lar­da en az on yıl ça­lış­mış bu­lu­nan ve ki­şi­sel ni­te­lik­le­ri ile çev­re­sin­de dü­rüst, gü­ve­ni­lir ve ah­lak­lı ola­rak ta­nı­nan ki­şi­ler­den oluş­ma­sı ön­gö­rül­mek­te ka­nun­da.

Şim­di, biz, bak­tı­ğı­mız­da bu ku­rul­lar­da gö­rev ya­pan 645 üye­nin ol­du­ğu­nu gö­rü­yo­ruz. 112 de­ği­şik mes­lek gru­bun­dan ge­len in­san­lar var. Bun­lar ara­sın­da, bi­rin­ci sı­ra­da 128 avu­kat gö­zü­kü­yor. 112 tıp dok­to­ru, 69 öğ­ret­men, 44 ec­za­cı, 37 öğ­re­tim gö­rev­li­si, 18 sos­yal hiz­met uz­ma­nı, 16 psi­ko­log, 11 mü­hen­dis, 6 emek­li hâkim, 5 emek­li cum­hu­ri­yet sav­cı­sı, ama 199 ki­şi­nin de top­lu­mun fark­lı mes­lek grup­la­rın­dan iz­le­me ku­rul­la­rı­na se­çil­dik­le­ri­ni gö­rü­yo­ruz. Bu­nun ya­nın­da 54 si­vil top­lum ör­gü­tün­den 55 üye ay­rı­ca alın­mış ve bun­lar da sı­ra­sıy­la Türk Ta­bip­le­ri Bir­li­ği, Türk Ec­za­cı­la­rı Bir­li­ği, ti­ca­ret ve sa­na­yi oda­la­rı, Ba­ro­lar Bir­li­ği, eği­tim kül­tür der­nek­le­ri, Hu­kuk­çu­lar Der­ne­ği, Mi­mar­lar Oda­sı, TE­MA Vak­fı gi­bi si­vil top­lum ku­ru­luş­la­rı­nın da bu­ra­ya alın­dı­ğı­nı gö­rü­yo­ruz.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri de­yin­ce, sa­de­ce mahkûm ve tu­tuk­lu­la­rı ba­rın­dı­ran ya­pı­lar ve ör­güt ak­la gel­me­me­li­dir. Bun­la­ra ila­ve­ten, ada­let ko­mis­yo­nu, cum­hu­ri­yet sav­cı­la­rı, tüm Ada­let Ba­kan­lı­ğı Ce­za ve Tev­ki­fev­le­ri Ge­nel Mü­dür­lü­ğü per­so­ne­li, İzle­me Ku­ru­lu üye­le­ri, Ada­let Ba­kan­lı­ğı mü­fet­tiş­le­ri, Ge­nel Mü­dür­lük kon­tro­lör­le­ri, in­faz hâkim­le­ri de ak­la gel­me­li­dir.

Ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri­nin ül­ke­miz­de de­ne­ti­mi, ida­ri de­ne­tim, yar­gı de­ne­ti­mi ve si­vil top­lum de­ne­ti­mi ola­rak üç baş­lık al­tın­da ele alı­na­bi­lir.

İda­ri de­ne­tim, bi­raz ön­ce say­mış ol­du­ğu­muz ada­let mü­fet­tiş­le­ri, kon­tro­lör­ler ve ma­hal­li cum­hu­ri­yet sav­cı­la­rı ta­ra­fın­dan ye­ri­ne ge­ti­ril­mek­te­dir. Bu mer­ci­ler ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri­nin ida­ri, ma­li, hu­ku­ki tüm de­ne­tim­le­ri­ni ya­pa­rak, alın­ma­sı ge­re­ken ted­bir­le­ri alır ya da al­dı­rır­lar.

Yar­gı de­ne­ti­mi ise tüm tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­rin şikâyet ve mü­ra­ca­at­la­rı­nın in­faz hâkim­le­rin­ce de­ğer­len­di­ril­me­si ve ka­ra­ra bağ­lan­ma­sın­dan iba­ret­tir.

Si­vil top­lum de­ne­ti­mi ise iz­le­me ku­rul­la­rı­na iliş­kin bir de­ne­tim olup, iz­le­me ku­rul­la­rı, bi­raz ön­ce ifa­de et­miş ol­du­ğum ye­di yı­la ya­kın sü­reç­te, ce­za in­faz ku­rum­la­rı­nın in­faz, iyi­leş­tir­me, eği­tim uy­gu­la­ma­la­rı­na iliş­kin fa­a­li­yet­le­ri de­net­le­miş, tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­ler­le özel gö­rüş­me­ler­de bu­lun­muş, bun­la­rın sağ­lık, ya­şam ko­şul­la­rı, gü­ven­lik, sevk ve na­kil iş­lem­le­riy­le il­gi­li ola­rak tes­pit et­tik­le­ri ak­sak­lık­la­rı Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na, in­faz hâkim­lik­le­ri­ne ve cum­hu­ri­yet sav­cı­lık­la­rı­na gön­der­miş­ler­dir.

Tes­pi­ti­mi­ze gö­re, iz­le­me ku­rul­la­rın­ca 2007 yı­lı­nın ilk on ayın­da 909 adet ra­por tan­zim edil­miş­tir. Bu ra­por­lar­da yer alan 1.249 öne­ri­den 486 öne­ri hak­lı gö­rül­müş ve ye­ri­ne ge­ti­ril­miş­tir.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; ül­ke­miz­de mev­cut 382 adet ce­za in­faz ku­ru­mu ve tu­tu­ke­vin­de ve de­ne­tim­li ser­best­lik ve yar­dım mer­ke­zin­de 26.788 ki­şi is­tih­dam edil­mek­te­dir. Hâli­ha­zır­da, 8.357 kad­ro boş­tur. Kad­ro­la­rın dol­du­rul­ma­sı, ce­za ve tu­tu­kev­le­rin­de olu­şa­cak olum­suz­luk­la­rın iza­le­si açı­sın­dan çok önem­li­dir. İnfaz Ku­ru­lun­da ya­pı­lan de­ği­şik­lik­le, ön­ce­den, mahkûmi­yet sü­re­si­nin yak­la­şık beş­te 2’si­ni fi­i­len ya­tan bir mahkûm, de­ği­şik­lik­ten son­ra üç­te 2’si­ni yat­mak zo­run­da ol­du­ğun­dan, do­ğal ola­rak, özel­lik­le ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­rin­de yı­ğıl­ma­lar göz­len­mek­te­dir. Bu­na rağ­men, hâlâ, 8.357 kad­ro­nun boş ol­ma­sı ve ye­ni kad­ro ih­da­sı ya­pıl­ma­ma­sı, mev­cut ça­lı­şan­la­rın iş yü­kü­nü ola­ğa­nüs­tü art­tır­mak­ta­dır. De­ği­şik in­faz ka­nu­nu­na uy­gun ola­rak bu ko­nu­nun de­ğer­len­di­ril­me­si de şart­tır. Bun­lar­dan, in­faz ko­ru­ma me­mu­ru ve baş me­mur sa­yı­sı -per­so­nel içe­ri­sin­de- 22.449’dur. Bu kad­ro­yu iş­gal eden per­so­nel, ol­duk­ça ağır şart­lar al­tın­da ve stres­li bir or­tam­da gö­rev yap­mak­ta­dır.

Geç­miş­te, ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri, acı ve göz­ya­şı do­lu bir sü­re­ci ya­şa­dı ve ge­ri­de bı­rak­tı. Ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­rin­de ça­lış­mak­ta olan ku­rum mü­dü­rü, ikin­ci mü­dür, ida­re me­mu­ru, psi­ko­log, sos­yal hiz­met uz­ma­nı, dok­tor, öğ­ret­men, kâtip, in­faz ko­ru­ma baş me­mu­ru ve me­mu­ru, aş­çı, tek­nis­yen, hiz­met­li kad­ro­sun­da, çok zor şart­lar al­tın­da gö­rev ifa et­mek­te­dir­ler.

Mev­cut ce­za in­faz ku­rum­la­rı içe­ri­sin­de F ti­pi­ne ge­çiş, ce­za­ev­le­ri­ne hâki­mi­ye­tin sağ­lan­ma­sı açı­sın­dan çok önem­li­dir. Ce­za­ev­le­rin­de, dev­le­tin zor gün­ler ya­şa­dı­ğı, per­so­ne­lin re­hin alın­dı­ğı, her gün is­yan­la­rın ya­şan­dı­ğı bir sü­reç, yük­sek gü­ven­lik­li ce­za ve in­faz ku­rum­la­rı­nın ço­ğal­ma­sıy­la so­na er­miş­tir. Bu du­ru­mu, tek­rar ter­si­ne çe­vir­me­ye ça­lı­şan bir­ta­kım mih­rak­lar, mu­ay­yen ey­lem­ler­le, “De­mok­ra­si, in­san hak­la­rı, kir­li sa­va­şa son” gi­bi ca­zip söz­cük­le­rin ar­dı­na sak­la­na­rak, ölüm oruç­la­rı tu­ta­rak, ma­a­le­sef, yan­daş bu­la­bil­mek­te­dir­ler. Bun­lar, za­ma­nın­da, in­faz ko­ru­ma me­mur­la­rı­nı esir alıp akıl al­maz zu­lüm­ler ya­par­ken ma­lum çev­re­ler­den çıt bi­le çık­ma­mış­tır. Hâlâ, Te­rör­le Mü­ca­de­le Ka­nu­nu­’­na te­rör suç­la­rı­na iliş­kin hü­küm ma­a­le­sef ko­nul­ma­mış­tır; 301’in­ci mad­de tar­tış­ma­la­rı sür­dü­rül­mek­te­dir; alt-üst kim­lik gi­bi, ül­ke­mi­zi za­fi­ye­te so­kan tar­tış­ma­lar söz ko­nu­su­dur. Bun­lar, ma­lum, tek bir oda­ğa, so­nuç iti­ba­rıy­la hiz­met ede­cek­tir.

Ce­za­e­vi ça­lı­şan­la­rı ve bil­has­sa, in­faz ko­ru­ma per­so­ne­li için, haf­ta so­nu, bay­ram ve yıl­ba­şı ta­ti­li söz ko­nu­su de­ğil­dir. Hiz­met sü­re­si, yir­mi dört sa­at esa­sı­na gö­re­dir. Ça­lış­ma or­ta­mı, ka­pa­lı ve stres­li­dir. Do­la­yı­sıy­la, mes­lek­ten kay­nak­la­nan has­ta­lık­lar yay­gın­dır. Ça­lı­şır­ken ve­ya emek­li ol­duk­tan son­ra, ba­zı mahkûm ve tu­tuk­lu­lar ta­ra­fın­dan bun­lar sü­rek­li ola­rak teh­dit edil­mek­te­dir. Teh­dit­ler kar­şı­sın­da, per­so­ne­lin ve ai­le ef­ra­dı­nın çok iyi ko­run­ma­sı, teh­dit un­sur­la­rı­nın ber­ta­raf edil­me­si ge­rek­mek­te­dir. Ay­rı­ca, söz ko­nu­su per­so­ne­lin, 4483 sa­yı­lı Me­mur­lar ve Di­ğer Ka­mu Gö­rev­li­le­ri­nin Yar­gı­lan­ma­sı Hak­kın­da Ka­nu­n’­a ta­bi tu­tu­la­rak her şikâyet kar­şı­sın­da ko­ru­ma­sız ve gü­ven­ce­siz ol­ma­sı ön­len­me­li­dir. Do­la­yı­sıy­la, ce­za ve in­faz ku­rum­la­rın­da fi­i­len ça­lı­şan per­so­ne­le, emek­li­lik­le­ri­ne sa­yıl­mak üze­re, yıp­ran­ma hak­kı ve­ril­me­si ge­rek­mek­te­dir. Öz­lük hak­la­rı­nın iyi­leş­ti­ril­me­si, loj­man hak­kı, zor alım si­la­hı edin­me hak­kı gi­bi so­run­la­rın çö­zül­me­si la­zım­dır. Ör­ne­ğin, bir in­faz ko­ru­ma me­mu­ru emek­li ol­duk­tan son­ra, harç ya­tır­dı­ğı tak­dir­de si­lah ruh­sa­tı ala­bil­mek­te­dir; gö­rev­de ol­du­ğu gi­bi, harç­sız si­lah ta­şı­ma ruh­sa­tı ala­bil­me­si­ne imkân sağ­lan­ma­lı­dır.

Ada­let Ba­kan­lı­ğı ile ce­za ve in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri ça­lı­şan­la­rı için öz­lük hak­la­rı­nın iyi­leş­ti­ril­me­si, per­so­ne­lin iş ve hiz­met ve­rim­li­li­ği­ni ar­tı­ra­cak­tır. Bu cüm­le­den ola­rak ya­pıl­ma­sı ge­re­ken dü­zen­le­me­le­ri şu şekil­de be­lirt­mek is­ti­yo­rum:

Ada­let hiz­met­le­ri taz­mi­na­tı­nın ye­ni­den dü­zen­le­ne­rek Ba­kan­lık mer­kez ve taş­ra teş­ki­la­tın­da da, yük­sek yar­gı or­gan­la­rın­da ça­lı­şan bü­tün per­so­ne­li kap­sa­ya­cak şekil­de, hâlen öden­mek­te olan mük­te­sep hak­la­rın ko­ru­na­rak, 4’ün­cü de­re­ce­de ve­ri­len ada­let hiz­met­le­ri taz­mi­nat ora­nı­nın 7’nci de­re­ce­den iti­ba­ren baş­la­tı­la­rak bü­tün de­re­ce­ler için taz­mi­nat oran­la­rı da en az 50 pu­an ar­tı­rıl­ma­lı­dır.

Di­ğer ka­mu gö­rev­li­le­ri den­ge taz­mi­na­tın­dan ya­rar­lan­dı­ğı hâlde, Ada­let Ba­kan­lı­ğı ça­lı­şan­la­rı bu imkândan ya­rar­lan­dı­rıl­ma­mak­ta­dır.

2802 sa­yı­lı Ya­sa­’­nın 54’ün­cü mad­de­si­nin son fık­ra­sı­nın kal­dı­rıl­ma­sın­dan son­ra, per­so­ne­lin nö­bet üc­re­ti ne­de­niy­le ya­şa­dı­ğı mağ­du­ri­ye­tin gi­de­ril­me­si yö­nün­de ya­pı­la­cak bir ya­sal dü­zen­le­me ge­rek­mek­te­dir.

3717 sa­yı­lı Ka­nu­n’­un 2/A mad­de­siy­le uy­gu­la­nan faz­la ça­lış­ma ora­nı­nın 3 kat­tan 6 ka­ta çı­ka­rıl­ma­sı ve Ada­let Ba­kan­lı­ğı mer­kez, taş­ra ve yük­sek yar­gı or­gan­la­rı­nın bü­tün ça­lı­şan­la­rı­nın ya­rar­lan­ma­sı sağ­lan­ma­lı­dır.

Dev­let gü­ven­lik mah­ke­me­le­ri­nin ye­ri­ne ku­ru­lan ve Ce­za Mu­ha­ke­me­le­ri Ka­nu­nu­’­nun 250’nci mad­de­si­ne gö­re yet­ki­li mah­ke­me­ler­de ça­lı­şan per­so­ne­le öden­mek­te olan DGM taz­mi­na­tı­nın 100 YTL’­ye çı­ka­rıl­ma­sı.

Hâkim ve sav­cı­la­rın brüt ma­aş­la­rı­nın yüz­de 10’u ora­nın­da öde­nen yar­gı öde­ne­ği­nin Ada­let Ba­kan­lı­ğı mer­kez ve taş­ra teş­ki­la­tı ile yük­sek yar­gı or­gan­la­rı­nın tüm per­so­ne­li­ne brüt ma­a­şı­nın yüz­de 10’u ora­nın­da yan­sı­tıl­ma­sı.

Ada­let Ba­kan­lı­ğı mer­kez ve taş­ra teş­ki­la­tı ile yük­sek yar­gı or­gan­la­rın­da fi­i­len bil­gi­sa­yar kul­la­nan per­so­ne­le iş güç­lü­ğü zam­mı­nın ve­ril­me­si.

Ba­kan­lı­ğın ge­lir­le­rin­den dö­ner ser­ma­ye oluş­tu­ru­la­rak Ba­kan­lık mer­kez ve taş­ra teş­ki­la­tı ile yük­sek yar­gı or­gan­la­rı ça­lı­şan­la­rı­na dö­ner ser­ma­ye pa­yı ve­ril­me­si.

Say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri, Tür­ki­ye­’­de mev­cut 382 ce­za ve tu­tu­ke­vi baş­lı­ca ye­di tür­den oluş­mak­ta: Bi­rin­ci­si, bi­zim bil­di­ği­miz ka­pa­lı ce­za ve in­faz ku­rum­la­rı, bun­lar kla­sik ce­za ve in­faz ku­rum­la­rı­dır; ikin­ci­si, yük­sek gü­ven­lik­li ka­pa­lı ce­za ve in­faz ku­rum­la­rı, F ve E ti­pi di­ye bil­di­ği­miz; ka­dın, ço­cuk, genç­lik ka­pa­lı ce­za ve in­faz ku­rum­la­rı, açık ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve ni­ha­yet, ço­cuk eği­tim ev­le­ri, ya­ni bil­di­ği­miz ısla­hev­le­ri.

Ka­pa­lı ce­za ve in­faz ku­ru­mu ola­rak 21 adet in­şa­at şu an­da Tür­ki­ye­’­de de­vam et­mek­te ve bun­la­rın bir an ön­ce ta­mam­lan­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. İnfaz Ka­nu­nu­’­na de­ği­nir­ken arz et­ti­ğim gi­bi, ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­rin­de bu­lu­nan mahkûm sa­yı­sın­da aşı­rı ar­tış­lar ya­şan­ma­sı­na rağ­men in­şa­at­la­rın ta­mam­lan­ma­ma­sı da dik­kat çe­ki­ci­dir.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, 4616 sa­yı­lı Ka­nun yü­rür­lü­ğe gir­dik­ten son­ra 2002 yı­lın­da Tür­ki­ye­’­de tüm ce­za ve in­faz ku­rum­la­rın­da yak­la­şık 48 bin dü­ze­yin­de ki­şi tu­tuk­lu ve hü­küm­lü ola­rak bu­lun­mak­tay­dı. 31/10/2007 ta­ri­hi iti­ba­rıy­la, ya­ni bu­gün -bu­gün di­ye­bi­li­riz- top­lam tu­tuk­lu ve hü­küm­lü sa­yı­sı 88.610 ki­şi­dir. Sa­de­ce son bir yıl için­de mey­da­na ge­len ar­tış 20 bin ki­şi­dir.

Tür­ki­ye­’­de suç iş­le­me ve suç fa­il­le­ri­nin bu ar­tı­şı­nın bu bağ­lam­da ay­rı­ca üze­rin­de dur­mak ge­rek­ti­ği­ni dü­şü­nü­yo­rum. Ül­ke­miz­de son yıl­lar­da bil­has­sa ön­le­yi­ci za­bı­ta­nın yet­ki ala­nı­nın da­ral­tıl­ma­sı, dev­le­tin cay­dı­rı­cı­lı­ğı­nın za­yıf­la­tıl­ma­sı suç fa­il­le­rin­de ve asa­yi­şe mü­es­sir fi­il­ler­de cid­di ar­tış­la­rı da be­ra­be­rin­de ge­tir­miş­tir. Türk Ce­za Ka­nu­nu, Ce­za Mu­ha­ke­me­le­ri Ka­nu­nu cid­den gü­ven­li­ği­mi­zi olum­suz et­ki­le­miş­tir.

Tek­ra­ren be­lirt­mek ge­re­kir­se, son bir yıl­da ar­tış 20 bin ki­şi. Bu dik­kat­le tet­kik edi­le­rek suç ve suç fa­il­le­riy­le mü­ca­de­le il­ke­le­ri be­lir­len­me­li ve der­hal uy­gu­la­ma­ya ge­çi­ril­me­li­dir. Yıl­lar­dır te­rör­le mü­ca­de­le için­de olan ül­ke­mi­zin gü­ven­lik güç­le­ri­nin mo­ra­li­nin ar­tı­rıl­ma­sı ve te­rö­re kar­şı psi­ko­lo­jik üs­tün­lük sağ­la­yı­cı ya­pı­lan­ma­la­rın sağ­lan­ma­sıy­la, sa­de­ce te­rör­de de­ğil, suç iş­le­me eği­lim­le­rin­de de bu dü­şüş­le­rin sağ­la­na­ca­ğı mu­hak­kak­tır.

Ce­za­ev­le­riy­le il­gi­li dış ko­ru­ma­ya de­ğin­mek is­ti­yo­rum. 2803 sa­yı­lı Jan­dar­ma Teş­ki­lat Gö­rev ve Yet­ki­le­ri Ya­sa­sı­’­nın 7’nci mad­de­sin­de, jan­dar­ma­nın mül­ki gö­rev­le­ri ola­rak, ce­za­ev­le­ri­nin dış ko­ru­ma gö­re­vi ifa­de edil­mek­te­dir. Jan­dar­ma­nın va­kur, di­sip­lin­li ve ay­nı za­man­da, gö­re­vi­ni ifa eder­ken ol­duk­ça dü­şük ma­li­yet­li bu gö­re­vi­ni ifa et­me­si ne­de­niy­le jan­dar­ma­nın bu gö­rev­de de­va­mın­da ya­rar gör­mek­te­yiz.

Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Or­du Mil­let­ve­ki­li­miz Sa­yın Rıd­van Yal­çın, ta­sa­rı met­ni Ada­let Ko­mis­yo­nun­da gö­rü­şü­lür­ken Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İç Tü­zü­ğü­’­nün 77’nci mad­de­si­ni di­le ge­tir­miş­tir. 13 Ka­sım 2007 gün­lü 19’un­cu Bir­le­şim­de 77’nci mad­de tar­tı­şıl­dı­ğı için ben bu­ra­da de­ğin­mek is­te­mi­yo­rum an­cak Sa­yın Yal­çı­n’­ın “ko­mis­yon üye­le­ri­nin tek­lif­le­ri­nin ta­sa­rı met­ni­ne yan­sı­ma­sı­nın en­gel­len­me­me­si” uya­rı­sı­nın dik­ka­te alın­ma­sı­nı ifa­de et­mek is­ti­yo­rum.

Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu, bah­se ko­nu ka­nun ta­sa­rı­sı­nın 2’nci mad­de­sin­de ge­çen 4681 sa­yı­lı Ka­nu­n’­un 6’ncı mad­de­si­nin bi­rin­ci fık­ra­sı­nın 3’ün­cü ben­din­de iz­le­me ku­rul­la­rı ra­por­la­rı­nın gön­de­ri­le­ce­ği mer­ci­ler be­lir­ti­lir­ken “…­gerek­ti­ğin­de ay­rı­ca Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu Baş­kan­lı­ğı­na gön­der­mek.” iba­re­si­nin cüm­le içe­ri­ği­ne, “Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na” de­yi­min­den son­ra gel­mek üze­re, ”Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu Baş­kan­lı­ğı­na” iba­re­si­nin ek­len­me­si­ni ta­lep et­mek­te­dir.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Çe­lik, lüt­fe­n…

BE­HİÇ ÇE­LİK (De­vam­la) - Bit­mek üze­re­…

Bu müm­kün ol­du­ğu tak­dir­de, iz­le­me ku­rul­la­rı ra­por­la­rı­nın Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin anı­lan ko­mis­yo­nu­na gön­de­ril­me­si­ni zo­run­lu kıl­mak­ta­dır.

Bu dü­şün­ce­ler­le, her şeye rağ­men, Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı ile Ada­let Ko­mis­yo­nu Ra­po­ru­’­na olum­lu bak­tı­ğı­mı­zı be­yan edi­yo­rum.

Say­gı­la­rım­la. (MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Çe­lik.

De­mok­ra­tik Top­lum Par­ti­si adı­na, Bat­man Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ay­la Akat Ata söz is­te­miş­tir.

Sa­yın Ata bu­yu­ru­nuz. (DTP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Söz sü­re­niz yir­mi da­ki­ka­dır.

DTP GRU­BU ADI­NA AY­LA AKAT ATA (Bat­man) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 14/6/2001 ta­rih­li ve 4681 sa­yı­lı Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nun­da -Ada­let Ko­mis­yo­nun­ca gö­rü­şü­lüp Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si Baş­kan­lı­ğı­na su­nu­lan- De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı hak­kın­da De­mok­ra­tik Top­lum Par­ti­si Gru­bu­nun gö­rüş­le­ri­ni sun­mak üze­re hu­zur­la­rı­nız­da bu­lun­mak­ta­yım. Baş­lar­ken, Sa­yın Di­va­nı ve siz de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri­ni say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri, ül­ke­miz­de­ki ce­za in­faz sis­te­mi ve ada­let so­run­la­rı he­pi­miz için aşikâr bir du­rum­dur. Ce­za ve tu­tu­kev­le­ri­miz­de ya­şa­nan iş­ken­ce, kö­tü mu­a­me­le, onur kı­rı­cı ve in­san­lık dı­şı dav­ra­nış­lar ile ce­za­lar, ada­let sis­te­mi­mi­zin ada­le­ten ma­lul ol­du­ğu ya­pı­sal so­run­la­rı­mı­zın ba­şın­da gel­mek­te­dir.

2007 yı­lı iti­ba­rıy­la ar­tık geç­miş­te bı­rak­ma­mız ve öz eleş­ti­rel an­lam­da ta­rihî re­form­lar yap­ma­mız ge­re­ken ce­za in­faz sis­te­mi­miz, ma­a­le­sef, hâlâ sis­tem­li iş­ken­ce­nin gö­rül­dü­ğü ve ön­le­yi­ci me­ka­niz­ma­la­rın ku­ru­la­ma­dı­ğı bir du­rum­da­dır. Da­ha iki gün ön­ce, ül­ke­mi­zin ön­de ge­len in­san hak­la­rı ör­güt­le­ri­nin yap­tı­ğı ba­sın açık­la­ma­sı, ce­za ve tu­tu­kev­le­rin­de ya­şa­nan­la­rı göz­ler önü­ne ser­mek­te­dir.

F tip­le­ri uy­gu­la­ma­sıy­la ar­tan ve en üst se­vi­ye­ye çı­ka­rı­lan tec­rit ve yal­nız­laş­tır­ma po­li­ti­ka­la­rı, ce­za­ev­le­rin­de bas­kı, iş­ken­ce, aşa­ğı­la­yı­cı ve onur kı­rı­cı mu­a­me­le­ler ile de­vam et­mek­te­dir. Ya­şam ve be­den bü­tün­lük­le­ri dev­le­tin elin­de olan tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­re yö­ne­lik sal­dı­rı­la­rın bi­rey­sel olay­lar ol­ma­yıp sis­te­ma­tik ola­rak ve dö­nem dö­nem ağır­laş­tı­rı­la­rak sür­dü­ğü, el­de edi­len ve­ri­ler bir ara­ya ge­ti­ril­di­ğin­de açık­ça gö­rü­le­bil­mek­te­dir.

Yi­ne, son gün­ler­de ül­ke­miz­de hız­la tır­man­dı­rı­lan şoven ve mil­li­yet­çi dal­ga, ya­şa­mın her ala­nın­da ol­du­ğu gi­bi ce­za­ev­le­rin­de de  tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­re yö­ne­lik sal­dı­rı­lar şek­lin­de vu­ku bul­muş­tur. Ör­ne­ğin, İnsan Hak­la­rı Der­ne­ği ve Tür­ki­ye İnsan Hak­la­rı Vak­fı­nın bir­lik­te yap­tık­la­rı ba­sın açık­la­ma­sın­da Te­kir­dağ F Ti­pi Ce­za­e­vin­de tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­rin ru­tin dı­şı ara­ma­lar­dan ge­çi­ril­di­ği ve iş­ken­ce ya­pıl­dı­ğı­na yö­ne­lik ken­di­le­ri­ne ge­len bil­gi­ler bu­lun­mak­ta­dır ve bun­lar ka­mu­o­yuy­la pay­la­şıl­mış­tır.

Say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri, özel­lik­le 1980 as­kerî dar­be­sin­den son­ra ce­za ve tev­ki­fev­le­rin­de ya­şa­nan iş­ken­ce olay­la­rı hâlâ ha­tır­lar­da­dır. Dö­ne­min bir­çok mağ­du­ru, unu­tul­ma­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni dü­şü­ne­rek ya­şa­dık­la­rı vah­şe­ti ya­zı­ya dök­müş ve ya­yım­la­mış­lar­dır. Hat­ta dö­ne­min si­ya­si ak­tör­le­ri za­man za­man ba­sı­na ver­miş ol­duk­la­rı de­meç­ler­de ce­za­ev­le­rin­de ya­pı­lan yan­lış uy­gu­la­ma­la­ra dik­kat çek­miş ve bir­ta­kım çar­pı­cı iti­raf­lar­da bu­lun­muş­lar­dır.

Sü­rek­li ola­rak inkâr edi­len ve hat­ta iş­ken­ce­nin var­lı­ğın­dan söz eden­ler hak­kın­da so­ruş­tur­ma baş­la­tıl­dı­ğı ve da­va açıl­dı­ğı bir dö­nem, şim­di­ler­de ak­tör­le­ri ta­ra­fın­dan iti­raf edi­le­bil­mek­te­dir. Fa­kat da­ha tra­jik ola­nı ce­za ve tu­tu­kev­le­rin­de uy­gu­la­nan iş­ken­ce­nin yal­nız­ca bir dö­nem­le sı­nır­lı kal­ma­ma­sı­dır. Sı­kı­yö­ne­tim son­ra­sın­da de­mok­ra­si­ye ge­çil­di­ği dö­nem­de de iş­ken­ce uy­gu­la­ma­la­rı kro­nik­le­şe­rek de­vam et­miş ve bü­tün 90’lı yıl­lar bo­yun­ca ta­nık ol­du­ğu­muz bir uy­gu­la­ma­ya dö­nüş­müş­tür. Özel­lik­le si­ya­si tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­rin var olan iş­ken­ce ve kö­tü mu­a­me­le uy­gu­la­ma­la­rı­na kar­şı yap­tık­la­rı pro­tes­to­lar, aç­lık grev­le­ri ve ölüm oruç­la­rı sis­te­ma­tik bir şekil­de bas­tı­rıl­mış ve dö­nem dö­nem kor­kunç acı­lar ya­şan­mış­tır.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, ka­mu­o­yu­nun ha­fı­za­la­rın­dan si­lin­me­yen iki ola­yı si­zin­le  pay­laş­mak is­ti­yo­rum: 24 Ey­lül 1996 ta­ri­hin­de Di­yar­ba­kır E Ti­pi Ce­za­e­vin­de ya­şa­nan acı olay­da dev­le­tin de­ne­ti­mi al­tın­da bu­lu­nan 10 tu­tuk­lu ya­şa­mı­nı yi­tir­miş, 24’ü de ya­ra­lan­mış­tır. Olay son­ra­sın­da 29 po­lis me­mu­ru ve 36 as­ker hak­kın­da da­va açıl­mış­tır. On yıl sü­ren yar­gı­la­ma son­ra­sın­da otuz­dan faz­la mah­ke­me he­ye­ti de­ğiş­miş­tir. Mü­da­hil ta­raf ve­kil­le­ri­nin sa­nık­la­ra so­ru da­hi so­ra­ma­dı­ğı bu yar­gı­la­ma so­nu­cu, ka­mu­o­yu vic­da­nı­nı ra­hat­la­tan bir so­nuç el­de edi­le­me­miş­tir.

Yi­ne, 19 Ara­lık 2000 ta­ri­hin­de ya­pı­lan ce­za­e­vi ope­ras­yon­la­rı, gü­ven­li­ği dev­le­tin so­rum­lu­lu­ğu al­tın­da olan tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­re kar­şı öl­çü­süz bir gü­cün kul­la­nıl­dı­ğı ve ya­şam hak­kı ih­lal­le­ri­nin ya­şan­dı­ğı acı bir tab­loy­la so­nuç­lan­mış­tır. Dev­le­tin kol­luk güç­le­ri ta­ra­fın­dan yir­mi ay­rı ce­za­e­vi­ne ay­nı an­da ya­pı­lan ve “ha­ya­ta dö­nüş ope­ras­yo­nu” adı ve­ri­len mü­da­ha­le so­nu­cu, 28 tu­tuk­lu ve hü­küm­lü ya­şa­mı­nı yi­tir­miş ve 120’si de ge­ri dö­nü­şü ol­ma­yan ölüm oru­cu pro­tes­to­la­rın­da ha­ya­ta göz­le­ri­ni yum­muş­tur. F ti­pi ce­za­ev­le­ri uy­gu­la­ma­sıy­la so­nuç­la­nan bu sü­reç­te de de­vam et­mek­te olan iş­ken­ce, kö­tü mu­a­me­le, onur kı­rı­cı ve in­san­lık dı­şı dav­ra­nış­lar in­san hak­la­rı ör­güt­le­ri ta­ra­fın­dan ru­tin ola­rak ka­mu­o­yu­na du­yu­rul­mak­ta­dır.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, Ce­za Mu­ha­ke­me­le­ri Ka­nu­nu­’n­da­ki oto­ri­ter­leş­me yak­la­şım­la­rıy­la, iş­ken­ce ve onur kı­rı­cı mu­a­me­le­le­rin da­ha ra­hat ya­pı­lır hâle gel­me­si­nin önü açıl­mış­tır. Av­ru­pa Bir­li­ği­ne üye­lik mü­za­ke­re­le­ri­nin te­tik­le­di­ği re­form­lar sü­re­ciy­le, bü­yük kar­şıt­lık­lar teş­kil eden dü­zen­le­me­ler ya­pıl­mak­ta­dır. Kü­re­sel dü­zey­de sü­rek­li iş­le­nen gü­ven­lik kon­sep­ti, ma­a­le­sef hu­ku­ku­mu­za da si­ra­yet et­miş bu­lun­mak­ta­dır. 22 Tem­muz se­çim­le­rin­den ön­ce Te­rör­le Mü­ca­de­le Ka­nu­nu ve Po­lis Va­zi­fe ve Se­la­hi­yet­le­ri Ka­nu­nu­’n­da ya­pı­lan de­ği­şik­lik­ler­den son­ra iş­ken­ce uy­gu­la­ma­la­rın­da bü­yük oran­da ar­tış ya­şan­mış­tır. Bu dö­nem­de iş­ken­ce so­nu­cu ölüm olay­la­rı­na iliş­kin hâlâ de­vam et­mek­te olan ve so­ruş­tur­ma ev­re­le­ri ka­mu­o­yu ta­ra­fın­dan dik­kat­le ta­kip edi­len da­va­lar bu­lun­mak­ta­dır.

Ay­rı­ca, Hü­küm­lü ve Tu­tuk­lu­la­rın Zi­ya­ret Edil­me­le­ri Hak­kın­da­ki Yö­net­me­li­k’­te ya­pı­lan de­ği­şik­lik­ler­le, biz mil­let­ve­kil­le­ri­ni da­hi kap­sa­mı­na alan zi­ya­ret en­gel­le­ri ge­ti­ril­miş­tir. Bu de­ği­şik­lik ol­duk­ça ma­ni­dar­dır. Ce­za ve tu­tu­kev­le­ri­miz­de olan bi­te­ni ye­rin­de gör­mek, in­ce­le­mek ve de­ğer­len­dir­mek hak­kı­nın önem­li oran­da sı­nır­lan­dı­rıl­ma­sı, Hükûme­tin ce­za ve tu­tu­kev­le­rin­de biz mil­let­ve­kil­le­rin­den bi­le sak­la­dı­ğı iş­ken­ce, kö­tü mu­a­me­le, onur kı­rı­cı, in­san­lık dı­şı uy­gu­la­ma­lar ve ce­za­lar ol­du­ğu an­la­mı­na gel­mek­te­dir. Bu­nun baş­ka tür­lü bir iza­hı­nın ol­ma­ya­ca­ğı ka­na­a­tin­de­yiz. Oy­sa, Ce­za Ka­nu­nu­’­mu­zu içer­miş ol­du­ğu an­ti­de­mok­ra­tik ve oto­ri­ter özel­lik­ler­den arın­dı­rıp çağ­daş uy­gar­lık de­ğer­le­ri­ne ya­kı­şır öz­gür­leş­ti­ri­ci bir muh­te­va­ya ka­rış­tır­mak adı­na ya­pıl­ma­sı ge­re­ken hu­ku­ki dü­zen­le­me­ler en acil ih­ti­yaç­lar ola­rak önü­müz­de dur­mak­ta­dır. Fa­kat, bu ih­ti­yaç­lar ya sü­rek­li er­te­len­mek­te ya da ya­pı­lan­lar ol­duk­ça ya­pay ve iç­sel­leş­ti­ril­me­miş bir şekil­de dur­mak­ta­dır. Ör­ne­ğin, Bir­leş­miş Mil­let­ler İş­ken­ce ve Di­ğer Za­li­ma­ne, Onur Kı­rı­cı ve İnsan­lık Dı­şı Mu­a­me­le ve Ce­za­ya Kar­şı Söz­leş­me­si, kı­sa adıy­la İş­ken­ce­ye Kar­şı Söz­leş­me, ül­ke­miz ta­ra­fın­dan 1988 yı­lın­da onay­lan­mış­tır. Bu söz­leş­me­ye Ek Seç­me­li Pro­to­kol 16 Ey­lül 2005 ta­ri­hin­de im­za­lan­mış­tır. Fa­kat, hâlâ ara­dan ge­çen iki yı­lı aş­kın bir sü­re­ye rağ­men onay­la­nıp yü­rür­lü­ğe so­kul­ma­mış­tır.

Bu yön­de­ki so­ru­la­ra ve ta­lep­le­re yö­ne­lik, Ada­let Ba­kan­lı­ğı, ya gör­mez­den gel­me ya da ge­çiş­tir­me yön­te­mi­ni uy­gu­la­ya­rak ce­vap ver­mek­te­dir.

Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nu­’­nu ya­kın­dan il­gi­len­di­ren Seç­me­li Pro­to­kol, özet ola­rak, içer­di­ği mad­de­ler ge­re­ğin­ce, in­san­la­rın öz­gür­lük­le­rin­den yok­sul bı­ra­kıl­dık­la­rı alan­lar­da iş­ken­ce ve kö­tü mu­a­me­le ol­ma­sı­nı bas­tı­rı­cı de­ğil, ön­le­yi­ci ni­te­lik­te ön­lem­ler ge­ti­ren ye­ni bir ulus­la­ra­ra­sı söz­leş­me­dir. Pro­to­ko­lün 1’in­ci mad­de­sin­de amaç, öz­gür­lük­le­rin­den yok­sul bı­ra­kı­lan ki­şi­le­rin alı­ko­nul­duk­la­rı yer­le­re ba­ğım­sız, ulus­la­ra­ra­sı ve ulu­sal ön­le­me me­ka­niz­ma­la­rı ta­ra­fın­dan ger­çek­leş­ti­ri­le­cek dü­zen­li zi­ya­ret­ler sis­te­mi kur­mak ola­rak ta­nım­lan­mak­ta­dır.

Av­ru­pa Ko­mis­yo­nu­nun ge­çen haf­ta ya­yın­la­mış ol­du­ğu 2007 Tür­ki­ye İler­le­me Ra­po­ru­’n­da da eleş­ti­ri­len bu er­te­le­me sü­re­ci hak­kın­da, ma­a­le­sef, Ada­let Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan şu ana ka­dar her­han­gi bir açık­la­ma ve de­ğer­len­dir­me ya­pıl­ma­mış­tır. Bı­ra­ka­lım Seç­me­li Pro­to­ko­l’­ün şim­di­ye ka­dar onay­lan­ma­sı hak­kın­da bir de­ğer­len­dir­me yap­ma­yı, İler­le­me Ra­po­ru­’n­da ge­çen F ti­pi ce­za­ev­le­rin­de ka­tı­lan tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­re yö­ne­lik or­tak fa­a­li­yet­ler­le il­gi­li ka­rar­na­me­le­rin tu­tar­lı şekil­de uy­gu­lan­ma­ma­sı, ya­zış­ma­la­rın kı­sıt­lan­ma­sı, ye­ter­li sağ­lık ve psi­ki­yat­ri hiz­met­le­ri­nin ve­ril­me­me­si, ça­lı­şan­la­rın uy­gu­la­dı­ğı kö­tü mu­a­me­le ve as­kerî ce­za ve tu­tu­kev­le­ri­nin de­ne­tim dı­şı olu­şu gi­bi so­mut so­run­lar üze­ri­ne de hiç­bir açık­la­ma ya­pıl­ma­mış­tır. Kal­dı ki, Av­ru­pa Bir­li­ği Ko­mis­yo­nu­nun bu eleş­ti­rel de­ğer­len­dir­me­le­ri in­san hak­la­rı ör­güt­le­ri­mi­zin ve ba­ro­la­rı­mı­zın sü­rek­li ola­rak pa­nel, sem­poz­yum, du­yu­ru ve açık­la­ma­la­rın­da yap­tık­la­rı eleş­ti­ri­ler ya­nın­da çok ha­fif kal­mak­ta­dır.

2001 yı­lın­da Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nu ve il­gi­li yö­net­me­lik ile ilk etap­ta ya­pı­lan hu­ku­ki dü­zen­le­me­nin iş­ler­li­ği ve or­ta­ya çı­kar­dı­ğı so­nuç­lar bağ­la­mın­da de­ğer­len­di­ril­di­ğin­de, re­form­lar sü­re­cin­de ya­pıl­mış, çı­ka­rıl­ma ama­cı iç­sel­leş­ti­ril­me­miş bir dü­zen­le­me ol­du­ğu or­ta­ya çık­mak­ta­dır. Za­ten bu ka­nu­nun ya­pı­lış sü­re­ci, ge­rek ulus­la­ra­ra­sı top­lu­mun ve ge­rek iç ka­mu­o­yu­nun 19 Ara­lık 2000 ce­za­e­vi ope­ras­yon­la­rı­na ve son­ra­sın­da uy­gu­la­ma­ya ge­çi­ri­len F ti­pi ce­za­ev­le­rin­de ya­şa­nan iş­ken­ce, in­san­lık dı­şı mu­a­me­le­le­re kar­şı gös­ter­di­ği sert tep­kiy­le ay­nı  dö­ne­me denk düş­mek­te­dir.

Ka­na­a­ti­miz­ce, ar­tık ce­za­ev­le­ri­nin ba­ğım­sız iz­le­me ku­rul­la­rı ta­ra­fın­dan de­net­le­ne­ce­ği ve iş­ken­cey­le kö­tü mu­a­me­le­nin ön­le­ne­ce­ği şek­lin­de bir ya­tış­tı­rı­cı in­ti­ba edin­dir­mek üze­re çı­ka­rıl­mış bir ka­nun­dur. Zi­ra, de­ne­tim­ler so­nu­cu ha­zır­la­nan he­men he­men hiç­bir ra­po­run içe­ri­ği bi­lin­me­mek­le bir­lik­te han­gi ce­za ve tu­tu­kev­le­ri­ne gi­dil­di­ği, gi­dil­me­yen­le­re han­gi ge­rek­çe­ler­le gi­dil­me­di­ği, ne tür göz­lem ve  eleş­ti­ri­ler ya­pıl­dı­ğı hak­kın­da Ada­let Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan ka­mu­o­yu­na ya­pı­lan her­han­gi bir bil­gi­len­dir­me ve açık­la­ma da bu­lun­ma­mak­ta­dır. Ta­raf­lar, bu ko­nu­da il­gi­li ba­kan­lı­ğın yap­mış ol­du­ğu açık­la­ma­dan bil­gi edi­ne­me­mek­te, ki­şi­sel ça­ba­la­rıy­la bil­gi edin­mek­te­dir­ler. Oy­sa­ki, ce­za ve tu­tu­kev­le­rin­de ya­şa­nan­la­rın dö­nem dö­nem top­lum­sal ger­gin­li­ğe yol aç­tı­ğı bi­lin­mek­te­dir. Bu du­rum­da ka­nu­nun ken­di­si­ni or­ta­ya çı­ka­ran top­lum­sal ih­ti­yaç­la­ra ce­vap ver­me­di­ği açık­tır.

Bu­nun­la bir­lik­te, ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­rin­de­ki iş­ken­ce ve kö­tü mu­a­me­le va­ka­la­rı, ge­rek Ulus­la­ra­ra­sı Af Ör­gü­tü, Av­ru­pa İş­ken­ce­yi Ön­le­me Ko­mi­te­si ve Bir­leş­miş Mil­let­ler Özel İş­ken­ce Ra­por­tö­rü gi­bi ulus­la­ra­ra­sı dış de­ne­tim ku­rum­la­rı­nın yap­tı­ğı de­ne­tim­ler ve ge­rek­se de İnsan Hak­la­rı Der­ne­ği, Tür­ki­ye İnsan Hak­la­rı Vak­fı, MAZ­LUM­DER ve ye­rel ba­ğım­sız iz­le­me ku­rul­la­rı gi­bi ulu­sal ku­rum­la­rın yap­tı­ğı de­ne­tim­ler so­nu­cu tek tek açı­ğa çı­ka­rıl­ma­ya ça­lı­şıl­mak­ta ve bu ko­nu­da ya­yın­la­nan ra­por­lar ile dev­le­te ve Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na eleş­ti­ri­ler ve tav­si­ye­ler­de bu­lu­nul­mak­ta­dır. Ne var ki, si­vil top­lum ör­güt­le­ri­nin tüm uya­rı­la­rı, eleş­ti­ri­le­ri ve öne­ri­le­ri­ne rağ­men, Ada­let Ba­kan­lı­ğı, âde­ta ku­lak­la­rı­nı tı­ka­mış olup ge­rek­li dü­zen­le­me­le­ri ve ön­le­yi­ci ted­bir­le­ri şu ana ka­dar al­ma­mış­tır.

Say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri, ce­za ve tu­tu­kev­le­ri, bir ül­ke­nin ada­let sis­te­mi­nin ay­na­sı­dır. Adil bir sis­te­min as­ga­ri il­ke­si, tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­ri­ne gös­ter­miş ol­du­ğu yak­la­şım­la tes­pit edi­lir. Uy­gar dün­ya­nın ce­za­ev­le­ri­ni her­ke­sin de­ne­ti­mi­ne açık ol­ma­sı an­la­mın­da sem­bo­lik ola­rak şef­faf cam­lar­la kap­la­ma­ya baş­la­dı­ğı bir dö­nem­de, ül­ke­miz­de­ki ce­za­ev­le­ri­nin ba­ğım­sız in­san hak­la­rı der­nek­le­ri­nin ve ba­ro­la­rın de­ne­ti­mi­ne ka­pa­lı olu­şu han­gi man­tık­la izah edi­le­bi­lir?

Ül­ke­miz­de ya­şa­nan de­mok­ra­si ve öz­gür­lük ta­lep­le­ri­nin bir yan­sı­ma­sı ola­rak de­ğer­len­dir­di­ği­miz si­ya­si tu­tuk­lu ve hü­küm­lü sa­yı­sın­da­ki de­va­sa ar­tış ile kö­tü yö­ne­ti­min uy­gu­la­mış ol­du­ğu ne­o­li­be­ral si­ya­sa­la­rın top­lum­sal yan­sı­ma­sı ola­rak de­ğer­len­dir­di­ği­miz ad­li tu­tuk­lu ve hü­küm­lü sa­yı­sın­da­ki ar­tış ce­za­ev­le­ri­mi­zi do­lup taş­ma se­vi­ye­si­ne ge­tir­miş­tir. Do­la­yı­sıy­la, ka­mu­o­yu­nun ya­kın­dan ta­kip et­ti­ği ve ol­duk­ça has­sas ol­du­ğu bu ku­rum­la­rın adil bir şekil­de yö­ne­til­me­si ve de­net­len­me­si, top­lum­sal sağ­lı­ğı­mız ve hu­zu­ru­muz açı­sın­dan ka­çı­nıl­maz bir du­rum­dur.

Şu an­da gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz ka­nun de­ği­şik­li­ği ta­sa­rı­sı, Ada­let Ba­kan­lı­ğı­nın ve Ko­mis­yon­da ta­sa­rı­ya ka­bul oyu ve­ren de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri­nin bu acil ada­let ge­rek­ti­ren ko­nu­lar açık se­çik or­ta­day­ken ne ka­dar iç­le­ri­ne sin­miş­tir? İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nu­’­nun bir bü­tün ola­rak ye­ni­den ele alın­ma­sı ve seç­me­li pro­to­kol uya­rın­ca ye­ni­den dü­zen­len­me­si ih­ti­ya­cı or­ta yer­de du­rur­ken, bu de­ği­şik­lik­le sa­de­ce ol­duk­ça kıs­mi bir iki iyi­leş­tir­me­nin ya­pı­lıp ge­ri ka­la­nı­nın da Ada­let Ba­kan­lı­ğı ve il­gi­li in­faz hâkim­le­ri­ni ra­por oku­ma der­din­den kur­tar­ma­yı amaç­la­yan bir dü­zen­le­me ön­gör­me­si, tek ke­li­mey­le, an­cak tra­ji­ko­mik ola­rak ad­lan­dı­rı­la­bi­lir.

Ba­ğım­sız ol­ma­yan, özerk ol­ma­yan, ma­li açı­dan ye­ter­li­li­ği bu­lun­ma­yan, üye­le­ri­nin na­sıl se­çil­di­ği açık ol­ma­yan, si­vil top­lum ör­güt­le­ri­ne ve in­san hak­la­rı ak­ti­vist­le­ri­ne ka­pa­lı olan, yaz­dık­la­rı ra­por­la­rı ka­mu­o­yuy­la pay­laş­ma yet­ki­si bu­lun­ma­yan bir iz­le­me ku­ru­lu hak­kın­da, oluş­tu­rul­ma ama­cı­na ne ka­dar hiz­met et­ti­ği hu­su­sun­da dü­şün­mek ge­re­kir.

De­net­le­me sü­re­ci ön­ce­den bi­li­nen, ce­za­e­vi gü­ven­li­ği gi­bi muğ­lak bir ge­rek­çey­le bir­çok şeyi de­net­le­ye­me­yen, dev­let me­mur­lu­ğu öl­çü­le­ri­ne gö­re se­çi­len ve her dav­ra­nı­şı bu şekil­de de­ğer­len­di­ri­len bir iz­le­me ku­ru­lun­dan söz edi­yo­ruz sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri. Bu iz­le­me ku­rul­la­rı şim­di­ye ka­dar iş­ken­ce ve kö­tü mu­a­me­le va­ka­la­rı­nı ne dü­zey­de if­şa et­miş­tir? Ay­nı şekil­de, ne de­re­ce­de, iş­ken­ce ve kö­tü mu­a­me­le uy­gu­la­ma­la­rı­nı ön­le­yi­ci ni­te­lik­te ça­lış­ma yap­mış­tır? Hat­ta, bu tür iz­le­me ku­rul­la­rı­nın var­lı­ğın­dan bi­le, il­gi­li ku­rum ve mes­lek çev­re­le­ri dı­şın­da ka­mu­o­yu­nun ne ka­dar ha­be­ri var­dır? Doğ­ru­su bu ko­nu, Ada­let Ba­kan­lı­ğı dı­şın­da hiç kim­se ta­ra­fın­dan bi­lin­me­mek­te­dir. İzle­me ku­rul­la­rı­nın ra­por­la­rı âde­ta sır gi­bi sak­lan­mak­ta­dır. Bu hâliy­le ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı, iz­le­yen, de­net­le­yen, iş­ken­ce ve kö­tü mu­a­me­le­yi ön­le­yen ve cay­dı­ran özel­lik­le­rin­den zi­ya­de, iz­le­nen, de­net­le­nen, kı­sıt­la­nan, sı­nır­la­nan ve do­la­yı­sıy­la ça­lış­ma­sın­da fay­da gö­rül­me­yen bir bü­rok­ra­tik ay­gıt gi­bi dur­mak­ta­dır.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, ba­kı­nız, Ka­nu­n’­da de­ği­şik­lik ya­pıl­ma­sı­na iliş­kin ta­sa­rı­da ön­gö­rü­len dü­zen­le­mey­le, her ad­li yar­gı ada­let ko­mis­yo­nu­na bağ­lı 5 ki­şi­den olu­şan iz­le­me ku­ru­lu üye sa­yı­sı­nın, 3 de ye­dek ek­len­mek su­re­tiy­le 8’e çı­ka­rıl­ma­sı öne­ril­mek­te­dir. Ge­rek­çe ola­rak da, ba­zı za­man­lar­da, çe­şit­li du­rum­lar­dan kay­nak­la­nan top­lan­tı ço­ğun­lu­ğu­nun sağ­la­na­ma­ma­sı su­nul­mak­ta­dır.

Öte yan­dan, ku­rul­la­rın iki ay ye­ri­ne üç ay­da bir top­lan­ma­sı ve üç ay ye­ri­ne dört ay­da bir ra­por sun­ma­sı öne­ril­mek­te­dir. Bu de­ği­şik­li­ğe ge­rek­çe de, Ada­let Ba­kan­lı­ğı ve il­gi­li in­faz hâkim­lik­le­rin­de bi­ri­ken ve okun­ma­sı san­ki çok kül­fet­li olan ra­por yı­ğıl­ma­sı su­nul­mak­ta­dır. Bir yan­dan iz­le­me ku­ru­lu üye sa­yı­sı ar­tı­rı­lır­ken, öte yan­dan iz­le­me ku­ru­lu­nun ça­lış­ma ka­pa­si­te­si sı­nır­lan­dı­rıl­mak­ta­dır ve ni­ha­yet ka­nu­na ek­le­nen bir bent ile Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na, eğer tak­dir eder­ler­se yıl­da bir kez, ge­len ra­por­lar uya­rın­ca ne­ler ya­pıl­dı­ğı­nı ka­mu­o­yuy­la pay­la­şa­bil­me hak­kı ta­nın­mak­ta­dır.

Ko­mis­yo­nun, Ada­let Ba­kan­lı­ğı­nın ve Hükûme­tin ona­yıy­la gön­der­di­ği de­ği­şik­lik ta­sa­rı­sın­da fark­lı­lık ya­ra­ta­cak şekil­de de­ğiş­tir­di­ği tek bir ke­li­me -ki, biz bu­nu önem­si­yo­ruz- o da “açık­la­ya­bi­lir” şek­lin­de­ki iba­re­nin “açık­lar” ola­rak de­ğiş­ti­ril­me­si­dir. Hiç ol­maz­sa, bu ra­por­la­rın Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İnsan Hak­la­rı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu­na ve il­gi­li çev­re­ler­de­ki ba­ro­la­ra gön­de­ril­me­si zo­run­lu hâle ge­ti­ril­miş ol­say­dı, en azın­dan ne tür ra­por­lar ya­zıl­dı­ğı ve ne tür so­run­lar ol­du­ğu ko­nu­sun­da ka­mu­o­yu sı­nır­lı da ol­sa fi­kir edin­miş ve bil­gi sa­hi­bi ol­muş olur­du.

Sa­yın Di­van, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; iş­ken­ce­ye sı­fır to­le­rans sö­zü­nü bir slo­gan ol­mak­tan öte­ye gö­tü­rüp, ka­rar­lı bir dö­nü­şüm sü­re­ci­nin di­rek­ti­fi hâli­ne ge­ti­re­cek olan hu­ku­ki dü­zen­le­me­ler hâlâ ye­te­rin­ce ya­pıl­ma­mış ol­mak­la bir­lik­te, var olan­lar da cid­di ek­sik­lik­ler içer­mek­te­dir.

Ta­ra­fı ol­du­ğu­muz ulus­la­ra­ra­sı söz­leş­me­ler ve dün­ya de­ne­yim­le­ri­nin gös­ter­di­ği te­mel bir doğ­ru var­dır. İş­ken­ce ve kö­tü mu­a­me­le, an­cak ve an­cak ulu­sal dü­zey­de ye­ter­li ve uy­gun hu­ku­ki dü­zen­le­me­ler­le ko­ru­ma yol­la­rı­nın te­sis edil­me­si, uy­gu­lan­ma­sı ve de­mok­ra­tik ku­rum­la­rın oluş­tu­rul­ma­sıy­la ber­ta­raf edi­le­bi­lir.

Do­la­yı­sıy­la, Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nu, bir an ön­ce Seç­me­li Pro­to­ko­l’­ün onay­lan­ma­sı­na pa­ra­lel ola­rak ye­ni­den ya­pı­lan­dı­rıl­mak du­ru­mun­da­dır. Mev­cut dev­let bü­rok­ra­si­sin­den ba­ğım­sız olup, bir si­vil top­lum ku­ru­lu hiz­me­ti gö­re­cek şekil­de dü­zen­len­me­li­dir. Ku­ru­lu­şu, iş­le­yi­şi, se­çi­mi, gö­rev ve yü­küm­lü­lük­le­ri, ça­lış­ma esas ve usul­le­ri ile ma­li hü­küm­ler kap­sa­mın­da iz­le­me ku­rul­la­rı, özerk, ba­ğım­sız ve şef­faf ola­cak, hi­ye­rar­şik de­ne­ti­me ta­bi ol­ma­ya­cak, uz­man ki­şi­ler­den oluş­tu­ru­la­cak, ko­ru­yu­cu ga­ran­ti­ler kap­sa­mın­da ay­rı­ca­lık ve ba­ğı­şık­lık­la­ra sa­hip ola­cak, hu­ku­ki ve ma­li özerk­li­ği ola­cak şekil­de ye­ni­den ya­pı­lan­dı­rıl­ma­lı­dır.

Ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı­na mut­la­ka ha­ber­siz zi­ya­ret et­me yet­ki­si ve gö­rüş­me yap­mak is­te­di­ği ki­şi­le­ri seç­me öz­gür­lü­ğü ve­ril­me­li­dir. Bu şekil­de, ce­za ve tu­tu­kev­le­rin­de ya­şa­nan hak ih­lal­le­riy­le mü­ca­de­le­nin bir nu­ma­ra­lı ara­cı olan şef­faf­lık sağ­lan­mış ola­cak­tır.

İzle­me ku­ru­lu üye­le­ri­nin dü­zen­li ola­rak eği­tim ça­lış­ma­la­rı­na ta­bi tu­tu­lup, iş­ken­ce ve kö­tü mu­a­me­le­yi ön­le­yi­ci her tür­lü ted­bi­ri ge­liş­ti­re­bil­me­le­ri sağ­la­na­cak­tır.

İzle­me ku­rul­la­rı üye­le­ri­nin se­çi­mi açı­sın­dan top­lum­sal cin­si­yet den­ge­si­ne aza­mi dü­zey­de dik­kat edi­le­rek ve ge­rek­li uz­man­lık alan­la­rı esas alı­na­rak oluş­tu­rul­ma­lı­dır. Bir baş­ka de­yiş­le, Hükûme­tin ne­re­dey­se tüm ka­nun ta­sa­rı­la­rın­da al­tı­nı çi­ze çi­ze vur­gu­la­dı­ğı ba­zı kav­ram­lar ile ta­nım­la­mak ge­re­kir­se, iz­le­me ku­rul­la­rı et­ki­li­lik, ve­rim­li­lik ve per­for­mans öl­çü­le­ri baz alı­na­rak dü­zen­len­me­li­dir. Bel­ki böy­le­ce bu kav­ram­la­rın yal­nız­ca ik­ti­sa­di kâr dön­gü­le­ri re­to­ri­ği­ne has ke­li­me­ler ol­ma­dı­ğı­nı, ay­nı za­man­da de­mok­ra­si, eşit­lik, te­mel hak ve öz­gür­lük­ler bağ­la­mın­da da ne an­lam ifa­de et­ti­ği­ni gös­te­re­bi­lir ve böy­le­ce al­tı­nı dol­du­ra­bi­li­riz.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Ata, lüt­fen söz­le­ri­ni­zi ta­mam­la­yı­nız.

AY­LA AKAT ATA (De­vam­la) – So­nuç ola­rak, ce­za ve tu­tu­kev­le­ri top­lum ta­ra­fın­dan sü­rek­li iz­le­nen mekânlar ol­duk­la­rın­dan do­la­yı, o du­var­la­rın ar­dın­da ne­ler olup bit­ti­ği­ni bil­mek ko­nu­ya du­yar­lı çev­re­le­rin ve ka­mu­o­yu­nun en ta­bi­i hak­kı­dır. Bu açı­dan, iz­le­me ku­rul­la­rı­nın in­san hak­la­rı sa­vu­nu­cu­la­rı ve si­vil top­lum ör­güt­le­rin­den üye­ler içer­mek kay­dıy­la, biz­zat ye­rin­de in­ce­le­me ve göz­lem­de bu­lun­ma­sı­nın sağ­lan­ma­sı ve ra­por­la­rı­nın ka­mu­o­yuy­la pay­la­şıl­ma­sı ge­rek­mek­te­dir.

Bü­tün tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­rin te­mel in­san hak ve öz­gür­lük­le­ri­ne say­gı gös­te­ri­le­rek, Bir­leş­miş Mil­let­ler as­ga­ri ce­za­ev­le­ri stan­dart­la­rı­na uyul­ma­sı ge­rek­mek­te­dir.

Her ne ge­rek­çey­le olur­sa ol­sun te­mel hak ve öz­gür­lük­le­ri kı­sıt­la­ma­ya yö­ne­lik her tür­lü uy­gu­la­ma­ya kar­şı du­ra­ca­ğı­mı­zı, in­san­lı­ğa kar­şı iş­le­nen suç­la­rın ba­şın­da ge­len iş­ken­ce, kö­tü mu­a­me­le, onur kı­rı­cı ve in­san­lık dı­şı uy­gu­la­ma­lar gi­bi suç­la­rı iş­le­yen so­rum­lu­lar hak­kın­da ge­rek­li so­ruş­tur­ma­la­rın baş­la­tı­lıp so­nuç­lan­dı­rıl­ma­sı ve ön­le­yi­ci me­ka­niz­ma­la­rın ku­rul­ma­sı­na ka­dar sü­re­cin ta­kip­çi­si ol­ma­ya de­vam ede­ce­ği­mi­zi ifa­de edi­yo­ruz.

Gru­bum adı­na Sa­yın Di­va­na ve siz de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri­ne say­gı­la­rı­mı su­nu­yo­rum.

Te­şek­kür­ler. (DTP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ata.

Ada­let ve Kal­kın­ma Par­ti­si Gru­bu adı­na, Kas­ta­mo­nu Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Hak­kı Köy­lü söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Köy­lü. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

AK PAR­Tİ GRU­BU ADI­NA HAK­KI KÖY­LÜ (Kas­ta­mo­nu) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; ta­sa­rı üze­rin­de gru­bu­muz adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Ben­den ön­ce­ki ko­nuş­ma­la­rı din­le­dik­ten son­ra, ta­sa­rı­ya baş­la­ma­dan bi­raz geç­miş­ten bah­set­mek is­ti­yo­rum. Zi­ra ko­nuş­ma­cı­lar, özel­lik­le son ko­nuş­ma­cı bi­raz bi­zi geç­mi­şe gö­tür­me­ye it­ti.

Bun­dan yıl­lar ön­ce, ce­za­ev­le­rin­de, ger­çek­ten çok olum­suz şey­ler ol­du, hiç tas­vip et­me­di­ği­miz şey­ler ol­du. İş­ken­ce­ler de ol­muş­tur, kö­tü mu­a­me­le de ol­muş­tur; bun­la­rı is­ter is­te­mez ka­bul et­mek zo­run­da­yız. O ta­rih­te­ki ce­za­ev­le­ri in­san­la­rın çok ra­hat ya­şa­ya­bi­le­ce­ği, hü­küm­lü ve tu­tuk­lu­la­rın in­san gi­bi ya­şa­ya­bi­le­ce­ği yer­ler ol­mak­tan uzak­tı. An­cak bir şeyi da­ha söy­le­mek­te fay­da gö­rü­yo­rum: Pe­ki, ce­za­e­vin­de bun­la­rın dı­şın­da baş­ka ne var­dı? Ce­za­e­vin­de şun­lar var­dı: Çı­kar amaç­lı suç ör­güt­le­ri ve te­rör ör­güt­le­ri var­dı. Çı­kar amaç­lı suç ör­güt­le­ri ele­ba­şı­la­rı ile te­rör ör­güt­le­ri­nin ele­ba­şı­la­rı ce­za­ev­le­ri­nin ida­re­si­ni ele ge­çir­miş­ler­di. Bı­ra­kın ken­di ko­ğuş­la­rın­da bu­lu­nan hü­küm­lü ve tu­tuk­lu­lar üze­rin­de­ki bas­kı­yı, ce­za­e­vi ida­re­sin­de gö­rev alan in­faz ko­ru­ma me­mur­la­rı­nı da­hi teh­dit eder du­ru­ma gel­miş­ler­di. O za­man­ki ce­za­ev­le­ri yö­ne­ti­mi, bu­na fır­sat ta­nı­yan yö­ne­tim­le bir­lik­te, ce­za­ev­le­ri­nin fi­zi­ki ya­pı­sı­nın da kö­tü ol­ma­sı, ko­şul­la­rı­nın bu du­ru­ma el­ve­riş­li ol­ma­sı bu so­nu­cu do­ğur­muş­tur.

Çı­kar amaç­lı te­rör ör­güt­le­ri ele­ba­şı­la­rı ör­güt üye­le­ri­ni bi­rer kö­le gi­bi kul­la­nı­yor­du. On­la­ra her is­te­di­ği­ni yap­tı­rı­yor, ce­za­e­vin­de tam bir dik­ta­tör gi­bi dav­ra­nı­yor­lar­dı. İnsan hak­la­rı di­ye bir şey o za­man za­ten yok­tu. Di­ğer­le­ri, ben­den ön­ce­ki Sa­yın Ko­nuş­ma­cı­nın “si­ya­si tu­tuk­lu­lar ve hü­küm­lü­ler” de­di­ği, Te­rör­le Mü­ca­de­le Ka­nu­nu­’n­da ta­rif edi­len te­rör su­çu­nu iş­le­yen, te­rör suç­lu­la­rı idi.

Bu­ra­da bir nok­ta­yı iyi tes­pit et­me­miz la­zım. Şu an­da ve da­ha ön­ce­sin­de de Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti ce­za­ev­le­rin­de sa­yı­sı bir elin par­mak­la­rı­nı geç­me­ye­cek ka­dar si­ya­si suç­lu var­dı, ama sa­yı­la­rı bin­le­ri ge­çen, 5 bin­le­ri bu­lan te­rör suç­lu­la­rı var­dı. Te­rör suç­lu­la­rı da te­rör ör­güt­le­ri de ce­za­ev­le­ri­ni ele ge­çir­miş­ler­di. Yir­mi ta­ne ce­za­e­vi­ne de dev­let zor kul­la­na­rak, güç kul­la­na­rak gir­di. Ne­den gir­di? Ee, ce­za­e­vi­nin ida­re­si te­rör ör­güt­le­ri­nin elin­dey­di de on­dan gir­di. Ak­si tak­dir­de içe­ri gi­ri­le­mi­yor­du. Ör­güt içe­ri­de tü­nel ka­zı­yor, gi­rip ara­ma imkânı yok­tu. İçe­ri­de­ki, ko­ğuş­ta­ki hü­küm­lü ve tu­tuk­lu­lar üze­rin­de, ör­güt üye­le­ri üze­rin­de her tür­lü bas­kı­yı ku­ru­yor, iş­ken­ce ya­pı­yor, bu da ön­le­ne­mi­yor­du.

Ama ör­güt ne­ye iş­ken­ce di­yor­du? Sa­bah­le­yin er­ken kal­ka­cak­sı­nız, şu sa­at­te öğ­len ye­me­ği ye­ne­cek, şu sa­at­te ak­şam ye­me­ği ye­ne­cek, ge­ce sa­at 11’de ka­pı­lar ka­pa­na­cak; bun­lar bi­rer iş­ken­cey­di ör­gü­te gö­re. Eğer bun­lar iş­ken­cey­se bun­lar ya­pıl­mış­tır, hat­ta ya­pı­la­ma­mış­tır. Keş­ke ya­pı­la­bil­sey­di, o za­man o 2000 yı­lın­da­ki so­nuç bel­ki de el­de edil­me­ye­cek­ti, o so­nu­ca var­ma­ya­cak­tık.

Te­rör ör­gü­tü­nün ele­ba­şı­la­rı, ör­güt men­sup­la­rı­na ge­len yi­ye­cek­le­ri ken­di­si alır, is­te­di­ği gi­bi da­ğı­tır. Ora­da bir ko­mün ha­ya­tı var­dır. Gi­ye­cek­le­ri ken­di­si alır, işi­ne ge­len­le­ri gi­yer, işi­ne ge­len­le­ri işi­ne gel­di­ği ki­şi­le­re ve­rir. Ta­bi­i, bu­nu ya­par­ken de ön­ce ör­gü­tün yö­ne­tim kad­ro­sun­da bu­lu­nan­la­ra ön­ce­lik ve­rir. Da­ha son­ra, ör­güt üye­le­ri­ne ge­len pa­ra­la­rı el­le­rin­den alır, ken­di is­te­di­ği gi­bi har­car. İş­te, ce­za­ev­le­rin­de bun­lar var­dı. Ce­za­ev­le­rin­de­ki bu va­him du­ru­mun önü­ne geç­mek için dev­let bu ce­za­ev­le­ri­ne zor­la gir­mek zo­run­da kal­mış­tır. Hiç tas­vip et­me­di­ği­miz bir şey­dir, ama bu­na mec­bur ka­lın­mış­tır.

İş­ken­ce­nin ce­za­sı­nın ye­ter­siz ol­du­ğun­dan bah­se­dil­di. Bu­gün Tür­ki­ye­’­de iş­ken­ce­ye ve­ri­len ce­za, dün­ya­nın baş­ka bir ül­ke­sin­de yok­tur.

F ti­pi ce­za­ev­le­ri, as­lın­da bi­rer tec­rit yu­va­sı de­ğil­dir. F ti­pi ce­za­ev­le­ri, bu­gün, dün­ya­nın en mo­dern ce­za­ev­le­ri­dir. Av­ru­pa­’­da­ki ce­za­ev­le­ri­ni de gör­dük. Bu Mec­lis­te olan bir­çok ar­ka­da­şı­mız da gör­dü, bir­lik­te de git­tik, gör­dük; Fran­sa­’­da, Mad­ri­d’­de, İsviç­re­’­de, İspan­ya­’­nın de­ği­şik yer­le­rin­de. Ora­lar­da, te­rör suç­lu­su­nun -ko­ğuş de­me­ye­lim- bir hüc­re­si var­dır. Hat­ta, te­rör suç­lu­su­na da ge­rek yok, bi­zim ken­di in­san­la­rı­mı­zı da gör­dük ora­da, bir hüc­re­si var­dır; hüc­re­de ya­tak yok­tur, hüc­re­de bir ran­za var­dır, açık­ta bir tu­va­let var­dır, bir de mus­luk var­dır, bu­nun ha­ri­cin­de hiç­bir şey yok­tur, hiç­bir şeye mü­sa­a­de edil­mez. Biz­de­ki gi­bi, 20 ta­ne, 30 ta­ne ör­güt suç­lu­su -is­ter çı­kar amaç­lı ör­güt ol­sun is­ter te­rör ör­gü­tü ol­sun- bir ara­ya ge­ti­ri­lip, bir yer­de ba­rın­dı­rıl­maz, böy­le bir uy­gu­la­ma yok­tur. 2 ki­şi bir ara­ya ge­ti­ril­mez, böy­le bir uy­gu­la­ma yok­tur. Ama F ti­pi ce­za­ev­le­rin­de, 3 ki­şi, 5 ki­şi bir ara­ya ge­lir, müş­te­rek bah­çe­le­ri var­dır, ora­da bir ara­ya ge­le­bi­lir­ler, her imkânla­rı var­dır, hiç­bir ek­sik­le­ri yok­tur, spor da ya­pa­bi­lir­ler, sos­yal et­kin­lik­ler­den de is­te­dik­le­ri şekil­de is­ti­fa­de ede­bi­lir­ler.

Bir şey da­ha, ta­bii söy­le­mek is­ti­yo­rum. De­ğer­li ar­ka­daş­lar, İstan­bu­l’­da du­ruş­ma­sı de­vam eden, da­va­sı de­vam eden bir tu­tuk­lu­nun Kas­ta­mo­nu Ce­za­e­vin­de yat­ma­sı, Ço­ru­m’­da ya­hut Yoz­ga­t’­ta ve­ya Çan­kı­rı Ce­za­e­vin­de yat­ma­sı se­vi­ni­le­cek bir şey de­ğil­dir. Bu, in­san hak­la­rı ih­la­li­dir, ama yıl­lar­dan be­ri var­dır. Ne­den var­dır? Tür­ki­ye­’­de ye­ter­li ce­za­e­vi ola­ma­dı­ğı için var­dır. Son yıl­lar­da, son bir­kaç yıl içe­ri­sin­de ya­pı­lan ce­za­ev­le­riy­le bu du­rum bit­mek üze­re­dir. Şu an­da Trak­ya­’­da yir­mi beş ta­ne ce­za­e­vi­nin bü­yük bir kıs­mı bit­miş­tir, bu yıl, önü­müz­de­ki yıl ta­ma­mı­nın açı­la­ca­ğı­nı tah­min edi­yo­rum ve bu­na da son ve­ri­le­cek­tir.

Ay­rı­ca Ce­za Mu­ha­ke­me­si Ka­nu­nu­’n­da ve İnfaz Ka­nu­nu­’n­da yap­mış ol­du­ğu­muz dü­zen­le­me­ler­le baş­ka bir yer­de, bir mah­ke­me­nin ka­ra­rıy­la uzak bir yer­de tu­tuk­la­nan bir ki­şi, es­ki­den ol­du­ğu gi­bi ay­lar­ca ora­da ya­tıp bir gün ge­lip ken­di­si­nin du­ruş­ma­sı­nın ya­pıl­dı­ğı, da­va­sı­nın ol­du­ğu ye­re gö­tü­rü­le­ce­ği gü­nü bek­le­me­ye­cek. En kı­sa za­man­da ve en se­ri şekil­de, tu­tuk­lan­dı­ğı­nın he­men er­te­si gü­nü ve­ya iki, üç gün içe­ri­sin­de derhâl mah­ke­me­si­nin ol­du­ğu ye­re gö­tü­rü­le­cek­tir, bu da önem­li bir iler­le­me­dir.

Şim­di bi­raz da, is­ter­se­niz, mev­cut ta­sa­rı­dan ve ta­sa­rı­nın da­yan­dı­ğı Ka­nu­n’­dan bah­set­mek is­ti­yo­rum. Ce­za­ev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı, kı­sa adıy­la “ce­za­ev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı” biz­de 2001 yı­lın­da ku­rul­muş­tur. O za­ma­na gö­re, bel­ki bu­gü­ne gö­re de en iyi şekil­de de­ğer­len­di­ri­le­rek ku­ru­lan ve en iyi ça­lı­şan si­vil top­lum ör­güt­le­rin­den bi­ri­si­dir, en fay­da­lı si­vil top­lum ör­güt­le­rin­den bi­ri­si­dir. İngil­te­re­’­de yüz se­ne ön­ce ku­rul­muş­tur, de­ği­şik şekil­ler­de ku­rul­muş­tur, dö­nüş­müş, dö­nüş­müş ve bu­gün­kü hâli­ne gel­miş­tir. Ama, biz de geç ol­mak­la bir­lik­te 2001 yı­lın­da ku­rul­muş. Ka­nu­n’­da be­lir­til­di­ği gi­bi 5 üye­si var­dır, bun­lar­dan en az 1’i hu­kuk­çu­dur, tıp dok­to­ru­dur, ec­za­cı­dır, öğ­ret­men­dir ve ka­mu­da ça­lış­mış, en az on se­ne tec­rü­be­si olan ve­ya özel sek­tör­de ça­lış­mış en az on se­ne tec­rü­be­si olan ve ba­şa­rı­lı olan in­san ola­rak iyi ka­rak­te­re sa­hip olan, gü­ve­ni­lir olan ki­şi­ler­den se­çil­mek­te­dir. Ben de bu­ra­ya gel­me­den ön­ce iki yıl bu ku­ru­lun baş­kan­lı­ğı­nı yap­tım.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ba­kın -Ka­nu­n’­da ba­zı sü­re­ler var, on­lar­dan bah­se­de­ce­ğim- bu ku­rul en az iki ay­da bir ce­za­ev­le­ri­ni zi­ya­ret eder, en az iki ay­da bir top­lan­tı ya­par­ken üç ay­da bi­re çı­ka­rıl­mış­tır, üç ay­da bir ra­por dü­zen­le­me­si ge­re­kir­ken dört ay­da bi­re çı­ka­rıl­mış­tır. Bun­lar, ta­ma­men ku­rul üye­le­ri­nin ken­di is­te­ğiy­le ol­muş­tur, çün­kü her iki ay­da, üç ay­da bir dü­zen­le­nen ra­por­la­rın da­ha he­nüz so­nuç­la­rı gel­me­den, ne­ti­ce­ler alın­ma­dan ay­nı şey­le­ri de­vam­lı şekil­de yaz­ma­nın bir fay­da­sı yok­tur dü­şün­ce­siy­le böy­le bir dü­zen­le­me­ye gi­dil­miş­tir. Bu­ra­da­ki sü­re­ler, Ka­nu­n’­un mad­de­si açık­tır, as­ga­ri sü­re­ler­dir. Bu ku­rul, is­ter­se bir ay­da bir top­la­nır, is­ter­se on beş gün­de bir top­la­nır, is­ter­se bir bu­çuk ay­da bir top­la­nır; bu­nun hiç en­ge­li yok­tur, ama en az üç ay­da bir top­la­na­cak­tır, bu şart. Ku­rul, iki ay­da bir ce­za­ev­le­ri­ni zi­ya­ret ede­cek­tir, en az iki ay­da bir. Ka­nu­n’­un 7’nci mad­de­si­nin be­şin­ci fık­ra­sı­na gö­re, bu ku­rul, ce­za­e­vi­ni on beş gün­de bir de zi­ya­ret ede­bi­lir, ay­da bir de; is­te­di­ği za­man, her za­man zi­ya­ret ede­bi­lir, ha­ber­li ha­ber­siz, hiç­bir en­ge­li yok­tur. İşin bu ta­ra­fı­nı gör­mez­den ge­lip de ne­den bu uza­tı­lı­yor di­ye dü­şün­me­nin ben­ce bir fay­da­sı yok, is­te­di­ği za­man zi­ya­ret ede­bi­lir. Hiç kim­se­den emir ve ta­li­mat al­maz, ne Ada­let Ba­kan­lı­ğın­dan ne Ada­let Ko­mis­yo­nun­dan. İste­di­ği şekil­de ra­por dü­zen­le­ye­bi­lir. Bu ku­ru­lun üye­le­ri, ce­za­e­vin­de­ki ko­ğuş­la­ra yal­nız gi­rer­ler, ce­za­e­vi ida­re­sin­den bu ko­ğuş­la­ra hiç kim­se­yi al­maz­lar; hü­küm­lü­ler­le, tu­tuk­lu­lar­la müs­ta­kil ola­rak gö­rü­şür­ler, on­la­rın bü­tün so­run­la­rı­nı, giz­li ka­pak­lı ne var­sa, hep­si­ni din­ler­ler, hep­si­ni ra­por eder­ler. Bu ra­po­run so­nun­da or­ta­ya şu çı­kar: Da­ha ön­ce bun­la­rın hep­si in­faz hâkim­li­ği­ne ve­ri­li­yor­du, ama bir­ço­ğu in­faz hâki­mi­ni il­gi­len­dir­mi­yor, bu ta­sa­rıy­la “İl­gi­len­dir­me­yen­ler ve­ril­me­sin.” de­ni­yor. Mec­lis İnsan Hak­la­rı Ko­mis­yo­nu Baş­kan­lı­ğı­na hep­si gön­de­ri­li­yor­du. Bu­ra­da den­di ki: “Ko­mis­yon­la hiç uzak­tan ya­kın­dan il­gi­si ol­ma­yan şey­le­rin Ko­mis­yon­da ne ala­ka­sı var?” De­di­ğim gi­bi, ku­rul ba­ğım­sız, is­te­dik­le­ri­ni gön­de­re­bi­lir hiç en­ge­li yok, “Ben bu­nun ko­mis­yo­na git­me­si­ni uy­gun gö­rü­yo­rum.” der gön­de­rir, bu­na hiç­bir en­gel yok. Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na ve cum­hu­ri­yet baş­sav­cı­lı­ğı­na gön­de­rir. Ce­za­e­vi ida­re­siy­le gö­rü­şür. Bu si­vil top­lum ör­gü­tü, ce­za­ev­le­riy­le il­gi­li ola­rak il­de­ki ve­ya ağır ce­za mer­ke­zin­de­ki bü­tün ka­mu ku­rum ve ku­ru­luş­la­rıy­la gö­rü­şe­bi­lir. Ce­za­ev­le­riy­le il­gi­li her­kes­ten yar­dım ve des­tek is­te­ye­bi­lir. Ce­za­ev­le­ri­nin so­run­la­rı­nın çö­zül­me­si için her­kes­ten bir yar­dım ala­bi­lir, is­te­ye­bi­lir, hiç­bir en­gel yok. Böy­le olun­ca bu­nun ne­re­sin­de bir ek­sik­lik var, ben onu pek gö­re­mi­yo­rum. De­di­ğim gi­bi, ka­nun­da­ki dü­zen­le­me­ler ta­ma­men as­ga­ri dü­zen­le­me­ler­dir, “en az” di­ye ya­zar, hep­si­nin ba­şın­da “en az” hük­mü var­dır. Bu ba­kım­dan, ku­rul is­te­di­ği gi­bi ça­lı­şa­bi­lir.

Bu­ra­da ya­pı­lan bir de­ği­şik­lik­le de Ada­let Ba­kan­lı­ğı, ku­rul­lar­dan ge­len ra­por­la­rı, ra­por üze­ri­ne ya­pı­lan iş­lem­le­ri, ne­ler ya­pıl­dı­ğı­nı, ne­ler ya­pı­la­ma­dı­ğı­nı, ya­pı­la­ma­yı­şı­nın da ge­rek­çe­le­ri­ni yıl­da 1 de­fa ya­yın­la­ya­cak­tır; bun­dan son­ra ya­yın­la­mak zo­run­da­dır. Da­ha ön­ce “ya­yın­la­ya­bi­lir” var­dı, “açık­la­ya­bi­lir” var­dı, şim­di “açık­lar” hük­mü ge­ti­ril­miş­tir, açık­la­ya­cak­tır. Bun­la­rı her­kes is­te­di­ği şekil­de ta­kip ede­bi­le­cek­tir.

Ay­rı­ca şunu da sa­mi­mi ola­rak siz­le­re söy­lü­yo­rum: Ada­let Ba­kan­lı­ğı, bu ku­rul ra­por­la­rı üze­rin­de çok dik­kat­le dur­mak­ta­dır. Çün­kü, şura­dan bi­li­yo­rum: Biz Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na ra­por­la­rı yaz­dık­tan bir sü­re  son­ra il­gi­li cum­hu­ri­yet baş­sav­cı­sı bi­zi da­vet eder­di, biz­den iza­hat alır­dı “Şu şu şu ko­nu­lar­da ra­po­ru­nuz ol­muş, bun­la­rı bi­ze bi­raz da­ha de­tay­lan­dı­ra­bi­lir mi­si­niz, bi­raz da­ha açık­la­ya­bi­lir mi­si­niz? Bu­ra­da ne var, bu ko­nu­da ne dü­şü­nü­yor­su­nuz?” der­di ve biz de dü­şün­ce­le­ri­mi­zi açık­lar­dık. Cum­hu­ri­yet baş­sav­cı­sı ve­ya ce­za­e­vi sav­cı­sı, ce­za­e­vi mü­dü­rü -sı­ra­sıy­la- bun­la­rın ya­pı­la­bi­le­cek olan­la­rı­nı ya­par­lar, ya­pa­ma­dık­la­rı­nı da ge­rek­çe­li ola­rak Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na bil­di­rir­ler, Ada­let Ba­kan­lı­ğı da iz­le­me ku­ru­lu­na “Ra­por­la­rı­nız­da­ki şu şu şu hu­sus­lar ye­ri­ne ge­ti­ril­miş, ama şun­lar, şu se­bep­ten do­la­yı ye­ri­ne ge­ti­ri­le­me­miş­tir.” der ve bu şekil­de de­vam eder.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, söz­le­ri­mi ge­ce­nin bu sa­a­tin­de faz­la uzat­mak is­te­mi­yo­rum. İzle­me ku­rul­la­rı, baş­tan da söy­le­di­ğim gi­bi, ger­çek­ten çok önem­li gö­rev­ler ifa et­mek­te­dir­ler. Bu mem­le­ket­te­ki en iyi ça­lı­şan si­vil top­lum ku­ru­luş­la­rın­dan bi­ri­si­dir. Bu ya­say­la da ba­zı tek­nik dü­zelt­me­ler ya­pıl­mış­tır. Hep­si bu ka­dar­dır.

Ya­sa­ya des­tek­le­ri­ni­zi bek­li­yo­rum, he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Köy­lü.

Ta­sa­rı­nın tü­mü üze­rin­de şah­sı adı­na Ço­rum Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ca­hit Bağ­cı söz is­te­miş­tir.

Sa­yın Bağ­cı, bu­yu­ru­nuz. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

CA­HİT BAĞ­CI (Ço­rum) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; 46 sı­ra sa­yı­lı Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı hak­kın­da söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, es­ki bir iz­le­me ku­ru­lu üye­si ola­rak, ka­nun ta­sa­rı­sı hak­kın­da ba­zı de­ğer­len­dir­me­ler yap­ma ve söz söy­le­me hak­kım ol­du­ğu dü­şün­ce­siy­le söz al­dım.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, 4681 sa­yı­lı Ya­sa çer­çe­ve­sin­de oluş­tu­ru­lan ilk iz­le­me ku­ru­lu üye­si ola­rak yak­la­şık iki yıl Van ce­za­ev­le­rin­de gö­rev yap­tım. Ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri­nin yö­ne­tim, iş­le­yiş ve uy­gu­la­ma­la­rı­nı ye­rin­de iz­le­mek ve ya­şam ko­şul­la­rı­nı ye­rin­de tes­pit et­mek üze­re bir uz­man dok­tor, bir ec­za­cı, bir eği­tim­ci, bir sos­yal hiz­met uz­ma­nı ve bir sos­yo­log ola­rak gö­rev yap­mış bu­lu­nu­yo­ruz.

Ce­za­ev­le­ri ve tu­tu­kev­le­ri­nin si­vil bir ya­pı ta­ra­fın­dan iz­len­me­si ve tes­pit edi­len hu­sus­la­rın ada­let ko­mis­yon­la­rı ve in­faz hâkim­li­ği­ne ra­por­lan­ma­sı uy­gu­la­ma­sın­da keyfîlik­le­rin ön­len­me­si­ne ve ya­sa­la­rın ön­gör­dü­ğü çer­çe­ve­de hiz­met su­nul­ma­sı­na olum­lu kat­kı sağ­la­dı­ğı­nı dü­şü­nü­yo­rum.

Gö­rev yap­tı­ğı­mız sü­re içe­ri­sin­de, hiç­bir zi­ya­re­ti­mi­zi ha­ber­li yap­ma­ma­yı, ya­ni ha­ber­siz zi­ya­ret; hiç­bir zi­ya­re­ti­miz­de ce­za­e­vi yö­ne­ti­min­den bi­ri­si­ni, mü­dür, mü­dür yar­dım­cı­sı ve­ya­hut da in­faz me­mur­la­rın­dan her­han­gi bi­ri­si­ni ya­nı­mı­za al­ma­ma­yı; te­le­fon­la­rı­mı­zı dı­şa­rı­da bı­rak­ma­yı -ki, bu zo­run­lu­luk­tu za­ten- top­lu ve iki­li gö­rüş­me­ler yap­ma­yı il­ke­ler ola­rak uy­gu­la­dık. Tes­pit et­ti­ği­miz hu­sus­la­rı -ki, bun­lar mün­fe­rit ba­zı kö­tü mu­a­me­le ve­ya­hut da in­faz me­mur­la­rı ta­ra­fın­dan dış­lan­ma- ra­por­la­rı­mız­da açık­ça, çe­kin­me­den ifa­de et­tik. Tu­tuk­lu­la­rın tu­tuk­lu­luk sü­re­le­ri­ni en kı­sa­ya in­dir­me­ye ve bir an ön­ce mah­ke­me­ye çı­kar­tıl­ma­sı­nı sağ­la­ma­ya yö­ne­lik gi­ri­şim­ler­de bu­lun­duk. Has­ta­ne sevk iş­lem­le­ri­nin en kı­sa sü­re­de ya­pıl­ma­la­rı­nı sağ­la­dık. Özel­lik­le -Va­n’­da za­man za­man tu­tuk­lu­la­rın art­tı­ğı dö­nem­ler­de yer­de yat­ma ha­di­se­le­ri yay­gın­dı- yer­de yat­ma ha­di­se­le­rin­de, in­faz sü­re­le­ri kı­sa­lan tu­tuk­lu ve özel­lik­le hü­küm­lü­le­rin il­çe ce­za­ev­le­ri­ne nak­le­di­le­rek ce­za­e­vin­de yer açıl­ma­sı­nı sağ­la­yıp, ke­sin­lik­le yer­de ya­tıl­ma­ma­sı­na yö­ne­lik iş­lem­le­ri ko­lay­laş­tır­dık ve sağ­la­dık.

De­ğer­li üye­ler, Sa­yın Köy­lü­’­nün de be­lirt­ti­ği gi­bi, iki yıl bo­yun­ca son de­re­ce zevk ala­rak gö­rev yap­tı­ğı­mı dü­şü­nü­yo­rum. Bu ka­nun­da di­le ge­ti­ri­len ve uy­gu­la­ma­dan kay­nak­la­nan ra­por sü­re­si­nin uza­tıl­ma­sı ve ye­dek üye­lik­le­rin ge­liş­ti­ril­me­si, uy­gu­la­ma­dan kay­nak­la­nan so­run­la­ra çö­züm üret­me ola­rak ko­nul­muş­tur. An­cak, biz gö­rev yap­tı­ğı­mız sü­re­de, ka­nu­nun ön­gör­dü­ğü sa­yı­nın dı­şın­da, üç ay içe­ri­sin­de bir ce­za­e­vi­ne bir­den faz­la zi­ya­ret ger­çek­leş­tir­dik. Zi­ya­ret­le­ri­mi­zin bir kıs­mı­nı kah­val­tı­ya git­mek şek­lin­de, bir kıs­mı­nı öğ­le ye­me­ği­ni bir­lik­te ye­mek şek­lin­de uy­gu­la­dık ve bu­nun son de­re­ce olum­lu et­ki yap­tı­ğı­nı his­set­tik ve gör­dük. Za­man za­man zi­ya­ret­le­ri­miz­de kar­şı­laş­tı­ğı­mız bi­rey­sel gö­rüş­me ta­lep­le­ri ol­du ki, bun­la­rı, ko­ğuş­lar içe­ri­sin­de, ya­ni tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­rin kal­dı­ğı or­tam­lar­da­ki psi­ko­lo­jik du­ru­mu yan­sıt­ma­sı açı­sın­dan biz çok önem­se­ye­rek, mün­fe­rit ta­lep­le­ri, te­ke tek gö­rüş­me ta­lep­le­ri­ni uy­gu­la­dık. Bu ta­lep­le­ri de­ğer­len­di­re­rek, fark­lı ar­ka­daş­lar uy­gu­la­ma­lar ya­pa­rak bu­ra­dan çı­kan so­nuç­la­rı ra­por­la­rı­mı­za yan­sıt­tık.

Hiç­bir ra­po­ru­mu­zu ada­let ko­mis­yo­nu baş­ka­nı­nın ve­ya­hut da cum­hu­ri­yet baş­sav­cı­sı­nın ona­yı­nı ala­rak Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na gön­der­me gi­bi bir za­fi­yet gös­ter­me­dik. Ha­zır­la­mış ol­du­ğu­muz ve ta­ma­mı­mız ta­ra­fın­dan im­za­la­nan ra­por­la­rı­mı­zı, ay­nı an­da, cum­hu­ri­yet baş­sav­cı­lı­ğı­na ve­rir­ken, ad­li­ye içe­ri­sin­de­ki pos­ta­ne­yi de kul­la­na­rak Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na gön­der­dik.

Do­la­yı­sıy­la, Sa­yın Köy­lü­’­nün de be­lirt­ti­ği gi­bi, geç­miş­le kı­yas­lan­dı­ğın­da si­vil bir ya­pı ola­rak ce­za­ev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı ce­za­e­vi uy­gu­la­ma­la­rı­nı, ce­za­e­vin­de­ki ya­şam ko­şul­la­rı­nı, yö­ne­tim ve iş­le­yi­şin de­net­len­me­si, iz­len­me­si ve ak­sak­lık­la­rın gi­de­ril­me­si açı­sın­dan son de­re­ce si­vil ve de­ne­tim açı­sın­dan önem­li bir ya­pı­dır. Uy­gu­la­ma­dan kay­nak­la­nan sı­kın­tı­la­rın ye­ni ta­sa­rıy­la dü­zen­len­me­si ce­za­ev­le­ri­mi­zin, iz­le­me ku­rul­la­rı­nın ça­lış­ma­sı­nı ve et­kin­li­ği­ni da­ha ko­lay­laş­tı­ra­cak­tır di­yor, he­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Bağ­cı.

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – İzni­niz­le Hükûmet adı­na söz al­mak is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN – Bu­yu­ru­nuz efen­dim.

Sa­yın Ba­kan, sü­re­niz yir­mi da­ki­ka­dır.

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım; he­pi­ni­ze say­gı­lar su­nu­yo­rum.

Gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz ka­nun ta­sa­rı­sı, bi­raz ön­ce ge­rek grup­lar adı­na ya­pı­lan ko­nuş­ma­lar­da ge­rek­se ki­şi­sel dü­şün­ce­le­ri­ni biz­ler­le pay­la­şan ar­ka­da­şı­mı­zın da ko­nuş­ma­sın­da ifa­de edil­di­ği gi­bi, 2001 yı­lın­da çık­mış olan Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nu­’n­da de­ği­şik­lik ön­gö­ren bir ta­sa­rı­dır. Bu ta­sa­rı, da­ha doğ­ru­su bu Ka­nun han­gi amaç­la çık­mış­tır, iz­le­me ku­rul­la­rı ne iş ya­par, kaç ki­şi­den olu­şur, kim se­çer, gö­re­vi ne­dir? Bun­lar­la il­gi­li, biz­le­ri, ar­ka­daş­la­rı­mız bil­gi­len­dir­di­ler. Ben uzun sü­re hu­zu­ru­nu­zu iş­gal ede­cek de­ği­lim, ya­ni yir­mi da­ki­ka fa­lan ko­nuş­ma­ya­ca­ğım. Ay­nı şey­le­ri tek­rar et­me­yi dü­şün­mü­yo­rum.

Ta­sa­rı­da ge­ti­ri­len ye­ni dü­zen­le­me­ler bir ih­ti­yaç­tan doğ­muş­tur. Bi­raz ön­ce, iz­le­me ku­ru­lu üye­si ola­rak gö­rev yap­tı­ğı­nı öğ­ren­di­ğim Ço­rum Mil­let­ve­ki­li ar­ka­da­şı­mız Sa­yın Ca­hit Bağ­cı Bey, ku­rul üye­si ola­rak na­sıl bir ça­lış­ma yap­tık­la­rı­nı, han­gi yet­ki­ler­le do­na­tıl­dık­la­rı­nı, ce­za ve tu­tu­kev­le­ri­ne yö­ne­lik ça­lış­ma­la­rı­nı na­sıl ra­po­ra bağ­la­dık­la­rı­nı, bu­ra­da biz­zat için­de bu­lu­nan bir ar­ka­da­şı­mız ola­rak ifa­de et­ti­ler.

Ben­de­niz üç bu­çuk ay­dır Ada­let Ba­ka­nı­yım. Ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri Ba­kan­lı­ğı­ma bağ­lı­dır, be­nim so­rum­lu­lu­ğum al­tın­da­dır. Bi­raz ön­ce bu­ra­da ya­pı­lan bir ko­nuş­ma­da şu ifa­de­ler kul­la­nıl­dı: “Ce­za­ev­le­rin­de iş­ken­ce, kö­tü mu­a­me­le, onur kı­rı­cı ve in­san­lık dı­şı mu­a­me­le ve sis­tem­li iş­ken­ce ya­pı­lı­yor.” Bu ce­za­ev­le­ri ne­re­de­dir, han­gi ül­ke­de­dir? Eğer, “Tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­re sis­te­ma­tik iş­ken­ce ya­pı­lan ce­za­ev­le­ri Tür­ki­ye­’­de­dir, bu ne­den­le bun­la­rı söy­lü­yo­rum.” der­se, bu­nu kül­li­yen red­de­di­yo­rum. 2003 yı­lı­na ka­dar Tür­ki­ye, Av­ru­pa Kon­se­yi­nin iş­ken­ce ya­pı­lan ül­ke­ler ara­sın­da ta­kip­te olan bir ül­key­di, ama 2003 yı­lın­dan be­ri Av­ru­pa Kon­se­yi Tür­ki­ye­’­yi bu lis­te­den çı­kar­mış­tır. Çün­kü, Tür­ki­ye­’­de 2003 yı­lın­da ve 2003 yı­lın­dan son­ra alı­nan ted­bir­ler­le Tür­ki­ye­’­de ar­tık kö­tü mu­a­me­le ve iş­ken­ce­nin ya­pıl­ma­dı­ğı tes­pit edi­le­rek Tür­ki­ye bu ka­ra lis­te­den çık­mış­tır.

O ba­kım­dan, de­min­ki o be­yan­la­rı ta­lih­siz be­yan­lar ve açık­la­ma­lar ola­rak de­ğer­len­di­ri­yo­rum ve so­ru­yo­rum: Tür­ki­ye­’­de han­gi ce­za in­faz ku­ru­mun­da ve tu­tu­ke­vin­de ki­me, kim ta­ra­fın­dan ve ne za­man iş­ken­ce ya­pıl­mış­tır, hâlâ ya­pıl­mak­ta­dır sis­te­ma­tik şekil­de, lüt­fen, bu ül­ke­nin Ada­let Ba­ka­nı ola­rak ba­na he­men bil­di­ri­niz. Ge­rek­li ted­bir­le­ri al­maz ve eğer ger­çek­ten böy­le bir mu­a­me­le var­sa, böy­le bir iş­lem ya­pı­lı­yor­sa üze­ri­ne git­mez­sek, o za­man ge­lir­si­niz bun­la­rı söy­ler­si­niz.

SAF­FET KA­YA (Ar­da­han) – Yok ki!

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (De­vam­la) – Bun­lar bir kı­rık plak gi­bi yıl­lar­dır söy­le­nen söz­ler­dir. Geç­miş­te bu­na ben­zer olum­suz uy­gu­la­ma­lar ol­muş­tur, ama Tür­ki­ye, ar­tık o Tür­ki­ye de­ğil­dir. Bun­lar ar­tık ge­ri­de kal­mış­tır. Söy­lü­yo­rum: Bi­zim in­sa­nı­mız da ha­ta ya­pa­bi­lir. Ce­za in­faz ku­rum­la­rın­da, tu­tu­kev­le­rin­de gö­rev­li olan per­so­ne­li­mi­zin her bi­ri­ni ya­ki­nen ta­kip ede­mi­yo­ruz. Bel­ki bun­la­rın içe­ri­sin­de de yan­lış dav­ra­nan­lar hâlâ ola­bi­lir, ama bil­mek is­ti­yo­rum Ada­let Ba­ka­nı ola­rak. Ta­bii ki, Ge­nel Mü­dü­rü­müz­den, Ge­nel Mü­dür Yar­dım­cı­la­rı­mız­dan, taş­ra teş­ki­la­tı­mız­dan, sav­cı­lık­la­rı­mız­dan, baş­sav­cı­lık­la­rı­mız­dan bu ko­nu­lar­la il­gi­li kuş­ku­suz ki, bil­gi­ler alı­yo­ruz. İş­te, şim­di ka­nu­nun­da de­ği­şik­li­ği gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz iz­le­me ku­rul­la­rı, aca­ba ce­za­ev­le­ri­miz­de­ki ka­mu gö­rev­li­le­ri bir yan­lış­lık içe­ri­sin­de mi? Bun­la­rı si­vil bir an­la­yış­la, hal­kı­mız adı­na de­net­le­mek için ku­rul­muş olan ku­ru­luş­lar­dır. Şu an­da ce­za­ev­le­ri­miz bu 5’er ki­şi­den olu­şan; ki­mi avu­kat, ki­mi dok­tor, ki­mi baş­ka bir mes­lek­te, hep­si de yük­se­ko­kul me­zu­nu, bu ül­ke­nin ye­tiş­tir­di­ği ger­çek­ten ör­nek in­san­lar ta­ra­fın­dan ce­za in­faz ku­rum­la­rı­mız sü­rek­li, ha­ber­siz bir şekil­de de­net­len­mek­te­dir ve bu ra­por­lar in­faz hâkim­li­ği­ne, sav­cı­lık­la­rı­mı­za ve Ada­let Ba­kan­lı­ğı­mı­za ge­li­yor. Şim­di ya­pa­ca­ğı­mız de­ği­şik­lik­le Ada­let Ba­kan­lı­ğı ola­rak biz bu ra­por­la­rı her yıl ka­mu­o­yuy­la pay­la­şa­ca­ğız. Bu­nu Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­ne de, İnsan Hak­la­rı Ko­mis­yo­nu­na da gön­der­me so­rum­lu­lu­ğu var. Ama, bu mec­bu­ri de­ğil. Sa­nı­yo­rum ar­ka­daş­la­rı­mız öner­ge de ver­di­ler. Ver­me­di­ler­se, ya Ko­mis­yon Baş­ka­nı ya Hükûmet adı­na ben ve­re­bi­li­rim. Bu­nu da zo­run­lu hâle ge­ti­re­lim. Ya­ni, bu ko­mis­yon ra­por­la­rı, Ada­let Ba­kan­lı­ğı­nın ra­por­la­rı da, mil­let adı­na bu­ra­da gö­rev ya­pan Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin İnsan Hak­la­rı Ko­mis­yo­nu­na da mut­la­ka gön­de­ril­me­li. Bu­nu da zo­run­lu hâle ge­ti­re­lim.

Ve Tür­ki­ye açık bir top­lum. Tür­ki­ye, de­mok­ra­si­si git­tik­çe güç­le­nen, si­vil an­la­yı­şın git­tik­çe me­sa­fe al­dı­ğı bir ül­ke­dir. O ne­den­le, Tür­ki­ye hak­kın­da, Tür­ki­ye­’­nin ku­rum­la­rı hak­kın­da, el­de hiç­bir de­lil yok­ken ulu or­ta ko­nuş­mak, he­le şu ça­tı al­tın­da bun­la­rı, bu ça­tı al­tın­da bu­lu­nan bir mil­let­ve­ki­li ola­rak bun­la­rı de­lil­siz ola­rak ko­nuş­mak bu Par­la­men­to­ya say­gı­sız­lık­tır. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar) Dev­le­ti­miz öy­le­si­ne şef­kat­li­dir ki, ken­di­si­ne kur­şun sı­kan­la­ra da­hi o ce­za in­faz ku­rum­la­rın­da in­san­ca dav­ran­mak­ta­dır. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Ben bu­gün, Par­la­men­to­da bi­raz ön­ce gö­rü­şe­rek ya­sa­laş­tır­dı­ğı­mız Kat Mül­ki­ye­ti Ka­nu­nu­’n­da ol­du­ğu gi­bi, şu an­da gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz ka­nun ta­sa­rı­sın­da da grup­la­rı­mı­zın ger­çek­ten ya­pı­cı öne­ri­le­ri­ni bü­yük bir mem­nu­ni­yet­le kar­şı­lı­yo­rum. Ar­ka­daş­la­rı­mı­zın de­ği­şik­lik öne­ri­le­ri olu­yor, on­la­ra da yi­ne, ben ve Ko­mis­yo­nu­muz Baş­ka­nı­mız müm­kün ol­du­ğu ka­dar ya­pı­cı ola­rak yak­la­şı­yo­ruz. İnşal­lah, bu ge­ce, böy­le­si­ne, beş al­tı yıl ön­ce ku­rul­muş ve Tür­ki­ye­’­de uy­gu­la­ma­sı ye­ni olan iz­le­me ku­rul­la­rıy­la il­gi­li, on­la­rı da­ha da güç­len­di­re­cek, uy­gu­la­ma­dan kay­nak­la­nan so­run­la­rı­nı çö­ze­bi­le­cek olan bir ya­sa de­ği­şik­li­ği­ni de bu ge­ce sa­at on iki­ye ka­dar in­şal­lah ya­sa­laş­tı­rı­rız di­ye dü­şü­nü­yo­rum.

Kat­kı­la­rı­nız ne­de­niy­le şim­di­den he­pi­ni­ze en de­rin te­şek­kür­le­ri­mi ve say­gı­la­rı­mı su­nu­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ba­kan.

Ta­sa­rı­nın tü­mü üze­rin­de şah­sı adı­na söz is­te­yen Bar­tın Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Yıl­maz Tunç.

Sa­yın Tunç, bu­yu­ru­nuz. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

YIL­MAZ TUNÇ (Bar­tın) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın tü­mü üze­rin­de şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Yü­ce Mec­li­si say­gı­la­rım­la se­lam­lı­yo­rum.

Yü­rür­lük­te­ki mev­zu­at ve ül­ke­mi­zin ta­raf ol­du­ğu ulus­la­ra­ra­sı söz­leş­me­ler­le be­lir­le­nen il­ke­ler çer­çe­ve­sin­de, ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri­nin yö­ne­tim, iş­le­yiş ve uy­gu­la­ma­la­rı­nı ye­rin­de gör­mek, in­ce­le­mek, bil­gi al­mak ve tes­pit­le­ri­ni ra­por hâli­ne ge­ti­re­rek yet­ki­li ve il­gi­li mer­ci­le­re sun­mak üze­re, 4681 sa­yı­lı Ya­sa­’y­la ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı ku­rul­muş­tur. İzle­me ku­rul­la­rı, in­san hak­la­rı­nın ko­run­ma­sı, hü­küm­lü­le­rin ve tu­tuk­lu­la­rın hak­la­rı­nın ko­run­ma­sı açı­sın­dan bir si­vil top­lum de­ne­ti­mi­dir. Böy­le­ce, ce­za in­faz ku­rum­la­rı­mız­da ve tu­tu­kev­le­ri­miz­de, bir yan­dan yar­gı de­ne­ti­mi, bir yan­dan si­vil top­lum de­ne­ti­mi ya­pı­la­rak, bu ku­rum­lar­da, hü­küm­lü ve tu­tuk­lu­la­rın in­san onu­ru­na ya­kı­şır bir şekil­de ya­şa­ma­la­rı­nı, in­fa­zın ve­ya tu­tuk­lu­luk hâli­nin ama­cı­na uy­gun ha­re­ket edil­me­si­ni sağ­la­ma­yı amaç­la­mak­ta­dır. Bu amaç­la, se­çi­len iz­le­me ku­rul­la­rı, ce­za­ev­le­rin­de­ki yap­tık­la­rı de­ne­tim­le­rin so­nuç­la­rı­nı ra­por hâli­ne ge­ti­re­rek, Ada­let Ba­kan­lı­ğı­mı­za, in­faz sav­cı­lık­la­rı­na, in­faz hâkim­lik­le­ri­ne ve ge­rek­ti­ğin­de de Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu­na su­na­rak, ce­za­ev­le­rin­de gö­rü­len ak­sak­lık­la­rın gi­de­ril­me­sin­de önem­li rol oy­na­mış­lar­dır.

AK Par­ti İkti­da­rın­da yü­rür­lü­ğe gi­ren 5237 sa­yı­lı Türk Ce­za Ka­nu­nu, 5271 sa­yı­lı Ce­za Mu­ha­ke­me­si Ka­nu­nu gi­bi önem­li te­mel ya­sa­lar ve di­ğer dü­zen­le­me­ler­le ce­za yar­gı­la­ma­sı sis­te­mi­miz ev­ren­sel stan­dart­la­ra ka­vuş­tu­rul­ma­ya ça­lı­şıl­mış­tır. Geç­miş­te is­yan­lar­la gün­de­me ge­ti­ri­len ce­za­ev­le­rin­de, baş­ta fi­zi­ki şart­la­rın iyi­leş­ti­ril­me­si ol­mak üze­re çok önem­li adım­lar atıl­mış, bi­raz ön­ce, Sa­yın Ba­ka­nı­mı­zın da ifa­de et­ti­ği gi­bi, bu­gün ar­tık ce­za­ev­le­rin­de ger­çek­leş­ti­ri­len si­vil de­ne­tim­ler ile tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­ri­mi­zin ce­za­la­rı­nı çe­ker­ken in­san hak­la­rı­na uy­gun bir or­ta­mın ha­zır­lan­ma­sı sağ­lan­ma­ya ça­lı­şıl­mış­tır.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri­nin ama­cı, suç iş­le­miş in­san­la­rın, tu­tuk­lu hâlin­de iken yar­gı­lan­ma­la­rı sı­ra­sın­da, in­san onu­ru­na uy­gun şart­lar­da yar­gı­lan­ma­ya ha­zır­lan­ma­la­rı­nı sağ­la­mak, hü­küm­lü­le­rin ise ce­za­la­rı­nı yi­ne in­san onu­ru­na uy­gun bi­çim­de çek­me­le­ri­ni sağ­la­mak­tır. Tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­ri ye­ni­den top­lu­ma ka­zan­dı­ra­bil­mek, on­la­rı ka­nun ve ku­ral­la­ra uy­ma­la­rı­nı sağ­la­ya­cak şekil­de eğit­mek, ye­ni­den suç iş­le­me­den onur­lu, top­lu­ma say­gı­lı ve fay­da­lı bi­rey­ler ola­rak gör­mek için ce­za­ev­le­ri­miz­de­ki şart­la­rın da­i­ma in­san hak­la­rı­na uy­gun ol­ma­sı ve bu­nun da sü­rek­li de­ne­ti­mi bir zo­run­lu­luk­tur.

İş­te, bu amaç­la oluş­tu­ru­lan iz­le­me ku­rul­la­rın­da ad­li yar­gı ada­let ko­mis­yo­nu­muz­ca çok de­ğer­li baş­kan ve üye­ler gö­rev­len­di­ril­miş, üye­le­rin bir kıs­mı ka­mu gö­rev­li­le­rin­den oluş­tu­rul­du­ğu gi­bi, bü­yük bir kıs­mı da yar­gı çev­re­sin­de­ki si­vil şahıs­lar­dan oluş­tu­rul­muş­tur. Ku­rul­la­ra se­çi­len­ler, tıp, ec­za­cı­lık, hu­kuk, ka­mu yö­ne­ti­mi, eği­tim bi­lim­le­ri, sos­yo­lo­ji, psi­ko­lo­ji ve di­ğer sos­yal bi­lim­ler gi­bi alan­lar­da eği­tim gör­müş, top­lum­da say­gın­lık­la­rı ile ta­nın­mış in­san­lar ara­sın­dan se­çil­miş­ler­dir. İzle­me ku­ru­lu üye­le­ri­nin bir kıs­mı ka­mu gö­rev­li­le­rin­den oluş­mak­ta­dır. Bu üye­le­rin ka­mu gö­re­vin­den ay­rıl­ma­sı, baş­ka bir ye­re ta­yin edil­me­si, iz­ne ay­rıl­ma­sı ve­ya ra­por­lu ol­ma­sı du­ru­mun­da ku­rul­la­rın top­lan­tı yap­ma­sı zor­laş­mak­ta ve iz­le­me ku­rul­la­rı­nın fa­a­li­yet­le­ri­nin ak­sa­ma­sı­na ve gö­rev­le­ri­ni yap­mak­ta güç­lük­ler­le kar­şı­la­şıl­ma­sı­na yol aç­mak­ta­dır.

İzle­me ku­rul­la­rı­nın gö­rev­le­ri­nin uy­gu­la­ma­da ke­sin­ti­siz ola­rak ger­çek­leş­ti­ril­me­si­ni sağ­la­mak ama­cıy­la 4681 sa­yı­lı Ya­sa­’­da de­ği­şik­lik yap­mak za­ru­re­ti ha­sıl ol­muş, bu ne­den­le, gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz ta­sa­rıy­la iz­le­me ku­rul­la­rı­nın 5 olan üye sa­yı­sı­nın 5 asıl, 3 ye­dek üye ola­rak de­ğiş­ti­ril­me­si ön­gö­rül­müş­tür.

Ku­ru­lun top­lan­tı ye­ter sa­yı­sı salt ço­ğun­luk olup, salt ço­ğun­lu­ğun sağ­la­na­ma­ma­sı du­ru­mun­da kı­dem sı­ra­sı­na gö­re ye­dek üye­le­rin da­vet edi­le­rek top­lan­tı­nın ya­pıl­ma­sı hük­me bağ­la­na­rak, ku­rul top­lan­tı ve ça­lış­ma­la­rı­nın ak­sa­ma­sı­nın önü­ne ge­çil­miş ola­cak­tır.

İzle­me ku­rul­la­rı­nın ce­za in­faz ku­rum­la­rı­nı ve tu­tu­kev­le­ri­ni zi­ya­ret et­me­le­ri, bu zi­ya­ret­le­riy­le il­gi­li ola­rak ra­por dü­zen­le­me­le­ri ve bu ra­por­la­rı Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na gön­der­me­le­ri ve bu ra­por­la­rın Ba­kan­lık­ça de­ğer­len­di­ril­me­si ko­nu­su uzun bir za­man ala­bil­mek­te­dir. Bu ne­den­le, üç ay­lık ra­por ver­me sü­re­si kı­sa ol­du­ğun­dan, bu sü­re­nin dört aya çı­ka­rıl­ma­sı du­ru­mun­da uy­gu­la­ma­da­ki güç­lük or­ta­dan kal­ka­cak­tır. İzle­me ku­rul­la­rı­nın ha­zır­la­dık­la­rı ra­por­la­rın sa­de­ce in­faz hâkim­li­ği­nin gö­rev ala­nı­na gi­ren bir şikâyet söz ko­nu­su ol­du­ğu za­man ra­po­run il­gi­li in­faz hâkim­li­ği­ne gön­de­ril­me­si yö­nün­de­ki bir dü­zen­le­me ge­rek­siz ya­zış­ma­la­rın ön­len­me­si açı­sın­dan ge­rek­li­dir.

4681 sa­yı­lı Ya­sa­’­nın 6’ncı mad­de­si­nin son fık­ra­sın­da ya­pı­lan önem­li bir de­ği­şik­lik­le “Ada­let Ba­kan­lı­ğı ce­za­e­vi gü­ven­li­ği­ne iliş­kin hu­sus­lar müs­tes­na ol­mak üze­re, her yıl bir ön­ce­ki yı­la ait iz­le­me ku­rul­la­rın­ca dü­zen­le­nen ra­por­la­rın sa­yı­sı­nı, ko­nu­la­rı­nı, ye­ri­ne ge­ti­ri­len ve ge­ti­ril­me­yen öne­ri­le­ri­ni ve ge­rek­çe­le­ri­ni bir ra­por ile ka­mu­o­yu­na açık­lar.” hük­mü ge­ti­ri­le­rek şef­faf­lı­ğın sağ­lan­ma­sı ön­gö­rül­müş, ce­za­ev­le­ri üze­rin­den bir­ta­kım si­ya­si mak­sat­lar­la çı­ka­rıl­mak is­te­nen tar­tış­ma­lar­la et­ki­len­mek is­te­nen ka­mu­o­yu­nun doğ­ru bil­gi­len­di­ril­me­si­nin önü açıl­mış ol­mak­ta­dır.

İzle­me ku­rul­la­rı­nın top­lan­tı sü­re­si­nin iki ay­dan üç aya çı­ka­rıl­ma­sı uy­gu­la­ma­da­ki zor­luk­tan kay­nak­lan­mak­ta­dır. İzle­me ku­rul­la­rı üye­le­ri­nin bir kıs­mı­nın ka­mu gö­rev­li­si ol­ma­sı ne­de­niy­le, bu­lun­duk­la­rı ku­rum­lar­dan izin al­ma­la­rı, bu ku­rul­la­rın, ce­za­ev­le­ri­ni zi­ya­ret et­me­le­ri ve zi­ya­ret­ler­le il­gi­li ra­por dü­zen­le­ye­rek Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na gön­der­me­le­ri, Ba­kan­lık­ça, ra­por­da­ki öne­ri­ler ile il­gi­li ça­lış­ma ya­pıl­ma­sı ve so­nu­cun iz­len­me ku­ru­lu­na bil­di­ril­me­si için ma­kul bir sü­re­ye ih­ti­yaç du­yul­mak­ta. Bu ne­den­le, ka­nun­da­ki iki ay­lık sü­re ye­ter­li ol­ma­mak­ta, uy­gu­la­ma­da ak­sak­lık­la­ra se­bep ol­mak­ta­dır. Bu ne­den­le, ku­rul­la­rın, en az iki ay­da bir top­lan­ma­sı ye­ri­ne, en az üç ay­da bir top­lan­ma­sı da­ha uy­gun ola­cak­tır, kal­dı ki ön­gö­rü­len sü­re, en az üç ay­da bir­dir. Sa­yın Köy­lü­’­nün de ifa­de et­ti­ği gi­bi, ku­rul­lar, ge­rek gör­dük­le­rin­de her za­man top­lan­tı ya­pa­bi­le­cek­ler, an­cak bu sü­re üç ayı ge­çe­me­ye­cek­tir.

Bi­raz ön­ce ve ko­mis­yon­da ba­zı mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rı­mız, iz­le­me ku­ru­lun­da en az bir ba­yan üye bu­lun­ma­sı zo­run­lu­lu­ğu ge­ti­ril­me­si yö­nün­de gö­rüş bil­dir­miş­ler­dir, an­cak uy­gu­la­ma­da bu za­ten ger­çek­leş­mek­te­dir. İzle­me ku­ru­lu­na üye se­çi­mi, ba­ğım­sız yar­gı ta­ra­fın­dan, ad­li yar­gı ada­let ko­mis­yo­nu­nun oy bir­li­ği ile se­çil­mek­te­dir. Se­çim ya­pı­lır­ken ku­rul üye­le­ri­nin mes­lek­le­ri, tec­rü­be­le­ri ve cin­si­yet­le­ri göz önün­de bu­lun­du­rul­mak­ta­dır. Şu an­da gö­rev ya­pan, çok sa­yı­da iz­le­me ku­ru­lu­nun baş­kan ve üye­si ba­yan­dır. Se­çim böl­gem olan Bar­tı­n’­da da iz­le­me ku­ru­lu­nun baş­kan­lı­ğı­nı, Bar­tın Ba­ro­su Baş­kan­lı­ğı da yap­mış olan Avu­kat Nil­gün Sa­ban ar­ka­da­şı­mız yap­mak­ta olup, bu şekil­de, ba­yan­la­rın baş­kan ya da üye ola­rak gö­rev al­dı­ğı bir­çok ad­li yar­gı çev­re­si bu­lun­mak­ta­dır.

Ta­sa­rıy­la ya­pıl­mak is­te­nen de­ği­şik­lik­ler, iz­le­me ku­rul­la­rı­nın da­ha ve­rim­li ça­lış­ma­sı­nı ve uy­gu­la­ma­dan kay­nak­la­nan so­run­la­rın gi­de­ril­me­si­ni sağ­la­ya­cak­tır.

Bu duy­gu ve dü­şün­ce­ler­le, ta­sa­rı­nın ka­nun­laş­ma­sı ve ül­ke­mi­ze ha­yır­lı ol­ma­sı di­le­ğiy­le, yü­ce Mec­li­si say­gı­la­rım­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Tunç.

Şim­di, İç Tü­zü­k’­ün 81’in­ci ve 60’ın­cı mad­de­le­ri­ne gö­re, yir­mi da­ki­ka sü­rey­le so­ru-ce­vap iş­le­mi­ne ge­çi­yo­ruz.

Sa­yın Pak­soy, Sa­yın Bay­rak­tar, Sa­yın Asil, Sa­yın Ta­ner ve Sa­yın Özen­soy söz is­te­miş­ler­dir, sı­ray­la ve­ri­yo­rum.

Sa­yın Pak­soy, bu­yu­ru­nuz.

MEH­MET AKİF PAK­SOY (Kah­ra­man­ma­raş) – Sa­yın Baş­kan, ara­cı­lı­ğı­nız­la, Sa­yın Ba­ka­na bir so­ru sor­mak is­ti­yo­rum.

Bu­gün iti­ba­rıy­la, ül­ke­miz­de, ce­za ve in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­rin­de, yak­la­şık 89 bin mahkûm ve tu­tuk­lu bu­lun­mak­ta­dır. Son bir yıl­da­ki mahkûm ve tu­tuk­lu sa­yı­sı 20 bin ki­şi­dir. Bu hız­lı ar­tı­şın ne­den­le­ri araş­tı­rıl­dı mı? Araş­tı­rıl­mış­sa ne gi­bi ön­lem­ler al­ma­yı dü­şü­nü­yor­su­nuz? Top­lum­da suç ora­nı­nın ar­tı­şı hak­kın­da ida­ri, ad­li ve eko­no­mik ne gi­bi ön­lem­ler al­ma­yı dü­şü­nü­yor­su­nuz?

Te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Bay­rak­tar.

NUS­RET BAY­RAK­TAR (İstan­bul) – Sa­yın Baş­kan, de­la­le­ti­niz­le, Sa­yın Ba­ka­nım­dan iki so­ru­ya ce­vap al­mak is­ti­yo­rum.

Ön­ce­lik­le, as­lın­da, ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rıy­la il­gi­li bu de­ği­şik­lik ça­lış­ma­sı­nın fay­da­lı ol­du­ğu ka­na­a­tiy­le, ben, bir iki so­ru­nun da açık­lı­ğa ka­vuş­tu­rul­ma­sı­nı ar­zu edi­yo­rum. İzle­me ku­ru­lu üye­le­ri­ni kim se­çi­yor? Şu an iti­ba­rıy­la, kaç iz­le­me ku­ru­lu mev­cut­tur? İzle­me ku­ru­lu­nu üye­le­ri­ni, 5 asıl, 3 ye­dek ol­du­ğu­nu bi­li­yo­ruz ama ku­rul üye­le­ri­nin, ec­za­cı, sos­yo­log, tıp men­sup­la­rı gi­bi da­ha zi­ya­de bu ke­sim­den se­çil­di­ği­ni ama tek­nik ele­man­lar­dan her­han­gi bir ki­şi­nin se­çil­me­di­ği gi­bi bir iz­le­nim his­si var ben­de. İşin tek­nik ve fi­zi­ki şart­la­rı­nı kon­trol ede­bi­le­cek ni­te­lik­te­ki tek­nik ele­man­lar­dan da se­çi­le­bil­me imkânı var mı?

İkin­ci so­rum: 2007 yı­lın­da, şu ana ka­dar, şu ta­ri­he ka­dar, Ada­let Ba­kan­lı­ğın­da, kaç iz­le­me ra­po­ru tes­pit edil­miş, in­ti­kal et­miş­tir? Bu­nun sa­yı­sı­nı bil­di­rir­se­niz mem­nun olu­rum.

Te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Bay­rak­tar.

Sa­yın Asi­l…

BEY­TUL­LAH ASİL (Es­ki­şe­hir) – Sa­yın Baş­ka­nım, ara­cı­lı­ğı­nız­la aşa­ğı­da­ki so­ru­mu Sa­yın Ba­ka­na sor­mak is­ti­yo­rum:

Sa­yın Ba­ka­nım, ül­ke­miz­de son yıl­lar­da bö­lü­cü te­rör­de­ki ar­tı­şa ben­zer, iç gü­ven­lik­te de za­fi­yet ya­ra­tan, özel­lik­le bü­yük şehir­ler­de kap­kaç, hır­sız­lık ve gasp te­rö­rü ör­güt­lü hâle gel­miş­tir. Ne­re­dey­se, kap­kaç mağ­du­ru ol­ma­yan kim­se kal­ma­mış­tır. Bun­da, 2005 yı­lın­da ya­pı­lan, tu­tuk­la­ma­yı zor­laş­tı­ran, adi suç­lar­la mü­ca­de­le­de gü­ven­lik güç­le­ri­nin eli­ni ko­lu­nu bağ­la­yan 5237 sa­yı­lı ye­ni Türk Ce­za Ka­nu­nu ile 5271 sa­yı­lı Ce­za Mu­ha­ke­me­le­ri Ka­nu­nu­’­nun pa­yı var mı­dır? Ki, var ol­du­ğu­nu he­pi­miz bi­li­yo­ruz. Bu ne­den­le bu ya­sa­lar­da de­ği­şik­lik yap­ma­yı dü­şü­nü­yor mu­su­nuz?

Te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Asil.

Sa­yın Ta­ne­r…

RE­CEP TA­NER (Ay­dın) – Sa­yın Baş­kan, ara­cı­lı­ğı­nız­la Sa­yın Ba­ka­na sor­mak is­ti­yo­rum:

Ce­za­e­vi in­faz ko­ru­ma per­so­ne­li, ay­nı işi yap­ma­la­rı­na rağ­men, di­ğer gü­ven­lik gö­rev­li­le­ri­nin 1/3’ü ora­nın­da ma­aş al­mak­ta­lar. Ce­za­e­vi in­faz ko­ru­ma per­so­ne­li­ne ma­aş yö­nün­den, ma­li yön­den iyi­leş­tir­me dü­şü­nü­yor mu­su­nuz?

Te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ta­ner.

Sa­yın Özen­so­y…

NE­CA­Tİ ÖZEN­SOY (Bur­sa) – Sa­yın Baş­kan, te­şek­kür ede­rim. Ara­cı­lı­ğı­nız­la Sa­yın Ba­ka­na sor­mak is­ti­yo­rum:

Sa­yın Ba­kan, bö­lü­cü­ba­şı­nın İmra­lı­’­da hü­küm­lü ol­ma­sı­na rağ­men her haf­ta avu­kat­la­rıy­la gö­rüş­tü­rül­me­si­ne izin ve­ril­me­si­nin se­be­bi ne­dir? Yar­gı­la­ma ke­sin­le­şip so­na er­di­ği­ne gö­re, avu­kat­la­rın na­sıl bir hu­ku­ki yar­dı­mı ge­re­ki­yor ki, her haf­ta gö­rüş­me­le­ri­ne izin ve­ri­li­yor? Bu du­rum, son gün­ler­de ar­tan bö­lü­cü te­rö­re yö­ne­lik tep­ki­nin yan­sı­ma­sı ola­rak her haf­ta Gem­li­k’­te ar­be­de­ye, in­fi­a­le ne­den olu­yor. Sı­ra­dan hü­küm­lü ya­kın­la­rı gö­rüş için dinî, millî bay­ram­la­rı bek­ler­ken, hü­küm­lü avu­kat­la­rı gö­rüş­mek­te zor­luk çe­ker­ken, bö­lü­cü­ba­şı­nın her haf­ta mu­tat ola­rak avu­kat­la­rıy­la gö­rüş­me­si­ne izin ve­ril­me­sin­de­ki se­bep ne­dir? Ka­mu­o­yun­da bö­lü­cü­ba­şı­nın bu gö­rüş­me­ler yo­luy­la ör­gü­te ta­li­mat ver­di­ği inan­cı yay­gın hâle gel­miş­ken, ga­ze­te­ler­de bu ha­ber­ler çı­kar­ken, bu ko­nu­da her­han­gi bir da­va açıl­mış mı­dır?

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz.

Sa­yın Gö­k…

İSA GÖK (Mer­sin) – Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Ba­ka­nım, bu ka­nu­nu esa­sen, asıl so­rum­lu kı­lan, ma­lum, 3’ün­cü ve 5’in­ci mad­de­ler, ya­ni iz­le­me ku­ru­lu üye­le­ri­nin se­çi­mi. Ha­zır bu ka­nun Ge­nel Ku­ru­la gel­miş­ken ve 3 ve 5’in­ci mad­de­ler üze­rin­de çok cid­di tar­tış­ma­lar var­ken, muh­te­lif öner­ge­ler­le hu­zu­ru­nu­za gel­miş­ken, bu ak­şam şu 3 ve 5’in­ci mad­de­ler­de­ki iz­le­me ku­ru­lu üye­le­ri­nin ni­te­lik­le­ri ve se­çi­mi ko­nu­sun­da bir de­ği­şik­lik yap­ma­ya, bu so­ru­nu çöz­me­ye var mı­sı­nız?

Te­şek­kür edi­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­rim Sa­yın Gök.

Sa­yın Öz­de­mi­r…

HA­SAN ÖZ­DE­MİR (Ga­zi­an­tep) – Sa­yın Baş­kan, Sa­yın Ba­ka­na sor­mak is­ti­yo­rum:

Sa­yın Ba­kan, İçiş­le­ri Ba­kan­lı­ğıy­la ko­or­di­nas­yon ya­pı­la­rak ül­ke­nin yıl­lık suç ha­ri­ta­la­rı çı­ka­rı­lı­yor mu? Su­çun iş­len­me­den ön­ce ön­len­me­si ama­cıy­la su­ça iten ne­den­ler­de araş­tır­ma ya­pı­lı­yor mu? Bu­gü­ne ka­dar bu ko­nu­lar­da her­han­gi bir ça­lış­ma ya­pıl­dı mı?

Te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Öz­de­mir.

Sa­yın Ura­s…

MEH­MET UFUK URAS (İstan­bul) – Sa­yın Ba­kan, şah­sa da­ya­lı hu­kuk ol­ma­ya­ca­ğı­na gö­re şah­sa da­ya­lı ce­za­e­vi­nin de ol­ma­ya­ca­ğı­nı bi­li­yo­ruz. Aca­ba şah­sa da­ya­lı ce­za­e­vi­nin ol­ma­sı bir gü­ven­lik za­a­fı­nın iti­ra­fı mı­dır?

“İ­dare­yi hü­küm­lü­ler ele ge­çir­di.” ifa­de­si ol­du. Aca­ba bu ida­ri za­af ko­nu­sun­da bu­gü­ne ka­dar so­nuç­lan­dı­rıl­mış bir hu­ku­ki sü­reç var mı­dır?

“İş­kence­ye en ağır ce­za biz­de.” den­di. İş­ken­ce su­çun­dan ce­za­e­vin­de kaç resmî hü­küm­lü var­dır?

Erol Za­var lö­se­mi has­ta­sı, son kri­tik eşik­te. Aca­ba bu ko­nu­da iz­le­me ku­rul­la­rın­dan si­ze hiç mi bil­gi gel­me­di?

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Uras.

Sa­yın Zey­da­n…

RÜS­TEM ZEY­DAN (Hakkâri) – Sa­yın Baş­ka­nım, te­şek­kür edi­yo­rum. De­la­le­ti­niz­le Sa­yın Ba­ka­nı­ma iki so­ru­yu arz et­mek is­te­rim.

Bi­rin­ci­si: Ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rın­da, tü­mün­de da­ha doğ­ru­su, tıp dok­to­ru var mı­dır?

İkin­ci so­rum: Ce­za­ev­le­rin­de, Ada­let Ba­kan­lı­ğı stan­dart kad­ro­sun­da gö­rev alan he­kim­le­ri­mi­zin öz­lük hak­la­rın­da cid­di prob­lem­ler var­dır. Geç­mi­şe dö­nük ol­du­ğu gi­bi, ge­ne bu tıp dok­tor­la­rı­nın, Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı uh­de­sin­de bu­lun­du­ru­lup gö­rev­len­dir­mey­le ce­za­ev­le­rin­de bu gö­rev­le­ri­ni ifa et­tir­me­le­ri­ni dü­şü­nür­ler mi?

Te­şek­kür edi­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Zey­dan.

Sa­yın Yal­çı­n…

RID­VAN YAL­ÇIN (Or­du) – Te­şek­kür edi­yo­rum Sa­yın Baş­kan.

Sa­yın Ba­ka­nım, in­faz ku­rum­la­rın­da gö­rev­li­le­rin öz­lük hak­la­rı prob­lem­le­ri da­ha ön­ce so­rul­du. Be­hiç Be­y’­in ko­nuş­ma­sın­da işa­ret et­ti­ği bir hu­sus var, se­çim çev­rem­de de be­nim ar­ka­daş­lar­dan al­dı­ğım bir so­ru­dur bu. İnfaz ko­ru­ma me­mur­la­rı gö­rev­dey­ken si­lah ta­şı­mak için si­lah har­cı öde­mi­yor, fa­kat, emek­li ol­duk­la­rın­da nor­mal in­san­lar gi­bi harç öde­ye­rek si­lah ruh­sa­tı alı­yor­lar. Bu da cid­di bir mağ­du­ri­ye­te se­be­bi­yet ve­ri­yor. Bu ko­nu­da bir ça­lış­ma dü­şü­nü­yor mu­su­nuz?

Te­şek­kür edi­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Yal­çın.

Evet, Sa­yın Ba­ka­n…

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Sa­yın Baş­ka­nım, te­şek­kür ede­rim.

So­ru yö­nel­ten ve ka­nun ta­sa­rı­mı­zın da­ha iyi an­la­şıl­ma­sı­na bu so­ru­lar­la yar­dım­cı olan tüm ar­ka­daş­la­rı­ma te­şek­kür edi­yo­rum.

Sa­yın Bay­rak­ta­r’­ın yö­nelt­ti­ği iki so­ru var, on­la­rı ce­vap­lan­dır­ma­ya ça­lı­şa­rak baş­la­ya­ca­ğım so­ru-ce­vap fas­lı­na.

“İz­le­me ku­ru­lu üye­le­ri­ni kim se­çi­yor?” di­ye bir so­ru yö­nelt­ti Sa­yın Bay­rak­tar. Ad­li yar­gı ada­let ko­mis­yon­la­rın­ca iz­le­me ku­rul­la­rı se­çil­mek­te­dir.

“Kaç ta­ne Tür­ki­ye ge­ne­lin­de şu an­da fa­a­li­yet­te bu­lu­nan iz­le­me ku­ru­lu var?” de­di­niz. Ger­çi bi­raz ön­ce grup­lar adı­na ya­pı­lan ko­nuş­ma­lar­da da ar­ka­daş­la­rı­mız bu­na de­ğin­miş­ler­di, ama ben bir kez da­ha tek­rar ede­yim. Şu an­da, 130 ta­ne Tür­ki­ye ge­ne­lin­de iz­le­me ku­ru­lu fa­a­li­yet­te bu­lun­mak­ta­dır. 645 ci­va­rın­da ku­rul üye­si, bu 130 ta­ne iz­le­me ku­ru­lun­da gö­rev yap­mak­ta­dır. Yan­lış söy­le­me­ye­yim, za­bıt­la­ra ge­çi­yor çün­kü, yan­lış bir ifa­de kul­lan­ma­ya­lım.

Bir de, Sa­yın Bay­rak­tar, ku­rul üye­le­ri­nin sa­nı­yo­rum mes­le­ki da­ğı­lı­mı­nı sor­muş­tu­nuz.

NUS­RET BAY­RAK­TAR (İstan­bul) – Tek­nik ele­ma­n…

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Evet, bir de “Tek­nik ele­man var mı fi­zi­ki ya­pı­lar­la il­gi­li de­ğer­len­dir­me­de bu­lu­na­cak?” de­di­niz.

Ku­rul üye­le­ri içe­ri­sin­de­ki mes­le­ki da­ğı­lım lis­te­si şu an­da elim­de. Bu ku­rul­lar­da en çok gö­rev ya­pan mes­lek­taş­la­rım be­nim, avu­kat­lar. 128 ta­ne avu­kat bu ku­rul­lar­da gö­rev ya­pı­yor. He­men ar­ka­sın­dan da 112 ki­şiy­le dok­tor­lar ge­li­yor.

ŞAHİN MEN­GÜ (Ma­ni­sa) – Sav­cı­lar fi­lan da bu sa­yı­ya dâhil mi?

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ge­le­ce­ğim, ge­le­ce­ğim ora­ya.

69 ta­ne öğ­ret­men var, 44 ta­ne ec­za­cı var, 37 ta­ne öğ­re­tim gö­rev­li­si var, 18 ta­ne sos­yal hiz­met uz­ma­nı var, 16 ta­ne psi­ko­log, 11 ta­ne mü­hen­dis var Sa­yın Bay­rak­tar.

NUS­RET BAY­RAK­TAR (İstan­bul) – En az…

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Evet. 11 ta­ne mü­hen­di­si siz bir tek­nik ele­man ola­rak az bul­du­nuz ve ta­bii “Emek­li var mı?” di­ye so­rul­du bir mes­lek­ta­şım, mil­let­ve­ki­li ar­ka­da­şım ta­ra­fın­dan. 6 ta­ne emek­li hâkim var ve ay­rı­ca 5 ta­ne de emek­li cum­hu­ri­yet sav­cı­mız var. 11 eder emek­li ve di­ğer mes­lek­ler­den de -on­la­rın dö­kü­mü yok- 169 ve do­la­yı­sıy­la, şu an­da 640 ya­pı­yor.

Bir de, yi­ne Sa­yın Bay­rak­tar “2007 yı­lıy­la il­gi­li kaç ra­por gel­di?” de­di­niz. 909 adet ra­por gel­di. Be­hiç Bey de bu­nu bi­raz ön­ce ko­nuş­ma­sın­da ifa­de et­miş­ti za­ten. Aşa­ğı yu­ka­rı ay­nı ra­kam­la­rı söy­le­mi­şiz 909 adet ra­por. Şu an­da tam önüm­de ra­kam yok, ama 480 ve­ya 480 kü­sur ta­ne ra­por­la il­gi­li olum­lu iş­lem ya­pıl­dı, ya­ni bu ra­por­la­rın ge­re­ği ifa edil­di. Di­ğer­le­ri­nin önem­li bir bö­lü­mü, bi­raz ön­ce mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rı­mı­zın da sor­du­ğu gi­bi öz­lük hak­la­rıy­la il­gi­li ora­da ça­lı­şan­la­rın ve fi­zi­ki mekânlar­la il­gi­li. Ta­bii bun­lar­la il­gi­li iyi­leş­tir­me yap­mak he­men müm­kün ol­mu­yor tak­dir eder­se­niz. Bi­raz son­ra mil­let­ve­ki­li ar­ka­daş­la­rı­mı­zın so­ru­la­rı­na ce­vap ve­rir­ken bu öz­lük hak­la­rıy­la il­gi­li du­ru­ma da te­mas ede­ce­ğim.

Şim­di, “İç gü­ven­lik­te de te­rör­le mü­ca­de­le­nin dı­şın­da Tür­ki­ye­’­de  so­run­lar ya­şa­nı­yor.” Sa­yın Asil sor­du bu so­ru­yu. “Aca­ba bu­nun ne­de­ni 2005’li yıl­lar­da yü­rür­lü­ğe gi­ren ye­ni Türk Ce­za Ka­nu­nu mu­dur, Ce­za Mu­ha­ke­me­le­ri Ka­nu­nu mu­dur?” di­ye bir so­ru yö­nelt­ti­ler. “Ye­ni ge­ti­ri­len hü­küm­ler mi aca­ba iş­te bu  kap­kaç­tır ve bu­na ben­zer bir­ta­kım adi suç­la­rın art­ma­sı­nın ne­de­ni?” di­ye sor­du­lar. Bu so­ru­ya Sa­yın Köy­lü, Ada­let Ko­mis­yo­nu­mu­zun Baş­kan Ve­ki­li ola­rak ce­vap ver­me­yi ar­zu et­ti. Ben de bu so­ru­nun ce­va­bı­nı ken­di­si­ne bı­ra­ka­ca­ğım, ama izin ve­rir­se­niz ben di­ğer­le­ri­ne ce­vap ve­re­yim.

Sü­re­miz var de­ğil mi efen­dim da­ha?

BAŞ­KAN – Var efen­dim.

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN  (An­tal­ya) – Ta­mam.

Şim­di, Sa­yın Ta­ner, ce­za in­faz ko­ru­ma me­mur­la­rı­nın -ki be­nim  me­sai ar­ka­daş­la­rım­dır- öz­lük hak­la­rı­nın, ya­ni ma­aş du­rum­la­rı­nın, gü­ven­lik ala­nın­da hiz­met su­nan di­ğer ku­rum­lar­da­ki gü­ven­lik ele­man­la­rı­nın aleyh­le­ri­ne fark­lı ol­du­ğu­nu ifa­de et­ti. “Bu­nun­la il­gi­li bir iyi­leş­tir­me ya­pa­cak mı­sı­nız Ada­let Ba­ka­nı ola­rak?” de­di. Ta­bii ben Ada­let Ba­ka­nı ola­rak bir iyi­leş­tir­me yap­mak is­te­rim, ama bu ta­bii hükûme­ti­mi­zin per­so­nel re­ji­miy­le il­gi­li, per­so­ne­lin ma­li ve öz­lük hak­la­rı­nı iyi­leş­tir­me­siy­le il­gi­li ge­nel ça­lış­ma­sı içe­ri­sin­de de­ğer­len­di­ri­le­cek olan bir hu­sus­tur. Ya­ni, ben Ada­let Ba­ka­nı ola­rak ken­di per­so­ne­li­min ma­a­şı­na zam ya­pa­mam, böy­le bir imkânım yok ama­…

AH­MET ER­SİN (İzmir) – Büt­çe­de ya­pa­bi­lir­si­niz.

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ta­bii yok. Ya­ni per­so­ne­lin ma­aş­la­rı­na yıl­da han­gi oran­da zam ya­pı­la­ca­ğı, bi­lin­di­ği gi­bi, her yıl ağus­tos ayın­da, ka­mu ça­lı­şan­la­rı sen­di­ka ve kon­fe­de­ras­yon­la­rı ile Ka­mu İş­veren Ku­ru­lu ara­sın­da­ki top­lu gö­rüş­me­ler es­na­sın­da gö­rü­şü­lür, ba­zen an­la­şı­lır, ba­zen an­la­şıl­maz, ama en so­nun­da iş­te hükûme­t… İlgi­li ya­sa ge­re­ği, 4688 sa­yı­lı Ya­sa ge­re­ği hükûme­te bı­rak­mış­tır ini­si­ya­ti­fi ve enf­las­yon ora­nı göz önün­de bu­lun­du­ru­la­rak per­so­nel ma­aş­la­rın­da iyi­leş­tir­me olur.

Ta­bi­i, Ada­let Ba­kan­lı­ğın­da ça­lı­şan­lar­la il­gi­li, hâkim ve sav­cı­la­rı­mız­la il­gi­li geç­ti­ği­miz Hükûmet dö­ne­min­de bir iyi­leş­tir­me ya­pıl­dı. Ta­bi­i, bi­zim yar­gı­da ken­di­sin­den hiz­met al­dı­ğı­mız ya­zı iş­le­ri mü­dü­rün­den tu­tu­nuz da mü­ba­şi­ri­ne, za­bıt kâti­bi­ne ka­dar, ta­bii in­faz ko­ru­ma me­mur­la­rı­na ka­dar per­so­ne­li­miz de var. On­lar­la il­gi­li bir iyi­leş­tir­me ya­pa­bil­miş de­ği­liz. Ama Sa­yın Ta­ne­r’­in bu be­ya­nı­nı, bu ko­nu­da ça­lış­ma ya­pıl­ma­lı­dır şek­lin­de bi­ze yö­nel­til­miş bir gö­rev ola­rak te­lak­ki edi­yo­rum. O ba­kım­dan, bu du­yar­lı­lı­ğı ne­de­niy­le te­şek­kür ede­rim. Ta­bi­i, mev­cut şart­lar içe­ri­sin­de ge­nel per­so­nel­le il­gi­li ma­aş dü­zen­le­me­le­ri ya­pı­lır­ken bu ko­nu­yu da on­la­rın en üst ami­ri ola­rak göz önün­de bu­lun­du­ra­ca­ğım.

Sa­yın Ta­ne­r’­in so­ru­su muy­du, is­mi tes­pit ede­me­mi­şim. So­ru ay­nen şöy­ley­di: “Bö­lü­cü­ba­şı­nın avu­kat­la­rıy­la gö­rüş­me­si han­gi ya­sal dü­zen­le­me­ye da­ya­lı­dır?” de­di­niz. Evet, ce­za­ev­le­rin­de tu­tuk­lu ve hü­küm­lü ola­rak bu­lu­nan­lar, haf­ta­da bir kez avu­kat­la­rıy­la gö­rüş­me imkânı­na sa­hip­ler ve on beş gün­de bir de bi­rin­ci de­re­ce ya­kın­la­rıy­la gö­rüş­me imkânı­na sa­hip­ler. Bah­si ge­çen şah­sın An­ka­ra­’­da de­vam et­mek­te olan bir da­va­sı var. Av­ru­pa İnsan Hak­la­rı Mah­ke­me­si­ne ce­za­e­vi ko­şul­la­rıy­la il­gi­li aç­mış ol­du­ğu bir da­va var. Bu ne­den­le de ay­rı­ca il­gi­li ya­sa­lar ge­re­ği avu­kat­la­rıy­la gö­rüş­me hak­kı mev­cut, o ne­den­le gö­rü­şü­yor. Tür­ki­ye­’­de tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­ler­le il­gi­li, avu­kat­la­rıy­la ve ya­kın­la­rıy­la gö­rüş­me­ye han­gi hü­küm­ler bağ­lan­mış­sa bun­dan her­kes ya­rar­la­na­cak­tır.

Ay­rı­ca “Ta­li­mat ve­ri­yor dı­şa­rı­ya. Bu­nun­la il­gi­li bir da­va açıl­dı mı?” den­di. Bu­nun­la il­gi­li de eğer böy­le bir dav­ra­nı­şı tes­pit edil­miş­se -ki yan­lış ha­tır­la­mı­yor­sam iki kez tes­pit edil­di- yi­ne il­gi­li ya­sa­la­ra gö­re bir ce­za ve­ri­li­yor. Geç­ti­ği­miz yıl böy­le bir ce­za uy­gu­lan­mış idi. Ta­bi­i, bu ce­za, ora­da­ki in­faz­da bir şekil de­ği­şik­li­ği, me­se­la hüc­re ce­za­sı gi­bi di­ye­bi­le­ce­ği­miz bir ce­za­dır. Bu sa­de­ce bir ki­şi­ye ait de­ğil, ta­bii Tür­ki­ye­’­de tu­tuk­lu ve hü­küm­lü olan, da­ha doğ­ru­su hü­küm­lü ola­rak bu­lu­nan her­kes için uy­gu­la­nan bir mü­ey­yi­de­dir.

Evet, Sa­yın Gök “3’ün­cü, 5’in­ci mad­de­ler­de bir de­ği­şik­lik yap­ma­yı dü­şü­nü­yor mu­su­nuz?” de­di­niz. Bir­çok öner­ge­ler var. Bir ba­ka­lım, in­ce­le­ye­ce­ğiz sı­ra­sı ge­lin­ce.

İSA GÖK (Mer­sin) – Bek­li­yo­ruz.

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Sa­yın Öz­de­mir “Ül­ke­nin yıl­lık suç ha­ri­ta­sı çı­ka­rı­lı­yor mu?” Kuş­ku­suz ki çı­ka­rı­lı­yor. Bu­nun­la il­gi­li, özel­lik­le İçiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı­mız, za­ten her yıl ge­le­nek­sel hâle gel­miş ça­lış­ma­lar ya­par ve bun­la­rı za­ten de­ğer­len­di­rir.

Za­ma­nım çok da­ral­dı. Ben ge­ri ka­lan so­ru­la­ra ya­zı­lı ce­vap ve­re­ce­ğim. Sa­yın Köy­lü­’­ye ge­ri ka­lan sü­re­yi kul­lan­dır­mak için çok da­…

OK­TAY VU­RAL (İzmir) – Sa­yın Baş­ka­nım, biz yü­rüt­me or­ga­nı­na so­ru­mu­zu yö­nelt­tik. Tak­dir eder­si­niz ki bu ko­nu­da yü­rüt­me­nin ge­tir­di­ği so­nuç­lar­la il­gi­li bir bağ­lan­tı var mı, yok mu? Sa­yın Ko­mis­yon Baş­ka­nı herhâlde yü­rüt­me­nin ye­ri­ne ce­vap ve­re­mez. O ba­kım­da­n…

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ben, ta­bii böy­le bir so­ru­ya ce­vap ver­mek­te âciz ol­du­ğum için pa­sı Sa­yın Köy­lü­’­ye at­ma­dım. Ken­di­si de­min “Ben ce­vap ver­mek is­ti­yo­rum.“ de­yin­ce ken­di­si­ni kır­mak is­te­me­dim.

OK­TAY VU­RAL (İzmir) – Ama, si­zin gö­rev ala­nı­nız.

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ba­kın, Türk Ce­za Ka­nu­nu, ce­za usul ya­sa­la­rı­mız­da ya­pı­lan de­ği­şik­lik­ler, ta­bii bun­la­ra uyum sağ­la­mak bir­den­bi­re müm­kün ol­ma­dı. Hat­ta, gü­ven­lik güç­le­ri­miz, bun­la­rın uy­gu­lan­ma­sıy­la il­gi­li ba­zı te­red­düt­ler ya­şa­dı­lar, ama bu te­red­düt­ler za­man­la or­ta­dan kalk­tı. He­le şim­di gel­miş ol­du­ğu­muz nok­ta­da bu ya­sa­lar­dan kay­nak­la­nan bir cid­di so­run ya­şan­ma­mak­ta­dır. Ni­te­kim, geç­ti­ği­miz yıl­lar­la kı­yas­lan­dı­ğın­da asa­yiş­le il­gi­li şu an­da cid­di iyi­leş­tir­me­ler ol­du­ğu­nu herhâlde siz de tes­pit edi­yor­su­nuz. Ama, Sa­yın Köy­lü­’­ye za­man kal­ma­dı.

BAŞ­KAN – Evet, te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Ba­kan.

Ta­sa­rı­nın tü­mü üze­rin­de­ki gö­rüş­me­ler ta­mam­lan­mış­tır.

Mad­de­le­ri­ne ge­çil­me­si­ni oy­la­rı­nı­za su­nu­yo­rum: Ka­bul eden­le­r… Ka­bul et­me­yen­le­r… Ka­bul edil­miş­tir.

Bir­le­şi­me on da­ki­ka ara ve­ri­yo­rum.

 

Ka­pan­ma Sa­a­ti: 22.41

 

DÖR­DÜN­CÜ  OTU­RUM

Açıl­ma Sa­a­ti: 22.57

BAŞ­KAN: Baş­kan Ve­ki­li Şük­ran Gül­dal MUM­CU

KÂTİP ÜYE­LER: Yu­suf COŞ­KUN (Bin­göl), Fa­toş GÜR­KAN (Ada­na)

BAŞ­KAN – Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin 20’nci Bir­le­şi­mi­nin Dör­dün­cü Otu­ru­mu­nu açı­yo­rum.

46 sı­ra sa­yı­lı Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın gö­rüş­me­le­ri­ne kal­dı­ğı­mız yer­den de­vam ede­ce­ğiz.

Ko­mis­yon? Bu­ra­da.

Hükûmet? Bu­ra­da.

Ta­sa­rı­nın 1’in­ci mad­de­si­ni oku­tu­yo­rum:

CE­ZA ÝNFAZ KU­RUM­LA­RI VE TU­TU­KEV­LERÝ ÝZLE­ME KU­RUL­LA­RI

KA­NU­NUN­DA  DEÐÝÞÝKLÝK  YA­PIL­MA­SI­NA ÝLÝÞKÝN KA­NUN TA­SA­RI­SI

MAD­DE 1- 14/6/2001 ta­rih­li ve 4681 sayýlý  Ce­za Ýnfaz Ku­rum­larý ve Tu­tu­kev­le­ri Ýzle­me Ku­rul­larý Ka­nu­nu­nun 2 nci mad­de­si­nin ikin­ci fýkrasý aþaðýda­ki þekil­de deðiþti­ril­miþtir.

"Ýzle­me ku­ru­lu, baþkan­la bir­lik­te beþ asýl  ve üç ye­dek üye­den oluþur. Üye­ler dört yýl için se­çi­lir. Sü­re­si do­lan üye­ler ye­ni­den se­çi­le­bi­lir."

BAŞ­KAN - 1’in­ci mad­de üze­rin­de, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na İzmir Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ah­met Er­sin söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Er­sin. (CHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

CHP GRU­BU ADI­NA AH­MET ER­SİN (İzmir) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nu, ya­ni 4681 sa­yı­lı Ya­sa­’­da de­ği­şik­lik içe­ren ka­nun ta­sa­rı­sı­nın 1’in­ci mad­de­si üze­rin­de Gru­bum adı­na, Cum­hu­ri­yet Halk Par­ti­si Gru­bu adı­na söz al­dım. He­pi­ni­zi say­gı­la­rım­la se­lam­lı­yo­rum.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu ce­za ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı­nın olu­şu­mu ve gö­rev­le­ri, yap­tı­ğı gö­rev­ler ben­den ön­ce­ki ko­nuş­ma­cı­lar ta­ra­fın­dan or­ta­ya atı­lan bir­ta­kım id­di­a­lar­la tar­tı­şıl­dı. De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ce­za in­faz ku­rum­la­rı ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı, ce­za ve tu­tu­kev­le­ri­ni zi­ya­ret ede­rek, ha­ber­li ve­ya ha­ber­siz zi­ya­ret ede­rek bu­ra­la­rın fi­zikî ko­şul­la­rı, bu­ra­da ka­lan hü­küm­lü ve tu­tuk­lu­la­rın ya­şam ko­şul­la­rı­nı in­ce­le­yip bu so­run­lar­la il­gi­li var­sa ek­sik­lik­ler, bun­la­rı ra­por hâli­ne ge­ti­rip il­gi­li mer­ci­le­re ve bu ara­da, ge­rek­ti­ğin­de Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu­na gön­de­ril­me­si­ne iliş­kin bir gö­rev­le­ri var. An­cak, şunu söy­le­mek is­te­rim: Ben beş yıl­dan be­ri Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nun­da gö­rev ya­pı­yo­rum ve bu beş yıl­lık sü­re için­de, bu ce­za ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rın­dan ge­len ra­por gör­me­dim. Ya­ni, bu ra­por­lar Ba­kan­lı­ğa gi­di­yor mu git­mi­yor mu bil­mi­yo­rum. Ger­çi, Sa­yın Ba­kan bu ko­nuy­la il­gi­li ba­zı açık­la­ma­lar yap­tı. An­cak, bir de­fa şunu söy­le­mek is­te­rim: Bu ya­sa de­ği­şik­li­ği Ada­let Ko­mis­yo­nun­da gö­rü­şül­dü, ama, bu ya­say­la ve bu de­ği­şik­lik­ler­le doğ­ru­dan doğ­ru­ya il­gi­li olan Mec­lis İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nun­da gün­de­me gel­me­di, bu ko­mis­yo­na gel­me­di. Oy­sa, Mec­lis İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu, ce­za ve tu­tu­kev­le­riy­le çok ya­kın­dan il­gi­li olan bir ko­mis­yon. Ni­te­kim, be­nim bu beş yıl­lık gö­rev sü­rem için­de he­men he­men Tür­ki­ye­’­de­ki bü­tün ce­za­ev­le­ri­ni gez­dik. Ora­da­ki tu­tuk­lu­lar­la, hü­küm­lü­ler­le gö­rüş­me­ler yap­tık, so­run­la­rı­nı din­le­dik, ra­por ha­li­ne ge­tir­dik ve bu ra­por­la­rı da yi­ne İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu Ka­nu­nu ge­re­ği il­gi­li ba­kan­lık­la­ra, ör­ne­ğin, ce­za ve tu­tu­kev­le­riy­le il­gi­li so­run­la­rı Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na ve Baş­ba­kan­lı­ğa, baş­ka so­run­lar­la il­gi­li ko­nu­la­rı, ra­por­la­rı da il­gi­li ba­kan­lık­la­ra gön­der­dik, ama, söz­de gön­der­dik. Çün­kü, ge­çen beş yıl­lık dö­nem­de, yap­tı­ğım araş­tır­ma­da, geç­ti­ği­miz mart ayı­na ka­dar bu ra­por­la­rın il­gi­li ba­kan­lık­la­ra ve Baş­ba­kan­lı­ğa gön­de­ril­me­di­ği, ya­ni, İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu­nun çek­me­ce­le­rin­de bi­rik­ti­ril­di­ği­ni öğ­ren­dim. Ni­te­kim, be­nim yap­tı­ğım gi­ri­şim­ler ve ver­di­ğim so­ru öner­ge­le­rin­den son­ra, top­lu­ca, hep­si bir­den, Mec­lis Baş­kan­lı­ğı ara­cı­lı­ğıy­la il­gi­li ba­kan­lık­la­ra gön­de­ril­di ya da ba­na öy­le bil­di­ril­di.

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, şim­di, 4681 sa­yı­lı Ya­sa­’­da ya­pı­lan de­ği­şik­lik­ler ne­le­ri içe­ri­yor?

Ya­sa­nın 2’nci mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sın­da­ki de­ği­şik­lik­le, ku­rul üye­le­ri­nin sa­yı­sı ar­tı­rıl­mış, ya­ni 5 asil üye­ye 3 ye­dek üye ila­ve edil­miş.

Ke­za 6’ncı mad­de­si­nin üçün­cü fık­ra­sın­da ya­pı­lan de­ği­şik­lik­le, ku­ru­lun ra­por dü­zen­le­me sü­re­si üç ay­da bir­den dört ay­da bi­re yük­sel­til­miş ve ke­za, yi­ne, 7’nci mad­de­si­nin ikin­ci fık­ra­sın­da ya­pı­lan de­ği­şik­lik­le de ku­rul­la­rın top­lan­ma sü­re­le­ri be­lir­til­miş.

An­cak, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bi­raz ön­ce, ben­den ön­ce ya­pı­lan ko­nuş­ma­lar­da, ce­za ve tu­tu­kev­le­rin­de sis­tem­li iş­ken­ce­le­rin sür­dü­ğü, de­vam et­ti­ği­ne iliş­kin id­di­a­lar ile­ri sü­rül­dü. İti­raf et­me­li­yim ki, bu beş yıl­lık sü­re için­de ce­za­ev­le­ri­ne yap­tı­ğı­mız zi­ya­ret­ler­de, ce­za ve tu­tu­kev­le­rin­de sis­tem­li bir iş­ken­ce ol­du­ğu­na iliş­kin bir tes­pi­ti­miz ol­ma­dı, an­cak, bu id­di­a­lar, bu şikâyet­ler ku­ru­lun olu­şu­mun­dan kay­nak­la­nı­yor, ya­ni ku­rul bu hâliy­le gü­ven ver­mi­yor. Ne­den gü­ven ver­mi­yor?

De­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, ba­kın, ce­za ve tu­tu­kev­le­ri­ni iz­le­me ku­rul­la­rı, o ye­rin ad­li yar­gı ada­let ko­mis­yo­nu ta­ra­fın­dan ve en bü­yük mül­ki ami­rin de yar­dı­mıy­la oluş­tu­ru­lu­yor ve ta­bii ki il­gi­li ka­mu ku­rum ve ku­ru­luş­la­rı, ka­mu ku­ru­mu ni­te­li­ğin­de­ki mes­lek ku­ru­luş­la­rın­dan da gö­rüş alı­nı­yor, an­cak, be­nim tes­pit­le­ri­me gö­re, ya­ni İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nun­da yap­tı­ğım beş yıl­lık ça­lış­ma sü­re­sin­ce, mes­lek ku­ru­luş­la­rın­dan her­han­gi bir gö­rüş alın­ma­dı­ğı, bu ku­rul­la­rın Ada­let Ko­mis­yo­nu Baş­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan re­sen ya da ço­ğun­luk­la da mül­ki ida­re ami­ri­nin yar­dım­la­rıy­la oluş­tu­rul­du­ğu, şah­sen bu be­nim tes­pi­tim­dir, bu­nu be­lirt­mek is­te­rim. Do­la­yı­sıy­la, böy­le ol­du­ğu için, bu ku­rul­lar, ce­za ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı bir resmî oto­ri­te hü­vi­ye­tin­de ve o ne­den­le­dir ki, gü­ven uyan­dır­mı­yor; o ne­den­le­dir ki, şikâyet­le­re ne­den olu­yor. Hâlbu­ki, bu ku­rul­la­rın, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, si­vil­leş­ti­ril­me­si la­zım. Ya­ni, ad­li yar­gı, Ada­let Ko­mis­yo­nu Baş­ka­nı re­sen de­ğil ya da en bü­yük mül­ki ami­rin yar­dı­mıy­la de­ğil, biz­zat ka­mu ku­rum ve ku­ru­lu­şu ni­te­li­ğin­de­ki mes­lek ör­güt­le­ri­nin öne­ri­le­riy­le o ku­rul­lar oluş­ma­lı. Eğer bir avu­kat ge­re­ki­yor­sa, ba­ro o ku­rul­da ki­min gö­rev­len­di­ri­le­ce­ği­ni tes­pit et­me­li, bir dok­tor ge­re­ki­yor­sa -ki, ge­re­ki­yor- o za­man onun kim ola­ca­ğı­na ta­bip oda­sı, o ilin, o ye­rin ta­bip oda­sı ka­rar ver­me­li ya da ec­za­cı la­zım­sa ec­za­cı­lar oda­sı, hat­ta, şunu da söy­le­ye­bi­li­rim, da­ha da ge­niş­le­te­bi­li­riz: O ilin ba­sın ku­ru­luş­la­rın­dan da bir tem­sil­ci bu­ra­ya dâhil edi­le­bi­lir, es­naf oda­sın­dan da, ti­ca­ret oda­sın­dan da üye­ler dâhil edi­le­bi­lir. Ya­ni, bu ku­rul­la­rın gü­ven uyan­dı­ra­bil­me­si için ve iş­le­vi­ni tam ola­rak ye­ri­ne ge­ti­re­bil­me­si için, ha­zır­la­dı­ğı ra­por­la­rın inan­dı­rı­cı ola­bil­me­si için bu resmî oto­ri­te ağır­lı­ğı­nı or­ta­dan kal­dır­mak la­zım. Sa­yın Ba­ka­nın em­rin­de ça­lı­şan bir ku­rul.  Sa­yın Ba­kan ken­di söy­le­di “Ba­na bağ­lı bir ku­rul.” di­yor. Doğ­ru­dur. Ce­za ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı, Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na bağ­lı ola­rak gö­rev ya­par ve yap­tı­ğı gö­rev­de, so­nuç­ta, ha­zır­la­dı­ğı ra­por­la­rı Ada­let Ba­kan­lı­ğı­na, cum­hu­ri­yet baş­sav­cı­lı­ğı­na ve­ya in­faz yar­gıç­lı­ğı­na gön­de­rir. Ama, iş­te ku­ru­lun olu­şu­mu ne­de­niy­le, olu­şu­mun­da­ki bu resmî oto­ri­te gö­rün­tü­sü ne­de­niy­le, ha­zır­la­dık­la­rı ra­por­lar çok da inan­dı­rı­cı ol­mu­yor, id­di­a­la­rı ve şüp­he­le­ri ak­la ge­ti­ri­yor.

Do­la­yı­sıy­la, de­ğer­li ar­ka­daş­la­rım, bu ku­rul­la­rın ça­lış­ma sü­re­le­ri­nin ne ka­dar ola­ca­ğı, ne ka­dar za­man­da bir top­la­na­ca­ğı çok önem­li de­ğil. Önem­li olan, ısrar­la söy­lü­yo­rum, ku­ru­lun ya­pı­sı­nı de­ğiş­tir­mek ve ce­za ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı şim­di­ki gö­rün­tü­süy­le gö­re­vi­ni tam ola­rak yap­mak­tan ma­zur­dur, gö­re­vi­ni tam ola­rak ya­pa­mı­yor. Çün­kü, git­ti­ği­miz yer­ler­de ce­za ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı­nın ce­za­ev­le­ri­ni zi­ya­ret edip et­me­di­ği­ni, ha­ber­li ya da ha­ber­siz zi­ya­ret edip et­me­dik­le­ri­ni sor­du­ğu­muz­da, kim­se bi­ze bu ce­za ve tu­tu­kev­le­ri iz­le­me ku­rul­la­rı­nın ne ol­du­ğu­nu bil­di­ği­ne iliş­kin bir gö­rüş söy­le­me­di. Ger­çek­ten, bu ku­rul­la­rın var­lı­ğı sa­de­ce Ba­kan­lık ta­ra­fın­dan bi­li­ni­yor, sa­de­ce Hükûme­ti o il­de tem­sil eden ki­şi ya da ku­ru­luş­lar ta­ra­fın­dan bi­li­ni­yor, ama ne tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­ler bu ko­nu­da bi­ha­ber ne de tu­tuk­lu ve hü­küm­lü ya­kın­la­rı böy­le bir ku­ru­lun olu­şu­mun­dan ha­ber­li de­ğil­ler. Ya­ni, bir ya­sa çı­ka­rıl­mış 2001 yı­lın­da ge­rek Av­ru­pa Bir­li­ği­nin ta­lep­le­ri ile ge­rek­se baş­ka, yurt dı­şın­da­ki baş­ka der­nek­le­rin, si­vil top­lum ku­ru­luş­la­rı­nın bas­kı­la­rıy­la bir ya­sa çı­ka­rıl­mış ama, gös­ter­me­lik bir ya­sa, iş­ler­li­ği ol­ma­yan bir ya­sa. İş­ler­li­ği ol­ma­yan ya­say­la iş­ler­li­ği ol­ma­yan ku­rul­lar oluş­tu­rul­muş.

O ne­den­le, ya­pı­la­cak en doğ­ru şey, ya­sa­da bu tür ufak de­ği­şik­lik­ler yap­mak ye­ri­ne, ya­sa­da kök­lü de­ği­şik­lik­ler yap­mak ge­re­kir. Bu de­ği­şik­lik­le­rin de ana­sı, ku­ru­lun ya­pı­sı­nı de­ğiş­tir­mek­tir.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Er­sin, lüt­fen sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız.

AH­MET ER­SİN (De­vam­la) – Ak­lı­ma gel­miş­ken söy­le­ye­yim. Bi­raz ön­ce, Sa­yın Ba­kan, ar­tık ku­rul ra­por­la­rı­nın Mec­lis İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu­na da zo­run­lu ola­rak gön­de­ri­le­ce­ği­ne iliş­kin bir öner­ge ge­lir­se des­tek­le­ye­ce­ği­ni söy­le­di. Ger­çek­ten bu olum­lu bir yak­la­şım. Mec­lis İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu­nu bu iz­le­me ku­rul­la­rı­nın ra­por­la­rı­nı de­net­le­yen bir ko­mis­yon ola­rak de­ğer­len­di­rip ve Mec­lis İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu­nu bu iz­le­me ku­rul­la­rıy­la bir­lik­te ce­za­ev­le­ri­ni de­net­le­yen bir ku­rum hâli­ne ge­tir­mek ge­re­kir.

He­pi­ni­ze te­şek­kür edi­yo­rum, say­gı­lar su­nu­yo­rum. (CHP ve DTP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür­ler Sa­yın Er­sin.

1’in­ci mad­de üze­rin­de De­mok­ra­tik Top­lum Par­ti­si Gru­bu adı­na, Di­yar­ba­kır Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Akın Bir­dal söz is­te­miş­tir.

Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Bir­dal. (DTP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

DTP GRU­BU ADI­NA AKIN BİR­DAL (Di­yar­ba­kır) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tu­kev­le­ri­ni İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­na iliş­kin, De­mok­ra­tik Top­lum Par­ti­si adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum. Say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum.

Şim­di kuş­ku­suz, bu iz­le­me ku­rul­la­rı­nın ne olup ol­ma­ma­sı ge­rek­ti­ği­ne iliş­kin gö­rüş­le­ri­mi­zi ve bi­raz son­ra öne­ri­le­ri­mi­zi su­na­ca­ğız, an­cak ön­ce şunu ka­bul et­mek ge­re­ki­yor: İnsan hak­la­rı­nın öz­ne­si, her­kes; kim­se­nin di­li­ne, di­ni­ne, cin­si­ye­ti­ne, ulu­sal, sı­nıf­sal ve et­nik kim­li­ği­ne bak­mak­sı­zın hak­lar­dan ve öz­gür­lük­ler­den eşit ve ser­best ya­rar­lan­ma­sı ön­gö­rül­mek­te­dir. Bu da hu­kuk dev­le­ti ol­ma­nın bir ge­re­ği­dir. Ör­ne­ğin, az ön­ce­ki ko­nuş­ma­lar­da “İş­te, şun­dan şun­dan ötü­rü mahkûm olan­la­rı biz ko­ru­yo­ruz ce­za­ev­le­rin­de.” de­ni­li­yor. Ne ya­pa­cak­tı­nız pe­ki? On­la­rın ya­şam hak­kı si­zin yü­küm­lü­lü­ğü­nüz­de ve so­rum­lu­lu­ğu­nuz al­tın­da de­ğil mi? Öy­le ol­du­ğu hâlde ko­run­ma­dı­ğı­na da­ir de çok ör­nek­ler var. Ör­ne­ğin, iki ör­ne­ği bi­zim gru­bu­muz adı­na ko­nu­şan Sa­yın Ay­la Akat ver­di, Di­yar­ba­kı­r… Ama 25 Ey­lül 1999’da­ki  Ulu­can­lar Nok­ta Kat­li­a­mı da at­lan­dı ve son­ra da Bay­ram­pa­şa ve di­ğer ör­nek­ler. Eğer Di­yar­ba­kı­r’­da­ki kat­li­a­mın fa­il­le­ri açı­ğa çı­ka­rı­lıp bu­gü­ne ka­dar ipe un se­ril­me­miş ve ce­za­lan­dı­rıl­mış ol­say­dı o in­san­lı­ğa kar­şı iş­len­miş suç, Ulu­can­la­r’­da ya da Bay­ram­pa­şa­’­da ya da 19 Ara­lık­ta­ki kat­li­am­lar ya­şan­ma­mış ola­cak­tı.

Şim­di, de­mok­ra­tik hu­kuk dev­le­ti, öl­dü­ren ola­maz. Hu­kuk dev­le­ti­nin var­lık ne­de­ni, ya­şa­tan ol­ma­sı­dır, hak­la­ra ve öz­gür­lük­le­re bağ­lı­lı­ğı­dır ve say­gı gös­ter­me­si­dir.

Şim­di, Tür­ki­ye'nin ka­bul et­ti­ği iki önem­li ulus­la­ra­ra­sı ve böl­ge­sel söz­leş­me­ler var: Bi­ri­si, Bir­leş­miş Mil­let­ler tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­re uy­gu­lan­ma­sı ge­re­ken mi­ni­mum stan­dart ku­ral­lar; ikin­ci­si de Av­ru­pa Kon­se­yin­ce çı­ka­rıl­mış ve Tür­ki­ye ta­ra­fın­dan yi­ne onay­lan­mış olan, tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­re uy­gu­lan­ma­sı ge­re­ken stan­dart ku­ral­lar­dır. Şim­di bu ku­ral­lar Tür­ki­ye­’­de uy­gu­lan­mak­ta mı­dır? Ha­yır. Ör­ne­ği­n… Ger­çek­ten bu geç sa­at­te hiç ge­ri­lim fa­lan ya­rat­mak ni­ye­ti­miz yok, ama, şunu söy­le­me­den ge­çe­me­ye­ce­ğim. Şim­di, Sa­yın Ba­kan di­yor ki: “Bu­ra­da, iş­ken­ce­nin sis­te­ma­tik ol­du­ğu­nu söy­le­mek ya da ce­za­ev­le­rin­de­ki ko­şul­la­rın ağır ve kö­tü ve in­san­lık dı­şı ol­du­ğu­nu söy­le­mek, bu yü­ce ça­tı al­tın­da­ki siz de­ğer­li ku­ru­la ve yü­ce Mec­li­se say­gı­sız­lık­tır.” di­yor. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan “Evet, doğ­ru” ses­le­ri)

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – Ba­kın, ba­kı­n… İzni­niz­le­…

MEH­MET CEY­LAN (Ka­ra­bük) – Doğ­ru söy­lü­yor.

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – Ba­kın, iz­ni­niz­le­… Ar­ka­daş­lar, bir Sa­yın Ba­kan, ga­li­ba, bil­gi ek­sik­li­ğin­den ola­bi­li­r… İzin ve­rir­sen din­le! Din­le­yin!

  Ben şim­di ör­nek ve­re­ce­ğim si­ze. Asıl say­gı­sız­lık, ger­çek­le­ri ört­bas et­mek­tir. Ba­kın, ben si­ze ör­nek ve­ri­yo­rum şim­di.

MEH­MET ER­DO­ĞAN (Ga­zi­an­tep) – Ha­in­le­r… Ha­in­le­ri unut­ma­ya­lım!

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) - Bir da­ki­ka­… İzin ve­rin... Şim­di ba­kın, izin ve­rin, izin ve­rin.

Şim­di, Sa­yın Ba­ka­nın bel­ki bil­gi­si­ne su­nul­ma­mış ola­bi­lir. Ger­çek­ten, ör­ne­ğin bil­gi ek­sik­li­ğiy­le Sa­yın Ba­kan bu­nu söy­lü­yor ola­bi­lir. Şim­di, ben ken­di­le­ri­ne, not al­sın­lar lüt­fen ve araş­tı­rıl­sı­n… Bir haf­ta ön­ce Te­kir­dağ Ce­za­e­vin­de, Er­dal Öz­do­ğan ce­za­e­vin­de iş­ken­ce gör­müş­tür ve Esen­yur­t’­ta üç ay ön­ce genç­ler bir gös­te­ri so­nu­cun­da gö­zal­tı­na alın­mış­lar­dır, iş­ken­ce gör­müş­ler­dir.

Ha şunu da söy­le­me­k… Ba­kın, biz söy­le­riz, me­rak et­me­yin. Biz bu­ra­da, ger­çe­ği ara­yan ve ger­çe­ğin açı­ğa çı­ka­rıl­ma­sı için biz bu­ra­da­yız. Şim­di ör­ne­ğin, da­ha geç­ti­ği­miz iki ay ön­ce, Sin­can Ce­za­e­vin­den Kı­rık­ka­le Ce­za­e­vi­ne sevk ol­muş­tur. Sevk ol­du­ğu gün, sevk edi­len­ler bü­yük darp gör­müş­ler­dir, iş­ken­ce gör­müş­ler­dir ve bu­nu, ai­le­le­ri ve iş­ken­ce gö­ren­le­rin di­re­ni­şi ve ça­ba­la­rı­mız so­nu­cu, bun­la­rın so­rum­lu­la­rı gö­rev­den uzak­laş­tı­rıl­mış­tır. Ba­kın, bu da iyi bir du­rum­dur. Şim­di Kı­rık­ka­le­’­de, böy­le ör­ne­ğin, bir du­rum ol­ma­ya­cak­tır, çün­kü ön­le­mi alın­mış­tır ve cay­dı­rı­cı ola­cak­tır.

Şim­di, ta­bi­i, az ön­ce Sev­gi­li Ufak Uras, Erol Za­va­r’­a iliş­kin bir şey at­tı, ama Sa­yın Ba­kan, za­man dar­lı­ğın­dan ya­nıt ve­re­me­di. Sin­can Ce­za­e­vin­de­… Bu ar­ka­daş kan­ser, do­kuz kez ame­li­yat ol­muş­tur ve şim­di ölü­mün sı­nı­rın­da­dır. Şim­di bu ar­ka­da­şı­mız için her tür­lü ça­ba­yı gös­ter­mek­te­yiz ve ben bu­nu Sa­yın Ba­kan­lı­ğın da dik­ka­ti­ne su­nu­yo­rum. E şim­di ya­şam hak­kı­na­… Ki bu bir der­gi­nin ya­zı iş­le­ri mü­dü­rü­dür.

Ar­ka­daş­lar, biz ön­ce ken­di içi­miz­de­ki ce­za­ev­le­ri­ni bir öl­dü­re­lim, yok ede­lim. Yok­sa, biz Tür­ki­ye'nin si­ya­si ta­ri­hin­de, gün ge­lip Tür­ki­ye'nin ce­za­ev­le­ri­ne dö­nüş­tü­rül­dü­ğü­nü de bi­li­yo­ruz, 12 Ey­lül ve son­ra­sı öy­le de­ğil mi? Ör­ne­ğin ara­nız­da bir­çok ar­ka­daş ora­lar­dan geç­miş­tir ya da geç­me­yen­ler ge­çen­le­re so­rar­lar­sa an­la­tır­lar. Ma­lum bir hikâye var: Düş­müş du­var­dan he­men gel­miş, “Ara­nız­da du­var­dan dü­şen var mı?” de­miş, “Yok.” “O za­man dü­şen gel­sin.” de­miş­ler. O za­man biz düş­me­yen­le­re an­la­ta­lım ar­ka­daş­la­rı­mız ki bir da­ha Tür­ki­ye­’­yi ce­za­ev­le­ri­ne dö­nüş­tür­me­ye­lim. Za­ten bir ül­ke­de eğer di­lin­den, kim­li­ğin­den, kül­tü­rün­den ötü­rü ken­di­si­ni öz­gür his­set­mi­yor­sa bi­ri­le­ri, o ül­ke­de hiç kim­se öz­gür de­ğil­dir. Bu ne­den­le he­pi­mi­zin ça­ba­sı, ger­çek­ten de­mok­ra­tik­le­şen, in­san hak­la­rı­na da­ya­lı ana­ya­sal ve ya­sal bir sis­te­mi ya­rat­mak ol­ma­lı­dır. 23’ün­cü Dö­ne­min de gö­re­vi bu ol­ma­lı­dır. Ne­den bir­bi­ri­mi­ze sa­ta­şı­yo­ruz, laf atı­yo­ruz ya da öf­key­le, ön yar­gıy­la ba­kı­yo­ruz? Biz Tür­ki­ye­’­de her­ke­sin bir ara­da ya­şa­ya­bi­le­ce­ği bir kül­tü­rü ya­rat­ma­ya ça­lı­şı­yo­ruz ve bu kül­tü­rün ya­ra­tıl­ma­sı­nın bel­ki kay­na­ğı, be­şi­ği de bu plat­form ola­bi­lir, bu ne­den­le bu ko­nu­da ça­ba gös­te­re­lim.

Ba­kın, şim­di ör­ne­ğin, ye­ni ce­za­ev­le­ri­nin açı­lı­şın­dan bir ar­ka­da­şı­mız, AK­P’­den de­ğer­li mil­let­ve­ki­li söz edi­yor. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan “AKP de­ğil, AK Par­ti” ses­le­ri) AK Par­ti­den, pe­ki, öy­le ol­sun, ne ola­cak. Efen­dim, ya­ni ba­kın şim­di ör­ne­ğin yıl­lar­ca, ay­lar­ca tar­tış­ma ol­du, AKP mi, AK Par­ti mi? Pe­ki, AK Par­ti ol­sun, ta­mam, AK Par­ti ol­sun.

MU­SA SI­VA­CI­OĞ­LU (Kas­ta­mo­nu) – Öy­le za­ten!

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – Ama, ka­rart­ma­ya­lım. AK Par­ti eğer ger­çek­ten AK Par­ti ola­cak­sa ha­ya­tı ka­rart­ma­ya­lım, top­lu­mu ka­rart­ma­ya­lım, Tür­ki­ye­’­yi ka­rat­ma­ya­lım.

MEH­MET CEY­LAN (Ka­ra­bük) – Siz ka­rar­tı­yor­su­nuz, Tür­ki­ye­’­yi siz ka­rart­ma­yın.

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – Yok­sa adı­nı­zın ne ol­du­ğu, ka­pak­ta ne ya­zı­lı ol­du­ğu önem­li de­ğil, ka­pa­ğı aç­tık­tan son­ra ne yaz­dı­ğı önem­li­dir.

De­ğer­li ar­ka­daş­lar, ba­kın, şim­di, emin olun, çok sa­yı­da ai­le baş­vu­ru­yor. Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nu üye­si ola­rak ba­na şu an­da dört beş dos­ya var ve ben de Ko­mis­yon üye­si ola­rak şu an­da bü­tün o mek­tup­la­rı oku­yup Ko­mis­yo­nu­mu­za su­na­ca­ğım. Ya­rın İnsan Hak­la­rı­nı İnce­le­me Ko­mis­yo­nun­da bir ön­gö­rü var, da­ha ön­ce ar­ka­daş­la­rı­mız­la ya­pı­lan ko­nuş­ma­lar­dan ve Sa­yın Baş­ka­nın da ya­rın gün­de­me ge­ti­re­ce­ği bir ko­nu: Ce­za­ev­le­riy­le il­gi­li bir alt ko­mis­yo­nun oluş­tu­rul­ma­sı. Böy­le bir ko­mis­yo­nun oluş­tu­rul­ma­sı ge­re­ki­yor. Ger­çek­ten bir yer­den baş­vu­ru ol­du­ğu za­man, ör­ne­ğin ya­rın, ba­kın bir­kaç gün ön­ce TA­YAD gel­di, ön­ce­ki gün TU­AD gel­di ve dün de yi­ne Sin­ca­n’­dan bir an­ne gel­di ve ya­rın da yi­ne Sin­ca­n’­dan an­ne­ler ge­le­cek­ler sa­at 12.00’de. Eğer Sin­can Ce­za­e­vin­de ne ya­şa­nı­lı­yor, ne olup bit­ti­ği­ni öğ­ren­mek is­te­yen ar­ka­daş­lar var­sa, za­man ayı­rır­lar­sa, o an­ne­le­ri alır ken­di­le­ri­ne ge­ti­ri­rim. Ama, ör­ne­ğin, son bir ör­nek: Bir an­ne do­kuz ay­dır oğ­lu­nu gö­re­mi­yor Sin­ca­n’­da, Ha­tun Ha­nım, dün iki gö­zü iki çeş­me, ağ­lı­yor. Şim­di ör­ne­ğin, an­ne­le­rin acı­sı­nı ve duy­gu­la­rı­nı ni­ye pay­laş­mı­yo­ruz?

SE­BA­HAT­TİN KA­RA­KEL­LE (Er­zin­can) – Şehit­le­rin an­ne­le­ri ne ola­cak?

ER­TE­KİN ÇO­LAK (Art­vin) – Baş­ka an­ne­ler de var!

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – Eğer, an­ne­le­rin, ör­ne­ğin 8 as­ke­rin, alı­ko­nul­muş olup da son­ra bı­ra­kı­lan 8 as­ke­rin Tür­ki­ye­’­ye ge­ti­ri­li­şin­den eğer çok se­vin­me­ye­cek bi­ri var­sa, o da en son ki­şi ola­cak­sa, bu ül­ke­nin Ada­let Ba­ka­nı ol­ma­lı. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler)

MEH­MET CEY­LAN (Ka­ra­bük) – Ko­nu­yu çar­pıt­ma­yın!

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – Ama ne ya­zık ki Sa­yın Ba­kan çok se­vin­me­di­ği­ni söy­lü­yor. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan gü­rül­tü­ler) Ha­yır, bü­tün an­ne­le­r…

MEH­MET CE­MAL ÖZ­TAY­LAN (Ba­lı­ke­sir) – Şehit an­ne­le­ri­nin ne­si var, be­nim an­ne­min ne­si var?

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – Ha­yır, ba­kın, bü­tün an­ne­ler, bü­tün an­ne­le­r… İzin ve­ri­n… Ba­kın, şim­di, ben bu­ra­da bü­tün an­ne­ler­den söz edi­yo­rum, bu 8 as­ke­rin 6’sı­nın an­ne­si Türk. Bu­ra­da şim­di an­ne­le­rin di­li­ni, kim­li­ği­ni ni­ye bu­ra­da­… An­ne­… On­la­rın göz­yaş­la­rı­nın ren­gi yok. O ne­den­le. Si­zin de an­ne­le­ri­niz var.

ER­TE­KİN ÇO­LAK (Art­vin) – Şehit ana­la­rı­nın ne­si var?

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – Ha­yır, bü­tün an­ne­le­ri­n… Ba­kın, hiç­bir an­ne ağ­la­ma­sın ve acı­la­rı ar­tık ya­şa­ma­sın. Bu da, ger­çek bir de­mok­ra­siy­le olur ve in­san hak­la­rı­na da­ya­lı bir ye­ni ana­ya­sa, de­mok­ra­tik, si­vil bir ana­ya­say­la olur.

BAY­RAM ÖZ­ÇE­LİK (Bur­dur) – Mec­li­se ka­dar gel­miş­sin, iş­te ger­çek de­mok­ra­si bu!

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – Ba­kın, si­zi bu­ra­ya ge­ti­ren ira­de ney­se, bi­zi de ge­ti­ren ira­de odur.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Sa­yın Bir­dal, lüt­fen sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız.

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – O ne­den­le, bu dü­zen­le­me ger­çek­ten si­vil ol­ma­lı­… Ör­ne­ğin, Ada­let Ko­mis­yo­nu be­lir­li­yor, Di­yar­ba­kır Ba­ro­sun­da 1 ta­ne ar­ka­da­şı­mız o ku­rul­da yer al­ma­mak­ta­dır ve Ada­let Ko­mis­yo­nun­ca atan­mak­ta­dır.

Şim­di, di­ler­se­niz şunu ya­pa­lım biz ar­ka­daş­lar, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri­…

MEH­MET CEY­LAN (Ka­ra­bük) – Tah­rik et­me­den, ge­ce ya­rı­sı tah­rik et­me­de­n…

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – 23’ün­cü Dö­nem, Tür­ki­ye'ye ye­ni bir say­fa aç­sın. Ge­lin, bu iz­le­me ku­rul­la­rı­nın da iş­le­vi­ni et­kin kı­la­bil­mek ve de ko­lay­laş­tı­ra­bil­mek için, ger­çek­ten, na­mus ci­na­yet­le­ri, ta­ciz, te­ca­vüz­ler ve yüz kı­zar­tı­cı suç­lar dı­şın­da ge­nel bir af çı­ka­ra­lım, top­lum­sal ba­rı­şın ilk adı­mı­nı ata­lım.

AH­MET KÜ­ÇÜK (Ça­nak­ka­le) – Te­rö­r… Te­rö­r…

AKIN BİR­DAL (De­vam­la) – Ben, bu­nu umut edi­yo­rum.

Say­gı­lar su­nu­yo­rum. (DTP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Bir­dal.

1’in­ci mad­de üze­rin­de, Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si Gru­bu adı­na Kı­rık­ka­le Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Os­man Dur­muş söz is­te­miş­tir.

Sa­yın Dur­muş, bu­yu­ru­nuz. (MHP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz on da­ki­ka­dır.

MHP GRU­BU ADI­NA OS­MAN DUR­MUŞ (Kı­rık­ka­le) – Sa­yın Baş­kan, say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri; yü­ce he­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si adı­na, 1’in­ci mad­de üze­rin­de söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, ce­za ve tu­tu­kev­le­ri ve ço­cuk ıslah mer­kez­le­ri, suç iş­le­yen ve su­ça eği­li­mi yük­sek olan bi­rey­le­rin ce­za­lan­dı­rıl­ma­sı, ruh­sal re­ha­bi­li­tas­yon­dan ge­çi­ril­me­si ve top­lu­ma ye­ni­den ka­zan­dı­rıl­ma­sı mis­yon ve gö­re­vi­ni yap­mak üze­re ta­sar­lan­mış ku­rum­lar­dır.

Say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri, 1968, özel­lik­le de 1984 yı­lın­dan son­ra bö­lü­cü te­rö­rün or­ta­ya koy­du­ğu şid­det olay­la­rı­nın Tür­ki­ye'de art­ma­sı so­nu­cu ce­za ve tu­tu­kev­le­rin­de­ki iş­lev de­ğiş­miş­tir. Ce­za­ev­le­ri, uzun sü­re, su­ça bu­laş­tı­rı­lan in­san­la­rın mi­li­tan­laş­tı­rıl­ma­sı, suç eği­lim­le­ri­nin ar­tı­rıl­ma­sı ve ıslah ola­cak ki­şi­yi, mağ­dur ve hak­lı iken ce­za gör­müş ki­şi psi­ko­lo­ji­si­ne sevk et­miş­tir. İde­o­lo­jik eği­tim ev­le­rin­de ye­ter­li ele­man bu­la­ma­yan­lar, bir kı­sım suç ku­ru­luş­la­rı ce­za­ev­le­ri­ni, eği­tim, şart­lan­dır­ma ve ide­o­lo­jik yön­len­dir­me yu­va­la­rı ola­rak kul­lan­mış­lar­dır. Ce­za­e­vi, uyuş­tu­ru­cu­nun, şid­det ve bas­kı­nın, maf­ya­laş­ma­nın oluş­tu­ğu, neş­vü­ne­ma bul­du­ğu alan­la­ra dö­nüş­müş­tür. İçiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı ve Ada­let Ba­kan­lı­ğı ce­za­ev­le­ri­nin iç gü­ven­li­ği­ni sağ­la­ya­maz, de­net­le­ye­mez hâle gel­miş­tir. Mi­li­tan­lar bir­çok gen­ci ölüm oruç­la­rı­na zor­la­mış, Ale­vi, Bek­ta­şi ana­lar ağ­lar­ken, ço­cuk­la­rı ora­da ör­güt ta­ra­fın­dan ölü­me mahkûm edil­miş “Oruç tu­ta­cak­sın, öle­cek­sin.” den­miş­tir.

Bu­gün ko­nuş­tu­ğu­muz ce­za­ev­le­ri­ni iz­le­me ko­mis­yon­la­rı, 57’nci Hükûme­tin ge­tir­di­ği, ger­çek­ten çağ­daş ye­ni­lik­ler­dir. Mi­li­tan­lar, dev­le­tin kon­tro­lün­de olan ce­za­e­vi­ne dev­let gir­me­ye kal­kı­şın­ca si­lah­la kar­şı­lık ver­miş­ler, yan­gın çı­kar­mış­lar ve ora­da­ki ma­sum ya da su­çu­nu çe­ken in­san­la­rı, te­rör ör­gü­tü­nün bas­kı kur­du­ğu ya da ka­der kur­ba­nı olan in­san­la­rı ora­da öl­dür­me­ye yel­ten­miş­ler­dir. Gü­ven­lik güç­le­ri bir an ön­ce gi­re­rek, bir kı­sım mahkûmla­rın mağ­dur ol­ma­ma­sı için bir ça­ba­nın içi­ne gir­miş­tir. O gün so­rum­lu bir ki­şi ola­rak, tüm ce­za­ev­le­rin­de hiç­bir va­tan­da­şı­mı­zı­n… Unut­ma­ya­lım, ce­za­e­vin­de ya­tan­la­rın hep­si Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti­’­nin va­tan­da­şı­dır. An­cak bir kıs­mı, Türk va­tan­da­şı­nın ca­nı­na kas­te­den te­rör ör­güt­le­ri­nin yön­len­dir­di­ği ka­til ve ca­ni­ler­dir. (MHP ve AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar) Ce­za­ev­le­ri­miz­de keş­ke on­lar da ıslah ola­bil­se, keş­ke on­lar da top­lu­ma ka­zan­dı­rı­la­bil­se, ana­lar ağ­la­ma­sa.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, bu­ra­da ifa­de edil­di­ği gi­bi bi­ri­le­ri ma­sum de­ğil. Bi­ri­le­ri el­le­ri­nin ka­nıy­la yön­len­dir­dik­le­ri­… Bu­gün dağ­da mü­ca­de­le ve­ren genç in­san­la­rın, va­tan sa­vun­ma­sı ya­pan in­san­la­rın ka­nı­nın on­la­rın elin­de ol­du­ğu­nu her­kes bi­li­yor. Bu­ra­da ge­lip mağ­dur ola­nın hu­ku­ku­nu ko­ru­mu­yo­ruz, bu­ra­da şehit ai­le­si­nin hu­ku­ku­nu ko­ru­mu­yo­ruz, öle­nin, öl­dü­rü­le­nin, ka­dı­nın, ço­cu­ğun, yaş­lı­nın, köy­lü­nün, çift­çi­ni­n… Bu Ağ­rı­’­nın ola­bi­lir, bu Va­n’­ın ola­bi­lir, bu Şır­na­k’­ın ola­bi­lir. Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti dev­le­ti tüm va­tan­daş­la­rı­nı bi­rin­ci sı­nıf va­tan­daş ola­rak gör­müş ve gö­zet­miş­tir. Ni­te­kim, bu ce­za ve tu­tu­kev­le­ri­ni iz­le­me ku­ru­lu hiç­bir va­tan­da­şı­mı­zın bur­nu­nun ka­na­ma­ma­sı için alın­mış bir ted­bir­dir.

De­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri, he­ki­min gö­re­vi in­sa­nı sağ­lı­ğa ka­vuş­tur­mak­tır. Ölüm oruç­la­rı­na mu­ha­tap olan genç­le­re za­ma­nın­da mü­da­ha­le et­mez­se­niz, aç­lık sü­re­ci bel­li bir sü­re de­vam eder­se “Kor­sa­koff sen­dro­mu” de­di­ği­miz ge­ri­ye dö­nü­şü­mü ol­ma­yan si­nir­sel be­yin ha­ra­bi­ye­ti olu­yor, felç­ler olu­şu­yor, yü­rü­me­si güç­le­şi­yor, or­yan­tas­yo­nu güç­le­şi­yor. Bir an ön­ce on­la­rı top­lu­ma, sağ­lı­ğı­na ka­vuş­tur­ma­k… As­ga­ri­sin­den bel­ki piş­man olur, yap­tı­ğın­dan dö­ner, ai­le­si­nin, an­ne­si­nin ba­ba­sı­nın ya­nı­na gi­der di­ye sa­ğalt­ma­ya biz ça­lı­şır­ken, he­kim­le­ri­miz ör­güt ta­ra­fın­dan teh­dit edi­li­yor­du ve çö­züm ola­rak, üzü­le­rek ifa­de ede­yim, ta­bip oda­sı da, Mad­rid Söz­leş­me­si bil­mem ne söz­leş­me­si di­ye ölü­mü teş­vik edi­yor­du o gü­nün şart­la­rın­da. Biz bu­nun mü­ca­de­le­si­ni ya­pı­yor­duk. El­bet­te suç iş­le­miş­ler­di, ör­güt üye­le­riy­di, ama bi­ze gö­re in­san­dı on­lar. Ce­nev­re Söz­leş­me­si­’­ne gö­re he­ki­min gö­re­vi de in­sa­na yar­dım et­mek, sağ­lı­ğı­na ka­vuş­tur­mak­tır. Biz bu­nu yap­tık.

Edir­ne­’­de sağ­lık mü­dü­rü is­ti­fa et­mek zo­run­da kal­dı. Nu­mu­ne has­ta­ne­sin­de bir­çok he­kim iz­ne ay­rıl­mak zo­run­da kal­dı. Ama, ro­tas­yon­lar­la o in­san­la­rın bir kıs­mı­nı, biz, ha­ya­ta ve top­lu­ma ka­zan­dır­dık.

Say­gı­de­ğer mil­let­ve­kil­le­ri, dev­le­tin top­lum­dan tec­rit edip jan­dar­ma ve gar­di­yan de­ne­ti­mi­ne al­dı­ğı tu­tuk­lu­la­rın can gü­ven­li­ği sağ­la­na­mı­yor­du. 2001 yı­lın­da dev­let ce­za­ev­le­ri­ne gir­me­ye kalk­tı­ğın­da si­lah­la kar­şı­lan­dı. Bu, de­mok­ra­si­mi­zin ayı­bıy­dı.

Bu­gün (F) ti­pi ce­za­ev­le­ri­ne kar­şı çı­kan­lar, bu­gün (E) ti­pi ce­za­ev­le­ri­ne kar­şı çı­kan­lar, mi­li­tan eği­ti­mi­ne ye­ter­li mekân bu­la­ma­dık­la­rı için­dir. Çün­kü ora­da, in­san­ca din­le­ne­bi­le­ce­ği, te­le­viz­yon sey­re­de­bi­le­ce­ği, ga­ze­te oku­ya­bi­le­ce­ği, or­tak spor ya­pa­bi­le­ce­ği alan­la­ra sa­hip mekânlar oluş­tu­rul­muş­tu. Zan­ne­di­yo­rum sa­yı­la­rı on be­şi geç­ti, o gün sa­yı­la­rı da­ha az­dı bu ce­za­ev­le­ri­nin.

Suç iş­le­yen ta­bii ki ıslah edil­mek için bir ye­re yer­leş­ti­ri­le­cek, ama ora­da­ki bu in­sa­na ikin­ci bir ce­za ve­re­mez­si­niz. Ce­za­yı hâkim ver­miş, siz, ona, ora­da in­san­ca ya­şa­ya­bi­le­ce­ği -ama ba­zı hür­ri­yet­le­ri­nin kı­sıt­lan­dı­ğı bir ki­şi­yi ko­nu­şu­yo­ruz- ba­zı imkânlar ve­re­cek­si­niz.

Ben Ba­ka­nım­dan is­tir­ham edi­yo­rum, ce­za­ev­le­ri­miz­de her al­tı ay­da bir mahkûmla­rı­mı­zın sağ­lık kon­trol­le­ri ya­pı­la­bil­me­li, as­ga­ri­sin­den bir ak­ci­ğer fil­mi çe­ki­le­bil­me­li. Çün­kü, bun­lar top­lu­ma ge­ri dön­dük­le­rin­de ve­rem­li, kan­ser­li ya da as­tım­lı, psi­ko­lo­ji­si bo­zul­muş in­san­lar ola­rak dön­dü­rü­le­mez. Onun için, ül­ke ge­le­ce­ği­ne ve bir­li­ği­ne kas­te­den te­rö­rist­le­ri bir an için bir ta­ra­fa bı­ra­kır­sak, di­ğer­le­ri -ka­za, ka­der, ney­se- bir suç iş­le­miş­ler, onun ce­za­sı­nı da çe­ki­yor­lar. O hâlde, biz on­la­rı ne ya­pıp ne ya­pıp re­ha­bi­li­te et­me­li­yiz, top­lu­ma ka­zan­dır­ma­lı­yız.

Ta­bi­i, bi­raz ev­vel bir kı­sım ar­ka­daş­la­rım ifa­de et­ti­ler, sa­de­ce bu yıl 20 bin in­sa­nı­mız ce­za­e­vi­ne gir­miş. Kap­kaç te­rö­rü İstan­bu­l’­u al­mış kap­la­mış. O hâlde, yok­sul­luk, aç­lık, bu tür, in­san ha­ya­tı­na kas­te­den, ma­la, ca­na za­rar ve­ren ey­lem­le­re fır­sat ve­ri­yor.

O hâlde, ben bu­ra­dan bir de­fa da­ha is­tir­ham edi­yo­rum: Tür­ki­ye­’­de is­tih­dam alan­la­rı ya­ra­tıl­ma­lı. Tür­ki­ye­’­de so­kak ço­cuk­la­rı­nın, mad­de ba­ğım­lı­sı ço­cuk­la­rın, o ge­çi­ci dep­rem ko­nut­la­rın­da, bir mekânda mes­lek ka­zan­dı­rıl­ma­sı ve top­lu­ma ka­zan­dı­rıl­ma­sı gi­ri­şim­le­ri­nin sağ­lan­ma­sı la­zım. Biz, ka­der mahkûmla­rı­nı ken­di­miz­den ay­rı dü­şü­ne­me­yiz. Ha­pis­ha­ne­den çık­tık­tan son­ra bun­lar ara­mı­za ka­rı­şa­cak. Ye­ni­den suç eği­lim­le­ri oluş­ma­ma­lı­dır. Onun için de Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­nin so­rum­lu­lu­ğu bü­yük­tür. Biz de­ği­şik öner­ge­ler ver­dik. İzle­me ko­mis­yo­nu­na ce­za­e­vi dok­to­ru da ye­dek üye ola­rak gir­me­li­dir di­yo­ruz.

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

BAŞ­KAN – Lüt­fen sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız Sa­yın Dur­muş.

OS­MAN DUR­MUŞ (De­vam­la) – Bu­ra­da söy­le­di­ği­miz şey şudur: Ger­çek­ten ce­za­e­vi şart­la­rın­da gö­re­vi­ni kö­tü kul­la­nan, şid­det kul­la­nan in­san­lar var­sa, on­la­rın ce­za­e­vi re­vi­rin­de­ki he­ki­min def­te­rin­de pro­to­kol nu­ma­ra­sıy­la ka­yıt­lı ol­ma­sı la­zım. Ya­ra­la­ma­nın ti­pi­nin be­lir­til­me­si la­zım. Eğer, ce­za­e­vi he­ki­mi Hi­pok­rat ye­mi­ni­ne sa­dık, sa­mi­mi, dü­rüst bir he­kim ise, bu iz­le­me ku­ru­lun­da, o ha­pis­ha­ne­de­ki fi­zik şart­la­rı, yö­ne­tim bi­çi­mi­ni ak­ta­ra­bil­me­li. Ma­dem ye­dek üye arı­yo­ruz, bu öner­ge­ye des­tek ve­rir­se­niz, o ye­dek üye­nin bi­ri­si, eğer uy­gun ki­şi ise, ce­za­e­vi he­ki­mi ol­ma­lı­dır di­ye dü­şü­nü­yo­rum. Bi­ze fiz­yo­te­ra­pist la­zım, bu he­ye­te nö­ro­log la­zım. İnsan­la­rın nö­ro­lo­jik araz­la­rı olu­yor. Do­la­yı­sıy­la, bu­ra­da çı­kıp te­rör ör­gü­tü­nün ül­ke­yi ka­na bo­ya­dı­ğı bu gün­de, çok ma­sum bi­ri­le­ri­ni sa­vu­nu­yor poz­la­rı­na bü­rü­ne­rek, Tür­ki­ye Bü­yük Mil­let Mec­li­si­ni ve Türk dev­le­ti­ni töh­met al­tın­da bı­rak­ma­ya hiç kim­se­nin hak­kı yok­tur! (MHP ve AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

(Mik­ro­fon oto­ma­tik ci­haz ta­ra­fın­dan ka­pa­tıl­dı)

OS­MAN ÖZ­ÇE­LİK (Si­irt) – Ne ala­ka­sı var!

OS­MAN DUR­MUŞ (De­vam­la) - Ve be­nim Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti va­tan­daş­la­rı­nın hiç­bi­ri­si­ne iş­ken­ce ya­pıl­ma­sı­na gön­lüm ra­zı de­ğil. Mil­li­yet­çi Ha­re­ket Par­ti­si iş­ken­ce­yi in­san­lık ayı­bı ve yüz kı­zar­tı­cı suç ola­rak  gö­rü­yor.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Dur­muş.

OS­MAN DUR­MUŞ (De­vam­la) – Biz, bu­ra­da öner­ge­le­ri­miz­le des­tek­le­me­ye ça­lış­tı­ğı­mız bu ya­sa­nın ce­za­e­vi şart­la­rı­nı bi­raz da­ha iyi şart­la­ra ge­ti­re­ce­ği­ni umu­yo­ruz.

Yü­ce He­ye­ti­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (MHP ve AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – 1’in­ci mad­de üze­rin­de şah­sı adı­na Bat­man Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Meh­met Emin Ek­men söz is­te­miş­tir.

Sa­yın Ek­men, bu­yu­ru­nuz. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

Sü­re­niz beş da­ki­ka­dır.

MEH­MET EMİN EK­MEN (Bat­man) – Sa­yın Baş­kan, de­ğer­li mil­let­ve­kil­le­ri; Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı ve Tu­tuk Ev­le­ri İzle­me Ku­rul­la­rı Ka­nu­nun­da De­ği­şik­lik Ya­pıl­ma­sı­na İliş­kin Ka­nun Ta­sa­rı­sı­’­nın 1’in­ci mad­de­si­ne iliş­kin ola­rak şah­sım adı­na söz al­mış bu­lu­nu­yo­rum.

Say­gı­de­ğer üye­ler, şüp­he­siz ki, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti dev­le­ti ku­rul­du­ğu gün­den bu ya­na sü­rek­li bir te­kem­mü­li­yet içe­ri­sin­de hem de­mok­ra­tik stan­dart­lar açı­sın­dan hem in­san hak­la­rı uy­gu­la­ma­la­rı açı­sın­dan hem de sı­ra­dan bir va­tan­da­şı­mı­zın ya­şam ka­li­te­si açı­sın­dan bir iler­le­me içe­ri­sin­de sey­ret­mek­te­dir ve mut­la­ka ki, her bi­ri­mi­zin sa­de­ce ce­za­ev­le­ri hu­su­sun­da de­ğil, sa­de­ce in­san hak­la­rı ala­nın­da de­ğil, sa­de­ce de­mok­ra­si ve hu­kuk ala­nın­da de­ğil, ya­şa­mın bir­çok ala­nın­da geç­mi­şe iliş­kin eleş­ti­re­bi­le­ce­ği­miz bir­çok ör­nek bu­lu­na­bil­mek­te­dir ve her bi­ri­mi­zin geç­miş­te bir­çok nok­ta­da fark­lı acı­lar ya­şa­dı­ğı da bir ger­çek­lik­tir ve önü­mü­ze ge­len ta­sa­rıy­la dü­zen­le­nen ce­za­ev­le­ri­ne iliş­kin ola­rak da bu yü­ce Mec­li­sin ça­tı­sı al­tın­da bu­gün mil­le­tin tem­sil­ci­si ola­rak gö­rev ya­pan bir kı­sım ar­ka­daş­la­rı­mı­zın da in­san hak­la­rı­na ve hu­ku­ka ay­kı­rı bir­ta­kım mu­a­me­le­le­re ma­ruz kal­dı­ğı da bi­lin­mek­te­dir. El­bet­te ki geç­mi­şi­miz­den ders al­ma­lı­yız ve geç­mi­şi­mi­zi eleş­tir­me­li­yiz. An­cak, sev­gi­li ar­ka­daş­lar, geç­miş­ten bir­ta­kım acı olay­la­rı or­ta­ya ko­yar­ken bu­gün için­de bu­lun­du­ğu­muz du­ru­mu da gör­mez­den gel­mek sa­nı­rım in­saf ve hak­ka­ni­yet duy­gu­la­rıy­la ör­tü­şe­bi­lir bir du­rum ol­ma­ya­cak­tır.

Av­ru­pa Bir­li­ği uyum sü­re­ciy­le bir­lik­te çe­şit­li hükûmet­le­rin at­mış ol­du­ğu adım­lar 2002’de AK Par­ti Hükûmet­le­riy­le bir­lik­te hız­la­na­rak de­vam et­miş ve bu­gün Av­ru­pa Bir­li­ğin­den mü­za­ke­re ta­ri­hi al­mış bir ül­ke ko­nu­mun­da­yız. Ve bu sü­re içe­ri­sin­de de­mok­ra­tik alan­la­rın iyi­leş­ti­ril­me­sin­de, dev­let-mil­let iliş­ki­le­ri­nin dü­zen­len­me­sin­de, in­san hak­la­rı­nın ön­ce­len­me­sin­de, öz­gür bi­re­yi esas alan bir re­fah dev­le­ti­ne ulaş­mak­ta cid­di bir şekil­de me­sa­fe ka­tet­ti­ği­miz ya­dır­ga­na­maz bir tes­pit ola­rak önü­nü­ze ko­nu­la­bi­lir di­ye dü­şün­mek­te­yim.

El­bet­te ki geç­mi­şi eleş­tir­me­li­yiz. An­cak, Av­ru­pa Kon­se­yi İnsan Hak­la­rı Ko­mi­ser­li­ği­nin ve Av­ru­pa İş­ken­ce­yi Ön­le­me Ko­mi­te­si­nin son iki üç yıl­da­ki ra­por­la­rın­da iş­ken­ce­yi ön­le­me ve ce­za­ev­le­ri­nin du­ru­mu ko­nu­sun­da Tür­ki­ye­’­yi ör­nek ola­rak gös­ter­me­si­ni de gör­mez­den ge­le­me­yiz. Ve yi­ne ay­nı şekil­de, Av­ru­pa İnsan Hak­la­rı Mah­ke­me­si­ne ya­pı­lan baş­vu­ru­lar­da, baş­ta F tip­le­ri ol­mak üze­re Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti ce­za­ev­le­rin­de mahkûm ola­rak bu­lu­nan va­tan­daş­la­rın tec­ri­de iliş­kin baş­vu­ru­la­rı­nın Av­ru­pa İnsan Hak­la­rı Mah­ke­me­si ta­ra­fın­dan red­de­dil­di­ği­ni de gör­mez­den ge­le­me­yiz. Ya­ni, biz, Av­ru­pa İnsan Hak­la­rı Mah­ke­me­si­nin işi­mi­ze ge­len bir kı­sım ka­rar­la­rı­nı ta­bii ki bu­ra­da di­le ge­ti­re­rek yan­lış uy­gu­la­ma­la­ra dik­kat çek­me­li­yiz. Ama, anıl­dı­ğı ka­dar sı­kın­tı­lı bir du­ru­mun ol­ma­dı­ğı da Av­ru­pa Kon­se­yi­nin ve Av­ru­pa İnsan Hak­la­rı Mah­ke­me­si­nin de­ği­şik ra­por­la­rıy­la da tes­pit edil­miş­tir.

Sev­gi­li ar­ka­daş­lar, Sa­yın Ba­kan bu­ra­dan çok ce­sur ve çok net bir çı­kış yap­tı ve eğer Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti sı­nır­la­rı içe­ri­sin­de her­han­gi bir ce­za­e­vin­de sis­te­ma­tik bir iş­ken­ce, bir kö­tü mu­a­me­le ve­ya­hut da in­san hak­la­rı­na ay­kı­rı bir du­rum var ise bu ül­ke­nin Ada­let Ba­ka­nı ola­rak bun­la­rı araş­tır­ma­ya ve so­ruş­tur­ma­ya ha­zır ol­du­ğu­nu di­le ge­tir­di ve he­men ar­dın­dan kür­sü­ye ge­len bir baş­ka sa­yın ko­nuş­ma­cı da, ya­kın za­man­da ya­şa­nan bir­ta­kım olay­la­rın ar­dın­dan Ada­let Ba­kan­lı­ğı­nın aç­mış ol­du­ğu so­ruş­tur­ma­lar­la il­gi­li­le­rin ce­za­lan­dı­rıl­dı­ğı­nı ve bu du­ru­mun da olum­lu bir tes­pit ola­rak kay­da geç­me­si ge­rek­ti­ği­ni be­lirt­ti. O hâlde, sev­gi­li ar­ka­daş­lar, bir­ta­kım uy­gu­la­ma­cı­la­rın, bü­rok­ra­si­nin de­ği­şik ka­de­me­le­rin­de yer alan gö­rev­li­le­rin yap­mış ol­du­ğu ha­ta­lı uy­gu­la­ma­la­rı bu­gün si­ya­si ik­ti­da­ra teş­mil ede­rek ka­ram­sar ve ka­ran­lık tab­lo­lar çiz­me­nin ül­ke ger­çek­le­riy­le ör­tüş­me­di­ği­ni dü­şün­mek­te­yim. Bu­gün, de­mok­ra­si­ye, in­san hak­la­rı­na, öz­gür­lü­ğe ve bi­re­ye inan­mış bir Hükûmet iş­ba­şın­da­dır ve bu Hükûmet, ge­rek Mec­lis­ten ge­rek dı­şa­rı­dan ken­di­si­ne bu hu­sus­lar­da ge­len bü­tün şikâyet­le­ri dik­kat­le iz­le­mek­ten ve ge­re­ken ted­bir­le­ri al­mak­tan da ge­ri dur­ma­mak­ta­dır. O hâlde, Hükûme­tin bu du­yar­lı­lı­ğı­nın bir tes­pit ola­rak kay­da geç­me­si ge­re­kir­ken, alı­şıl­mış bir söy­lem ile, sis­te­ma­tik iş­ken­ce­den, sis­te­ma­tik uy­gu­la­ma­lar­dan ve Av­ru­pa Bir­li­ği­nin da­hi tes­pit et­me­di­ği­…

BAŞ­KAN – Sa­yın Ek­men, lüt­fen, sö­zü­nü­zü ta­mam­la­yı­nız.

MEH­MET EMİN EK­MEN (De­vam­la) – Av­ru­pa Bir­li­ği­nin da­hi olum­lu bir tes­pit ola­rak Tür­ki­ye­’­yi ör­nek ül­ke gös­ter­di­ği bir nok­ta­da, bir­ta­kım bi­rey­sel, bir­ta­kım yan­lış uy­gu­la­ma­la­rı, Tür­ki­ye ce­za­ev­le­ri­nin ta­ma­mın­da de­vam eden uy­gu­la­ma­lar gi­bi bu­ra­da or­ta­ya koy­ma­nın, mev­cut Hükûme­te ve ce­za­e­vi yö­ne­ti­mi­nin bağ­lı ol­du­ğu Sa­yın Ada­let Ba­ka­nı­mı­za bir hak­sız­lık ol­du­ğu ka­na­a­tin­de­yim.

Bu mad­de­de ya­pı­la­cak de­ği­şik­lik ile ku­rul­la­rın sü­rek­li ola­rak as­li iş­lev­le­ri­ni ye­ri­ne ge­tir­me­si, as­li üye­le­rin bu­lun­ma­dı­ğı du­rum­lar­da ye­dek üye­ler­le des­tek­len­me­si sağ­la­na­cak­tır. Sa­yın Ba­kan da di­le ge­tir­di, ken­dim de bir öner­gey­le bir tek­lif­te bu­lun­dum. El­bet­te ki bu ta­sa­rı dört dört­lük, mü­kem­mel bir ta­sa­rı de­ğil­dir, öner­ge­ler­le des­tek­le­ne­cek­tir ve or­ta­ya, Mec­li­sin or­tak ira­de­siy­le, ka­bul edi­le­bi­lir, be­nim­se­ne­bi­lir bir so­nuç çı­ka­cak­tır.

He­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum. (AK Par­ti sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ek­men.

1’in­ci mad­de üze­rin­de şah­sı adı­na Bur­sa Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Meh­met Tun­çak söz is­te­miş­tir.

Sa­yın Tun­ça­k…

Şah­sı adı­na söz is­te­yen İstan­bul Mil­let­ve­ki­li Sa­yın Ufuk Uras, bu­yu­ru­nuz.

Beş da­ki­ka sü­re­niz var­dır.

UFUK URAS (İstan­bul) – Efen­dim, te­şek­kür ede­rim.

Biz­ler hu­ku­kun üs­tün­lü­ğü­ne ina­nı­yor­sak, ada­let mül­kün te­me­liy­se, ada­le­tin “t”­si düş­tü­ğü za­man “ada­le mül­kün te­me­li” olu­yor. O yüz­den her ze­min­de hu­ku­kun üs­tün­lü­ğü bi­zim açı­mız­dan çok önem­li.

Şim­di, bi­ze ce­za­e­vin­den ge­len bir di­zi mek­tup var. Tür­ki­ye­’­de var olan iyi­leş­tir­me­le­re kar­şın, bu iş­ken­ce va­ka­la­rı ko­nu­sun­da de­min­den be­ri sö­zü edi­len ”sis­te­ma­tik iş­ken­ce” sö­zü, la­fı­… Eşi­ği ne­dir, ben an­la­ya­bil­miş de­ği­lim. Sa­yın Ba­kan, ka­çın­cı sa­yı­dan son­ra sis­te­ma­tik iş­ken­ce ola­cak? 347, 348, 16,15? Me­se­la, 2007 yı­lın­da, Ne­sin Vak­fı­nın ço­cuk­la­rı­nın ne ka­dar ağır bir iş­ken­ce­den ge­çi­ril­di­ği­ni ga­ze­te­ler­den oku­duk. Kü­çü­cük ço­cuk­lar bun­lar. Bu, be­nim için ye­ter­li. Do­la­yı­sıy­la, ne ya­pıp edip sis­tem­li olan ya da ol­ma­yan, ama “sı­fır iş­ken­ce”­yi ger­çek­leş­tir­me­miz açı­sın­dan iz­le­me ko­mi­te­le­ri­ni­zin du­ru­mu iz­ler hâle çı­kar­mak, onu da­ha iş­lev­sel du­ru­ma ge­tir­mek, ya­ni, as­lın­da ulus­la­ra­ra­sı norm­la­ra uy­gun bir ze­mi­ni hep bir­lik­te oluş­tur­ma­lı­yız. Ör­ne­ğin, ce­za­ev­le­ri­miz­de an­gar­ya­ya da­ya­lı bir ça­lış­ma yön­te­mi var mı­dır, yok mu­dur? Ba­na ge­len şikâyet­ler­de bu­nun ol­du­ğu­nu gö­rü­yo­rum. Ör­ne­ğin, Po­lis Va­zi­fe ve Se­la­hi­yet Ya­sa­sı­’y­la be­ra­ber şid­det olay­la­rı­nın art­ma­sı ara­sın­da bir iliş­ki var mı­dır, yok mu­dur? En son İHD’­nin bir ka­ra­ko­lu­mu­za iliş­kin ver­di­ği ra­por­la­ra ba­kı­yo­rum; iş­te, Af­ri­ka­lı bir ki­şi­nin de öl­dü­rül­me­siy­le so­nuç­la­na­n… Bu, ka­bul edi­le­bi­lir bir şey de­ğil. İzmi­r’­de bir avu­kat ar­ka­da­şı­mı­zın ve ba­zı avu­kat ar­ka­daş­la­rı­mı­zın kar­şı­laş­tık­la­rı du­rum­lar da önem­li. Bun­la­rın her bi­ri bir ra­kam­dır, alt al­ta ge­ti­rir­se­niz, si­zin kri­te­ri­niz ne ise, o sis­te­ma­ti­ğin al­tın­da ka­la­bi­lir, ama bun­lar ka­bul edi­le­bi­lir va­ka­lar de­ğil­ler­dir. O yüz­den, in­san­ca bir ya­şam için, ce­za­e­vi ko­şul­la­rın­da da her­kes için ge­çer­li ola­cak dü­zen­le­me­le­rin ya­pıl­ma­sı açı­sın­dan, gö­rüş­mek­te ol­du­ğu­muz tas­lak son de­re­ce önem­li­dir.

Bu ku­rul­la­rın iş­lev­sel hâle ge­ti­ril­me­si çok önem­li. Bi­raz ön­ce bah­set­ti­ği­miz va­ka­la­ra bak­tı­ğı­mız­da, in­san­la­rın ha­yat­la­rı­nın dü­zel­me­si ko­nu­sun­da ve­ri­len eleş­ti­ri­le­rin ve ra­por­la­rın ye­ter­li ol­ma­dı­ğı­nı gö­rü­yo­ruz. So­nuç­ta, he­pi­mi­zin de­mok­ra­tik, ço­ğul­cu, her tür­lü şid­det ve te­rö­rü red­det­ti­ği­miz, Mec­lis ze­mi­nin­de si­ya­se­ten so­run­la­rı çöz­dü­ğü­müz bir ira­de oluş­tur­ma­mız ge­re­ki­yor. Mar­x’­ın çok sev­di­ğim bir la­fı var: “Ko­şul­lar in­sa­nı şekil­len­di­ri­yor­sa, ko­şul­la­rı in­san­ca şekil­len­dir­mek ge­rek.” Ko­şul­la­rı in­san­ca şekil­len­dir­me­miz, Bir­leş­miş Mil­let­ler İnsa­ni Ya­şam En­dek­si­’n­de hâlâ 92’nci sı­ra­da ol­ma­mız­dan ne bo­yut­ta ol­du­ğu­mu­zu gös­te­ri­yor. Bir­leş­miş Mil­let­ler İnsa­ni Ya­şam En­dek­si­’n­de 92’nci sı­ra­da­ki Tür­ki­ye­’­yi ilk 50’ye ge­ti­rir­sek, ya­ni ka­li­te­li bir eği­tim, ka­mu­sal sağ­lık, sos­yal gü­ven­lik, in­san­ca ya­şam ko­şul­la­rı­nı oluş­tu­rur­sak, ben bu iz­le­me ku­rul­la­rı­nın işi­nin de çok da­ha aza­la­ca­ğı­nı dü­şü­nü­yo­rum.

Te­şek­kür edi­yo­rum. (DTP sı­ra­la­rın­dan al­kış­lar)

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Uras.

So­ru-ce­vap iş­le­mi­ne ge­çi­yo­rum.

Bir so­ru var.

Sa­yın Uzu­nır­mak, bu­yu­ru­nuz efen­dim.

ALİ UZU­NIR­MAK (Ay­dın) – Sa­yın Baş­kan, ara­cı­lı­ğı­nız­la Sa­yın Ba­ka­na sor­mak is­ti­yo­rum.

Ön­ce, ko­nu­şan, kat­kı­da bu­lu­nan bü­tün ar­ka­daş­la­ra te­şek­kür edi­yo­rum. Ama, ce­za yü­rüt­me­nin en önem­li ga­ye­si, suç­lu­yu tek­rar suç iş­le­mek­ten alı­koy­mak gi­bi bir ga­ye edin­me­si­dir. Do­la­yı­sıy­la, aca­ba, is­ta­tis­tik­le­ri­miz­de, Tür­ki­ye­’­de bir suç­lu kaç de­fa ay­nı suç­tan ve­ya ay­nı ni­te­lik­li suç­tan ce­za­e­vin­de bu­lun­muş, bun­la­rın do­kü­ma­nı var mı?

Bu­nu şöy­le izah et­mek is­te­rim: Me­se­la, ce­za­ev­le­ri­ne de­fa­lar­ca gi­rip çı­kan in­san­lar var. Bu, or­ta­la­ma, Tür­ki­ye­’­de, şu an­da ce­za­e­vin­de­ki bu­lu­nan 80 bin ki­şi var­sa, bun­lar­dan kaç ta­ne­si bi­rin­ci de­fa ce­za­e­vin­de bu­lun­mak­ta­dır, kaç ta­ne­si ikin­ci de­fa ce­za­e­vin­de bu­lun­mak­ta­dır, kaç ta­ne­si üçün­cü de­fa ce­za­e­vin­de bu­lun­mak­ta­dır? Do­la­yı­sıy­la, eğer, bu sa­yı­lar çok­sa, çok ke­re, ki­şi­ler ta­ra­fın­dan tek­rar­la­nı­yor­sa, ce­za­ev­le­ri­miz, yü­rüt­me­yi doğ­ru ye­ri­ne ge­ti­re­mi­yor, suç­lu­yu top­lu­ma ka­zan­dı­ra­mı­yor, suç­lu­yu suç iş­le­mek­ten vaz­ge­çi­re­mi­yor an­la­mın­da bir yü­rüt­me ta­kip et­mek­te­dir. Do­la­yı­sıy­la hiç kim­se, in­san hak­la­rı adı­na, de­fa­lar­ca suç iş­le­me öz­gür­lü­ğü­ne de sa­hip ol­ma­ma­lı.

Te­şek­kür edi­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Uzu­nır­mak.

Sa­yın Ba­ka­n…

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Sa­yın Baş­ka­nım, Sa­yın Uzu­nır­ma­k’­ın gün­de­me ge­tir­di­ği ko­nu, “Aca­ba, ba­zı ki­şi­ler suç iş­le­me­yi alış­kan­lık hâli­ne mi ge­tir­di­ler? Aca­ba, Tür­ki­ye­’­de, ba­zı suç­la­rı iş­le­mek bir mes­lek hâli­ne mi gel­di? Böy­le bir du­rum var­sa bu­nun is­ta­tis­ti­ki so­nu­cu ne­dir?” di­ye bir so­ru yö­nelt­ti­ler. Doğ­ru­su, şu an­da, siz­ler­le pay­la­şa­bi­le­ce­ğim, elim­de, böy­le bir is­ta­tis­ti­ki bil­gi yok ama bu­nun çok önem­li bir ko­nu ol­du­ğu­nu ben de tak­dir edi­yo­rum.

Bü­tün, bu­ra­da ya­pı­lan ko­nuş­ma­la­rı­…

ALİ UZU­NIR­MAK (Ay­dın) – Te­rör­le mü­ca­de­le de bu­na dâhil Sa­yın Ba­ka­nım.

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Ta­bi­i, ta­bi­i, hak­lı­sı­nız.

Bu­ra­da ya­pı­lan tüm ko­nuş­ma­la­rı, gün­de­me ge­ti­ri­len ko­nu­la­rı­… Hat­ta, bi­raz ön­ce, bu­ra­da, “Fa­lan ce­za­e­vin­de, fa­lan gün, şöy­le bir iş­ken­ce ola­yı mey­da­na gel­miş­tir, bir na­kil es­na­sın­da kö­tü mu­a­me­le gö­rül­müş­tür.” di­ye, yer, za­man ve mekân isim­le­ri ve­ril­di. Ben, bü­tün bun­la­rı ih­bar ka­bul edi­yo­rum. Ar­ka­daş­la­rı­mı­zın, bu­ra­da, kür­sü­de ifa­de et­tik­le­ri bu be­yan­la­rı ta­bii ki zap­ta ge­çi­ri­yo­ruz. Bun­la­rın dö­küm­le­ri­ni ala­rak, Ada­let Ba­kan­lı­ğı­nın il­gi­li bi­rim­le­rin­den, bu ko­nu­la­rın üze­ri­ne git­me­le­ri­ni ve so­nu­cu ba­na bil­dir­me­le­ri­ni is­te­ye­ce­ğim.

Kür­sü­de de ifa­de et­tim, Tür­ki­ye, ger­çek­ten, tam bir hu­kuk dev­le­ti ol­ma­lı­dır, “iş­ken­ce­ye sı­fır to­le­rans” sö­zü laf­ta kal­ma­ma­lı­dır. Ta­bii ki her in­san bir de­ğil­dir. Ben, ada­let teş­ki­la­tın­da ve ce­za tu­tu­kev­le­ri­miz­de ça­lı­şan her­ke­sin, son de­re­ce ti­tiz, hiç yan­lış yap­ma­ya­cak ki­şi­ler­den oluş­tu­ğu­nu id­di­a ede­mem, yan­lış ya­pan in­san­lar da ola­bi­lir. Bun­lar­la il­gi­li, ba­na ula­şa­bi­le­cek her tür­lü ih­ba­rı mut­la­ka de­ğer­len­di­re­ce­ğim. Bu­ra­da, ba­zı ar­ka­daş­la­rı­mız, bu ko­nu­lar­la il­gi­li açık­la­ma yap­tı­lar ama Sa­yın Uzu­nır­ma­k’­ın gün­de­me ge­tir­di­ği bu ko­nuy­la il­gi­li is­ta­tis­ti­ki bir bil­gi var­sa onu ken­di­si­ne ya­zı­lı ola­rak tak­dim ede­ce­ğim. Eğer, böy­le bir ça­lış­ma ya­pıl­ma­mış­sa bu­nun ya­pıl­ma­sı­nı il­gi­li ar­ka­daş­la­rı­mız­dan is­te­ye­rek kı­sa sü­re­de bi­ze bir ra­por hâlin­de tak­dim et­me­le­ri­ni de ta­lep ede­ce­ğim. Sa­yın Uzu­nır­ma­k’­a, so­ru­su ne­de­niy­le çok te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ba­kan.

Sa­yın Er­do­ğa­n…

ALİ UZU­NIR­MAK (Ay­dın) – Sa­yın Ba­ka­nım, me­se­la, şu de­ne­bi­li­r…

BAŞ­KAN – Sa­yın Uzu­nır­mak, şim­di, Sa­yın Er­do­ğan söz is­te­miş­tir, ona ve­ri­yo­rum söz sı­ra­sı­nı.

Bu­yu­ru­nuz Sa­yın Er­do­ğan.

MEH­MET ER­DO­ĞAN (Ga­zi­an­tep) – Sa­yın Baş­kan, ben, so­ru­mu, Ada­let Ba­ka­nı­mı­za yö­nel­ti­yo­rum.

Sa­yın Ba­ka­nım, geç­miş­te, ce­za­ev­le­ri, ha­in te­rör ör­güt­le­ri ve ide­o­lo­jik bö­lü­cü grup­lar ta­ra­fın­dan bi­rer eği­tim üs­sü ola­rak kul­la­nıl­mış­tı.

Ses bu­ra­da Sa­yın Ba­ka­nım, ora­ya ba­kı­yor­su­nuz... (Gü­lüş­me­ler) De­min­den be­ri ora­ya ba­kı­lı­yor... Ben, bir şey mi var di­ye özel­lik­le bek­li­yo­rum. O za­man, ben ta­nı­ta­yım: Meh­met Er­do­ğan, Ga­zi­an­tep Mil­let­ve­ki­li­…

So­rum şu Sa­yın Ba­ka­nım: Sa­yın Ba­ka­nım, geç­miş­te, ce­za­ev­le­ri­miz, ha­in te­rör ör­güt­le­ri ve ül­ke­yi böl­mek is­te­yen dış mih­rak­la­ra bağ­lı ide­o­lo­jik grup­lar ta­ra­fın­dan bi­rer te­rö­rist ye­tiş­tir­me, va­tan ha­i­ni ye­tiş­tir­me, bö­lü­cü in­san­lar ye­tiş­tir­me, in­san­la­rı­mı­zı Kürt-Türk, Ale­vi-Sün­ni, sağ­cı-sol­cu, şu ve­ya bu di­ye bö­le­rek düş­man ni­fa­kı­nı atan okul­lar hâli­ne ge­ti­ril­miş­ti. Aca­ba bu­gün ce­za­ev­le­ri­miz -bun­lar­dan kur­ta­rıl­dı­ğı­nı çok iyi bi­li­yo­ruz da- yi­ne bu ör­güt­le­re men­sup ha­in­ler ta­ra­fın­dan kul­la­nıl­mak is­te­nir­se bun­la­ra kar­şı ge­rek­li ted­bir­ler alın­mış mı­dır, bun­lar tec­rit edi­le­bil­miş mi­dir?

So­rum bu­dur Sa­yın Ba­ka­nım.

Say­gı­lar su­nu­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Er­do­ğan.

Sa­yın Ba­ka­n…

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Sa­yın Er­do­ğa­n’­a ben de te­şek­kür edi­yo­rum.

Ta­bi­i, so­ru­lar hep be­nim böy­le sağ ce­na­hım­dan ge­lin­ce bu­ra­lar­da ara­dım, ama, ta­bi­i, Sa­yın Er­do­ğa­n’ı geç fark et­tim, özür di­le­rim.

Ta­bi­i, özel­lik­le 2000’li yıl­lar­dan iti­ba­ren Tür­ki­ye­’­de ce­za­e­vi ko­şul­la­rı­nı iyi­leş­tir­mek için cid­di bir ça­lış­ma baş­la­tıl­dı. Özel­lik­le son beş yıl içe­ri­sin­de hem ad­li­ye bi­na­la­rı­nın mo­dern hâle gel­me­si hem de ce­za­ev­le­ri­nin dün­ya stan­dart­la­rı­na uy­gun şekil­de ya­pı­mıy­la il­gi­li cid­di me­sa­fe­ler alın­dı. Bi­raz ön­ce Ada­let Ko­mis­yo­nu Baş­ka­nı­mız Sa­yın İyi­ma­ya­’­ya da tek­lif et­tim. Ada­let Ko­mis­yo­nu üye­si ar­ka­daş­la­rı­mı­zı­… İnsan Hak­la­rı Ko­mis­yo­nu üye­si ar­ka­daş­la­rı­mız mut­la­ka gö­re­vi ge­re­ği gi­di­yor­lar­dır. Me­se­la, An­ka­ra­’­da Sin­ca­n’­da An­ka­ra Ce­za İnfaz Ku­rum­la­rı Komp­lek­si var. Ben gö­re­ve gel­di­ğim­de -sa­nı­yo­rum ilk haf­ta­lar­day­dı- bu ce­za­e­vi komp­lek­si­ni zi­ya­ret et­miş­tim. Ar­ka­daş­la­rı­mı­zın vak­ti olan­la­rı­nın bu ye­ni ce­za­e­vi komp­lek­si­ni gi­dip gör­me­le­ri­ni, zi­ya­ret et­me­le­ri­ni tav­si­ye ede­rim. Ora­da hü­küm­lü ve tu­tuk­lu­la­ra dev­le­ti­mi­zin na­sıl yak­laş­tı­ğı­nı, na­sıl mu­a­me­le et­ti­ği­ni, on­la­rı ha­ya­ta ye­ni­den ka­zan­dır­mak için han­gi pro­je­le­ri uy­gu­la­dı­ğı­nı gö­re­cek­si­niz.

Pek ya­kın­da, in­şal­lah, 2008’in Ocak ayın­dan iti­ba­ren, İstan­bu­l’­da, ta­bi­i, çok es­ki bir ya­pı olan Bay­ram­pa­şa Ce­za­e­vi ka­pa­tı­lı­yor. Bu­ra­da­ki hü­küm­lü ve tu­tuk­lu­lar, Si­liv­ri­’­de do­kuz ay­rı ce­za­e­vin­den olu­şan bü­yük bir komp­lek­se ta­şı­na­cak­lar. Bu­ra­sı da son de­re­ce mo­dern. Bu­ra­da­ki hü­küm­lü ve tu­tuk­lu­la­rı üs­tü çi­zil­miş in­san­lar ola­rak gör­me­yen, on­la­rı top­lu­ma ye­ni­den ka­zan­dır­mak için kül­tü­rel, mes­le­ki bir­çok eği­ti­me ta­bi tu­tu­cu et­kin­lik­le­rin dü­zen­len­di­ği­ni, ça­lış­ma­la­rın ya­pıl­dı­ğı­nı gö­re­cek­si­niz.

Ben Sin­ca­n’­a git­ti­ğim­de, ora­da, dok­tor­la­rı­mı­zın, sağ­lık per­so­ne­li­mi­zin tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­rin her tür­lü prob­le­miy­le ya­kın­dan il­gi­len­dik­le­ri­ni, hat­ta ora­da ge­çi­ci bir has­ta­ne bu­lun­du­ğu­nu ve ora­da ba­zı tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­rin te­da­vi al­tın­da bu­lun­duk­la­rı­nı biz­zat gör­düm. Do­la­yı­sıy­la, şu an­da, dev­le­ti­miz ve Hükûme­ti­miz, ce­za­ev­le­ri ko­şul­la­rı­nı iyi­leş­tir­me ba­kı­mın­dan çok cid­di bir me­sa­fe al­mış­tır.

Geç­miş­le kı­yas­la­dı­ğı­mız­da önem­li bir nok­ta­da­yız. Bu ko­nu­da­ki ça­lış­ma­la­rı­mız, Ada­let Ba­kan­lı­ğı ola­rak, bun­dan son­ra da bü­yük bir ti­tiz­lik­le de­vam ede­cek­tir. O ne­den­le, bi­zim, ora­da bu­lu­nan tu­tuk­lu ve hü­küm­lü­le­rin han­gi ne­den­le ora­da bu­lun­duk­la­rın­dan zi­ya­de “On­la­rı aca­ba top­lu­ma na­sıl ye­ni­den ka­zan­dı­ra­bi­li­riz?” so­ru­su­nun ce­va­bı­nı ara­mak için ça­lış­tı­ğı­mı­zı ifa­de et­mek is­ti­yo­rum.

Sa­yın Er­do­ğa­n’­a so­ru­su, de­ğer­len­dir­me­le­ri için te­şek­kür edi­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ba­kan.

Sa­yın Atıl­gan so­ru sor­mak is­te­miş­tir.

Bu­yu­run Sa­yın Atıl­gan.

KÜR­ŞAT ATIL­GAN (Ada­na) – Sa­yın Baş­kan, te­şek­kür edi­yo­rum.

Sa­yın Ba­ka­na iki so­ru so­ra­ca­ğım: Bi­rin­ci­si, ül­ke­mi­zin ce­za­ev­le­rin­de­ki şart­la­rı za­man za­man ulus­la­ra­ra­sı ku­ru­luş­lar­dan ve ba­zı Ba­tı ül­ke­le­rin­den de­net­le­me­ye ge­len­ler var. Aca­ba Ada­let Ba­kan­lı­ğı­mı­zın ve­ya Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti dev­le­ti­nin, Ba­tı­’­da­ki ba­zı ül­ke­le­rin ce­za­ev­le­ri­ni de­net­le­mek için bir me­ka­niz­ma­sı var mı, ba­zı he­yet­le­ri var mı? Bu­nu ikin­ci so­rum­la bağ­lan­tı­lı ola­rak sor­mak is­ti­yo­rum.

Ba­zen ül­ke­mi­zin stan­dart­la­rı açı­sın­dan çok cid­di hak­sız­lık­lar ya­pıl­mak­ta­dır. Aca­ba Tür­ki­ye­’­nin ce­za­ev­le­ri­nin ulus­la­ra­ra­sı stan­dart­lar açı­sın­dan, in­san hak­la­rı­nın ve de­mok­ra­si­nin çok da­ha ge­liş­ti­ği­ni söy­le­yen ba­zı ar­ka­daş­la­rın da id­di­a­la­rı­na ya­nıt ol­ma­sı açı­sın­dan bir de­ğer­len­dir­me­niz ve bu stan­dart­la­rı­mı­zın ne­re­de ol­du­ğu­nu, dün­ya açı­sın­dan; bir ça­lış­ma­nız var mı­dır? Bu­nu öğ­ren­mek is­ti­yo­rum.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür edi­yo­ruz Sa­yın Atıl­gan.

Sa­yın Ba­kan, ça­lış­ma sü­re­miz dol­mak üze­re­dir, kı­sa bir ce­vap ve­rir­se­ni­z… Te­şek­kür ede­rim.

ADA­LET BA­KA­NI MEH­MET ALİ ŞAHİN (An­tal­ya) – Evet, o za­man bir iki cüm­ley­le Sa­yın Atıl­ga­n’­ın so­ru­su­na ce­vap ve­re­yim.

De­min ifa­de et­ti­ğim gi­bi, ce­za­e­vi ko­şul­la­rı­nı, ce­za­e­vi ve tu­tu­kev­le­ri­mi­zin ko­şul­la­rı­nı iyi­leş­ti­ri­yo­ruz. Şim­di, ar­tık, Tür­ki­ye­’­mi­ze resmî zi­ya­ret için ge­len di­ğer ül­ke­le­rin ada­let ba­kan­la­rı­nı An­ka­ra Ka­le­si­’­ne gö­tür­dü­ğü­müz gi­bi, şim­di, An­ka­ra­’­da­ki mo­dern ce­za­e­vi­ne de gö­tü­rü­yo­ruz, ora­yı da gör­me­le­ri­ni ken­di­le­ri­ne tav­si­ye edi­yo­ruz ve in­ti­ba­la­rı­nı da so­ru­yo­ruz ve ken­di ül­ke­le­rin­de­ki ce­za in­faz ku­rum­la­rıy­la kı­yas­la­ma­la­rı­nı da is­ti­yo­ruz. Ben gö­re­ve gel­dik­ten son­ra, iki ta­ne di­ğer ül­ke­nin ada­let ba­ka­nı gel­di. On­la­rı ora­la­ra da ar­ka­daş­la­rı­mız gö­tür­dü­ler. Al­mış ol­du­ğum in­ti­ba­lar, si­zin bu­gün gör­dü­ğüm ce­za­e­vi ko­şul­la­rı, bi­zim ül­ke­miz­de­ki ce­za­e­vi­nin ko­şul­la­rın­dan da­ha üs­tün­dür söz­le­ri­ni biz­zat ken­di­le­rin­den din­le­dim.

Ta­bi­i, o ül­ke­le­rin ce­za­e­vi ko­şul­la­rı­nı in­ce­le­mek için Ada­let Ba­kan­lı­ğı­mı­zın yet­ki­li­le­ri za­man za­man ora­la­ra da gi­di­yor­lar, ama, ora­da­ki ko­şul­la­rın bi­zim­kiy­le mu­ka­ye­se edil­me­sin­de, bi­zim ce­za­e­vi ko­şul­la­rı­mı­zın da­ha iyi nok­ta­da ol­du­ğu­nu ar­ka­daş­la­rı­mız biz­zat tes­pit et­miş ola­rak dö­nü­yor­lar. Bu, Tür­ki­ye­’­nin de­mok­ra­si ve in­san hak­la­rı ba­kı­mın­dan al­mış ol­du­ğu me­sa­fe­yi de gös­ter­mek­te­dir.

Sa­yın Baş­ka­nım, çok te­şek­kür ede­rim.

BAŞ­KAN – Te­şek­kür ede­riz Sa­yın Ba­kan.

Sa­yın mil­let­ve­kil­le­ri, ta­sa­rı­nın 1’in­ci mad­de­si üze­rin­de so­ru-ce­vap iş­le­mi ta­mam­lan­mış­tır.

Ça­lış­ma sü­re­miz dol­du­ğu için, ka­nun ta­sa­rı ve tek­lif­le­ri­ni sı­ra­sıy­la gö­rüş­mek için, 15 Ka­sım 2007 Per­şem­be gü­nü, alı­nan ka­rar ge­re­ğin­ce, sa­at 14.00’te top­lan­mak üze­re bir­le­şi­mi ka­pa­tı­yo­rum.

 

Ka­pan­ma sa­a­ti: 23.58